I
Ljjker
"1
GOUD5CUE COURANT
ijl
Dr Drees: „ons bleef geen keus meer over
WEEPBEPKHT
de
Kil
Amerik
op vo
Soen Fo vormt nieuw kabinet
ien stellen resolutie
•r Veiligheidsraad
Cochran beklaagt zich over
de Nederlandse regering
REPUBLIEK DOET EEN BEROEP OP
DE VERENIGDE STATEN
De vrijheid van Indonesië moet langs
verantwoorde wegen opgebouwd worden
Handhaving van de
intern, rechtsorde
Soerakarta ook
bezet
„Nieuw defensieplan
van Tsjang Kai Sjok
Vier doden op
onbewaakte overweg
Hoop op hervatting der
onderhandelingen
Resultaten voldeden
aan verwachtingen
Regering hield haar
belofte
Grote acties werden
voorbereid
51!
•ECEMBER 1948<
Dinsdag 21 Dec. 1948
87rte Jaargang No 22349
Bureau Markt 11, Teleloon 270.
Postrekening 48400.
f,
en
il-
Dr DREES
t..geen keus...
tus.
tot
niet
•ndo
i
:er 1
jreki
HOVEN
r
4
V
wordt
idingen
strotten.
Een nieuwe Moefti van
Jeruzalem
Het „recht” genationaliseerd
in Tsjecho-Slowakije
ND
KOOP
:ker
PER ASPERA
AD ASTD^
was
Arabi
Chef-Exploii*Ue i
D. DB KLERK.
in
een
were
verklarini
van een i
heel Inde
aan nog I
een
zijn
hij
per week
per tAaand
per kwartaal
verklaard, dat de aitua..
Tientsin critiek is. De
en
reedzame n
1 echter
eeq lat
wellicht
üssten 1
’"'orzlet.—
•nd over
belt.w
leiding
Het zal
klein
Het Indonesische vraagstuk, dat reeds ja^n een zo'grote druk op ons
volksleven heeft gelegd, zal ons thans mogeujk voor nieuwe grote moei
lijkheden plaatsen. Wij zullen die het best het hoofd kunnen bieden,
indien wij in onze houding tegenover Indonesië tonen, dat het ons volle
ernst blijft met de wil recht te doen aan het vrijheidsstreven van de
Indonesische volken. Uit de gehele ontwikkeling van zaken blijkt aan
Nederlandse kant het eerlijke streven om de vrijheid van Indonesië
langs verantwoorde wegen van rechtsorde op te bouwen, tot de uit
eindelijke figuur: de souvereine Verenigde Staten van Indonesië in
gelijk waardig deelgenootschap met het Koninkrijk. Juist om d i e vrijheid
voor Indonesië te waarborgen moet de Nederlandse regering thans
handelen gelijk zij doet, zo èindigde minister-president Dr W. Drees
gistermiddag zijn verklaring, namens de regering in de Tweede Kamer
afgelegd, over de gebeurtenissen in Indonesië.
ƒ0.30
EENDRACHT
ƒ3.78 XMOMA4BT
en
icht overzee te
langen van ons
Jonesië
Vij zijn
welvaart,
hand-
m-Java
Onzei
'ngsactic
‘ring.
i de tweede plaat» heeft Nederland de
*-* *J- werken ^an de handhaving
»rde door
-nationale
rkomen en
liteluitende
latlonale organen
bevoegdheid van
lië of van de grote
heeft mr Stikker
van Nederland gericht
ieke opinie In Noord-
Generalissimus Tsjang Kal Sjek heeft
een plan goedgekeurd om het front aan
de rivier de Jangtse te verdedigen van de
provincie Szetsjoean tot de zee. aldus
verneemt Reuter uit Nanking.
Het plan zal onmlddellijk ten uitvoer
worden gebracht. De verdedigingslinie zou
zich over een lengte van 2.500 km langs
Konlng Abdoellah van
heeft sjeik Hoessan Meddin
""ormallg opperrechter van
iaanse religieuze rechtbai
als Mot
ginr
voc.
econ
lndi<
den, zelfs
actie, uit te i
Verenigde N;
de communistische strijdkrach-
ring om Tientsin steeds nauwer
-waren de regeringstroepen giste-,
ren in de straten van de stad bezig met'
het aanleggen van machlnegeweer-stellln-
gen en met het opwerpen van barricades,'
bestaande uit omgehouwen boomstammen,
In berichten uit Chinese bron wordt
verklaard, dat de situatie ten^zuiden van
Tientsin critiek is. De regeringstroepet}
aouden Siensjoekoe en Paltangkoe heb
ben ontruimd, waardoor de weg naar
Tientsin en zijn haven Tangkoe open ligt.
Ook uit Peking wordt gemeld, dat al
daar voorbereidingen voor straatgevech
ten worden getroffen.
Dr Soen Fo heeft Maandag de vorming
bekend gemaakt van een nieuw kabinet,
dat ..vastbesloten is de strjjd voort te. zet
ten totdat een eervolle vrede kan worden
verkregen”. Soen Fo verklaarde, dat er
geen overgave op staande voet sou «tin.
De premier iel' verder, dat zjjn rege-»
ring naast vertegenwoordigers van de ver
schillend» richtingen van de Kuomintang
uit een zo groot mogelUk aantal partij
lozen zal bestaan.
dö rivier uitstrekken, bijna tot de stad
Tsjocngking. Ongeveer 300.000 man. inge-
decld in 30 divisies, zouden worden ge
bruikt behalve het niet bekendgemaakte
aantal, ingedeeld in zeven legers, dat naar
verluidt reeds is opgesteld tussen Nanking
en Sjanghai.
Te Sjanghai wordt vernomen, dat bin
nen 48 uur zal begonnen wórden met de
evacuatie van 5 000 fl 000 statenloze Rus
sische emigranten uit het gebied van
Sjanghai.»
Terwijl
ten de ril
sluiten, t,,
ren in <*-
Is. Loekefeer Hans-
sr Doggersbank Pink
Vertrouwen. De Ko»-
Visser Den Heldert
«ingent VariaU»,' Ver-
Luister 1. v d. vueu
Ma. Schouten Steea-
Wijnaerde.
Mek: Aargau. Dodde;
üiia. Blom
MiUevert; Dlamont,
overweg
vier per-
arbelders ver-
Olst. om daar
„inefabriek van do
i Deventer en Die- 1
auto de onbewaak-
_^oorlijn Deventer—
goed uitzicht Is naar
auto, niettegenstaan-
rde, toch door.
'erd door de trein ge-
ernleld. Vier arbeiders
•le arbeiders liepen
De Arherlkanen willen echter recht op
het doel afgaan. Zij hopen, dat er een
onmlddellijk besluit kan worden genomen.
Zij houden ook nog rekening met de tno-
gelijkheid van een hervatting van de on-
derhandelingefL De woordvoerder deelde
nog mede, dat de uiteindelijke doelstel
ling van de resolutie Is, de Indonesiërs
in vrijheid te doen stellen en een herstel
van de status quo.
Bij de besprekingen tussen de Amerika
nen en de overige delegaties is de alge-
fnene neiging de Nederlanders te verzoe
ken, hun troepen terug te trekken. In
dien dit niet mocht gebeuren, zou het
Amerikaanse lid van de C. v. G. D. uit
de commissie kunnen - treden. Dit is nog
een algemeen denkbeeld bij het voorbe
reiden"' van de resolutie en bij het con
tact met de andere leden van de Veilig
heidsraad.
Verwacht wordt, dat Australië zal wor
den uitgenodigd om mede aan te zitten
aan de conferentietafel op Woensdag.
Men is van mening, dat Australië dan
de vrede Jn Zuid-Oost-Azië In het alge
meen in oeSpreking zal brengen. Er,is
ook sprake van. dat een soortgelijke uit
nodiging zal worden gericht tot India.
bronnen door mariniers werd b
Het Engelse Standpunt .«‘ond^ ten ^minste één put fa brandy
Berg; Albania, v <L
n; Risico, van Dijk;
iber; Rupei, Van Cau-
Joncki Rhelnunlon 2.
lerdanT 1. Van Wtjk;
leien; Bpea Stavast;
Jonge; Chrtgee. De
rthoren; Honor! ne 2.
a; Moron. Millervan;.
Clemence, Van Ree-
Vriea; Nieuwe Zorg,
1 M. v. d. Velde; r-
rnenna. Demon t; Am
ico r. van Meel: Jaco,
Van Baaien; Fatty,
VUegher; 1 Geruster»,
i Groezen
Koninklijk medeleven
Kort geleden vernam H.M Ko
ningin Juliana vah de behandelende
geneesheer, dat in een Nijmeegs
ziekenhuis een kindje verpleegd
wordt, dat dezelfde oogkwaal heeft
als prinses Marijke. H.M. informeer
de belangstellend of de moeder
hadr kindje ook geregeld mag be
zoeken. waarop het antwoord luidde,
dat zij qiaar eens per week kon
komen, omdat het anders te kost
baar was. Zij woont in Bqern.,
De volgende ochtend verscheen
voor de woning van de moeder een
hofauto. waarin H.M: gezeten was.
die de moeder liet uitnodigen met
haar mee te rijden naar Nijmegen.
Deze verrassende uitnodiging werd
uiteraard met blijdschap aanvaard
en zowel onderweg als in het zie
kenhuis toonde de Koningin het
grootste medeleven. Maar hier bleef
het niet bij. Sindsdien rijdt er
iedere morgen een hbfauto voor, die
de moeder naar haar kindje in
Nijmegen rijdt.
-... 1 wor_.
In mlddcn-Sumatra.
van het 8lnkarak-m
derlandse troepen
De Nederlandse
Toeren, 24 km. ten
Malang, bezet.
Van officiële Nederlandse zijde wordt
medegedeeld dat de Nederlandse troepen
gisteren Bojplali. 25 km zuidoost van
Salatiga en Pati. 23 km ten noordoosten
van Koedoes hebben bezet,.
De Nederlandse marinier» bezetten
Toeban eh staan aan de rand van Bodjo-
negoro.
Vanmorgen omstreeks halfacht Is bil
Deventer op een onbewaakte
een ongeluk gebeurd, dat aan
sonen het leven heeft gekost.
Per vrachtauto werden
voerd van Deventer naar
te werken in de machinel
firma Aberson. Tussen
penveen passeerde de t
te overweg* In de spe
Zwolle. Hoewel ter goe_
belde zijden, reed de auto, n
de een trein naderde, toch
De vrachtauto we. 2
grepen en totaal vernh
werden gedood en vel»
verwondingen op.
TAE ZUIVERINGSACTIE tegen de Repu-
bliek, aangespannen door de Neder
landse militaire strijdkrachten, hfeeft
tweeërlei doel.
In de eerste plaats is het onze plicht
ons doel «om de regeermai
gebruiken teneinde de belt
vaderland en de belangen van Indoi
te zien in onderling verband. Wtf
verantwoordelijk voor de eigen we?
hier en overzee. In zoverre is de
having van ons gezag op mlddei
een binnenlandse aangelegenheid, waar
mede de Veiligheidsraad niets te maken
heeft. Onzerzijds is voldoende in de zul- A
veringsactie vertrouwen te stellen in <nza
regei
In
plicht mede te werken aan w»
van t de internationale rechtsorJ*
onlusten, die gevaar voor de internatl
rechtsorde opieveren. te voorkom!
te bestrijden. Dat Is niet de ui—u.
bevoegdheid der intern!
uitsluitende
van Austral I
logendheden. Terecht I
«t goede woord V
de publi!
De Amerikaanse delegatie, waarvan het
venoek tot de speciale ‘vergadering van
de Veiligheidsraad is ultgegsan voor een
bespreking van de Indonesische kwestie,
heeft na de verdaging hard gewerkt aan
het opstellen van een resolutie, die
Woensdag aan de Veiligheidsraad zal wor
den voorgelegd. De Amerikanen trachten
te komen tot epn gemeenschappelijke re
solutie.
Het is aldus een Amerikaans» woord
voerder nog niet mogelijk om een beeld
te geven van de inhoud der resolutie. In
de eerste plaats wacht men nog op een
rapport van het Amerikaanse lid der C.
v. G. D., dat te Batavia verblijft
Dlrecteur-Chefrsdacteur
8. II. VAN DER KRAATS
De slotsom Is echter geweest, dat als
nog aan de republiek gelegenheid moest
worden gegeven door een haar bindende
verklaring nadere opheldering te ver
schaffen. De daarvoor gestelde termijn is
door een samenloop van omstandigheden
korter geweest dan de regering gewenst
had. maar practisch heeft dit geen bete
kenis gehgd, omdat de républiek toch op
het punt stond zichzelf In de onmogelijk
heid te brengen bindende beslissingen te
nemen. Terwijl vice-president Hatta ziek
was, werd aangekondlgd. dat president
Soekarno en enige ministers Djokja gin
gen verlaten. Verlenging van de termijn
is ook niet gevraagd. Onder deze om
standigheden achtte de regering het niet
verantwoord nog langer een afwachtende
houding aan te nemen.
Zij kon daarom tot haar leedwezen ook
niet ingaan op de aandrang, uitgeoefend
door het lid van de commissie van goede
diensten, de heer Cochran, om alsnog offi
ciële besprekingen ten overstaan van de
commteSfe te gaan poeren.
Zij Is zich ten volle bewust van de ernst
van de genomen beslissing, maar meent,
dat geen keuze meer overbleef, tenzij Ne
derland Indonesië eenvoudig aan zichzelf
overliet en er van afzag de voorwaarden
te helpen scheppen voor een ontwikkeling
in vrijheid, met waarborgen voor recht,
orde en veiligheid. Ging Nederland hier
toe over, dan zou spoedig over geheel
Indonesië een chaotische toestand te ver
wachten zijn, die op de duur vermoedelijk
op een dictatuur zou uitlopen.
WAARIN OP CE NOMEN
CROOT GOUDA
hebben gevraagd, hun Instemming te be
tuigen met de federale organisatie, zonder
dat gr enige onderhandelingen daarover
zouden plaats hebben, terwijl in de Ren-
ville-overeenkomst werd voorzien In een
voorlopige federale organisatie als een
product van een politieke overeenkomst
De heer Cochran suggereert verder, dat
de Nederlanders van de republiek hebben
gevraagd, om van de aanvang af een ge
lijke status in te nemen ais ..de Negara's,
welke eenzijdig tijn ingesteld door het
Nederlandse gezag".
Met betrekking tot de Nederlandse
klachten over de bestandsschendingen,
vraagt Cochran: „Zou het niet beter zjjn
geweest, als 'aanbevelingen voor een Be
tere uitvoering der bestnndsvoorwaarden.
gedaan door beide partijen, ter plaatse
grondig in beschouwing waren genomen,
in plaats dat ze werden gemaakt tot het
onderwerp van eenzijdige eisen?”
De hepr Cochran Is de mening toege
daan, dat de Nederlandse regering .heeft
gevraagd om een „blanco toestemming
zonder onderhandelingen, die do mogelijk
heid van bonafide onderhandelingen de
pas zou hebben afgesneden, in plaats van
te leiden tot de hervatting daarvan". Hij
zegt, dat hij op Moh. Hatta geen druk
kon uitoefenen om dit te aanvaarden.
In Tsjecho-Slowakije is een nieuwe wet
gepubliceerd, waarbij het rechtskundig
beroep wordt genationaliseerd. Na goed
keuring door de Nationale Vergadering,
die deze week bijeen komt, zou de wet
1 Januari van kracht Worden.
De genationaliseerde advocaten zijn ver
plicht zich in landelijke organisaties te
verenigen, die de practljloen zullen ver
delen en de salarissen vaststellen. Men
verwacht, dat het salaris niet hoger zal
mogen komen dnn 6.000 kronen per maand.
De minister van justitie kan de advoca
ten ontheffen van de gebruikelijke ge
heimhouding In gévallen, die ressorteren
onder een nieuwe wel voor de „verdedi
ging van de republiek”, zijn de rechts
kundigen Verplicht het traditionele be
roepsgeheim te verbreken.
Van de zijde van de Britse delegatie
In de Veiligheidsraad .wordt medegedeeld,
dat de delegatie met betrekking tot haar
standpunt bij da behandeling van het
Indonesische vraagstuk in de Veilig
heidsraad nog'geen definitieve, instruc
ties uit Londen heeft ontvangen. De zaak
wordt te Londen nog bestudeerd, doch te
Parijs zeide men, dat de Engelsen stellig
niet een zo fors standpunt zullen Innemen
als waarop de Amerikanen van tins zijn
zich te stellen. Irt officiële kringen ver
luidde het, dat dp Amertkpanse ontwerp
resolutie, waaraan thans gewerkt wordt,
zal. zijn gebaseerd op het zesde hoofdstuk
van het handvest der Verenigde Naties,
dat handelt over Vreedzame regeling van
geschillen. Het werd echter niet uitge
sloten geacht, dat In een later stadium
der behandeling men wellicht de Indo
nesische kwestie zou moeten beschouwen
in het licht van de voorzieningen van
hoofdstuk zeven, handelend over bedrei-
ng van de vretje. Dit laatste hoofdstuk
>orziet er in, (lat de Veiligheidsraad
■onomische sanctie» kan toepassen, of.
uien deze niet tot het beoogde doel lel-
kan overgaan tot een militaire
voeren door de leden van dS
falies.
West-Borneo kiest geen partij
De kepafa daerah van ^Test-Borneo,
sultan Hamid II, heeft Zondag in een
openbare'zitting van de raad van West-
Borneo verklaard: Ik ben overtuigd van
het oprechte voornemen van de Neder
landse regering .inede te .helpen aan het
^poedig bouwen van de Verenigde Staten
van Indonesië. Ik verkeer echter thans
niet In de positie om na te gaan of alle
mogelijkheden om met de Republiek tot
vreedzame regeling te komen zijn uit
geput. Wij betreuren het, dat thans bloed
wordt vergoten in een strijd tussen Indo
nesiërs onderling en tdsseq Indonesiërs en
Nederlanders. Rartij kiezen wil ik niet.
De aptie is ingezet buiten het bijzonder
federaal overleg om en wij dienen er ons
niet in te mengen. Later zullpn wij meer
wetdh en inzien, wat van de actie de oor
zaak is geweest.
■n!
KIJ^CER.
J li. Nederlands men»randum
aan Veiligheidsraad
De Nederlandse gedelegeerde bij de
V.N., dr Van Royen, heeft aan de voor
zitter van de Veiligheidsraad een
memorandum overhandigd, waarin
van Nederlandse zijde de redenen
worden uiteengezet voor het nemen
„van de geëigende maatregelen om In
Indonesië de vrede en de veiligheid
te herstellen".
Dr Drees eindigde:
„Wij-betreuren diep, dat weer mensen
levens in de waagschaal worden gesteld
en wij geven er ons rekenschap van. wat
wij opnieuw vragen van onze jonge man
nen. die reeds zo lang In Indonesië op
post hebben gestaan. Zij zullen echter on
getwijfeld de motieven voor het genomen
besluit verstaan.
Voorzover wij op het ogenblik kunnen
beoordelen, hebben de resultaten van wat
ondernomen werd tot nog toe aan de
hoogste verwachtingen .voldaan. De wijze
waarop reeds de eerste nag met een uiter
aard beperkt aantal parachutisten en
luchtlandingstroepen Diokja werd geno
men. getuigt van het ihzicht. het beleid
en de stoutmoedigheid, waarmede
en troepen hun taak' vervullen. L_.
daaruit ook duidelijk‘zij|n geworden hoe
zeer er naar wordt gestreefd met zo klein
mogelijke offers beslissende resultaten te'
verkrijgen.\
Het Nederlandse volk kan Intussen niet
verwachten, dat de noodzakelijkheid van
de stap, waartoe na lange overweging en
veel innerlijke strijd bij felen van ons is
overgegaan, internationaal dadelijk alge
meen zal worden begrepen, hoewel de re
gering de overtuiging heeft, dat haar con
structieve pogingen van qe laatste maan
den om tot overeenstemming te komen
ibetere waardering zullen <^oen ontstaan."
Het officiële Nederlandse legerbericht
van heden geeft slechts gummier» details
over de Nederlandse vorderingen, doch
uit gewoonlUk betrouwbare nlet-offldële
bron werd vernomen, dat sowel op Jav»
als op Sumatra snelle vorderingen worden
gemaakt.
Niet-bevcstigde berichten melden, dat
Nederlandse gemechaniseerde brigades
van Semarang uit, Soerakarta (Solo), de
tweede stad der republieK, hebben bezet
en zich hebben verenigd met de lucht
landingstroepen. die In het gebied van
Djokja opereren.
Andere niet-officlële berichten melden,
dat de Nederlandse strijdkrachten op
Sumatra, die In opmars zijn van Padang
uit, over vrijwel onbeschadigde wegen
en weing tegenstand ondervindend, bijna
Fort de Koek hebben bereikt.
In Tjepoe, het oliecentrum In Oost
Java, dat gisteren volgens dezelfde
--*“*-*werd bezet,
Transjordanlë
:ik Hoessan Meddin Jarallah,
voormalig opperrechter van de Moham
medaanse religieuze rechtbanken, In Pa
lestina, aangewezen als Moefti van .Jeru
zalem in de plaats van Haj. Am in el
Hoessein!.- Sjeik Jarallah is reeds lang een
vooraanstaande politieke tegenstander van
de ex-Moeftl.
De vorige Moefti was „de macht achter
de troon" van de Arabische regering te
Gaza, die erkend werd door verscheidene
stateh van de Arabische Liga, doch niet
door koning Abdoellah.
Overwegend droog weer
Weerverwachting. meegedeeld door het
K.N.MI. in De Bilt, geldig van Dinsdag
avond tot Woensdagavond
Voor het Noorden van het land: overwe
gend droog weer met lijdelijk opklaringen.
Zwakke tot matige wind tussen Noord en
Oost, 's Nachts plaatselijk lichte vorst, over
dag temperaturen enkele graden boven het
vriespunt.
Voor het Zuiden van het land: meest zwaar
bewolkt of nevelig, maar overwegend droog
Weer. Zwakke tot matige wind tu«men Noo;d
en Oost. Lichte vorst tot temperatuur om het
vriespunt. z
Dr Drees begon met te herinneren aan
dc regeringsverklarlrtg van 12 Augustus.
In deze verklaring werd de verhouding tot
de republiek teleurstellend genoemd, zo
wel omdat uitwerking van de overoen-
stemmlng. op de Renville verkregen, tot
nu toe niet kon worden verwezenlijkt, als
omdat de schendingen van hèt bestand
toenamen, verklaard werd:
„Voor een herstel van de staatkundige
en economische eenheid In Indonesië, voor
het herleven van de welvaart, voor het
scheppen van een rechtsorde, die waar
borgen biedt voor allen, is het van groot
belang, dat de republiék op korte termijn
haar plaats Innefmt in de Verenigde Sta
ten van Indonesië, die bezig zijn zich te
vormen."
Tenslotte werd gezegd:
„De regering vertrouwt, dat de Staten-
Generaal zullen willen medewerken tot
een zeer snelle afdoening In tweede lezing
van de Grondwetsherziening, die vol
tooiing van de op gang zijnde ontwikkeling
mogelijk moet maken, en daarna tot een
spoedige behandeling van een wetsont
werp tot instelling van een federale
interim-regerlng in Indonetlë."
Geconstateerd mag worden aldus dr
Drees dat de regering heeft gehandeld
overeenkomstig hetgeen zij in uitzicht
stelde, en dat zij de gevraagde medewer
king van de Staten-Generaal in ruime
mate heeft verkregen.
De mlnister-presldedt memoreerde
voorts de reis van minister Stikker
naar Indonesië en de beaprekingen,
die hij heeft gevoerd met de vice-president
van de republiek, beaprekingen waaraan
later ook minister Sa«en en oud-mlnlster
Neher hebben deelgenomen. Deze bespre
kingen hebben niet geleld tot het gehoop
te resultaat Wat uitelndelijk als stand
punt der republiek ter kennis van de
delegatie werd gebracht, sloot naar haar
oordëel er naar dat van de regering het
verkrijgen van overeenstemming uit Dit
standpunt van de republiek was in strijd
met de republiek en zou tot onaanvaard
bare verhoudingen hebben moeten leldeq.
Bovendien werd geen enkele positieve
maatregel In uitzicht gesteld om een ein
de te maken aan de gewelddadige be
standsschendingen, Wat* dezerzijds was
vooropgesteld als eerste voorwaarde om
met vrucht politieke besprekingen te
kunnen hervatten.
Van Juli af zijn duizenden republikeinse
militairen, die na de Renvllle-overeen-
komst waren terugggetrokken uit de on
der Nederlandse controle -staande gebie
den. gewapend teruggekeerd. Dit ge
schiedde zoals uit tal van in onze han
den gevallen orders is gebleken, in op
dracht van republikeinse commandanten,
en met het doel om rust en orde in dese
gebieden te verstoren en inzonderheid de
Indonesische bestuursambtenaren te ter
roriseren.
Bijna 300 van dez» Indonesiërs zijn
vermoord, daarnaast werden velen ge
wond of ontvoerd. Van republikeinse zijde
werd voorgeistcld alsof dit spontane daden
van de bevolking zoudgp zijn. Bekend Is
echter, dat generaal Soedlrman in gehei
me orders opdracht heeft gegeven de in
filtraties te intensiveren.
Tegen 1 Januari werden nieuwe grote
acties voorbereid. De Nederlandse rege
ring stond daarom voor ver reikénde be
slissingen. Op 11 December gaf zij te ken
nen. dat zij. gezien deze ontwikkeling,
zeer tot haar leedwezen in verdere be
sprekingen geen heil zag. en het besluit
inzake het bewind In Indonesië in over
gangstijd zou afkondigen ponder verder
overleg met de republiek.
Daarin lag reeds de mogelijkheid opge
sloten. dat tegen de republikeinse actie
met machtsmiddelen zou moeten borden
opgetreden. Een ogenblik scheen het denk
baar. dat daarin nog verandering zou ko
men door een brief van vice-president
Hatta. waarin hij op e<*n aantal- punten
nadere verklaringen gaf. die aan Neder
landse bezwaren tegemoet schenen te ko-
mQp meer dan één punt van belang werd
een voorbehoudgemaakt, dat de eigen
lijke bedoeling onzeker deed zijn. En ein
delijk kwam er geen woord in voor over
pogingen om de bestandsschendingen te
doen eindigen. Bovendien waren er tal
van'uitlngen van republikeinse zijde, die
lijnrecht ingingen tegert wat de heer Hatta
uitzicht stelde, terwijl tégen Kerstmis
al-Indonesisch congres in Djokja
rd voorbereid op grondslag van de
ig van’17 Augustus 1945. d.w.z.
heersen dejr republiek over ge-
lonesië. Dit alles wekte twijfel
bes'aande mogelijkheden.
Soemitro, de vertegenwoordiger van de
republiek te Washington, heeft op de
Ver. Staten een beroep gedaan om „po
litieke en economische steun" voor de
republiek. II|j heeft aan de Ver. Staten
eveneens verzocht „in ernstige overwe
ging te willen nemen", 'Nederland uit te
•luiten van de Marshall-hulp, in verband
met de „politionele actie."
Na zijn onderhoud met Lovett, deelde
Soemitro mede, dat de republiek zou
voortgaan met de Nederlanders
sterke weerstand te bieden, ook al
Haar leiders gevangen genomen en
kondigde daarbij aan, dat een nieuwe
regering zou worden gevestigd te Boek it
Tinggi (Fort de Kock, in Sumatra) en dat,
als Boekit Tinggi mocht worden bezet, de
republikeinse regering naar elders zou
worden overgébracht. „Zo lang wij over
enig- gebied beschikken, zullen wij onze
regering fn Indonesië hebben en als dat
niet meer - mogelijk is, zullen wij een
regering in ballingschap vormen", zeide
hij.
Soemitro zei nog, dat Lovett „uitdruk
king gaf jian zijn ernstig en groot mede
leven en zijn leedwezen over de gebeur
tenis had uitge4>roken”. Soemitro voegde
hieraan toe: de republiek „te voorbereid
Jl»k,
gelegen op 25 km.
-meer, door de N»-t
is bezet
troepen hebben
Zuid-Oozten van
De Veiligheidsraad heeft een sunple-
ment ontvangen op bet speciale rapport
van de Commissie voor Goede Diensten,
dat verdere inlichtingen bevat o^er de
rechtstreekse onderhandelingen tussen de
regeringen van Nederland en van de Re
publiek. Als bijlage bevat het de tekst van
de laatste mededeling van Moh. Hatta en
bet Nederlandse antwoord daarop iu een
lang telegram.
In zijn rapport drukt de heer Cochran
er zijn leedwezen over uit. dat de Neder
landse regering het noodzakelijk achtte,
een tijdslimiet te stellen, ‘die. zégt hij,
slechts 18 üur tijd liet voor het antwoord
van Hatta op de Nederlandse eisen. Hij
beklaagt er zich over, dat de Nederlandse
regering een tijd van 5 dagen nodig had
voor een antwoord op Hatta's brief die
op 13 December doot Cochran aan de
Nederlanders was overgebracht. Cochran
zegt: „Ik ka<i niet lp bllllj|(heid druk op
Hatta uitoefenen voor een onverwijld
antwoord op een brief, waarin niet slechts
wordt gevraagd om uiting te geven aan
bereidwilligheid om de onderhandelingen
te hervatten, doch waarin eerder sprake
is, van het opgeven van de positie uwer
regeripg op elk materieel punt".
Cochran zegt In zijn telegram verder,
dat gedurende de vier laatste maanden
noch hij, noch enig ander lid van de C. v.
G. D. „de gelegenheid hadden om deel te
nemen aan besprekingen in C. v. G. D.-
verband of waar te nemen besprekingen
tussen partijen over welke dan ook van de
geschilpunten, welke waren voorgebracht
in het Nederlandse memorandum”.
In een commentaar op de Nederlandse
eisen stelf de heer Cochran de zaak zo,
dat de Nederlanders aan de republiek
T\E MENS, de arbeider zelf, ^ij wordt
■*-* te vaak vergeten In al die beachou-
wingen, bij al die congressen, die worden
gewijd aan de industrialisatie. Zo luidt
de strekking van een belangwekkend arti
kel. dat drs H. L. Zeelenberg onlangs in
Economtech-Stattetteche Berichten publi
ceerde.
Hij wijst er op, dat wij als industrie
land voor problemen worden gesteld,
waarvan onze vaders en grootvaders niet
konden dromen. De oude voorsprong van
de Industrielanden wordt hard ingelopen,
ook door landen, die vroeger geen in
dustrieel karakter droegen. En dat af-
khabbelen van de voorsprong geschiedt
sneller en sneller. Wat de een vandaag
vindt, weet morgen bij wijze van spreken
iedereen.
Nederland wil de richting uit van het
vervaardigen van producten, waarin een
grote doste wetenschappelijk vernuft is
bijeengebracht en welker aanrrfaak spe
ciale bedrevenheid en technische verfij
ning vraagt. Daarin ziet drs Zeelenberg
>een grote kracht en de kans op het op
nieuw boeken van voorsprongen.
Volgens hem beziet men de zaak echter
slechts van de technische of de economi
sche kant. De menselijke productiefactor
verschijnt zelden op het toneel of speelt
een ondergeschikte rol. Men slaat de
economie en de technltek zo hóóg aan. dat
de mens, volgens de algemene mening,
dienstbaar schijnt te zijn aan de productie
en niet de industrie aan de mens. Drs Zee
lenberg neemt intussen een kentering
waar. In verschillende toonaangevend»
ondernemingen, waaronder de grootste
industriële bedrijven van ons land, kent
men grote waarde aan het mensenvraag
stuk toe. zowel op bedrijfseconomische
als op sociale gronden.
Het gaat er niet alleen om, dat men
qyer kundige en vaardige arbeiders be
schikt, maar ook om gezindheid en moreel
der werkers. De pereoneelverhoudingen
en een goede sfeer van samenwerking
tussen werkgevers- en werknemers-orga-
nlsaties zijn van belang, ook om de ge
varen van een sterkere Industrialisatie te
voorkomen. De kans op ontworteling van
het individu en op sociale spanningen
neqmt toe. De volkshuishouding wordt
meer kwetsbaar. Daarom moet men aan
dacht schenken aan de menselijke ver
houdingen in het bedrijfsleven en aan net
voorkomen van^spanningen en onlustge
voelens. dié een sociale wankelbaarheid
in de samenleving zouden kunnen ver
oorzaken. De sociologische trawanten van
de industrialisatie, oftewel allerlei ont
bindingsverschijnselen. dienen te worden
voorkomen en bestreden.
„Met het constateren van deze feiten
zijn wij er intussen nog Jang niet. In veel
ondernemingen, waar men A oprecht
naar streeft de mensen ook werkelijk als
mensen te behandelen, zal men zich nog
yertrouwd mof ten maken met de gedachte,
dat er voor goede verhoudingen meer
nodig te dan sociale zorg, ondersteunings
fondsen. extra kinderbijslag, personeels
verenigingen e.d.”. aldus drs Zeelenberg.
„Het personeelbeleld in een onderneming
heeft een minstens even belangrljkq taak
XT'ij het kweken van gezonde verhoudingen
en goede geest, kortom al datgene wat
men het moreel van de troep pleegt te
noemen. Het personeelvraagstuk in het
bedrijfsleven mag men niet langer zien
els een organisatievraagstuk, dat toeval
lig sommigen zeggen zelfs ongelukkiger
wijze ook nog een menselijk aspect
heeft, men moet het ook zien als een
sociaal vraagstuk, dat voor zijn beheer
sing een bijzondere techniek vereist".
De schrijver betoogt vervolgens uit
voerig, dat de bijzondere kennis*, daarvoor
nodig, van onze universiteiten en hoge
scholen moet korden. .Dit onderwijs mist
hij echter op de Tecnnteche Hogeschool
te Delft en de Nederlandse Economische
Hogeschool te Rotterdam, van waaruit
juist zovele sleutelposities in het bedrijfs
leven worden bezet. Hoe hij zich de voor-
zienlng van deze speciaal getrainde krach
ten indenkt, kan Kijker hier buiten be
schouwing laten. Dat is immers specia
listenwerk.
De probleemstelling op zichzelf is in
deze kolom het belangrijke. De mens, een
wezen dat kan denken, dat idealen heett
en liefhebberijen, dat een gezin heeft, dat
heeft te kampen met allerlei problemen,
ook buiten zijn werk, dat wezen moet
worden gepast in het geweldige rader
werk van de grote industrie. Inderdaad
een probleem van enorme betekenis. Dat
raderwerk is samengesteld uit twee hoofd
factoren. mensen en machines. De macni-
nes doen gewoonlijk frun werk even goed
of even slecht. Ieder voelt, dat de mens
het wisselvallige deel van het appa
raat uitmaakt zodat de mens, de arbei-
gK der, de voorman, de admirfistrsteur en oqk
r de ingenieur en de staf, dus de mens in
alle hoedanigheden, uitmaakt of de zaak
rolt of vastloopt.
Er wordt In ons land waarlijk wel iets
gedaan om de arbeider ook als mens het
zijne te geven. Sociale werkers en werk
sters zijn bij vele grote bedrijven druk in
de weer. Het hangt echter nog veel van
het Inzicht en de instelling van de leiding
In de onderneming af. of er iets wordt
gedaan en hoe het wordt gedaan. Menige
directie beheerst de problemen van de fa
bricage voortreffelijk. Zij heeft de man
nen. die alles van de machines en fabri
cage afweten, anderen zijn precies op <ie
hoogte met materialen of grondstoffen,
de verkoopsorganisatie kent alle kneepjes
van de marktanalyse en van het aanbie
den der producten, de directie coördineert
dat allqsreij-yyeet precies, waarom de ge
middelde Nedetlerider een bepaald pro
duct Bever in een gele dan in een blauwe
verpakking wenst, maar wanneer men
vpiagt. waarom? de stemming in een be
haalde afdeling zo slecht is en waarom de
arbeider Jarwen. die toch geen kwade
vent te. maarniet uit de schuld kan ko
men. weet men er niets van. Toch zijn
dat dingen, die meetellen en die steeds
teeer gaan meetellen.
Het is de wonderlijke ontwikkeling van
deze tijd vol machines, dat toch de mens
Weer belangrijker wordt.
Men wil er op gaan studerei
op een langdurige guerllla-oorlogvocring.
Zeer spoedig zult ge getuige zijn van een
Serie tegenaanvallen op de Nederlanders
van de bergen uit. ik weet dat onze ge
vangen genomen leiders de strijd nooit
zullen opgeven." Als aan de Nederlandse
militaire actie „niet spoedig een halt
wordt toegeroepe^. zal het gevaar van
het communisme in Indonesië zeer toe
nemen". betoogde hij.
Toen een Russische' correspondent Soe
mitro. de vraag ste(de. of de republikei
nen steun van communistische zijde zou
den afwijzen, weigerde hij te antwoorden.
Hét State Departement leverde geen
commentaar op de Nederlandse actie. En
men zei, dat dé heer Jessup, de Ameri
kaanse gedelcgëerde In de Veiligheids
raad. „de menihg van de Ver. Staten zal
bekendmaken.
>rde
bestrijd!
voegdhei
en niet de
Amerika of
het
tegen
Amerika.
In de Veiligheidsraad zal wellicht ons
standpunt verdedigd worden met een
beroep op onze formele bevoegdheid
eigen binnenlandse zaken te regelen.
Materieel is dit standpunt niet sterk-
Beter is de wereld te bewijzen, dat onze
bescherming van de Internationale rechts
orde gericht is tegen Moskou.
Moskou is onze grote tegenspeler In
Indonesië Mochten Amerik* en Australië
dit mede begrijperi.