Een telefoontje uit Berlijn
De Duitse aanval op de
vliegvelden
Militair beleid 1939-1940
DE MAATREGELEN NA HET
TELEFOONTJE UIT BERLIJN
Van zee uit kust opgereden
„Come on, jongens, laten we
anderen niet duperen!"
„Brief 210 ontvangen"
Strubbelingen tussen regering
en opperbevelhebber
Spannende minuten
MEER DAN 500
VERHOREN
Göring keek op zijn neus
Ptö qwd (rij
CRH+RfSTRURRHT
Lof voor generaal Winkelman
l
Korporaal Tak landde
in amphtrac
AT <n
AAR.
ANNEER.
Go u ff se Spetters
Goudse belhameltjes worden
heren in het leven
Jcugdbrigadc geeft
opvoedkundige les
V
EERSTE BLAD - PAGINA 7
ZATERDAG 19 MXSRt ÏSTJ.
Eerste rapport van de parlementaire enquêtecommissie
TTET eerste deel van meer dan duizend bladzijden is
gepubliceerd van het verslag van de parlementaire
enquête-commissie aan de Tweede Kamer over het
regeringsbeleid 19401945. Hieruit blykt, dat een van de
belangrijkste berichtgevers voor de inlichtingendienst van
de generale "staf was generaal-majoor G. J. Sas. destyds
t(.aI.4a Dateliln i4Ia i.nr. heeft
inval. Hy
tae
Öster, een officier van de Abwehrdienst (contraspionnage),
die hem op 3 April 1940 inlichtte betreffende de voor
genomen inval op 10 April op Denemarken en Noorwegen.
Generaal Sas waarschuwde Den Haag en ook de Deense
marine-attaché en de Noorse ambassaderaad. Het bericht
is echter nimmer doorgèzonden naar Noorwegen omdat
de ambassaderaad volkomen aan de Duitse kant stond.
Op Vrijdag 3 Mei ontving generaal Sas de mededeling
van de dreigende aanval op Nederland. De volgende dag
militair attaché te Berlijn, die verscheidene malen heeft
gewaarschuwd voor de dreiging van een Duitafc inval. Hij
had een vriendschappelijke relatie met de Duitse kolonel
7VTADAT In da eerste dsgen van Septem-
ber 1MB de concentratie van het Ne-
derlandae leger voltooid was. werd een
bespreking gebonden tussen de regering
en de opperbevelhebber generaal Reyn-
ders. Dese bijeenkomst heeft H.M. de Ko
ningin gepresideerd. Daarmee begint het
drama, dat de parlementaire enquête
commissie thans uit de doeken doet. van
de strubbelingen tussen de regering en
generaal Reynders.
Het ls maar toeval geweest, dat gene
raal Reynders op 28 Auguatua 1939 werd
benoemd tot opperbevelhebber omdat Hij
toevallig chef was van de generale staf en
de mobilisatie had voorbereid. Een krijgs
plan voor de verdediging van het land
bestond niet. Dat werd besplroken in de
bovengenoemde bijeenkomst. Want de re
gering is tenslotte verantwoording ver
schuldigd aan het pftlement. Generaal
Reynders was verwonderd over de ge
dachte van de uitsluitende verdediging
van de vesting Holland. Volgens generaal
Reynders was de gehele ontwikkeling van
ons krijgswezen in de laatste veertig Jaar
er op gericht ons niet te beperken tot de
vesting Holland.
Het voornaamste beswaar van de rege
ring tegen het beleid van generaal Reyn
ders In de volgende maanden is geweest,
dat met deaelfde troepen, die de voortuit-
gesehoven Grebbellnle moesten verdedi
gen. daarna, als *U waren teruggetrok
ken. de vesting Holland moest worden ver
dedigd.
Overigens boterde het toch niet tussen
de regering en de opperbevelhebber. Er
waren allerlei strubbelingen over de mo
bilisatie-clubs. over de staat van oorlog
en beleg en vele andere kleine conflicten,
die er niet toe bijdroegen de verhouding
beter te maken. Het onUlag van generaal
Reynders op fl Februari 1940 komt naar
de mening van dé commissie hierop neer.
dat de regering tenslotte niet dat vertrou
wen mugfr in de opperbevelhebber had,
dat njff in een dergelijke functionaris
moet gunnen stellen. De commissie meent
echterylat de regering op zakelijke gron
den isBvergegaan tot het ontslag. Na het
optrearn van generaal Winkelman als op
perbevelhebber zijn de strubbelingen tus
sen de regering en de opperbevelhebber
als bij toverslag verdwenen.
Generaal Reynders had zijn inlichtin
gendienst opdracht gegeven geen berichten
meer door te geven aan de Koningin omdat
H.M. er zo zenuwachtig van werd en ook
niet aan de minister van Defensie (minis
ter Dijxhoorn) omdat hij naar aanleiding
daarvan werd lastig gevallen. Oeneraal
Reynders had ook geen vertrouwen in de
Inlichtingen van generaal Sas. hij wilde
niet geloven aan een Duitse inval, hij wil
de overigens de Peel-Raamstelllngen ver
aterken om de Duitsers van een doortocht
door Nederland bij voorbaat af te houden,
maar de hoofdoorzaak van het conflict
ligt toch in het verdedigingsplan benoor
den de rlyjeren.
G?ebbelinie hoofdstelling
Generaal Winkelman stond bij sjjn op
treden voor de .vraag of men de Grebbe
llnle dan wel het oostfront van de vesting
Holland als stelling moeit kiezen In de
Grebbellnle was al veel gedaan voor ver
sterkingen. In het oostfront van de vesting
Holland nop niets. Bovendien zouden de
verdedigers In de vesting Holland In vol
strekt open terrein zitten en met het oog
op het gevaar nit de lucht zaten de troe
pen beter verdekt in de Grebbellnle. Ge
neraal Winkelman besliste daarom half
Maart, dat de Grebbellnle Ingericht moest
worden aft boofdverdediglngsstelling.
Daarnaast, meende hij. was het noodza
kelijk om in het hart des lands over een
zo sterk mogelijke reserve te beschikken,
waarvoor het eerste legerkorps kon die
nen. Aangezien ook generaal Winkelman
de Peel-Raamstelling niet verdedigbaar
achtte, konden voor dit doel eveneens het
derde legerkorps en de lichte divisie wor
den aangewend. Met dit legerkorps kon
dan in de verdediging van het zuidfront
van Ce vesting Holland tot aan de Greb-
belinie wórden voorzien.
De Peel-Raamstelling
Generaal Winkelman was van mening,
dat de Peel-Raamstelling weliswaar op
enkele punten verdienstelijke kwaliteiten
had. doch dat de inrichting van zeer ar-
ringe sterkte was Zijn grote bezwaar was
bovendien, dat de stelling helemaal geen
diepte had en slechts een kordonopstelling
genoemd kon worden. Het zou daarom
onmogelijk zijn geweest een pa?r dagen
In het zuidelijke deel van de stelling te
verblijven, daar de manschappen niet kon
den worden afgelost.
De troepensterkte onder generaal Reyn
ders in de Peei-Baamstelllng sehtte gene-
raai Winkelman onvoldoende omdat men
normaal voor een hardnekkige verdedi
ging per bataljon op een strook van 8H
a 1MB meter moest rekenen. De door ge
neraal Reynders aangewezen ongeveer 28
bataljons voor een stelling, die 75 kilo
meter lang was. sehtte generaal Winkel
man te enenmale onvoldoende. Bovendien
gaapte er een gat van 39 a 48 kilometer
tussen de Belgische en Nederlandse linlea
so dat de Duitsers een omtrekkende bewe
ging zouden kannen maken. En tenslotte
was de militaire attaché te Parijs, v.
Voorst Eveklnk. te weten gekomen, dat de
Fransen geen interesse (iidden vpor de
Prei-Raamstelling en niet aan de hardnek
kige verdediging ervan sonden deelnemen.
Generaal Winkelman kon niet direct
bij zijn optreden de lichte diviaie en het
derde legerkorps uit Brabant terugnemen,
daar dit allicht bepaalde reacties In het
buitenland zou verwekken. Om deze rede
nen zijn de genoemde leger-onderdelen
niet onmiddellijk «teruggetrokken, doch
eerst bij het uitbreken van de oorlog. Te
recht meent de commissie.
De les uit de geschiedenis
De commissie beschouwt ook de vraag
of het juist is geweest de verdediging te
concentreren op het dichtbevolkte gebied
van Holland en Utrecht in verband met
de luchtaanvallen. Zoals elders uit het
verslag blijkt, was de Nederlandse leger
leiding in Mei 1940 niet voorbereid op een
dergelijke grootscheepse aanval van para
chutisten uit de lucht (toen. In die tijd,
zonder weerga in de krijgsgeschiedenis).
Wel had men gerekend op aanvallen van
parachutisten op kleine schaal, waardoor
tactische punten door de vijand bezet zou
den worden, doch op een strategische over
val uit de lucht in de mate als geschied,
had men blijkbaar niet gerekend. Dit is
ook gebleken bij de verdediging van Rot
terdam. Bij voortgezette vijandelijkheden
was het waarschijnlijk ondoenlijk geweest,
ook al had dit met militaire middelen ge
kund. de verdediging voort te zetten, daar
dit met aan zekerheid grenzende waar
schijnlijkheid ten gevolge zou hebben ge
had, dat meer steden geheel of gedeeltelijk
met de grond gelijk gemaakt zouden zijn.
Indien men dit had kunnen voorzien,
had het wellicht de voorkeur verdiend de
verdediging niet op het hart des lands
doch op Brabant te concentreren, waar
door het mogelijk geweest zou zijn, dat
onze troepen verbinding zochten met de
Frans-Belgische legers.
De commissie meent echter te moeten
opmerken, soals ook generaal Winkelman
heeft gedaan, dat w(J ook met die kennis
bezwaarlijk een andere strategie hadden
kunnen volgen, daar ons toenmalige neu-
trallteltsstelsel ons verhinderde eontaet op
te nemen met het buitenland. Hef la uit
gesloten, meent generaal Winkelman, dat
wl| in een toekomstige oorlog sullen trach
ten ons land met eigen middelen te verde
digen. De enig mogelijke oplossing Is. dat
wij ons van te x-oren verbinden met het
buitenland, sodat wü een onderdeel vor
men van de bondgenootschappelijke troe
penmacht. Daarmee sjjn generaal Reyn
ders eo oud-mlnlster Dfjxhoora bel eens.
Dat is de les uit de geschiedenis.
ontving generaal Sas een telegram van de minister van
Buitenlandse Zaken met het bericht, dat het Vatlcaan had
gewaarschuwd voor de mogelijkheid van een aanval op
Nederland. Generaal Sas bevestigde» dat de aanval was
beraamd in het midden van de volgende week. Hij ontving
daarna op 5 Mei een bericht van de Griekse marine-attaché,
die verschillende collega's had bezocht en van de Japanse
marine-attaché had gehoord, dat binnen enkele dagen de
strijd in het westen zou losbarsten. Een Griekse vrouw had
kennis aan een majoor van een Polizei-bataljon in Berlijn,
die een soort van mobilisatiebevel had ontvangen om op
een bepaalde dag in een bepaalde stad in Nederland te zijn.
De daarop volgende Donderdag. 9 Mei, is generaal Sas voor
de laatste keer in contact geweest met kolonel Oster, die
's avonds om 7 uur aan onze militaire attaché meedeelde,
dat de bevelen waren gegeven voor de aanval in het westen
en dat Hitier naar het Westfront was afgereisd. En om
half tien vertelde kolonel Oster definitief aan generaal Sas:
Mein lieber Freund, jetzt 1st es wirklich aus. Es sind
keine Gegenbefehle gegeben. Das Schwein ist abgefahren
zur Westfront, jetzt ist es endgültig aus.
De heer Sas heeft dasrop het Mlnlaterle
van Defenaie ln Den Haag telefonisch
aangevraagd. Na engeveer twintig minu
ten kwam het gesprek door en kreeg hU
de marine-adjudant van de minister van
Defensie aan de telefoon. De heer Sas
heeft tegen hem gezegd:
Post. je kent mijn atem. niet waar.
Ik ben Sas in Berlijn. Ik heb je nog maar
één ding te zeggen, morgen vroeg bij
het aanbreken van de dag: Houd je taai!
Wil je het even herhalen, je begrijpt het
natuurlijk wel.
Aan het riot van het gesprek zei de
marine-adjudant:
Dus brief 210 ontvangen.
Dit was een code-afspraak, waarbij
-brief 200" invasie betekende en de laat
ste twee cijfers de datum zouden aan
geven.
Dit gesprek is gevoerd op de avond van
9 Mei te vijf minuten voor negen Neder
landse tijd (10.20 uur Berlljnse tijd). Na
ongeveer anderhalf uur werd generaal Saa
opgebeld door het hoofd van de afdeling
inlichtingendienst buitenland van het
Algemeen Hoofdkwartier. Deze vroeg:
Ik heb zulke slechte berichten van
Je over die operatie van je vrouw. Wat ls
dat beroerd. Heb je nu wel alle dokters
gezien?
Daarop heeft generaal Sas (min of meer
geprikkeld omdat het gesprek werd ge
voerd over de open lijn en hU en zijn
vrienden daardoor in moeilijkheden kon
den geraken) geantwoord:
Ja. ik begrijp niet, dat Je mij onder
deze omstandigheden nog lastig valt. Je
weet het nu. De operatie, daar is niets
meer aan te doen. Ik heb alle dokters
gezien Morgen vroeg bij het aanbreken
van de dag vindt het plaats.
Door dit telefoontje uit Berlijn van onze
militaire attaché was derhalve het Alge
meen Hoofdkwartier op de laatste avond
voor de Inval voldoende gewaarschuwd.
Het eerste gesprek was ln Berlijn niet
afgeluisterd: hetttweede wel.
Veertien dagen vóór de aanval heeft
generaal Sas ook het bericht doorgezdn-
den. dat er een pantser-divisie gereed
stond om op tc rukken ln de richting
's Hertogenbosch—Langstraat—Moerdijk-
Rotterdam. Dit bericht, dat van het hoog
ste belang waa in vérband met de ver
dediging van de Moerdijkbrug, ls niet ter
kennis van de opperbevelhebber gekomen.
Het la da commissie niet mogen gelukken
uit te maken aan wiens schuld dit ver
zuim te wijten zou zijn.
Onbetwist de beste tandpasta
Eerste parlementaire
enquête na 60 jaar
OP I NOVEMBER lMT.hMft de Twe.d,
Kamer besloten eert' onderzoek In te
«tenen naar het regeringsbeleid 1940—
'1943 Er werden negen leden en negen
plaatsvervangende leden ln deze parlemen
taire enquêtecommissie benoemd. De com
missie werd nog aangevuld met drie
wetenschappelijke medewerkers. Op 17
Februari 1948 begonnen de eerate verho
ren. Sedertdien zijn reeds ver over de
300 peraonen gehoord. Het langst heeft
geduurd het verhoor var. Jhr. v. Starkan-
borgh Stachouwer, de oud-gouverneur-
generaal van Nederlands-Indié. welk ver
hoor duurde van morgens 10 uur tot
's avonds halfacht met een onderbreking
van een half uur. Meer dan 60 vergade
ringen van de voltallige commissie zijn
gehouden en vooral de laatste maanden,
voor het opstellen van het eerste deel
van het verslag, is het werk tijdrovend
geweest, want drie dagen achtereen ln
de week werd er vergaderd van mor
gens half elf tot 's avonds half elf. Het ls
daarom geen wonder, dat men de Kamer
leden Donker (P.v.d.A.). Schilthula (P.v.d.
A). Algera (A.R.). v. Dis (S.G.P.). Jkvr.
VfttewMBll van Stoetwegen (C.H.U.). Kort
hals (V.V.D.), Koersen (K.V.P) en Stokvis
(C.P.N.) zo weinig in de vergaderzaal zag.
tenzij er gestemd moest worden. Het be
tekende allerminst, dat zij spijbelden en
een beetje luierden. Integendeel. Zij had
den meer dan een dagtaak aan het werk
van de psrlementBlre-enquète-commlssle.
afgezien Van het feit. dat zij er ook voort
durend met hun gedachten mee bezig
waren en vragen voorbereidden als. zij
geen verhoren afnamen of geen vergade
ring hielden.
Vijftien typisten en de Kamerstenogra
fen assisteren de commissie. In het alge
meen heeft zU grote medewerking onder
vonden. Slechts driemaal ls het nodig
geweest getuigen te dagvaarden. De
handhaving van het geheim van de notu
len van de ministerraad heeft niet veel
moeilijkheden opgeleverd.
Het ls de wens van de commissie van
nu af om de twee maanden een boekdeel
te doen verschijnen. Het volgende deel
zal o.a. een verslag bevatten over het
Incident te Venlo. het vertrek van de
Koningin en het prinselijk gezin, het
bombardement van Rottardam en de
capitulatie. Dit verslag zal nog dikker
worden dan het deel. dat nu ls verschenen
In 60 jaar had de Tweede Kamer van
het recht van enquête geen gerbulk ge
maakt Doch het is thans weer zeer nut
tig, want de commissie heeft niet alleen
boeiende, maar ook leerzame geschiede
nis geschreven.
HET ENGLAND-SPIEL
T\E parlementaire enquête-com-
missie 1940-1945 verwacht in
September a.s. het boekdeel te
kunnen publiceren over het Eng-
land-Spiel. Er is beweerd, dat' de
commissie in deze niet bekwaam
is. 'maar mr L. A. Donker, dc
voorzitter van de parlementaire
cnquéttc-commissie. heeft met een
mysterieuze glimlach laten door-
scheillercn. dat dit wel zal los
lopen en hU heeft bovendien mee
gedeeld, dat de commissie inzake
het England-Splel zich de mede
werking heeft verzekerd van
drie technlsch-deskundige mede
werkers.
De commissie heeft Schreieder
reeds verhoord en daaromtrent
fluisterde een ander lid van de
commissie, die er bij is geweest,
ons in het oor:
Schreieder weet er veel van.
maar mr Donker weet nog veel
mééru
CINDS de aanval van Duitsland op Noor-w
wegen, wist men In Nederland. dat
rekening moest worden gehouden met een^
Duitse poging onze vliegvelden nit de
lucht te bezetten. Men wist van een vlie
ger van de KLM, die aanwezig Was ge
weest bU de overval op het vllegvqjd te
Oelo, hoe allee waa geboord. In Oslo wa
ren binnen twee nuf 38W man stoottroepen
geland.
Op 7 Mei gaf de commandant luchtver
dediging het bevel, dat men zich ggrecd
diende te maken voor de volledige graad
van strijdvaardigheid. De bcwakingstroe-
pen van de vliegvelden dienden op 8 Mei
van 1 uur vóór zonsopgang tot uur
in de hoogste graad van strijdvaardigheid
te zijn, terwijl daarna de automatische wa
pens doorlopend bezet moesten zijn. Op 9
Mei werd te 15 uur het bevel gegeven om'
alle voorbereidende maatregelen tc treffen
voor een vernieling van de vliegvelden.
Te 20.45 uur ontving de conjmanchnt
luchtverdediging van de opperbevelhebber
het bekende telexbericht: ..Van de grenè
komen zeer verontrustende berichten bin
nen. Wees derhalve hedennacht bijzonder
op uw hoede".
De commandant van de luchtverdedi
ging heeft dit telexbericht niet doorgege
ven aan zijn ondercommandanten. Als re
den daarvoor geeft hij op, dat hij van de
8ste Mei af reeds alle te nemen maatre
gelen getroffen had. Immers, hij h#d op
die datum bepaald: „van kwart over 3 tot
8 uur moet het personeel van de lucht-
doelbcstrijdingsmiddelen en de bewakings
troepen van vliegvelden en landingster
reinen zich in de hoogste graad van strijd
vaardigheid bevinden; gedurende die uren
moeten alle Jachtvliegtuigen en de bom
menwerpers van I—1 L.v.R. gereed zijn
om op te stijgen
Bovendien waren er volgens de comman
dant van de luchtverdediging In de nacht
van 9 op 10 Mei van zijn commandW ver
schillende bevelen uitgegaan, waaruit men
kan coneluderen. dat de toestand gespan
nen was. Op het Commando Luchtverde
diging waa de Igstste dagen vóór de 10de
Mei en ook de laatste nacht óf de chef óf
de sous-chef staf van 3 uur 'snachts af aan
wezig. In de nacht van 9 op 10 Mei ver
toefde ook de cominandant van de lucht
verdediging van 23 uur af op ztJn post. na
dat hU Ie voren een bespreking met de op
perbevelhebber op diens hoofdkwartier
had gehad.
Te laat gewaarschuwd
Die nacht heeft men geconstateerd, dat
van 1.3tf uur af gedurende geruime tijd
zich een groot aantal vliegtuigen boven
Nederlands grondgebied voortbewoog in de
richting Oost—West. Uiteraard bleef dit
niet onopgemerkt op het Commando
Luchtverdediging. Men overwoog, dat
hiervoor b.v de oorzaak kon zijp. dat
deze luchtschendingen een gevolg waren'
ACHTERZIJDE beursgcbouw
«toooc zand 8orre«OAM tel 25120
4 LIJNEN 2 WILHELMINA 8ILLAR0S
Onjuist oordeel
rjONDERDAGAVOND 9 Mei 1948. on-
streeks 9 uur. had onse militaire atta
ché in Berlijn, generaal-majoor Sas. het
Algemeen Hoofdkwartier telefonisch mee
gedeeld, dat de volgende morgen. 1# Mei
194B. in alle vroegte de Duitse aanval op
Nederland zou beginnen. De opperbevel
hebber. generaal Winkelman, heeft met de
leidende officieren van z(Jn Algemeen
Hoofdkwartier, zoals blijkt uit het rapport
van de parlementaire enquête-commissie,
in de .avond van 9 Mei vergaderd.
Hierna Ir hij omstreeks middernacht
naar huis gegaan nadat hij tegen zijn
chef staf had gezegd, dat thans alle bever
ien wareó gegeven en hij nu ging slapen.
De sous-chef van de staf landmacht bleef
op het Algemeen Hoofdkwartier. Er was
voor de opperbevelhebber niet onmiddel
lijk een taak meer. Daarom wa» het beter,
dat hU deze nacht enige rust genoot, opdat
hij de volgende morgen geheel fit zou zijn.
terwijl te voorzien was. dat er ln de ko
mende nachten weinig gelegenheid tot sla
pen zou zijn. Bovendien kon de opperbe
velhebber elk ogenblik telefonisch naar
het Algemeen Hoofdkwartier Worden te
ruggeroepen
Naar de mening van de opperbevelheb
ber was de alarmering van het leger vol
doende. daar in de loop van de middag
een aantal berichten, die waren binnen-
gekonlen. per Iele* waren doorgegeven
aan de onder-commandanteh. terwijl te
vens 'a avond» het lelez-telegram waa uit
gegaan: ..Van de grens komen zeer veront
rustende beriehten binnen. Wrest derhalve
hedennacht bijzonder op uw hoede".
De opperbevelhebber is derhalve blijk
baar van het standpunt uitgegaan, dat het
met deze mededeling aan de troepencom
mandanten voldoende duidelijk was ge
maakt. dat de toestand zeer ernstig was.
Hij achtte het niet noodzakelijk om recht
streeks vanwege het Algemeen Hoofd
kwartier aan alle onder-commandanten
voor te schrijven ln welke graad van
strudvaardlgheid hun troepen moesten
verkeren.
Dit is wefrgebcurd ten aanzien van be
paalde troepen, zoals die. welke aan de
oostgrens van Nederland «tonden, doch
niet met betrekking tot autoriteiten al»
de commandant van het veldleger en de
commandant van de vesting Holland, die
immers, aldus de heer Winkelman. zpd«ni8
belangrijke militaire autoriteiten zijn. dat
aan hun eitfen inzicht dient te worden
overgelaten, welke graad van
digheid zU voor hun troepen noodzakeiyx
achten.
Het ls de commissie gebleken, dat de
commandant van het veldleger naar
leiding van deze berichten, zeer tijdig ln
de nacht van 9 op M) Mei zijn troepen ge
vechtsvaardig maakte.
De commandant van de vesting Holland
stond echter op het standpunt, dat het ge
bied. waarover l»U commandeerde, nlei on
middellijk in aanmerking zou komen voor
een rechtstreekse aanval van de Dultaera.
HU achtte weliswaar het dalen van para
chutisten niet geheel uitgesloten, doch had
niet voorilen. dat dit zou geschieden op
dusdanig grole schaal ala Is gebeurd, nl.
met het neerlaten van twee divisies lucht
landingstroepen.
Ook de leiding op het Algefneen
Hoofdkwartier heeft aan dergelijke groot
scheepse aanvallen blijkbaar niet gedacht,
hoewel het bekend was. dat in Duitsland
parachutistentroepen opgeleid werden en
deze troepen ook gebruikt waren bij de
overval op Oslo. Daarbij waren deze
troepen echter slecht» op betrekkelijk
kleine schaal gebruikt.
De commissie meent dan ook te moeten
aannemen, dat noch het Algemeen Hoofd
kwartier noch de commandant van de
vesting Holland gerekend hebben op een
aanval uit de lucht 1n zulk een omvang
als heeft plaats gevonden.
Hoe dit echter «U. de commissie Is van
oordeel, dat de commandant van de ves
ting Holland ongeacht de verwachtingen,
die hl| met betrekking tot parachutisten-
landingen mocht koesteren. In ieder geval
het bovenaangehaalde telexbericht van
het Algeméén Hoofdkwartier, waaruit
blrek. dat de toestand aan de grens ernstig
was. aan zijn ondergeschikte troepen-
commandanten had moeten doorgeven.
Ook al xou men aannemen, dat inder
daad de vesting Holland In de tweede
linie lag en derhalve niet onmiddellijk
blootgesteld zou worden aan een groot
scheepse aanval van vijandelijke troepen,
dan nog was. het duidelijk, dat men 'n elk
geval kleinere aanvallen van parachutis
ten op bepaalde punten, b.v de Moerdijk-
brug. kon verwichten. Uit de maatregelen
die op enkele plaatsen genomen waren,
zoals het opstellen van zware mitrailleurs
op de weg van de Moerdijkbrug naar
Dordrecht, blijkt, dat men wel degelijk
rekening hield met incidentele pararhutls.
tenaanvallen Het mag dan ook jajet ver
antwoord genoemd worden, dat de com
mandant van de vesting Holland de
troepen, die onder hern stonden, niet heeft
gewaarschuwd en meegedeeld, dat de
volgende ochtend de inval kon worden
verwacht
Men zou ln dit verband nog van mening
kunnen verschillen over het aantal troe
pen. dat gealarmeerd diende te worden
Het standpunt van henj die verklaren, dat
het -noodzakelijk was. dat alle troepen in
de vesting Holland in de nacht van 9 po
10 Mei gealarmeerd dienden te worden,
zou inderdaad geleld kunnen hebben tot
een veel effectiever bestrijding van de
luchtlandingen, die hebben plssts gevon
den. Daartegenover staat echter, dat het
alarmeren van een heel leger, terwijl de
gevechtshandelingen nog niet aangevangen
zijn. tljn bezwaren heeft, daar de troepen
dan vermoeid zijn ten tijde, dat zij zich
dienen te verdedigen, terwijl men niet
weet hoelang het zal duren voordat er
gelegenheid komt om de troepen te lsten
rusten.
Hoe men hier echter ook over moge
depken, het ataat voor de commissie wel
vast, dat de aan de commandant van de
vesting Holland ondergeschikte troepen-
commandanten hadden moeten «Un ge
waarschuwd.
Daar men het late legerkorps be
schouwde als een legerreserve, kan dc
commissie zich indenken, dat men deze
reserve niet reeds voor net uitbreken van
de oórlog alarmeerde, terwijl men nog
niet wist waar men deze reserve nodig
zou hebben. Dat echter de commandant
van de vesting Holland zijn troepen, die
zich eventueel onmiddellijk in de eerste
linie tegen parachutisten moesten kunnen
verweren, niet tot een bepaalde graad
gevechtsvaardig heeft laten zijn. valt te
bgtreuren. De commissie gelooft niet. dat
mén de opperbevelhebber, die boven
staand ernstig telexbericht heeft doen rtit-
gaan. kan verwijten, dat een bepaalde
ondercommandant gemeend heeft dit be
richt naast zich te kunnen neerleggen.
Twee telex-berichleif
Van sommige zijden heeft men tegen
het beleid van de opperbevelhebber in
deze dagen aangevoerd, dat"*,in de loop
van de middag van 9 Mei een telegram
is uitgegaan, waarbij zeer bijzondere ver
loven. zoals voor begrafenissen en derge
lijke mochten worden toegestaan Hier
door zouden de troepen naar de mening
van sommigen gerustgesteld zijn. De
commissie kan het met deze opvatting
niet eens wjn. daar het toestaan van deze
verloven in de loop van de middag ge
schied is. terwijl daarna diezelfde avond
het zeer ernstige telexbericht nog is uit
gegaan. Ware ae tijd van uitgifte omge
keerd geweest, dan zou de commissie
kqnnen begrijpen, dat het toestaan van
deze zeer bijzondere verloven als een te-
■ken kon worden opgevat, dat de span
ning voorbij was Nu echter het belang
rijke telexbericht later is uitgegaan, kan
de commissie niet inzien, dat» het eerste
telexbericht, waarbij bepaalde zeer bij
zondere verloven werden toegestaan, ge
ruststellend zou kunnen blijven werken
Toen het laatste telexberl'-h» door ie
commandant vdn de ve«t<ng Holland nie:
is doorgegeven en daardoor de noodzake
Jijke maatregelen achterwege zijn geble
ven.'heeft echter bij de daar gelegerde
troepen het toestaan van de soeciale ver
loven. voor zover dit feit bekend ls ge
worden. wel degelijk, geruststellend kun
nen werken Een merkwaardige bijzon
derheid hierbij is nog deze. dat geen der
Jetuigen de commissie heeft kunnen mee-
elen. rtpder wiens verantwoordelijkheid
het telegram betreffende d» soeciale ver
loeren is uitgegaan. Zowel d» heer Dijx
hoorn als generaal Winkelman
zeggen er niet» van te weten
Het telexbericht, waaruit de ernst van
de toestand duidelijk bleek, is uitgegaan
In de avond van 9 Mei te 20 45 uur. Dat
ook verder bij het geven van bevelen
zeer ver ls gegaan, blijkt hieruit, dat de
Minister van Defensie in een telefonisch
onderhoud met de opperbevelhebber des
avonds tegen, halfelf machtiging heeft
verleend op des Ministers verant
woordelijkheid. reeds voordat er feite
lijke vijandelijkheden hadden plaats ge
vonden. de vernielingen, die ten oosten
van de Maas en de IJssel voorbereid wa
ren. te doen uitvoeren.
Merkwaardig ls, zoals, uit de verhoren
gebleken is. dat het commando luchtver
dediging niet onmiddellijk gewaarschuwd
Is. dat de Duitsers omstreeks 3 uur in de
nacht de grens hadden overschreden. Htt
argument, dat het gqcn zui zou hebben
de luchtverdediging op dat ogenblik
rcedï te waarschuwen, daar hot nog te
donker was om de jagers dc lucht in »e
sturen, kon toch geen reden zijn om dit
zo belangrijke onderdeel der krijgsmacht
niet onmiddellijk te alarmeren, zodat het
op elke eventualiteit berekend kon zijn
Het ivonbegrijpelijk, dat, tofcn bij het
Algemeen Hoofdkwartier reeds omstreeks
drie Óur de eerste berichten van de
grensoverschrijding waren binnengeko
men. niet onmiddellijk alle ondercom
mandanten zijn gewaarschuwd. \*a hen
hadden dan ook nog alle troepenonder-
delen in de vesting Holland kunnen zijn
Sewaarschuwd. terwijl ook de vliegvei-
cn beter waren voorbereid geweest.
Beleid generaal Winkelman
Subalterne officieren hebben nogal hef
tige critiek uitgeoefend op het beleid van
de opperbevelhebber.
De commissie kan zich zeer wel in
denken. dat men er tch aanzien van -ie
alarmering of ten aanzien van de mate
waarin het Algemeen Hoofdkwartier
diende bezet te zUn. een verschillende
opinie op na houdt. Het gaat er echter
naar de mening van de commissie om.
of de opperbevelhebber g»dureiRie dc
Meidagen een verantwoord beleid heeft
gevoerd. De commissie meent, dat de
heer Winkelman in zijn verhoren
duidelijk heefF uiteengezet, op welke
gronden hij verschillende maatregelen
wel of niet genomen heeft. De commissie
acht deze gronden in het algemeen aan
vaardbaar en meent dan ook niet te moe
ten nalaten als haar menifig naar voren
te brengen, dat zU niet kan Inzien.-dat
het beleid van de opperbevelhebber ge
durende de oorlogsdagen en de dag-'h
daarvóór als geheel gezien onjuist gj-
weest Is.
De getuigen, die critiek hebben uitge
oefend o*> het beleid van de oop«rb_vel-
hebber gedurende de dagen vóór 10 Mei
en op zijn beleid in.de nacht van cp 1L
Mei. hebben np zijn houding tijdens de
daaropvolgende oorlogsdagen ov.-rige.is
geen aanmerking. 1
Ten slotte wil de commissie niet nalaten
ala haar mening nit te spreken, dat gene
raal Winkelman xlch met stjn volle
persoon heeft Ingeiet voor de taak. welke
hem was opgedragen. Ondanks de grote
achterstand op defensiegebied hier te
lande heef! hti getracht met de beschik
bare middelen het uiterste te bereiken, dal
bereikt kon worden. In bet bUzonder
beeft de commissie grote waardering voor
de beheerste en beleidvolle w|Jze. waarop
hU In de oorlogsdagen s|Jn bovenmatig
sware taak beeft vervuld.
van een aanval op Engeland. Daar dit
overvliegen ongeveer kwart Voor 3^èin-
digdc en van de afdeling landmacht van
het Algemeen Hoofdkwartier geen bericht
kwam. dat grensoverschijdingen plaats
vonden, werd het Commando Luchtverde
diging in deze mening versterkt. Er was
n.l. met de afdqling landmacht een af-
Kraak g «maakt, dat het Commando
iqfrj verdédiging onmiddellijk gewaag
s^ml'wd zou worden, indien grensover- ja
schrijdingen plaats vonden. Eerst om 4.10
kwam dit bericht van de afdeling land
macht binnen. Een der officieren, werk
zaam op het Algemeen Hoofdkwartier
heeft echter voor de commissie verklaard,
dat reeds om drie uur de eerste grens
overschrijdingen op het Algemeen Hoofd
kwartier waren gemeld. p
Het tijdstip, waarop het Commando
Luchtverdediging werd gewaarschuwd,
bleek helaas tc laat te zijn, daar omstreeks
3 35 uur de aanvallen uit de Jucht op de
meeste vliegvelden werden Ingezet. Om
3.30 uur had de commandant luchtverdedi
ging de sous-chef van zijn staf opgedragen
aan de jachtvliegtuigafdeling op het vlieg
veld do< Kooy en te Bergen bevel te geven
om op te 6tijgen en eventueel van Enge
land terugkerende vliegtuigen aan te val
len. Juist op het moment, ftet de sous-chef
aan het telefoneren was. kreeg hij de
mededeling, dat Waalhaven werd gebom
bardeerd. Onmiddellijk daarna heeft hij
aan alle jachtvliegtulgafdellngen en dc
bombardementsafdellng het bevel gegeven
op te stijgen. Dit was juist op hetzelfde mo
ment. waarop'de aanval op Waalhajrifii en
Ypenburg plaats vond. Op Bergefr en
Schiphol kwam dc aanval iet» later.
Doordat het bevel om op te stijgen op
het laatste moment of te laat de vlieg
velden bereikte, ls op sommige daarvan
een aantal vliegtuigen verloren gegaan. Zo
bijv. op het vliegveld te Bergen. Op diC^1
vliegveld stond een aantal van de vlieg
tuigen bulten het veld en andere daarop.
De laatste afdeling bestond uit de moderne
G 1 vliegtuigen, welke ln de hoogste graad
van strijdvaardigheid moesten zijn. Hoe
wel ^commandant daarvan enige keren
aan het Commando Luchtverdediging had
gevraagd, of hij in verband met de over
trekkende vliegtuigen moést opstijgen,
heeft hij daarvoor geea. bevel gekregen,
aangezien men op het Commando Lucht
verdediging geen zekerheid had, dat de
oorlog tegen Nederland begonnen was.
De commandant had zUn toestellen b(j
elkaar opgesteld en niet verspreid over
hfi vliegveld vegdeeld. HU had dit nage
laten. omdat het. naar zUn mening, zeer
morilUk was bU een verspreide opstelling
de toestellen te dirigeren. De afdeling was
In de hoogste alarmtoestand en de beman
ningen zalen in de toestellen. Doordat de
Dnitse vliegtuigen plotseling van zee uit
een aanval op het vliegveld Bergen deden,
zonder dat genoemde bemanningen wisten,
dat er oorlog was. heeft de vU*nd kans
gezien de vlak bU elkaar opgestelde toe
stellen op één na Ie vernielen. Dit ia dan
ook slechts «Heen opgeategen.
Bovendien was het voor de afdeljng
moeilijk tijdens het bombardement op te
stijgen, daar onmiddellijk, toen de moto
ren draaiden, een motor van het ml^dol-
ste toestel, dat vooraan stond, werd uit
geschoten. Hierdoor trok het toestel dwars
weg en blokkeerde het de niet geraakt»
vliegtuigen.
Vliegen op 10 m. hoogte
De strategische vcrkennlngsvliegtuigaf-
Uelmg. die buiten het vliegveld stond, heeft
kans gezien gedurende de Meidagen actief
te blijven. Bij de capitulatie bleien van
de elf toestellen er nog negen over tr zijn.
Twee toestellen waren verloren gegaan,
doordat zij tijdens de eerste vlucht op een
te grote hoogte hadden gevlogen. Volgens
de voorschriften diende het bombarderen
nl. op een hoogte van 2500 nieter te ge
schieden- De eerste opdracht, die deze
afdeling kreeg. nl. om Waalhaven en Val
kenburg te bombarderen, werd dan ook
uitgevoerd op 2500 meter hoogte. Het bleek
toen. dat de toestellen, d.c Waalhaven
moesten bombarderen, werden aangevallen
door Messerschmldts. waérlegcn deze C 10
vliegtuigen heel weinig konden doen Twee
toestellen werden dan ook neergeschoten.
Daarom hedft rtien bij deze afdeling ln
het vervolg het systeem gevolgd om op
een hoogte van 10 meter te vliegen, het
geen ook elders geschied 1». Aangezien de
vlieger het land uitfrmaje goed kenden,
was dit mogelijk. Wknneer deze vlieg
tuigen op die hoogte boven Weilanden en
bossen vlogen, waren zij. wegens de kleur
van onze vliegtuigen, voor de vijandelijke
J toestellen bijna niet zichtbaar. Zodra de
vliegtuigen op ongeveer 5 km van het
doel verwijderd waren, klommen zij. daar
de bommen 300 m nodig hadden om open
tc gaan. tot deze hoogte en wierpen daq
..uit de vrije hand" de bommen af: met
het oog op de veiligheid, welke op deze
bommen was aangebracht, kon men niet
van geringere hoogte gooien Onmiddellijk
daarna daalden de vliegtuigen weer tot
10.m boven de grond en keerden naar hun
basis terug Over het algemeen, aldus de
commandant. Is er op deze wijze met suc
ces gebombardeerd, terwijl In het verdere
verloop van de-oorlogsdaden geen enkel
toestel van dez» afdeling ls verloren
gegaan.
Waalhaven niet verrast
In tegenstelling tot het vliegveld Bergen T
Is het vliegveld Watlhaven bet doel ge
worden van een groots opgezette aanval
van Dnitse parachutisten en luchtlandings
troepen. Ook hier werd het vliegveld om
3.55 nur des ochtends voor het eerst aange
vallen. Van een verrassing waa geen spra
ke. daar de bezetting zich in de am het
vlieeveld aangelegde stellingen bevond.
Nadat bet vliegveld gedurende ongeveer
een uur met tussenpozen gebombardeerd
waa. werd een bataljon parachutisten
qeergelatrn. Dezen daalden gedeeltelU"7°P
en eedeeltflUk bulten het vliegveld. De
parachutisten werden onmiddellUk soveel
tnogelUk onder vuur genomen.
Intussen had de luchtdoejartlllerle het
vuur geopend op de eerste toestellen, die
ook hier uit het westen kwamen. De G 1-
iagers zagen kans op te stijgen en gingen
luchtgevechten aan met de Duitse bom-
bardcurs Nadat Intussen de parachutis
ten ook aan de buitenkant van het vlieg
veld waren neergelaten landden Duitse
transportvliegtuigen Voor zotfer de auto
matische wapenen aan de rand van het
vliegveld niet gedeeltelijk buiten gevecht
waren gesteld werdén hiermee de Duitse
transportvliegtuigen onder vuur genomen.
Daar er geen goede betonnen kazematten
aanwezig waren, hadden de n-ocpen en de
automatische vuurwapenen door brt bom
bardement nogal geleden. Bovendien vie
len de parachutisten, nadat de luchtlan
dingstroepen met de transportvliegtuigen
op het veld gedaald #aren. de bezetting n
de rug aan Een handicap voor het bestrij
den van de parachutisten, die buiten net
veld gedaald waren, was de omstandig
heid dat een om het vllegvrljl lopende
schutting het uitzicht naar bultèn belem-
roerde.
vervolg op late blad, pag. 3)
ZATERDAG 19 MAART 1949.
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA I
8ATAVIASE BRIEF Na 182
1JET 18 alsof de korporaal der mari-
•■■^nlers Joh. Tak een voorgevoel heeft
gehad, dat lk op een gegeven ogenblik
in een van mijn brieven de vraag zou
stellen,1-waar toch al die Gouwenaars en
omstrekeri op het ogenblik zitten! Want
nog lang voor Tak een knipsel van die
brief kon hebben ontvangen (vooropge
steld. dat Goudse familieleden dat hebben
gestuurd) kwam er van hem een brief
uit de Oostelijke helft van Java. uit Soe-
rabaja, de hoofdstad van de nieuwe „ne
gara", waar Tak zich nu weer bevindt na
talloze avonturen te hebben beleefd se
dert de tweede politiële actie, die op 19
December j.l. een aanvang nam
Tak ls een echte marinier en heeft ln
die actie echt marinierswerk kunnen doen.
Want we hebben ook de z.g. berg-marine.
die alleen maar op het land zit. Tak zat
bij de z.g. „amphibie-tractors", die de
Amerikanen ..amphtracs" noemen en
waarmede ze in een paar jaren de Japan
ner» uit alle Pacific-wateren en van prac-
tisch de meeste eilanden en eilandjes
hebben verdreven.
..Amphtracs" zijn griezelige dingen. Het
zijn auto's noch veerponten, vis noch vlees
onder de transport-middelen, want je kunt
ze voor alles gebruiken Als Je een landing
gaat doen, zoals Joh. Tak ln de nacht van
19 op 20 December J.l., zet Je die dingen
van het dek van een groot schip over
boord (of je sleept er een reeks uit een
Ifnabije marinebasis) en Je laat de man
schappen êr in gaan
Op dat ogenblik is een ..amphtrac" een
noot. een snelle boot zelfs, met behoor-
liike bescherming voor de opvarenden.
En dan ga ie varen naar de kust waar je
landen moet Dat was weinig riskant in
het geval van Tak, want er werd niet veel
tegenstand verwacht en zeker niet van
zodanige republikeinse wapenen, dat zij
de Nederlandse „amphtrac" uit het water
konden schieten. Tak voer dus met zijn
wapenbroeders rustig op de kust af.
Varen-rijden
Met normale landingsboten kan Je maar
tot een bepaald punt uit de kust komen
en dan loop Je ip het zand vast. Dan moe
ten de manschappen er uit en met hun
wapenen en andere uitrusting boven het
hoofd naar de kust waden Bij de Ameri
kaanse landingen was dat altijd een cri
tiek ogenblik In de operatie. U weet, hoe
langzaam men in water vooruit komt.
vooral als men nog een zware last heeft
te torsen. Heel wat soldaten zijn op die
manier omgekomen door vijandelijk vuur
van de kust En het vUandelijke vuur. dat
de Jappen plachtén te geven, was meestal
niet zuinig. -
Iet* derlelflk* gebéurde gelukkig niet
toen Joh. Tak op de Noordkust van Oost-
Java landde. De plaatsnaam is blijkbaar
f rog steeds een militair geheim, dat ook
Johannes niet aan ons wil verraden. Om
A«rt te gaan: toen onze korporaal aan land
^Roest, behoefde hij niet de boot uit en
naar de kust te waden Want de Ameri
kanen hadden inmiddels de ..amphtracs"
uitgevonden, die veranderen van boten in
vrachtauto's, zodra ze maar land onder de
wielen krijgen, welke dan rustig het zand
„pakken" en de kust op rijden
Zo is Tak in Oost-Java aan land geko
men Er deden aan die landtng ook wel de
meer ..ouderwetse" mariniers mede. de
manschappen, die moesten lopen, toen hun
boten niet verder konden, omdat ze geen
wielen hadden Tak kwam ongeveer gelijk
met hen de kust op rijden en het moet
wel een vreemd gevoel voor hem zijn ge
weest. toen hij zo gezellig in zijn ..amph
trac" het republikeinse binnenland ln kon
ritden en zijn Infanterie-collega's van de
marine eerst een onderdompeling moesten
ondergaan en toen nog lopen
Die bewuste nacht kwam Tak terecht op
een. kruispunt, dat het veroverde brugge-
hoofd op de kust afsloot. Het moest streng
worden bewaakt tegen eventuele infil
trerende verzetsgroepen. Bit het te bewa
ken kruispunt lag een kerkhof en dat
moest Tak die nacht tot post dienen En
air Tak er aan denkt, krfigt hij nog de erte
*0 rilling overt de andere. Hij vond het niets
gedaan, wachtlopen op een kerkhof en ik
kan me ziln gevoelens van die nacht zo
levendig indenken. Het was er wat hij
noemt ..hardstikke óonker" en het re
gende pijpestelen en bovendien gebeurde
er niets, wat dc aandacht een heette had
kunnen afleiden De morgen bracht ver
lossing en een verdere opmars.
Zware dagen
Nadien heeft Tak vele kruispunten en
vele bruggen bewaakt voor dé doortrek
kende cnllonnes Eten en drinken kwa
men helemaal niet meer op tijd. want het
leger en de marine b*dd*n voorlopig wel
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde
75 Jaat- geleden
Uit Moordrecht' De wlnter-avondschool
le voor dit telzoen gesloten. Het aantel
leerlingen bedroeg 106. ZU waren allen
ouder dan tien jaar. Velen van hen heb
ben nooit de dagschool bezocht, daar zij
reed* op jeugdige teeftijd in de fabrie
ken moesten werken
Nadat voor belangstellenden proeven
waren afgelegd van de gemaakte vorde
ringen. werden beloningen uitgereikt
voor trouw schoolbezoek. Zeven en veer
tig leerlingen hadden nooit verzuimd. 24
éénmaal. B tweemaal en ft van drie- tot
vtjf maal. -Al deze leerlingen ontvingen
een kledlng«luk. De voorzitter van de af
deling. de heer G. A van Houweninge.
wees op de grote voordelen, die goed on
derwijs voor het gehele leven geeft De
burgemeester betuigde zijn tevredenheid
over het gedrag van de leerlingen.
SB Jaar geleden
Het waterdcblet van de Goudse Water
leidingmaatschappij neemt zozeer toe,
dat met de bestaande klaarbaasina voor
de zuivering van het water niet meer kan
worden volstaan en zo spoedig mogelijk
een nieuw baesin moet worden gebouwd
In verband met de beperkte ruimte en
de inrichting van het terrein kan het
nieuwe bassin alleen worden gebouwd
aan de kant van de Schielandse Hoge
ZeedUk. terwijl de waterschapsbelangen
het noodzake'ijk maken, dat de ruimt#
tussen het bassin en de dijk tot op de
hoogte van de kruin van de dUk wordt
aangevuld. De Maatschappij heeft daar
toe de beschikking over de aan de IJssel-
dijk gelegen berm. tenminste over het ge
deelte. dat zich voor haar terreinen be
vindt J3 en W. verzoeken de raad mach
tiging om aan de Goudse Waterleiding-
maatschappU voor twee en twintig jaar
en twee maanden een deel van de berm
van de lJsseldijk in erfpacht uit te geven.
28 jaar geleden
Uit een advertentie ..Hij" komt Zondag
In de Schouwburg. Wie? Mr Carter met
zUn wonderbaar variété-programma, os.
de rit ln de electrlsche centrifugaaibaan
het nieuwste op het gebied van goo
chelen en telepathie o.a. het doorzagen
van een levende dame. Onbegrijpelijk.
Eeh avond ln het land der wonderen.
Korporaal Tak is goede maatjes
geworden.
wat anders te doen. Eerst moest de zaak
zoveel mogelijk worden veilig gesteld.
Vandaar, dat Tak maar eventjes vijf
tien pond is afgevallen en zij, wie dat
ook wel eena is overkomen, weten wat
het betekent om eventjes zeven en een
halve kilo te verliezen. En dat in tien da
gen tijd. of anderhalf pond per dag
Nu Is Joh. Tak in Soerabaja. om uit te
ri-sten en z'rt verhaal tc komen Aan
het einde van het vorige jaar is hij nog
een bekende tegengekomen, dsg.z. deze
bekende is aan zijn compagnie toegevoegd
Het is de Waddinxvencr Cor van de
Goorde, die aan de Kerkweg woont. Hij
is van beroep electricien en hdeft wel
geboft, want ook in het Nederlandse leger
in Indonesië kan hij thans dit beroep uit
oefenen.
Joh Tak zelf is van mening, dat hij nu
„aanstaand thuisvaarder" mag worden
genoemd. Hij heeft er anderhalf Jaar in
Indonesië opzitten en twee Jaar dienst en
hij vindt hef volkomen welletjes Spoe
dig hoopt hij naar vrouw en kinderen
te kunnen teruggaan. Voor die tUd horen
wc hopelijk nog wel eens van hem
Jan Bouwer.
Gouden priesterfeest
pater Van Heel
Velen kwamen gelukwensen
pe emeritus-pastoor van de Mozes. en
Agronkerk te Amsterdam pater Dalmutlus
van Heel O.F.M. heeft gisteren veel har
telijkheid ondervonden op de dug van zijn
vijftigjarig priesterfeest. De gehele dag
door*neeft de jubilerende geëste.ijke in
de pastorie op de Gouwe gasten ontvan
gen. die hem de beste wensen kwamen
aanbieden. Tot hen behoorden deken J.
F. A Bots, de pastoors G. W. Blom Ü.F.M..
A. J. Vergeer O.F.M. geestelijken van de
drie parochies .leden van het Kerkbestuur,
rector A Th Boutera, geestelijken uit
diverse plaatsen o.a. fle pastoors L.-"W. A
M. Roel vink uit Moordrecht en J A. v. d
Snoek uit Oude water, pastoor mr E. v d
Heim te 's Gravcnhagc en dr Th. J. H-
Huugc.ns rustend gecsttlijke te 's Graven-
hage.
Ook kwamen de hand drukken, dokter J. G
Bik, als lid van de commissie van advies
an oezoekera vau het gemcvnte-archief, die
hun sympathie voor de jubilaris mede
toonden door de aanbieding van een
bloemstuk. Tal van bloemstukken «n ver
schillende geschenken. zomede vele
schnftelUke gelukwensen, gaven mede
uiting aan dank. jchting en vriendschap,
die hier en elders voor pater Van Heel
vyorden gekoesterd.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gemeente: St. Janskerk
(Achter de Kerk 5). 10 uur; ds. Gerh. Huls;
5 uur: ds. C. A. Korevaar
Westcrkerk (Emmastraat 33), 10 uur: ds
G. W. Kwant, 's Gravenzande, jeugddienst
5 uur: ds. G. Elzenga.
Ver. van Vrijz. Ned. Hervormdgn
(Peperstraat 128). 10.30 uur: dr P. Jongés.
Rijswijk
Ned Herv. Ver Cajvfln. (Turfmarkt 142)
3 uur ds H. G. Abma, Rotterdam. Don-
dérdag 7.30 uur: ds. P. Zandt. Delft.
Remonstr Geref. Gemeente, (Keizer
straat 2) 1030 uur: mej. ds. E B A.
Poortman. Leiden.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134). 10
u prof. dr P. Boendermaker. Hilversum.
Oud Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30
cn 8 uur: pastoor G P. Giskcs
Geref. Kerk (Turfmarkt 60). 10 en 9 uur:
ds W van Dijk.
Geref. Kerk art 31 (In Chr. Geref Kerk.
Gouwe 141) 8.30 en 3.30 uur. ds. G. Koene
koop.
Geref. Gemeente (Stationsplein 1). 10 en
5 uur: dr C Steenblok
Chr Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 13 en
5.15 uur: de heer J. v Leeuwen. Rijswijk.
Oud Geref Gemeente (Turfmarkt 56) 10
en 5 uur: ds. Joh. van Weizen. Woensdag
7.30 uur: ds. Joh. van Weizen.
VrUc Evang. Gerrieente (Turfmarkt 23)
10 en 5 uur ds J I. van Wijck, Dinsdag
7.30 uur: Bijbellezing ds. v. Wijck.
Zaterdag 7 30 uur: Bidstond.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 30 en
7.30 uur: Kolonel J. Smael.
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5
uur dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Zeugestrnat
no. 38). 7.30 uur: de heer A de Weger,
Rotterdam. Dinsdag 8 uur. lokaal De Krtth
(Achter de Kerk 10) Bijbellezing
TOT OUDERLING BENOEMD.
Tot ouderling van de Ned. Herv. Ge
meente is benoemd de heer L. Bax
Puzzle-winnaars
Het ls deze week makkelijker geweest
te constateren, dat Maart z'n staart roert
dan het uit de figuurpuzzle (e halen, want
de deelnemers hadden ditmaal al hun ken
nis nodig om d$ jbiste woorden te vinden.
Het waren er maar tien. maar het waren
„knapen". Hetgeen de succesvolle puzze
laars tc meer voldoening geeft; in bet bij
zonder de drie winnaars,
prijs van f5: mevr. J N Ringeling—Wil
lem*. Burgemeester Martenssingel 47 te
Gouda
prijzen van f2.50: Schote). B 278 te Stol-
wijkersluis en M Broere. Provinclaleweg
W 79 te Haastrecht.
De> prijzen kunnen aan ons bureau.
Markt 31, worden afgehaald
Bond van arbeider* en arbeidsters
textiel- en kledingbedrijven „De Eendracht
ter gelegenheid J0-jarig bestaan, optreden
cabaretgezelschap De Ragebol.
is Maart 7.30 uur VrUe Evang. Gemeente:
Bidstond.
II Maart 7.30 uur De Zalm: Openbare ver
koping woningen door notarissen J. van
Kranenburg en G- J- van Willigen.
tl Maart S uur Veemarktrestaurant: Stede
lijke vergadering Goudse Postdulvencon-
courscom missie.
ZZ Maart t uur Reünie: Brfdge-drlve Ned.
Vereniging van huisvrouwen.
ZZ Maart 7.30 uur Het Blauwe Kruis: BU-
eenkomst kring Gouda en omstreken Geref.
Mannen verenigingen, spreker J. W. Tom
Over ,.De tyereldraa^ der kerken".
ZZ Maart 7.10 uur Vrije Evang. Gemeente:
Bijbellezing ds J I. van WUck.
ZZ Maart 7.30 uur *Zeugestraat 3»: Spreek
beurt ds H. Grisnlgt, onderwerp „Pllatus
vraagt raad".
ZZ Maart l uur De Krtth: Bijbellezing
Goudse Stadsevangelisatie.
ZZ Maart l.lS uur ftpaardersbad: Waterpolo-
wedatrljd O.Z.C.—De Veat.
Z3 Maart «.30 uur Blekerssingel «0: Meu-
belvelllng door deurwaarder R. van Blok
land.
33 Maart 7—1 uur Raam M: Zitting prtj-
zencommitaie voor Indienen klachten.
ZJ Maart 7.1S uur bpaardersbaci: Onder
linge zwemwedstrijden Goudse Zwemclub.
23 Maart 7.30 uur Oud Geref. Gemeente:
Spreekbeurt da Joh. van Weizen.
ZJ Maart I uur Nieuwe Schouwburg: Op
voering ..Boerenpsalmdoor Zuid-Neder
lands Toneel voor Goudse Toneelkring.
73 Maart I uur Reünie: .Spreekbeurt da
J. Borger voor Logosverband
24 Maart 7.10 uur CalvUn: Spreekbeurt ds
P. Zandt.
Zt Maart 7.4S uur Daniël: Evangeliepredi
king. sprekers P. Doumi en A. Bakker
Z4 Maart l uur Nieuwe Schouwburg: Con
cert Residentie-orkest voor vereniging
„Gouds Volksconcert", dirigent Jsn Out.
Z» Maart I uur De Zalm: Algemene leden
vergadering toe!- en zeil vei eniging .Gouda".
ZS Maart 3 uur Van Bergen. IJzendoorn-
park: Provinciale parkwed«trljd atletiek
vereniging Vires et Celerltas".
zs Mabrt 7.30 uur Vrije Evang. Gemeentel
BldMond. 'v„
ZS Maart uur Concordia: Toneelavond
mannenkoor Gouda s Licdertafel. opvoering
ft.Filmmaniakkcn'
Bioscopen
Thalla Theater: Licht het anker (met Frank
Sinatia eti Gane Kelly)
Reünie Bioscoop: R.dders van Schotland
tmet Larry Parks en Ellen Drew).
Schouwburg Bioscoop: Korporaal Wanhoop
(met George Formby)
Aanvang. 3. 7 en f.13 uur. Zondag: 3, 8.
7 en 1.13 uur.
Sport op Zondag
Voetbal: GSV— Stolwijk. Gouda—Olympia.
Aanvang ^30 uur
Zondagsdienst doktoren
Bij afwezigncid van de huisarts zijn van
Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond 12 uur
te consulteren de artsen dr A. Beek. Lange
Tiendeweg 34 (telefoon 3111) en J. H. F
Kcinme. r'luwelenslngcl 38 (telefoon 3003).
Apolhekersdienst
Steeds gvupend des nachts alleen voor re
cepten Apotheek E. Grendel. Prins Hendrik
straat I3c en J. Rond. Kleiweg 71.
Gevangenisstraf voor
clandestien slachten
Uitspraken van economische
rechter
Dc Econtyniache tyechter tc Rotterdam
veroordeelde tot t*nr week voorwaarde
lijke gevangemsatraf'met eén jaar proef
tijd. oe 24-jarige huisvrouw J G J K
de V wegens h^t verkopen van distri
butiebescheiden
Tot f 100 boete subsidiair 10 dagen
hechtenis werd veroordeeld de 40-jarige
Gouds» buidenkooplpan N G. B„ dia te
Rotterdam. Amsterdam en Gouda zqnder
schriftelijke vergunning van het Rijks
bureau voor Huiden en Leder grote hoe
veelheden kalf»- en runderhuiden had
verkocht
De 32-jarige fabrikant C M. 't H. te
Gouda kreeg f 200 boete, «ubsidlair 1
maand hechtenis omdat hij oud lood had
gekocht, zonder schriftelijke vergitnning
van het Rijksbureau voor Metalen
De 47-jarige Waddinxv^cnse bakker G
H.. die in 1947 \a«te brandstoffen. dle
voor rijn bedrijf verstrekt waren aan
particulieren had verkocht voor huis
brand. werd veroordeeld tot f 25 boete,
aóhsidiair 5 dagen hechtenis
Veertien dagen gevangenisstraf kreeg
de 39-jarige transportarbeider en vee
handelaar C. S-. te Ouderkerk a. d
IJsel, wegens het elandestièn slachten van
een schaap Zijn gevangenneming werd
gelaat
De 44-iarige huievrouw M B G. te
Gouda die m*t distributiebescheiden had
jtrknopid werd veroordeeld tot f 15 boete,
subsid.air 5 dagen hechtenis, plus een
week voorwaardelijke hechtenis met 2
jaar proeftijd.
Fen boete van f Ifl. subsidiair 5 da«"en
h®ch'enls wn« de straf voor de 54-)aritte
grondwerker D de J. te Ouderkerk s d
IJsel. om-dat h|J pen varken voorhanden
had gehad wegende circa 100 kg ya» In
atrijd is met de VnrVensvroHeoing 1948
Burgerlijke Stand
Geboren Jacob Mijndert. z. v J A de
Kluijver cn E. C Hendriksen. Ridder van
Catsweg 250a: Jan, t. v. J. Feijtel en M.
A I Priem. Boelekade 101.
Ondertrouwd: G. P Zwaan en M
Stubbc: G. vap Ardenne en W L Boef;
D Blok en G Kuijlenburg: L. Struijk en
N. E. Blonk; L. J M. Jaspers en C J
M. Moons. R Reedijk en C. C. Furrer;
J M Flux en C P Wijstnan, T Kroon
en C. Th Engelhard.
Overleden: Johanna Catbarina Ver
douw. weduwe J D. Wagenaar. 80 J
Maria Dongehnana. gSfi met F W van
Holten 44 j
Hoe Voed ik m'n ouders op
Aanwinsten der Leeszaal.
Romans:
A. v. Haersolte. Sophia in de Koestraat.
M Buber. Aleet de Messias komt
G. Greene. Heerechappij van de angst.
W. S Maugham. Het donkere vuur
J M Ca.n, Mildred Pierce.
T. Caldwell. There was a time
K. Merz. Ein Mensch falit aus Deutsch-
land
Studiewerken:
W H C Tenhaeff. Oorlogsvoerspelhngcn.
G Basiie. Italiaanse volkssprookjes.
J P van Praag, Mo<lern humani*p« een
1 T renaissance?
W Hall. Koning baby; hoe voed ik mijo
ouders op
J. G N Renaud. Oud gebruiksaardewerk.
J. Greshoff. Verzameld werk
0,1 Deel 3 Zwanen pesten.
Boccaccio. Verhalen uit D^rmerone.
J Ortega Y. Gasset. De opstand der
horden
W. Churchill. Memoires
Deel 2. De storm steekt op.
VOOR T LOKET
Men kan niet alle boodschapjes door
een ander laten doen, dus ben ik zelf oon
de week even naar 't postkantoor ge
weest. Ik kom daar weinig en nou ik er
was. was het blijkbaar, een spitsuur. D r
was een keu van hier tot punder. Voor
me stond een onregelmatig mannetje en
u? kwartier zakte hij in mekaar.
We hebben hem toen in een papierbak
gezet. Na een uur uias ik een meter in de
ry opgeschoven en kon ik alle aange
plakte pa)neren uit m'p hoo/d opzeppen.
Een meneer achter me stond alsmaar in
m n nek te blazen en een juffrouw voor
me had het over de middagpot 't £ou wel
een avondpot worden langzamerhand
begon ik me te vervelen. Nou ja, je staat
er droog en het tocht er niet. maar je
bent gauw uitgekeken Achter het eerste
joker stond een juffrouw ijverig unnkel-
fje te spelen en achter het tweede werkte
een andere juffrouw met papiertjes ran
honderd met zoveel bravour als vroeger
m'n grootvader met de kaarten van een
opgelegde pandoer-privé (met de pol).
Dan kwam er een loket met niks. dat
was zo maar een loket* dan kwam er
Weer een loket dat werkte en dan toaren
er eerder een paar loketten, die uaren
er ook zo maar. Die hadden blijkbaar
alleen hun ontstaan te danken aan het
petioel voor sgmmetrie ran de ontwerper
van de hal Na weer een uur noest ik
heel hevig ergens naar toe. ilraar daar
was niet op gerekend, dus ben tk met
gegaan. En toen zag ik m'n vriend
Willem. Hy haalde een spel beduimelde
kaarten uit 2'n zak en zei
..Doet U mee. pieneer Tergouw'' We
wachten net nog op een vierde man".
Nou ben ik niet iemand om iemand
voor zn hoofd le stoten, toe zun met z n
t'icren op de grond gaan zitien en zijn
aan t klaverjassen getrokken, 'k Geloof,
dat Willem gemeen speelt, want ik was
na een uur al twee en dertig cent kwijt.
En toen u*as ik aan de beurt. Jammer, ik
had graag die centen terug gewonnen.
Toen ik aan het loket klaar was en ik
was gauw klaar, want het is verbazend
u-af die meisjes in een minimum van tjjd
kunnen uitroeren met een maximum aan
tal papieren, 'darht ik. Kom. nou ben ik
toch hier, ik pik er nop een loketje bij.
..Willem." zei ik. kom d'r b(j staan man".
Maar Willem zei. dat hij z'n vrouw be
loofd had voor Kerstmis thuis le zijn en
hij ging weg Toen heb ik mevrouw Ter-
gouw opgebeld en Keesje heeft z'n rader
een paar boterhammetjes gebracht De
jam was er helemaal ingetrokken.
Na tuee sigaren en een pijp was ik aan
de beurt. Gelukkig waren de zegeltjes
toen ik u-eer buiten kwam. had ik een
baard gekregen van 't wachfen.
,fE WAREN'Donderdag in de Patersteeg aan het voetballen. In hjJ vuur van het"N
spel zagen we niet dat de agent er aan kwam. We werden op een onaangename
wijze uit ons sppl gehaald. We namen dc benen en dachten dat we de agent lekker
hadden Maar hij had ons Want hij nam onze jassen en tassen mee. Toen konden we
met warme koontjes naar het bureau om onze jassen terug te halen. Maar onze naam
en geboortedatum konden wc achterlaten! We zouden wel bericht krijgen, werd on*
gezegd. Na een week of drie hadden we nog geen bericht en we dachten: ..Ze vergeten
ons Maar ach hé. toen ik s Woensdags thuiskwam, lag er netjes een briefje van
de politie in de bus Gelukkig hoefde ik 's middags nergens heen. want anders was ik
niet gekomen Dus toog ik naar de Centrale Kopschool, Waar mijnheer Postma ons een
les zou geven in wat we doen en laten moeten."
JAN TERGOUW.
ONZE BIOSCOPEN
Korporaal Wanhoop
Schouwburg Bioscoop. Inderdaad zijn
al die geschiedenissen en moeilijkheden,
waarvoor George Formby in deze film
wordt gesteld, zo toevallig, maar ook zo
ingewikkeld, dat het voor hem haast on
mogelijk moet zijn. er het goede humeur
bij tc behouden George zit weer bij élke
situatie met de brokken en welke manier
hij ook verzint om er ujt tc komen en
wat z'n superieuren ook bedenken om
hem te helpen, hft blijft mis. En de kor
poraal (hóe is zó iemand korporaal ge
worden) moet maar zien hoe hij het red
dert. om tenslotte dal allerliefste liefje, dut
in"de laatste meter van elke Formby-fllm
op de held zit (e wachten, te verschalken
Met de uktlrlo ln de hand. het liedje do
dwaasheden, die geforceerde kolder en de
gulle lach om de mond. komt hij er ten
leste Natuurlijk komt hij er. maar dan
zullen eerst de lachspieren vón de fiim-
bezoekfni diirtlg ann gymnastiek moeien
hebben ged uin In hoeverre dat mogelijk
Is cn welke lenigheid hij ervan over
houdt. ral rfe toeschouwer voor zlrh moe
ien vaststellen Dwaas ls formby'g nieu
we avontuur. zU het dan aaar oud en be
proeft) recept. In elk gevff!
Licht het anker
Thalla Theater. Frank Sinatra en
Josc Iturbi. dat zij. de grote manm-n i.p tc
lijst van spelers in Anchors aweigh. En
zeker. Iturbi met zi|n muziek en Sinatra
met zijn songs en boyendien zijn uitbeel
ding van de verlegen, aan voortvarendheid
en initiatief tekort kdmendé mens. heb
ben een belangrijk aandeel in het geheel,
maar toch is het Oche Kelly, die elgeniUk
de film draagt. Hij is. in de hol van ac ma
troos Jpe Brady, de man. die het verhaal
leidt en daarbij verrast hi) door rijn uit
stekend spel dis komiek, maar tevens ook
in de gevoelige momenten alsm<-de door
zijn dansen En na hem komen eerst nog
Kathryn Giavson. met haar sopraan cn
ooloratifurzang en vlot »pcl en de klt-inc
Dcan Slot kwel! een Schat van een jongen,
die met kinderlijke ongekunsteldheid h<-t
kleine navy-entiiousiaste knaapje uit
beeldt. dat de twee passagierende matro
zen met zijn charmante tante in nanra-,
king brengt en daarmee t'-vens de geschie
denis op gang Het Wordt «*n echt gezel
lige geschiedenis, vol vrolijkheid Een ver
haal met verrassingen, door tckenfilm-
sprookieadiercni op gefelaaede wijze tege-,
lijk te doen optreden met de levende figu
ren. iets ortgtnsels :n een showfilm Want
een showfilm is Anchors aweigh In wezen
toch. mot leuke vondsten en opvallende
scenes met de muzikale dansscène, op een
MBrkt bij een kraam met ..keramische"
artikelen, als een der alleraardigste
Ridders van Schotland
Reünie Bioscoop - In de ze-1 nde
en zeventiende eeuw heerste er iri Schot
land veel twist en tweedracht en speciaal
tussen de clan» van de MacArdens en de
Glowans was de vete diep Op een goede
dag echter komt Alexander MacArden na
een jarenlang verblijf buitenlands op zijn
voorvaderlijk kasteel terug en hij is ër de
oorzaak van. dat dc twist met hernieuwde
hevigheid losbarst Wie Walter Scott-heeft
gelezen? weet hoe het |n zulke gevallen
toegaat 7.e zijn niet zoetsappig, die oude
Schotse knapen in hun bontgc'ruite rok
jes. met de zwierige baret op Zc zijn
even ruw ali het landschap, rap en han
dig met het z.waard. doldnesje ruiters (ver
bazend. Wat kunnen die paarden lopen),
en ferme eters! Daarbij zijn te tempera
mentvol Alexander heeft echter blijkbaar
uit den vreemde enig«* ideeën m-i-zchr u-hl
die de anderen maar raar vinden Hij Is
namelijk van mening, dat het niet aangaat
om voor een voorvader, die honderd jaar
tevoren overleed, lot in den treure door
le gaan met clkSar (e pas en te onpas te
vermoorden. Dus prtibeért hij vrede te
stichten tussen de clans Doch eer het zo
ver »s. gebeurt er nog zo het een en ander
Larry Parks is een goed acteur, dat ls be
kend. Maar hij is hier meer dan dat Hij
geeft hier een pddcr. zoals wc altijd ge
dacht hadden, dat een ridder zijn moest.
Maar om eerlijk te zijn: de blauwe ogen
én Jtet charmante fisuurtje van Ellen
Drew, die ais Barbara Glowan tot de an
dere partij behoort, zullen wel niet vreemd
geweest zijn aan zijn pogingen tot vrede
stichten. De regie heeft een buitengewone
vaart aan de film gegeven en daarbij kre
gen we dikwijls de indruk, dat we in een
prentenboek zaten te bladeren giijze rot
sen. grauwe heidevelden, pijnbomen, meer
tjes ridders in kleurige kledij, een feest in
kleuren, zeldzaam mooi.
Met dit keurige opstel van een twaalf
jarige jongen een uit het legertje
'schooljongens, dat de baldadigheid, waar
schijnlijk onbewust in het vaapdel draagt
is u binnengeleid in het werk der
jeugdbrigadc van de Goudse politie, die
nu ongeveer een jaar bestaat. Die jeugd
brigadc en dit even ter herihnering
heelt een grote opvoedkundige taak Zij
maakt bij overtredingen en misdrijven
niet onmiddellijk proces-verbaal op en
geeft de overtreders slechts dan aan de
rechter door. als haar preventieve maat
regelen geen doel treffen Men wil daar
door de jeugd tegen alle gevolgen, die het
próCes-verbaal kan hebben, bqschermen
en meer het opbouwend clement, dat in
elk kind aanwezig is, stimuleren en
sterken.
Dat gebeurt door de kinderen op een
Woensdagmiddag in de Centrale Kop
school op een paedugogische les te ver
tellen. wat het verkeerde van hun han
deling is en de gevolgen kunnen zijn en
door hen te wijzen op de schade, die bun
daad voor de gemeente kan betekenen
en op de plicht, die alle mensen als leden
van de gemeenschap hebben om te zor
gen dat de gemeenschappelijke en parti-
culiery eigenddhmen worden beschermd
Blijkt uit een herhaling van het strafbase
feit, dat de kinderen niets hebben ge
leerd. dan pas wordt proces-verbaai op
gemaakt. En 'dan
Mijnheer Postma of mijnheer Rohde
van de kinderpolitie vertelt het. als zij
met een: „Ga er maar gemakkelijk bij
zitten en nu is het oren open", en na de
presentielijst te hebben gecontroleerd,
gaan onderwijzeren.
„Ja. dan kan er eén oproep van de
rechter korncp. Da s geen lolletje. Waht
ze kunnen Je naar de tuchtschool sturen.
Dan ga Je een tijdje footsjie. Of
er komt toezicht op je. Dan kijkt
iemand op je toe <-n mag Je niets
meer doen. Of je, kuht aan de re-
gering worden toe vertrouwd. Das hele
maal erg. Ga je weg tot je een en twin
tigste jaar Die straffen kunmti ook voor
waardelijk zijn. Moet je een hele tijd op-
pasM-n. want anders gó je En wat
moet dat niet voor je ouders betekenen?
Of zou je het prettig vinden als je op
school zit en temidUen van je klasgenoten
dodr dc politie wordt weggehaald?
Begin nu al
Nu je op school zit, misschien wel op
Hfti S of Ambachtsschool, denk je; Fijn.
straks ga ik solliciteren en krijg dan
misschien een mooie baan En je ploetert
en werkt Maar. jongens, als je dan het
diploma hebt en ;r kunt een mooie werk
kring krijgen, dan bén je er nog ruo".
Want dan vragen z« je naar een bewijs
van g«K-d gedrag 'Et-n klein stukje p.i
pier. dat de politie nooit afgeeft aan
iemand, die zich niet altyd netje* heeft
gedragen én een proces-verbaal heeft ge
had. imdat-ie belletje trok. iet» wegnam.
Verhuizingen binnen de
gemeente
Mevr J. S J Ztel-van W(jk van Dprde
Kade 102 naar Gr. Jacobastr 8. A P van
den Berg. 3 pers., van Walvlsstr 42 naar
Bosweg 92. A van den Berg. 3 persvaq
MeidoornstV 3 naar Bosweg 92: L A Bin
nendijk 5 pers van Gouwe 121 naar Kiel-
won 87. mej A Tuiloo van Vierdo Kade
42 naar Achterwillens 17. mej. G B-uman.
van Regentevsèplantsoen 27 nqar Karne-
melksloo- 83. H van do Kleut van Burg-
vl.etkade 59 naar Slcijnkade 3D. M Ver
meulen 4 pers van Karnemollui ooi 189
ni.ar Karnemelksloot 191 H A. Stilting.
3 pers. van Karnemelksloot 191 naar Kar
nemelksloot 189 J V4Truijt, van Vondel-
s'.raat 58 naar Karnemelksloot 47 me)
0 F Ruitenberg» van v Bergen Ij/en-
doornpark naar Spienngstr 65. wed
M Schenk-Furfcr van Boelekade 3-1 naar
Raam 312. M A Flux. 4 pers van Bos
weg 92 naar Vorstmanstr 54: L J Ziei-
horst 3 pers. van Ie H Alphcnatr 11
naar RC Bakh v d Brinkstr 41. J Wll-
tenburg 2 pers., van Snoyslraat 35 naar
R C Bakh v d Brinkstr 49 D preVoo.
3 pers van A de Vismarkt 40 naar RC
Bakh v d Brinkftr 39; p Douma 8 pqrs
var\ Varkenmarkt 23 naar R C Bakh v d
Brinkstr 45 J H Verschoor 4 per.*van
F V.' Rcitzstr 6 naar Srhcltemastraat II.
me) P van Erkel. vin SpieringstNiat B9a
naar Bockenbergstr R4. J do ^ohg. 3 pers
van Bosweg 128 naar Bosweg 76, A de
Jong. 8 pers. van St Josephstr 56 naaT
Groenrweg 71; L Ltfmmers, 4 pers van
Groeneweg 71 naar Usseltaan 124 K J.
Bakker 3 pers. Vierde Kade 85 naar Or
F1 oris weg ?9a G Dukkcr 4 pers. vün
Woudstraat 7 naar Herenstraat 71. L Heij-
koop. 2 pers van Boomgaardstr 16 naar
Vierde Kade 68. mej W O Ph. C Pet*,
van Baanstraaf 68 naar Vierde Kade. 68.
1 C. Gelderblom. 4 persvan Wijde Poort
2 naar Boplekade 59: J Stout, 2 persvan
Boelekadc 59 naar Wijde Poort 2. mej
J M Teeuwen. van Westhaven 11 naar
Zoutmanstr 64; mej E. W-.chert. van
Westhaven *1 naar Zoutman*!r 64.
oude mensen uitfoeterde, plantsoenen
vernielde of op auto's kraste. En dan heb
je hard gewerkt en Je best gedaan, maar
je komt er niet
Nu moet je al met je toekomst begin
nen. zegt mynheer Postmu. Nu al. J"
altijd heer zijn. Als Je dat bent, doel
geen verkeerde dingen. Thuis ga je
ook met op de muren schryven of j
bekleding van de stoelen scheuren? f
weet wel, dat je dan last krijgt met r
gezin, waarin je opgroeit, mot je vader.
En wat vormei* al die gezinnen met el
kaar? De gemct-nle Gotida. Een groot ge
zin. waarin het gemeentebestuur aan net
hoofd stunt. En moet je in dat gezin eens
kijken, wat op de muren staat. Thuis
worden de bloemen niet vernield, maar
in de stad wel. Als je thuis bloemen ver
trapt. krijg Je het met Je vader aan de
stok. En als je in de stad de plantsoenen
vernielt, kryg je last mef*het gemeente
bestuur En omdat de burgemeester of
de wethouder niet alles alleen kan doen,
helpt de politie een handje. Wist je. dat
in een Jaar jongens aan gemeente-eigen
dommen voor 16 000 hebben vernield?
Alleen aap gemeente-eigendommen! Stel
Je eens even voor' ft
Als je wilt voetballen, ga dan niet op
straat trappen, maar loop vyf minuten
om een Veldje buiten of in de stad, waar
je mag spelen, te vinden Op het indus
trieterrein achter de Onder de Boompjes
kun Je naar hartelust ravotten en voet
ballen' Maar bezorg Je medemensen ln de
stad geen last Toon je 'n voorbeeld, toon
wie je bent en wat je waard bent. En
wee* een heer* Jij en alle andere mensen
zyllen er dc vruchten van plukken.
Politie is ieders vriend
Dat zegt mynheer Postma of mijnheer
Ruilde alleman) op het lesuur. En ze doen
dat op zo n manier, dat de jongens hele
maal vergeten, dal zc hun Vrye middag
eraan verliezen. Z«- hebbeq 'n aandachtig
gehoor, ef is een ongedwongen stemming
ieder mag zoveel .vragen cn opmer
kingen maken als hi) wil en je ziet
dat de jongens een beetje onder de in
druk komen, nu ze weten, dat een politie
agent geen boeman, maar een vriend
voor je ls. Iemand, die het goed met je
meent en die niet alleen voor die andere
mensen, maar ook voor jou zorgt,
lomarid, die .maakt, dat er orde is en
veiligheid. Want orde en veiligheid zyn
nodig voor een prettige samenleving.
waarin iedereen de vriend van iedereen
IS. Ja. wees een heer'
De vijfendertig belletje-trekkers,
straatvoetballer», ruiten-intrappers en
vernielqrijes, die in éeu maand voor het
lesuur in de Kopschool zijn verzameld,
hebben iets geleerd, wat andere mensen
nooit geleerd hebben.
En dan gaan ze schrijven. Een opStel
maken over hetgeen mijnheer Postma of
mijnheer de Ilohde heeft verteld.
Ziehier enige korte flitsen uit die op
stellen.
Een twaalfjarige schrijft: „Je mag geen
oude mensen plagen, want daar zyn de
gevolgen van dat ze op steun loven, daar
ze maar twaalf gulden per week krijgen.
En als ze dan de ruit intrappen, dan kan
dat oude men» er niet van rondkomen
Een dertienjarige vindt: „Het is niet
erg. dat wij kattekwaad uithalen, dat
heeft de politie ook wel eens gedaan."
Maar hy schrijft verder: „De politie is er
om op de natuur te passen, daarom moet
Ze niet wordeh uitgescholden."
Maar toen kwam
Een derde i* een kleine mensenkenner
als hy schrijft; „Jongens die lef hebben
kan ik niet uitslaan" en weer later: „De
politie is goed. want zij verbiedt Blies."
„We waren, in de Patersteeg aan het
voetballen Ik maakte zes doelpunten en
m'n vrfendje maakte er vier. Maar toen
kwam de agent
Geen zin is er meer gebryikt in de op
stellen dan die ene, alles inleidende zin:
„Eti toen kwam de agent (een goede
filmtitel, denkt U niet?).
En tot besluit het vervolg van het op
stel van kennelijk de journahst-in-dc-dop
uit het begin van dit verhaal, die in
enige zinnen meer vertelt dan dit hele
stuk. als hy in z'n verslag over het les
uur schrijft ,Jn de Kopschool werd ons
gewezen wat de gevolgen van ons spel
kunnen zyn Ik had gevoetbald. Daar
kunne» de gevolgen van zynf ruiten in
schieten. bal op dak' Ook werd er ver
teld. dat de beschadigingen vsn natuur
monumenten, van huizen, van plant
soenen zo ontzaggelijk veel geld kosten.
Er werd verteld, dat als de jeugd niet
zoveel beschadigt, er nrt geld voldoende
zou zijo mm speelvelden aan te leggen,
maar dat dat nu nog niet gaat. Ook dat
als we per sé willen voetballen, we maar
een veld moeten zoeken Of anders de
Spade ter hand nemen etj zelf een. voet
balveldje maken. Maar wat mijnheer
Postma vertelde, over twee jongen», die
een oud vrouwtje van 83 jaar dupeerden
door bij haar een ruit in te schoppen en
dan ook nog te schelden, dat vind ik laf.
gemeen' Een kwajongensstreek een keer
tje is niet erg. Daarom Jongens, come-on!
Laten we zo min mogelijk beschadigin
gen aanrichten. miSaehTen krijgen we dar*
binnenkort lekker een speelterrein. Als
we die gedachten onthouden, misschien
lukt het dan. Laten \Fe hetkhopen11"