f
t
Hoe Nederland Goethe eert
£:*rbZtu
I-
Gobelin uit
komt tot
I
Gpudse stadhuis
niéuwe glorie
1
a
tSSLstzx Fara::„TJè"L:;ëiet."^
Er is leven in de brouwerij!
Hulde aan Henry Ford bij
fabrieksjubileum te Amsterdam
ssÊKtaS-
DE „AALBUMS" VAN IZAK
Zullen de Goudse bioscopen
weer open gaan
frfenj
r
Een indrukwekkende tentoonstelling
in Den Haag
Andere steden
ver voor
?°°^at Jtde fl|uur van
Sjahrir niet tevreden
De Belfi drinkt tienmaal zoveel bier
als de Nederlander
Monumentale fontein
aangeboden
ü,A6rt"«
K.R.O. WIL DREIGENDE VERSTARRING
DOORBREKEN
Geen radicale
wijzigingen
en ÏÏte"; °m de v"c*e te dMl«
sleed, at '6 VU|I<'. tel Izak
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
Set JSiSSTSi.!?vmden w"r k0"h"
Belgische uitvoer blijft
invoer overtreffen
Adenauers plannen
Rondom dc dichte
I healers
AT <T?
AAR.
ANNEER.
Goudse} Spetters
Ingezonden Stukken
In torenkamer van Rijksmuseum
werken liefdevolle handen
Drie eeuwen oud
kunstwerk
EERSTE BLAD - PAGINA 2.
ZATERDAG 10 SEPTEMBER i94(
Mna^nH°Z"° 1" '"i vmu" 2Ü» verblijf in Rome
'lem <le 'taatszaken in Weimar teveel
e" de noorderzon naar halte
was vertrokken, of liever gevl/fbht. om er een totale
cleZlriu VerJOn0j"0'e ondergaan. Zo. met de rug naar
u ereld gekeerd, die hem plotselino beklemde dn
aquarelleerde Tischbein de dichter toen.
in dc Romantiek, zijn streven begrepen
dan zou de ontwikkeling dei beeldende
kunst een volle eeuw verder zijn ge
weest. Is Goethe ook niet ais weten
schapsman (de ontdekking van het
tussenkaaksbeen en de leer van de
metamorphosen) z'n tijd ver vooruit
geweest? Pas kort worden nu zelfs
facetten van zijn kleurenleer bevestigd'
Daarom, een genie is in alles avant-
gardist. wat hij ook onderneemt!
Goethe leeft nóg
m«g gekten".!, éita v«n d«\tu'V"iJk»trerhfU(la"d "T G°"ht' d'e "*h W"
ln overeenstemming met ziin he»*i, van de Europese beschaving.
.Gemeente Museum. i« een zeer ultmhroirf "Clacht word<' WBnt d««'. In het
«la dichter, beeldend kunstenaar «n tentoonstelling zowel aan zijn werk
•n zg„ relatms met trN"derLnd eUrndr°'ke'' '"dnSS""
die verscheidene zalen beslaat en bovendi Sewud' l>''n tentoonstelling
Tas,o" aangekondigd ^vendien heelt de Haagse Comedie „Torquato
Uiteraard zullen ln
Amsterdam hier en daar
wel wat lezingen worden
gehouden, maar ook op het
gebied van voordrachten
•pant Den Haag de kroon.
De tweede atad des lands,
Rotterdam. heeft echter
geen enkele openbare
plechtigheid in het vooruit
zicht, uitgezonderd een
Faust-vertoning met Bas-
aermann. Het eigen gezel
schap heeft zich niet aan
Goethe gewaagd. want
Goethe eist een voortreffe
lijke dictie, en hoe gespitst
het Rotterdamse gezelschap
ook- op goed articuleren is
omdat de acoustiek van de
Rotterdamse schouwburg
geen gemummel duldt, toch
Is het gezelachap van een zo
danige samenstelling dat aan
Goethe spelen niet. kan
worden gedacht, zelfs ai
bwde d' ,'tistieke
leiding het als een culturele
plicht.
Dat juist Den Haag zich
ro inspant voor de dichter,
die 200 jaar geleden ge
boren werd. komt misschien
Goethe, die zo gedistingeerd
«Is vorstelijk raadgever en
minister z'n staatsierok kon
dragen, de mensen er meer
*egt. In andere steden heeft
men er veeleer moeite mee
om door het goudgalon van
de hoveling heen demeni
te zien.
Overigens is het verguld
niet de sterkste facet van
de voortreffelijke Haagse
expositie (die tot 15 Octo
ber duurt). Trouwens de
hoveling en staatsman
Goethe laat zich Al
leen maar ..proeven''
in de sfeer van Weimar En het is tóch
al een buitgewone prestatie, dat er zonder
hulp van Weiraar. zonder hulp ook van
Duitse instituten die zich aan déze kant
van het ijzeren gordijn bevinden, in Den
Haag een tentoonstelling kon worden
Ingericht, welke de figuur van Goethe
zeer veelzijdig populariseert. Het mate
riaal. dat afkomstig is uit de grootste
bibliotheken in Nederland en ook uit de
handen van enkele verrassend rijke par
ticuliere vereerders, is zelfs overweldi
gend Men kan er een hele middag in
wegdromen, tot men door de schrille bel
van vijf uur wreed in dc werkelijkheid
ontwaakt, wetend, dat men dan nog geen
kwart heeft gezien!
Unieke zaken
Het meeste komt uit de Koninklijke
Bibliotheek, welks directeur, dr L. Brum-
mel. de plannen ontwierp en welks weten
schappelijk assistent drs W. Post die
plannen uitvoerde, bijgestaan vooral door
dr C. J de Wit. conservator van het
Gemeente Museum, maar ook zeer bij
zonder door de verzamelaar mr E. Verbeek
te Erp (N Br die niet alleen bibliophiele
kostbaarheden afstond, maar bok eigen-
V handig geschreven brieven van Goethe
^elfs manchetten van Goethe en een zak
doek van Goethe met zijn monogram Wat
zulke persoonlijke herinneringen betreft
doet de Kon. Bibliotheek overigens niet
onder voor de particuliere collectionneur.
want zij leende voor de tentoonstelling
o.m. ...een haarlokje van Goethe en een
blaadje van de krans waarmee Friedrkh
Preller en Heinrich Matthaey de dichter
op zijn doodsbed getooid vonden toen zij
hem tekenden.
De Rotterdamse Gemeente Bibliotheek
komt de eer toe. dat zij o.a. de oudste
Faust-uitgaaf kon bijdragen. De Oer-
Faust. die in 1887 ontdekt werd in papie
ren afkomstig van een hofdametje van
de vorstin van Weimar. Luise von Göch-
hausen. is er ook. in eerste uitgaaf Van
dit geestdriftige dweepstertje. dat de
Faust in zijn allereerste gedaante te lezen
kreeg omdat zij de dichter met haar
intelligentie en haar krom ruggetje ver
tederde. is geen enkel ..liehtdrukmaal
hiernederwaard" op de tentoonstelling
gebleven, hoewel zij door haar copieer-
ijver toch aanleiding werd tot de heer
lijkste ..thrill" op het gebied der Goethe-
„Forschung". de ontdekking in 1887 van
genoemde Oer-Faust.
Trouwens, hoeveel portretten de ten
toonstelling ook rijk is. toch mist iemand,
die met de geheimen van Gqethes leven
wat inniger vertrouwd is. nog beeltenissen
van figuren, welke er niet uit weg te
denken zijn. b.v dat van de ster van het
hoftheater, de eerste Iphigenie. Corona
Schröter. Zij was het. die als een stralen
de muze in het grote gedicht, hetwelk
Goethe aan de gestorven toneelmeester
Mieding wijdde, verscheen. En dan ngst
men een portret van Ulrike von Levetzow.
die. toen zij 19 jaar was. de 72-jarige
kunstenaar nog eenmaal zozeer in liefde
ontvlammen deed. dat de wereld er eén
van haar heerlijkste minnedichten aan
dankt, de ..Marienbader Elegie".
Maar men kan wel zovéél van zo'n
tentoonstelling verlangen! Ze is toch al
zo omvangrijk, ook omdat zij de door
werking van Goethe in ónze kunst toont,
o.a. in de Faust-schilderijen van Ary
Scheffer. die afgestaan zijn door het
Dordtse museum. De litho's voor Faust
van Delacroix zijn er ook Maar cultuur
historisch belangrijker acht ik de Faust-
tekeningen van Peter Cornelius, omdat
zij de geest van de Romantiek als kunst
zinnig credo veel zuiverder, orthodoxer,
weergeven. Helaas zijn dié ér nu óók niet
Goethe als schilder
Daarentegen kan men ruimschoots op
de tentoonstelling vaststellen. wat
Goethe zelf op het gebied van de beel
dende kunst presteerde, een kunst die
hem zozeer ter harte ging, dat hij. kort
vóór hij zich voorgoed in Weimar zou
vestigen, nog van pen professionele
•childerscarrière droomde. Hij kon
ontegenzeglijk zeer dilettantisch zijn.
maar in zijn gewassen-waterverfteke
ningen is hij lang vóór Jongkind een
voorloper van het impressionisme ge
weest. Geen baanbreker, omdat de
schilders "zijn werk nooit hebben gekend
Ware da( van stonde af wél zo geweest
en hadden zU. die zo volstrekt opglrfgcn
Wester, die daarin zeer gespecialiseerd Is.
de natuurwetenschappelijke kanten van
de dichter (reap op 12 Oct. en 10 Nov
Intussen mag ln dit overzicht van her
denkingen niet onvermeld blijven, dat
Breda Den Haug weliswaar riict naar de
kroon wil steken, maar toch ook een
tentoonstelling in voorbereiding heeft
Over die van de Residentie nog dit dat
zij uitgaat ,van het ..Haags Cultureel
Centrum", hetwelk er min of meer met-
debuteert en hoé debuteert! Met steun
van de stedelijke overheid weliswaar, en
van h*t dep Den Haag van de Maat
schappij tot Nut van het Algemeen Maar
deze financiële steun is niet misbruikt om
spectaculaire onnuttigheid te verrichten
van de soort, die tentoonstellingen tegen
woordig maar al te vaak maakt tot specl-
domeinen van sierkunstenaars De Inrich
ting mag dan wat droog zijn. het gehalte
van de expositie Is des te beter.
W WAGENER
SJahnr heeft in een Interview met hel
■Chinese blad Keng Po verklaard, dat
hij nog steeds van mening Is. dat hete
politieke beleid van de republiek ten aan
zien van de Ronde Tafel Conferentie niet
juist is. Het vertrek naar Den Haag ls te
overhaast geweest, want er zijn vele on
derwerpen. die niet voldoende duidelijk
zijn Sjahrir Verklaarde voorts, dat de
buitenlandse druk nog steeds zeer groot
Is. doch dat het hem niet duidelijk is of
deze druk de Indonesiërs bevoordeelt of
Van de totale blei productie hier te lande
wordt 24'/i geëxporteerd tot een waarde
van 20 millloen gulden. Nederland neemt
daarmee de eerste plaats In onder de bler-
ultvoerende landen. Dit feit werd ons
medegedeeld In een bUeenkomat ter
gelegenheid van het tienjarig beataan van
het C.B.K.. het Centraal Brouwerij Kan
toor te Amsterdam. Dit centrum, een
atlchting. werd even vóór de tweede
wereldoorlog door de gezamenlijke Neder
landse bierbrouwerijen opgericht, ten
einde In moeiltlke tijden voor de gemeen
schappelijke belangen van de brouwerijen
op te komen.
Jhr Six van Hlllegom. directeur van de
A matei-Brouwerij te Amsterdam vertelde
ons, dat de brouwerijen In de eerate
wereldoorlog leergeld hadden betaald. Van
de ongeveer 420 hier te lande vóór 1914
bestaande brouwerijen hadden er na de
eerste wereldoorlog ISO de strijd om het
bestaan opgegeven. Thana zjjn er ongeveer
70. Het verminderde blerverbruik hier te
lande Is daaraan natuurlijk niet vreemd.
Stijgende export
De fontein welke de Nederlandse Ford-
dealers aan de jubilerende fabriek
hebben aangeboden.
Goethe, die over het algemeen nu wel
ats persoon een phenomeen Is geworden,
waarvoor alleen de wetenschap zich nog
neet te interesseren, straalt trouwens
wéér een levenwekkend fluïdum uit, in
een evensbeschouwing die de antro
posofische heet. Oók een facet, die de
tentoonstelling niet meer tot haar recht
kon laten komen. Wat wel jammer is.
want in Dornach. in Zwitserland, waar
de anthroposofen hun centrum hebben,
het Goetheanum. is een Goethe-cultus tot
bloei gekomen, die deze zomer weer eens
culmineerde in een driemaal voor inter
nationaal publick gegeven Faust-uit-
voering I en II. onverkort, telkens in ach'
voorstellingen, over verscheidene dagen
verdeeld. Er zijn dit jaar pogingen aan
gewend om deze ontzaglijke prestatie ook
in Nederland en Engeland te tonen maar
op de belangrijke kosten van de behande
ling der decors is de onderneming (dit
keer nog) afgesprongen Het spreekt van
zelf dat de antroposofische kringen in
ons land Goethe toch nog in eigen bijeen
komsten alle eer bewijzen Zo gééft de
Zwitser Joh Waeger voor de Rotterdam-
mer»„ °eI ^erie voordrachten en zullen
mr Max Stibbe. dr Lievegoed. dr L. F C
Mees. dr F W. Ze.vlmans van Emmkh-
oven ea de leer der metamorphose en
haar uitstraling in het zieleleven zowel
t uC ontwikkeling de» persoonlijk-
J?C^f ln oen we«*end van 21
tot 23 October Terwijl in een andere
sfeer, dr H Gerversman in een lezing
r-00^ Y/V- dp "Meralre zijden van
Goethe belichten zal en prof. dr D. H. I
(Van onze speciale verslaggever)
Vele honderden genodigden, gekomen
van heinde en ver. begaven zich giste
ren door de ereport aan de ingang van
het terrein van de Nederlandse Ford
Automobielfabriek aan de Ilcmweg te
Amsterdam, die op feestelijke wijze haar
25-jarig bestaan viert. Het muziekcorps
van de Amsterdamse Politie speelde
vrolijke muziek, terwijl het talrijke gezel
schap. onder wie vrijwel alle Ford
dealers van Nederland aanwezig waren,
zich in de kwistig met groen en bloemen
versierde fabriekshal verzamelde.
Om 11 uur heette daar mr R J. H.
Patijn. de 85-jarige krasse vice-voorz.it-
ter van de Raad van Beheer van de Ne
derlandse Ford Automobielfabriek de
aanwezigen welkom. Hij herinnerde aan
het levenswerk van Henri Ford en
schetste in korte trekken de ontwikkeling
van het Ford-filiaal in Nederland, waar
uit de Nederlandse Ford Automobiel
fabriek is ontstaan. Deze heeft zich thans
zover ontwikkeld, dat zij dagelijks 6 a
7 millioen gulden besteed aan in Neder
land vervaardigde artikelen, die in de
Ford-producten hier te lande worden
verwerkt Hij bracht hulde aan het werk
van de directeur, de beer C. G. F Sten-
ger. en zijn medewerkers en richtte zich
vervolgens tot de ministers van Econo
mische Zaken prof dr J R M van den
Brink en van Verkeer en Waterstaat, mr
D. G W Spitzen, in wier tegenwoordig
heid hij een blijk van belangstelling van
de Nederlandse regering zag. Machines
kunnen nog zo t 'odern en kostbaar zijn. i
zo besloot spreker zijn toespraak, de
méns blijft voor ons het voornaamste.
Minister Van den Brink daarna het
woord verkrijgend, zei. dat de oprichting
van de thans jubilerende fabriek te dan
ken was aan het onvermoeide streven
van Henry Ford. wiens naam in de indus
triële wereldgeschiedenis tot in lengte
van dagen zal blijven leven. De minister
gewaagde van de moeilijkheden, waar
voor het economisch leven in Nederland
zich op het ogenblik ziet geplaatst De
betalingsbal ans sluit niet. de snelle groei
van de beóolking vraagt om verstrekken
de maatregelen. Wij moeten uiterst
spaarzaam zijn. zo Jteide de minister, met
onze deviezen en hij juichte het toe. dat
hier te lande montage van buitenlandse
auto's kan geschieden. Dit levert een
deviezen winst op. die zeer kostbaar is Hij
hoopt, dat dit systeem in het belang van
het Nederlandse volk zich in de toe
komst zal mogen uitbreiden en rekent
daarbij op het initiatief van het Neder
landse bedrijfsleven.
recht te beschouwen, dat de Nederlandse
ford Automobielfabriek te Amsterdam is
gevestigd Bij een van zijn bezoeken aan
de Verenigde Staten heeft spreker ook
de Fordfabriek Detroit bezocht en hij v
getroffen door de geest van efficiency,
die daar overal aanwezig is. Diezelfde
geest treft spieker ook in de Nederlandse
fabriek aan. Tenslotte prees spreker de
directie, aan wie veel te danken is voor
de groei en bloei van de jubilerende
onderneming
De heer J. Molenaar. Forddealer te
Zaandam, die met een Ford-peraonen-
auto. model 1924. naar Amterdam wat
gereden de auto trok «rote belangstel
ling heeft uit naam van de Neder
landse Forddealrrs het jubileumgeschenk
onder hartelijke woorden aangeboden
Dit geachenk beataat uit een monumen
tale fontein, die op het terrein voor de
fabriek, wordt opgeéicht.
Tenslotte heeft de directeur, de heer
C. G F. Stenger «je aanwezigen dank
gezégd en zich richtende tot zijn mede
werkers zeide hij. dat hij in de toekomst
op hun steun en medeleven zal rekenen,
's Middags heeft de directie in het
fabrieksgebouw een receptie gehouden,
welke zeer druk was bezocht.
Dat het Nederlandse bier goed is van
kwaliteit, bewijst wel de sterke stijging
van de uitvoer Het exportbier is van
dezelfde kwaliteit en van hetzelfde gehalte
als het bier voor binnenlands verbruik
Voor Amerika. België. Engeland en Frank
rijk bedraagt de export van het daar
geproduceerde bier slechts fracties van
één procent der productie Denemarken
voert 5' van zijn productie uit Al deze
cijfers hebben betrekking op 1948
Ongetwijfeld zou de export van bier een
nog grotere vlucht nemen, indien som
mige landen, zoals Spanje. Italië en
Portugal geen beperkende invoerbepalin-
gen voorschreven Dc prijzen van het uit
Nederland ingevoerde bier in sommige
landen zi|n vaak aanmerkelijk hoger dan
die van het bier. dal in die landen zelf
wordt geproduceerd. De kwaliteit van het
Nederlandse bier moet dus zeer zeker de
doorslag geven.
Brouwerijgerst eigen teelt
De wijze, waarop de Nederlandse bier
brouwerijen de kwaliteit van hun product
hebben verbeterd, heeft ir J A Emmens,
directeur van Heinekens Bierbrouwerij te
Rotterdam uiteengezet Wérd vodr de
eerste wereldoorlog veel brouwgerst uit
het buitenland ingevoerd. intensieve
proefnemingen te Wageningen hebben tot
resultaat gehad, dat een soort gerst werd
gevonden, dat uitstekende eigenschappen
als brouwgerst vertoont en hier te land»
kan worden geteeld, met name in Zeeland
Daardoor is Nederland onafhankelijk
geworden van de invoer van buitenlands
brouwgerst. zelfs wordt er nu brouwgerst
naar het buitenland (Zwitserland) uiige
voerd.
Hop dat aan het bier zijn pittige smaak I
geeft, wordt hier te lande niet geteeld
De teelt daarvan is te wisselvallig. De I
voor het Nederlandse bier geschikt, v
•porten worden in hoofdzaak ïil »!ihop*
r.jecho-SlowakUe en •om. ult Zul? a?'*®}
brouwerijen
Nederlandse biertype d.f ln de""-."?'
we,.ld boe,
Het blerverbruik hier te lande Is
vei.cl, ken met .„der. landen He, "i
droeii In 1948 14 liter per hooïd i
te,en Belgl» JOO liter, Eng.lmd t I
Luxemburg 99 liter, z„,h.„
Zwitserland M liter, Ver. Sleten te
en Denemarken 8, liter, Allerlet
eljn daarvoor aanwezig. o. het doXK
bier. da, gedurende de bezetUni wja
gebtouwen de hoge accijnzen (250*. hoïJ
dan vóór de oorlog), het toenemende
bru k van ged.stllleerd gedureïde
oorlog en van vruchtensappen en llmn?
nades daarna. Er valt thans gedurin£
het eerste half jaar van 1949. een kente
ring te bespeuren, zodat men verwadï
stijgen bierve, brulk ln he' binnenland JS
Positie der brouwerijen
Jaarlijks kopen de Nederlandse brouwe
rijen. die tezamen elk jaar 13 million,
gulden aan lonen uitbetalen. 20 a 30.000
ton gerst van de Nederlandse landbou
wers1 Machine», vaten en flessen worden
door.de Nederlandse industrie «eieverd
Het geëxporteerde bier .wordt met Neder
landse schepen over tic gehele wereld
vervoerd. Evenals ln het buitenland la
ook h'er te lande de brouwerij de entle
credietbron voor Horeca-bedrijven. Weder
opbouw en uitbreiding vart hotels én
restaurants, een factor van beteken!» In
het Vreemdelingenverkeer, zou nooit
kunnen geschieden zonder de steun 4an
de Nederlandse bierbrouwerijen l
Er meer leven tn de brouwerlji c^in
men oppervlakkig
denken
KERKNIEUWS.
Ned. Herv Kerk. Beroepen te
Ammers en te Huizen (N-H(to.
J. J Poot te Barneveld; te Nieuwe
(toez ds P, J F Lhmens te Ela
s Heerenberg (toez.) ds A Blo
te Twijzel ie Oosterland dl A
Tzum te Mlddellbert de héér M
Ende, cand en hulppredj te Oos
Aangenomen naar Kortgene ds G
Schuppen te Rumpt.
Bedankt voor Zetten-Andelst ds P.T
I.amens te Elspeet. voor Hedel ds
Wijnmalen te Qldebroek. t
Geret. Kerken Beroepen t.j Kerwiln.n
de heer B G. Mees ten Oév'ek cand. tc
Rotterdam, te Oostermeer ,ds| j. Kljiper
tref. Kerk Twcctalj
te Jutrijp-Hommerts
Chr Geref Kerk TwcetalJ té Aalsmeer
ds s v d Molen te Leeuwamen en ds
P H Seggelink Ie Zaandan). fe VlIlslÉ-
gen ds D Blesma te Amstftl
ds S. v. d Molpn le LeeuwaS
«Ham-O
Als standwerker door de wereld (IV)
De KRO heeft voor het komende
seizoen veel nieuwe plannen. In de eer
ste plaats zal men echter rekening moe
ten houden met de regeringsuitzen
dingen die voor een groot dcc! uit het
gesproken woord bestaan. Doordat ook
de principiële uitzendingen van de
K R O gesproken programma's eisen, is
de vooravond op dit punt overladen'
Om verbrokkeling te voorkomen zijn
de zeer vele uitzendingen, in verband
met katholieke instellingen en gebeur
tenissen, samengevat in twee program-
ma-mozaïken. katholiek Bulletin en
Artistiek iournaal. De programma's
zullen worden samengesteld door K R O.
redacteuren, die die stof ln de juiste
radiovorm gieten
De ervaring heeft geleerd, het karak
ter van de avonduitzendingen niet te
wijzigen. Zo blijft Zondag de familie
avond. met o.a. Uit en Thuis. Cabaret-
en operaprogramma's.
Op Zondagmiddag volgt voortaan na
de nieuwsberichten een volksconcert en
daarna een hoorspel
Op de artistieke Dinsdagavond zullen
behalve muziek en grote dramatische
werken ook boekbesprekingen geplaatst
worden, van oude. vaak ten onrechte
vergeten literatuurwerken. Eveneens zal
beeldende kunst behandeld worden.
In het programma voor de vrouw is
een nieuwe rubriek ingelast.
In de actualiteitenrubriek zullen eigen
correspondenties worden opgenomen.
Op het programma van Vrijdagavond
staan o.a. lezingen over -huwelijksvoor
lichting. waartoe men dit jaar voor het
eerst overgaat.
In verband met de Gezeile-herdenking
zal onder de Nederlandse schooljeugd
een grote GezeHe-declamatiewedstrijd
worden georganiseerd, die ook voor vol
wassenen interessant belooft te worden
De kinderen dragen voor in hun eigen
klaslokaal Door middel van een lijn
verbinding wordt de voordracht naar de
studio overgebracht.
Er zijn ook historische hoorspelen, de
kruisklank puzzles krijgen een vaste
plaats en ook aan belangrijke gebeurte
nissen zal volledige aandacht besteed
worden. Ut schooluitzendinsen ten dien.
sie van de Katholieke onderwijsinstellin
gen zullen worden voortgezet. Belang
rijke muziek uitzendingen zijn non in
voorbereiding.
1?EN van de handigste standwerkers, die
y ik ooit gekend heb. vertelt ome Gljs.
glunderend bij de herinnering, was Izak
van Kleef, een beste vent. een fijne kame.
raad en de grootste fantast, die er ooit
op twee benen heeft rondgelopen. Hij
houdt het trotse record, dat hij nooit iets
heeft verkocht, dat ook maar enige waarde
Izak heef bijvoorbeeld een tijdlang ge-
Z\ .m?' ,FI(;Ur la Vendul«- wn poeder
dat. als je Izak moest geloven, een massa-
moot d onder de Insecten zou aanrichten
L)e vliege komme d r as de kipoe od af
placht Izak uit ,e roepen en voor ze met
wijlen!°*ieS kn'PPere. zijn za van
Dat eerste was wel waar. maar 't laatste
hfcht v!?ieh ?Cn V."eg die door de zoe,ige
rus Ho 1 t?t ,SP Was aan«etrokken. kon
Hl?!,8. KI UUr met Zün P00tjes 0vcr
clkaat blijven zitten, zonder dat z'n
ramilie d r zwarte pakken voor de be-
grafenis hoefde op te borstelen. Izak wist
«IIHH ti.?61' ?°ed. en daa,om s,ond hij
JÏÏJn U?,!m Z.'jn "lledle" 'US,i* een
spaan* rietje te zwaaien, zogenaamd om
wenrktek'h7rfkr''lhi ',U zettcn' 1"
dlTte! H m 1"1 "liyfien te verjagen,
die van de .wi egendood wilden snoepen
steeds, al, we onder elkaar waren
zoveel moo!?i °i?U8sen ?p le k°Pen liefst
man Hoe? ""cht-le d!
°"H!e?"komt"d' T1."» °°Kle dicht
op'."nS„d»e te" lach e" <™k
bulten Vla dL ouwe fc "'""I"
°J, wa? overgenomen - Het
eerste boekwerk, waarvan ik enkele
dametei"" 5lededt,,lc' betreft twee vlotte
dames, die elkaar bij avond treffe in een
hele slechte ttjd Eén der dames heb een
vernuftig Idee en ze gaat een weddenschap
aan. dazze over 24 uur schatrijk zal weze.
De volgende dag zien wu een koets voor-
riie voor een goudsmidswinkel
Hierop fantaseerde Izak door en hij
maakte er een smeuig verhaal van over
oplichters en juweliers, tot zijn toehoor
der» bulkten van de lach Met veel bom
barie noemde Izak dan de titels van de
andere bookies Gedichten van Speenhoff
en de ontzettende geschiedenis van twee
generaals van Duitsen bloede, waarvan de
zoon in Rusland Vader en zoon treffe
elkaar op hcj slagveld, zij trekke de
zwaarde. maar de stem van t' bloed ver- I
loochent zich niet O. 't is wondervol!
en terwjjl had Lz*# misschien jgig)s ander*
i het progj-afnma van
fndelijke ruiters of vag
.ten bate van de naakt*
e zwlkkie bood hij t«
dubbeltje oftewel tieg
j deed-ie dan nog
en buitenluuu een
(.bij. die 's avonds, met
Sschoonste taferelen
(ooie. vereerd publiek!
on schulp!
in zijn handen dól
het jaarfeest der li
een tentoonstelling
negertjes Dat hef
koop aan voor ééfl
losse renten Da«
boerrrren. burt-rgeig
drietal spedkaartgti
olie bestreken. deG
door de plisie veft
te zien gaven en^die al evei
waren als de boekjes.
En de verkoop' Geweldig! Die er met
de „spannende" boekjes en de „ondeugen
de kaarten in wargn gelopen wilden het
voor een ander niet weten, maar drongen
juist bij de omstanders er op aan óók zo'n
pakket te kopen Nee Izak heeft ze ver
diend in zijn goeie jaren een fantast
'erste klas maar een standwerker, waar
je Je petje voor af kon nemen....!
dat z'n familie d'r zwarte pakken voor de begrafenis
619 20 Roepen en zoeken alles was te
vergeefs. Bunkie antwoordde niet en was
nergens te vinden! Ze begonnen het nu
De raarste plaatsen gingen ze na. alle
hoekjes van de tuin en het huls keken ze
rta. Maar Bunkie was niet te vinden.
Op 'n ogenblik keek Rick op en stak
zijn hand omhoog.
Sssst!... zei hij. Stil eens het
lijkt wel, of ik Iets hoor!
Ze stonden allemaal stil en luisterden,
w »Aeu .R fk n8 °°f*nbllk, ik ge
loof toch dat ik me heb vergist... Ik
vertel hCUS' d8t *k 'etS hoorde ln de
Weer zochten ze verder overal weer
Toen maar zonder resultaat.
Toen keek Rick weer op.
Nou is 't toch heus weer, of lk iets
hoorde, zei hij. en luisterde
Het leek wel of het uit huis kwam.
In Juli 1949 bedroeg de Belgische invoer
2.240 863 ton ter waarde van 6.234.470.000
fr De uitvoer 1.233.852 ton ter waarde van
7 060.322 000 fr. De Belgische handelsba
lans sluit dus voor Juli met een uitvoer-
saldo van 825 852 000 f. Dc totale waarde
van de Belgische Invoer voor de eerste
7 maanden van 1949 bedraagt 46 896 877 000
fr tegen 49 337.268.000 fr voor de uitvoer,
zodat het uitvoeraaldo 2 440 391 000 fr. be
draagt.
De uitvoer naar de voornaamste afne
mers van België was in Juli als volgt:
voor een waarde van 513 060 000 fr naar
Frankrijk, van 941 230.000 fr naar Neder
land. van 800 835 000 fr. naar Engeland,
van 952 671.000 fr naar de Trizone. van
356 333.000 fr. naar de Congo en van
178.134 000 fr. naar de Verenigde Staten
Onder de belangrijkste sectoren voor
de invoer dienen voor Juli de volgende
vermeld levende dieren en dierlijke pro
ducten ter waarde van 349 millioen fr..
plantaardige producten 1.231 millloen.
mineralen. 850 millioen francs, chemische
producten 325 millioen, en textielproduc
ten 874 millioen (hiervoor valt de laatste
maanden een aanzienlijke daling vast te
stellen).
Ook in de sector der mètalen valt een
daling waar te nemen, de invoer in de
sectoren machines en transportmateriaal
bedroeg resp. 636 en 354 millloen franca.
Wat de uitvoer betreft zijn volgende
sectoren van belang: minerale producten
285 millioen fr textielproducten 1 461 mil
lioen francs. (Deze cijfers zijn voor beide
sectoren de hoogste welke dit jaar wer
den bereikt) Bij de chemische producten
heeft zich evenwel een daling voorgedaan;
de uitvoer bedroeg 507 millioen fr.; de
uitvoer van metalen vertegenwoordigt een
waarde van 2.744 millioen. (waarvan 2.059
voor ijzer en voor machines 539 millioen
Van dc uitvoer van het transportmate
riaal - 565 millloen - is 483 millioen
trs afkomstig van de verkoop van wagens
en apoorwegmateriaal.
Kinderbijslag zelfstandigen
„R": <le kinderbUülaj voor
4elrttandlgen heeft sinds zijn optreden de
Mnoacht van het kabinet. De bij dit vraat-
etuk meest betrokken ministers zijn tot
tea- ?P.8e cotlclLI8it' Bekomen met be-
h.ite.f.L. reBe"nB van deze even
te. te .1? '"Bewikkelde ms'erie. Het
har. teï a. voorlopige conclusies
kerT orBenleaMee en Mt°*-
Wederopbouw en versterken
van Duitslands „goodwill"
In een Interview met de correspondent
van de Times heeft dr Konrad Ade
nauer. de leider van de Duitse Christelijk-
democratisrhe partij, verklaard, dat het
kernpunt van het program van zijn rege
ring zou zijn de sociale en economische
wederopbouw Voorts zou zijn regering
zich er op toe leggen het wantrouwen In
het buitenland ten opzichte van Duitsland
Hjt de weg te ruimen. Besprekingen met
dr Schumacher, de leider der socialisten,
achtte Adenauer nutteloos, „gezien de bij
de verkiezingen gebleken meerderheid
voor een vrije economie, zouden de kie
zers een coalitie met de sociaal-democra
ten hebben beschouwd als zwendel",
aldus Adenauer Een der eerste taken zou
voorts zijn het hervestigen van de mil-
Iio«nen ontheemden uit Oost-Duitsiand «n
eiders
In verband met de presidentsverkiezing
voor de republiek wordt in brede kring
de naam genoemd van professor Heuss,
die Vrljdemocraat i* en bekend sta«t om
zijn ontwikkeling, ondervinding en ver
draagzaamheid, aldus Adenauer. Volgens
Adenauer zou het passend zijn
een Katholieke kanselier een Eva
president te hebben.
angelisch*
82-Jarige huisbaas sticht
brand bij huurders
Een twee en tachtig-Jarige hui»-
baas te Leersum had al lang onge
noegen met de bewoners van zijn
huis. Zeil» had hij eens gedreigd
het huis in brand te zullen steken-
Dezer dagen heeft de man het niet
bij het dreigement gelaten. Om
haiftwee in de nacht stak hij een
rietmat, die in de onmiddellijke
nabijheid van het Mils stond. In
brand. Een juist pasóérendé fietser,
uit Wijk bij Duurstede. «i m
vlammen en heeft de bewoners uit
hun slaap gewekt, waardoor voor
komen werd dat de woning, die een
rieten dak heeft. In vlammen op
ging. Een politiehond heeft de huis
baas als de schuldige aangewezen
Hij is door de politie in hechtenis
genomen.
ZATERDAG 10 SEjrTEMBER 1949
S^TE
GOUDSCHE COURANT.
TWEEDE BLAD - PAGINA t
a^d. die het nli
t openbaar een
e "wil cn het ge
T-VE ZEVENDE WEEK. ls ingegaan, d»t
U Gouda de gevierde helden op zijn
witte doeken mist de bloacopen vertonen
nog steeds dichte deuren Dat is geen
orcttice positie voor een stad, schadelijk
voo» iedereen, want waar Iets te doen is.
rolt het geld en daarvan profiteren velen,
direct en indirect. Maar bovendien, in een
stad die niets te bieden heeft. Is het maar
Censaaie boel en voor velen ls een
bioscoopie nu eenmaal een gewaardeerd
amusement, waar men zich voor een be
trekkelijk klein bedrag een* kan vertre-
d°Er ls verzet gerezep tegen een heffing
van 35'vermakelijkheidsbelasting. Wat
bettkent 35' vermakelijkheidsbelasting
■an het bruto bedrag' Dat komt neer op
35 vun 135' Het betekent, dat de over
heid als een onzichtbare man aan de
bloscooploketten staat en van elke gulden,
die neergeteld wordt 26 cent opeist De
overheid behoeft ,slechts de hand op
houden En de bioscoopondernemer m
het uit eigen zak betalen, want hij kan
het niet op het publiek verhalen, daarge
laten het bezwaar om de prijzen te ver
hagen want vcrmpedelijk zou dat weer
het bezoek doen Verminderen, omdat in
deze ttjd elk dubbeltje er nu eenmaal een
ls (welk laatste overigens| ook voor de
overheid geldt!).
We zijn al zo «an alle mogelijke be-,
lastinghefflngen gewoon geraakt allo
tijden door zijn er vernuftige methoden
geweest om het geld in de overheidska»
te pompen dot over de betaling
jr gediscussieerd
an de inning van
zetelt, maar lematjd, die het niet beneden
zich acht In het openbaar een beroep te
doen op de goede hvtl en het gezonde ver
stand en de tegenpartij de satisfactie gaf.
dat „zij gevraagd ja. Dit ls een ruim stand
punt geweest
Een dergelijk verzoek vraagt uiteraard
om een antwoord.! Zal het ja zijn of neen?
In redelijkheid .zal het ja moeten zijn
Immers of de floudae zaken nu dicht
blijven of niet dn!t zal voorde ministeriële
beslissing geen géwicht ln de schaal leg-1
gen. Het gehele Nederlandse bioscoopbe
drijf ls nu belanghebbende. Dót zal zijn
stem in Den Haj
Maar waar het 0|1
wordt er gepraat
woonte tijdens I
voereh. Als
argumenten kllnkj
dei borst gezet wói
Blijft tenslott
Mén verliest i
is wel eén
Overigens.' ic
ni$t. als hij
err ln afwachting
fen wij voorlopig,
ge'.ijk standpunt
De burgemeeslj
de bioscopen
een sierlijk slot
pelijk versiert
nog.
toeten laten horen
Is dit: than»
is cen goede ge-!
trek geen actie té
,n wordt, móeteix
geen pistolen op
prestige kwestie,
z'n gezicht Daai
ng voor te vinden:
erliest zijn gezicht
wordt onderhandeld
het resultaat hek
sluiting op. Een deri
de redelijkheid
teeft zich al gesierd
i zich sieren, Welk
er mogelijk. En ho-
inister het dan ook
to Sept. uur O-N.A.-terrein! Demonstra-
Uewadstrljd korfbal voor scholieren.
II nept. 7.3» uur Vrije Evang. Gemeente:
Blditond
Hl nept. uur Concordia: Optreden van
tndra.
ll nept. uur Veemarktfeatauranti Prtjs-
ultielklng stedelijk hengelconcoura Cenliiaal
Hengclaai sver bond.
ll Sept. 7 en 30 uur v.m. Nieuwe Vaart;
Hengel wedstrijden Ceptraal Hengelaarsver-
bond.
te pompen
zelf al niet m
Voof de mate
trlbuties voor de over!
staf ontstaan, die
tate geinter
rdiem
wor
Geen huiir
oging wegens
nisters van F.cC(-
pe bepaling
nomische Zak
Wederopbouw
Financiën,
de koste
de huurprija
bedrag, w:
térlevering
en
ndien
worden verh
:rlevering voor
a geen UöCpal-
e tarievoii bilr
desbetroff
zijn gestagën.
mg kunne
ter /stede sinds
oridcreaan.
Overleden
an Justi
dejambtenajrr
estie
iste laagste
de gem
gedaan
Wdonac
overllj
van H
4 Mc
1872 te
Icztfir. Eva
Rebekka
Schmieheim
b S'imori Weyl,
Gouda.
uur Dr Krlth: Bijbellezing W r
Kloos voor Goudse Stadsevangelisatie.
14 Sept. uur Daniël: Inleiding d» J. J.
Koning voor Jonge Koik ovei „Ervaringen
op ren Internationale Jeugdleiderxconfeien-
ti<i te Driebergen".
ll Sept. uur Reünie: Spreekbeurt ds J.
Börge: voor Logosvei bond
15 Sept. 7.30 uur Zeugestraat 3»: Sprëek-
beurt ds Job. van Welzes voor Nederd.
Gei ef. Genjrrnte. jf
IS Sept. uur Nieuwe Mihouwburg: Op
voering Schakels dooi N^rtei lands Volks
toneel voor Goudse Toneelkring.
17 Sept. 3 uur Dc Kroont Start betrouw-
baarhetdSrtt motorclub „Go{\da
17 Sept. 7.30 uur Vrije Evang. Gemeente:
Bidstond
Sport op Zondag
Olynjpia
«g 2 jf U
Jokor
ndagsdienst doktoren
idpgmiddag 3 tol Zondagavond "uur te
consulteren dc aitsen C. vin Elk, Kattcn-
slngel 79. telefoon 2581 en H. A M. Eijkman.
Wes,haven 63. «telefoon 2582
Apolheliersdjenst
Steeds geopend 'fles nauftts
recepten Apoth«jek/(P Wélj1
t begrip ..redelijk]'. Is dé heffinj
i' Wat de bioscopen betreft i-é
aan
rede-
Iwei-
rcdeÜjkheid te erkennep In eep
:6 cent vaó elke,gulden zonder «freéte
prestatie Als de exploitanten] zeg-
,D«$ gemeente is op jtet ogent|tk de
héld.
noipe 'en di
'of de bio*eop|
,lén opendoen.
Ier» in de
alsjeblieft wat
den. Het gaat
op zichzelf i
ati^er vermag
'i Gelijke, éjonniken
En hier komen Mt# op' eerf at,
nfent grote gritf tevops vj
bioscópen: waarom tnoflten1 wiji28*/i
betalen en alle ander vermaak
(20 van 120'/. bruto)? ZIJ zién
discriminatie van de film en
een aantasting van het gelijke m<
gelijke kappen". Inderdóad. het km
het rechtsgevoel, pis de een achtergesteld
wordt bii de ander.
Maar óok de gemeente heeft een aterk
argument, hij zegt dit aan de gelden die
het rijk ten bate van de stedelijke huls
houding verstrekt, verbindt het voorwaar
den en een van die voorwaarden is. dttt
wij 35*'. vermakelijkheidsbelasting op d'e
bioscopen heffen. Doen wij dat niet. dan
vermindert het rijk onze uitkering en dat
kunnen wij niet hebben. Wil men du» dc
vermakelijkheidsbelasting verlaagd heb
ben. dan moet men in Den Haag zijn.
En nu over de voorgeschiedenis be
hoeft men niet meer na te kaarten -*■
is de zaak in Den Haag. Op landelijk
niveau En er zal nu ook een landelijkë
beslissing genomen worden want tal van
gemeenten varen wat de vermakelijk
heidsbelasting betreft ln hetzelfde schuit
je als Gouda.
En met deze verplaatsing naar Den
Haag speelt het stuk niet meer in Gouda.
Het Goudse bioscoopconflict heeft z'n
Goudse betekenis verloren .in Den Haag
zal nu uitgemaakt worden, hoe het in
Nederland zal gaan. Er zal over alle
bioscopen worden beslist, want het is dui
delijk. dat zo aan Gouda vermindering
wordt toegestaan, morgen in tal van
andere plaatsen de exploitanten op hun
achterste benen staan.
Met deze verplaatsing naar het hoogste
niveau zijn met de Goudse, de Nederland
se exploitanten belanghebbende geworden
en hun stem zal. middels de Nederlandse
Bioscoopbond, niet ln Gouda, maar in Den
Haag moeten klinken. Daar moet de bond
een vinger in de pap zien te krijgen.
Alleen, een minister is nu eenmaal geen
scheutig iemand Hij heeft de centen hard
nodig en kan wel eens meer op z'n schat
kist dan op het principe letten. En dien
tengevolge zeggen: gij Bioscoopbond,
moest toch maar eens met de boeken
komen. Zo zijn schatkistbewaarders nu
eenmaal: binnenhalen gaat vlot maar Iets
laten schieten is een tweede.
En nu
Maar intussen zit Gouda nog met z'n
bioscoopconflict. En dan ls er het verzoek,
dat burgemeester James in zijn rustig en
verstandig betoog tot de bioscooponderne
mers richtte heren, gij hebt gezegd, dat
ge noodlijdend dreigt te worden, gij zijt
dit dus nog niet, er is dus nog geen ver
lies; de zaak is thans in Den Haag. welnu,
doet gij nu in afwachting van de beslls-
g de theaters weer open.
pladtsje
ag éllen
'evrouw
s ing
Dit beroep siert de burgemeester. Hier
overheidsfiguur, die in hoogheid
geen
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde
75 Jur geleden
Op Zaterdag 12 September zal H.M. de
Koningin een bezoek brengen aan onze
gemeente in gezelschap van Z.K.H. Prins
Frederik. Zij zullen de Grote Kerk be
zichtigen en hun plan om het slot 's Heer
aartsbergen te Bergambacht een bezoek te
brengen, uitvoeren.
59 Jaar geleden
Toen de omnibus van het station Oude
water reed, schrok het paard voor het
hevige onweer, sprong opzij eh geraakte te
water. De koetsier, die aan de overzijde
op het land terecht kwam. geraakte be
wusteloos. De passagiers kwamen met de
schrik vrij.
25 Jaar geleden
Uit Stolwijk: Voor het maken van een
duikerverbetering op Stolwljkereluls ln de
IJsseldljk werd deze zomer een houten
kistdam (zomerdam) geslagen, aansluitend
tegen de kademuur van het petroleumdepot
Gouda, om de werkzaamheden te kunnen
uitvoeren. Door abnormaal hoge water
stand (2.28 meter boven N.A.P.) Is het
water over en lange de dam over de kade
muur gestroomd, waardoor veel water door/
de duiker, die was opengehouden, in de
polder kwam. Door het over de kademuur
stromende water ontgrondde deze en viel
om de kistdam bleef geheel in tact.
Gevaar voor de dijk bestond niet. daar
het water naar binnen door de duiker
werd afgevoerd. Aan de dijk konden geen
•fschuivingen ontstaan, omdat de dijk aan
de buitenkant om de duiker heen was af-
geheid met een gesloten dam wand. Een
voorzorgsmaatregel, die wel nodig bleek
t« zijn!
geboren
April 1863 te Gouda alle i woonachtig te
Goud» en ovejrledcn 23 /foril 1943 te So-
blbor (Polen)).
Paulióa Gersoós geboren 17 October
1849, te Gouda. Eva Stranders. geboren 24
September 1852 te Ridderkerk en Catha-
rina Jacoba Salomon, geboren 23 Maart
1866 te Wijk bij Duurstede, gehuwd met
H. Gerson». allen woonachtig te Gouda
en overleden 16 April 1943 te Sobibor
Hester Kijzer. geboren 20 Juli 1896 te
Gouda. woonachtig te Leeuwarden, ge
huwd met J Beem overleden 20 Maart
1943 te Sobibor.
Heiman Mogendorff. geboren 4 Juni 1894
te Gouda. woonachtig te Winterswijk,
overleden 9 April 1943 te Sobibor
Irma Simon, geboren 27 Juni 1898 te
Gemünden. woonachtig te Waddinxveen.
gehuwd met S. Philips .overleden 5 Maart
1943 te Sobibor.
Alfred Leo Speier-Holstein. geboren 18
Januari 1938 te Hillegersberg. woonachtig
te Waddinxveen, overleden 13 Maart 1943
te Sobibor.
Loop dej bevolking
Verhuizingen binnen de gemeennte:
W. J. den Boer van Regentesseplantsoen
18 naar Krugerlaan 183; Mw J. Noorde-
graaf—Reparon van Keizerstraat 38 naar
Kleiweg 12: G. H. A. Verweij van Stoof
steeg 18 naar Raam 167. P J C. van den
Bos 4 pers., van Graaf Florisweg 48 naar
Varkenmarkt 17; Mw B. van Leeuwen
van Nieuwe Haven 220 naar Gouwe 121;
A J van Werkhooven 2 pers van Graaf
van Bloisstraat 1 naar Vogelplein 41; H
J. Babouw pers. van Woudstraat 88 naar
Vossenburchkade 30; H. de Koster 4 pers
Vo&senburchkade 30 naar Woudstraat 88;
W. J. van Eijk 2 pers. van Gouwe 87 naar
C Ketelstraat 44a. P H. van der Gugten
4 pers. van Gouwe 87 naar C. Ketelstraat
44a; J van Eijk 4 pers. van C. Ketelstraat
44a naar Gouwe 87, A Krol 3 pers. van
Krugerlaan 28 naar IJssellaan 82; Mw A
Schinkel van Hoogstraat 11 naar Raam 3.
Mw. W F. Gravesteijn van Gouwe 191
naar Nieuwe Haven 195; J. C den Besten
van Nieuwe Haven 106 naar Groenendaal
43; F. D van Loon van Nieuwe Markt 27
naar Herenstraat 99. Mw. C. Toen van
Lange Ticndeweg 78 bv naar Fluwelen-
singel 8, J. C. Korevaar 5 pers. van Doele-
straat 2 naar Boelekade 132; Mw A. Per-
dijk—Bloot van Kon. Wilh. weg 185 naar
Van der Palmstraat 51.
P. A. HAPPEL JUBILEERT
Deze maand is het vijf en twintig jaar
geleden, dat de heer P A. Happel als be
stuurslid van „Olympia" werd gekozen.
Eerst trad hij op als secretaris, sinds 1919
is hij de gewaardeerde penningmeester.
GESLAAGD.
Te Aalsmeer is geslaagd voor het exa
men bloemschikken en -binden mej. T
Doesburg alhier.
Puzzle-winnaars
Meer dan honderd woorden in te vul
len. wat wilden de puzzlevrienden nog
meer. En dan ln een kruiswoordpuzzle,
zodat ze alles hadden wat hun hartje be
geerde. Er waren talrijke Inzendingen en
daarvan zijn de bekroonde uit de bus ge
komen de oplossing van:
prijs van 5: mevr. P. van Eijk. Bot-
terop, Krugerlaan 13 te Gouda,
prijzen van 2.50: mevr. G. van Dockum
de Koning te Stolwllk en A. J. Guddee.
A 64 te Oudewater.
De prijzen kunnen aan ons bureau
Markt 31 worden afgehaald of op ver
zoek worden toegezonden.
Burgerlijke Stand
Geboren: Maria Louisa Cajetano. d. v
G. W. Koster en A. J. de Bruin. Tuin
straat 9; Antonius Wilhelmus, z. v .J. M
Schouten en W. M. van Roijen. St. Joseph-
straat 41; Arle Hendrik, z. v. F. Schouten
en N. G. Koster. F. W. Reitzstr. 27; Nico-
laas Wilhelmus Maria. z. v. P. Bresser en
M. M. Sluijter, Klimopstraat 17; Henny
Engelbert, z. v. J. Goedhart ën C. N.
Kok. Jan van der Heljdenstraat 19.
Ondertrouwd; A. F. van der Weel en A.
M. Donk; J. J. Jager en A. G. Blok; P. R.
Prevo en L. de Raaf; J. C. F. Koolmees
en A. H. Kroon: A. van Uunen en H.
Doggenaar; R. Wassing en W. Hofman; J.
P. Blonk en H. Jansen
Getrouwd: N. Tom en A. van der Pauw.
|taan we morgen ufcer langs
je. Nét als vorig jaar. Soms
t strubbelingen. Ik weet niet.
b ij ti gaat. maar bij my-thuis
l ee^ts deining. Er moet op
-eten morden, want ik moet
dot ip'efn behoorlijk pl
's ZJpndags doe ik graag
'jetje 'qp rn'h gemak. Mev
ooft en dat is liet hem* nou
\iJI de boot'Jielffmyal an.'
:ag naar Moordrecht
§T#n heb jJ( vanmorgen
lÉnleidende- be-
Jend. ff
fn. ook zulk tue|r is,
we weet) goetf w<
'rgouto.
'ti tqje JtAel eens
Miexsen.'l Jei Ik.
•fZorumg rust ik." zei mevrouw
uw, ,.$e 'iele tbëek, loop ik hard
en 's Zondags heb tk'jg^en zin otnJop
een fiets te gaan zitten."
Dót had ik' veihvacht.
..Hè, ja," zei Keesje. ..laten we naar
O.N A. gaan."
„Hè, ja," 2#ï ik, „dat is een idee.
Laten we dat doen."
„Hè. ja," zei mevrouw Tergouw,
„dat is een idee."
En ze snoof
'k Geloof, dat ze me doorhad, want
als je al zo lang bij dezelfde baas bent.
dan gaan ze je kenrVen. Ik heb nog
zo'n beetje gepraat over sportiviteit en
frisse lucht happen en een mens-mag-
toch-wel-eens-wat hebben en zo meer,
dus ik zou zeggen: tot morgenmiddag.
We zijn ook naar de Floralia geweest.
Dat was mooi. Ik heb er van staan te
kijken. Jonge, jonge, wat een mooie
meubels. En prachtige bontjassen. Me
vrouw Tergouw liep ook al een beetje
te deinen thüis. En dan die snoezige
schoentjes.
Ik heb nou gezien, dat die verlovings
kamer bij mevrouw Tergouw thuis
nergens naar leek en ik weet niet. of
ik het nog zal meemaken, maar die
jubileumkamer, dat zal ik onthouden.
Het was een pracht van een tentoon
stelling.
D'r waren ook nog bloemen.
JAN TERGOUW
LEGAAT ONTVANGEN.
diaconie der Ned. Herv. Gemeente
ontving een legaat van f 553.93
(Bulten verantwoordelijkheid der redactie)
GOUDA'S stadhuis Iaat aan fcijkant en hoek al enigszins zien. welk
een schoon gebouw onze Markt zal sieren, wanneer de restau
ratie voltooid zal zijn. Maar ook aan het toekomstige inwendige
schoon wordt gearbeid. In Gouda en in. Amsterdam. In een hoge
torenkamer van het Rijksmuseum zijn nijvere en kunstzinnige handen al
een paar jaar bezig met het hei stel van het uit artistiek en historisch
oogpunt waardevolle wandtapijt, dat honderden jaren de raadzaal sierde
en dat na de restauratie daar in vernieuwde glorie zal terugkeren.
Even
gobelin
nomen. 1
toestand
óór de oorlog werd Gouda's
ir> de muren der raadzaal ge-
•t verkeerde in een erbarmelijke
waren flinke scheuren in.
Het onderste gedeelte, doordat
de kettingdraden op die plaatsen gebroken
waren, Help stukken, gemaakt van! zijde
vooral.'waifen vergaan, het was hopeloos
vervuild eh ln de loop der jaren had
men er maar in het wilde weg en ondes
kundig aan gerepareerd.
Over restauratie werd toen nog wel even
gesproken, maar er kwam niets van. Want
de oorlog nam ons land in zijn wrede
ban en net tapijt werd. na eerst in een
chemischp wasserij in Den Haag in
benzine gewassen te zijn. veilig opgebor
gen in een bomvrije schuilplaat» om daar
het einde van dp oorlogsstorm af te
wachten, om te wachten op de prins, die
het weer tot het leven zou terugvoeren
pie prins is -gekomen. Burgemeester
James, die -doordrongen is van de culturele
waarde van hitgeen kunstzinnige stad
genoten uit vroeger eeuwen ons hebben
nagelaten, hééft weten te bereiken, dat
dit wandtapijt uit ,jde donkere kluis is
gegaan naar de lichik torenkamer van het
Rijksmuseum. |i
Herinpering jaan Goujia's
culturel
belang
ering 1
dat de hepi
periode
stad, "toen de tapijt-
rijke),tak van nijv-
Na de veroyerini
Geuzen ln 1572
terwijl deskundigen Van het Rijksmuseum
toezicht op het werk houden De conser
vatrice mej M A Heukensfeldt Jansen
en de assistent-conservatrice mej L Er-
kelens hebben het artistieke toezicht,
terwijl de heer H S' Bloedhotiwer. die in
1937 een halfjaar in opdracht van de
directie van het Rijksmuseum in de
Franse ateliers des gobelins werkte om
zich in deze moeilijke arbeid te bekwa
men. belast ls met het technische toezicht
Nog anderhalf twee jaaf zullen zij hun
liefdevolle zorg aan dit Goudse bezit
hebben te wijden.
Zorgvuldige restauratie
Vroeger restaureerde men zo'n tapijt
waj rtonchalanter dan men het hier nu
maar bij cadeau heeft gegevené Oemsk-
kelllk voor latere reparaties. Net aj» hel
lapje stof. dat de kleermaker in de broek
zak van het nieuwe costuum stopt. Dit
stuk nu is nooit gebruikt voor reparatie,
maar heeft driehonderd jaar in het donker
gelegen Het is dus niet verschoten. Het
geeft nu een mooi idee, hoe het tapijt
eertijds geweest is- De kleuren waren
toen dieper, donkerder.
Voor de restauratic kan men natuurlijk
niet dezelfde materialen gebruiken als de
zeventiende eeuwse tapijtwever. Zijn
kleuren zijn nu wel zo wat klaar met
verschieten, de bij de restauratie gebruikte
kleuren zullen zich bij deze levenswijze
des ouderdoms hebben aan te passen.
Gelukkig is dit probleem tegenwoordig op
bevredigende wijze opgelost. Men gebruikt
alleen plantaardige kleurstoffen, geen
chemische
Een paar vierkante meter zijn geheel
klaar, zien er weer degelijk uit en dê
tinten steken fris af bij de vaalheid van
hetgeen nog onder handen genomen moet
worden „Zo wordt het weer helemaal",
zegt de heer Bloedhouwer. daarmee da
twijfel wegnemend, die het zien van da
meest verwaarloosde stukken heeft doait
opkomen. En conservator Scheurleer voegt
er aan toe: „Gouda zal dan weer een bejltt
hebben van onschatbare waarde. c4Él
sieraad voor het ln nieuwe glorie prijken
de stadhuis."
endig houdt
jeschiedenis onzer
ij hier een belang-
eid wb(
Gouda door de
den de kloosters
ilftal géconfiskeerd. Juist in
die tijd kwamen hónderden tapijtwevers
om des aeloofs wijle uit de Zuidelijke
Nederlanden naar deze streljren^en zochten
hier gelegenheid orh hun bedrijf voort te
zetten De hiervoor benodigde grote
ruimten vonden zij, behalve in enkele
andero steden, voor een groot deel in de
kloostarzalen van Gouda Zij. die zich hier
toen vestigden, kwamen meest uit Ouden
aarde en omgeving. Bekend zijn de namen
van ruim 450 iapijtwevers.
De eerste rneester. die zich even vóór
1584 vestigde, was Joris de Pottere. In
J730 sloot de liquidatie van de tapijt
weverij van Alexander Baert een periode
af. waarin hier een geweldige hoeveelheid
kostbare tapijten moet zijn vervaardigd,
die hun weg Hebben gevonden naar alle
delen der wereld. Beroemde namen zijn
o.a De Lepelaer. Tobias Schoep en David
Rufelaer. De laatste is de vervaardiger
van het wandtapijt uit de Goudse raad
zaal.
Rufelaer leverde het aan de stad Gouda
in 1642. Het is waarschijnlijk door een
milde gever aan de gemeente geschonken,
want een rekening er voor is niet te
vinden. Het is echter niet het eerste tapijt
in het stadhuis geweest, want reeds lang
te voren hebben er tapijten gehangen, o.a
blijkende uit een rekening uit 1494.
'n Verdure
Dit werk van David Rufelaer is cen
typisch Oudenaards groenwerk, een „ver-
dure" zegt de vakman, voorstellende een
bos met vogels, landschapjes in perspec
tief en grote planten, voornamelijk stok-
In de Amsterdamse torenkamer passeert het gobelin stukje voor stukje de ogen en
handen wan de dames, die de restauratie uitvoeren.
ngen van het, tapijt zijn 10.25
Gten kleedje om gemakke-
De afmet
m bij 4 22 i
lijk te Hanteren Het bestaat echter uit
twee grote stukken en nog enkele kleinere
Het in bewerking zijnde deel zit opgerold
op twee houten rollen, die zo ver van
elkaar zijn opgesteld, dat er een werkvlak
van ongeveer een meter breedte beschik
baar ls. Als een film iq een fototoestel.
Stukje voor stukje wordt het onder
handen genomen, 't Is een heel secuur
werkje, dat geduld en goede ogen eist
Een jaar lang zijn twee dames er al aan
bezig geweest, sinds kort zijn ze met haar
drieën. Deze dames staan op arbeids
contract in dienst der gemeente Gouda.
doet. Een flinke scheur er in? Men naaide
er eenvoudig een lap achter, die men
zo'n beetje met het penseel bij schilderde
Al dergelijke ongerechtigheden gaan er
nu uit Waar scheuren zitten en daar
zit het tapijt vol mee moeten er eerst
nieuwe kettingdraden in gezet worden
Op'tal van andere plaatsen is de scheur
cr nog niet. maar de kettingdraad heeft
dringend versterking nodig. Hele stukken
moeten dan doorgestopt worden, op en
neer als bij de kous. die moeder de vrouw
onder handen heeft. Er zijn plekken, waar
indertijd met zijde gewerkt is. die nu
totaal vergaan is. Wrijft men er even
over. dan blijven slechts vezeltjes over
Kan het echter maar eventjes, dan laat
men zoveel mogelijk het originele weef
werk intact, versterkt men het alleen
maar door eindeloos doorstoppen met een
fijne draad.
Een der dames is bezig met een nieuw
stukje. Het is zo groot als een handpalm.
Hoe lang werkt ze daarover? Een dag
do tinton, is ook alleen iets voor deskun-
dige ogen Bij een overeenkomstig gcüco.-
te dat nog goed is. worden wat klosjes
gehouden. Uit deze. waartussen een leek
practisch geen verschil ziet. wordt de
juiste tint gekozen Want djt tapijt wordt
niet zo maar weer bruikbaar gemaakt,
het wordt met piëteit gerestaureerd, opdat
David Rufelaer's schepping er weer zal
uitzien, zoals de maker het bedoeld heelt.
't Lapje m de broekzak
Die kleuren vormen een grote moeilijk-
deze oude
Dat
heid bij het restaureren
tapijten. Want zij gaan verschieten^
hebben de kleuren van David Rufelae
ook gedaan In het stadhuis heeft men nog
een stukje van een halve meter in het
vierkant gevonden, dat waarschijnlijk is
overgeschoten bij het aanbrengen van het
tapijt in de raadzaal en dat Rufelaer er
Gouda mooie stad, maar
dooie stad
Als men per trein in Gouda arriveert
en het mooie Stationsplein betreedt, wordt
i getroffen door deze joyeuse entree.
Dan komen de woorden, die een der no
tabelen eens zei. Ln gedachten: „Gouda is
een mooie stad prettig er te wonen."
Maar als men er een paar dagen ver
toeft. komt men tot de conclusie, dat Gou
da wel een mooie, maar een dooie stad is.
Zelfs het eenvoudigste amusement, een bio
scoop. ontbreekt, een gevolg van een on
barmhartige vermakelijkheidsbelasting.
Als men logé s heeft, weet men buiten de
huiselijke kring geen amusement te vin
den. Men kan toch niet in musea en St
Jan bRjven vertoeven of op een wande
ling tracteren langs Gouda's stinkende
grachtjes, n£t verzakte kademuren, over
hobbelige keien, door verzakte straten met
bovengrondse gasbuizen, zodat men het
gevoel krijgt aan een hordeloop te moe
ten beginnen. Ook kan men niet altijd,
als Lou Bandy of een operette in de stad
is, twee of drie gulden neertellen voor een
behoorlijke plaats, maar een bioscoopje
pikken voor 60 of 80 cent is nog om te
doen voor de kleine man. Dus wie is uit
eindelijk de dupe van het conflict? D e
kleine man. Volgens mijn bescheiden
mening was het beter geweest als een re
delijke belastingheffing vastgesteld was
voor alle amusement, niet zoals eerst 50 J»
en 35 en dan met hangende pootjes 20 'I*
en 35 maar een gulden middenweg, zo
dat er geen partij is. die het grootste ge-
la" betaalt. Wil men van Gouda werkelijk
een streekdfentrum maken, dan zal er toch
ook amusement moeten zijn voor de klei
ne man. Gouda moet geen Hart van Hol
land blijven met hartaanvallen. Geef de
kleine man zijn gewoon amusement, zijn
bioscoonle. ook dót is nodig om zijn ar-
beidslust wakker te houden en geef zin
aan hetgeen men kan bewonderen op de
Goudse Floralia „Gouda bouwt. Gouda
kweekt", maar dan ook aan zijn amuse
ment, zodat men er aan toe kan voegen:
Gouda heeft weer amusement, Gouda
leeft en het ls prettig te wonen ln een
mooie stad als Gouda
I EEN KLEINE MAN.
Fragment van het tcandlnpat, een Oudenaards groenwerk, dat David Rufelaer voor
het Goudse •tadhuis maakte.
Verhuizingen binnen
de gemeente
Gevestigden: Mw. A M. H. Tuijthof-
Strijbos. van Bakel naar Turfmarkt 123;
Mw. E. G de Graauw. van Zwijndrecht
naar waladres Veerstal 18; L. G. Rredie,
van Beverwijk naar Van Middelantstraat
19. J. Rcinders, 2 pers., van Tiel naar
Prins Hendrikstraat 30; Mw M J. Blan-
kenstein. van Maartensdijk naar Kruger
laan 130; Mw. C. A Keijser. van Leiden
naar Kon Wilh weg 286: Mw M. P. Knoot,
van Haarlem naar Fluwelensingel 91; Mw.
A. de Man-Schaap, van Huizen naar Kru
gerlaan 63; Mw J M. Poot-Murra, van
Rotterdam naar Van der Palmstraat IJ0;
F Lelijveld. van Maartensdijk naar R. v.
Catsweg 130; Mw N. Naerebout. van Rot
terdam naar Steijnkade 24; M. D Brou
wer. van Houten naar Nachtegaalstraat 2;
K J van As. van Rotterdam naar Kon.
Wilh.weg 188. T T Boersma. 2 pers., van
Rotterdam naar Kon. Wilh.weg 150; J. G.
J van Buuren. van Eenrum naas- Nieuws
Haven 240 Mw C. J. van Druten. vart
's Gravenhage naar Graaf Florisweg 77;
Mw C P de Jong. van Ouderkerk ad.
IJssel naar Krugerlaan 130; Mw. E.*A.
Verdoold en Mw H. van Kleef, van
Noordwijk naar Krugerlaan 130, Mw. M.
Oskam, van Waddinxveen naar Wachtel
straat 19
Vertrokkenen: Th B C Brekelmans,
van P Maritzstraat 8 naar Tegelen, Grote
straat 6. Mw. W M van Hattem. van Van
Middelantstraat 1 naar Haarlem. Oleander
straat 26 Mw A J. v. Hoorn-v. d. Berg,
4 pers., van Kattensingel 12 naar Ara
sterdam. Hemoniastraat 5. Mw A Bras-
de Vries, van Crabethstraat 34 naar Wad
dinxveen. J. Dorrekenskade 13; Mw. M.
Th. Fokke. van Spieringstraat 2 naar
Haarlem. Zonnebloemstraat 24; L. J. Dik-
hooff. van Vorstmanstraat 37 naar Megen,
A 86; Mw. A M. A. Kuijf. van Spiering
straat 137 naar Rotterdam. Jericholaan
42a. Mw. M J. B. van den Hondel. van
Nieuwe Haven 149 naar Zwammerdam,
Overtocht C 46; C. A. Hagoort. van Flu
welensingel 37 naar Rotterdam. Berkelse-
laan -85a: Mw E W Mom. van O. da
Boompjes 80 naar Alphen a d. Rijn. Raad
huisstraat 44 G. Treub. van Burg. Mar-
tenssingel 67 naar Terschelling; Mw. A.
Th A Smissaert. van Westhaven 11 naar
's Gravenhage. Kon. Emmakade 136; Mw.
E Roskam, van Westhaven 11 naar Voor
hout. Herenstraat 53; H. Kohn, van Re
gentesseplantsoen 29 naar 's Gravenhage,
Savoy laan 2. MW. C. Dekker, van Raam
184 naar Amsterdam. Nwe Keizersgracht
51 II Mw L. M Zwakhals, van Vcet 107
naar Velsen, de Lethstraat lb; Mw. N.
M. van Treijen en Mw. S. A. A. van
Treijen. van Wachtelstraat 50 naar Oude
water Kapellestraat B 102: Mw H. J. M.
Sukkel, van Crabethpark 25 naar Amers
foort. dr Fokkemalaan 68; F. G. Schouten,
4 pers., van Groenendaal 107 naar Bode
graven. Weipoort 11; Mw. A. Rups. van
Van Swietenstraat 15 naar 's Gravenhage,
Laan van Meerdervoort 345 J. C. Blom, 8
pers van R v Catsweg 136 naar *s Gra-
venhage. Drlifriemstraat 26: Mw. M. C. 1
Floor, van Regentesseplantsoen 14 naar
Rotterdam. Avenue Concordia 117.
O.N.A. benoemde ereleden
Gisteravond hield O.N.A. In ..Con
cordia" zijn goed bezochte jaarlijkse ver
gadering In zijn openingswoord gewaagde
de voorzitter, de heer H. van Soest. o.m.
met voldoening van de uitstekende ge
slaagde viering van het 30-.jarig bestaan, i
Het tiyflens de feestviering aangekondigde
voornemen om de heren H Roodbol, J. v.
d Speld en C. Vooijs, in verband met
hun dertig-jarig lidmaatschap tot erelid
te benoemen, werd door de vergadering i
bekrachtigd. De aftredende bestuursleden I
de heren H. Roodbol. Th. van Willigen en 1
J. J. v. d Speld, werden bij acclamatie l
herkozen De elftalcommissie, die een va- 1
cature had, werd gecompleteerd met de j
benoeming van de heer A. Mathol.
Eer»te prjji.
De 2—0 overwinning van Olympia in de I
nederlaagscrie van Merwesteljn is da 1
beste prestatie geweest en daardoor heb-
ben dc Gouwenaars de beker gewonnen.