I Ljjker "1 GOUD5CUE COURANT ijl Dr Drees: „ons bleef geen keus meer over WEEPBEPKHT de Kil Amerik op vo Soen Fo vormt nieuw kabinet ien stellen resolutie •r Veiligheidsraad Cochran beklaagt zich over de Nederlandse regering REPUBLIEK DOET EEN BEROEP OP DE VERENIGDE STATEN De vrijheid van Indonesië moet langs verantwoorde wegen opgebouwd worden Handhaving van de intern, rechtsorde Soerakarta ook bezet „Nieuw defensieplan van Tsjang Kai Sjok Vier doden op onbewaakte overweg Hoop op hervatting der onderhandelingen Resultaten voldeden aan verwachtingen Regering hield haar belofte Grote acties werden voorbereid 51! •ECEMBER 1948< Dinsdag 21 Dec. 1948 87rte Jaargang No 22349 Bureau Markt 11, Teleloon 270. Postrekening 48400. f, en il- Dr DREES t..geen keus... tus. tot niet •ndo i :er 1 jreki HOVEN r 4 V wordt idingen strotten. Een nieuwe Moefti van Jeruzalem Het „recht” genationaliseerd in Tsjecho-Slowakije ND KOOP :ker PER ASPERA AD ASTD^ was Arabi Chef-Exploii*Ue i D. DB KLERK. in een were verklarini van een i heel Inde aan nog I een zijn hij per week per tAaand per kwartaal verklaard, dat de aitua.. Tientsin critiek is. De en reedzame n 1 echter eeq lat wellicht üssten 1 ’"'orzlet.— •nd over belt.w leiding Het zal klein Het Indonesische vraagstuk, dat reeds ja^n een zo'grote druk op ons volksleven heeft gelegd, zal ons thans mogeujk voor nieuwe grote moei lijkheden plaatsen. Wij zullen die het best het hoofd kunnen bieden, indien wij in onze houding tegenover Indonesië tonen, dat het ons volle ernst blijft met de wil recht te doen aan het vrijheidsstreven van de Indonesische volken. Uit de gehele ontwikkeling van zaken blijkt aan Nederlandse kant het eerlijke streven om de vrijheid van Indonesië langs verantwoorde wegen van rechtsorde op te bouwen, tot de uit eindelijke figuur: de souvereine Verenigde Staten van Indonesië in gelijk waardig deelgenootschap met het Koninkrijk. Juist om d i e vrijheid voor Indonesië te waarborgen moet de Nederlandse regering thans handelen gelijk zij doet, zo èindigde minister-president Dr W. Drees gistermiddag zijn verklaring, namens de regering in de Tweede Kamer afgelegd, over de gebeurtenissen in Indonesië. ƒ0.30 EENDRACHT ƒ3.78 XMOMA4BT en icht overzee te langen van ons Jonesië Vij zijn welvaart, hand- m-Java Onzei 'ngsactic ‘ring. i de tweede plaat» heeft Nederland de *-* *J- werken ^an de handhaving »rde door -nationale rkomen en liteluitende latlonale organen bevoegdheid van lië of van de grote heeft mr Stikker van Nederland gericht ieke opinie In Noord- Generalissimus Tsjang Kal Sjek heeft een plan goedgekeurd om het front aan de rivier de Jangtse te verdedigen van de provincie Szetsjoean tot de zee. aldus verneemt Reuter uit Nanking. Het plan zal onmlddellijk ten uitvoer worden gebracht. De verdedigingslinie zou zich over een lengte van 2.500 km langs Konlng Abdoellah van heeft sjeik Hoessan Meddin ""ormallg opperrechter van iaanse religieuze rechtbai als Mot ginr voc. econ lndi< den, zelfs actie, uit te i Verenigde N; de communistische strijdkrach- ring om Tientsin steeds nauwer -waren de regeringstroepen giste-, ren in de straten van de stad bezig met' het aanleggen van machlnegeweer-stellln- gen en met het opwerpen van barricades,' bestaande uit omgehouwen boomstammen, In berichten uit Chinese bron wordt verklaard, dat de situatie ten^zuiden van Tientsin critiek is. De regeringstroepet} aouden Siensjoekoe en Paltangkoe heb ben ontruimd, waardoor de weg naar Tientsin en zijn haven Tangkoe open ligt. Ook uit Peking wordt gemeld, dat al daar voorbereidingen voor straatgevech ten worden getroffen. Dr Soen Fo heeft Maandag de vorming bekend gemaakt van een nieuw kabinet, dat ..vastbesloten is de strjjd voort te. zet ten totdat een eervolle vrede kan worden verkregen”. Soen Fo verklaarde, dat er geen overgave op staande voet sou «tin. De premier iel' verder, dat zjjn rege-» ring naast vertegenwoordigers van de ver schillend» richtingen van de Kuomintang uit een zo groot mogelUk aantal partij lozen zal bestaan. dö rivier uitstrekken, bijna tot de stad Tsjocngking. Ongeveer 300.000 man. inge- decld in 30 divisies, zouden worden ge bruikt behalve het niet bekendgemaakte aantal, ingedeeld in zeven legers, dat naar verluidt reeds is opgesteld tussen Nanking en Sjanghai. Te Sjanghai wordt vernomen, dat bin nen 48 uur zal begonnen wórden met de evacuatie van 5 000 fl 000 statenloze Rus sische emigranten uit het gebied van Sjanghai.» Terwijl ten de ril sluiten, t,, ren in <*- Is. Loekefeer Hans- sr Doggersbank Pink Vertrouwen. De Ko»- Visser Den Heldert «ingent VariaU»,' Ver- Luister 1. v d. vueu Ma. Schouten Steea- Wijnaerde. Mek: Aargau. Dodde; üiia. Blom MiUevert; Dlamont, overweg vier per- arbelders ver- Olst. om daar „inefabriek van do i Deventer en Die- 1 auto de onbewaak- _^oorlijn Deventer— goed uitzicht Is naar auto, niettegenstaan- rde, toch door. 'erd door de trein ge- ernleld. Vier arbeiders •le arbeiders liepen De Arherlkanen willen echter recht op het doel afgaan. Zij hopen, dat er een onmlddellijk besluit kan worden genomen. Zij houden ook nog rekening met de tno- gelijkheid van een hervatting van de on- derhandelingefL De woordvoerder deelde nog mede, dat de uiteindelijke doelstel ling van de resolutie Is, de Indonesiërs in vrijheid te doen stellen en een herstel van de status quo. Bij de besprekingen tussen de Amerika nen en de overige delegaties is de alge- fnene neiging de Nederlanders te verzoe ken, hun troepen terug te trekken. In dien dit niet mocht gebeuren, zou het Amerikaanse lid van de C. v. G. D. uit de commissie kunnen - treden. Dit is nog een algemeen denkbeeld bij het voorbe reiden"' van de resolutie en bij het con tact met de andere leden van de Veilig heidsraad. Verwacht wordt, dat Australië zal wor den uitgenodigd om mede aan te zitten aan de conferentietafel op Woensdag. Men is van mening, dat Australië dan de vrede Jn Zuid-Oost-Azië In het alge meen in oeSpreking zal brengen. Er,is ook sprake van. dat een soortgelijke uit nodiging zal worden gericht tot India. bronnen door mariniers werd b Het Engelse Standpunt .«‘ond^ ten ^minste één put fa brandy Berg; Albania, v <L n; Risico, van Dijk; iber; Rupei, Van Cau- Joncki Rhelnunlon 2. lerdanT 1. Van Wtjk; leien; Bpea Stavast; Jonge; Chrtgee. De rthoren; Honor! ne 2. a; Moron. Millervan;. Clemence, Van Ree- Vriea; Nieuwe Zorg, 1 M. v. d. Velde; r- rnenna. Demon t; Am ico r. van Meel: Jaco, Van Baaien; Fatty, VUegher; 1 Geruster», i Groezen Koninklijk medeleven Kort geleden vernam H.M Ko ningin Juliana vah de behandelende geneesheer, dat in een Nijmeegs ziekenhuis een kindje verpleegd wordt, dat dezelfde oogkwaal heeft als prinses Marijke. H.M. informeer de belangstellend of de moeder hadr kindje ook geregeld mag be zoeken. waarop het antwoord luidde, dat zij qiaar eens per week kon komen, omdat het anders te kost baar was. Zij woont in Bqern., De volgende ochtend verscheen voor de woning van de moeder een hofauto. waarin H.M: gezeten was. die de moeder liet uitnodigen met haar mee te rijden naar Nijmegen. Deze verrassende uitnodiging werd uiteraard met blijdschap aanvaard en zowel onderweg als in het zie kenhuis toonde de Koningin het grootste medeleven. Maar hier bleef het niet bij. Sindsdien rijdt er iedere morgen een hbfauto voor, die de moeder naar haar kindje in Nijmegen rijdt. -... 1 wor_. In mlddcn-Sumatra. van het 8lnkarak-m derlandse troepen De Nederlandse Toeren, 24 km. ten Malang, bezet. Van officiële Nederlandse zijde wordt medegedeeld dat de Nederlandse troepen gisteren Bojplali. 25 km zuidoost van Salatiga en Pati. 23 km ten noordoosten van Koedoes hebben bezet,. De Nederlandse marinier» bezetten Toeban eh staan aan de rand van Bodjo- negoro. Vanmorgen omstreeks halfacht Is bil Deventer op een onbewaakte een ongeluk gebeurd, dat aan sonen het leven heeft gekost. Per vrachtauto werden voerd van Deventer naar te werken in de machinel firma Aberson. Tussen penveen passeerde de t te overweg* In de spe Zwolle. Hoewel ter goe_ belde zijden, reed de auto, n de een trein naderde, toch De vrachtauto we. 2 grepen en totaal vernh werden gedood en vel» verwondingen op. TAE ZUIVERINGSACTIE tegen de Repu- bliek, aangespannen door de Neder landse militaire strijdkrachten, hfeeft tweeërlei doel. In de eerste plaats is het onze plicht ons doel «om de regeermai gebruiken teneinde de belt vaderland en de belangen van Indoi te zien in onderling verband. Wtf verantwoordelijk voor de eigen we? hier en overzee. In zoverre is de having van ons gezag op mlddei een binnenlandse aangelegenheid, waar mede de Veiligheidsraad niets te maken heeft. Onzerzijds is voldoende in de zul- A veringsactie vertrouwen te stellen in <nza regei In plicht mede te werken aan w» van t de internationale rechtsorJ* onlusten, die gevaar voor de internatl rechtsorde opieveren. te voorkom! te bestrijden. Dat Is niet de ui—u. bevoegdheid der intern! uitsluitende van Austral I logendheden. Terecht I «t goede woord V de publi! De Amerikaanse delegatie, waarvan het venoek tot de speciale ‘vergadering van de Veiligheidsraad is ultgegsan voor een bespreking van de Indonesische kwestie, heeft na de verdaging hard gewerkt aan het opstellen van een resolutie, die Woensdag aan de Veiligheidsraad zal wor den voorgelegd. De Amerikanen trachten te komen tot epn gemeenschappelijke re solutie. Het is aldus een Amerikaans» woord voerder nog niet mogelijk om een beeld te geven van de inhoud der resolutie. In de eerste plaats wacht men nog op een rapport van het Amerikaanse lid der C. v. G. D., dat te Batavia verblijft Dlrecteur-Chefrsdacteur 8. II. VAN DER KRAATS De slotsom Is echter geweest, dat als nog aan de republiek gelegenheid moest worden gegeven door een haar bindende verklaring nadere opheldering te ver schaffen. De daarvoor gestelde termijn is door een samenloop van omstandigheden korter geweest dan de regering gewenst had. maar practisch heeft dit geen bete kenis gehgd, omdat de républiek toch op het punt stond zichzelf In de onmogelijk heid te brengen bindende beslissingen te nemen. Terwijl vice-president Hatta ziek was, werd aangekondlgd. dat president Soekarno en enige ministers Djokja gin gen verlaten. Verlenging van de termijn is ook niet gevraagd. Onder deze om standigheden achtte de regering het niet verantwoord nog langer een afwachtende houding aan te nemen. Zij kon daarom tot haar leedwezen ook niet ingaan op de aandrang, uitgeoefend door het lid van de commissie van goede diensten, de heer Cochran, om alsnog offi ciële besprekingen ten overstaan van de commteSfe te gaan poeren. Zij Is zich ten volle bewust van de ernst van de genomen beslissing, maar meent, dat geen keuze meer overbleef, tenzij Ne derland Indonesië eenvoudig aan zichzelf overliet en er van afzag de voorwaarden te helpen scheppen voor een ontwikkeling in vrijheid, met waarborgen voor recht, orde en veiligheid. Ging Nederland hier toe over, dan zou spoedig over geheel Indonesië een chaotische toestand te ver wachten zijn, die op de duur vermoedelijk op een dictatuur zou uitlopen. WAARIN OP CE NOMEN CROOT GOUDA hebben gevraagd, hun Instemming te be tuigen met de federale organisatie, zonder dat gr enige onderhandelingen daarover zouden plaats hebben, terwijl in de Ren- ville-overeenkomst werd voorzien In een voorlopige federale organisatie als een product van een politieke overeenkomst De heer Cochran suggereert verder, dat de Nederlanders van de republiek hebben gevraagd, om van de aanvang af een ge lijke status in te nemen ais ..de Negara's, welke eenzijdig tijn ingesteld door het Nederlandse gezag". Met betrekking tot de Nederlandse klachten over de bestandsschendingen, vraagt Cochran: „Zou het niet beter zjjn geweest, als 'aanbevelingen voor een Be tere uitvoering der bestnndsvoorwaarden. gedaan door beide partijen, ter plaatse grondig in beschouwing waren genomen, in plaats dat ze werden gemaakt tot het onderwerp van eenzijdige eisen?” De hepr Cochran Is de mening toege daan, dat de Nederlandse regering .heeft gevraagd om een „blanco toestemming zonder onderhandelingen, die do mogelijk heid van bonafide onderhandelingen de pas zou hebben afgesneden, in plaats van te leiden tot de hervatting daarvan". Hij zegt, dat hij op Moh. Hatta geen druk kon uitoefenen om dit te aanvaarden. In Tsjecho-Slowakije is een nieuwe wet gepubliceerd, waarbij het rechtskundig beroep wordt genationaliseerd. Na goed keuring door de Nationale Vergadering, die deze week bijeen komt, zou de wet 1 Januari van kracht Worden. De genationaliseerde advocaten zijn ver plicht zich in landelijke organisaties te verenigen, die de practljloen zullen ver delen en de salarissen vaststellen. Men verwacht, dat het salaris niet hoger zal mogen komen dnn 6.000 kronen per maand. De minister van justitie kan de advoca ten ontheffen van de gebruikelijke ge heimhouding In gévallen, die ressorteren onder een nieuwe wel voor de „verdedi ging van de republiek”, zijn de rechts kundigen Verplicht het traditionele be roepsgeheim te verbreken. Van de zijde van de Britse delegatie In de Veiligheidsraad .wordt medegedeeld, dat de delegatie met betrekking tot haar standpunt bij da behandeling van het Indonesische vraagstuk in de Veilig heidsraad nog'geen definitieve, instruc ties uit Londen heeft ontvangen. De zaak wordt te Londen nog bestudeerd, doch te Parijs zeide men, dat de Engelsen stellig niet een zo fors standpunt zullen Innemen als waarop de Amerikanen van tins zijn zich te stellen. Irt officiële kringen ver luidde het, dat dp Amertkpanse ontwerp resolutie, waaraan thans gewerkt wordt, zal. zijn gebaseerd op het zesde hoofdstuk van het handvest der Verenigde Naties, dat handelt over Vreedzame regeling van geschillen. Het werd echter niet uitge sloten geacht, dat In een later stadium der behandeling men wellicht de Indo nesische kwestie zou moeten beschouwen in het licht van de voorzieningen van hoofdstuk zeven, handelend over bedrei- ng van de vretje. Dit laatste hoofdstuk >orziet er in, (lat de Veiligheidsraad ■onomische sanctie» kan toepassen, of. uien deze niet tot het beoogde doel lel- kan overgaan tot een militaire voeren door de leden van dS falies. West-Borneo kiest geen partij De kepafa daerah van ^Test-Borneo, sultan Hamid II, heeft Zondag in een openbare'zitting van de raad van West- Borneo verklaard: Ik ben overtuigd van het oprechte voornemen van de Neder landse regering .inede te .helpen aan het ^poedig bouwen van de Verenigde Staten van Indonesië. Ik verkeer echter thans niet In de positie om na te gaan of alle mogelijkheden om met de Republiek tot vreedzame regeling te komen zijn uit geput. Wij betreuren het, dat thans bloed wordt vergoten in een strijd tussen Indo nesiërs onderling en tdsseq Indonesiërs en Nederlanders. Rartij kiezen wil ik niet. De aptie is ingezet buiten het bijzonder federaal overleg om en wij dienen er ons niet in te mengen. Later zullpn wij meer wetdh en inzien, wat van de actie de oor zaak is geweest. ■n! KIJ^CER. J li. Nederlands men»randum aan Veiligheidsraad De Nederlandse gedelegeerde bij de V.N., dr Van Royen, heeft aan de voor zitter van de Veiligheidsraad een memorandum overhandigd, waarin van Nederlandse zijde de redenen worden uiteengezet voor het nemen „van de geëigende maatregelen om In Indonesië de vrede en de veiligheid te herstellen". Dr Drees eindigde: „Wij-betreuren diep, dat weer mensen levens in de waagschaal worden gesteld en wij geven er ons rekenschap van. wat wij opnieuw vragen van onze jonge man nen. die reeds zo lang In Indonesië op post hebben gestaan. Zij zullen echter on getwijfeld de motieven voor het genomen besluit verstaan. Voorzover wij op het ogenblik kunnen beoordelen, hebben de resultaten van wat ondernomen werd tot nog toe aan de hoogste verwachtingen .voldaan. De wijze waarop reeds de eerste nag met een uiter aard beperkt aantal parachutisten en luchtlandingstroepen Diokja werd geno men. getuigt van het ihzicht. het beleid en de stoutmoedigheid, waarmede en troepen hun taak' vervullen. L_. daaruit ook duidelijk‘zij|n geworden hoe zeer er naar wordt gestreefd met zo klein mogelijke offers beslissende resultaten te' verkrijgen.\ Het Nederlandse volk kan Intussen niet verwachten, dat de noodzakelijkheid van de stap, waartoe na lange overweging en veel innerlijke strijd bij felen van ons is overgegaan, internationaal dadelijk alge meen zal worden begrepen, hoewel de re gering de overtuiging heeft, dat haar con structieve pogingen van qe laatste maan den om tot overeenstemming te komen ibetere waardering zullen <^oen ontstaan." Het officiële Nederlandse legerbericht van heden geeft slechts gummier» details over de Nederlandse vorderingen, doch uit gewoonlUk betrouwbare nlet-offldële bron werd vernomen, dat sowel op Jav» als op Sumatra snelle vorderingen worden gemaakt. Niet-bevcstigde berichten melden, dat Nederlandse gemechaniseerde brigades van Semarang uit, Soerakarta (Solo), de tweede stad der republieK, hebben bezet en zich hebben verenigd met de lucht landingstroepen. die In het gebied van Djokja opereren. Andere niet-officlële berichten melden, dat de Nederlandse strijdkrachten op Sumatra, die In opmars zijn van Padang uit, over vrijwel onbeschadigde wegen en weing tegenstand ondervindend, bijna Fort de Koek hebben bereikt. In Tjepoe, het oliecentrum In Oost Java, dat gisteren volgens dezelfde --*“*-*werd bezet, Transjordanlë :ik Hoessan Meddin Jarallah, voormalig opperrechter van de Moham medaanse religieuze rechtbanken, In Pa lestina, aangewezen als Moefti van .Jeru zalem in de plaats van Haj. Am in el Hoessein!.- Sjeik Jarallah is reeds lang een vooraanstaande politieke tegenstander van de ex-Moeftl. De vorige Moefti was „de macht achter de troon" van de Arabische regering te Gaza, die erkend werd door verscheidene stateh van de Arabische Liga, doch niet door koning Abdoellah. Overwegend droog weer Weerverwachting. meegedeeld door het K.N.MI. in De Bilt, geldig van Dinsdag avond tot Woensdagavond Voor het Noorden van het land: overwe gend droog weer met lijdelijk opklaringen. Zwakke tot matige wind tussen Noord en Oost, 's Nachts plaatselijk lichte vorst, over dag temperaturen enkele graden boven het vriespunt. Voor het Zuiden van het land: meest zwaar bewolkt of nevelig, maar overwegend droog Weer. Zwakke tot matige wind tu«men Noo;d en Oost. Lichte vorst tot temperatuur om het vriespunt. z Dr Drees begon met te herinneren aan dc regeringsverklarlrtg van 12 Augustus. In deze verklaring werd de verhouding tot de republiek teleurstellend genoemd, zo wel omdat uitwerking van de overoen- stemmlng. op de Renville verkregen, tot nu toe niet kon worden verwezenlijkt, als omdat de schendingen van hèt bestand toenamen, verklaard werd: „Voor een herstel van de staatkundige en economische eenheid In Indonesië, voor het herleven van de welvaart, voor het scheppen van een rechtsorde, die waar borgen biedt voor allen, is het van groot belang, dat de republiék op korte termijn haar plaats Innefmt in de Verenigde Sta ten van Indonesië, die bezig zijn zich te vormen." Tenslotte werd gezegd: „De regering vertrouwt, dat de Staten- Generaal zullen willen medewerken tot een zeer snelle afdoening In tweede lezing van de Grondwetsherziening, die vol tooiing van de op gang zijnde ontwikkeling mogelijk moet maken, en daarna tot een spoedige behandeling van een wetsont werp tot instelling van een federale interim-regerlng in Indonetlë." Geconstateerd mag worden aldus dr Drees dat de regering heeft gehandeld overeenkomstig hetgeen zij in uitzicht stelde, en dat zij de gevraagde medewer king van de Staten-Generaal in ruime mate heeft verkregen. De mlnister-presldedt memoreerde voorts de reis van minister Stikker naar Indonesië en de beaprekingen, die hij heeft gevoerd met de vice-president van de republiek, beaprekingen waaraan later ook minister Sa«en en oud-mlnlster Neher hebben deelgenomen. Deze bespre kingen hebben niet geleld tot het gehoop te resultaat Wat uitelndelijk als stand punt der republiek ter kennis van de delegatie werd gebracht, sloot naar haar oordëel er naar dat van de regering het verkrijgen van overeenstemming uit Dit standpunt van de republiek was in strijd met de republiek en zou tot onaanvaard bare verhoudingen hebben moeten leldeq. Bovendien werd geen enkele positieve maatregel In uitzicht gesteld om een ein de te maken aan de gewelddadige be standsschendingen, Wat* dezerzijds was vooropgesteld als eerste voorwaarde om met vrucht politieke besprekingen te kunnen hervatten. Van Juli af zijn duizenden republikeinse militairen, die na de Renvllle-overeen- komst waren terugggetrokken uit de on der Nederlandse controle -staande gebie den. gewapend teruggekeerd. Dit ge schiedde zoals uit tal van in onze han den gevallen orders is gebleken, in op dracht van republikeinse commandanten, en met het doel om rust en orde in dese gebieden te verstoren en inzonderheid de Indonesische bestuursambtenaren te ter roriseren. Bijna 300 van dez» Indonesiërs zijn vermoord, daarnaast werden velen ge wond of ontvoerd. Van republikeinse zijde werd voorgeistcld alsof dit spontane daden van de bevolking zoudgp zijn. Bekend Is echter, dat generaal Soedlrman in gehei me orders opdracht heeft gegeven de in filtraties te intensiveren. Tegen 1 Januari werden nieuwe grote acties voorbereid. De Nederlandse rege ring stond daarom voor ver reikénde be slissingen. Op 11 December gaf zij te ken nen. dat zij. gezien deze ontwikkeling, zeer tot haar leedwezen in verdere be sprekingen geen heil zag. en het besluit inzake het bewind In Indonesië in over gangstijd zou afkondigen ponder verder overleg met de republiek. Daarin lag reeds de mogelijkheid opge sloten. dat tegen de republikeinse actie met machtsmiddelen zou moeten borden opgetreden. Een ogenblik scheen het denk baar. dat daarin nog verandering zou ko men door een brief van vice-president Hatta. waarin hij op e<*n aantal- punten nadere verklaringen gaf. die aan Neder landse bezwaren tegemoet schenen te ko- mQp meer dan één punt van belang werd een voorbehoudgemaakt, dat de eigen lijke bedoeling onzeker deed zijn. En ein delijk kwam er geen woord in voor over pogingen om de bestandsschendingen te doen eindigen. Bovendien waren er tal van'uitlngen van republikeinse zijde, die lijnrecht ingingen tegert wat de heer Hatta uitzicht stelde, terwijl tégen Kerstmis al-Indonesisch congres in Djokja rd voorbereid op grondslag van de ig van’17 Augustus 1945. d.w.z. heersen dejr republiek over ge- lonesië. Dit alles wekte twijfel bes'aande mogelijkheden. Soemitro, de vertegenwoordiger van de republiek te Washington, heeft op de Ver. Staten een beroep gedaan om „po litieke en economische steun" voor de republiek. II|j heeft aan de Ver. Staten eveneens verzocht „in ernstige overwe ging te willen nemen", 'Nederland uit te •luiten van de Marshall-hulp, in verband met de „politionele actie." Na zijn onderhoud met Lovett, deelde Soemitro mede, dat de republiek zou voortgaan met de Nederlanders sterke weerstand te bieden, ook al Haar leiders gevangen genomen en kondigde daarbij aan, dat een nieuwe regering zou worden gevestigd te Boek it Tinggi (Fort de Kock, in Sumatra) en dat, als Boekit Tinggi mocht worden bezet, de republikeinse regering naar elders zou worden overgébracht. „Zo lang wij over enig- gebied beschikken, zullen wij onze regering fn Indonesië hebben en als dat niet meer - mogelijk is, zullen wij een regering in ballingschap vormen", zeide hij. Soemitro zei nog, dat Lovett „uitdruk king gaf jian zijn ernstig en groot mede leven en zijn leedwezen over de gebeur tenis had uitge4>roken”. Soemitro voegde hieraan toe: de republiek „te voorbereid Jl»k, gelegen op 25 km. -meer, door de N»-t is bezet troepen hebben Zuid-Oozten van De Veiligheidsraad heeft een sunple- ment ontvangen op bet speciale rapport van de Commissie voor Goede Diensten, dat verdere inlichtingen bevat o^er de rechtstreekse onderhandelingen tussen de regeringen van Nederland en van de Re publiek. Als bijlage bevat het de tekst van de laatste mededeling van Moh. Hatta en bet Nederlandse antwoord daarop iu een lang telegram. In zijn rapport drukt de heer Cochran er zijn leedwezen over uit. dat de Neder landse regering het noodzakelijk achtte, een tijdslimiet te stellen, ‘die. zégt hij, slechts 18 üur tijd liet voor het antwoord van Hatta op de Nederlandse eisen. Hij beklaagt er zich over, dat de Nederlandse regering een tijd van 5 dagen nodig had voor een antwoord op Hatta's brief die op 13 December doot Cochran aan de Nederlanders was overgebracht. Cochran zegt: „Ik ka<i niet lp bllllj|(heid druk op Hatta uitoefenen voor een onverwijld antwoord op een brief, waarin niet slechts wordt gevraagd om uiting te geven aan bereidwilligheid om de onderhandelingen te hervatten, doch waarin eerder sprake is, van het opgeven van de positie uwer regeripg op elk materieel punt". Cochran zegt In zijn telegram verder, dat gedurende de vier laatste maanden noch hij, noch enig ander lid van de C. v. G. D. „de gelegenheid hadden om deel te nemen aan besprekingen in C. v. G. D.- verband of waar te nemen besprekingen tussen partijen over welke dan ook van de geschilpunten, welke waren voorgebracht in het Nederlandse memorandum”. In een commentaar op de Nederlandse eisen stelf de heer Cochran de zaak zo, dat de Nederlanders aan de republiek T\E MENS, de arbeider zelf, ^ij wordt ■*-* te vaak vergeten In al die beachou- wingen, bij al die congressen, die worden gewijd aan de industrialisatie. Zo luidt de strekking van een belangwekkend arti kel. dat drs H. L. Zeelenberg onlangs in Economtech-Stattetteche Berichten publi ceerde. Hij wijst er op, dat wij als industrie land voor problemen worden gesteld, waarvan onze vaders en grootvaders niet konden dromen. De oude voorsprong van de Industrielanden wordt hard ingelopen, ook door landen, die vroeger geen in dustrieel karakter droegen. En dat af- khabbelen van de voorsprong geschiedt sneller en sneller. Wat de een vandaag vindt, weet morgen bij wijze van spreken iedereen. Nederland wil de richting uit van het vervaardigen van producten, waarin een grote doste wetenschappelijk vernuft is bijeengebracht en welker aanrrfaak spe ciale bedrevenheid en technische verfij ning vraagt. Daarin ziet drs Zeelenberg >een grote kracht en de kans op het op nieuw boeken van voorsprongen. Volgens hem beziet men de zaak echter slechts van de technische of de economi sche kant. De menselijke productiefactor verschijnt zelden op het toneel of speelt een ondergeschikte rol. Men slaat de economie en de technltek zo hóóg aan. dat de mens, volgens de algemene mening, dienstbaar schijnt te zijn aan de productie en niet de industrie aan de mens. Drs Zee lenberg neemt intussen een kentering waar. In verschillende toonaangevend» ondernemingen, waaronder de grootste industriële bedrijven van ons land, kent men grote waarde aan het mensenvraag stuk toe. zowel op bedrijfseconomische als op sociale gronden. Het gaat er niet alleen om, dat men qyer kundige en vaardige arbeiders be schikt, maar ook om gezindheid en moreel der werkers. De pereoneelverhoudingen en een goede sfeer van samenwerking tussen werkgevers- en werknemers-orga- nlsaties zijn van belang, ook om de ge varen van een sterkere Industrialisatie te voorkomen. De kans op ontworteling van het individu en op sociale spanningen neqmt toe. De volkshuishouding wordt meer kwetsbaar. Daarom moet men aan dacht schenken aan de menselijke ver houdingen in het bedrijfsleven en aan net voorkomen van^spanningen en onlustge voelens. dié een sociale wankelbaarheid in de samenleving zouden kunnen ver oorzaken. De sociologische trawanten van de industrialisatie, oftewel allerlei ont bindingsverschijnselen. dienen te worden voorkomen en bestreden. „Met het constateren van deze feiten zijn wij er intussen nog Jang niet. In veel ondernemingen, waar men A oprecht naar streeft de mensen ook werkelijk als mensen te behandelen, zal men zich nog yertrouwd mof ten maken met de gedachte, dat er voor goede verhoudingen meer nodig te dan sociale zorg, ondersteunings fondsen. extra kinderbijslag, personeels verenigingen e.d.”. aldus drs Zeelenberg. „Het personeelbeleld in een onderneming heeft een minstens even belangrljkq taak XT'ij het kweken van gezonde verhoudingen en goede geest, kortom al datgene wat men het moreel van de troep pleegt te noemen. Het personeelvraagstuk in het bedrijfsleven mag men niet langer zien els een organisatievraagstuk, dat toeval lig sommigen zeggen zelfs ongelukkiger wijze ook nog een menselijk aspect heeft, men moet het ook zien als een sociaal vraagstuk, dat voor zijn beheer sing een bijzondere techniek vereist". De schrijver betoogt vervolgens uit voerig, dat de bijzondere kennis*, daarvoor nodig, van onze universiteiten en hoge scholen moet korden. .Dit onderwijs mist hij echter op de Tecnnteche Hogeschool te Delft en de Nederlandse Economische Hogeschool te Rotterdam, van waaruit juist zovele sleutelposities in het bedrijfs leven worden bezet. Hoe hij zich de voor- zienlng van deze speciaal getrainde krach ten indenkt, kan Kijker hier buiten be schouwing laten. Dat is immers specia listenwerk. De probleemstelling op zichzelf is in deze kolom het belangrijke. De mens, een wezen dat kan denken, dat idealen heett en liefhebberijen, dat een gezin heeft, dat heeft te kampen met allerlei problemen, ook buiten zijn werk, dat wezen moet worden gepast in het geweldige rader werk van de grote industrie. Inderdaad een probleem van enorme betekenis. Dat raderwerk is samengesteld uit twee hoofd factoren. mensen en machines. De macni- nes doen gewoonlijk frun werk even goed of even slecht. Ieder voelt, dat de mens het wisselvallige deel van het appa raat uitmaakt zodat de mens, de arbei- gK der, de voorman, de admirfistrsteur en oqk r de ingenieur en de staf, dus de mens in alle hoedanigheden, uitmaakt of de zaak rolt of vastloopt. Er wordt In ons land waarlijk wel iets gedaan om de arbeider ook als mens het zijne te geven. Sociale werkers en werk sters zijn bij vele grote bedrijven druk in de weer. Het hangt echter nog veel van het Inzicht en de instelling van de leiding In de onderneming af. of er iets wordt gedaan en hoe het wordt gedaan. Menige directie beheerst de problemen van de fa bricage voortreffelijk. Zij heeft de man nen. die alles van de machines en fabri cage afweten, anderen zijn precies op <ie hoogte met materialen of grondstoffen, de verkoopsorganisatie kent alle kneepjes van de marktanalyse en van het aanbie den der producten, de directie coördineert dat allqsreij-yyeet precies, waarom de ge middelde Nedetlerider een bepaald pro duct Bever in een gele dan in een blauwe verpakking wenst, maar wanneer men vpiagt. waarom? de stemming in een be haalde afdeling zo slecht is en waarom de arbeider Jarwen. die toch geen kwade vent te. maarniet uit de schuld kan ko men. weet men er niets van. Toch zijn dat dingen, die meetellen en die steeds teeer gaan meetellen. Het is de wonderlijke ontwikkeling van deze tijd vol machines, dat toch de mens Weer belangrijker wordt. Men wil er op gaan studerei op een langdurige guerllla-oorlogvocring. Zeer spoedig zult ge getuige zijn van een Serie tegenaanvallen op de Nederlanders van de bergen uit. ik weet dat onze ge vangen genomen leiders de strijd nooit zullen opgeven." Als aan de Nederlandse militaire actie „niet spoedig een halt wordt toegeroepe^. zal het gevaar van het communisme in Indonesië zeer toe nemen". betoogde hij. Toen een Russische' correspondent Soe mitro. de vraag ste(de. of de republikei nen steun van communistische zijde zou den afwijzen, weigerde hij te antwoorden. Hét State Departement leverde geen commentaar op de Nederlandse actie. En men zei, dat dé heer Jessup, de Ameri kaanse gedelcgëerde In de Veiligheids raad. „de menihg van de Ver. Staten zal bekendmaken. >rde bestrijd! voegdhei en niet de Amerika of het tegen Amerika. In de Veiligheidsraad zal wellicht ons standpunt verdedigd worden met een beroep op onze formele bevoegdheid eigen binnenlandse zaken te regelen. Materieel is dit standpunt niet sterk- Beter is de wereld te bewijzen, dat onze bescherming van de Internationale rechts orde gericht is tegen Moskou. Moskou is onze grote tegenspeler In Indonesië Mochten Amerik* en Australië dit mede begrijperi.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1948 | | pagina 1