Hirosjima, 4 j aar na de atoombom
van hfl week-end
Ijf ^yX
Als de wind erover jaagt
fWIMPlEen de Wassen Beelden
f^Onbereikbax
J
/■gy y
De strijd tegen het bederf van
levensmiddelen
Niet overhaast troeftrekken
Meer dan 100.000 doden,
maar het leven gaat voort
OUD-BURGEMEESTER VAN SCHIEDAM
WORDT 103 JAAR
Rookt nog met smaak zijn sigaartje
PUROLEKÜÜ
De
HET LIED ALS OPERA
Vredige klanken stichten onvrede
Carillon-strijd in
een Engels dorp
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
M&y ii
WAT
ONRECHT
0°KJ
De bacteriedodende lamp een goede hulp
EFHSIT. BLAE - PAGINA 2.
ZATERDAG 6 'AUGUSTUS 194»,
DOOR G. WARD PRICE
Men kan Hirosjima en ometreken doorkruisen ln een auto of men kan er boven
rondvliegen in een vliegtuig, zoals ik ln de afgelopen drie dagen heb gedaan,
maar men zou, als men het niet wist, niet kunnen vermoeden, dat dit hier drie Jaar
geleden de rampzaligste plek ter wereld was.
De Japanners zijn vlijtig als de mieren en dat is één der oorzaken van het snelle
herstel van de meest gehavende negen vierkante mtjl van het aardoppervlak. Een an
dere Teden Is, dat de Japanse steden voor het grootste deel bestaan uit houten bouw
sels. En de derde reden is gelegen ln de veerkracht die de menselijke natuur in staat
stelt zich van verpletterende slagen te herstellen.
Hirosjlma ziet er op het ogenblik uit als een pas aan de grenzen der beschaving
opgekomen stad, zoals de gouzoekers stichtten of zoals men ze zag opkomen na de
grote olie-aanboringen in Oklahoma.
De winkels zijn meer kramen dan gebouwen, maar de straten zijn vol van het gewons
type Japanse stadsbewoners. Men ziet veel fietsen en kleine auto's.
Trams en verkeerspolitie zijn in functie; grote reclame-borden rijzen op terzijde van
de straten; er rijn bioscopen, kapperswinkels, schoonheids
salons, inderdaad, de stad ziet er primitief en wat rommelig
maar overigens normaal uit.
Nochtans, 80.t)00 van haar huidige inwoners hebben een
gebeurtenis doorleefd, zoals zelfs de jongste oorlog niet
vreselijker kon voortbrengen.
Ik had verwacht, dat de bevolking althans ten dele uit
nerveuze wrakken zou bestaan of uit lijders aan geheimzin
nige ziekten tengevolge van de radio-actieve uitstralingen
Maar ik heb daarvan niets bespeurd in de straten. Ik daeh:
dat ze wel allemaal in de hospitalen zouden zijn.
Zijn er hier veel mensen, die de atoombom overleefden?,
vroeg ik aan dr Sasaki, een der geneesheren van het hos
pitaal.
Ik ben er zelf een. antwoordde dr
Sasaki, een jonge man van een jaar of
acht-en-twintig. Ik 6tond hier ln deze
zelfde gang, toen de bom viel.
Zijn er nog meer?
Hij liet drie jonge vrouwen roepen, dik
en rond. met rooe wangen, glimlachend,
één van hen was verpleegster, de beide
anderen waren typistes. Afgezien van wat
blauwe plekken en kneuzingen, waren ze
ongedeerd gebleven.
En hoe staat het met de patiënten?
vroeg ik.
Er zijn er nog steeds zes ih het hos
pitaal en vier komen er geregeld om be
handeld te worden, zei de dokter. Het zijn
gevallen van brandwonden, die door de
uitstraling werden veroorzaakt.
Het hospitaal is een van de 12 grote van
gewapend beton opgetrokken gebouwen,
die samen met een 150 andere gebouwen in
Hirosjima de explosie hebben door
staan. De andere huizen werden vernietigd.
In Juli 1945 ward als proef de
eerste atoombom tot explosie gebracht
in de woestijn van Nieuw-Mexico.
Drie weken later, op 6 Augustus, werd
de Japanse stad Hirosjima door de
tweede bom van de aardbodem weg
gevaagd.
Ward Price, een van 's werelds be
kendste journalisten, bezocht kort
geleden dezè door atoomkracht ver
nietigde stad en constateerde, dat zelfs
een atoombom, hoe verschrikkelijk
ook in zijn uitwerking, niet in staat is
een groot bevolkingscentrum voor
goed uit te roeien. Hirosjima is
grotendeels herbouwd. De bevolking
leeft en werkt er als vanouds en de
perzikbomen bloeien
In nevenstaand artikel vertelt
Ward Price van zijn ervaringen in
Hirosjima vier jaar na de atoombom
explosie.
8 nor-i:
f I'lf'TTvyma
L i i)7rrrBi—mrg
t fiT.wjnina ■"■Mryyi'i
Ê&fö&H&lSSÊSBÊË
I Q..o„ J'mim I
6 Augustus 1945
Die ene bom doodde 78.150 van de 250.000
Inwoners, verwondde er 37.429 en roeide
er 19.983 zó volledig uit. dat er zelfs geen
spoor van hen overblfeef.
Toen de bom om kwart over acht in de
warme, vochtige en nevelige morgen van
de 6e Augustus 1945 barstte, was de hui
dige burgemeester van Hirosjima, de heer
Shinzo Hamai. een man van ln de veertig
jaar. Juist te voet op weg van zijn huls ln
een der buitenwijken naar zijn bureau In
de stad.
Ziehier, wat hij vertelt over wat er pre
cies gebeurt, wanneer er een atoombom
ontploft:
Allereerst was er een flits als van een
ontzaglijk magnesiumlicht vlak boven het
centrum van de stad ter hoogte van een
1500 meter.
Dadelijk daarop een niet zeer lulde
knal en de bom viel toen "gedurende een
honderd seconden gevolgd door een kolom
van vuur. Toen hij ter hoogte van een
drie honderd meter was gekomen, spatte hij
uiteen in een naar alle zijden uitstralende
verblindende rode gloed.
Het lawaai was ontzettend en tegelijker
tijd kwam er een golf van ondragelijke
hitte, die ongeveer één seconde aanhield
en een rukwind van wel 500 of 1000 mijl
per uur. die de stad eenvoudig wegvaagde.
De burgemeester, die een paar kilometer
veuwijderd was van het punt. dat nu door
een bord met een sinister opschrift „Cen
trum van de aanval ia aangegeven, werd
tegen de grond geslagen.
Schoorstenen onbeschadigd
Het schijnt dat cylindrlache. vensterloze,
van gewapend beton opgetrokken torens
een wijkplaats bieden. Fabrieksschoorste
nen van deze vorm bleven onbeschadigd.
De fabrieken zelf werden vergruizeld. maar
de schoorstenen bleven staan te midden
van de algemene ruïne, als tanden van een
gebroken kam.
De bijzondere verschrikking van de
atoombom ligt in de ..gamma-stralen", die
bij de ontploffing worden uitgezonden.
Mensen, bij wie deze stralen diep waren
doorgedrongen stierven binnen drie maan
den. maar er waren ook vele gevallen van
verbranding door radio-activiteit, die niet
ernstiger waren dan ernstige zonnebrand.
De minste bedekking door kleding, voor
al als ze licht van kleur is. verleent reeda
afdoende bescherming.
Dr Sasaki zei. dat hij duizenden van zul
ke gevallen had behandeld. De meeat
voorkomende verschijnselen waren diar
rhea, bloedend tandvlees, en plekken op
de huid. di^in vele gevallen geleidelijk
verdwenen.
Maar de voornaamste autoriteit terf>laat-
se op het gebied van radio-actieve etralen
is de Commissie voor de Atoombomslacht-
offers, die door de Nationale Baad voor
Gezondheidsonderzoek van de Verenigde
Staten in het leven is geroepen.
Deze Raad heeft een «taf van veertig
man. waarvan de helft uit geleerden be
staat en die in het bezit 1* van een hyper
modern medisch laboratorium voorzien
van een volledige uitrusting met X-«tralen
enz.
Twintig jaar contrble
Dit Instituut zal de onderzoekingen over
de uitwerking van de atoombom nog ge
durende twintig Jaren voortzetten. Moge
lijkerwijze zal het uitgroeien tot een «oort
Amerikaans-Japanse medische universiteit,
want de geneeskundigen en de met de
zorg voor de volksgezondheid belaste auto
riteiten van Hirosjima en van Nagasaki
de plasta waar ook een atoombom viel.
werken met de raad samen.
Elke aanwijzing wordt nagespeurd, zowel
wat betreft de reacties der lijders «ls f
ouder worden, alsook ten aanzien van ds
gevolgen, die aan de dag mochten treden
bij kinderen, die nog niet ter wereld waren
gekomen toen de bom viel.
De gedachte.ldat een generatie lang alle
leven ln Hiroe/ima en in Nagasaki vergif
tigd zou zijn door radio-activiteit is een
misvatting gebleken. Eb is geen vsrnls-
tigende Invloed meer aanwezig.
En zo heeft Hirosjima wederom een
kwart mlltioen Inwoners, die met peper
boompjes en perzikbloesems hun tuinen
als van ouds versieren.
(Nadruk verboden).
bu wie de g««to|en Juwelen van ds echi__
note van da Aga Khan waren verzekerd voor
21» millloen frence. heeft een beloning ven 10
procent ven de waarde uitgeloofd voor
deaene. die nuttige aanwijziglngen aan de
notitie kan geven.
Het Vlkingachip, de Hugin. li aangekocht
door de Engelae courant de Daily Mail.
1 w*t vaartuig
S lengi
TVTa opoe Herfst en opa Kooy is thans de
4* heer M. L. Honnerlage Grete te Breda
de oudste inwoner van Nederland. Op 10
Augustus hoopt hij de leeftijd van 103
jaar te bereikexl en hij zei ons: „Ik houd
nog altijd zeer van het leven en ik hoop
nog een paar Jaartjes mee te gaan". Voor
de gemeente Schiedam, waar hij op 62-
jarlge leeftijd op 1 October 1910 burge
meester werd om met 1 Juli 1919 met pen
sioen te gaan. ls hij een ..dure" klant,
aangezien de pensioenbetalingen natuur
lijk steeds doorgaan. Wie verwacht, de de
„notabel" een oude heer, die ondanks zijn
hoge jaïen iets eerbiedwaardigs heeft ge
houden. lichamelijk en geestelijk wel zeer
zwak zal zijn, slaat de plank mis. Hij as
wel enigszins hardhorend, terwijl het ge
zichtsvermogen ook achteruit is gegaan,
maar voor de rest is hij in een uitsteken
de conditie.
De benen willen niet meer zo erg,
zei hij. maar ik mag toch niet klagen. Je
kunt natuurlijk niet verwachten, dat je
op zo'n leeftijd zonder gebreken bent.
Maar ik rook nog m'n sigaartje en voel
me beat.
Hij was 50 jaar getrouwd en toen zijn
vrouw op 80-jarige leeftijd stierf het
huwelijk bleef kinderloos zei hij, haar
nu wel spoedig te zullen volgen.
„Maar zo zijn de mannen", aldus de heer
Honnerlage Grete. „ze houdfen wel eena
meer hun woord niet
Ook juffrouw Eigers. die 30 jaar bij de
oude heer. die toen al 73 jaar was. in
dienst trad, dacht, „dat hij er wel niet
lang zou zijn". Thans heeft zij onlangs
een medaille ontvangen voor 30 jaren
trouwe dienst
Jarenlang had de heer Honnerlage Gre*e
twee schoonzusters in huis. doch toen zij
„de wedloop tegen de tijd met hem verlo
ren, voelde hij zich erg „eenzaam" en
vroeg, of twee van zijn nichten, de dames
Francisca en Antonia Hutten, enige tijd
bij hem wilden komen logeren. Nu wordt
ten huize van de oude heer tijd nooit zo
erg krap gemeten, zodat het „tets langer"
geworden ia.
De dames zijn er nu reeds vijf jaar en
de heer des huizes kan met Antonia goed
babbelen over allerlei gemeentelijke za
ken, daar zij destijds 25 jaar lang gemeen
teraadslid te Utrecht was.
Inmiddels waken thans drie dames over
het welzijn van de 103-jarige mi deze vindt
het allerminst ongezellig. „Hg wordt be
ter verzorgd dan de keizer van Slam",
zei de dokter laatst nog, toen hij consta
teerde dat het hart nog zeer sterk was.
De heer Honnerlage Grete weet zich
alles nog goed te herinneren. Zijn carrière
begon als vennoot van de destilleerderij
P. Melchers in zijn geboorteplaats Schie
dam. Later werd hij raadslid en tenslotte
wethouder, waarna hem de ambtsket-n
als eerste burger werd omgehangen. Hij
was penningmeester van de St. Vincen-
tius-scholen (voor welke functie hij op zijn
95ste jaar bedankte, want toen werd het
hem iets „te druk"), oprichter van de
Mannenzfingvereniglng Orpheus te Schlè-
dam en bekleedde tevens tal van ere-
functles. „Ik ben thans nog ere-voorzit-
ter van Orpheus", zei hij.
Waaraan schrijft u nu toe, zo oud
geworden te zijn?
Daar moest de gastheer eens over den
ken, want het was ook geen gemakkelijke
vraag.
Ik ben altijd erg matig geweest
En hij kon ook steeds goed slapen,
aldus een der dames, als geen ander kan
hij alles van zich afzetten. En daarna
Een molen gaat verhuizen
Van de 800 schepradmolens, die ruim
een eeuw geleden Friesland droop hiel
den, is er nog maar één over. Hij staat
thans nog tussen Leeuwarden en Warga.
doch wordt binnenkort verplaatst naar
de rand pan het Heegermeer, waar de
molen als monument zal worden
bewaard.
hoorden we het verhaal, hoe hij op zijn
100ste verjaardag, toen hij nog beduidend
flinker was. aan het diner alle sprekers
tot 's nachts half een beantwoordde en
thuis gekomen ineens zei: „En nu gaan
we nog wat napraten". Toen hij eindelijk
naar bed ging. sliep hjj na twee minuten
als een roosMoeheid heeft de heer
Honnerlage Grete in zijn leven nooit ge
kend; ook was hij weinig ziek. Een enkele
keer is hij de laatste tijd nu wel eens
nerveus door de gedachte, dat de dood
thans niet meer ver kan zijn..
Hans Plesman begraven
Het stoffelijk overschot van Hans Ples
man, gezagvoerder van het bij Barl ver
ongelukte K.L.M.-viiegtuig Roermond, is
op de algemene begraafplaats in Den Haag
aan de schoot der aarde toevertrouwd:
Het hoofd van het vliegbedrijf, de heer
A D. Snitslaar. de algemene chef van de
vliegdienst G. J. Mèlouin en vier ge
zagvoerders fungeerden als slippendra-
gers bij deze plechtigheid. Het hoofd van
de dienst Operations K.L.M.. de heer C.
C. Steensma z^ide aan de groeVé. dat het
leven van Hans Plesman een en al een
voud en plicht is geweest. Zijn vrien
den en vertrouwden nemen een stil af
scheid van hem. Zij Hadden hem om zijn
vele kwaliteiten gaarne een hoge plaats
in het bedrijf toegedacht. Nadat de heer
P Kerdel namens de vriendenkring van
Hans-PJesman woorden van afscheid had
gesproken, sprak zijn vader, dr A. Ples
man. Alvorens van zijn persoonlijk leed
te getuigen, herdacht hij. mede namens
zijn echtgenote, de bemanningen en pas
sagiers van de Roermond en de Franeker.
Ds R. Bos uit Driebergen .sprak als vriend
van de familie woorden van troost en be
rusting. Hij besloot de plechtigheid met
het Onze Vader.
Aan de met tientallen kransen en bloem
stukken omgeven groeve gaven zeer velen
van hun medeleven en belangstelling
blijk. Van hen noemen wij de ambassa
deur der Verenigde Staten, dr Herman
B Baruch. de chefstaf van de Nederland
se Luchtmacht, luitenant-generaal C. Gie
bel, oud-minister dr ir M. H. Damme en
vele vertegenwoordigers van ambtelijke
en militaire luchtvaartkringen en van de
K.L.M.
Niji
megen subsidieert
Gelders Orkest
De gemeenteraad van Nijmegen heeft
met algemene stemmen besloten, een sub
sidie te verlenen van maximaal 25.000
aan ..Het Gelders Orkest", dat de voort
zetting zal zijn van de Arnhemse Orkest
vereniging.
De opzet is. dat de gemeenten Arnhem.
Apeldoorn en Nijmegen met de provincie
Gelderland opkomen voor de salarissen
en sociale lasten van de dirigenten, de
orkestleden en het administratief personeel
verminderd met het Rijkssubsidie, thans
geraamd op 83000.
Advertentie.
De krasse oud-burgemeester luistert nog
graag naar de radio.
Jongetje bedolVfen onder
instortend bunkerdak
Een veertigtal meter achter de uitkijk
post bij de Nieuwe Duinweg te Katwijk
aan Zee bevindt zich in de duinen een
bunker, waar de jeugd dikwijls aan net
spelen en graven ls. Tengevolge daarvan
was deze bunker geen veilige verblijf
plaats meer. Vijf jongens waren Woensdag
daar aan het spelen. Omstreeks kwart
voor drie begonnen de zijwanden van de
bunker uit te wijken en het ten minste
tien ton wegende dak van gewapend be
ton stortte naar beneden. De 7-jarige
Jantje Haasnoot uit de Adrianastraat ge
raakte onder het vallende gesteente be
kneld en werd later dood aangetroffen.
De borstkas was ingedrukt. De andere
Jongetjes wisten bijtijds zich uit de voeten
te maken en snelden naar het gemeente
huis om daar het onheil te melden.
Marine-oefeningen in de West
Dit najaar zal een oefeneskader van de
Koninklijke Marine uitvaren naar de
West. Behalve Hr Ms vliegkampschip
Karei Doorman omvat dit smaldeel Hr
Ms luchtverdedigingskruiser Jacob van
Heemskerck en Hr Ms onderzecbootjager
Johan Maurits van Nassau. De oefeningen
zijn bedoeld ter opleiding van vliegers van
de Marine Luchtvaart Diénst en van artil
lerie-personeel voor de vloot. De schepen
zullen begin December vertrekken en
worden begin April 1950 terugverwacht.
De Van Speijk naar de West
Het ligt in de bedoeling, dat Hr Ms
kanonneerboot Van Speijk dit najaar naar
Curaqao vertrekt, ter aflossing van Hr Ms
mijnenlegger Willem van der Zaan als
stationsschip aldaar. De Willem van der
Zaan zal dan naar Nederland terugkeren.
Zeepost naar Oost en West
Naar Indonesië vertrekt op 17 Augustus
a s. Hfet s.s. Zuiderkruis. Met dit schip kan
post worden meegezonden, mits deze
uiterlijk 14 Augustus op de bus is gedaan.
Naar Suriname vertrekt op 19 Augustus
het ra 8. Bonaire, hiervoor uiterlijk posten
op 16 Augustus.
KERKNIEUWS.
Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Terhornc
de heer J. A. v. Duyne, cand. en hulp
prediker te Deil-Enspijk; te Gemert (toez
ds C. Mulder, cm. pred.-hulppred. te Am
sterdam. Aangenomen naar Ede (vac,
K. v. d. Pol) ds J. v. Sliedregt te Huizen
(N.-H.). Bedankt voor Ede en voor Mont-
foort ds J. J. Poot te Barneveld.
Geref. Kerken. Beroepen te Goënga ds
J. E- Visser te Schermerhorn; te Montfoort
dé heer A. C. Hofland, cand. te Naaldwijk;
te Gllnd (2e maal) ds P. Uidam te Holy-
sloot—Zunderdorp.
Chr. Geref. Kerk. Beroepen te Nleuw-
Vennep de heer D. Coppoolse. cand le
Oudenrijn; te Gouda de heer P. Op den
Velde. cand. te Wormer.
Geref. Gemeenten. Tweetal te Rotter
dam-C. (vac. wijlen ds G. H. Kersten) ds
D. L. Aangeenbrug te Dordrecht en ds
Chr. v. d. WoestJjoe te Ridderkerk.
Telefoon voor prinses Irene
Reeds vroeg in de morgen werd prinses
Irene Vrijdag in het -paleis Soestdijk aan
de telefoon geroepen. Het was ZKH prins
Bernhard, die zijn dochter van Ierland uit
waar hij op het ogenblik vertoeft, opbel
de om haar geluk te wensen met haar
verjaSrdag.
Olivier van Noort deed
het goed
Van de 8 deelnemende jachten, welke
Maandag voor de Oostende-Solent race
startten, aijn slechts twee boten binnen
de vastgestelde tijd gebleven. Het zijn de
Mehalah van de Engelsman Pattinson, die
er 50 uur 40 minuten en 31 seconden over
deed en het Nederlandse jacht Olivier
van Noort, van A. W. Goudriaan, dat 63
uur 38 min. 16 sec. nodig had.
Wielrennen.
Internationale wedstrijden
in Olympisch Stadion
Donderdagavond 11 Augustus zullen op
de stadfonbaan te Amsterdam internatio
nale wielerwedstrijden worden gehouden.
In een 2 x 50 km wedstrijd achter grote
motoren komen onder andere aan de
start de wereldkampioen Lamboley. Fro-
sio (kampioen van Italië). Besson (kam
pioen van Zwitserland). Clautier. de Ne
derlandse kampioen Bakker en Pronk.
Verder vermeldt het programma een in
ternationale sprintwedstrijd voor profes
sionals met Arie van Vliet. Harris, Ghella
en de Zwitser Plattner.
Dat een tropische regenbui nog wel iets
anders is dan wat wij in Nederland een
„stortbui" noemen, bewijst dit plaatje
van een overstroomde straat in New
Delhi, de hoofdstad van India. Van de
autobus, die onder het viaduct door het
water werd verrast, is nog juist het dak
te zien! De overstroming maakte velen
in New Delhi dakloos en richtte aan
zienlijke schade aan.
(Sinds 4'/» jaar is er een strijd gaande tussen de gemeente Den Haag
en de Stichting Haags Operafonds, om de verdeling van de costuums van
het Deutsches. Theater en de Kameropera. Inmiddels is alles door de
mot aangetast
|e Opera schenkt veel illusies, maar blijkt nu ook een bron van ruzies,
want twee partijen zijn aan 't 6trij-jen, om lage boord en hoge zijjen, om
goudbestikte avondjurken, costuums van Indiërs en Turken, costuums van
allerhande vormen, en ook enofme uniformen, waarbij wij 't hakkenklakken
horen, (bijvoorbeeld van Kozakkenkoren); van stoere vechters tegen stieren,
van fiere gardeofficieren, ja, alle soorten klederen, met struis- en and're
met zwaarden tegen draken-kaken, waar Siegfried fél mee wist te
iet Lohengrinse zwanendonsjes en Parelvissers' diepzeesponsjes,
costuums voor drama en voor kolder
Dat alles ligt maar op een zolder
In afwachting der procedure, kwam ook het motje listig gluren. Terwijl de
mens maar procedeert, argumenteert en debatteert, door hartstocht voor het
recht verteerd, zijn de costuums nu écht verteerd, en ligt de Graaf van
Monte Christo, daar nèt zo mottig als Mephisto, en zonder charme ligt daar
Carmen, met zwaar ajour bewerkte armen, want ook het Motje plant zich
voort, hoort ongestoord het heerlijk woord: ^Ik heb je lief! Breng larfjes voort!"
Gun toch die Mot z'n egoïsme. Dat is z ij n existentialisme. Gemeente! Make
the bést of it, als Mot in jas en vesten zit, en schrijf met spoed een prijsvraag
uit, voor 'n opera met nieuw geluid, natuurlijk niet „Mottige Janus", een
stuk, dat heel lang van de baan is, maar 'n NIEUW stuk, waarbij dan géén
traan is, door Mot in Jansen Tilanus. Een prijsvraag, die van DEZE tijd is,
en louter aan de Mot gewijd is. Dan hoeft die mot ons niet te fnuiken, en zijn
costuums nog te gebruiken. Mag ik hier vast een voorbeeld geven? Daar rijst
het doek. U ziet het zweven. Daar staat de nobele Gravin, met Mot als
motto zet zij in:
Gravin:
Door weemoed ben ik schier verteerd
Omdat mijn hart de zon ontbeert.
Verteerd is daarbij óók tenslotte
Mijn* mooie jumper. Door de motten
Die kleine vlindertjes, die schurkjes.
Soupeerden van mijn fraaiste jurkjes.
Mijn schoon paleis is onbewoonbaar.
Want de gordijnen zijn ontoonbaar.
Geen hofbal helpt in dit geval
Hier helpt alleen de kamferbal
Grgaf:
Ik ben van adellijken bloede.
En broedde (houdt U mij ten goede)
Steeds op geschenken zonder góten.
Costuums. waaraan géén motten
vraten,
Ook mijn toilet, dat moogt U weten,
Is door de motten aangevreten.
Maar zullen motten ons bedotten?
Gravin! Laat toch de zotten spotten
Aanvaard deez' bloes! Eéns was
ze motvrlj
En 'k geef een kus er zónder
spot bijl
Vervolgens komt natuurlijk 't koor, en liefelijk klinkt ln ons oor. dat koor
van spuiters, vol van pit, voorzien van Shelltox en van Flit. Zij spuiten met
Vereende Spuit: 't Geluk erin, de Mot eruit....
Zo wordt Den Haag wereldberoemd, alóm geroemd en steeds genoemd, omdat
men van de nood een deugd maakt, en door het motje zelfs tot vreugd raakt.
Dat diertje kan ons zo zelfs lief zijn. Wij moeten niet te aggressief zijn; niet
zeggen: „Motje, mot je mót?", maar stil berusten in ons lot Op een toneel vol
mottenkasten, zal 't Haagje ons op kunst vergasten, die gróóts is. niet bekrom
pen-klein, een kunst, die een succes zal zijn, met Leitmotif en zoet refrein:
„Na Motregen volgt Zonneschijn)"
WOUTERTJE.
"yrolljk klingelde op gezette tijden, d.w.z,
vóór de oorlog, het carillon in
670 inwoners tellende Engelse dorpje
Essendon. De dorpelingen hielden van
hun St. Mary's kerkje en van hun caril
lon. In enkele gezinnen telde men een
carlllonnist, want Essendon had niet één
man. die het bespeelde, maar een hele
groep carillonnisten, die om beurten de
toren bestegen en de klokkeklanken over
de huizen lieten horen. Toen kwam de
oorlog, een bom die schade aanrichtte en
het carillon zweeg, lange tijd, jarenlang.
•Aanvankelijk misten de bewoners hun
•carillon; het plaatsje leek uitgestorven:
vele mannen weg en dan ook nog geen
klokkenspel. Maar ziet. de oor' g nam
een eind. de toren en de klokken werden
hersteld en o jammer, juist hierdoor werd
de vrede weer wreed verstoord, althans
voor zover het Essendon betrof. Want....
de oude klokkenisten waren bijna allen
verdwenen: gesneuveld in de oorlog, op
hetziekbed gestorven, te oud geworden
om de toren te bestijgen. De enige nog
aanwezige klokkenist van de oude garde
de zestigjarige Fred Bamford ging niet
bij de pakken neerzitten. Hij begreep,
dat de dorpstraditie moest worden her
steld en dat een nieuwe garde klokke
nisten moest worden opgeleid. Derhalve
riep hij Jongens en meisjes op, die wil-
*59
589-90. Nou, 't was echt gezellig, hoor,
daar in de tent van Pippel Ze vergaten
helemaal de regen, die op het tentzeil
kletterde, en ze verveelden zich niets!
Want die Pippel was 'n aardige vent. die
leuke muziek maakte en allerlei wist te
Zo zaten ze met z'n viertjes daar '9
hele poos en ze dronken thee; met 'n
koekje erbij, want die had Pippel ook bij
zijn provisie!
Maar toen Bunkie een poos later eens
z'n hoofd buiten de tent stak, scheen
warempel de zon weer.
Zeg, Jongenshet ls weer droog,
kijk maar! riep hij.
Ja. het was zo. En omdat ze zo lang in
de tent te gast waren geweest, moesten
ze heus weer terug. Want het was nog een
hele tippel naar huis!
Ja. zei Pippel, Jullie moet nou maar
weer op stap gaan. anders kom Je te laat
thuis en kryg je brommen!
Ze bedankten hem hartelijk voor de
gezellige uurtjes en voor de schuilplaats.
-g Ik blijf hier nog een poosJe
komt vandaag of morgen maar weer eens
•an, hoor!
den leren het carillon te bespelen Het
enthousiasme bleek groot: tal van candi-
daat-canllonnisten gaven zich op en
Fred Bamford koos acht leerlingen uit.
Besloten werd de Maandagavond als les-
avond in te stellen. En hiermede was de
knuppel in het hoenderhok geworpen en
Nverd het carillon, dat eertijds de mensen
had verenigd, omdat ze gezamenlijk in
aandacht en liefde naar de klanken lui
sterden, een splijtzwam, die de bewoners
in twee kampen heeft verdeeld die el
kaar zó fel bestrijden, dat onze Hoekse
en Kabeljauwse twisten van weleer er
bij in het niet vallen. Men heeft thans
V.C.'s en T.C.'s. Voor-carillonnisten en
Tegen-carillonnisten.
Laatstgenoemden zeggen, dat de oefen
avond op hun zenuwen werkt, want na
tuurlijk zijn de leerlingen, al waren hun
vaders cn grootvaders nog zulke kranige
beiaardiers, niet ineens volleerd. Sommi.
ge hameren er op los of een klok een
een stuk plaatijzer is. anderen slaan tel
kens en telkens weer een verkeerde toon
aan. De babies in de wieg worden er van
wakker en vermengen hun gekrijt met
de valse tonen daarboven, zieken winden
zich zó op, dat ze uren. nadat men de
beproeving weer voor een week heeft
gehad, niet kunnen inslapen. Anderen
daarentegen zijn blij de oude klanken
weer te horen, al gaat er dan wel eens
eentje mis en vergoelijkend voeren ze
aan. dat de acht geestdriftige jongens en
meisjes het toch moeten leren en heus
erg hun best doen. Hetgeen niet weg-
neemt, dat de eerstgenoemde groep zien
beklaagd heeft bij de Graafschapsraad
en deze zal nu in zijn hoogste wijsheid
uitmaken wat men er mee aan nioet, met
het Essendonse Carillon-vraagstuk,
twistappel in een gemeente van 670 zie
len van wie acht jongens on meisjes
plus een zestigjarige piet meetellen, bui-
ten de partijen staan, omdat ze zelf de
onruststokers zijn en dus eigenlijk dub»
bel en dwar* partij zijn.
Gesneuvelde Franse militairen
naar Frankrijk
Op 12 Augustus zal, op Initiatief van de
Nederlandse regering, te Roosendaal een
plechtigheid worden gehouden ter gele
genheid van het eerste transport van de
stoffelijke resten van 600 Franse militai
ren, die in de oorlog op Nederlandse
bodem vielen. Op bovengenoemde datum
zullen de lichamen van 120-gesneuvelde
militairen naar Roosendaal worden over
gebracht. waaronder dat van generaal
Deslaurens, die in de Meidagen van 1940
bij Vli«8ingen snéüvelde.
- «tikker t>U Spaak. Minister Stikker heeft
zijn relfi naer Straatsburg te Brussel onder
broken om een bezoek te brengen aan zijn
Belgische ambtgenoot. Spaak, ter bespreking
van vraagstukken betreffende de Baad van
Europa.
zaterdag a augustus 1949.
EERSTE BLAB - PAGINA S.
7»m
onrecht is, weten we lang
zamerhand wel. In de donkere
jaren van de bezetting, die nog maar
kort achter ons liggen, hebben we
dagelijks van de bezetter groot onrecht
ondervonden. Maar ook vóór en ni de
oorlog was onrecht aan de orde van
de dag. Onrecht ons aangedaan door.
anderen, daarover kunnen we mee
spreken. We hoeven er niet lang over
na te denken om hiervan voorbeelden
aan te-halen. En wat onszelf betreft,
ach ja, wij doen een ander ook wel
eens onrecht aan. Natuurlijk niet zo
erg, als een ander ons. Wy zouden zo
iets niet kunnen.
Het onrecht heeft in de samenleving
altyd overheerst. Daarom is het tot op
de dag van vandaag altijd verkeerd
gegaan in de wereld. Uit onrecht kan
nooit iets goeds worden geboren. Er
zyn nog landen in de wereld, waar dit
duidelijk blijkt; de landen, waar de
ongeschreven wet heerst, dat ieder
onrecht iemand aangedaan door hem
persoonlijk gewroken mag worden. Dat
jjjn de landen, waar het mes de men
gen los in de hand ligt, waar bloed
vloeit, het kostbaarste sap der wereld,
zoals Goethe eens zei. Neen, uit onrecht
is nooit iets goeds geboren.
dat weten we allemaal. Uit de
praktijk van het leven. De wijze
Salomo waarschuwde in zyn spreuken
reeds voor de gevolgen. Die onrecht
zaait, zo staat er, zal moeite maaien.
De mens heeft de waarheid hiervan
ondervonden. Door ons onrecht, dat we
in de eerste plaats anderen aandoen,
leven we in moeite. Door het onrecht
leeft de gehele wereld in moeite. Er
is moéite geoogst. Dat was het resultaat
van alles wat onder onrecht kah wor
den samengevat, van aUes wat niet-
recht is.
Het jammerlijke is, dat we de
dingen zo goed kunnen onderscheiden,
dat we een knappe analyse kunnen
geven van de gebreken, die onze tijd
aankleven, maar dat we niet bereid
zijn ook maar mee te werken om
hierin verandering, verbetering te
brengen. Wij gaan door met het on
recht, omdat het ons zo dikwijls zo
goed van pas komt; omdat het ons kan
helpen. Wy doen onrecht omdat we er
wel eens mee vooruitkomen in de
wereld, of omdat het ons kan helpen,
kan redden uit een benarde positie.
Maar daarna, als dat ogenblik, die
benarde positie is gered, wat dan! Dan
gaan we, vroeg of laat. ervaren, dat
Salomo het ons duidelijk heeft voor
speld: Die onrecht zaait, zal moeite
Geen secretaresse
meer nodig!
De A.C.E.C te Qherlorei, een van de
grootste fabrieken van electrische materia
len en toestellen ln België, heeft een
variant gevonden op het.tot dusver beken
de systeem om de menselijke stem of
r te geven.
Men heeft n.l. een apparaat uitgevonden,
dat briefpapier met magnetische poeders
prepareert, waarna het de menselijke
stem vrijwel feiliooa opneerfit. De Aken-
man zal in de toekomst, aldus een mede
deling van A.C.E.C., voor zijn appar%gt
rustig even een zakelijke mededeling aan
zijn relaties kunnen doen. het ogenschijn
lijk volkomen blanco vel papier ln eeh
enveloppe sluiten en per post versturen-
De ontvanger, die een dergelijke blanco
brief, voorzien van een briefhoofd van zijn
relatie krijgt, zet het «tuk papier in zijn
ontvangstmachine en prompt klinkt de
stem van de afzendfer door het vertrek
van de ontvanger. De A.C.E.C. zal waar
schijnlijk reeds dit najaar met apparatuur
en „briefpapier" op de markt komen-
Elk gezin een auto
In totaal waren er einde 1948 in de Unie
van Zuld-Afrika 551.383 motorrijtuigen in
gebru.k. In dat jaar zijn er 85.272 nieuwe
motorrijtuigen in het land ingevoerd,
waarvan 57.782 uit de V S. Op iedere 4 a 5
blanke inwoners van de Unie bezit er één
een auto. Het is een natuurlijk gevolg van
de Schaarste aan andere communicatie
middelen en van de grote afstanden. Een
auto is hier geen luxe. doch veelal gebie
dende noodzaak.
In het Laboratorium voor Wetenschap
pelijk Onderzoek der N.V. Philipa Gloei
lampenfabrieken te Eindhoven i« een
bacteriedodende lamp ontworpen, die van
groot nut zal kunnen zijn in de strijd
tegen het bederf van levensmiddelenen
andere voor bacteriën en schimmels ge
voelige producten. De lamp, die reeds in
productie is genomén, levert een «terke
ultraviolette atrallng, welke op bacteriën,
schimmels, gisten en dergelijke micro
organismen een vernietigende uitwerking
heeft.
Door de kostbaarheid en de moeilijke
hanteerbaarheid van de oudere ultra-
violetstralers is er tot dusverre nog
weinig van gekomen om bederf en rot
ting door bestraling tegen te gaan.
Thans echter heeft de techniek der mo-
De bacteriedodende lamp ziet er
als een T.L.-buislamp, doch zonder
fluorescerend poeder op de binnertwand
van de buis.
derne gasontladingen een nieuw soort
lamp gebracht, welke juist die straling
uitzendt, die de bacteriën vernietigt.
Het is een lage-druk-kwlklamp, die ver
geleken kan worden met een T.L.-buis-
lamp, maar dan zonder fluorescerend
Door haar eenvoud van bediening en
installatie opent zij grote mogelijkheden
voor tal van bedrijven, waar men met
bederf door bacteriën, schimmels of gis
ten te maken heeft of waar in het alge
meen micro-organismen schadelijk zijn.
In de eerste plaats zijn dat de levens
middelen verwerkende .ndustrieën, waar
in jaarlijks enorme hoeveelheden door
bacteriën en schimmels bederven. In
Amerika schat men het bedrag, dat op
die manier verlóren gaat, op 750 mlllioen
dollar per Jaar.
Nemen we als voorbeeld van zo'n
levnsroiddelen verwerken-de industrie
eens een zuivelfabriek, dan is de tap-
ruimte daarin een zeer kwetsbare plek.
De te vullen blikjes rollen, nadat zij zo.
goed mogelijk gesteriliseerd zijn, op de
transportband binnen om er automatisch
gevuld en dichtgefelst te worden. In deze
warme én vochtige ruimte is de mogelijk
heid tot infectie zeer groot, vooral in de
Door nu boven de transportband en de
vulmachine bacteriedodende lampen san
te brengen kan men eventuele besmetting
aldaar voorkomen en op die manier heeft
men in bepaalde gevallen de uitval der
gevulde blikjes reeds zeer aanzienlijk
weten te verminderen.
Ook in vruchtensapfabrieken, bier
brouwerijen. koelhuizen, gistfabrieken
enz. zal men de efficiency van de pro
ductie aanmerkelijk kunnen opvoeren
door het gebruiken van de bacterie
dodende lampen. In opslagruimten, waar
men met schimmel te kampen heeft, zo-
Hllv. 1 (KRO) 6 Orkest; Ji.05 Actualiteiten;
8.1» Journalistiek weekoverzicht; 6.30 Ned.
Strijdkr 7 Nieuws; 7.15 Kath. in Frankrijk;
730 Zuidzee er prairie; 7.45 Rea.uiz.; 8
Nieuws; 8 05 De gewone man: 8 12 Benja-
mlno Gtgll; 8 10 Lichtbaken. 8.48 Gr.pl.; 9.15
Zomeraproeten 10 Metropole Qrk.; 10.30 WIJ
lulden de Zondag tn; 11 Nieuws; 11.20 Conc.
Hllv II (VARA) Nieuws; 615 Populaire
liedjes; 7 Artistieke staalkaart; (VPRO) 7 30
vier vrouwengestalten. 7.45 Boekbespreking:
8 Nieuws; 8 05 Dingen van de dag. 8 12
Varia. 8 15 Johann Strauss, 9.46 Socialistisch
commentaar: 10 Johann Strauss; 10 45 Men
sen die wij wel eens ontmoeten; 11 Nieuwe;
11|| Kwartet Jan Corduwener; 1135 Gr.pl.
ZONDAG 7 AUGUSTUS.
Hllv I (KRO) 8 Nieuws; 8.15 Chopin: 8.30
Hoogmis; 9 30 Nieuws; (NCRV) 945 Fluit en
viool: (IKOR) 10 Kerkdienst. (NCRV) 11.30
Zangkoor; (KRO) 12.15 Apologie; 12.35 Hallé
Ork 12.40 Lunchconcert; 1 Nieuws; 1.20
Amusements Ork.: 1.45 Uit het boek der
boeken: 2 Kamermuziekconcert; 3 Kroniek
beeldende kunsten; 3.10 Wereldlijke can
tates van Bach: 4.10 Sport; 4 25 Vespers:
(NCRV) 5 Kërkdlenst; 6.30 Ned. Strijdkr.. 7
Gewijde muziek: 7.15 Causerie; 7.30 Nieuws;
(KRO) 7.45 Gr.pl.; 7.50 In 't Boeckhuys;
05 De gewone man; 8.12 Symphonette Ork
•-30 Salzburger Festsplele: (145 Plano; 10
Hoorspel; 10.37 Actualiteiten: 10.48 Avond-
Hilv. II (VARA) 7 en 8 Nieuws; 8 18 Albert
Sandler. 0 Hallé Ork.; (VPRO) 10 Voor de
ouden v. dagen; 10.05 Morgenwijding;
(VARA) 10.20 Paul Godwin Ork.; 10 30 Voor
de vrouw; 10.45 De Regenboog; 11.20 Plano;
11.40 Voordracht; 12 De kleine man; 12.38
Kwartet Jan Corduwener; 1 Nieuws; 1.15
Kalenderi 1.20 Roemeens Ork.; 1.50 Zang;
2 Violoncel; 2.30 De gevaren der zee: 2.45
Orkest; 3.10 Duif en doffer; 4.24 Belshazzar's
Feast, 5 Voor de Kleuters; 5.15 Vacantie-
vertelllng: 5.30 Frans programma.
Avondprogramma.
Hllv. I (NCRV) 6 Melachrlno Örk.T 4.15
Sport; 6 30 Ned. Strijdkr 7 Nieuws; 7.15
Onder de leeslamp, 7.30 Actueel geluld; 7.45
Ravel:.8 Nieuws; 8.15 Gebedsuur; 9 30 Kerk-
concert; 10.15 Gr.pl.; 10.45 Avondoverden-
klng; li Nieuws; 11.15 Phllh. Symph. Ork.
van New York; 11.40 Orgel.
Hilv. II VARA) 6 Nieuws; 6.15 Varia; 6.20
Malando; 8.45 Parlementair overzicht.
7 Washington Nationaal Symph. Ork.; 7.10
Deense Volkshogeschool; 7.30 Alma Muslca;
8 Nieuws. 8.05 Dingen van de dag; 8.15 Cor
Steyn; 8.45 De a.s. Bonde Tafel-Conferentie.
9 Actuele kanttekeningen; 9.30 Salzburger
Festsplele; 11.15 Nieuws; 11.30 Orkesten.
«er roesten; 84Q Orgel; 0 Or.pl.. 9.10 Post
duiven; 9.15 Gr.pl.: 9.45 Geestelijk leven; 10
Meester-Trlo; 1030 In de tuin der Poëzie;
10.50 De Jonge Flierefluiters; 11.15 Triangel.
(AVRO) 12 The Frickley Colliery Band.
12.30 De Zondagclub; 12 40 Viool en plano: 1
Nieuws; 1.20 Musicorda: 1.50 Even afreke
nen heren; 2 Weena Phllh. Ork.; 2.05 Boe
kenhalfuur: 2.30 Concert; 4.10 Plano-duo:
4.35 Sportrevue: (VARA) 5 Mandoline Ork.;
5 20 Arbelderszangvereniglng; 5 40 Accor
deonvereniging: 6 Nieuwa; 6.15 Sport;
(VPRO) 6.30 Studlodlenst: (IKOR) 7 Luls-
terciuba; 7.30 Het woord spreekt ona aan;
(AVRO) I Nieuws; 8.06 Reportage; 1.15 The
Royal Scots Greys; 1.48 Hoorspel9.25 San-
dor Vldak: 0.40 Dat kun »e begrijpen; 0.50
Cabaret Manne-Minne-Moellijkheden; 10.25
Gr.pl.; 10.30 Goois Vocaal Kwartet; 11
orgel*18' US skymuteri: 1145 pt*n0 en
MANDAG 0 AUGUSTUS.
Dagprogramma.
Hllv i (NCRV) 7 en 0 Nieuws. 0.15 Te
Laudamus; 1.45 Viool en plano; 015
ochtendbezoek; o 30 Commentaar op kus-
«engevecht; 9.40 Phllh. Ork.: 10.30 Morgen-
dienst; n Philadelphia Kamerstrijkork. 1120
oude en nieuwe schrijvers; 11.40 Piano
recital. 12.10 Lunchklanken12.33 Trio
Fantasia; i Nieuws; 1.15 Mandollnata; 1.45
zang en Orkest: 2 Voor dé Jeugd; 2.35 Ra
dio Phllh. ork.; I.3Q Zangrecital: 4 pUbel-
4 45 Vl°°l «n plano; 8 Kleuters: 8.18
Strijkorkest; 5 48 Reg. uit*.
al* bijv. ln kaaapakhuizen. kan men zich
door gebruikmaking van deze lampen veel
werk en veel zorg besparen.
Hoe en op welke wijze men de bac
teriedodende lamp zal moeten aanbrengen
dient voor elk geval afzonderlijk be
keken te worden. Het hangt er namelijk
van af of men de bacteriën door directe
bestraling wil doden of dat het er voor
al om gaat de lucht eterlel te houden.
Bij het steriliseren van vloeistoffen moet
men er voor zorgen, dat de straling
overal diep genoeg in de vloeistof door
dringt.
De bacteriedodende lamp dient boven
dien zo gemonteerd te worden, dgt de
huid en vooral de ogen niet aan de ultra-
violettestrallng worden blootgesteld. Ook
kan men de schadelijke werking op de
ogen voorkomen door het dragen van een
blank glazen bril of een zonneklep.
De bacteriedodende lamp ls nog Jong
en de ervaringen er mee zijn nog gering,
doch in bepaalde gevallen, bijvoorbeeld
in de zuivelindustrie, heeft men reeds
belangrijke successen geboekt.
Nog meer vrije prijzen
In dé Staatscourant van gisteren zijn
gepubliceerd een beschikking tot vrijla
ting van prijzen voor enige textielgoe-
deren en de vijfde wijziging prijzenbe-
schikking textielhandel 1948.
Hierdoor zal een aantal textielgoederen,
waarvan de handelsmarges reeds eerder
waren vrijgelaten, ook wat het confec-
tionneren betreft niet langer aan prijs-
voorschriften gebonden zijn. TegelijkerT
tijd zijn de fabrikantenprijzen en handels
marges van nog enkele anderfe artikel#!
vrijgelaten, zoals reisdekens, kunstledér,
band en veters.
Het universiteitsgebouw van Straatebutg,
waarin de Raad van Europa op 8 Augus
tus voor de eerste maal zal bijeenkomen.
Ontslag beroepspersoneel
Koninklijke Marine
Korporaals en manschappen «behorende
tot het beroepspersoneel der Koninklijke
Marine, wier dienstverband vóór of op 1
Januari 1943 was geëindigd en die sinds
dien geen reëngagement hebben gesloten,
kunnen met ingang van heden hun ver
zoek tot ontslag Indienen, welk verzoek
alsdan zal worden ingewilligd. Korporaals
en manschappen, die zijn overgebracht
naar de Koninklijke Marine reserve, doch
wier dienstverband eveneens vóór of op
bovengenoemde datum Was geëindigd, zon
der dat zij sindsdien een reëngagement
hebben gesloten, zullen op hun verzoek van
de werkelijke dienst worden ontheven.
Korporaals en manschappen, dienende in
Indonesië of Nederlandse Antillen, die aan
genoemde eisen voldoen, doch wier gezin
nen op 's rijks kosten naar deze gebieden
zijn overgebracht, zullen eerst hun ver
blijf aldaar moeten uitdienen, alvorens
een dergelijk verzoek kan worden ingewil
ligd. De aandacht van betrokkenen wordt
er echter op gevestigd, dat bij inwilli
ging van het verzoek het in de toekomst
niet mogelijk zal zijn, wederom vrijwil
lig in beroepsdienst terug te keren. Van
zelfsprekend wordt dus geadviseerd geen
ontslag aan te vragen, alvorens een pas
sende burgerwerkkring is gevonden.
Nederlandse stafchefs
naar Parijs
De Nederlandse chefs van staven, gene
raal mr H. J. Kruis, vlce-admiraal jhr E.
J. van Holthe en luitenant-generaal C.
Giebel zijn Vrijdagmiddag om 3 uur met
een vliegtuig van het vliegveld Valken
burg naar Parijs vertrokken.
Zaterdag zullen zij daar een onderhoud
hebben met de chefs van staven der Ver
enigde Staten van Amerika, die thans een
bezoek aan Europa brengen.
tj1INDE,LIJK ls het dan zover, dat wij
weer onze eigen rubriek hebben
Hoe deze nu in te delen? Vele thulsspelers
hoort men meermalen de verzuchting
slaken „Was er nu maar eens een duide
lijke en beknopte uitlegging van het begte
systeem. Ik zou ook liever volgens een
bepaald systeem spelen, want op wed
strijden heb je zonder systeem weinig ln
te brengen. Maar ik zie er tegen op, daar
voor dikke boeken te doorworstelen en
speel dus maar volgens mijn eigen ge
dachten".
Wedstrijdspelers daarentegen zeggen,
dat zij hun systeem door en door kennen,
maar gaarne eens zouden willen wpten,
hoe zo'n wedstrijd nu precies ln elkaar
zit en wat men op een wedstrijd nu mag
en niet mag.
TERUGKEER NAAR HET EILAND (II)
(Eigen reportage).
ELK EILAND heeft zijn eigen karakter.
Zee, duin en bos hebben hun locale
kleur en vorm. De zeeweg erheen kent
zijn eigen koersen, zijn banken en vaar
waters. De branding slaat anders op de
gronden dan elders en zijn volk heeft
zijn eigen leven en ambities. Op „West"
leeft men rond de haven en de schepen.
Geen' manskerel, die een weinig actieve
dag tussen de muren kan blijven zitten.
Hij beent naar de haven, als hij zijn
witte pet heeft opgezet. En bij 't Wakend
Oog zal hij zijn maats vinden, met wie
hij kan uitkijken over het wad naar de
eenzame coaster, die daar voor anker
ligt te wachten op beter weer om met
zijn deklast hout verder te gaan. Of het
Schuitengat afturen in de richting waar
Vlie als een zwarte langgerekte richel
boven de horizon ligt. En waar hij kan
praten over schepen en vaart.
De houten Oceaan ligt er in zomer-
slaap aan dp steiger te dommelen met
een fluitend lied in 2^jn want. In het
havenkommetje rusten wat tjalken van
de overtocht van de vaste wal uit. En er
is ook die kleine blauw en wit geschil
derde Twenthe. die motorreddingboot al*
tijdelijke plaatsvervanger van die
knoerst van een Brandaris. die naar de
werf is voor nieuwe motoren om van 't
winter op de gronden weer te kunnen
raggen in de grondzeeën, als er zo'n
arme ilokker door de Noordwester, naar
die brullende schuimhel is geranseld.
Kijk, dat is eigenlijk echt Terschellings
weer. Als de wind door de iepen van de
Torenstraat jaagt en de toren gromt en
ronkt. Als het Schuitengat witte koppen
heeft. Dan loopt er al een knap zeetje in
het Boomkensdiep. Om van de gronden
maar niet te spreken.
En gaat u achter Nap het duin over,
tussen de lage zeedennen door. dan grijpt
de jagende wind u bij de kladden. De
Noordsvaarder is breed en gruwelijk van
verlatenheid. Heel ver is de zee. En tus
sen haar en u dus die Noordsvaarder.
waar het droge zand in slierten wordt
voortgejaagd tot de pollen en de groene
duintjes.
Dat is Terschellings weertje, wat
rauwig, maar manlijk, zilt en zonder
poespas. De Noordwester jaagt de muize
nissen uit uw hoofd. Dat heeft een mens
ook wel eens nodig. Zelfs rauw weer
heeft dus z'n goede kanten.
's Avonds op diezelfde plaats en de
wind nog steeds voortvarend, flitst tel
kens die witte bundel van de stenen reus
achter u. over uw hoofd. Het is kil en
duister. Het jagende zand kent geen me
delijden. Maar ln de verte, waar de bran-
De Holland nadert de haven van
Terschelling.
ding brult, pinkelen lichtjes. Dtgr boksen
de grote en de kleine stomer, de dartele
coaster tegen wind en zee. En duivels
voorzichtig niet te verlageren. Want die
lamp van de Brandaris mag wenken, ze
hebben een heilig respect voor die ge
vaarlijke gronden, waar grondzeeën
razen om van ta ijzen. Daar ligt nog de
gebroken Kattowice, waar ze op Ter
schelling nog vers van vertellen. Toen
de Brandaris een tocht maakte, die niet
voor de poes was. Een van de hartigste
van de laatste tijd. Machinist Swart, die
12 jaar op de oude Brandaris bij elke
uitvaart maar weer in die nauwe motor
kamer kroop, terwijl het mangatdeksel
boven hem werd dichtgeschroefd, om de
motor maar op gang te houden in die
rondtollende ruimte; die 23 jaar op de
nieuwe Brandaris de machine vertroetel
de en er de zweep over legde als het
menens werd, lag daar begin Maart met
een knaap van een griep in bed. Binnen
blijven. commandeerde de dokter, toen
hij waarachtig nog mee wilde naar de
Kattowice, de Poolse strander. die brak
en waar een verhaal van nylpns over
rondgaat, waar u toch niet helemaal
achter komt.
Elke boot die van de vaste wal komt,
ziet u onder een massa-belangstelling
binnenlopen. En de enige klacht is. dat
het voor het zeegat zo Spaans toegaat.
Daar lachen de Terschellingers wat
vriendelijk-meewarig om. Spaans? Nu?
Een stijf briesje. Nou ja. de haven ziet
er wat winters uit vanwege een paar bij
leggers, die vanmiddag zijn binnenge
komen. omdat ze het op zee wat te gortig
vonden, die coaster Nederland, tot z'n
merk erin en een deklast van wat-ben-
je-me. En die Rotterdamse coaster Leuve.
haven, die maar met 80 ton lading uit
Zweden op weg naar Antwerpen, als een
blaas op het water liggend, vanmorgen
benoorden Ameland in vier uur maar
negen mijltjes in de zee wist op te bok
sen. die hebben maar even de beschut
ting van de Terschellinger haven gezocht
om wat handzamer weer af te wachten.
Maar Spaans? Nou ja. een beetje bruin
en roerig, maar 't gaat nog best. En die
coasters hebben gelijk. Die liggen maar
te springen en olie te verstoken en vor
deren niet veel. Kunnen het beter even
aanzien, 's Winters liggen er wel eens
vijftien.
Zo is Terschelling met winderig zo
merweer, als er een bul overheen jaagt
dat het giert.
Zegt u niet. dat roerig weer zijn char
mes niet heeft. En vooral op dit eiland.
's Avonds in de gelagkamer van Nap
is er wel zo'n zilt verhaal te beluisteren,
dat een boeiende zee-roman zou kunnen
wórden. Buiten is he't dan donker en win
derig. Maar de Brandaris zwaait zijn
reuzenwieken licht ver over zee. En in
de haven rukken de schepen aan hun
trossen.
Verteld door Hulbert Vet
Hij kwam even later te voor
schijn met 'n groot brandblui-apparaat.
Hiermee gewapend zette het moedigo
knaapje de achtervolging ln. Hij
achterhaalde na enkele minuten het
zwevende wassenbeeld. „Nó zal ik
jullie krijgen!" beloofde Wlmple grim
mig de onzichtbare ontvoerders. Tege
lijkertijd opende hij de kraan van de
spuit. Wit ichuim breidde zich sissend
over het wassenbeeld uit. Maar niet
alleen over bet wassenbeeld. Door het
ichuim werden de onzichtbare ont
voerders ineens zichtbaar, hoewel ze
ctft in het begin niet eens beseften.
Plotseling gilde een van de bandieten
het uit van schrik, en daarop lieten
sok de andere bandieten soortgelijke
geluiden horen. Even was het een
verwarring, maar toen lieten de scha
vuiten het wassenbeeld vallen en het
ichuim nam de vlucht.
Wlmple kon van verbazing bijna geen
woord uitbrengen. „Wie had dót ge
dacht I" mompelde hij....
39)
Tot haar verbazing merkte ze aan tafel,
dat het gezelschap met een persoon ver
minderd was. Ralph Fenton was vertrok
ken.
Hij ls vanmorgen met de vroegtrein
naar de stad gegaan, zei Kitty. Hij hij
is plotseling weggeroepen, voegde ze er
bij.
Er volgde een wat verlegen pauze, toen
begon iederen opeens over wat anders te
praten, zodat Nan slechts kon raden, dat
er iets moest zijn voorgevallen tussen
Penelope-en de zanger, iets waarvan ztj
niet op de hoogte was. Dadelijk na tafel
trok ze Kitty in een hoek en vroeg uitleg.
Waarom is Ralph weggegaan? vroeg
ze. En waarom keek je zo ongelukkig toen
ik naar hem vroeg? En waarom bloosde
Penelope?
Ik denk. dat Ralph haar gevraagd
heeft.
Het schijnt besmettelijk, mompelde
Nan zachtjes.
1 Wat zei Je?
O. alleen dat het nogal eigenaardig
lijkt, dat een pas verloofd man dadelijk
daarop nkar Londen vertrekt.
Maar hij is niet verloofd dat is
het juist Penelope heeft hem geweigerd.
Geweigerd? Maar (haar waarom?
vroeg Nan verbaasd.
Vraag haar dat maar liever zelf,
misschien krijg Jij het er uit. want Jij'
schijnt het struikelblok te zijn.
Ik?
Ja. Ik heb Ralph nog even gesproken
voor hij wegging. Hij scheen erg down.
de stakker. Hij heeft Penelope trachten
over te halen „ja" te zeggen en een datum
voor hun huwelijk vast te stellen, daar
hij een heel goed aanbod voor een korte
tournée in Amerika heeft gekregen
werkelijk tegen een geweldig honorarium
en hij wilde dat niet aannemen tenzij
zij eeret met hem trouwt en meegaat.
Penelope gaf hem als enige reden voor
haar weigering op. dat ze nooit zal trou
wen zolang jij haar nodig hebt.
Nan verwerkte deze mededeling in stilte,
toen zei ze kalm:
Ala dat alles is. hoef je niet langer
ln zak en as te zitten en kun je Ralph
naar zijn hotel teletóneren morgen terug
te komen. Ik Ik zal vanavond met Pene
lope praten.
Kiti
iltty staarde haar verbaasd aan. 4
Je schijnt erg zeker van Je zaak. z«i
ze weifelend.
Ja. dat ben ik ook. heel zeker Ik-Zal
geen vijf minuten nodig hebben om Pene
lope te overtuigen, dat het absoluut niet
nodig is om voor mij ongetrouwd te bljj-
ven. Nu ga ik er op uit om in mijn eentje
een sigaret te roken. Houd iedereen van
me vandaan, dan ken je de beste
Kitty keek haanjbnderzoekend aan: op
een paar koortsa«Mige plekjes op haar
wangen na was het gezicht van het meisje
zeer bleek, haar ogen schitterden te sterk
én er waren zware kringen onder
Goed. zei ze vriendelijk, ga in een
van de lange stoelen liggen, ik zal zorgen
dat niemand je komt hinderen.
Maar Nan was niet in de stemming voor
een lange stoel Ze stak een sigaret op
en liep rusteloo». verdiept ln gedachten,
het pad op en neer.
Het kwam haar voor of het Noodlot
haar plotseling een duw had gegeven ln
de richting van een huwelijk met Roger.
Ze wist nu, dat Penny Ralph alleen ge
weigerd had om haar om haar niet
■Heen te laten. Al* ze haar nu vertelde,
dat ze met Trenby ging trouwen, zou de
enige hinderpaal uit de wjeg zijn geruimd.
Deze nieuwe factor deed de weegschaal
sterk overslaan ten gunste van hfcar huwe
lijk met Trenby.
Eindelijk nam ze een besluit. Er waren
twee kansen, twee wegen, die van hem
af kohden leiden. Als die beide wegen af
gesloten werden, zou ze zich met het getij
mee laten drijven dat hem in zijn armen
Icheen te jvillen yoeren.
Ze ^ou haar ulterstë best doen Pene
lope te overreden met Ralph «Fenton te
trouwen, onafhankelijk van het feit of zij
zelf trouwde of niet. Dat was de eerste
kans. Want als ze er in slaagde Penny te
bewegen Óp haar weigering terug te
komen zou' ze voelen, dat ze althans een
slag had toegebracht aan het lot. dat haar
voort scheen Te drijven. Als Penelope
obstinaat bleef, zou ze Trenby morgen
ronduit zeggen.. d#t ze hem niet Hef had.
hem alleen gr&ig mocht lijden en ze zou
er op staan, dat hij het feit dat er leqmnd
anders in haar leven was gewe«t ch«
aanspraak maakte op haar hart. Jènderi
de ogen zag. Dat zou haar 'tweedëi kanr
zijn. En als Roger weigerde zich mèV ole
resten te vergenoegen dan zou ze, of ze
wilde of niet. weer worden terug gewor
pen in die opróerige zee van Verlangen
en hunkeren. Maar als hij haar nog be
geerde. dan zou ze heel eerlijk tegen hem
zijn en zou ze 't zo opvatten dat het haar
bestemming was om zijn vrouw te worden.
(wordt vervolgt)
Allen zijn jiet er echter over een», dat
men van de verklaring van een mooi spel
heel wat kan leren. Wij zullen in onze
volgende artikelen
beginnen met enige
interessante spellen
te bespreken. Tevens
verzoeken we onza
lezers ons te willen
melden voor welke van de twee bovenge
noemde rubrieken ztj het meest geïnteres
seerd zijn. Natuurlijk zijn we steeds bereid
om kwesties over bieden, spelen etc. te
beslechten
Om te beginnen besjyeken wij een aar
dig spel. waaruit blijkt, dat het niet altijd
goéd ts eerst de troeven uit het spel te
halen.
Dit spel zag ik op een wedstrijd spelen,
waarbij het ene paar één down ging. De
leider verzekerde daarbij nog zijn partner,
dat iedereen op dit spel down moest, om
dat het spel eenvoudig niet te maken is.
Een ander paar maakte echter een over
slag. maar speelde het spel dan ook
goed af.
De kaartverdellng was als volgt:
S a. h. v. 4
H a, 6, 3
R 8
K h. 5. 4. 3. 2
S 8
H h. v, b.
H 9, 6
S b. 10. 9. 7.
R a. 10. 7. 3
K 6. 7
Beide paren boden als volgt: W opende op
1 Hrt, N doublet (informatie-doublet). O
past en Z 1 Sch. W 2 Hrt. N 4 Sch.
Aan de eerste tafel werd het spel als volgt
gespeeld:
WEST NOORD OOST ZUID
Hh II» H 9 H 5
S 8 S» S 2 S 6
R7 Sh S3 S 7
H 2 8 T 89 S 9
K 8 K 2 Kv Ka
K 7 Kh Kb K 6
H 4 K 3 K 9 S10
R 10 R 8 R 9 R 2
Hv H 3 H 6 H 7
Hb H 8 R 9 8b
R 3 84 Rv R 4
H 10 K 4 K 19 R 6
Ra K 9 Rh Rb
Noord-Zuid verloren dus een Harten
slag. twee Ruitenslagen en een Klave
renslag.
Het spel had als volgt gespeeld moeten
worden:
Na de eerste slag berekent Zuid. dat,
wanneer de 4 ontbrekende troeven 2x2
verdeeld zijn. hij zijn contract kan maken,
door 2 ruitenslagen te laten tntroeven. BIJ
gunstige zitting van Ruiten, kan Zuid
zelfs een overslag maken, doch dit is niet
aan te nemen Immers West heeft geopend
op 1 Harten In Harten kan hij 1 hoogstens
l'/i Hl. hebben, in Schoppen niets, even
min als ln Klaveren, zodat de H T (hon-
neurtcekken) van West tn de Ruiten te
vinden moeten zijn. Is de troefverdeling
echter niet 2—2. doch 1—3 of 04. dan is
bij het uithalen der troef het contract niet
te maken, omdat dan maar 1 ruitenslag
Ingetroefd kan worden dus 8 ruiten en 1
hartenslag verloren moeten gaan. Zuid
gaat dus eerst eens kijken hoe da troef zit
en speelt uit Noord troef 4 naar zijn boer
toe dus li
2) SB S 4 S 9 Sb
Door het wegwerpen van West van S 8
(de hoogste troef, die de tegenpartij in
handen heeft) blijkt al direct, dat de
troefverdeling 1—3 is. Zuid mag nu ver
der geen troef uithalen. Noord-Zuid heb
ben samen 7 Klaveren; zitten de 6 ont
brekende klaveren nu 33 dan kan Zuid
2 Klaveren vrij spelen. Hij hoeft dan maar
1 Ruiten- en 1 Hartenslag te verliezen en
maakt dan een overslag.
Zuid speelt dus nu:
3) K 8 K 2 Kv' Ka
4) K 7 Kh Kb K 6
Door het wegwerpen van West van K P
en K 7 (hoog-laag) weet Zuid nu. dat
ook de klaveren niet gunstig zitten. West
heeft immers geen Klaveren meer. Hij be
rekent nu de hand yan West als volgt
West had 1 Schoppen en 2 Klaveren. Van
de overige 10 kaarten moeten nu 6 Harten
zijn want had West 5 Harten en 5 Ruiten
dan zou hij na het 1 Schoppenbod van
Zuid zeker zijn 5-kaart in Ruiten hebben
laten horen, temeer omdat hij daarin 1
01 l'/i H.T nioet hebben om een openings
bod te rechtvaardigen West moet dus
minstens heer en vrouw van de Harten
en aaa, vrouw van de Ruiten hebben o«
h. v. b enz van de Harten en aas of heer
vrouw van de Ruiten. Zütd moet derhalve
zijn speelpjpn veranderen en speelt dus
ou uit Noord R 8:
9) Ba R 8 R 9 Rb 0
West ziet nu zijn kans schoon om N—Z
down te krijgen. In Noord liggen nog 2
Harten, wanneer Zuid er nu ook 2 heëft
(Oost heeft de eerste keer H 9 bijgesoeeld.
dus een invitatie om Harten door te
spelen) dan maakt West nog 2 Harten-
slagen en nog een Ruitenslag. daar Zuid
minstens 4 Ruiten moet hebben, anders
had Oost hem wel op zijn 1 Harten met
2 Ruiten geantwoord. West speelt dus H v:
6)Hi[ H 3 H 6 H 7
7). H b H 8 R 5 Si
Introeven van Oost heeft geen doel.
want wanneer Zuid nog een Harten heeft,
dan (s de boer van West hoog. heeft hij
geen Harten meer dan moet hij toch im-
troeven. De troeven van Zuid zijn altijd
hoger dan van Oost
8) R 3 8a Rv R2
9) H 2 K 3 K 10 87
10) R 7 Sh Rh R 4
11) H 4 K' 4 K 9 S 9
12) R 10 8 v S3 R 6
13) H 10 K 9 S3 S 10
Zuid kan rustig de Klaveren uit Noord
spelen, want al heeft West nog troef dan
kan deze toch niet Introeven. omdat
Noord-Zuid samen de hoogste troeven
hebben. Noord-Zuid makeh dus. bij goed
spel. 5 aan trek. daar zij alleen een Har
ten- en egn Rultenslag varllezen.
