f5 Ui. Over een strijdster voor vrouwenbelangen y v H* Consolidatie van Indonesië kinnen 15 jaar mogelijk ft (Op een veertig-tons truck door Oost-Java Een honderdjarig Gouds bankiersbedrijf Erflating waarvan velen hebben geprofiteerd Johanna v. Loon—v. d. Berge 80 jaar Dankbaarheid jegens Canada Kolonel Santoso's S A N A P I R I N 1I Duit-land koopt dure asperges CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR De toestand op Java en Sumatra HET LIED DER STADS-VLIEGERS ADOLPHUS Chinees schoteltje. Esperanto en de x int. jaarbeurzen Giem Muilaart heeft zware chauffeursjob AT AAR. ANNEËR Firma T. Goedewaagen en Zonen Goudse Spetters i ei i :Stm "i m Volksgaarkeuken zestig jaar EERSTE BLAD - PAGINA 2. ZATERDAG 28 MEI 184J. rN u kunt schrijven Het krasse oudje *-J leest nog zonder bril' Ddn lacht mevrouw. Van Loon—v. d Berge zelf hartelijk om deze afgezaagde uitdrukking en voegt er bij Het is waar AU ik lees. zet ik mijn bril af. Toch. de laatste tijd voel ik. dat ik een daagje ouder word Het trappen- kllmmen gaat zo goed niet meer Niet. dat ik pfln in mijn benen heb. maar een eigenaardig gevoel. de groei ln Je benen" werd dat genoemd toen ik een kind was. De groei in Je benen. U dat eigenlijk goed Hollands of Is het Zeeuws* Hiermede zijn wij meteen teruggevoerd naar het Middelburg vnn tachtig jaar geleden, waar op 1 Juni 1B69 Johanna vnn den Berge hei levenslicht aanschouwde en waar zij haar beioepskcu/e deed op haar derde jaar Ik wilde toen al onderwijzeres worden, verklaart mevrouw Van Loon Teken van heerszucht, he. constateert zij met de zelfcrltiek welke de ernstige mens siert Maar. verontschul- digt zij dan de kleuter, die zij Lang geleden Is geweest. isschien kwam het ook doordat de schooljuffrouw, die Ik kende, altijd-een.mooie broche of ,abol droeg en dan dacht ik. dat ik ook zulke mooie dingen zou hebben als ik onderwijzeres Werd In afwachting daarvan speelde zij ijverig schooltje Nadat zij op haar twaalf de jaar met haar ouders naar Bergen op Zoom was verhuisd, ging zij daar al spoedig de Normaallessen'volgen Met drie meisjes raakte Johanna (die op z'n Zeeuws wel Jcwanna zal zijn genoemd) In bet bijzonder bevriend en toen déze meis jes 'estlen jaar waren, stonden haar toekomstplannen als oen paal boven water twee harer wilden ..trouwen en moeder wordenhetgeen prompt is ge schied. de derde droomde zich een loop baan als schrijfster dit meisje was Margootje AnUnk thans sinds vele jaten bekend als ..mevrouw Scharen— Antlnk". en Johanna v. d Berge wilde onder wijzeres worden alleen maar onder wijzeres. vooral niet trouwen. Olijkg Amor Maar Amor neemt soms een loopje met dc besluiten van zestienjarigen en het ondeugende kereltje met zijn Pijlenbundel hield Johanna bijzonder in de gaten Eertt stond hij nog toe dat zij ln alle ailenigneld en onafhankelijkheid vier Jaar onder wijzeres was In Reeuwtjk. waar zij werkte voor haar acie Frans L G hiertoe nam zi) lea in Gouda, wat destijds loen er nog geen fietsen, laat staan autobus-en waren een hele onderneming was. maar zodra zij de begeerde acte had. verhuisde zij naar een school in Vlaardlngen F.n hlgr raakte Amor "haar Op haar school was «en manlijk- collega de heer Van Loon. een man met een béard (en uit de toon. waarop mevrouw Van Loon na al du- jaren het woord „baard" uitspreekt hoort men nóg hoe mal ze het toen vond. dat een man een baard had) van wie ze eerst niets wilde weien Op een .vrije middag buiten wandelend zag zij een groepje, jongelui aankomen van wie een haar bekend leek .het was de heer» Van Loon ontdaan van zijn baard en nu een gewone, tonge man van 23 Jaar Amors pijl raakte haar' In die Hid vond een meisje het echter „gek" als verloofde en nog wel in dezelfde school alt .J»tj" voor de klas te staan en zo vertrok zij naar Purmerend. waar zij een betrekking kreeg An de t g Franse school. Lastige kinderen' Maar het vrouwtje kreeg ze klein en na vier heerlijke laren trouwde zij met de .man met zonder' baard", die Inmiddels gymnastiekleraar in Rotterdam was geworden Sociaal werk Het is in het Rotterdam dier dagen, met fijn schrille tegenstellingen tussen wel gedane gezetenheid en schrijnende armoe de. met zijn sociale misstanden dat de sociale noden vat op haar kregen Wat waa het. dat haar het eerste trof de lage lonen de tijden ven werkloosheid van de arbeiders of et onrecht de vrouw in menig opzicht aangedaan* Precies is dii niet te zeggen, maar zeker Is. dat. toen dr Rutgers in Rotterdam de Vereniging Onderlinge Vrouwenbescherming" op richtte. hij mevrouw Van Loon een ge schikte figuur vond om deel uit te meken van het bestuur. Ongehuwde moeders waren er l'n die dagen vertchrlkkgjljk aan toe Alle deuren, vaak zelf» die van het ouderlijk huls waren voor haar geslo'en mijn sociale belangstelling Zotwas Ik ook lid van de z.f Buurtvereniging' een voorloopster van de Volkshulzen Haar werk voor .'.Onderlinge Vrouwen bescherming" dreef mevrouw Van Loon he' gehele land door om overal propa ganda tg maken en afdelingen op ie richten. Toen mevrouw Van Loon bemerkte, dat zii „in het publiek kon spreken" begon zij met declamaties In Wal-hers dialect, waarbij zij de novellen van II E Beunke placht voor te dragen In alle mogelijke kleine dorpjes en sleden In Zeeland en daarbuiten sprak zij voor Het Nut", logeerde nu eens in de bedstede van een dorpsherberg dan ten huize van een notabele, het hele land ging zij door (rad op voor Personeelsverenigingen, ln Ka'ho- lieke Kringen en overal schaterde men als zij ln haar Wal. hers cBtiuumpJe voor droeg Hoe Oom Piet zijn tweede vrouw kreeg". Fröbel en Pestalozzi *- Het was aan de wijsheid van mijn man te danken dat ik dit doen kon. dat hij inzag, dat lit werk mij goed deed en dat hij er mee tevreden was af en toe met ons dochtertje alleen thuis te zijn. Het kind kwam niets tekort, niet waar* En het kind" beaamt, dat zij het best had gevonden F.n Ma. vertelt u nu opk eens van de Industrieschool En zo kwam uit dit veelbewogen leven nog het verhaal hoe mevrouw Van Loon ln 1900 vier weken lang de lessen in algemeen vor mend onderwijs, welke de grote Ida Heijermans" placht te geven, mocht waar nemen hoe goed haar dit bevallen was en hoe verheugd zij was. toen ztj in 1918 werd benoemd om de meisjes, die voor het pas ingestelde staatsexamen in de naaldvakken werden klaargemaakt, alge mene kennis bij te brengen en hoe h«t toen gebeurde, dat zij en haar dochter, die Inmiddels ook onderwijzeres was gewor den. In naast elkaar gelegen lokalen paedagoalek stonden ie doceren. Fröbel en Pestalozzi noemden de leerlingen ons. vertelt de dochter lachend Moeder hield het vol tot zij in 1934 op haar 63e Jaar werd gepensionneerd. Zo komt het ene verhaal' na het ander tot „het krasse Oudje", dat urenlang heeft gepraat en verteld met een radheid en gevatheid. welke menig tongere haar zal benijden tenslotte constateert Tachtig Jaar leven als Je er op terugkijkt is het toch niet helemiél ver geefs geweest In de eerste zeer nijpende noden na de bevrijding heelt Nederland ygn de geal lieerden zeer belangrijke hoeveelheden goederen, vooral voedsel -en kleding, ont vangen tot een totaal factuurbedrag van ongeveer 280 miilioen dollar Het Cana dese aandeel in deze rekeningen bedroeg 3*». Het Amerikaanse gedeelte van 62*Vis door de Amerikaanse regering asn Neder land kwijtgescholden Aan deze grote tegemoetkoming is ln een radiorede van minister Lieftlnck van 26 Mei 1947 veel aandacht besteed Het Engelse aandeel van 33' zal door Nederland, nadat hierop een niet onbelangrijke vermindering werd verkregen, in 20 jaar worden betaald. Ook de Canadese regering bleek een open oog te hebben voor de oorzaken die tot de omvangrijke hulpverlening aan de burgerbevolking noopten Ook de Cana- dc.e regering is er toe over gegaan een belangrijke korting op de Nederlandse li huid uit hoofde van deze goederen toe staan Voorts is met Canada een rege ling getroffen voor de guldenstegoeden van de Canadese regering, die voortspro ten uit de aanwezigheli van de Canadese troepen hier te lande Deze tegoeden zijn ons land tot een bedrag van ruim 40 mllhoen kwijtgescholden Ingevolge de overeenkomst, die nu met Canada is ondertekend, zat Nederland met Ir.gang van 31 December 1952 In tien Jaar- lukse termijnen een rentevrij bedrag be talen van 5.733 966.70 dollar. terwijl 2 TM 237.19 dollar in guldens ter beschik king van de Canadese regering komt voor uit*aven van culturele Bard Minister Lieftinck heeft aan dc Cana dese ambassade") hier te lande dc dank van de Nederlandse regering betuigd voor dit hernieuwde bewijs van legemoet- komlng dat de Canadese regering heeft gegeven bij de afwikkeling van deze financiële verhoudingen, voortgesproten uit een periode in de geschiedenis ven ons lind. die het begin vormt van een blijvende dankbaarheid van het Neder landse volk Jegens het Canadese Von RundtUdt, de ehan* 71-jarige veld maarschalk t is ontslagen uit d« militaire dentenile In hei Blitse militaire hospitaal le Hamburg G«zonc//»#/c/, y Schoonheid en Bescherming wo or Uw hui a 0*s«i - h da Himamilii tra. Het st. Zeeland van dr Koninklijke Rollerdamtehe Lloyd. dal chtrnd aan de Lloydkade uil Indonesië arriveerde, had onder i(jn passagiers enige promi nente personen, o.w. <Je secretaris van Hiaat van Binnenlandse Veiligheid. Z. Exe. kolonel raden 8. 8oerta Santoio. die met komt. Koi®>ne! Soeria Santoso wiens taak is de zorg voor de binnenlandse veiligheid en de voorbereiding van de defensie der federale staten, stond ons met grote wel willendheid een onderhoud toe HIJ ver klaarde dat de moeilijkheden In Indonesië niet alle liggen op militair terrein doch voor een groot deel bij de bevolking zijn gelegen Het hoofdprobleem Is dat der pomoeda's. de uit het lood geslagen jonae inlandse strijders, die onder de Japanse bezetting gewapende wachtdiensten ver vulden In de InternerlngskSmpen. Bij ge mis san een bestaansmogelijkheid,bedrij ven zij wapenhandel, brandschatten ztj de bevolking en beroven haar van voedsel. De economische toestand Is nog niet zo dat hun een bestaansmogelijkheid geboden kan worden Met de binnenlandse veiligheid Is het dus irj het algemeen niet beet gesteld. Onze militaire machtsmiddelen zijn niet voldoende, aldus "kolonél Santoso. om kricjitiger op tc treden Het buitenland eist een hogi r tempo ln het herstel van de orde maar er l« nog steeds een internatio naal embargo op wapens Het hapdletlsme In Indonesië Is nog vrij omvangrijk, doch niet zo erg als bijv In Birma en Malakka. Een klein gedeelte der extremisten luis tert naar het bevel Staakt het vuren", maar de anderen volgen het niet op om dat zij hun broodwinning er mee zouden verliezen Ter verbelerlng van de toestand achtte kolonel Santoso behalve een po.l- tlek actoord, eep sociaal-economisch plan op korte tcrmUn nodig Het was zijn verwachting en hoop. dat BEZOLDIGINGSREGELING Koninklijke Landmacht Blijkens een beschikking van de mi nister van Oorlog la tijdelijk van toepas sing verklaard een voorlop.ge regeling van de bezoldigingen van het militaire personeel der Koninklijke Landmacht, waarmee wordt vooruitgelopen op de her ziening van de bezoldigingsregeling, die ln 1949 definitief zou tot stand komen en althans wat de bezoldiging der gehuwde ..y„ - mllitmiren betreft zou terugwerken tot onderzoek naar het vaderschap was januart 1048. het accoord van dr Van Royen zo veel steun van Amerikaanse zijde zou krijgen, dat het binnen vUftlen Jaar uitgevoerd kan worden, waardoor Indonesië, zonder bui tenlandse uitbuiting, weer een prachtige mogendheid zou kunnen worden Hij kon cr zich niet over uitlaten of de bespre kingen tot heil zullen zijn van Nederland en Indonesië. HIJ ziet er zowel mogelijk heden in als gevaren Zelfs bij een geluk kige oplossing zouden ze In elk geval leiden tot een verdeling van de souverei- niteit. All zUn persoonlijke visie gaf hij te ken. nen. dat bepaalde Nederlandse belangen In Indonesië worden opgeofferd aan andere Nedeflandse belangen, bijv die in de Atlantic. Kolonel Santoso was van mepfng. dat Pandit Nehroe zich than» nóg niet zal aanfluiten bij het antl-communlstiscne blok gezien ook de ontwikkeling in China Indien dit Jaar nog. behalve het Atlantisch Pact. ook een Middellandse Zee Pact tot stand zou komen, achtte hij het zeer wel mogelijk dat Engeland en Amerika er In zullen slagen oojr Nehroe mee te krijgen in een anti-comtnunistlsch blok Door zijn stratcg.sche en geografische situatie kan Indonesië sliet anders worden dan een buffer tussen Amerika en het Oosten, zo als Israël dat was in de oudheid. Wij. Indonesiërs, zo verklaarde hij. kun. nen het best samenwerken met de Neder landers Hij had er vertrouwen ln. dat het Van Royen—Roem-accoord van .stimule rende invloed zou zijn op een vruchtbare economische samenwerking. Raden Santoso zal zijn verlof in Bllt- hoven doorbrengen. Hij heeft rus» nodig, daar hij In negentien Jaar niet met verlof is geweest, enige jaren krijgsgevangen schap heeft doorgemaakt en ook bij de Rempetai gevangen zat De reis met de Zeeland had hem goed gedaan. Hoq/dptjn Kiespijn Zenuwpijn Pijnv«rdrijv«r bij uitnemendheid Bafsi40-7» cu nog geen sprake, het meisje zag menig maal geen kans hét brood voor zich en haar kindje te verdienen Zon meisje werd niet zelden tot wanhoop gedreven Menig meisje heeft tóen btj mevrouw Van Loon hasr angst voor de toekomst zitten uitsnikken en het is de straks tachtig- Jarige een voldoening, dat .Onderlinge Vrouwenbescherming" veel heeft kunnen bijdragen om zulke stakkerds te helpen en ook om milder begrippen le doen door dringen af omhuifde naar nu toch ook iets van pijnlijke verbazing omdat meivjes in gelijke omstandigheden er tegenwoor dig roveei luchtiger over denken In 1903 kwam de spoorwegataklng en beijverde mevrouw Van Loon zich a's lid van het „Humaniteit* comité gelden ln te zamelen voor de gezinnen van de stakers Het waren grote ogenblikken voor haar toen ze Troelstro en Cornelie Hurgent de schrijfster ven „Barthold Meryan". voor het eerst de hand drukte Maar wee ais Troelstra in een vergadering een lans brak voor „algemeen kiesrecht", zonder er bij te voegèn ..voor man én vrouw", dan verhieven zij en andere leden van de toenmalige „Vereniging tot behar tiging van de Belangen der Vrouw" baar stem In luid protest 17 was rood" tn dia dagen? Ja. een beetje wel' Meer dan nu. valt mevrouw Van Loon s dochter, die het gesprek bijwoont, ln Ach Je. als le ouder ordt. word ie conservatiever, dat zie je zelfs aan de partijen Het kwam allemaal voort uit De voorlopige regeling dient met ingang van 1 Juni 1949 te worden toeeepast ten .lanzieh van alle iot de Koninklijke Land macht behorende militairen, met uitzonde ring van hen, op wie zit blilkens haar be palingen niet van toepassing is Deze regeling loopt dus vooruit op een andeic d e nog definitief moet worden vastgesteld De noodzskelllke herbereke ningen over het tijdvak I Januari 1948 tot 1 Juni 1919 zullen eerst kunnen worden gedaan nadat de laatstbedoelde rete'dng is verschenen Niemand zo wordt ln de ministeriële kennisgeving gezegd zal tengevolge van deze herberekening wor den verplicht tot terugbetaling van be dragen waarop hij over het genoemde tijdvak teforen. 00 grond van de iot dus ver geldende bepalingen, recht had Ook zal niet worden overgegaan tot terugvor dering. voor zover mocht blijken dal een militair na 1 Juni 1949 teveel ge noten. doordat de definitieve voorschriften voor hem ongunstiger zijn dan de bepalin gen van deze voorlopige regeling. De meeste militairen tullen door de toepas sing van deze regeling ln bezoldiging vooruit gaan. Voor zover zulks niet het geval is. Is dit een gevolg van het feit. dat de belanghebbenden tot dusver ln ver houding tot andere militairen te hoog wer den bezoldigd. Deze legerorder zal spoedig worden ge volgd door voorschriften omtrent de in houding van bijdragen voor eigen- en we duwen- en wezenpensioen en van loonbe lasting. 16000 Jaren bij de B.P.M. Ruim 600 mannelijke en vrouwelijke employé s van het hoofdkantoor tn Den Haag van de BPM. en van de Neder lands-Indische Tank-Stoomboot Maat schappij hebben Vrijdagmiddag in het Kurhaua te Schevcningen aan een fees telijke lunch uit handen van de direc teur. de heer ir H. Bloemgarten. her inneringsemblemen voor langdurige dienst ontvangen De diensttijd dezer Jubilarissen, die In totaal '16 000 jaren be draagt. varieerde van 20 tot 43 dienst jaren De heer Bloemgarten zei in zijn toe spraak. dat deze emblemen moeten wor den gezien als symbool van de saam horigheid der werkers in de Koninklijke Shell-groep De heer G Peppinck. met 45 dienstjaren de oudste employé, dank te namens de gehuldigden Nagefleeg de gehele aanverr van as perges. behalve de Bartering klasse 5 en de stek. welke niet voor export mag wor den bestemd. Is de laatste dagen op de Ycnlose \eiling door exporteurs opgekocht voor uitvoer nsar Duitsland. De prijzen trokken daardoor 10 aan. dat een gemid delde \an f Ut—f 148 per 1M kilo werd gemaakt. Enkele dagen geleden, toen de export mogelijkheid er nog n|e\ was. deed de allerbeste kwaliteit niet meer dan f 188 tot f 135 per 188 kilogram en de sorteringen Sb en 4 deden respectievelijk f 82 38 eh f 81.38. De kwaliteiten1 tot en met 4 mogen legen een uiterste prijs van f 148 per 188 kg worden geëxporteerd. Dc binnenlandse conservenfabrielcen. die tot voor enkele dagen dc grootste .afne mers waren, kunnen dez> hoge prijzen niet betalen en wanneer de f 140 geen maximum-prijs was. zouden do prijzen nog hoger zijn. daar men ln Duitsland nog veel hoger pnlzen kan bedingen \De asperge*, die tengevolge van het kodde weer slecht* geleidelijk worden aange voerd. zijn door deze hoge pruzen bulten het bereik vsn vele Nederlandsehuis* moeders gekomen Ook ln tuinderskringen is men niet on verdeeld enthousiast over deze gang van zaken. Krachtens het bestaande handels verdrag kan er lot 1 Augustus a voor slechts f 3 000.000 naar Duitsland worden geëxporteerd. D« asperge-uitvoer slokt een helangrljk deel van dit bedrag op. Reed» thans kunnen de aangevoerde sla en spinazie op de Venlost veiling voor een doe! geen kopers meer vinden. Duizenden kisten kropsla cn spinazie draalen door Alleen de beste kwaliteit spinazie en kropsla vindt nog kopers op de binnen land*# markt en dan legen grijzen die sterk de Invloed van de overvoerde markt ondergnan Dc kwekers, die binnenkort met grote partijen boipeen aan de markt zullen komen zien de asperge-hausse eveneens mei lede ogen asn. Uit hst Wereld vakverbond Met een giore in»eiderhed heeft de Belgische cen trale v ah vei enigma der openbare dieneten besloten zich uil het Wereldvakverbond terne e nekken /.es Griekse communisten. Ier dood vei - oordeeid wetens hun aandeel 'n de opstand v»n Derembei 1144, zijn op Aegina tei dood gebi acht Fanny Blanfceri-Koen wordt niet voor nief# de ..Vliegende Hollandie" genoemd. i.-ant nadat zij gisteren in de Ver Staten haar laatsle wedstrijden heeft gelopen, is ztf vanmorgen per K.L.M. naar Schiphol vertrokken Hier komt :u morgenochtend aan en Zondagmiddag reeds neemt zy deel aan atletiek wedstrijden op de Amsterdamgf sintel- baan. En ir; Amerika had zij zowaar nog tijd om inkopen te doen. waarb{) de Californlsche athlete Evelyne Hall haar behuip:aam was. En hoe vindt u Fannys nieuwste Hollywood-kapsel? 529 30 Het grote vliegtuig moest na tuurlijk eerst nog 'n paar maal :n-de rondte cirkelen, voordat het op de grond kon komen. Daar was dc plaats om te dalen duidelijk aangegeven met roodgekleurde paaltjes, want het eiland was nogal berg achtig. en een vliegtuig heeft een flink vlak terrein nodig om te dalen... Tripje en zijn béide gaaien stonden in afwachting te kijken Z.ezo. nu is hij dadelijk aan de grond: zei Tripje. Laten wc maar vast naar voren lopen, dan kunnen we ze verwelkomen bij het uitateppen! En terwijl ze alle drie zich naar de baan spoedden, werden van het vliegtuig de wielen al uitgedraaid. Het was nu vis* boven de grond; nog even raasde het mat zwaar motorgeronk over hun hoofden, loeit" raakte het de grond met z'n wielen! reed nog een eind uit en stond stil.. HU Is gedaald' riep Bunkle En ze holden naar dc grote zilveren logel. die nu rustig op het veld stond. Voor één der raampjes verscheen een zwart hoofd Oepoetle keek naar buiten en zwaaide vrolijk! AANSLAGEN OP POSTEN EN B1VAKS HOUDEN AAN De weerslag van de op 7 Mei bereikte overeenkomst is uiteenlopend, seint Anepi uit Batavia In de nieuw open gelegde streken in Midden- cn Oost-Java wordt dc plaatselijk voelbare toeneming van activiteit van guerrllla'su cn benden toegeschreven aan het feit. dat de strUd- groepen de'overeenkomst aangrijpen ai# middel om dc bevolking te intimideren. Men spreek: in Mldden-Java over de over eenkomst als het begin van de nationale wederopleving De bevolking neemt ech ter fin afwachtende houding aan. BU dc strijdgroepen in Zuid-Malang. Djombahg. Ngandjoek en Madloëo valt een verder gaande commuuistischc oriëntering op te merken. Dc eindindruk in het nieuw opengakomen gebied op Java (met uit zondering van Bantam, waarop de weg naar. normale toestanden wederom vor deringen gemaakt zijn) is nochtans, dat. ofschoon de toestand na het siüiten van de overeenkomst aanvankelijk in som mige gebieden slechter werd. deze ln verslagperiode vrijwel constant bleef met een lichte tendens tot verbetering Op Sumatra heeft van dc aanvang af de reactiè op de overeenkomst een ander karakter gedragen, voornamelijk een van politieke aard cn zij heeft mitsdien ook andere consequenties. De teleurstelling over het afsnijden van de mogelijkheid om reeds thans te komen tot een zelf standig landsbestel is vooral in Tapa- noeli groot. Men is daar er van over- I tuigd. da; dc uitspraak van de bevolking nu met twijfelachtig zou zijn geweest, doch dat rekening moet worden gehou- den met het herleven van de Intimidatie ln het npordelijk deel van Mldden-Java zet de gunstige tendens zich voort. Het vrijwal geheel herstelde spoorwegver- keer betekent een grote steun van de wederopleving van het ressort Japara- Rembang. De voedseltoestand in Solo ii bevredigend. De militaire toestand rond om DjokJa en Solo is weinig veranderd; de aanslagen op posten en bivaks houden aan In het zuia-OostellJk deel van het regentschap Banjoemas en Kebocmcn werden bij het opjagen van reeds eerder uiteengeslagen benden 140 bendeleden gedood. Als gevolg hiervan Is de veilig, held in dit gebied toegenomen. In de negara Djawa Timoer (Oost- Java) neemt de economische activiteit toe. De bestrijding van benden wordt met succes voortgezet. In de omgeving van Djombang. waar geregeld aanslagen or- de weg voorkwamen, werdén bende leden gedood De berichten uit Bantam blijven gunstig. I-IOE heerlijk, dat ik niet alléén sta. en dus niet wankel, op één been sta! Ik was wel het verheugdst van allen omdat men mtj Is bijgevallen. Het ging dan over vjicgersdéden. die vér buiten de paden traden. Die vlie gers. (meestal militaire), dl* onze vroe gere mliérr. zoals V I geheel verga ten en vlak boven de Stadxkom zaten. Zodat wij heden steeds nog béven voor hun en voor ons eigen leven. Voor. I al, wanneer dc Stunt tot WET worJt. cn dan dr motor afgezet wordt. Do i Stilte ia dan onverkwlkk'IIJk en I angstaanjagend en verschrlkk'lljk. Wij mompelen dan ..'t Stuur ontbeert-le. j nog één minuut dan explodeert-lel" Een Hagenaar, die zwéér het lam heeft, en nog ln ouderwetse trant leeft, maar toch wel véél gezond verstand heeft, aan stilte ook z'n hart verpam' heeft, en die n I e t voor een Commi dant beeft, heeft aan de vliegveli commandanten, (zo melden alle soor- tsn kranten) een brief geschreven, flink op póten. waarin volkomen lag beslo ten. wat wij reeds lang onoirbasr acht- tan. en wat wR allen léng reeds tracht ten met samenwerking aller krachten, (teneinde ons. mét nageslachten voor vroege doodsnood wél te wachten), te eindigen of te verzachten Die Hagenaar (Jacob de Graefflaan). spreekt naar mUn hart. en dat bllift braaf slaan. HU zegt. wat ik reeds eer der zelde' '..O Commandant, kom tus senbeide'" Natuurlijk Is het zeer ver- leldelljk. (en als verloofde onvermU- ectes t vKwo delljk). de stunten Juist precj tonen, waar de familieled nen! Maar Apeldoorn heeft wél hoe vjlegersvreugd ln nood v daar vielen meer dan twintig door stunten, die de vliegers boden.. CU vllegér. die Uw reis begint, en ook heel hoog Uw meisje mint bedenk, hoe wU. laag-neergezetcn de oorlog nog niet zUn vergeten Wanneer Uw motor Is verstomd, dan wordt de at mosfeer bedompt Dan denken wU voortdurend weer' „Daar komt-te en daar stort-le neer!" Uw schoonpapa, zo hoog Jn waarde, waardeert U teer boven de aarde. Uw schoonmama zegt wel: „Mijn schoonzoonI Och och schat)*' Hij duikt! precies boven one platje!" Nlch'. Mla gilt: ..Wat doet-le-wlld! Als hij dl# kist maar nét weer tilt", en Oom Louis roept in extase ..Dit Is de allerlaatste phase. Nu stijgt hU Op. of stort ter neer. hij handhaaft de Famllle-Eer!" O vlieger, hoog boven d'aarde. o vil», ger. ongeëvenaarde In kunsten stun ten. vol vsn waardew|) blijven óók graag boven d'aarde Eéns rest van ons toch wel 't gebeente i de Gemeentel Ontzie de kom van c WOUTERTJE. Land* en tuinbouw zorgen voor deviezen De totale export van land- en tuinbouw producten bedroeg In het eerste kwartaal van dit jaar 268 miilioen. dat,is bijna het dubbele van deze export in de over eenkomstige periode vbo het vorige jaar 142 mlll'.oen). De uitvoer van dierlijke producten had hel leeuwendeel in deze export en bedroeg ca 130 miilioen. dat Is meer dan het drievoudige in het eerste kwartaal 1948 41 miilioen). Deze toeneming is vooral tc danken aan de sterk toegenomen fhelkproductle, waardoor een groter kwan tum zuivelproducten voor export kan worden bestemd. De uitvoer van akker bouwproducten bedroeg 78 miilioen (ln 1948: 52 miilioen) cn die van tuinbouw- producten 80 miilioen (in 1948: 49 mii lioen). Do waarde ia guldens van de gezamen- lUke export van land- en tuinbouwpro ducten gedurende het eerste kwartaal vsn dit jaar was ca 3' maal zo groot als in het overeenkomstige kwartaal der voor oorlogse jaren 1937-1939 De uitgevoerde hoeveelheden daarentegen waren slechts driekwart van de overeenkomstige voor oorlogse uitvoer. Antisemitisme. Nadat zij vorige week op een besloten bijeenkomst van Oe antise mitische LudendOeff-krlng het woord had gevoerd heeft de gemeenteraad van Frank fort de weduwe vsn generaal Ludendortf alle politieke activiteit verboden Esperanlo-nieuws Velen zUn nog altUd van mening, dgt het Esperanto nog maar weinig nut heeft ln het practlsche leven. Toch is het een feit. dat vooral In de internationale han del meer en meer gebruik wordt gemaakt van het Espcfanto en vooral in de cor respondentie lussen verschillende handels, firma's ln de landen, welks taal niet al- femeen is. De Internationale Jaarbeurs Lyon (FrankrUki, waar een Esperanto- aideling functlonneerde. ontving b v liefst 3230 stuks Esperanto-correspondentie uit 92 landen. Vervolging Esperantisten In PsrtugCl ln Portugal moeten de Esperantisten zeer voorzichtig zijn om niet In de net ten van de geheime politie verward raken Enige tUd geledén kwamen leden van de z g international* politie bU de heer Cqjrreira. hoofdvertegenwoordiger t* Lissabon van de internationale neutrale Esprrontoveremglng die haar zetel le Ge- néve heeft. Zijn woning werd geheel door tocht. In Madeira jyerd bU een lid van dezelfde organisaHB|anes wat met Es peranto te maken IW in beslag genomen. Het is noodzakelijk, indien men aan Es perantisten ln Portugal schrijft, geen Es- perantocouverts te gebruiken met een Es- peranto-jembleem F.speranto en de vakverenigingen Het „Cultuurhuis" te Krakof (Polën). waar de zetal is gevestigd vin de Pools* vakverenigingen, heeft in zijn werkplan het onderwijs ln Esperanto opgenomen Aan al de fabrieks. en vakorganisaties ward een circulair* gezonden, waarin werd opgewekt tot het organiseren vsn Esperantocursussen Bij de opening vsn een cursus in het Cultuurhuls. hield prof. Sygmarskl. lector in Esperanto aan d* universiteit een lezing over Esperanto Esperanto In een gemeentelijk baresa In het stadhuis van Berltjn-Neukoln U een Esperanto-bureau officieel geopend Zowel aan onderwijzen» als san kinderen wordt hier voorlichting verstrekt In alle zaken betreffende Esperanto. Er worden Inlichtingen gegeven over onderwUs-me* thoden. het leiden van cursussen, buiten landse correspondentie enz. Esperanto btj do opvoeding Me). Montanus. lid der Arbeiden Es peranto-Vereniging te Leiden, vertrok in Maart j.l. naar Denemarken om gedu rende zes maanden in een doktersgezin 'e Kopenhagen zich met de opvoeding der kinderen te bpmoelon. Zij spreekt ge« woord Deens, zodat zowel de ouders a» de kinderen geheel op het Esperanto xu* aangewezen, om zich met haar te kun nen onderhouden La Kvar Delegltol A 333. Dubbeldsm ZATERDAG 28 MEI 1949. BATAVIASE BRIEF Na 193 gOUDSCHE COURANT. TWEEDE BLAD - PAGINA I. Na m'n algemene pro-Goudse ontboeze ming van de vorige keer gaan we nu ver der met een paar Goudse feiten, over Goudse mannen ln Indonesië. En dan be gin ik met een bekende naam. die al da teert uit de eerste Bataviase brieven, die in de Goudsche Courant zUn verschenen, ln de tweede helft van 1946 als ik het me wel herinner. Dat ls de naam van Giem Mui laart. wtgns zuster me kortgeleden nog eens schreef om een pakketje op te halen. Dat hak Ik niet kunnen doen. omdat de naam van de brenger van het pakket to taal onleesbaar was en Ik iemand van de veronderstelde naam op het departement GIEM MULLAART. van Economische Zaken te Batavia niet heb kunnen vinden. Maar goed, dat is een betrekkelUk on dergeschikte kwestie. Ik wilde maar zeg gen. dat het me plezier deed om na zo'n lange «Jd weer eena wat van Muilaart te horen, die ik al op de meest vreemd soortige plaatsen in Indonesië heb aange troffen. Ik neem aan, dat Giem nu wel gauw aan de beurt moet zUn om huis waarts te karen, want hU is al een flinke pooa ln dit land en heeft zUn dienst zeker wei gedaan. En nu zlt-Ie weer ln Oost-Java, In de it ad Kedlrl, het centrum van het Ortho doxe Mohammedanisme In Indonesië. HU ls ingedeeld bU het negende eskadron pantsertroepen en bestuurt er een veertlg- tons truck om tanks te vervoeren, een van de zwaarste karweien, die er voor chauf feurs te vinden is. Per boot ging hU naar Soerabaja en vandaar over land naar zUn nieuwe standplaats, de zoveelste in Indo- ,ne*lë. Overal heen trekkeiUk om voor een legerchauffeur te soreken van „een standplaats", want deze Jongelui komen overal, dan eens hier. dan weer daar. Het ls hoewel een van de zwaarste een van de meest veelzUdlge baantjes in het leger, vooral op de buiten posten. want Je ziet op die manier nog eena Iet een en ander. En in het prachtige Oost-Java is dat helemaal de moeite waurd. In de vroegerowesidentle Kedlrl woon den vroeger ongeveer twee cn een half m<llioen mensen Tegenwoordig ls het in wonertal niet bekend. Het behoort tot het gebied, dat pas bU de tweede militaire actie werd bevrUd en de uiteindelUke sta tus er van ls nog niet beslist Het hangt er helemaal van af. welk grondgebied de republiek DJokja uiteindelijk te besturen zal krijgen, ala deelstaat van de Verenigde Staten van Indonesia. Kedlrl ligt ln de buurt van Madloen. dat zo'n ongure faam verkreeg ln September van het vorige jaar. ala centrum van de rommunlsUugopatand van Muso en mr r Amlr SJarifuddln. In de streekt ligt het Lawu- en Willis-gebergte, dat op het ogen- bl-k nog de schuilplaats Is van terroris ten. Kedlrl ls de typische streek van de suikerfabrieken. De stad waa vroeger de verzamelplaats van planters en het was een aardige provincieplaats. Dit zal u een Idee geven van de omge ving wnarln de Gouwenaar Giem Mul- laart op hel ogenblik vertoeft. Uit de aard van de zaak ls de streek, door de aanwe zigheid van restanten van de TNI en vele guerllla-eenheden (sterk comtnunlstlsch geïnfecteerd) niet de meest veilige van de archipel en de diensten.'die Giem er doei, zullen .ongetwUfeld bUzonder zwaar zijn. liet ia dus bepaald noodzakelUk. dat ik vandaag of morgen nogmaals ernstig werk maak van het pakketje, dat zUn zus ter tn Gouda hen. toezond en dat lk na ontvangst hem zal doorzenden. Dat heeft-le daar ln Oost-Java beslist wel ver diend en nodig. Gelukkig wordt het met de dag rustiger. Op thuisreis \erder kreeg Ik een brief van de Model- boerderU „Dankmeyer" ln Wonokromo, betrekkelUk In de buurt. Ik piekerde al over een Goudse Dankmeyer. die misschien ..de boer op" was gegaan, maar kon er k ln m'n herinnering geen vinden Dat bleek ook niet nodig te zUn. De brief was af komstig van de M P.-cr Jo Schoonder- woerd. die met verlof was op dg model boerderij en daarover de meest enthou siaste verhalen schreef BU al zUn enthou siasme vond hU gelukkig nog tUd om een paar Goudse namen te noemen, o m. die van de matroos- Dik Schouten van de Da Costakade. die met de „Tjerk Hiddes" op weg ia naar Nederland, vla West-Indië. Hei schip heeft nog een lange reis voor Burgerlijke Stand i Géboren: Adrianua Bernardus Antonlua, zn van B. J. A de Groot en J B yet- haak. Jan LuUkenstraat 22. Neeltje. dr van G Sloof en/B van Hengel. F. W Raitzstraat 24: Hendrik Paulua. zn van C. Zoeteman en M M. Rehorst. Burgemees ter Martenaatraat 11; Bernardus Fran- ctscus, zn van A J van RUn en A- H. de Lange. Vrouwenvestesteeg 8; Ernst Christisao. zn van J. C. de Bruin en B. Dijkstra, fcillenstraat 43; Gerhardua Alexander, zn van W. Been en M. E. J. van de Graaf. Gouwe 144. Getrouwd: J. van der Lecq en J. F de Jong; G- Verboom en M. Rehorat; E J. J. Erdelmanif en M. A. A. Huljaen; E. D. Mootj en J Verschoor: G. P. Zwaan en M. Stubbe; L. H. Spee en N. Gerritsen; O van den Brand en M- D. H. van den Heuvel; M van Harten en M. Lafeber; J. van Vliet en H. M. de Groot: A. Baars en A Zanen; H. HeU en M. PooL Overleden: Grleta Sara Cornelia Kraaijenbrink, 60 j. de boeg, maar Schouten la op weg naar Gouda. Wat Schoonderwoerd betreft: die krijgt alsmaar berichten over Gouwenaars, die thuis-relzen en het begint hem nu toch ook wel een tikkeltje te kriebelen. HU wil ook naar Gouda terug en vraagt zich af. hoe lang hU nog ln Indonesië zal moeten blU- *en- Zelf rekent-le op „nog ongeveer een jaartje" en zolang een soldaat er zó over praat, behoeft men zich over zUn moreel geen zorgen te maken. Dan houat-le het „dat ene Jaartje" heus ook nog wel uit. Nog meer Gouwenaars Jo Schoonderwoerd heeft verder nog een ontmoeting met een Gouwenaar gehad, n.l. met luitenant Mighout. ook al een be kende naam. Laten we hopen, dat luite nant Mighout deze Bataviase brief onder ogen krUgt en dat-Ie me dan eens een briefje schrUft. want ik kan dezer dagen moeilijk naar Soerabaja en van denkbeel dige reizen voor Goudae lezers heb ik m'n bekomst, nadat lk het blUkbaar zo sug gestief had geschreven, dat lk brieven krqeg. „Wat jammer, dat u me niet hebt verteld dat u In Makassar bent geweest".— Mlgftout en Schoonderwoerd hebben nog aainen op de MULO in Gouda gezeten, schrijft Jo. maar nu kenden ze elkaar nau- welijks. omdat ze allebei zoveel ouder wa ren geworden en inmiddels idem-zoveel Indonesische militaire Jaren achter hun kiezen hadden zitten. Mighout kwam ln de cantme een verfrissing kopen. HU maakt het best, zegt Schoonderwoerd. Een Goudse naam. die hier bekendheid heeft en die Je nogal eens ln de krant te genkomt. Is die van opperwachtmeester Flux, bataljons-sportinstructeur bij de Ja gers. die een der organisatoren was van een groots opgezet sportfeest. dat geduren de de gehele tweede helft van de afge lopen maand in Rangkasbetoeng ln het Bantamse is gehouden, een bewUs. dat normale toestanden dgar terugkeren. Voet bal. tennis, badminton, athletlek, tafelten nis en korfbal stonden op het programma. Het athletlek-gedeeltc bestond o.a. uit een 3 km-loop door Rangkasbetoeng. Het feest kende verschillende Bantafh-kamploen- schappen en ook dc scholieren kwamen in actie naast militairen, politie en burgers. De Jagers traden als gastheren op. Dit eerste feest na de actlea ls een groot en eerder gehouden sportevenementen, ln gezellig gebeuren geweest. Ook bU al Buitenzorg, Soekaboemi en Tjlandjoer had opperwachtmeester Flux een belangrijk aandeel !n de organisatie en men kan zeg gen. dat onze stadgenoot zich voor de sportbeoefening erg verdienstelUk maakt, JAN BOUWER rw Tot oa mat CS Mal 18-lUS en l.M-T nar Masaam „Hat Cathariaa Oasthnta"! Tan toon stelling tekeningen Vincent van Gogh. (Zon- ósg geopend S—4 uur). ZZ Mat 7JS uur Vrije Svang. Gemeente: Bid stond. ZS Met 7.3uur veemarktresUnrant: Feest avond senioren Cbf Sportvereniging ..De Jodan Boys" ter ielegenheld li-Jarig be staan. 3* Mel 7JS uur De Zalm Openbare ver koping buizen door notaris F. J. J. Moerel 31 Mel I uur Central: Ledenvergadering Kon. Ned. Vereniging ..Onze Vloot". 3* en 31 Met l uur en 1 Juni s en I uur ter rein Graaf Flortaweg boek Bodegraafse Straatweg: Circus Btraaaburger. 31 Mei 3-4 uur De Zalm: RecepUe directie bankierefirma T. Goedewaagen Sc Zonen ter gelegenheid 100-jerig bestaan. 31 Mei 7.3* uur Vrije Evang. Gemeente: Bij bellezing J. I. van Wljak. 31 Mei 7 IJ uur De Krlth: Marenatha-avond Goudae Stadsevangelisatie, tweede gedeelte lezing dr A. Manussen over ..Profetieën en gebeurtenissen ln verband met de weder komst van Christus" l Juni SM nnr Blekersslngel M: Meubel- velling door deurwaarder R. ven Blokland. 1 Juni 7-8 uur Raam 51: Zitting prtjzen- oammrtaale voor Indienen klachten, l Juni 7.38 nur Ned. Geref. Gemeentel Spreekbeurt de Joh. van Weinen. 1 Juni 7.41 unr Spaardersbadt Waterpolo- wedetrijden on. QZC—HPC-heren en OZC- Rotterdam-damea l Juni I nur Reünie: w^reekbeurt de J. Bdrger voor Logosverband. Z Juni 7.4S uur Rona: Evangelieprediking, sprekers P. Douma en A. Bakker. I Juni I uur Het Blauwe Kruist Algemene vergadering Oudheidkundige Kring „..Die Goude". 3 en 4 Junli Collecte Nederlandse Rode Kruis. 3 Juni I uur Bpierlngstraat JUt Gelegen heid tot kosteloze inenting en herlnentlng tegen pokken. i Juni 7.3* unr VrUe Evang. Gemeentel Bid stond. Bioscopen Thalla Theater: Geheimzinnige opdracht (met James Mason en Carta Lehmartn) Reünie Bioscoop: De w'.tte dulvet (met Roldano Lupl cn Roseano Brazzi). Schouwburg Bioscoop: Anna Karenlna (met Vivian Leigh en Ralph Richardson). Aanvang 3. 7 en s.l* uur. Zondag: J. I. 7 en 1.19 uur. Zondagsdienst "doktoren BU afwezigheid van de huisarts zUn van Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond 12 uur te consulteren de doktoren J O. W. F Bik. Blekersslngel SS (telefoon 3151) en A. J. Kctt- ler. Gouwe 166 (telefoon 3338). Apothekersdicnst rtP EEN DAG ln het jaar 1888 heerste er onder het personeel van de Goudse Bank van lening, die gevestigd waa ln de Agnletenkapel op de Nieuwe Markt, enige deining. Het ging niet over een of ander pand, dat ln bewaring wu gegeven, er waa geen lastige klant, maar toch kon men zowel aan de kassiers en aan de boek houder als aan de twee wolpandbewaar- ders en de zllverpandbewaarder zien, dat hun gedachten zich met ieta ernstigs bezig hielden. En dat ernstige was* de toekomst van de jongste employé de assistent- schrijver. Deze jongeling had namelUk de wens te kennen gegeven om ontslag te nemen OntslagTïêmen uit een gemeente- betrekking met goede vooruitzichten, die aardig betaald werd eb waaraan zelfs nog ptensioen was verbonden. Vol Uver pro beerde men de schrUFer van deze stap af te houden, doch Willem de Mol hield voet bij stuk. HU zei de bank van lening vaar wel en hoofdschuddend keken zUn colle ga's hem na. Hoq kon Iemand op die ma nier zUn hele pirrlére vergooien! Lang hoefden ze niet te kUken. want de nieuw* patroon van de heer De Mol woon de vlakbU: op de hoek van de Markt bij de Waag. Het waa Pieter Goedewaagen. kassier en commlsslonnalr In effecten. De heer De Mol verwisselde dus de ene bank voor de andere. AU men op de Markt zUn ogen even van onze mooie Waag laat dwalen over de ge vel van het bankgebouw dan ziet men staan: T. Goedewaagen en Zonen. Deze T. Goedewaagen was Tobias. ZUn vader heette Abraham en deze had een pUpmakerij Het pUpenmerk. daChlJ voer de was De Gekroonde '38. Toen Abraham stierf, ging de zaak over op zijn zoons Pieter en Tobias Deze Pieter Goedewaa- gen is de grondlegger geworden van de bekende pUpen- en aardewerkfabriek. Grondlegger Tobias had verder nleU fttct pUpen en aardewerk meer te maken. HU zocht zUn toekomst In een ander oud-vaderlanda be drijf: de trekschuit. HU werd n.l. pachter vfrt de Bargedienst. »die de gemeente Gou da qp Amsterdam onderhield. Het voord barge betekent niets anders dan trek schuit. Hü vervoerde niet ajleen goederen, maar belastte zich ook met hét Incasseren van vorderlo«en. bracht béodschappen over. kocht en verkocht effecten op de Amsterdam** beur* en verzilverde cou pon*. In 1849 liet Tobia* Goedewaagen de trekschuit voor wat zU was en vestigde zich als kasaler en commlsslonnalr ln ef fecten AU zodanig ls hij de grondlegger van de firma T. Goedewaagen en Zonen en het bankiershui» gedekt nu zijn hon derdjarig bestaan Deze Tobias Goedewaagen had drie zoons: Pieter. Karei Gustav en Cornells Tobl. De laatste twee vestigden zich te Amsterdam en stichtten daar de firma Goedewaagen en Co. waaruit de Inca*ao- bank is voortgekomen. Pieter nam na de dood v»n zUn vader de Goudae firma over en bU hem kwam de heer W de Mol op 1 April 1888 als Jongste bediende binnen stappen Van 1884 waa de zaak gevestigd op de plaats, waar ze nu staat. Voor die tUd ze telde de heer Goedewaagen In een huU waar nu de ijssalon Italia is. Daarnaast was een poort, die toegang gaf tot een plein achter het voormalige Herthui». Op dat plein hadden de talrijke bodediensten uit de omtrek hun standplaats. En oude Gouwenaars zullen zich wellcht nog her inneren, dat uit die poort elk Jaar Sinter klaas te voorachijn kwam. Met een eervol ontslag en geen sou op zak deed j&as de heer De Mol zijn inl(ede ln de bankwereld. Maar hij had een grote werkkracht, hetgeen bU de toenmalige werktUden wel noodzakelUk was en een uiterste nauwgezetheid. Hoe het groeide In het begin bepaalden de werkzaamhe den van dc firma zich hoofdzakelUk tot de kasslerderij. Nu klinkt zoiets vreemd in de oren: yoor het geld bewaren moest de klant In die dagen bewaarloon betalen; tegenwoordig krijgt hij er rente voor. Nadat Pieter Goedewaagen In 1890 te Schoonhoven en ln 1896 te Boskoop bUkan- toren had gevestigd, nam hU in 1903 Wil lem de Mol als medefirmant ln de zaak op. Sedert 1908 drijft de laatste de zaken voor eigen rekening. ZUn medefirmanten zijn zijn zoons P. de Mol en mr M. de Mol In d<? loop der jaren heeft de zaak grote uitbreiding ondergaan en natuurlUk weer spiegelt-zich in deze bloei het ganse eco nomische leven van Gouda en omstreken. Grote schokkende gebeurtenissen hebben zich niet voorgedaan De laatste geldzuL vering, die buitengewone drukte gaf en de run ln Augustus 1914 toen bij het bij kantoor te Boskoop de politie zelfs de orde moest komen bewaren, yprmen wel de hoogtepunten. Verder heeft de firma zich gcleideRjk aan ontwikkeld tot een. groot provinciaal bankbedrijf, waar alle voorko mende financiële transacties zelfstandig worden uitgevoerd Natuurlijk beperken zich die niet tot het binnenland Gouda en omstreken hebben veel export en zo heeft de bank correspondenten te Londen en New York. ln Frank rijk en België. Een hele serie van tyerkuamheden worden thans in het modern ingerichte hoofdkan toor, dat in 1938 gebouwd werd. uitge voerd. maar ook ln de bijbanken te Schoon hoven. Woerden. Boskoop. Zoetermeor. Oudewater door een staf van vUftig man administratief personeel, waarvan de heer C. de RUk een en vijftig, de heer J de Mol. broeder van, de oudste firmant drie en. vUftig en de heer A. R. Smit, procura tiehouder op het hoofdkantoor dertig dienstjaren hebbec. A4. Dinsdag reci piëren de firmanten. Puzzle-winntars De uitkomst van de Kam-puxzle „Er ts geen goed garen van te spinnen" bleef voor velen niet verborgen. Degenen hun ner. die „de palm wegdragen" zUn: Prijs van ƒ5: mevr H. Belgrover. Burg- vlietkade 8 te Gouda. Prijzen van 2JJ0: J. A. de Haas. Rid der van Catsweg 68 te Gouda en J. Jans sen. Westeinde 133 te Moordrecht. De prijzen kunnen aan ons bureau, Mtrkt 31, worden afgehaald. Dauwtrappen Dat dauwtrappen hoort nou eenmaal bv Hemelvaartsdag Van prilbeens af heb lk er aan meegedaan. Wat ls er heer lijker als de uchtend nog in de kinder schoenen staat, or» dan door beemd en veld te dipalen.' De leeuwerik klimt ju belend in de hoogte, de kikkers kwaken, de boterbloempjes geuren, de koeien knipperen lodderig tegen de opkomende daavorstinne. de melkmeisjes proeten U vriendelijk met hun blanke melkemmers, hoor. in de verte toetert de koekoek, alles ademt rust en zuiverheid, gij zuigt U de longen volgij voelt U verfrist en opgeruimd, groet de landlieden harte lijk en ge hebt vrede met de hele wereld en Uzelf. Donderdag ben ik ook inezen dauio- trappen. Met mevrouw Tergouw. De kin deren waren met hun club mee. Eigen lijk was het meer dauw wandelen, want op onze leeftijd slüt het tempo wat. We zijn de Plassen omgeweest. De leeuwerik was er niet, die was wel wijzer en bleef lekker in z'n warme nest. de kikkers waren weer in de modder gekropen, want ze dachten, dat de lente een ver gissing van de kalender was; de koeten zelden geen boe en geen ba; melkmeisjes waren er niet; wel ontmoetten we een enkele boer. die in oliejas zijn schouwtje klauwde, h(j groette niet eens; de koe koek was naar zijn familie in het Zuiden en toen begon het te regenen. De Plassen zijn altijd mooi. zei me laatst een Gou wenaar, onder blauwe en grijze luchten. Morgen brengen. Jt moet ze eens zien. als je tn sopnatte schoenen staat. Op de hoek van de Korsedyk stond een tentje Daar hebben we hete anijsmelk gedronken en even onze voeten gewarmd op een stoof. Om acht uur waren we weer thuis; gelukkig, want ik begon last te krijgen van m n wint erf enen. Tegen de kon en Om op fe drogen heeft mevrouw Ter gouw de kachel maar aangemaakt. Ze laat hem nou maar branden, 't ts de moeite niet u-aard om hem uit te doen. JAN TERGOUW. Verhuizingen binnen dc gemeente 8 Peek (4 pers) van Wachtelstraat 24 naar Wachtelstraat 27; R Boele (2 pers van Raam 179 naar Wachtelstraat 24; A'. Cammernat (3 persvan Achterwillcns 26 naar Westerkade 79. Chr C. Knlmeicr (7 persvan Lange Willcmstceg 9 naar Dn Costakade 79; 1! M. Gardenier (3 pers van Westerkade 79 nanr Da Costakade 77: C Bontekoe (3 pers van Wijde Poort 2 naar Gcuzenstraat 46, B. J. Noorlamler (4 pers.) van P. C. Bothstraat 53 nnnr Houtmansplantsoen 6. J, Spee (6 pers) van Lcmdul&tecg 31 naar Schaepmnnstr 8; G A. van Leeuwen (2 pers) van Raam 7A\ naar J Phillpsweg 40; J. P van Oosten (6 pers.) van J. Phillpsweg 40 nnnr Mos- piraat 25; F A Quint (5 pers.) van Mos- straat 25 naar Da Costakade 85: D. Baden (3 pers.) van Herenstraat 107 nngr Boele kade 57. II. A Houtman (5 pers) van Gouwe 20 naar Fluw singel 35 N. C Zorg (3 persvan Kruidcnicrsstr 21 naar LUs- terbesstraat 3: F dc Vroom (3 pers) van Burg Martenssingrl 26 naar Tweede Schoolstraat 14; P. W Smlnk van Eerste Kade 45 naar Julian islulsterreln 1 J Vonk van Turfsingel 50 naar Walvisstraat 8. J van Erkel van Groenendaal 57 naar Baanstraat 11; mevr de wed E M Hce- vensBoutellier van Kleiweg 12 bv naar Blekersslngel 29; H van Groningen van Kon. Wilhelminaweg 190 naar Vorstman- straat 29 O J M Steenland van Raam 144 naar Schiel Hoge Zeedijk 35. M J O A Steenland—Vonk vnn Kleiweg 27 naar Schiel Hoge Zeedijk 35. Predikbeurten voor Zondag Ned. Herv Gemeente. St Janakcrk (Achter de Kerk 5) 9 en 10 30 uur ds G. Elzenga; 5 uur ds Gerh Huls. bediening H. Doop. Westerkerk, (Emmastraat 33) 10 uur da A A. Wildschut. Amsterdam. Jeugddienst; 5 uur ds J. J Koning, bedie ning H. Doop Ver van Vrijz Ned. Hervormden (Pe perstraat 128) 10.30 uur ds P. v. d. Veer. Amsterdam. Ned. Herv Ver CalvUn (Turfmarkt 142) 10 uur ds J H Paddenburgh, Zeist, 3 uur ds J v d. Heuvel. Schoonhoven Remonstr. Oeref. Gemeente (Keizer straat 2) 10.30 uur da H. J. de Wijs Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10 uur ds W. F Schröder. bevestiging nieuwe leden. Oud Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10J0 en 6 uur pastoor G P. Giskes Geref Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur da W- van Dijk Geref. Kerk art. 31 (in Chr. Geref. Kerk, Gouwe 141) 8 30 en 3 30 uur. ds G Koene koop. Geref. Gemeente (Stationsplein 15) 10 en 5 uur dr C Steenblok Chr. Geref Kerk (Gouwe 141) 1015^n 5.15 uur ds J. A. ZIJlema. NleuwerooFd Nod Geref Gemeente (Turfmarkt 56) 10 en 5 uur ds Joh. van Weizen; Woens dag 7.30 uur ds Joh. van Weften Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23) 10 en 5 uur cand. J. Ytsma, Ocgetgeest; Dinadag 7.30 uur Bijbellezing ds J. 1. van WUck; Zaterdag 7 30 uur Bidstond Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 en 7 30 uur kapiteincs E. Geutjes ca M Meijcrhof. Kerk v Jezus Christus van dc Heiligen der laatste dagen. (Spieringstraat 49) 3 uur dienst Goudse Stadsevangelisatie (lokaal De Krlth, Achter de Kerk 10) 7.30 uur de heer W. F. Kloosr: Dinsdag 7 45 uur dr A. Ma nussen. Zeist. Maranatha-avond De tioorloper van het htiidipe pebSTutJ, Wiet ka'-ioor. dat van J884 tot 1914 op de zelfde plaats op de Markt was geves tigd. Naast de bank het vroegc-e café Harmonie. Op de plaats van deze twee percelen staat nu één ptjtd. TTET VERHAAL gaat, dat vele Jaren "'■geleden een'oude dame op zekere dag zo omtrent het middaguur een wandeling door de stad maakte. Het was nog in de tijd, dat oude dames zoiets zonder gevaar konden doen; fietsen waren er nog niet. om ovef auto's maar te zwijgen. Opeena werd haar oog getroffen door iets. dat zU al vele malen had gezien, maar dat nog niet verder tot haar was doorgedrongen: voir verschillende werkplaatsen zaten werklieden op de stoep, die bezig waren hun boterham te eten. Het was een vrlendelUke. goedhartige dame en zU informeerde bU enige eters, waarom /ij deze vrij harde cn ongemak kelijke zitplaats luidden gekozen om hun schaftuur te houden. ..Welwas het antwoord, „wij wonen buiten de stad. Tijd om In de middaguren naar huls tc gaan. hebben we niet en geld om met ons ..stlkkczakje" naar een herberg te gaan. wel. dat hebben we ook niet." Hoogstwaarschijnlijk heeft dc belang stellende vraagster veel over dit antwoord nagedacht en dnar zij iemand was met een sterk ontwikkeld sociaal gevoel, was zU niet tevreden met alleen maar het feit te constateren, doch heeft zU tevens naar middelen gezocht om in deze toestand verbetering te brengen. De naam van deze dame was Henrietta Helena Hoffman cn zU woonde op de Oosthaven in een van dc mooiste en groot ste patriciërswoningen van de stad. Een ander verhaal vertelt, dat mej. Hoffman op zekere dag werklieden var. buiten de stad in haar huis aan het werk had Pc werktijden waren zodanig, dat de mensen feitelijk nllocn maar thuis waren om tc slapen. „En wanneer eten jullie nu warm eten?" vroeg mei Hoffman .Als wi| vanavond om negen uur thuis zUn". was het antwoord. Hotlman's stichtingen Toen me), rfoffman stierf, kwam het re sultaat vnn haar overpeinzingen san het licht Bij opening van haar testament bleek dit de volgende bepalingen te bevatten: aan de gemeente Gouda werd gelegateerd oen belangrijk kapitaal tnet nog enige ge bouwen en uit de rente daarvan moest worden opgericht ten eerste: een gesticht „tot opneming en verpleging vin vrouwen en meisjes uit fatsoenlijke stand, die met aardse goederen weinig gezegend waren", tegen betaling van een zekere, door de gemeenteraad te bepalen som 2e een volksgaarkeuken om ambachtslieden uit andere gemeenten een goede en goedkope warme maaltijd te verstrekken. De eerste opdracht heeft vorm gekregen In de Hoffman's Stichting. Oosthaven 52. Ieder kent dit mooie, statige gebouw Als op zonnige dagen de bomen zich ln de grote vensterruiten weerspiegelen, waar achter de grUze dames-coiffures zich buigen over een haakwerkje, dan is het dc voorbijganger, die een steelse blik naar binnen werpt, of hij geconfronteerd wordt met een oud-Hollands schilderij. De gemeenteraad, het testament dus aan vaardende voldeed ook aan het tweede deel van de uiterste wilsbeschikking vsn mejuffrouw Hoffman. Op 23 October installeerden Burgemeester en Wethouders het bestuur van de Volksgaarkeuken. Men liet er geen gras over groeien De andere dag reeds kwamen de regenten in verga dering in Arti Legl bijeen Het waren de heren 11 W J. Koning, voorzitter; P. C. v. <1 Meulen. secretaris. H. Jager, penning meester; A H. van Dillen en C van Veen. commissarissen. Aan deze heren was de taak opgedragen te zorgen, dat voortaën voor Iedere werk man. die van buiten kwam. er elke dag een goede cn goedkope warme maaitijd gereed stor.d. OngelukkigerwUse beston den er echjer geen stichtingen van deze opzet, zodat 'ze niet bij een ander In de leer konden gaan Er werden talloze be sprekingen gevoerd, reizen gemaakt naar Den Haag en Amsterdam om gebouwen te bezoeken, waarin voor vele mensen tege- lUk gekookt werd en toen wist men de hand tc leggen op een gebouw, dat als smederij diende en voor het doel geschikt leek Het stond, waar het nu nog staat: Keizerstraat 6 Er werd verbouwd, ge ïnstalleerd en versierd, er kwamen een aantal borstbeelden van de Koninklijke fa milie in en op 20 Mei 1889 om 12 uur des middags werd de eerste maaltijd opge diend. Het was een feestmaaltUd, waarbij burgemeester, mr A. A van Bergen IJzen- doorn. de openingsrede uitsprak De andere dag, 21 Mei 1889 werd de Volksgaarkeuken voor het publiek open gesteld. dus bestaat zij dezer dagen zestig jaar. Goede burgerpot Ontelbaren hebben in dl; a^stig jaar tussen de middag hun schrAMm naar de Keizerstraat gerieht en al rekent dan de „Gaarkeuken" niet meer speciaal de am- Examens aan R.H.B.S. Het mondelinge gedeelte van het eind examen aan «i§ Goudse RHBS. zal voor de A-afdcling worden afgenomén op 17. 18. 20 en 21 Juni en voor de B-afdellng op 23. 24 25. 27. 28. 29 en 30 Juni en 1 en 2 Juli. Als deskundigen bU het A-examen heeft de minister van Onderwije, Kunsten en Wetenschappen aangewezen de heren dr D. Langedijk. Q. Chr. J. Klewit en mej. dr A. Posthumus, allen te 's Graven- hage Bij het B-examen zUn als deskun digen aangewezen de heren dr M van Vlaardlngen te Rotterdam, dr J. W B van der Stigchel te 's Gravenhage en w Gescher te Delft. bacht6lieden van buiten de stad. maar oök van uit de stad en daarnaast de werkende vrouw, de typiste of wnderwijzcres, die op kamers woont, of de vrijgezel, die een kamer zonder pension heeft gehuurd, tot haar klanten, al zet zU haar deur gastvrU open.voor de man. die ln zUn ouderdom de zorgen van eep huisvrouw moet missen en voor de echtgenoot, wiens vrouw een paar dagen op reis is. al heeft zU dus het terrein van haar werkzaamheden ver groot. In één opzicht is zU dezelfde geble ven: er wordt een goede. smakelUke bur gerpot op tafel gezet tegen een lage prijs Sinds vijftien Jaar zwaaien de heer en mevrouw Nodrlander er de scepter, zij worden bijgestaan door een keukenmeisje cn een werkster We hebben drukkere tijden gehad dan tegenwoordig", vertelt de keukenmeester, „toen het brood van do bon ging en de fabriekscantines weer gingen werken, ver minderde het Bantal bezoekers. Gemiddeld hebben we elke middag zo tussen de twin tig cn vUf cn twintig gasten. torwUl slechts enkelen hun eten komen afhalen. Als men een paaf jaar geleden In de Keizerstraat de lucht van de snert in de neus kreeg, dan stond In een wip de gang vol. Maar nu wil men liever diepvries dan In- mank In dc oorlogstUd zijn we altUd open geweest Jus was er niet en het menu bestond hoofdzakelijk uit soep en aardappelen Ook hebben we nog ongeveer twee ton bleten vqrwerkt." BIJ een tocht door het gebouw treft het de bezoeker, dat de echte oud-Hollandse - zindelijkheid overal hoogtU viert. De keu ken mot het geweldige fornuis, waarop voor vijftig mensen tegelijk gekookt kan worden de spoclafdcllng, de schuur, de provisiekamer, de kelder. Waar eie grote pollen met inmaak staan, die de keuken meester en -meesteres zelf verzorgen, de eetzaal, overal is het even schoon en zuiver. In de eetzaal staat een mededeling: klachten bij de manndcommlBserls, volgt de naam. Het aantal klochtcn zal wel te tellen zijn. Het beslui r van de stichting bestaat momenteel ul» de heren: ir.r J. L. J. A. van Mechelen. voorzitter; H. Maaskant, secretaris; W. Goedewaagen. penning meester; A J. A. Voi, vlcc-voorzltter cn A. n. v. d. Putte, commissaris. De opzet van de Volksgaarkeuken ts vsn sociale aard. er mag gee# concurrentie ontstaan met do mudenstand. Zoals Let" bestuur momenteel do zaak laat werken. 8 wordt hit zuiverst de bodoeling van de erflaatster benaderd. Loop der bevolking Gevestigd: C J M Jaspero—Moons van Rceuw&k naar Blekersslngel 60; D. O. Goedhart van Ermelo naar Wosthaven 11; C. J. de Vetten v. Waeaenaar naar Nieuwe Haven 108; S. Koopman van A'dam naar R. v. Catsweg 61; H. Vink van Bleakens- graaf naar Joubertstraat 171; J. W. van KooU van Brakel naar R. v. Catsweg 87; C.- Veratees van Alphen a d. RUn naar Turfsingel 17; H. W. Lc Blanc, van Den Haag- naar Turfsingel 17; J. M. TUdlnk van Hengelo naar Regentcsseplantsoen 26; C. J Hczejneg van België naar Markt 22; A. van der Ham van Haastrecht naar Gouwe 117; J. P. van der Ham (5 pers.) van Haastrecht naar Gouwe 117. Vertrokken: c van der Reeden—Wln- tershoven van Molenwerf 14 naar» Leer dam. Meent 50. P. W. Verkerk (9 per») van Woudstraat 12 naar KeeuwUk Platteweg H 183; C Nootenboom—Bakker van Woud straat 12 naar ReeuwUk, Platteweg H 183; M Rlp—de Jong van Vierde Kade 28 naar Waddinxveen. Zuidkade 167; A. L. Ver schut van Klimopstraat 6 naar Utrecht. Amsterdamse Straatweg 216; C. D. van Kerkhoven van Karekletatraat 29 naar Hillegom, Pr Bernhardatraat 64; B. Jaco-, bes van Turfmarkt 32 naar Epe. Gloria- laan B153 III; B van Sevcnhoven van Westhaven 11 naar Lekkerkerk, Kerkweg 104; G L. Balvert (3 pers) van v. d. Palmstraat 44 naar Canada; G. J. Straver 4 pers) van Krugcrlaan 59 naar Amers foort. Iepstraat 4, F. Verbiest van F. W. Reitzstraat 5 naar Zutphen. Dieseelraat 36; M C. van Gooien—Hortenslus van A. de Vismarkt 9 naar Waddinxveen. Noord einde 11; S H. dc Jong van Krugcrlaan 130 naar R'dam. Zwaerdecroonstr. fob; W Boon van Derde Kade 29 naar KatwUk; F. L A. Plomp van Turfsingel 10 naar Capelle a d. IJ.. Bermweg 390a; M Rid- dersma (4 pers) van Gouwe 186 naar Utrecht. Groeneweg 105; J. Schultzde Kogel van Korte Dwarustr. 2 naar Nw Lckkerland. Middelweg 33. G. Prins (2 pers) van Zeugestraat 78 naar Haarlem. Wagenweg 198; M J. Schuurhannes van v. Bergen IJpark 1 naar Raalte. Kanaal dijk B 2. C Hol, (2 pers) van Kievitstraat 12 naar Haastrecht. Hoogstraat 24. Burgerlijke Stand Geboren: Cornells Johannes Maria, zn van J. C. E U. Janssen en C. J. W de Zeeuw. Krugerlaan 211; Maarten, zn van W Schouten en W van den Berg. Jaag pad 14; Arie Cornells, zn van C. van der Linden en S W J GroenendUk. Burgem. Martenssingel 85; Bernardus zn van B. J. Th. A. Meulman en J. Rapts. Derde Kade 52. Leendert. zn van J. Manschot en A- M Kok, Nieuwe Haven 223; Hendrlka Maria, dr van S. P. Janmaat en E Baas, Ridder van Catsweg 76; Angela Jacobs Clemens Maria, dr van J. M. H. L. Brink cn J. van Hilten. Krugerlaan 47; Cornelia Jacoba Maria, dr van W van Os en J. P. Baks, Vorstmanstraat 3 Ondertrouwd: R. J Verboeff en G. C. van der Goes; L. Signer en G. A. de Graaf; J. F. Touboul en A. J. de Lange; R H van der Ven en A. M. J. van det Pouw; F. de Vries en M Hoogerwaard. Overleden: Geertrulda Hendrika Hul- schcr. geh met F H. Rietveld 49 J Hen- drlkus Oosterom 69 j

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1949 | | pagina 2