Een telefoontje uit Berlijn De Duitse aanval op de vliegvelden Militair beleid 1939-1940 DE MAATREGELEN NA HET TELEFOONTJE UIT BERLIJN Van zee uit kust opgereden „Come on, jongens, laten we anderen niet duperen!" „Brief 210 ontvangen" Strubbelingen tussen regering en opperbevelhebber Spannende minuten MEER DAN 500 VERHOREN Göring keek op zijn neus Ptö qwd (rij CRH+RfSTRURRHT Lof voor generaal Winkelman l Korporaal Tak landde in amphtrac AT <n AAR. ANNEER. Go u ff se Spetters Goudse belhameltjes worden heren in het leven Jcugdbrigadc geeft opvoedkundige les V EERSTE BLAD - PAGINA 7 ZATERDAG 19 MXSRt ÏSTJ. Eerste rapport van de parlementaire enquêtecommissie TTET eerste deel van meer dan duizend bladzijden is gepubliceerd van het verslag van de parlementaire enquête-commissie aan de Tweede Kamer over het regeringsbeleid 19401945. Hieruit blykt, dat een van de belangrijkste berichtgevers voor de inlichtingendienst van de generale "staf was generaal-majoor G. J. Sas. destyds t(.aI.4a Dateliln i4Ia i.nr. heeft inval. Hy tae Öster, een officier van de Abwehrdienst (contraspionnage), die hem op 3 April 1940 inlichtte betreffende de voor genomen inval op 10 April op Denemarken en Noorwegen. Generaal Sas waarschuwde Den Haag en ook de Deense marine-attaché en de Noorse ambassaderaad. Het bericht is echter nimmer doorgèzonden naar Noorwegen omdat de ambassaderaad volkomen aan de Duitse kant stond. Op Vrijdag 3 Mei ontving generaal Sas de mededeling van de dreigende aanval op Nederland. De volgende dag militair attaché te Berlijn, die verscheidene malen heeft gewaarschuwd voor de dreiging van een Duitafc inval. Hij had een vriendschappelijke relatie met de Duitse kolonel 7VTADAT In da eerste dsgen van Septem- ber 1MB de concentratie van het Ne- derlandae leger voltooid was. werd een bespreking gebonden tussen de regering en de opperbevelhebber generaal Reyn- ders. Dese bijeenkomst heeft H.M. de Ko ningin gepresideerd. Daarmee begint het drama, dat de parlementaire enquête commissie thans uit de doeken doet. van de strubbelingen tussen de regering en generaal Reynders. Het ls maar toeval geweest, dat gene raal Reynders op 28 Auguatua 1939 werd benoemd tot opperbevelhebber omdat Hij toevallig chef was van de generale staf en de mobilisatie had voorbereid. Een krijgs plan voor de verdediging van het land bestond niet. Dat werd besplroken in de bovengenoemde bijeenkomst. Want de re gering is tenslotte verantwoording ver schuldigd aan het pftlement. Generaal Reynders was verwonderd over de ge dachte van de uitsluitende verdediging van de vesting Holland. Volgens generaal Reynders was de gehele ontwikkeling van ons krijgswezen in de laatste veertig Jaar er op gericht ons niet te beperken tot de vesting Holland. Het voornaamste beswaar van de rege ring tegen het beleid van generaal Reyn ders In de volgende maanden is geweest, dat met deaelfde troepen, die de voortuit- gesehoven Grebbellnle moesten verdedi gen. daarna, als *U waren teruggetrok ken. de vesting Holland moest worden ver dedigd. Overigens boterde het toch niet tussen de regering en de opperbevelhebber. Er waren allerlei strubbelingen over de mo bilisatie-clubs. over de staat van oorlog en beleg en vele andere kleine conflicten, die er niet toe bijdroegen de verhouding beter te maken. Het onUlag van generaal Reynders op fl Februari 1940 komt naar de mening van dé commissie hierop neer. dat de regering tenslotte niet dat vertrou wen mugfr in de opperbevelhebber had, dat njff in een dergelijke functionaris moet gunnen stellen. De commissie meent echterylat de regering op zakelijke gron den isBvergegaan tot het ontslag. Na het optrearn van generaal Winkelman als op perbevelhebber zijn de strubbelingen tus sen de regering en de opperbevelhebber als bij toverslag verdwenen. Generaal Reynders had zijn inlichtin gendienst opdracht gegeven geen berichten meer door te geven aan de Koningin omdat H.M. er zo zenuwachtig van werd en ook niet aan de minister van Defensie (minis ter Dijxhoorn) omdat hij naar aanleiding daarvan werd lastig gevallen. Oeneraal Reynders had ook geen vertrouwen in de Inlichtingen van generaal Sas. hij wilde niet geloven aan een Duitse inval, hij wil de overigens de Peel-Raamstelllngen ver aterken om de Duitsers van een doortocht door Nederland bij voorbaat af te houden, maar de hoofdoorzaak van het conflict ligt toch in het verdedigingsplan benoor den de rlyjeren. G?ebbelinie hoofdstelling Generaal Winkelman stond bij sjjn op treden voor de .vraag of men de Grebbe llnle dan wel het oostfront van de vesting Holland als stelling moeit kiezen In de Grebbellnle was al veel gedaan voor ver sterkingen. In het oostfront van de vesting Holland nop niets. Bovendien zouden de verdedigers In de vesting Holland In vol strekt open terrein zitten en met het oog op het gevaar nit de lucht zaten de troe pen beter verdekt in de Grebbellnle. Ge neraal Winkelman besliste daarom half Maart, dat de Grebbellnle Ingericht moest worden aft boofdverdediglngsstelling. Daarnaast, meende hij. was het noodza kelijk om in het hart des lands over een zo sterk mogelijke reserve te beschikken, waarvoor het eerste legerkorps kon die nen. Aangezien ook generaal Winkelman de Peel-Raamstelling niet verdedigbaar achtte, konden voor dit doel eveneens het derde legerkorps en de lichte divisie wor den aangewend. Met dit legerkorps kon dan in de verdediging van het zuidfront van Ce vesting Holland tot aan de Greb- belinie wórden voorzien. De Peel-Raamstelling Generaal Winkelman was van mening, dat de Peel-Raamstelling weliswaar op enkele punten verdienstelijke kwaliteiten had. doch dat de inrichting van zeer ar- ringe sterkte was Zijn grote bezwaar was bovendien, dat de stelling helemaal geen diepte had en slechts een kordonopstelling genoemd kon worden. Het zou daarom onmogelijk zijn geweest een pa?r dagen In het zuidelijke deel van de stelling te verblijven, daar de manschappen niet kon den worden afgelost. De troepensterkte onder generaal Reyn ders in de Peei-Baamstelllng sehtte gene- raai Winkelman onvoldoende omdat men normaal voor een hardnekkige verdedi ging per bataljon op een strook van 8H a 1MB meter moest rekenen. De door ge neraal Reynders aangewezen ongeveer 28 bataljons voor een stelling, die 75 kilo meter lang was. sehtte generaal Winkel man te enenmale onvoldoende. Bovendien gaapte er een gat van 39 a 48 kilometer tussen de Belgische en Nederlandse linlea so dat de Duitsers een omtrekkende bewe ging zouden kannen maken. En tenslotte was de militaire attaché te Parijs, v. Voorst Eveklnk. te weten gekomen, dat de Fransen geen interesse (iidden vpor de Prei-Raamstelling en niet aan de hardnek kige verdediging ervan sonden deelnemen. Generaal Winkelman kon niet direct bij zijn optreden de lichte diviaie en het derde legerkorps uit Brabant terugnemen, daar dit allicht bepaalde reacties In het buitenland zou verwekken. Om deze rede nen zijn de genoemde leger-onderdelen niet onmiddellijk «teruggetrokken, doch eerst bij het uitbreken van de oorlog. Te recht meent de commissie. De les uit de geschiedenis De commissie beschouwt ook de vraag of het juist is geweest de verdediging te concentreren op het dichtbevolkte gebied van Holland en Utrecht in verband met de luchtaanvallen. Zoals elders uit het verslag blijkt, was de Nederlandse leger leiding in Mei 1940 niet voorbereid op een dergelijke grootscheepse aanval van para chutisten uit de lucht (toen. In die tijd, zonder weerga in de krijgsgeschiedenis). Wel had men gerekend op aanvallen van parachutisten op kleine schaal, waardoor tactische punten door de vijand bezet zou den worden, doch op een strategische over val uit de lucht in de mate als geschied, had men blijkbaar niet gerekend. Dit is ook gebleken bij de verdediging van Rot terdam. Bij voortgezette vijandelijkheden was het waarschijnlijk ondoenlijk geweest, ook al had dit met militaire middelen ge kund. de verdediging voort te zetten, daar dit met aan zekerheid grenzende waar schijnlijkheid ten gevolge zou hebben ge had, dat meer steden geheel of gedeeltelijk met de grond gelijk gemaakt zouden zijn. Indien men dit had kunnen voorzien, had het wellicht de voorkeur verdiend de verdediging niet op het hart des lands doch op Brabant te concentreren, waar door het mogelijk geweest zou zijn, dat onze troepen verbinding zochten met de Frans-Belgische legers. De commissie meent echter te moeten opmerken, soals ook generaal Winkelman heeft gedaan, dat w(J ook met die kennis bezwaarlijk een andere strategie hadden kunnen volgen, daar ons toenmalige neu- trallteltsstelsel ons verhinderde eontaet op te nemen met het buitenland. Hef la uit gesloten, meent generaal Winkelman, dat wl| in een toekomstige oorlog sullen trach ten ons land met eigen middelen te verde digen. De enig mogelijke oplossing Is. dat wij ons van te x-oren verbinden met het buitenland, sodat wü een onderdeel vor men van de bondgenootschappelijke troe penmacht. Daarmee sjjn generaal Reyn ders eo oud-mlnlster Dfjxhoora bel eens. Dat is de les uit de geschiedenis. ontving generaal Sas een telegram van de minister van Buitenlandse Zaken met het bericht, dat het Vatlcaan had gewaarschuwd voor de mogelijkheid van een aanval op Nederland. Generaal Sas bevestigde» dat de aanval was beraamd in het midden van de volgende week. Hij ontving daarna op 5 Mei een bericht van de Griekse marine-attaché, die verschillende collega's had bezocht en van de Japanse marine-attaché had gehoord, dat binnen enkele dagen de strijd in het westen zou losbarsten. Een Griekse vrouw had kennis aan een majoor van een Polizei-bataljon in Berlijn, die een soort van mobilisatiebevel had ontvangen om op een bepaalde dag in een bepaalde stad in Nederland te zijn. De daarop volgende Donderdag. 9 Mei, is generaal Sas voor de laatste keer in contact geweest met kolonel Oster, die 's avonds om 7 uur aan onze militaire attaché meedeelde, dat de bevelen waren gegeven voor de aanval in het westen en dat Hitier naar het Westfront was afgereisd. En om half tien vertelde kolonel Oster definitief aan generaal Sas: Mein lieber Freund, jetzt 1st es wirklich aus. Es sind keine Gegenbefehle gegeben. Das Schwein ist abgefahren zur Westfront, jetzt ist es endgültig aus. De heer Sas heeft dasrop het Mlnlaterle van Defenaie ln Den Haag telefonisch aangevraagd. Na engeveer twintig minu ten kwam het gesprek door en kreeg hU de marine-adjudant van de minister van Defensie aan de telefoon. De heer Sas heeft tegen hem gezegd: Post. je kent mijn atem. niet waar. Ik ben Sas in Berlijn. Ik heb je nog maar één ding te zeggen, morgen vroeg bij het aanbreken van de dag: Houd je taai! Wil je het even herhalen, je begrijpt het natuurlijk wel. Aan het riot van het gesprek zei de marine-adjudant: Dus brief 210 ontvangen. Dit was een code-afspraak, waarbij -brief 200" invasie betekende en de laat ste twee cijfers de datum zouden aan geven. Dit gesprek is gevoerd op de avond van 9 Mei te vijf minuten voor negen Neder landse tijd (10.20 uur Berlljnse tijd). Na ongeveer anderhalf uur werd generaal Saa opgebeld door het hoofd van de afdeling inlichtingendienst buitenland van het Algemeen Hoofdkwartier. Deze vroeg: Ik heb zulke slechte berichten van Je over die operatie van je vrouw. Wat ls dat beroerd. Heb je nu wel alle dokters gezien? Daarop heeft generaal Sas (min of meer geprikkeld omdat het gesprek werd ge voerd over de open lijn en hU en zijn vrienden daardoor in moeilijkheden kon den geraken) geantwoord: Ja. ik begrijp niet, dat Je mij onder deze omstandigheden nog lastig valt. Je weet het nu. De operatie, daar is niets meer aan te doen. Ik heb alle dokters gezien Morgen vroeg bij het aanbreken van de dag vindt het plaats. Door dit telefoontje uit Berlijn van onze militaire attaché was derhalve het Alge meen Hoofdkwartier op de laatste avond voor de Inval voldoende gewaarschuwd. Het eerste gesprek was ln Berlijn niet afgeluisterd: hetttweede wel. Veertien dagen vóór de aanval heeft generaal Sas ook het bericht doorgezdn- den. dat er een pantser-divisie gereed stond om op tc rukken ln de richting 's Hertogenbosch—Langstraat—Moerdijk- Rotterdam. Dit bericht, dat van het hoog ste belang waa in vérband met de ver dediging van de Moerdijkbrug, ls niet ter kennis van de opperbevelhebber gekomen. Het la da commissie niet mogen gelukken uit te maken aan wiens schuld dit ver zuim te wijten zou zijn. Onbetwist de beste tandpasta Eerste parlementaire enquête na 60 jaar OP I NOVEMBER lMT.hMft de Twe.d, Kamer besloten eert' onderzoek In te «tenen naar het regeringsbeleid 1940— '1943 Er werden negen leden en negen plaatsvervangende leden ln deze parlemen taire enquêtecommissie benoemd. De com missie werd nog aangevuld met drie wetenschappelijke medewerkers. Op 17 Februari 1948 begonnen de eerate verho ren. Sedertdien zijn reeds ver over de 300 peraonen gehoord. Het langst heeft geduurd het verhoor var. Jhr. v. Starkan- borgh Stachouwer, de oud-gouverneur- generaal van Nederlands-Indié. welk ver hoor duurde van morgens 10 uur tot 's avonds halfacht met een onderbreking van een half uur. Meer dan 60 vergade ringen van de voltallige commissie zijn gehouden en vooral de laatste maanden, voor het opstellen van het eerste deel van het verslag, is het werk tijdrovend geweest, want drie dagen achtereen ln de week werd er vergaderd van mor gens half elf tot 's avonds half elf. Het ls daarom geen wonder, dat men de Kamer leden Donker (P.v.d.A.). Schilthula (P.v.d. A). Algera (A.R.). v. Dis (S.G.P.). Jkvr. VfttewMBll van Stoetwegen (C.H.U.). Kort hals (V.V.D.), Koersen (K.V.P) en Stokvis (C.P.N.) zo weinig in de vergaderzaal zag. tenzij er gestemd moest worden. Het be tekende allerminst, dat zij spijbelden en een beetje luierden. Integendeel. Zij had den meer dan een dagtaak aan het werk van de psrlementBlre-enquète-commlssle. afgezien Van het feit. dat zij er ook voort durend met hun gedachten mee bezig waren en vragen voorbereidden als. zij geen verhoren afnamen of geen vergade ring hielden. Vijftien typisten en de Kamerstenogra fen assisteren de commissie. In het alge meen heeft zU grote medewerking onder vonden. Slechts driemaal ls het nodig geweest getuigen te dagvaarden. De handhaving van het geheim van de notu len van de ministerraad heeft niet veel moeilijkheden opgeleverd. Het ls de wens van de commissie van nu af om de twee maanden een boekdeel te doen verschijnen. Het volgende deel zal o.a. een verslag bevatten over het Incident te Venlo. het vertrek van de Koningin en het prinselijk gezin, het bombardement van Rottardam en de capitulatie. Dit verslag zal nog dikker worden dan het deel. dat nu ls verschenen In 60 jaar had de Tweede Kamer van het recht van enquête geen gerbulk ge maakt Doch het is thans weer zeer nut tig, want de commissie heeft niet alleen boeiende, maar ook leerzame geschiede nis geschreven. HET ENGLAND-SPIEL T\E parlementaire enquête-com- missie 1940-1945 verwacht in September a.s. het boekdeel te kunnen publiceren over het Eng- land-Spiel. Er is beweerd, dat' de commissie in deze niet bekwaam is. 'maar mr L. A. Donker, dc voorzitter van de parlementaire cnquéttc-commissie. heeft met een mysterieuze glimlach laten door- scheillercn. dat dit wel zal los lopen en hU heeft bovendien mee gedeeld, dat de commissie inzake het England-Splel zich de mede werking heeft verzekerd van drie technlsch-deskundige mede werkers. De commissie heeft Schreieder reeds verhoord en daaromtrent fluisterde een ander lid van de commissie, die er bij is geweest, ons in het oor: Schreieder weet er veel van. maar mr Donker weet nog veel mééru CINDS de aanval van Duitsland op Noor-w wegen, wist men In Nederland. dat rekening moest worden gehouden met een^ Duitse poging onze vliegvelden nit de lucht te bezetten. Men wist van een vlie ger van de KLM, die aanwezig Was ge weest bU de overval op het vllegvqjd te Oelo, hoe allee waa geboord. In Oslo wa ren binnen twee nuf 38W man stoottroepen geland. Op 7 Mei gaf de commandant luchtver dediging het bevel, dat men zich ggrecd diende te maken voor de volledige graad van strijdvaardigheid. De bcwakingstroe- pen van de vliegvelden dienden op 8 Mei van 1 uur vóór zonsopgang tot uur in de hoogste graad van strijdvaardigheid te zijn, terwijl daarna de automatische wa pens doorlopend bezet moesten zijn. Op 9 Mei werd te 15 uur het bevel gegeven om' alle voorbereidende maatregelen tc treffen voor een vernieling van de vliegvelden. Te 20.45 uur ontving de conjmanchnt luchtverdediging van de opperbevelhebber het bekende telexbericht: ..Van de grenè komen zeer verontrustende berichten bin nen. Wees derhalve hedennacht bijzonder op uw hoede". De commandant van de luchtverdedi ging heeft dit telexbericht niet doorgege ven aan zijn ondercommandanten. Als re den daarvoor geeft hij op, dat hij van de 8ste Mei af reeds alle te nemen maatre gelen getroffen had. Immers, hij h#d op die datum bepaald: „van kwart over 3 tot 8 uur moet het personeel van de lucht- doelbcstrijdingsmiddelen en de bewakings troepen van vliegvelden en landingster reinen zich in de hoogste graad van strijd vaardigheid bevinden; gedurende die uren moeten alle Jachtvliegtuigen en de bom menwerpers van I—1 L.v.R. gereed zijn om op te stijgen Bovendien waren er volgens de comman dant van de luchtverdediging In de nacht van 9 op 10 Mei van zijn commandW ver schillende bevelen uitgegaan, waaruit men kan coneluderen. dat de toestand gespan nen was. Op het Commando Luchtverde diging waa de Igstste dagen vóór de 10de Mei en ook de laatste nacht óf de chef óf de sous-chef staf van 3 uur 'snachts af aan wezig. In de nacht van 9 op 10 Mei ver toefde ook de cominandant van de lucht verdediging van 23 uur af op ztJn post. na dat hU Ie voren een bespreking met de op perbevelhebber op diens hoofdkwartier had gehad. Te laat gewaarschuwd Die nacht heeft men geconstateerd, dat van 1.3tf uur af gedurende geruime tijd zich een groot aantal vliegtuigen boven Nederlands grondgebied voortbewoog in de richting Oost—West. Uiteraard bleef dit niet onopgemerkt op het Commando Luchtverdediging. Men overwoog, dat hiervoor b.v de oorzaak kon zijp. dat deze luchtschendingen een gevolg waren' ACHTERZIJDE beursgcbouw «toooc zand 8orre«OAM tel 25120 4 LIJNEN 2 WILHELMINA 8ILLAR0S Onjuist oordeel rjONDERDAGAVOND 9 Mei 1948. on- streeks 9 uur. had onse militaire atta ché in Berlijn, generaal-majoor Sas. het Algemeen Hoofdkwartier telefonisch mee gedeeld, dat de volgende morgen. 1# Mei 194B. in alle vroegte de Duitse aanval op Nederland zou beginnen. De opperbevel hebber. generaal Winkelman, heeft met de leidende officieren van z(Jn Algemeen Hoofdkwartier, zoals blijkt uit het rapport van de parlementaire enquête-commissie, in de .avond van 9 Mei vergaderd. Hierna Ir hij omstreeks middernacht naar huis gegaan nadat hij tegen zijn chef staf had gezegd, dat thans alle bever ien wareó gegeven en hij nu ging slapen. De sous-chef van de staf landmacht bleef op het Algemeen Hoofdkwartier. Er was voor de opperbevelhebber niet onmiddel lijk een taak meer. Daarom wa» het beter, dat hU deze nacht enige rust genoot, opdat hij de volgende morgen geheel fit zou zijn. terwijl te voorzien was. dat er ln de ko mende nachten weinig gelegenheid tot sla pen zou zijn. Bovendien kon de opperbe velhebber elk ogenblik telefonisch naar het Algemeen Hoofdkwartier Worden te ruggeroepen Naar de mening van de opperbevelheb ber was de alarmering van het leger vol doende. daar in de loop van de middag een aantal berichten, die waren binnen- gekonlen. per Iele* waren doorgegeven aan de onder-commandanteh. terwijl te vens 'a avond» het lelez-telegram waa uit gegaan: ..Van de grens komen zeer veront rustende beriehten binnen. Wrest derhalve hedennacht bijzonder op uw hoede". De opperbevelhebber is derhalve blijk baar van het standpunt uitgegaan, dat het met deze mededeling aan de troepencom mandanten voldoende duidelijk was ge maakt. dat de toestand zeer ernstig was. Hij achtte het niet noodzakelijk om recht streeks vanwege het Algemeen Hoofd kwartier aan alle onder-commandanten voor te schrijven ln welke graad van strudvaardlgheid hun troepen moesten verkeren. Dit is wefrgebcurd ten aanzien van be paalde troepen, zoals die. welke aan de oostgrens van Nederland «tonden, doch niet met betrekking tot autoriteiten al» de commandant van het veldleger en de commandant van de vesting Holland, die immers, aldus de heer Winkelman. zpd«ni8 belangrijke militaire autoriteiten zijn. dat aan hun eitfen inzicht dient te worden overgelaten, welke graad van digheid zU voor hun troepen noodzakeiyx achten. Het ls de commissie gebleken, dat de commandant van het veldleger naar leiding van deze berichten, zeer tijdig ln de nacht van 9 op M) Mei zijn troepen ge vechtsvaardig maakte. De commandant van de vesting Holland stond echter op het standpunt, dat het ge bied. waarover l»U commandeerde, nlei on middellijk in aanmerking zou komen voor een rechtstreekse aanval van de Dultaera. HU achtte weliswaar het dalen van para chutisten niet geheel uitgesloten, doch had niet voorilen. dat dit zou geschieden op dusdanig grole schaal ala Is gebeurd, nl. met het neerlaten van twee divisies lucht landingstroepen. Ook de leiding op het Algefneen Hoofdkwartier heeft aan dergelijke groot scheepse aanvallen blijkbaar niet gedacht, hoewel het bekend was. dat in Duitsland parachutistentroepen opgeleid werden en deze troepen ook gebruikt waren bij de overval op Oslo. Daarbij waren deze troepen echter slecht» op betrekkelijk kleine schaal gebruikt. De commissie meent dan ook te moeten aannemen, dat noch het Algemeen Hoofd kwartier noch de commandant van de vesting Holland gerekend hebben op een aanval uit de lucht 1n zulk een omvang als heeft plaats gevonden. Hoe dit echter «U. de commissie Is van oordeel, dat de commandant van de ves ting Holland ongeacht de verwachtingen, die hl| met betrekking tot parachutisten- landingen mocht koesteren. In ieder geval het bovenaangehaalde telexbericht van het Algeméén Hoofdkwartier, waaruit blrek. dat de toestand aan de grens ernstig was. aan zijn ondergeschikte troepen- commandanten had moeten doorgeven. Ook al xou men aannemen, dat inder daad de vesting Holland In de tweede linie lag en derhalve niet onmiddellijk blootgesteld zou worden aan een groot scheepse aanval van vijandelijke troepen, dan nog was. het duidelijk, dat men 'n elk geval kleinere aanvallen van parachutis ten op bepaalde punten, b.v de Moerdijk- brug. kon verwichten. Uit de maatregelen die op enkele plaatsen genomen waren, zoals het opstellen van zware mitrailleurs op de weg van de Moerdijkbrug naar Dordrecht, blijkt, dat men wel degelijk rekening hield met incidentele pararhutls. tenaanvallen Het mag dan ook jajet ver antwoord genoemd worden, dat de com mandant van de vesting Holland de troepen, die onder hern stonden, niet heeft gewaarschuwd en meegedeeld, dat de volgende ochtend de inval kon worden verwacht Men zou ln dit verband nog van mening kunnen verschillen over het aantal troe pen. dat gealarmeerd diende te worden Het standpunt van henj die verklaren, dat het -noodzakelijk was. dat alle troepen in de vesting Holland in de nacht van 9 po 10 Mei gealarmeerd dienden te worden, zou inderdaad geleld kunnen hebben tot een veel effectiever bestrijding van de luchtlandingen, die hebben plssts gevon den. Daartegenover staat echter, dat het alarmeren van een heel leger, terwijl de gevechtshandelingen nog niet aangevangen zijn. tljn bezwaren heeft, daar de troepen dan vermoeid zijn ten tijde, dat zij zich dienen te verdedigen, terwijl men niet weet hoelang het zal duren voordat er gelegenheid komt om de troepen te lsten rusten. Hoe men hier echter ook over moge depken, het ataat voor de commissie wel vast, dat de aan de commandant van de vesting Holland ondergeschikte troepen- commandanten hadden moeten «Un ge waarschuwd. Daar men het late legerkorps be schouwde als een legerreserve, kan dc commissie zich indenken, dat men deze reserve niet reeds voor net uitbreken van de oórlog alarmeerde, terwijl men nog niet wist waar men deze reserve nodig zou hebben. Dat echter de commandant van de vesting Holland zijn troepen, die zich eventueel onmiddellijk in de eerste linie tegen parachutisten moesten kunnen verweren, niet tot een bepaalde graad gevechtsvaardig heeft laten zijn. valt te bgtreuren. De commissie gelooft niet. dat mén de opperbevelhebber, die boven staand ernstig telexbericht heeft doen rtit- gaan. kan verwijten, dat een bepaalde ondercommandant gemeend heeft dit be richt naast zich te kunnen neerleggen. Twee telex-berichleif Van sommige zijden heeft men tegen het beleid van de opperbevelhebber in deze dagen aangevoerd, dat"*,in de loop van de middag van 9 Mei een telegram is uitgegaan, waarbij zeer bijzondere ver loven. zoals voor begrafenissen en derge lijke mochten worden toegestaan Hier door zouden de troepen naar de mening van sommigen gerustgesteld zijn. De commissie kan het met deze opvatting niet eens wjn. daar het toestaan van deze verloven in de loop van de middag ge schied is. terwijl daarna diezelfde avond het zeer ernstige telexbericht nog is uit gegaan. Ware ae tijd van uitgifte omge keerd geweest, dan zou de commissie kqnnen begrijpen, dat het toestaan van deze zeer bijzondere verloven als een te- ■ken kon worden opgevat, dat de span ning voorbij was Nu echter het belang rijke telexbericht later is uitgegaan, kan de commissie niet inzien, dat» het eerste telexbericht, waarbij bepaalde zeer bij zondere verloven werden toegestaan, ge ruststellend zou kunnen blijven werken Toen het laatste telexberl'-h» door ie commandant vdn de ve«t<ng Holland nie: is doorgegeven en daardoor de noodzake Jijke maatregelen achterwege zijn geble ven.'heeft echter bij de daar gelegerde troepen het toestaan van de soeciale ver loven. voor zover dit feit bekend ls ge worden. wel degelijk, geruststellend kun nen werken Een merkwaardige bijzon derheid hierbij is nog deze. dat geen der Jetuigen de commissie heeft kunnen mee- elen. rtpder wiens verantwoordelijkheid het telegram betreffende d» soeciale ver loeren is uitgegaan. Zowel d» heer Dijx hoorn als generaal Winkelman zeggen er niet» van te weten Het telexbericht, waaruit de ernst van de toestand duidelijk bleek, is uitgegaan In de avond van 9 Mei te 20 45 uur. Dat ook verder bij het geven van bevelen zeer ver ls gegaan, blijkt hieruit, dat de Minister van Defensie in een telefonisch onderhoud met de opperbevelhebber des avonds tegen, halfelf machtiging heeft verleend op des Ministers verant woordelijkheid. reeds voordat er feite lijke vijandelijkheden hadden plaats ge vonden. de vernielingen, die ten oosten van de Maas en de IJssel voorbereid wa ren. te doen uitvoeren. Merkwaardig ls, zoals, uit de verhoren gebleken is. dat het commando luchtver dediging niet onmiddellijk gewaarschuwd Is. dat de Duitsers omstreeks 3 uur in de nacht de grens hadden overschreden. Htt argument, dat het gqcn zui zou hebben de luchtverdediging op dat ogenblik rcedï te waarschuwen, daar hot nog te donker was om de jagers dc lucht in »e sturen, kon toch geen reden zijn om dit zo belangrijke onderdeel der krijgsmacht niet onmiddellijk te alarmeren, zodat het op elke eventualiteit berekend kon zijn Het ivonbegrijpelijk, dat, tofcn bij het Algemeen Hoofdkwartier reeds omstreeks drie Óur de eerste berichten van de grensoverschrijding waren binnengeko men. niet onmiddellijk alle ondercom mandanten zijn gewaarschuwd. \*a hen hadden dan ook nog alle troepenonder- delen in de vesting Holland kunnen zijn Sewaarschuwd. terwijl ook de vliegvei- cn beter waren voorbereid geweest. Beleid generaal Winkelman Subalterne officieren hebben nogal hef tige critiek uitgeoefend op het beleid van de opperbevelhebber. De commissie kan zich zeer wel in denken. dat men er tch aanzien van -ie alarmering of ten aanzien van de mate waarin het Algemeen Hoofdkwartier diende bezet te zUn. een verschillende opinie op na houdt. Het gaat er echter naar de mening van de commissie om. of de opperbevelhebber g»dureiRie dc Meidagen een verantwoord beleid heeft gevoerd. De commissie meent, dat de heer Winkelman in zijn verhoren duidelijk heefF uiteengezet, op welke gronden hij verschillende maatregelen wel of niet genomen heeft. De commissie acht deze gronden in het algemeen aan vaardbaar en meent dan ook niet te moe ten nalaten als haar menifig naar voren te brengen, dat zU niet kan Inzien.-dat het beleid van de opperbevelhebber ge durende de oorlogsdagen en de dag-'h daarvóór als geheel gezien onjuist gj- weest Is. De getuigen, die critiek hebben uitge oefend o*> het beleid van de oop«rb_vel- hebber gedurende de dagen vóór 10 Mei en op zijn beleid in.de nacht van cp 1L Mei. hebben np zijn houding tijdens de daaropvolgende oorlogsdagen ov.-rige.is geen aanmerking. 1 Ten slotte wil de commissie niet nalaten ala haar mening nit te spreken, dat gene raal Winkelman xlch met stjn volle persoon heeft Ingeiet voor de taak. welke hem was opgedragen. Ondanks de grote achterstand op defensiegebied hier te lande heef! hti getracht met de beschik bare middelen het uiterste te bereiken, dal bereikt kon worden. In bet bUzonder beeft de commissie grote waardering voor de beheerste en beleidvolle w|Jze. waarop hU In de oorlogsdagen s|Jn bovenmatig sware taak beeft vervuld. van een aanval op Engeland. Daar dit overvliegen ongeveer kwart Voor 3^èin- digdc en van de afdeling landmacht van het Algemeen Hoofdkwartier geen bericht kwam. dat grensoverschijdingen plaats vonden, werd het Commando Luchtverde diging in deze mening versterkt. Er was n.l. met de afdqling landmacht een af- Kraak g «maakt, dat het Commando iqfrj verdédiging onmiddellijk gewaag s^ml'wd zou worden, indien grensover- ja schrijdingen plaats vonden. Eerst om 4.10 kwam dit bericht van de afdeling land macht binnen. Een der officieren, werk zaam op het Algemeen Hoofdkwartier heeft echter voor de commissie verklaard, dat reeds om drie uur de eerste grens overschrijdingen op het Algemeen Hoofd kwartier waren gemeld. p Het tijdstip, waarop het Commando Luchtverdediging werd gewaarschuwd, bleek helaas tc laat te zijn, daar omstreeks 3 35 uur de aanvallen uit de Jucht op de meeste vliegvelden werden Ingezet. Om 3.30 uur had de commandant luchtverdedi ging de sous-chef van zijn staf opgedragen aan de jachtvliegtuigafdeling op het vlieg veld do< Kooy en te Bergen bevel te geven om op te 6tijgen en eventueel van Enge land terugkerende vliegtuigen aan te val len. Juist op het moment, ftet de sous-chef aan het telefoneren was. kreeg hij de mededeling, dat Waalhaven werd gebom bardeerd. Onmiddellijk daarna heeft hij aan alle jachtvliegtulgafdellngen en dc bombardementsafdellng het bevel gegeven op te stijgen. Dit was juist op hetzelfde mo ment. waarop'de aanval op Waalhajrifii en Ypenburg plaats vond. Op Bergefr en Schiphol kwam dc aanval iet» later. Doordat het bevel om op te stijgen op het laatste moment of te laat de vlieg velden bereikte, ls op sommige daarvan een aantal vliegtuigen verloren gegaan. Zo bijv. op het vliegveld te Bergen. Op diC^1 vliegveld stond een aantal van de vlieg tuigen bulten het veld en andere daarop. De laatste afdeling bestond uit de moderne G 1 vliegtuigen, welke ln de hoogste graad van strijdvaardigheid moesten zijn. Hoe wel ^commandant daarvan enige keren aan het Commando Luchtverdediging had gevraagd, of hij in verband met de over trekkende vliegtuigen moést opstijgen, heeft hij daarvoor geea. bevel gekregen, aangezien men op het Commando Lucht verdediging geen zekerheid had, dat de oorlog tegen Nederland begonnen was. De commandant had zUn toestellen b(j elkaar opgesteld en niet verspreid over hfi vliegveld vegdeeld. HU had dit nage laten. omdat het. naar zUn mening, zeer morilUk was bU een verspreide opstelling de toestellen te dirigeren. De afdeling was In de hoogste alarmtoestand en de beman ningen zalen in de toestellen. Doordat de Dnitse vliegtuigen plotseling van zee uit een aanval op het vliegveld Bergen deden, zonder dat genoemde bemanningen wisten, dat er oorlog was. heeft de vU*nd kans gezien de vlak bU elkaar opgestelde toe stellen op één na Ie vernielen. Dit ia dan ook slechts «Heen opgeategen. Bovendien was het voor de afdeljng moeilijk tijdens het bombardement op te stijgen, daar onmiddellijk, toen de moto ren draaiden, een motor van het ml^dol- ste toestel, dat vooraan stond, werd uit geschoten. Hierdoor trok het toestel dwars weg en blokkeerde het de niet geraakt» vliegtuigen. Vliegen op 10 m. hoogte De strategische vcrkennlngsvliegtuigaf- Uelmg. die buiten het vliegveld stond, heeft kans gezien gedurende de Meidagen actief te blijven. Bij de capitulatie bleien van de elf toestellen er nog negen over tr zijn. Twee toestellen waren verloren gegaan, doordat zij tijdens de eerste vlucht op een te grote hoogte hadden gevlogen. Volgens de voorschriften diende het bombarderen nl. op een hoogte van 2500 nieter te ge schieden- De eerste opdracht, die deze afdeling kreeg. nl. om Waalhaven en Val kenburg te bombarderen, werd dan ook uitgevoerd op 2500 meter hoogte. Het bleek toen. dat de toestellen, d.c Waalhaven moesten bombarderen, werden aangevallen door Messerschmldts. waérlegcn deze C 10 vliegtuigen heel weinig konden doen Twee toestellen werden dan ook neergeschoten. Daarom hedft rtien bij deze afdeling ln het vervolg het systeem gevolgd om op een hoogte van 10 meter te vliegen, het geen ook elders geschied 1». Aangezien de vlieger het land uitfrmaje goed kenden, was dit mogelijk. Wknneer deze vlieg tuigen op die hoogte boven Weilanden en bossen vlogen, waren zij. wegens de kleur van onze vliegtuigen, voor de vijandelijke J toestellen bijna niet zichtbaar. Zodra de vliegtuigen op ongeveer 5 km van het doel verwijderd waren, klommen zij. daar de bommen 300 m nodig hadden om open tc gaan. tot deze hoogte en wierpen daq ..uit de vrije hand" de bommen af: met het oog op de veiligheid, welke op deze bommen was aangebracht, kon men niet van geringere hoogte gooien Onmiddellijk daarna daalden de vliegtuigen weer tot 10.m boven de grond en keerden naar hun basis terug Over het algemeen, aldus de commandant. Is er op deze wijze met suc ces gebombardeerd, terwijl In het verdere verloop van de-oorlogsdaden geen enkel toestel van dez» afdeling ls verloren gegaan. Waalhaven niet verrast In tegenstelling tot het vliegveld Bergen T Is het vliegveld Watlhaven bet doel ge worden van een groots opgezette aanval van Dnitse parachutisten en luchtlandings troepen. Ook hier werd het vliegveld om 3.55 nur des ochtends voor het eerst aange vallen. Van een verrassing waa geen spra ke. daar de bezetting zich in de am het vlieeveld aangelegde stellingen bevond. Nadat bet vliegveld gedurende ongeveer een uur met tussenpozen gebombardeerd waa. werd een bataljon parachutisten qeergelatrn. Dezen daalden gedeeltelU"7°P en eedeeltflUk bulten het vliegveld. De parachutisten werden onmiddellUk soveel tnogelUk onder vuur genomen. Intussen had de luchtdoejartlllerle het vuur geopend op de eerste toestellen, die ook hier uit het westen kwamen. De G 1- iagers zagen kans op te stijgen en gingen luchtgevechten aan met de Duitse bom- bardcurs Nadat Intussen de parachutis ten ook aan de buitenkant van het vlieg veld waren neergelaten landden Duitse transportvliegtuigen Voor zotfer de auto matische wapenen aan de rand van het vliegveld niet gedeeltelijk buiten gevecht waren gesteld werdén hiermee de Duitse transportvliegtuigen onder vuur genomen. Daar er geen goede betonnen kazematten aanwezig waren, hadden de n-ocpen en de automatische vuurwapenen door brt bom bardement nogal geleden. Bovendien vie len de parachutisten, nadat de luchtlan dingstroepen met de transportvliegtuigen op het veld gedaald #aren. de bezetting n de rug aan Een handicap voor het bestrij den van de parachutisten, die buiten net veld gedaald waren, was de omstandig heid dat een om het vllegvrljl lopende schutting het uitzicht naar bultèn belem- roerde. vervolg op late blad, pag. 3) ZATERDAG 19 MAART 1949. GOUDSCHE COURANT TWEEDE BLAD - PAGINA I 8ATAVIASE BRIEF Na 182 1JET 18 alsof de korporaal der mari- •■■^nlers Joh. Tak een voorgevoel heeft gehad, dat lk op een gegeven ogenblik in een van mijn brieven de vraag zou stellen,1-waar toch al die Gouwenaars en omstrekeri op het ogenblik zitten! Want nog lang voor Tak een knipsel van die brief kon hebben ontvangen (vooropge steld. dat Goudse familieleden dat hebben gestuurd) kwam er van hem een brief uit de Oostelijke helft van Java. uit Soe- rabaja, de hoofdstad van de nieuwe „ne gara", waar Tak zich nu weer bevindt na talloze avonturen te hebben beleefd se dert de tweede politiële actie, die op 19 December j.l. een aanvang nam Tak ls een echte marinier en heeft ln die actie echt marinierswerk kunnen doen. Want we hebben ook de z.g. berg-marine. die alleen maar op het land zit. Tak zat bij de z.g. „amphibie-tractors", die de Amerikanen ..amphtracs" noemen en waarmede ze in een paar jaren de Japan ner» uit alle Pacific-wateren en van prac- tisch de meeste eilanden en eilandjes hebben verdreven. ..Amphtracs" zijn griezelige dingen. Het zijn auto's noch veerponten, vis noch vlees onder de transport-middelen, want je kunt ze voor alles gebruiken Als Je een landing gaat doen, zoals Joh. Tak ln de nacht van 19 op 20 December J.l., zet Je die dingen van het dek van een groot schip over boord (of je sleept er een reeks uit een Ifnabije marinebasis) en Je laat de man schappen êr in gaan Op dat ogenblik is een ..amphtrac" een noot. een snelle boot zelfs, met behoor- liike bescherming voor de opvarenden. En dan ga ie varen naar de kust waar je landen moet Dat was weinig riskant in het geval van Tak, want er werd niet veel tegenstand verwacht en zeker niet van zodanige republikeinse wapenen, dat zij de Nederlandse „amphtrac" uit het water konden schieten. Tak voer dus met zijn wapenbroeders rustig op de kust af. Varen-rijden Met normale landingsboten kan Je maar tot een bepaald punt uit de kust komen en dan loop Je ip het zand vast. Dan moe ten de manschappen er uit en met hun wapenen en andere uitrusting boven het hoofd naar de kust waden Bij de Ameri kaanse landingen was dat altijd een cri tiek ogenblik In de operatie. U weet, hoe langzaam men in water vooruit komt. vooral als men nog een zware last heeft te torsen. Heel wat soldaten zijn op die manier omgekomen door vijandelijk vuur van de kust En het vUandelijke vuur. dat de Jappen plachtén te geven, was meestal niet zuinig. - Iet* derlelflk* gebéurde gelukkig niet toen Joh. Tak op de Noordkust van Oost- Java landde. De plaatsnaam is blijkbaar f rog steeds een militair geheim, dat ook Johannes niet aan ons wil verraden. Om A«rt te gaan: toen onze korporaal aan land ^Roest, behoefde hij niet de boot uit en naar de kust te waden Want de Ameri kanen hadden inmiddels de ..amphtracs" uitgevonden, die veranderen van boten in vrachtauto's, zodra ze maar land onder de wielen krijgen, welke dan rustig het zand „pakken" en de kust op rijden Zo is Tak in Oost-Java aan land geko men Er deden aan die landtng ook wel de meer ..ouderwetse" mariniers mede. de manschappen, die moesten lopen, toen hun boten niet verder konden, omdat ze geen wielen hadden Tak kwam ongeveer gelijk met hen de kust op rijden en het moet wel een vreemd gevoel voor hem zijn ge weest. toen hij zo gezellig in zijn ..amph trac" het republikeinse binnenland ln kon ritden en zijn Infanterie-collega's van de marine eerst een onderdompeling moesten ondergaan en toen nog lopen Die bewuste nacht kwam Tak terecht op een. kruispunt, dat het veroverde brugge- hoofd op de kust afsloot. Het moest streng worden bewaakt tegen eventuele infil trerende verzetsgroepen. Bit het te bewa ken kruispunt lag een kerkhof en dat moest Tak die nacht tot post dienen En air Tak er aan denkt, krfigt hij nog de erte *0 rilling overt de andere. Hij vond het niets gedaan, wachtlopen op een kerkhof en ik kan me ziln gevoelens van die nacht zo levendig indenken. Het was er wat hij noemt ..hardstikke óonker" en het re gende pijpestelen en bovendien gebeurde er niets, wat dc aandacht een heette had kunnen afleiden De morgen bracht ver lossing en een verdere opmars. Zware dagen Nadien heeft Tak vele kruispunten en vele bruggen bewaakt voor dé doortrek kende cnllonnes Eten en drinken kwa men helemaal niet meer op tijd. want het leger en de marine b*dd*n voorlopig wel Uit vroeger tijden De Goudsche Courant meldde 75 Jaat- geleden Uit Moordrecht' De wlnter-avondschool le voor dit telzoen gesloten. Het aantel leerlingen bedroeg 106. ZU waren allen ouder dan tien jaar. Velen van hen heb ben nooit de dagschool bezocht, daar zij reed* op jeugdige teeftijd in de fabrie ken moesten werken Nadat voor belangstellenden proeven waren afgelegd van de gemaakte vorde ringen. werden beloningen uitgereikt voor trouw schoolbezoek. Zeven en veer tig leerlingen hadden nooit verzuimd. 24 éénmaal. B tweemaal en ft van drie- tot vtjf maal. -Al deze leerlingen ontvingen een kledlng«luk. De voorzitter van de af deling. de heer G. A van Houweninge. wees op de grote voordelen, die goed on derwijs voor het gehele leven geeft De burgemeester betuigde zijn tevredenheid over het gedrag van de leerlingen. SB Jaar geleden Het waterdcblet van de Goudse Water leidingmaatschappij neemt zozeer toe, dat met de bestaande klaarbaasina voor de zuivering van het water niet meer kan worden volstaan en zo spoedig mogelijk een nieuw baesin moet worden gebouwd In verband met de beperkte ruimte en de inrichting van het terrein kan het nieuwe bassin alleen worden gebouwd aan de kant van de Schielandse Hoge ZeedUk. terwijl de waterschapsbelangen het noodzake'ijk maken, dat de ruimt# tussen het bassin en de dijk tot op de hoogte van de kruin van de dUk wordt aangevuld. De Maatschappij heeft daar toe de beschikking over de aan de IJssel- dijk gelegen berm. tenminste over het ge deelte. dat zich voor haar terreinen be vindt J3 en W. verzoeken de raad mach tiging om aan de Goudse Waterleiding- maatschappU voor twee en twintig jaar en twee maanden een deel van de berm van de lJsseldijk in erfpacht uit te geven. 28 jaar geleden Uit een advertentie ..Hij" komt Zondag In de Schouwburg. Wie? Mr Carter met zUn wonderbaar variété-programma, os. de rit ln de electrlsche centrifugaaibaan het nieuwste op het gebied van goo chelen en telepathie o.a. het doorzagen van een levende dame. Onbegrijpelijk. Eeh avond ln het land der wonderen. Korporaal Tak is goede maatjes geworden. wat anders te doen. Eerst moest de zaak zoveel mogelijk worden veilig gesteld. Vandaar, dat Tak maar eventjes vijf tien pond is afgevallen en zij, wie dat ook wel eena is overkomen, weten wat het betekent om eventjes zeven en een halve kilo te verliezen. En dat in tien da gen tijd. of anderhalf pond per dag Nu Is Joh. Tak in Soerabaja. om uit te ri-sten en z'rt verhaal tc komen Aan het einde van het vorige jaar is hij nog een bekende tegengekomen, dsg.z. deze bekende is aan zijn compagnie toegevoegd Het is de Waddinxvencr Cor van de Goorde, die aan de Kerkweg woont. Hij is van beroep electricien en hdeft wel geboft, want ook in het Nederlandse leger in Indonesië kan hij thans dit beroep uit oefenen. Joh Tak zelf is van mening, dat hij nu „aanstaand thuisvaarder" mag worden genoemd. Hij heeft er anderhalf Jaar in Indonesië opzitten en twee Jaar dienst en hij vindt hef volkomen welletjes Spoe dig hoopt hij naar vrouw en kinderen te kunnen teruggaan. Voor die tUd horen wc hopelijk nog wel eens van hem Jan Bouwer. Gouden priesterfeest pater Van Heel Velen kwamen gelukwensen pe emeritus-pastoor van de Mozes. en Agronkerk te Amsterdam pater Dalmutlus van Heel O.F.M. heeft gisteren veel har telijkheid ondervonden op de dug van zijn vijftigjarig priesterfeest. De gehele dag door*neeft de jubilerende geëste.ijke in de pastorie op de Gouwe gasten ontvan gen. die hem de beste wensen kwamen aanbieden. Tot hen behoorden deken J. F. A Bots, de pastoors G. W. Blom Ü.F.M.. A. J. Vergeer O.F.M. geestelijken van de drie parochies .leden van het Kerkbestuur, rector A Th Boutera, geestelijken uit diverse plaatsen o.a. fle pastoors L.-"W. A M. Roel vink uit Moordrecht en J A. v. d Snoek uit Oude water, pastoor mr E. v d Heim te 's Gravcnhagc en dr Th. J. H- Huugc.ns rustend gecsttlijke te 's Graven- hage. Ook kwamen de hand drukken, dokter J. G Bik, als lid van de commissie van advies an oezoekera vau het gemcvnte-archief, die hun sympathie voor de jubilaris mede toonden door de aanbieding van een bloemstuk. Tal van bloemstukken «n ver schillende geschenken. zomede vele schnftelUke gelukwensen, gaven mede uiting aan dank. jchting en vriendschap, die hier en elders voor pater Van Heel vyorden gekoesterd. Predikbeurten voor Zondag Ned. Herv. Gemeente: St. Janskerk (Achter de Kerk 5). 10 uur; ds. Gerh. Huls; 5 uur: ds. C. A. Korevaar Westcrkerk (Emmastraat 33), 10 uur: ds G. W. Kwant, 's Gravenzande, jeugddienst 5 uur: ds. G. Elzenga. Ver. van Vrijz. Ned. Hervormdgn (Peperstraat 128). 10.30 uur: dr P. Jongés. Rijswijk Ned Herv. Ver Cajvfln. (Turfmarkt 142) 3 uur ds H. G. Abma, Rotterdam. Don- dérdag 7.30 uur: ds. P. Zandt. Delft. Remonstr Geref. Gemeente, (Keizer straat 2) 1030 uur: mej. ds. E B A. Poortman. Leiden. Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134). 10 u prof. dr P. Boendermaker. Hilversum. Oud Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30 cn 8 uur: pastoor G P. Giskcs Geref. Kerk (Turfmarkt 60). 10 en 9 uur: ds W van Dijk. Geref. Kerk art 31 (In Chr. Geref Kerk. Gouwe 141) 8.30 en 3.30 uur. ds. G. Koene koop. Geref. Gemeente (Stationsplein 1). 10 en 5 uur: dr C Steenblok Chr Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 13 en 5.15 uur: de heer J. v Leeuwen. Rijswijk. Oud Geref Gemeente (Turfmarkt 56) 10 en 5 uur: ds. Joh. van Weizen. Woensdag 7.30 uur: ds. Joh. van Weizen. VrUc Evang. Gerrieente (Turfmarkt 23) 10 en 5 uur ds J I. van Wijck, Dinsdag 7.30 uur: Bijbellezing ds. v. Wijck. Zaterdag 7 30 uur: Bidstond. Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 30 en 7.30 uur: Kolonel J. Smael. Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (Spieringstraat 49) 5 uur dienst. Goudse Stadsevangelisatie (Zeugestrnat no. 38). 7.30 uur: de heer A de Weger, Rotterdam. Dinsdag 8 uur. lokaal De Krtth (Achter de Kerk 10) Bijbellezing TOT OUDERLING BENOEMD. Tot ouderling van de Ned. Herv. Ge meente is benoemd de heer L. Bax Puzzle-winnaars Het ls deze week makkelijker geweest te constateren, dat Maart z'n staart roert dan het uit de figuurpuzzle (e halen, want de deelnemers hadden ditmaal al hun ken nis nodig om d$ jbiste woorden te vinden. Het waren er maar tien. maar het waren „knapen". Hetgeen de succesvolle puzze laars tc meer voldoening geeft; in bet bij zonder de drie winnaars, prijs van f5: mevr. J N Ringeling—Wil lem*. Burgemeester Martenssingel 47 te Gouda prijzen van f2.50: Schote). B 278 te Stol- wijkersluis en M Broere. Provinclaleweg W 79 te Haastrecht. De> prijzen kunnen aan ons bureau. Markt 31, worden afgehaald Bond van arbeider* en arbeidsters textiel- en kledingbedrijven „De Eendracht ter gelegenheid J0-jarig bestaan, optreden cabaretgezelschap De Ragebol. is Maart 7.30 uur VrUe Evang. Gemeente: Bidstond. II Maart 7.30 uur De Zalm: Openbare ver koping woningen door notarissen J. van Kranenburg en G- J- van Willigen. tl Maart S uur Veemarktrestaurant: Stede lijke vergadering Goudse Postdulvencon- courscom missie. ZZ Maart t uur Reünie: Brfdge-drlve Ned. Vereniging van huisvrouwen. ZZ Maart 7.30 uur Het Blauwe Kruis: BU- eenkomst kring Gouda en omstreken Geref. Mannen verenigingen, spreker J. W. Tom Over ,.De tyereldraa^ der kerken". ZZ Maart 7.10 uur Vrije Evang. Gemeente: Bijbellezing ds J I. van WUck. ZZ Maart 7.30 uur *Zeugestraat 3»: Spreek beurt ds H. Grisnlgt, onderwerp „Pllatus vraagt raad". ZZ Maart l uur De Krtth: Bijbellezing Goudse Stadsevangelisatie. ZZ Maart l.lS uur ftpaardersbad: Waterpolo- wedatrljd O.Z.C.—De Veat. Z3 Maart «.30 uur Blekerssingel «0: Meu- belvelllng door deurwaarder R. van Blok land. 33 Maart 7—1 uur Raam M: Zitting prtj- zencommitaie voor Indienen klachten. ZJ Maart 7.1S uur bpaardersbaci: Onder linge zwemwedstrijden Goudse Zwemclub. 23 Maart 7.30 uur Oud Geref. Gemeente: Spreekbeurt da Joh. van Weizen. ZJ Maart I uur Nieuwe Schouwburg: Op voering ..Boerenpsalmdoor Zuid-Neder lands Toneel voor Goudse Toneelkring. 73 Maart I uur Reünie: .Spreekbeurt da J. Borger voor Logosverband 24 Maart 7.10 uur CalvUn: Spreekbeurt ds P. Zandt. Zt Maart 7.4S uur Daniël: Evangeliepredi king. sprekers P. Doumi en A. Bakker Z4 Maart l uur Nieuwe Schouwburg: Con cert Residentie-orkest voor vereniging „Gouds Volksconcert", dirigent Jsn Out. Z» Maart I uur De Zalm: Algemene leden vergadering toe!- en zeil vei eniging .Gouda". ZS Maart 3 uur Van Bergen. IJzendoorn- park: Provinciale parkwed«trljd atletiek vereniging Vires et Celerltas". zs Mabrt 7.30 uur Vrije Evang. Gemeentel BldMond. 'v„ ZS Maart uur Concordia: Toneelavond mannenkoor Gouda s Licdertafel. opvoering ft.Filmmaniakkcn' Bioscopen Thalla Theater: Licht het anker (met Frank Sinatia eti Gane Kelly) Reünie Bioscoop: R.dders van Schotland tmet Larry Parks en Ellen Drew). Schouwburg Bioscoop: Korporaal Wanhoop (met George Formby) Aanvang. 3. 7 en f.13 uur. Zondag: 3, 8. 7 en 1.13 uur. Sport op Zondag Voetbal: GSV— Stolwijk. Gouda—Olympia. Aanvang ^30 uur Zondagsdienst doktoren Bij afwezigncid van de huisarts zijn van Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond 12 uur te consulteren de artsen dr A. Beek. Lange Tiendeweg 34 (telefoon 3111) en J. H. F Kcinme. r'luwelenslngcl 38 (telefoon 3003). Apolhekersdienst Steeds gvupend des nachts alleen voor re cepten Apotheek E. Grendel. Prins Hendrik straat I3c en J. Rond. Kleiweg 71. Gevangenisstraf voor clandestien slachten Uitspraken van economische rechter Dc Econtyniache tyechter tc Rotterdam veroordeelde tot t*nr week voorwaarde lijke gevangemsatraf'met eén jaar proef tijd. oe 24-jarige huisvrouw J G J K de V wegens h^t verkopen van distri butiebescheiden Tot f 100 boete subsidiair 10 dagen hechtenis werd veroordeeld de 40-jarige Gouds» buidenkooplpan N G. B„ dia te Rotterdam. Amsterdam en Gouda zqnder schriftelijke vergunning van het Rijks bureau voor Huiden en Leder grote hoe veelheden kalf»- en runderhuiden had verkocht De 32-jarige fabrikant C M. 't H. te Gouda kreeg f 200 boete, «ubsidlair 1 maand hechtenis omdat hij oud lood had gekocht, zonder schriftelijke vergitnning van het Rijksbureau voor Metalen De 47-jarige Waddinxv^cnse bakker G H.. die in 1947 \a«te brandstoffen. dle voor rijn bedrijf verstrekt waren aan particulieren had verkocht voor huis brand. werd veroordeeld tot f 25 boete, aóhsidiair 5 dagen hechtenis Veertien dagen gevangenisstraf kreeg de 39-jarige transportarbeider en vee handelaar C. S-. te Ouderkerk a. d IJsel, wegens het elandestièn slachten van een schaap Zijn gevangenneming werd gelaat De 44-iarige huievrouw M B G. te Gouda die m*t distributiebescheiden had jtrknopid werd veroordeeld tot f 15 boete, subsid.air 5 dagen hechtenis, plus een week voorwaardelijke hechtenis met 2 jaar proeftijd. Fen boete van f Ifl. subsidiair 5 da«"en h®ch'enls wn« de straf voor de 54-)aritte grondwerker D de J. te Ouderkerk s d IJsel. om-dat h|J pen varken voorhanden had gehad wegende circa 100 kg ya» In atrijd is met de VnrVensvroHeoing 1948 Burgerlijke Stand Geboren Jacob Mijndert. z. v J A de Kluijver cn E. C Hendriksen. Ridder van Catsweg 250a: Jan, t. v. J. Feijtel en M. A I Priem. Boelekade 101. Ondertrouwd: G. P Zwaan en M Stubbc: G. vap Ardenne en W L Boef; D Blok en G Kuijlenburg: L. Struijk en N. E. Blonk; L. J M. Jaspers en C J M. Moons. R Reedijk en C. C. Furrer; J M Flux en C P Wijstnan, T Kroon en C. Th Engelhard. Overleden: Johanna Catbarina Ver douw. weduwe J D. Wagenaar. 80 J Maria Dongehnana. gSfi met F W van Holten 44 j Hoe Voed ik m'n ouders op Aanwinsten der Leeszaal. Romans: A. v. Haersolte. Sophia in de Koestraat. M Buber. Aleet de Messias komt G. Greene. Heerechappij van de angst. W. S Maugham. Het donkere vuur J M Ca.n, Mildred Pierce. T. Caldwell. There was a time K. Merz. Ein Mensch falit aus Deutsch- land Studiewerken: W H C Tenhaeff. Oorlogsvoerspelhngcn. G Basiie. Italiaanse volkssprookjes. J P van Praag, Mo<lern humani*p« een 1 T renaissance? W Hall. Koning baby; hoe voed ik mijo ouders op J. G N Renaud. Oud gebruiksaardewerk. J. Greshoff. Verzameld werk 0,1 Deel 3 Zwanen pesten. Boccaccio. Verhalen uit D^rmerone. J Ortega Y. Gasset. De opstand der horden W. Churchill. Memoires Deel 2. De storm steekt op. VOOR T LOKET Men kan niet alle boodschapjes door een ander laten doen, dus ben ik zelf oon de week even naar 't postkantoor ge weest. Ik kom daar weinig en nou ik er was. was het blijkbaar, een spitsuur. D r was een keu van hier tot punder. Voor me stond een onregelmatig mannetje en u? kwartier zakte hij in mekaar. We hebben hem toen in een papierbak gezet. Na een uur uias ik een meter in de ry opgeschoven en kon ik alle aange plakte pa)neren uit m'p hoo/d opzeppen. Een meneer achter me stond alsmaar in m n nek te blazen en een juffrouw voor me had het over de middagpot 't £ou wel een avondpot worden langzamerhand begon ik me te vervelen. Nou ja, je staat er droog en het tocht er niet. maar je bent gauw uitgekeken Achter het eerste joker stond een juffrouw ijverig unnkel- fje te spelen en achter het tweede werkte een andere juffrouw met papiertjes ran honderd met zoveel bravour als vroeger m'n grootvader met de kaarten van een opgelegde pandoer-privé (met de pol). Dan kwam er een loket met niks. dat was zo maar een loket* dan kwam er Weer een loket dat werkte en dan toaren er eerder een paar loketten, die uaren er ook zo maar. Die hadden blijkbaar alleen hun ontstaan te danken aan het petioel voor sgmmetrie ran de ontwerper van de hal Na weer een uur noest ik heel hevig ergens naar toe. ilraar daar was niet op gerekend, dus ben tk met gegaan. En toen zag ik m'n vriend Willem. Hy haalde een spel beduimelde kaarten uit 2'n zak en zei ..Doet U mee. pieneer Tergouw'' We wachten net nog op een vierde man". Nou ben ik niet iemand om iemand voor zn hoofd le stoten, toe zun met z n t'icren op de grond gaan zitien en zijn aan t klaverjassen getrokken, 'k Geloof, dat Willem gemeen speelt, want ik was na een uur al twee en dertig cent kwijt. En toen u*as ik aan de beurt. Jammer, ik had graag die centen terug gewonnen. Toen ik aan het loket klaar was en ik was gauw klaar, want het is verbazend u-af die meisjes in een minimum van tjjd kunnen uitroeren met een maximum aan tal papieren, 'darht ik. Kom. nou ben ik toch hier, ik pik er nop een loketje bij. ..Willem." zei ik. kom d'r b(j staan man". Maar Willem zei. dat hij z'n vrouw be loofd had voor Kerstmis thuis le zijn en hij ging weg Toen heb ik mevrouw Ter- gouw opgebeld en Keesje heeft z'n rader een paar boterhammetjes gebracht De jam was er helemaal ingetrokken. Na tuee sigaren en een pijp was ik aan de beurt. Gelukkig waren de zegeltjes toen ik u-eer buiten kwam. had ik een baard gekregen van 't wachfen. ,fE WAREN'Donderdag in de Patersteeg aan het voetballen. In hjJ vuur van het"N spel zagen we niet dat de agent er aan kwam. We werden op een onaangename wijze uit ons sppl gehaald. We namen dc benen en dachten dat we de agent lekker hadden Maar hij had ons Want hij nam onze jassen en tassen mee. Toen konden we met warme koontjes naar het bureau om onze jassen terug te halen. Maar onze naam en geboortedatum konden wc achterlaten! We zouden wel bericht krijgen, werd on* gezegd. Na een week of drie hadden we nog geen bericht en we dachten: ..Ze vergeten ons Maar ach hé. toen ik s Woensdags thuiskwam, lag er netjes een briefje van de politie in de bus Gelukkig hoefde ik 's middags nergens heen. want anders was ik niet gekomen Dus toog ik naar de Centrale Kopschool, Waar mijnheer Postma ons een les zou geven in wat we doen en laten moeten." JAN TERGOUW. ONZE BIOSCOPEN Korporaal Wanhoop Schouwburg Bioscoop. Inderdaad zijn al die geschiedenissen en moeilijkheden, waarvoor George Formby in deze film wordt gesteld, zo toevallig, maar ook zo ingewikkeld, dat het voor hem haast on mogelijk moet zijn. er het goede humeur bij tc behouden George zit weer bij élke situatie met de brokken en welke manier hij ook verzint om er ujt tc komen en wat z'n superieuren ook bedenken om hem te helpen, hft blijft mis. En de kor poraal (hóe is zó iemand korporaal ge worden) moet maar zien hoe hij het red dert. om tenslotte dal allerliefste liefje, dut in"de laatste meter van elke Formby-fllm op de held zit (e wachten, te verschalken Met de uktlrlo ln de hand. het liedje do dwaasheden, die geforceerde kolder en de gulle lach om de mond. komt hij er ten leste Natuurlijk komt hij er. maar dan zullen eerst de lachspieren vón de fiim- bezoekfni diirtlg ann gymnastiek moeien hebben ged uin In hoeverre dat mogelijk Is cn welke lenigheid hij ervan over houdt. ral rfe toeschouwer voor zlrh moe ien vaststellen Dwaas ls formby'g nieu we avontuur. zU het dan aaar oud en be proeft) recept. In elk gevff! Licht het anker Thalla Theater. Frank Sinatra en Josc Iturbi. dat zij. de grote manm-n i.p tc lijst van spelers in Anchors aweigh. En zeker. Iturbi met zi|n muziek en Sinatra met zijn songs en boyendien zijn uitbeel ding van de verlegen, aan voortvarendheid en initiatief tekort kdmendé mens. heb ben een belangrijk aandeel in het geheel, maar toch is het Oche Kelly, die elgeniUk de film draagt. Hij is. in de hol van ac ma troos Jpe Brady, de man. die het verhaal leidt en daarbij verrast hi) door rijn uit stekend spel dis komiek, maar tevens ook in de gevoelige momenten alsm<-de door zijn dansen En na hem komen eerst nog Kathryn Giavson. met haar sopraan cn ooloratifurzang en vlot »pcl en de klt-inc Dcan Slot kwel! een Schat van een jongen, die met kinderlijke ongekunsteldheid h<-t kleine navy-entiiousiaste knaapje uit beeldt. dat de twee passagierende matro zen met zijn charmante tante in nanra-, king brengt en daarmee t'-vens de geschie denis op gang Het Wordt «*n echt gezel lige geschiedenis, vol vrolijkheid Een ver haal met verrassingen, door tckenfilm- sprookieadiercni op gefelaaede wijze tege-, lijk te doen optreden met de levende figu ren. iets ortgtnsels :n een showfilm Want een showfilm is Anchors aweigh In wezen toch. mot leuke vondsten en opvallende scenes met de muzikale dansscène, op een MBrkt bij een kraam met ..keramische" artikelen, als een der alleraardigste Ridders van Schotland Reünie Bioscoop - In de ze-1 nde en zeventiende eeuw heerste er iri Schot land veel twist en tweedracht en speciaal tussen de clan» van de MacArdens en de Glowans was de vete diep Op een goede dag echter komt Alexander MacArden na een jarenlang verblijf buitenlands op zijn voorvaderlijk kasteel terug en hij is ër de oorzaak van. dat dc twist met hernieuwde hevigheid losbarst Wie Walter Scott-heeft gelezen? weet hoe het |n zulke gevallen toegaat 7.e zijn niet zoetsappig, die oude Schotse knapen in hun bontgc'ruite rok jes. met de zwierige baret op Zc zijn even ruw ali het landschap, rap en han dig met het z.waard. doldnesje ruiters (ver bazend. Wat kunnen die paarden lopen), en ferme eters! Daarbij zijn te tempera mentvol Alexander heeft echter blijkbaar uit den vreemde enig«* ideeën m-i-zchr u-hl die de anderen maar raar vinden Hij Is namelijk van mening, dat het niet aangaat om voor een voorvader, die honderd jaar tevoren overleed, lot in den treure door le gaan met clkSar (e pas en te onpas te vermoorden. Dus prtibeért hij vrede te stichten tussen de clans Doch eer het zo ver »s. gebeurt er nog zo het een en ander Larry Parks is een goed acteur, dat ls be kend. Maar hij is hier meer dan dat Hij geeft hier een pddcr. zoals wc altijd ge dacht hadden, dat een ridder zijn moest. Maar om eerlijk te zijn: de blauwe ogen én Jtet charmante fisuurtje van Ellen Drew, die ais Barbara Glowan tot de an dere partij behoort, zullen wel niet vreemd geweest zijn aan zijn pogingen tot vrede stichten. De regie heeft een buitengewone vaart aan de film gegeven en daarbij kre gen we dikwijls de indruk, dat we in een prentenboek zaten te bladeren giijze rot sen. grauwe heidevelden, pijnbomen, meer tjes ridders in kleurige kledij, een feest in kleuren, zeldzaam mooi. Met dit keurige opstel van een twaalf jarige jongen een uit het legertje 'schooljongens, dat de baldadigheid, waar schijnlijk onbewust in het vaapdel draagt is u binnengeleid in het werk der jeugdbrigadc van de Goudse politie, die nu ongeveer een jaar bestaat. Die jeugd brigadc en dit even ter herihnering heelt een grote opvoedkundige taak Zij maakt bij overtredingen en misdrijven niet onmiddellijk proces-verbaal op en geeft de overtreders slechts dan aan de rechter door. als haar preventieve maat regelen geen doel treffen Men wil daar door de jeugd tegen alle gevolgen, die het próCes-verbaal kan hebben, bqschermen en meer het opbouwend clement, dat in elk kind aanwezig is, stimuleren en sterken. Dat gebeurt door de kinderen op een Woensdagmiddag in de Centrale Kop school op een paedugogische les te ver tellen. wat het verkeerde van hun han deling is en de gevolgen kunnen zijn en door hen te wijzen op de schade, die bun daad voor de gemeente kan betekenen en op de plicht, die alle mensen als leden van de gemeenschap hebben om te zor gen dat de gemeenschappelijke en parti- culiery eigenddhmen worden beschermd Blijkt uit een herhaling van het strafbase feit, dat de kinderen niets hebben ge leerd. dan pas wordt proces-verbaai op gemaakt. En 'dan Mijnheer Postma of mijnheer Rohde van de kinderpolitie vertelt het. als zij met een: „Ga er maar gemakkelijk bij zitten en nu is het oren open", en na de presentielijst te hebben gecontroleerd, gaan onderwijzeren. „Ja. dan kan er eén oproep van de rechter korncp. Da s geen lolletje. Waht ze kunnen Je naar de tuchtschool sturen. Dan ga Je een tijdje footsjie. Of er komt toezicht op je. Dan kijkt iemand op je toe <-n mag Je niets meer doen. Of je, kuht aan de re- gering worden toe vertrouwd. Das hele maal erg. Ga je weg tot je een en twin tigste jaar Die straffen kunmti ook voor waardelijk zijn. Moet je een hele tijd op- pasM-n. want anders gó je En wat moet dat niet voor je ouders betekenen? Of zou je het prettig vinden als je op school zit en temidUen van je klasgenoten dodr dc politie wordt weggehaald? Begin nu al Nu je op school zit, misschien wel op Hfti S of Ambachtsschool, denk je; Fijn. straks ga ik solliciteren en krijg dan misschien een mooie baan En je ploetert en werkt Maar. jongens, als je dan het diploma hebt en ;r kunt een mooie werk kring krijgen, dan bén je er nog ruo". Want dan vragen z« je naar een bewijs van g«K-d gedrag 'Et-n klein stukje p.i pier. dat de politie nooit afgeeft aan iemand, die zich niet altyd netje* heeft gedragen én een proces-verbaal heeft ge had. imdat-ie belletje trok. iet» wegnam. Verhuizingen binnen de gemeente Mevr J. S J Ztel-van W(jk van Dprde Kade 102 naar Gr. Jacobastr 8. A P van den Berg. 3 pers., van Walvlsstr 42 naar Bosweg 92. A van den Berg. 3 persvaq MeidoornstV 3 naar Bosweg 92: L A Bin nendijk 5 pers van Gouwe 121 naar Kiel- won 87. mej A Tuiloo van Vierdo Kade 42 naar Achterwillens 17. mej. G B-uman. van Regentevsèplantsoen 27 nqar Karne- melksloo- 83. H van do Kleut van Burg- vl.etkade 59 naar Slcijnkade 3D. M Ver meulen 4 pers van Karnemollui ooi 189 ni.ar Karnemelksloot 191 H A. Stilting. 3 pers. van Karnemelksloot 191 naar Kar nemelksloot 189 J V4Truijt, van Vondel- s'.raat 58 naar Karnemelksloot 47 me) 0 F Ruitenberg» van v Bergen Ij/en- doornpark naar Spienngstr 65. wed M Schenk-Furfcr van Boelekade 3-1 naar Raam 312. M A Flux. 4 pers van Bos weg 92 naar Vorstmanstr 54: L J Ziei- horst 3 pers. van Ie H Alphcnatr 11 naar RC Bakh v d Brinkstr 41. J Wll- tenburg 2 pers., van Snoyslraat 35 naar R C Bakh v d Brinkstr 49 D preVoo. 3 pers van A de Vismarkt 40 naar RC Bakh v d Brinkftr 39; p Douma 8 pqrs var\ Varkenmarkt 23 naar R C Bakh v d Brinkstr 45 J H Verschoor 4 per.*van F V.' Rcitzstr 6 naar Srhcltemastraat II. me) P van Erkel. vin SpieringstNiat B9a naar Bockenbergstr R4. J do ^ohg. 3 pers van Bosweg 128 naar Bosweg 76, A de Jong. 8 pers. van St Josephstr 56 naaT Groenrweg 71; L Ltfmmers, 4 pers van Groeneweg 71 naar Usseltaan 124 K J. Bakker 3 pers. Vierde Kade 85 naar Or F1 oris weg ?9a G Dukkcr 4 pers. vün Woudstraat 7 naar Herenstraat 71. L Heij- koop. 2 pers van Boomgaardstr 16 naar Vierde Kade 68. mej W O Ph. C Pet*, van Baanstraaf 68 naar Vierde Kade. 68. 1 C. Gelderblom. 4 persvan Wijde Poort 2 naar Boplekade 59: J Stout, 2 persvan Boelekadc 59 naar Wijde Poort 2. mej J M Teeuwen. van Westhaven 11 naar Zoutmanstr 64; mej E. W-.chert. van Westhaven *1 naar Zoutman*!r 64. oude mensen uitfoeterde, plantsoenen vernielde of op auto's kraste. En dan heb je hard gewerkt en Je best gedaan, maar je komt er niet Nu moet je al met je toekomst begin nen. zegt mynheer Postmu. Nu al. J" altijd heer zijn. Als Je dat bent, doel geen verkeerde dingen. Thuis ga je ook met op de muren schryven of j bekleding van de stoelen scheuren? f weet wel, dat je dan last krijgt met r gezin, waarin je opgroeit, mot je vader. En wat vormei* al die gezinnen met el kaar? De gemct-nle Gotida. Een groot ge zin. waarin het gemeentebestuur aan net hoofd stunt. En moet je in dat gezin eens kijken, wat op de muren staat. Thuis worden de bloemen niet vernield, maar in de stad wel. Als je thuis bloemen ver trapt. krijg Je het met Je vader aan de stok. En als je in de stad de plantsoenen vernielt, kryg je last mef*het gemeente bestuur En omdat de burgemeester of de wethouder niet alles alleen kan doen, helpt de politie een handje. Wist je. dat in een Jaar jongens aan gemeente-eigen dommen voor 16 000 hebben vernield? Alleen aap gemeente-eigendommen! Stel Je eens even voor' ft Als je wilt voetballen, ga dan niet op straat trappen, maar loop vyf minuten om een Veldje buiten of in de stad, waar je mag spelen, te vinden Op het indus trieterrein achter de Onder de Boompjes kun Je naar hartelust ravotten en voet ballen' Maar bezorg Je medemensen ln de stad geen last Toon je 'n voorbeeld, toon wie je bent en wat je waard bent. En wee* een heer* Jij en alle andere mensen zyllen er dc vruchten van plukken. Politie is ieders vriend Dat zegt mynheer Postma of mijnheer Ruilde alleman) op het lesuur. En ze doen dat op zo n manier, dat de jongens hele maal vergeten, dal zc hun Vrye middag eraan verliezen. Z«- hebbeq 'n aandachtig gehoor, ef is een ongedwongen stemming ieder mag zoveel .vragen cn opmer kingen maken als hi) wil en je ziet dat de jongens een beetje onder de in druk komen, nu ze weten, dat een politie agent geen boeman, maar een vriend voor je ls. Iemand, die het goed met je meent en die niet alleen voor die andere mensen, maar ook voor jou zorgt, lomarid, die .maakt, dat er orde is en veiligheid. Want orde en veiligheid zyn nodig voor een prettige samenleving. waarin iedereen de vriend van iedereen IS. Ja. wees een heer' De vijfendertig belletje-trekkers, straatvoetballer», ruiten-intrappers en vernielqrijes, die in éeu maand voor het lesuur in de Kopschool zijn verzameld, hebben iets geleerd, wat andere mensen nooit geleerd hebben. En dan gaan ze schrijven. Een opStel maken over hetgeen mijnheer Postma of mijnheer de Ilohde heeft verteld. Ziehier enige korte flitsen uit die op stellen. Een twaalfjarige schrijft: „Je mag geen oude mensen plagen, want daar zyn de gevolgen van dat ze op steun loven, daar ze maar twaalf gulden per week krijgen. En als ze dan de ruit intrappen, dan kan dat oude men» er niet van rondkomen Een dertienjarige vindt: „Het is niet erg. dat wij kattekwaad uithalen, dat heeft de politie ook wel eens gedaan." Maar hy schrijft verder: „De politie is er om op de natuur te passen, daarom moet Ze niet wordeh uitgescholden." Maar toen kwam Een derde i* een kleine mensenkenner als hy schrijft; „Jongens die lef hebben kan ik niet uitslaan" en weer later: „De politie is goed. want zij verbiedt Blies." „We waren, in de Patersteeg aan het voetballen Ik maakte zes doelpunten en m'n vrfendje maakte er vier. Maar toen kwam de agent Geen zin is er meer gebryikt in de op stellen dan die ene, alles inleidende zin: „Eti toen kwam de agent (een goede filmtitel, denkt U niet?). En tot besluit het vervolg van het op stel van kennelijk de journahst-in-dc-dop uit het begin van dit verhaal, die in enige zinnen meer vertelt dan dit hele stuk. als hy in z'n verslag over het les uur schrijft ,Jn de Kopschool werd ons gewezen wat de gevolgen van ons spel kunnen zyn Ik had gevoetbald. Daar kunne» de gevolgen van zynf ruiten in schieten. bal op dak' Ook werd er ver teld. dat de beschadigingen vsn natuur monumenten, van huizen, van plant soenen zo ontzaggelijk veel geld kosten. Er werd verteld, dat als de jeugd niet zoveel beschadigt, er nrt geld voldoende zou zijo mm speelvelden aan te leggen, maar dat dat nu nog niet gaat. Ook dat als we per sé willen voetballen, we maar een veld moeten zoeken Of anders de Spade ter hand nemen etj zelf een. voet balveldje maken. Maar wat mijnheer Postma vertelde, over twee jongen», die een oud vrouwtje van 83 jaar dupeerden door bij haar een ruit in te schoppen en dan ook nog te schelden, dat vind ik laf. gemeen' Een kwajongensstreek een keer tje is niet erg. Daarom Jongens, come-on! Laten we zo min mogelijk beschadigin gen aanrichten. miSaehTen krijgen we dar* binnenkort lekker een speelterrein. Als we die gedachten onthouden, misschien lukt het dan. Laten \Fe hetkhopen11"

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1949 | | pagina 2