f t Hoe Nederland Goethe eert £:*rbZtu I- Gobelin uit komt tot I Gpudse stadhuis niéuwe glorie 1 a tSSLstzx Fara::„TJè"L:;ëiet."^ Er is leven in de brouwerij! Hulde aan Henry Ford bij fabrieksjubileum te Amsterdam ssÊKtaS- DE „AALBUMS" VAN IZAK Zullen de Goudse bioscopen weer open gaan frfenj r Een indrukwekkende tentoonstelling in Den Haag Andere steden ver voor ?°°^at Jtde fl|uur van Sjahrir niet tevreden De Belfi drinkt tienmaal zoveel bier als de Nederlander Monumentale fontein aangeboden ü,A6rt"« K.R.O. WIL DREIGENDE VERSTARRING DOORBREKEN Geen radicale wijzigingen en ÏÏte"; °m de v"c*e te dMl« sleed, at '6 VU|I<'. tel Izak CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR Set JSiSSTSi.!?vmden w"r k0"h" Belgische uitvoer blijft invoer overtreffen Adenauers plannen Rondom dc dichte I healers AT <T? AAR. ANNEER. Goudse} Spetters Ingezonden Stukken In torenkamer van Rijksmuseum werken liefdevolle handen Drie eeuwen oud kunstwerk EERSTE BLAD - PAGINA 2. ZATERDAG 10 SEPTEMBER i94( Mna^nH°Z"° 1" '"i vmu" 2Ü» verblijf in Rome 'lem <le 'taatszaken in Weimar teveel e" de noorderzon naar halte was vertrokken, of liever gevl/fbht. om er een totale cleZlriu VerJOn0j"0'e ondergaan. Zo. met de rug naar u ereld gekeerd, die hem plotselino beklemde dn aquarelleerde Tischbein de dichter toen. in dc Romantiek, zijn streven begrepen dan zou de ontwikkeling dei beeldende kunst een volle eeuw verder zijn ge weest. Is Goethe ook niet ais weten schapsman (de ontdekking van het tussenkaaksbeen en de leer van de metamorphosen) z'n tijd ver vooruit geweest? Pas kort worden nu zelfs facetten van zijn kleurenleer bevestigd' Daarom, een genie is in alles avant- gardist. wat hij ook onderneemt! Goethe leeft nóg m«g gekten".!, éita v«n d«\tu'V"iJk»trerhfU(la"d "T G°"ht' d'e "*h W" ln overeenstemming met ziin he»*i, van de Europese beschaving. .Gemeente Museum. i« een zeer ultmhroirf "Clacht word<' WBnt d««'. In het «la dichter, beeldend kunstenaar «n tentoonstelling zowel aan zijn werk •n zg„ relatms met trN"derLnd eUrndr°'ke'' '"dnSS"" die verscheidene zalen beslaat en bovendi Sewud' l>''n tentoonstelling Tas,o" aangekondigd ^vendien heelt de Haagse Comedie „Torquato Uiteraard zullen ln Amsterdam hier en daar wel wat lezingen worden gehouden, maar ook op het gebied van voordrachten •pant Den Haag de kroon. De tweede atad des lands, Rotterdam. heeft echter geen enkele openbare plechtigheid in het vooruit zicht, uitgezonderd een Faust-vertoning met Bas- aermann. Het eigen gezel schap heeft zich niet aan Goethe gewaagd. want Goethe eist een voortreffe lijke dictie, en hoe gespitst het Rotterdamse gezelschap ook- op goed articuleren is omdat de acoustiek van de Rotterdamse schouwburg geen gemummel duldt, toch Is het gezelachap van een zo danige samenstelling dat aan Goethe spelen niet. kan worden gedacht, zelfs ai bwde d' ,'tistieke leiding het als een culturele plicht. Dat juist Den Haag zich ro inspant voor de dichter, die 200 jaar geleden ge boren werd. komt misschien Goethe, die zo gedistingeerd «Is vorstelijk raadgever en minister z'n staatsierok kon dragen, de mensen er meer *egt. In andere steden heeft men er veeleer moeite mee om door het goudgalon van de hoveling heen demeni te zien. Overigens is het verguld niet de sterkste facet van de voortreffelijke Haagse expositie (die tot 15 Octo ber duurt). Trouwens de hoveling en staatsman Goethe laat zich Al leen maar ..proeven'' in de sfeer van Weimar En het is tóch al een buitgewone prestatie, dat er zonder hulp van Weiraar. zonder hulp ook van Duitse instituten die zich aan déze kant van het ijzeren gordijn bevinden, in Den Haag een tentoonstelling kon worden Ingericht, welke de figuur van Goethe zeer veelzijdig populariseert. Het mate riaal. dat afkomstig is uit de grootste bibliotheken in Nederland en ook uit de handen van enkele verrassend rijke par ticuliere vereerders, is zelfs overweldi gend Men kan er een hele middag in wegdromen, tot men door de schrille bel van vijf uur wreed in dc werkelijkheid ontwaakt, wetend, dat men dan nog geen kwart heeft gezien! Unieke zaken Het meeste komt uit de Koninklijke Bibliotheek, welks directeur, dr L. Brum- mel. de plannen ontwierp en welks weten schappelijk assistent drs W. Post die plannen uitvoerde, bijgestaan vooral door dr C. J de Wit. conservator van het Gemeente Museum, maar ook zeer bij zonder door de verzamelaar mr E. Verbeek te Erp (N Br die niet alleen bibliophiele kostbaarheden afstond, maar bok eigen- V handig geschreven brieven van Goethe ^elfs manchetten van Goethe en een zak doek van Goethe met zijn monogram Wat zulke persoonlijke herinneringen betreft doet de Kon. Bibliotheek overigens niet onder voor de particuliere collectionneur. want zij leende voor de tentoonstelling o.m. ...een haarlokje van Goethe en een blaadje van de krans waarmee Friedrkh Preller en Heinrich Matthaey de dichter op zijn doodsbed getooid vonden toen zij hem tekenden. De Rotterdamse Gemeente Bibliotheek komt de eer toe. dat zij o.a. de oudste Faust-uitgaaf kon bijdragen. De Oer- Faust. die in 1887 ontdekt werd in papie ren afkomstig van een hofdametje van de vorstin van Weimar. Luise von Göch- hausen. is er ook. in eerste uitgaaf Van dit geestdriftige dweepstertje. dat de Faust in zijn allereerste gedaante te lezen kreeg omdat zij de dichter met haar intelligentie en haar krom ruggetje ver tederde. is geen enkel ..liehtdrukmaal hiernederwaard" op de tentoonstelling gebleven, hoewel zij door haar copieer- ijver toch aanleiding werd tot de heer lijkste ..thrill" op het gebied der Goethe- „Forschung". de ontdekking in 1887 van genoemde Oer-Faust. Trouwens, hoeveel portretten de ten toonstelling ook rijk is. toch mist iemand, die met de geheimen van Gqethes leven wat inniger vertrouwd is. nog beeltenissen van figuren, welke er niet uit weg te denken zijn. b.v dat van de ster van het hoftheater, de eerste Iphigenie. Corona Schröter. Zij was het. die als een stralen de muze in het grote gedicht, hetwelk Goethe aan de gestorven toneelmeester Mieding wijdde, verscheen. En dan ngst men een portret van Ulrike von Levetzow. die. toen zij 19 jaar was. de 72-jarige kunstenaar nog eenmaal zozeer in liefde ontvlammen deed. dat de wereld er eén van haar heerlijkste minnedichten aan dankt, de ..Marienbader Elegie". Maar men kan wel zovéél van zo'n tentoonstelling verlangen! Ze is toch al zo omvangrijk, ook omdat zij de door werking van Goethe in ónze kunst toont, o.a. in de Faust-schilderijen van Ary Scheffer. die afgestaan zijn door het Dordtse museum. De litho's voor Faust van Delacroix zijn er ook Maar cultuur historisch belangrijker acht ik de Faust- tekeningen van Peter Cornelius, omdat zij de geest van de Romantiek als kunst zinnig credo veel zuiverder, orthodoxer, weergeven. Helaas zijn dié ér nu óók niet Goethe als schilder Daarentegen kan men ruimschoots op de tentoonstelling vaststellen. wat Goethe zelf op het gebied van de beel dende kunst presteerde, een kunst die hem zozeer ter harte ging, dat hij. kort vóór hij zich voorgoed in Weimar zou vestigen, nog van pen professionele •childerscarrière droomde. Hij kon ontegenzeglijk zeer dilettantisch zijn. maar in zijn gewassen-waterverfteke ningen is hij lang vóór Jongkind een voorloper van het impressionisme ge weest. Geen baanbreker, omdat de schilders "zijn werk nooit hebben gekend Ware da( van stonde af wél zo geweest en hadden zU. die zo volstrekt opglrfgcn Wester, die daarin zeer gespecialiseerd Is. de natuurwetenschappelijke kanten van de dichter (reap op 12 Oct. en 10 Nov Intussen mag ln dit overzicht van her denkingen niet onvermeld blijven, dat Breda Den Haug weliswaar riict naar de kroon wil steken, maar toch ook een tentoonstelling in voorbereiding heeft Over die van de Residentie nog dit dat zij uitgaat ,van het ..Haags Cultureel Centrum", hetwelk er min of meer met- debuteert en hoé debuteert! Met steun van de stedelijke overheid weliswaar, en van h*t dep Den Haag van de Maat schappij tot Nut van het Algemeen Maar deze financiële steun is niet misbruikt om spectaculaire onnuttigheid te verrichten van de soort, die tentoonstellingen tegen woordig maar al te vaak maakt tot specl- domeinen van sierkunstenaars De Inrich ting mag dan wat droog zijn. het gehalte van de expositie Is des te beter. W WAGENER SJahnr heeft in een Interview met hel ■Chinese blad Keng Po verklaard, dat hij nog steeds van mening Is. dat hete politieke beleid van de republiek ten aan zien van de Ronde Tafel Conferentie niet juist is. Het vertrek naar Den Haag ls te overhaast geweest, want er zijn vele on derwerpen. die niet voldoende duidelijk zijn Sjahrir Verklaarde voorts, dat de buitenlandse druk nog steeds zeer groot Is. doch dat het hem niet duidelijk is of deze druk de Indonesiërs bevoordeelt of Van de totale blei productie hier te lande wordt 24'/i geëxporteerd tot een waarde van 20 millloen gulden. Nederland neemt daarmee de eerste plaats In onder de bler- ultvoerende landen. Dit feit werd ons medegedeeld In een bUeenkomat ter gelegenheid van het tienjarig beataan van het C.B.K.. het Centraal Brouwerij Kan toor te Amsterdam. Dit centrum, een atlchting. werd even vóór de tweede wereldoorlog door de gezamenlijke Neder landse bierbrouwerijen opgericht, ten einde In moeiltlke tijden voor de gemeen schappelijke belangen van de brouwerijen op te komen. Jhr Six van Hlllegom. directeur van de A matei-Brouwerij te Amsterdam vertelde ons, dat de brouwerijen In de eerate wereldoorlog leergeld hadden betaald. Van de ongeveer 420 hier te lande vóór 1914 bestaande brouwerijen hadden er na de eerste wereldoorlog ISO de strijd om het bestaan opgegeven. Thana zjjn er ongeveer 70. Het verminderde blerverbruik hier te lande Is daaraan natuurlijk niet vreemd. Stijgende export De fontein welke de Nederlandse Ford- dealers aan de jubilerende fabriek hebben aangeboden. Goethe, die over het algemeen nu wel ats persoon een phenomeen Is geworden, waarvoor alleen de wetenschap zich nog neet te interesseren, straalt trouwens wéér een levenwekkend fluïdum uit, in een evensbeschouwing die de antro posofische heet. Oók een facet, die de tentoonstelling niet meer tot haar recht kon laten komen. Wat wel jammer is. want in Dornach. in Zwitserland, waar de anthroposofen hun centrum hebben, het Goetheanum. is een Goethe-cultus tot bloei gekomen, die deze zomer weer eens culmineerde in een driemaal voor inter nationaal publick gegeven Faust-uit- voering I en II. onverkort, telkens in ach' voorstellingen, over verscheidene dagen verdeeld. Er zijn dit jaar pogingen aan gewend om deze ontzaglijke prestatie ook in Nederland en Engeland te tonen maar op de belangrijke kosten van de behande ling der decors is de onderneming (dit keer nog) afgesprongen Het spreekt van zelf dat de antroposofische kringen in ons land Goethe toch nog in eigen bijeen komsten alle eer bewijzen Zo gééft de Zwitser Joh Waeger voor de Rotterdam- mer»„ °eI ^erie voordrachten en zullen mr Max Stibbe. dr Lievegoed. dr L. F C Mees. dr F W. Ze.vlmans van Emmkh- oven ea de leer der metamorphose en haar uitstraling in het zieleleven zowel t uC ontwikkeling de» persoonlijk- J?C^f ln oen we«*end van 21 tot 23 October Terwijl in een andere sfeer, dr H Gerversman in een lezing r-00^ Y/V- dp "Meralre zijden van Goethe belichten zal en prof. dr D. H. I (Van onze speciale verslaggever) Vele honderden genodigden, gekomen van heinde en ver. begaven zich giste ren door de ereport aan de ingang van het terrein van de Nederlandse Ford Automobielfabriek aan de Ilcmweg te Amsterdam, die op feestelijke wijze haar 25-jarig bestaan viert. Het muziekcorps van de Amsterdamse Politie speelde vrolijke muziek, terwijl het talrijke gezel schap. onder wie vrijwel alle Ford dealers van Nederland aanwezig waren, zich in de kwistig met groen en bloemen versierde fabriekshal verzamelde. Om 11 uur heette daar mr R J. H. Patijn. de 85-jarige krasse vice-voorz.it- ter van de Raad van Beheer van de Ne derlandse Ford Automobielfabriek de aanwezigen welkom. Hij herinnerde aan het levenswerk van Henri Ford en schetste in korte trekken de ontwikkeling van het Ford-filiaal in Nederland, waar uit de Nederlandse Ford Automobiel fabriek is ontstaan. Deze heeft zich thans zover ontwikkeld, dat zij dagelijks 6 a 7 millioen gulden besteed aan in Neder land vervaardigde artikelen, die in de Ford-producten hier te lande worden verwerkt Hij bracht hulde aan het werk van de directeur, de beer C. G. F Sten- ger. en zijn medewerkers en richtte zich vervolgens tot de ministers van Econo mische Zaken prof dr J R M van den Brink en van Verkeer en Waterstaat, mr D. G W Spitzen, in wier tegenwoordig heid hij een blijk van belangstelling van de Nederlandse regering zag. Machines kunnen nog zo t 'odern en kostbaar zijn. i zo besloot spreker zijn toespraak, de méns blijft voor ons het voornaamste. Minister Van den Brink daarna het woord verkrijgend, zei. dat de oprichting van de thans jubilerende fabriek te dan ken was aan het onvermoeide streven van Henry Ford. wiens naam in de indus triële wereldgeschiedenis tot in lengte van dagen zal blijven leven. De minister gewaagde van de moeilijkheden, waar voor het economisch leven in Nederland zich op het ogenblik ziet geplaatst De betalingsbal ans sluit niet. de snelle groei van de beóolking vraagt om verstrekken de maatregelen. Wij moeten uiterst spaarzaam zijn. zo Jteide de minister, met onze deviezen en hij juichte het toe. dat hier te lande montage van buitenlandse auto's kan geschieden. Dit levert een deviezen winst op. die zeer kostbaar is Hij hoopt, dat dit systeem in het belang van het Nederlandse volk zich in de toe komst zal mogen uitbreiden en rekent daarbij op het initiatief van het Neder landse bedrijfsleven. recht te beschouwen, dat de Nederlandse ford Automobielfabriek te Amsterdam is gevestigd Bij een van zijn bezoeken aan de Verenigde Staten heeft spreker ook de Fordfabriek Detroit bezocht en hij v getroffen door de geest van efficiency, die daar overal aanwezig is. Diezelfde geest treft spieker ook in de Nederlandse fabriek aan. Tenslotte prees spreker de directie, aan wie veel te danken is voor de groei en bloei van de jubilerende onderneming De heer J. Molenaar. Forddealer te Zaandam, die met een Ford-peraonen- auto. model 1924. naar Amterdam wat gereden de auto trok «rote belangstel ling heeft uit naam van de Neder landse Forddealrrs het jubileumgeschenk onder hartelijke woorden aangeboden Dit geachenk beataat uit een monumen tale fontein, die op het terrein voor de fabriek, wordt opgeéicht. Tenslotte heeft de directeur, de heer C. G F. Stenger «je aanwezigen dank gezégd en zich richtende tot zijn mede werkers zeide hij. dat hij in de toekomst op hun steun en medeleven zal rekenen, 's Middags heeft de directie in het fabrieksgebouw een receptie gehouden, welke zeer druk was bezocht. Dat het Nederlandse bier goed is van kwaliteit, bewijst wel de sterke stijging van de uitvoer Het exportbier is van dezelfde kwaliteit en van hetzelfde gehalte als het bier voor binnenlands verbruik Voor Amerika. België. Engeland en Frank rijk bedraagt de export van het daar geproduceerde bier slechts fracties van één procent der productie Denemarken voert 5' van zijn productie uit Al deze cijfers hebben betrekking op 1948 Ongetwijfeld zou de export van bier een nog grotere vlucht nemen, indien som mige landen, zoals Spanje. Italië en Portugal geen beperkende invoerbepalin- gen voorschreven Dc prijzen van het uit Nederland ingevoerde bier in sommige landen zi|n vaak aanmerkelijk hoger dan die van het bier. dal in die landen zelf wordt geproduceerd. De kwaliteit van het Nederlandse bier moet dus zeer zeker de doorslag geven. Brouwerijgerst eigen teelt De wijze, waarop de Nederlandse bier brouwerijen de kwaliteit van hun product hebben verbeterd, heeft ir J A Emmens, directeur van Heinekens Bierbrouwerij te Rotterdam uiteengezet Wérd vodr de eerste wereldoorlog veel brouwgerst uit het buitenland ingevoerd. intensieve proefnemingen te Wageningen hebben tot resultaat gehad, dat een soort gerst werd gevonden, dat uitstekende eigenschappen als brouwgerst vertoont en hier te land» kan worden geteeld, met name in Zeeland Daardoor is Nederland onafhankelijk geworden van de invoer van buitenlands brouwgerst. zelfs wordt er nu brouwgerst naar het buitenland (Zwitserland) uiige voerd. Hop dat aan het bier zijn pittige smaak I geeft, wordt hier te lande niet geteeld De teelt daarvan is te wisselvallig. De I voor het Nederlandse bier geschikt, v •porten worden in hoofdzaak ïil »!ihop* r.jecho-SlowakUe en •om. ult Zul? a?'*®} brouwerijen Nederlandse biertype d.f ln de""-."?' we,.ld boe, Het blerverbruik hier te lande Is vei.cl, ken met .„der. landen He, "i droeii In 1948 14 liter per hooïd i te,en Belgl» JOO liter, Eng.lmd t I Luxemburg 99 liter, z„,h.„ Zwitserland M liter, Ver. Sleten te en Denemarken 8, liter, Allerlet eljn daarvoor aanwezig. o. het doXK bier. da, gedurende de bezetUni wja gebtouwen de hoge accijnzen (250*. hoïJ dan vóór de oorlog), het toenemende bru k van ged.stllleerd gedureïde oorlog en van vruchtensappen en llmn? nades daarna. Er valt thans gedurin£ het eerste half jaar van 1949. een kente ring te bespeuren, zodat men verwadï stijgen bierve, brulk ln he' binnenland JS Positie der brouwerijen Jaarlijks kopen de Nederlandse brouwe rijen. die tezamen elk jaar 13 million, gulden aan lonen uitbetalen. 20 a 30.000 ton gerst van de Nederlandse landbou wers1 Machine», vaten en flessen worden door.de Nederlandse industrie «eieverd Het geëxporteerde bier .wordt met Neder landse schepen over tic gehele wereld vervoerd. Evenals ln het buitenland la ook h'er te lande de brouwerij de entle credietbron voor Horeca-bedrijven. Weder opbouw en uitbreiding vart hotels én restaurants, een factor van beteken!» In het Vreemdelingenverkeer, zou nooit kunnen geschieden zonder de steun 4an de Nederlandse bierbrouwerijen l Er meer leven tn de brouwerlji c^in men oppervlakkig denken KERKNIEUWS. Ned. Herv Kerk. Beroepen te Ammers en te Huizen (N-H(to. J. J Poot te Barneveld; te Nieuwe (toez ds P, J F Lhmens te Ela s Heerenberg (toez.) ds A Blo te Twijzel ie Oosterland dl A Tzum te Mlddellbert de héér M Ende, cand en hulppredj te Oos Aangenomen naar Kortgene ds G Schuppen te Rumpt. Bedankt voor Zetten-Andelst ds P.T I.amens te Elspeet. voor Hedel ds Wijnmalen te Qldebroek. t Geret. Kerken Beroepen t.j Kerwiln.n de heer B G. Mees ten Oév'ek cand. tc Rotterdam, te Oostermeer ,ds| j. Kljiper tref. Kerk Twcctalj te Jutrijp-Hommerts Chr Geref Kerk TwcetalJ té Aalsmeer ds s v d Molen te Leeuwamen en ds P H Seggelink Ie Zaandan). fe VlIlslÉ- gen ds D Blesma te Amstftl ds S. v. d Molpn le LeeuwaS «Ham-O Als standwerker door de wereld (IV) De KRO heeft voor het komende seizoen veel nieuwe plannen. In de eer ste plaats zal men echter rekening moe ten houden met de regeringsuitzen dingen die voor een groot dcc! uit het gesproken woord bestaan. Doordat ook de principiële uitzendingen van de K R O gesproken programma's eisen, is de vooravond op dit punt overladen' Om verbrokkeling te voorkomen zijn de zeer vele uitzendingen, in verband met katholieke instellingen en gebeur tenissen, samengevat in twee program- ma-mozaïken. katholiek Bulletin en Artistiek iournaal. De programma's zullen worden samengesteld door K R O. redacteuren, die die stof ln de juiste radiovorm gieten De ervaring heeft geleerd, het karak ter van de avonduitzendingen niet te wijzigen. Zo blijft Zondag de familie avond. met o.a. Uit en Thuis. Cabaret- en operaprogramma's. Op Zondagmiddag volgt voortaan na de nieuwsberichten een volksconcert en daarna een hoorspel Op de artistieke Dinsdagavond zullen behalve muziek en grote dramatische werken ook boekbesprekingen geplaatst worden, van oude. vaak ten onrechte vergeten literatuurwerken. Eveneens zal beeldende kunst behandeld worden. In het programma voor de vrouw is een nieuwe rubriek ingelast. In de actualiteitenrubriek zullen eigen correspondenties worden opgenomen. Op het programma van Vrijdagavond staan o.a. lezingen over -huwelijksvoor lichting. waartoe men dit jaar voor het eerst overgaat. In verband met de Gezeile-herdenking zal onder de Nederlandse schooljeugd een grote GezeHe-declamatiewedstrijd worden georganiseerd, die ook voor vol wassenen interessant belooft te worden De kinderen dragen voor in hun eigen klaslokaal Door middel van een lijn verbinding wordt de voordracht naar de studio overgebracht. Er zijn ook historische hoorspelen, de kruisklank puzzles krijgen een vaste plaats en ook aan belangrijke gebeurte nissen zal volledige aandacht besteed worden. Ut schooluitzendinsen ten dien. sie van de Katholieke onderwijsinstellin gen zullen worden voortgezet. Belang rijke muziek uitzendingen zijn non in voorbereiding. 1?EN van de handigste standwerkers, die y ik ooit gekend heb. vertelt ome Gljs. glunderend bij de herinnering, was Izak van Kleef, een beste vent. een fijne kame. raad en de grootste fantast, die er ooit op twee benen heeft rondgelopen. Hij houdt het trotse record, dat hij nooit iets heeft verkocht, dat ook maar enige waarde Izak heef bijvoorbeeld een tijdlang ge- Z\ .m?' ,FI(;Ur la Vendul«- wn poeder dat. als je Izak moest geloven, een massa- moot d onder de Insecten zou aanrichten L)e vliege komme d r as de kipoe od af placht Izak uit ,e roepen en voor ze met wijlen!°*ieS kn'PPere. zijn za van Dat eerste was wel waar. maar 't laatste hfcht v!?ieh ?Cn V."eg die door de zoe,ige rus Ho 1 t?t ,SP Was aan«etrokken. kon Hl?!,8. KI UUr met Zün P00tjes 0vcr clkaat blijven zitten, zonder dat z'n ramilie d r zwarte pakken voor de be- grafenis hoefde op te borstelen. Izak wist «IIHH ti.?61' ?°ed. en daa,om s,ond hij JÏÏJn U?,!m Z.'jn "lledle" 'US,i* een spaan* rietje te zwaaien, zogenaamd om wenrktek'h7rfkr''lhi ',U zettcn' 1" dlTte! H m 1"1 "liyfien te verjagen, die van de .wi egendood wilden snoepen steeds, al, we onder elkaar waren zoveel moo!?i °i?U8sen ?p le k°Pen liefst man Hoe? ""cht-le d! °"H!e?"komt"d' T1."» °°Kle dicht op'."nS„d»e te" lach e" <™k bulten Vla dL ouwe fc "'""I" °J, wa? overgenomen - Het eerste boekwerk, waarvan ik enkele dametei"" 5lededt,,lc' betreft twee vlotte dames, die elkaar bij avond treffe in een hele slechte ttjd Eén der dames heb een vernuftig Idee en ze gaat een weddenschap aan. dazze over 24 uur schatrijk zal weze. De volgende dag zien wu een koets voor- riie voor een goudsmidswinkel Hierop fantaseerde Izak door en hij maakte er een smeuig verhaal van over oplichters en juweliers, tot zijn toehoor der» bulkten van de lach Met veel bom barie noemde Izak dan de titels van de andere bookies Gedichten van Speenhoff en de ontzettende geschiedenis van twee generaals van Duitsen bloede, waarvan de zoon in Rusland Vader en zoon treffe elkaar op hcj slagveld, zij trekke de zwaarde. maar de stem van t' bloed ver- I loochent zich niet O. 't is wondervol! en terwjjl had Lz*# misschien jgig)s ander* i het progj-afnma van fndelijke ruiters of vag .ten bate van de naakt* e zwlkkie bood hij t« dubbeltje oftewel tieg j deed-ie dan nog en buitenluuu een (.bij. die 's avonds, met Sschoonste taferelen (ooie. vereerd publiek! on schulp! in zijn handen dól het jaarfeest der li een tentoonstelling negertjes Dat hef koop aan voor ééfl losse renten Da« boerrrren. burt-rgeig drietal spedkaartgti olie bestreken. deG door de plisie veft te zien gaven en^die al evei waren als de boekjes. En de verkoop' Geweldig! Die er met de „spannende" boekjes en de „ondeugen de kaarten in wargn gelopen wilden het voor een ander niet weten, maar drongen juist bij de omstanders er op aan óók zo'n pakket te kopen Nee Izak heeft ze ver diend in zijn goeie jaren een fantast 'erste klas maar een standwerker, waar je Je petje voor af kon nemen....! dat z'n familie d'r zwarte pakken voor de begrafenis 619 20 Roepen en zoeken alles was te vergeefs. Bunkie antwoordde niet en was nergens te vinden! Ze begonnen het nu De raarste plaatsen gingen ze na. alle hoekjes van de tuin en het huls keken ze rta. Maar Bunkie was niet te vinden. Op 'n ogenblik keek Rick op en stak zijn hand omhoog. Sssst!... zei hij. Stil eens het lijkt wel, of ik Iets hoor! Ze stonden allemaal stil en luisterden, w »Aeu .R fk n8 °°f*nbllk, ik ge loof toch dat ik me heb vergist... Ik vertel hCUS' d8t *k 'etS hoorde ln de Weer zochten ze verder overal weer Toen maar zonder resultaat. Toen keek Rick weer op. Nou is 't toch heus weer, of lk iets hoorde, zei hij. en luisterde Het leek wel of het uit huis kwam. In Juli 1949 bedroeg de Belgische invoer 2.240 863 ton ter waarde van 6.234.470.000 fr De uitvoer 1.233.852 ton ter waarde van 7 060.322 000 fr. De Belgische handelsba lans sluit dus voor Juli met een uitvoer- saldo van 825 852 000 f. Dc totale waarde van de Belgische Invoer voor de eerste 7 maanden van 1949 bedraagt 46 896 877 000 fr tegen 49 337.268.000 fr voor de uitvoer, zodat het uitvoeraaldo 2 440 391 000 fr. be draagt. De uitvoer naar de voornaamste afne mers van België was in Juli als volgt: voor een waarde van 513 060 000 fr naar Frankrijk, van 941 230.000 fr naar Neder land. van 800 835 000 fr. naar Engeland, van 952 671.000 fr naar de Trizone. van 356 333.000 fr. naar de Congo en van 178.134 000 fr. naar de Verenigde Staten Onder de belangrijkste sectoren voor de invoer dienen voor Juli de volgende vermeld levende dieren en dierlijke pro ducten ter waarde van 349 millioen fr.. plantaardige producten 1.231 millloen. mineralen. 850 millioen francs, chemische producten 325 millioen, en textielproduc ten 874 millioen (hiervoor valt de laatste maanden een aanzienlijke daling vast te stellen). Ook in de sector der mètalen valt een daling waar te nemen, de invoer in de sectoren machines en transportmateriaal bedroeg resp. 636 en 354 millloen franca. Wat de uitvoer betreft zijn volgende sectoren van belang: minerale producten 285 millioen fr textielproducten 1 461 mil lioen francs. (Deze cijfers zijn voor beide sectoren de hoogste welke dit jaar wer den bereikt) Bij de chemische producten heeft zich evenwel een daling voorgedaan; de uitvoer bedroeg 507 millioen fr.; de uitvoer van metalen vertegenwoordigt een waarde van 2.744 millioen. (waarvan 2.059 voor ijzer en voor machines 539 millioen Van dc uitvoer van het transportmate riaal - 565 millloen - is 483 millioen trs afkomstig van de verkoop van wagens en apoorwegmateriaal. Kinderbijslag zelfstandigen „R": <le kinderbUülaj voor 4elrttandlgen heeft sinds zijn optreden de Mnoacht van het kabinet. De bij dit vraat- etuk meest betrokken ministers zijn tot tea- ?P.8e cotlclLI8it' Bekomen met be- h.ite.f.L. reBe"nB van deze even te. te .1? '"Bewikkelde ms'erie. Het har. teï a. voorlopige conclusies kerT orBenleaMee en Mt°*- Wederopbouw en versterken van Duitslands „goodwill" In een Interview met de correspondent van de Times heeft dr Konrad Ade nauer. de leider van de Duitse Christelijk- democratisrhe partij, verklaard, dat het kernpunt van het program van zijn rege ring zou zijn de sociale en economische wederopbouw Voorts zou zijn regering zich er op toe leggen het wantrouwen In het buitenland ten opzichte van Duitsland Hjt de weg te ruimen. Besprekingen met dr Schumacher, de leider der socialisten, achtte Adenauer nutteloos, „gezien de bij de verkiezingen gebleken meerderheid voor een vrije economie, zouden de kie zers een coalitie met de sociaal-democra ten hebben beschouwd als zwendel", aldus Adenauer Een der eerste taken zou voorts zijn het hervestigen van de mil- Iio«nen ontheemden uit Oost-Duitsiand «n eiders In verband met de presidentsverkiezing voor de republiek wordt in brede kring de naam genoemd van professor Heuss, die Vrljdemocraat i* en bekend sta«t om zijn ontwikkeling, ondervinding en ver draagzaamheid, aldus Adenauer. Volgens Adenauer zou het passend zijn een Katholieke kanselier een Eva president te hebben. angelisch* 82-Jarige huisbaas sticht brand bij huurders Een twee en tachtig-Jarige hui»- baas te Leersum had al lang onge noegen met de bewoners van zijn huis. Zeil» had hij eens gedreigd het huis in brand te zullen steken- Dezer dagen heeft de man het niet bij het dreigement gelaten. Om haiftwee in de nacht stak hij een rietmat, die in de onmiddellijke nabijheid van het Mils stond. In brand. Een juist pasóérendé fietser, uit Wijk bij Duurstede. «i m vlammen en heeft de bewoners uit hun slaap gewekt, waardoor voor komen werd dat de woning, die een rieten dak heeft. In vlammen op ging. Een politiehond heeft de huis baas als de schuldige aangewezen Hij is door de politie in hechtenis genomen. ZATERDAG 10 SEjrTEMBER 1949 S^TE GOUDSCHE COURANT. TWEEDE BLAD - PAGINA t a^d. die het nli t openbaar een e "wil cn het ge T-VE ZEVENDE WEEK. ls ingegaan, d»t U Gouda de gevierde helden op zijn witte doeken mist de bloacopen vertonen nog steeds dichte deuren Dat is geen orcttice positie voor een stad, schadelijk voo» iedereen, want waar Iets te doen is. rolt het geld en daarvan profiteren velen, direct en indirect. Maar bovendien, in een stad die niets te bieden heeft. Is het maar Censaaie boel en voor velen ls een bioscoopie nu eenmaal een gewaardeerd amusement, waar men zich voor een be trekkelijk klein bedrag een* kan vertre- d°Er ls verzet gerezep tegen een heffing van 35'vermakelijkheidsbelasting. Wat bettkent 35' vermakelijkheidsbelasting ■an het bruto bedrag' Dat komt neer op 35 vun 135' Het betekent, dat de over heid als een onzichtbare man aan de bloscooploketten staat en van elke gulden, die neergeteld wordt 26 cent opeist De overheid behoeft ,slechts de hand op houden En de bioscoopondernemer m het uit eigen zak betalen, want hij kan het niet op het publiek verhalen, daarge laten het bezwaar om de prijzen te ver hagen want vcrmpedelijk zou dat weer het bezoek doen Verminderen, omdat in deze ttjd elk dubbeltje er nu eenmaal een ls (welk laatste overigens| ook voor de overheid geldt!). We zijn al zo «an alle mogelijke be-, lastinghefflngen gewoon geraakt allo tijden door zijn er vernuftige methoden geweest om het geld in de overheidska» te pompen dot over de betaling jr gediscussieerd an de inning van zetelt, maar lematjd, die het niet beneden zich acht In het openbaar een beroep te doen op de goede hvtl en het gezonde ver stand en de tegenpartij de satisfactie gaf. dat „zij gevraagd ja. Dit ls een ruim stand punt geweest Een dergelijk verzoek vraagt uiteraard om een antwoord.! Zal het ja zijn of neen? In redelijkheid .zal het ja moeten zijn Immers of de floudae zaken nu dicht blijven of niet dn!t zal voorde ministeriële beslissing geen géwicht ln de schaal leg-1 gen. Het gehele Nederlandse bioscoopbe drijf ls nu belanghebbende. Dót zal zijn stem in Den Haj Maar waar het 0|1 wordt er gepraat woonte tijdens I voereh. Als argumenten kllnkj dei borst gezet wói Blijft tenslott Mén verliest i is wel eén Overigens.' ic ni$t. als hij err ln afwachting fen wij voorlopig, ge'.ijk standpunt De burgemeeslj de bioscopen een sierlijk slot pelijk versiert nog. toeten laten horen Is dit: than» is cen goede ge-! trek geen actie té ,n wordt, móeteix geen pistolen op prestige kwestie, z'n gezicht Daai ng voor te vinden: erliest zijn gezicht wordt onderhandeld het resultaat hek sluiting op. Een deri de redelijkheid teeft zich al gesierd i zich sieren, Welk er mogelijk. En ho- inister het dan ook to Sept. uur O-N.A.-terrein! Demonstra- Uewadstrljd korfbal voor scholieren. II nept. 7.3» uur Vrije Evang. Gemeente: Blditond Hl nept. uur Concordia: Optreden van tndra. ll nept. uur Veemarktfeatauranti Prtjs- ultielklng stedelijk hengelconcoura Cenliiaal Hengclaai sver bond. ll Sept. 7 en 30 uur v.m. Nieuwe Vaart; Hengel wedstrijden Ceptraal Hengelaarsver- bond. te pompen zelf al niet m Voof de mate trlbuties voor de over! staf ontstaan, die tate geinter rdiem wor Geen huiir oging wegens nisters van F.cC(- pe bepaling nomische Zak Wederopbouw Financiën, de koste de huurprija bedrag, w: térlevering en ndien worden verh :rlevering voor a geen UöCpal- e tarievoii bilr desbetroff zijn gestagën. mg kunne ter /stede sinds oridcreaan. Overleden an Justi dejambtenajrr estie iste laagste de gem gedaan Wdonac overllj van H 4 Mc 1872 te Icztfir. Eva Rebekka Schmieheim b S'imori Weyl, Gouda. uur Dr Krlth: Bijbellezing W r Kloos voor Goudse Stadsevangelisatie. 14 Sept. uur Daniël: Inleiding d» J. J. Koning voor Jonge Koik ovei „Ervaringen op ren Internationale Jeugdleiderxconfeien- ti<i te Driebergen". ll Sept. uur Reünie: Spreekbeurt ds J. Börge: voor Logosvei bond 15 Sept. 7.30 uur Zeugestraat 3»: Sprëek- beurt ds Job. van Welzes voor Nederd. Gei ef. Genjrrnte. jf IS Sept. uur Nieuwe Mihouwburg: Op voering Schakels dooi N^rtei lands Volks toneel voor Goudse Toneelkring. 17 Sept. 3 uur Dc Kroont Start betrouw- baarhetdSrtt motorclub „Go{\da 17 Sept. 7.30 uur Vrije Evang. Gemeente: Bidstond Sport op Zondag Olynjpia «g 2 jf U Jokor ndagsdienst doktoren idpgmiddag 3 tol Zondagavond "uur te consulteren dc aitsen C. vin Elk, Kattcn- slngel 79. telefoon 2581 en H. A M. Eijkman. Wes,haven 63. «telefoon 2582 Apolheliersdjenst Steeds geopend 'fles nauftts recepten Apoth«jek/(P Wélj1 t begrip ..redelijk]'. Is dé heffinj i' Wat de bioscopen betreft i-é aan rede- Iwei- rcdeÜjkheid te erkennep In eep :6 cent vaó elke,gulden zonder «freéte prestatie Als de exploitanten] zeg- ,D«$ gemeente is op jtet ogent|tk de héld. noipe 'en di 'of de bio*eop| ,lén opendoen. Ier» in de alsjeblieft wat den. Het gaat op zichzelf i ati^er vermag 'i Gelijke, éjonniken En hier komen Mt# op' eerf at, nfent grote gritf tevops vj bioscópen: waarom tnoflten1 wiji28*/i betalen en alle ander vermaak (20 van 120'/. bruto)? ZIJ zién discriminatie van de film en een aantasting van het gelijke m< gelijke kappen". Inderdóad. het km het rechtsgevoel, pis de een achtergesteld wordt bii de ander. Maar óok de gemeente heeft een aterk argument, hij zegt dit aan de gelden die het rijk ten bate van de stedelijke huls houding verstrekt, verbindt het voorwaar den en een van die voorwaarden is. dttt wij 35*'. vermakelijkheidsbelasting op d'e bioscopen heffen. Doen wij dat niet. dan vermindert het rijk onze uitkering en dat kunnen wij niet hebben. Wil men du» dc vermakelijkheidsbelasting verlaagd heb ben. dan moet men in Den Haag zijn. En nu over de voorgeschiedenis be hoeft men niet meer na te kaarten -*■ is de zaak in Den Haag. Op landelijk niveau En er zal nu ook een landelijkë beslissing genomen worden want tal van gemeenten varen wat de vermakelijk heidsbelasting betreft ln hetzelfde schuit je als Gouda. En met deze verplaatsing naar Den Haag speelt het stuk niet meer in Gouda. Het Goudse bioscoopconflict heeft z'n Goudse betekenis verloren .in Den Haag zal nu uitgemaakt worden, hoe het in Nederland zal gaan. Er zal over alle bioscopen worden beslist, want het is dui delijk. dat zo aan Gouda vermindering wordt toegestaan, morgen in tal van andere plaatsen de exploitanten op hun achterste benen staan. Met deze verplaatsing naar het hoogste niveau zijn met de Goudse, de Nederland se exploitanten belanghebbende geworden en hun stem zal. middels de Nederlandse Bioscoopbond, niet ln Gouda, maar in Den Haag moeten klinken. Daar moet de bond een vinger in de pap zien te krijgen. Alleen, een minister is nu eenmaal geen scheutig iemand Hij heeft de centen hard nodig en kan wel eens meer op z'n schat kist dan op het principe letten. En dien tengevolge zeggen: gij Bioscoopbond, moest toch maar eens met de boeken komen. Zo zijn schatkistbewaarders nu eenmaal: binnenhalen gaat vlot maar Iets laten schieten is een tweede. En nu Maar intussen zit Gouda nog met z'n bioscoopconflict. En dan ls er het verzoek, dat burgemeester James in zijn rustig en verstandig betoog tot de bioscooponderne mers richtte heren, gij hebt gezegd, dat ge noodlijdend dreigt te worden, gij zijt dit dus nog niet, er is dus nog geen ver lies; de zaak is thans in Den Haag. welnu, doet gij nu in afwachting van de beslls- g de theaters weer open. pladtsje ag éllen 'evrouw s ing Dit beroep siert de burgemeester. Hier overheidsfiguur, die in hoogheid geen Uit vroeger tijden De Goudsche Courant meldde 75 Jur geleden Op Zaterdag 12 September zal H.M. de Koningin een bezoek brengen aan onze gemeente in gezelschap van Z.K.H. Prins Frederik. Zij zullen de Grote Kerk be zichtigen en hun plan om het slot 's Heer aartsbergen te Bergambacht een bezoek te brengen, uitvoeren. 59 Jaar geleden Toen de omnibus van het station Oude water reed, schrok het paard voor het hevige onweer, sprong opzij eh geraakte te water. De koetsier, die aan de overzijde op het land terecht kwam. geraakte be wusteloos. De passagiers kwamen met de schrik vrij. 25 Jaar geleden Uit Stolwijk: Voor het maken van een duikerverbetering op Stolwljkereluls ln de IJsseldljk werd deze zomer een houten kistdam (zomerdam) geslagen, aansluitend tegen de kademuur van het petroleumdepot Gouda, om de werkzaamheden te kunnen uitvoeren. Door abnormaal hoge water stand (2.28 meter boven N.A.P.) Is het water over en lange de dam over de kade muur gestroomd, waardoor veel water door/ de duiker, die was opengehouden, in de polder kwam. Door het over de kademuur stromende water ontgrondde deze en viel om de kistdam bleef geheel in tact. Gevaar voor de dijk bestond niet. daar het water naar binnen door de duiker werd afgevoerd. Aan de dijk konden geen •fschuivingen ontstaan, omdat de dijk aan de buitenkant om de duiker heen was af- geheid met een gesloten dam wand. Een voorzorgsmaatregel, die wel nodig bleek t« zijn! geboren April 1863 te Gouda alle i woonachtig te Goud» en ovejrledcn 23 /foril 1943 te So- blbor (Polen)). Paulióa Gersoós geboren 17 October 1849, te Gouda. Eva Stranders. geboren 24 September 1852 te Ridderkerk en Catha- rina Jacoba Salomon, geboren 23 Maart 1866 te Wijk bij Duurstede, gehuwd met H. Gerson». allen woonachtig te Gouda en overleden 16 April 1943 te Sobibor Hester Kijzer. geboren 20 Juli 1896 te Gouda. woonachtig te Leeuwarden, ge huwd met J Beem overleden 20 Maart 1943 te Sobibor. Heiman Mogendorff. geboren 4 Juni 1894 te Gouda. woonachtig te Winterswijk, overleden 9 April 1943 te Sobibor Irma Simon, geboren 27 Juni 1898 te Gemünden. woonachtig te Waddinxveen. gehuwd met S. Philips .overleden 5 Maart 1943 te Sobibor. Alfred Leo Speier-Holstein. geboren 18 Januari 1938 te Hillegersberg. woonachtig te Waddinxveen, overleden 13 Maart 1943 te Sobibor. Loop dej bevolking Verhuizingen binnen de gemeennte: W. J. den Boer van Regentesseplantsoen 18 naar Krugerlaan 183; Mw J. Noorde- graaf—Reparon van Keizerstraat 38 naar Kleiweg 12: G. H. A. Verweij van Stoof steeg 18 naar Raam 167. P J C. van den Bos 4 pers., van Graaf Florisweg 48 naar Varkenmarkt 17; Mw B. van Leeuwen van Nieuwe Haven 220 naar Gouwe 121; A J van Werkhooven 2 pers van Graaf van Bloisstraat 1 naar Vogelplein 41; H J. Babouw pers. van Woudstraat 88 naar Vossenburchkade 30; H. de Koster 4 pers Vo&senburchkade 30 naar Woudstraat 88; W. J. van Eijk 2 pers. van Gouwe 87 naar C Ketelstraat 44a. P H. van der Gugten 4 pers. van Gouwe 87 naar C. Ketelstraat 44a; J van Eijk 4 pers. van C. Ketelstraat 44a naar Gouwe 87, A Krol 3 pers. van Krugerlaan 28 naar IJssellaan 82; Mw A Schinkel van Hoogstraat 11 naar Raam 3. Mw. W F. Gravesteijn van Gouwe 191 naar Nieuwe Haven 195; J. C den Besten van Nieuwe Haven 106 naar Groenendaal 43; F. D van Loon van Nieuwe Markt 27 naar Herenstraat 99. Mw. C. Toen van Lange Ticndeweg 78 bv naar Fluwelen- singel 8, J. C. Korevaar 5 pers. van Doele- straat 2 naar Boelekade 132; Mw A. Per- dijk—Bloot van Kon. Wilh. weg 185 naar Van der Palmstraat 51. P. A. HAPPEL JUBILEERT Deze maand is het vijf en twintig jaar geleden, dat de heer P A. Happel als be stuurslid van „Olympia" werd gekozen. Eerst trad hij op als secretaris, sinds 1919 is hij de gewaardeerde penningmeester. GESLAAGD. Te Aalsmeer is geslaagd voor het exa men bloemschikken en -binden mej. T Doesburg alhier. Puzzle-winnaars Meer dan honderd woorden in te vul len. wat wilden de puzzlevrienden nog meer. En dan ln een kruiswoordpuzzle, zodat ze alles hadden wat hun hartje be geerde. Er waren talrijke Inzendingen en daarvan zijn de bekroonde uit de bus ge komen de oplossing van: prijs van 5: mevr. P. van Eijk. Bot- terop, Krugerlaan 13 te Gouda, prijzen van 2.50: mevr. G. van Dockum de Koning te Stolwllk en A. J. Guddee. A 64 te Oudewater. De prijzen kunnen aan ons bureau Markt 31 worden afgehaald of op ver zoek worden toegezonden. Burgerlijke Stand Geboren: Maria Louisa Cajetano. d. v G. W. Koster en A. J. de Bruin. Tuin straat 9; Antonius Wilhelmus, z. v .J. M Schouten en W. M. van Roijen. St. Joseph- straat 41; Arle Hendrik, z. v. F. Schouten en N. G. Koster. F. W. Reitzstr. 27; Nico- laas Wilhelmus Maria. z. v. P. Bresser en M. M. Sluijter, Klimopstraat 17; Henny Engelbert, z. v. J. Goedhart ën C. N. Kok. Jan van der Heljdenstraat 19. Ondertrouwd; A. F. van der Weel en A. M. Donk; J. J. Jager en A. G. Blok; P. R. Prevo en L. de Raaf; J. C. F. Koolmees en A. H. Kroon: A. van Uunen en H. Doggenaar; R. Wassing en W. Hofman; J. P. Blonk en H. Jansen Getrouwd: N. Tom en A. van der Pauw. |taan we morgen ufcer langs je. Nét als vorig jaar. Soms t strubbelingen. Ik weet niet. b ij ti gaat. maar bij my-thuis l ee^ts deining. Er moet op -eten morden, want ik moet dot ip'efn behoorlijk pl 's ZJpndags doe ik graag 'jetje 'qp rn'h gemak. Mev ooft en dat is liet hem* nou \iJI de boot'Jielffmyal an.' :ag naar Moordrecht §T#n heb jJ( vanmorgen lÉnleidende- be- Jend. ff fn. ook zulk tue|r is, we weet) goetf w< 'rgouto. 'ti tqje JtAel eens Miexsen.'l Jei Ik. •fZorumg rust ik." zei mevrouw uw, ,.$e 'iele tbëek, loop ik hard en 's Zondags heb tk'jg^en zin otnJop een fiets te gaan zitten." Dót had ik' veihvacht. ..Hè, ja," zei Keesje. ..laten we naar O.N A. gaan." „Hè, ja," 2#ï ik, „dat is een idee. Laten we dat doen." „Hè. ja," zei mevrouw Tergouw, „dat is een idee." En ze snoof 'k Geloof, dat ze me doorhad, want als je al zo lang bij dezelfde baas bent. dan gaan ze je kenrVen. Ik heb nog zo'n beetje gepraat over sportiviteit en frisse lucht happen en een mens-mag- toch-wel-eens-wat hebben en zo meer, dus ik zou zeggen: tot morgenmiddag. We zijn ook naar de Floralia geweest. Dat was mooi. Ik heb er van staan te kijken. Jonge, jonge, wat een mooie meubels. En prachtige bontjassen. Me vrouw Tergouw liep ook al een beetje te deinen thüis. En dan die snoezige schoentjes. Ik heb nou gezien, dat die verlovings kamer bij mevrouw Tergouw thuis nergens naar leek en ik weet niet. of ik het nog zal meemaken, maar die jubileumkamer, dat zal ik onthouden. Het was een pracht van een tentoon stelling. D'r waren ook nog bloemen. JAN TERGOUW LEGAAT ONTVANGEN. diaconie der Ned. Herv. Gemeente ontving een legaat van f 553.93 (Bulten verantwoordelijkheid der redactie) GOUDA'S stadhuis Iaat aan fcijkant en hoek al enigszins zien. welk een schoon gebouw onze Markt zal sieren, wanneer de restau ratie voltooid zal zijn. Maar ook aan het toekomstige inwendige schoon wordt gearbeid. In Gouda en in. Amsterdam. In een hoge torenkamer van het Rijksmuseum zijn nijvere en kunstzinnige handen al een paar jaar bezig met het hei stel van het uit artistiek en historisch oogpunt waardevolle wandtapijt, dat honderden jaren de raadzaal sierde en dat na de restauratie daar in vernieuwde glorie zal terugkeren. Even gobelin nomen. 1 toestand óór de oorlog werd Gouda's ir> de muren der raadzaal ge- •t verkeerde in een erbarmelijke waren flinke scheuren in. Het onderste gedeelte, doordat de kettingdraden op die plaatsen gebroken waren, Help stukken, gemaakt van! zijde vooral.'waifen vergaan, het was hopeloos vervuild eh ln de loop der jaren had men er maar in het wilde weg en ondes kundig aan gerepareerd. Over restauratie werd toen nog wel even gesproken, maar er kwam niets van. Want de oorlog nam ons land in zijn wrede ban en net tapijt werd. na eerst in een chemischp wasserij in Den Haag in benzine gewassen te zijn. veilig opgebor gen in een bomvrije schuilplaat» om daar het einde van dp oorlogsstorm af te wachten, om te wachten op de prins, die het weer tot het leven zou terugvoeren pie prins is -gekomen. Burgemeester James, die -doordrongen is van de culturele waarde van hitgeen kunstzinnige stad genoten uit vroeger eeuwen ons hebben nagelaten, hééft weten te bereiken, dat dit wandtapijt uit ,jde donkere kluis is gegaan naar de lichik torenkamer van het Rijksmuseum. |i Herinpering jaan Goujia's culturel belang ering 1 dat de hepi periode stad, "toen de tapijt- rijke),tak van nijv- Na de veroyerini Geuzen ln 1572 terwijl deskundigen Van het Rijksmuseum toezicht op het werk houden De conser vatrice mej M A Heukensfeldt Jansen en de assistent-conservatrice mej L Er- kelens hebben het artistieke toezicht, terwijl de heer H S' Bloedhotiwer. die in 1937 een halfjaar in opdracht van de directie van het Rijksmuseum in de Franse ateliers des gobelins werkte om zich in deze moeilijke arbeid te bekwa men. belast ls met het technische toezicht Nog anderhalf twee jaaf zullen zij hun liefdevolle zorg aan dit Goudse bezit hebben te wijden. Zorgvuldige restauratie Vroeger restaureerde men zo'n tapijt waj rtonchalanter dan men het hier nu maar bij cadeau heeft gegevené Oemsk- kelllk voor latere reparaties. Net aj» hel lapje stof. dat de kleermaker in de broek zak van het nieuwe costuum stopt. Dit stuk nu is nooit gebruikt voor reparatie, maar heeft driehonderd jaar in het donker gelegen Het is dus niet verschoten. Het geeft nu een mooi idee, hoe het tapijt eertijds geweest is- De kleuren waren toen dieper, donkerder. Voor de restauratic kan men natuurlijk niet dezelfde materialen gebruiken als de zeventiende eeuwse tapijtwever. Zijn kleuren zijn nu wel zo wat klaar met verschieten, de bij de restauratie gebruikte kleuren zullen zich bij deze levenswijze des ouderdoms hebben aan te passen. Gelukkig is dit probleem tegenwoordig op bevredigende wijze opgelost. Men gebruikt alleen plantaardige kleurstoffen, geen chemische Een paar vierkante meter zijn geheel klaar, zien er weer degelijk uit en dê tinten steken fris af bij de vaalheid van hetgeen nog onder handen genomen moet worden „Zo wordt het weer helemaal", zegt de heer Bloedhouwer. daarmee da twijfel wegnemend, die het zien van da meest verwaarloosde stukken heeft doait opkomen. En conservator Scheurleer voegt er aan toe: „Gouda zal dan weer een bejltt hebben van onschatbare waarde. c4Él sieraad voor het ln nieuwe glorie prijken de stadhuis." endig houdt jeschiedenis onzer ij hier een belang- eid wb( Gouda door de den de kloosters ilftal géconfiskeerd. Juist in die tijd kwamen hónderden tapijtwevers om des aeloofs wijle uit de Zuidelijke Nederlanden naar deze streljren^en zochten hier gelegenheid orh hun bedrijf voort te zetten De hiervoor benodigde grote ruimten vonden zij, behalve in enkele andero steden, voor een groot deel in de kloostarzalen van Gouda Zij. die zich hier toen vestigden, kwamen meest uit Ouden aarde en omgeving. Bekend zijn de namen van ruim 450 iapijtwevers. De eerste rneester. die zich even vóór 1584 vestigde, was Joris de Pottere. In J730 sloot de liquidatie van de tapijt weverij van Alexander Baert een periode af. waarin hier een geweldige hoeveelheid kostbare tapijten moet zijn vervaardigd, die hun weg Hebben gevonden naar alle delen der wereld. Beroemde namen zijn o.a De Lepelaer. Tobias Schoep en David Rufelaer. De laatste is de vervaardiger van het wandtapijt uit de Goudse raad zaal. Rufelaer leverde het aan de stad Gouda in 1642. Het is waarschijnlijk door een milde gever aan de gemeente geschonken, want een rekening er voor is niet te vinden. Het is echter niet het eerste tapijt in het stadhuis geweest, want reeds lang te voren hebben er tapijten gehangen, o.a blijkende uit een rekening uit 1494. 'n Verdure Dit werk van David Rufelaer is cen typisch Oudenaards groenwerk, een „ver- dure" zegt de vakman, voorstellende een bos met vogels, landschapjes in perspec tief en grote planten, voornamelijk stok- In de Amsterdamse torenkamer passeert het gobelin stukje voor stukje de ogen en handen wan de dames, die de restauratie uitvoeren. ngen van het, tapijt zijn 10.25 Gten kleedje om gemakke- De afmet m bij 4 22 i lijk te Hanteren Het bestaat echter uit twee grote stukken en nog enkele kleinere Het in bewerking zijnde deel zit opgerold op twee houten rollen, die zo ver van elkaar zijn opgesteld, dat er een werkvlak van ongeveer een meter breedte beschik baar ls. Als een film iq een fototoestel. Stukje voor stukje wordt het onder handen genomen, 't Is een heel secuur werkje, dat geduld en goede ogen eist Een jaar lang zijn twee dames er al aan bezig geweest, sinds kort zijn ze met haar drieën. Deze dames staan op arbeids contract in dienst der gemeente Gouda. doet. Een flinke scheur er in? Men naaide er eenvoudig een lap achter, die men zo'n beetje met het penseel bij schilderde Al dergelijke ongerechtigheden gaan er nu uit Waar scheuren zitten en daar zit het tapijt vol mee moeten er eerst nieuwe kettingdraden in gezet worden Op'tal van andere plaatsen is de scheur cr nog niet. maar de kettingdraad heeft dringend versterking nodig. Hele stukken moeten dan doorgestopt worden, op en neer als bij de kous. die moeder de vrouw onder handen heeft. Er zijn plekken, waar indertijd met zijde gewerkt is. die nu totaal vergaan is. Wrijft men er even over. dan blijven slechts vezeltjes over Kan het echter maar eventjes, dan laat men zoveel mogelijk het originele weef werk intact, versterkt men het alleen maar door eindeloos doorstoppen met een fijne draad. Een der dames is bezig met een nieuw stukje. Het is zo groot als een handpalm. Hoe lang werkt ze daarover? Een dag do tinton, is ook alleen iets voor deskun- dige ogen Bij een overeenkomstig gcüco.- te dat nog goed is. worden wat klosjes gehouden. Uit deze. waartussen een leek practisch geen verschil ziet. wordt de juiste tint gekozen Want djt tapijt wordt niet zo maar weer bruikbaar gemaakt, het wordt met piëteit gerestaureerd, opdat David Rufelaer's schepping er weer zal uitzien, zoals de maker het bedoeld heelt. 't Lapje m de broekzak Die kleuren vormen een grote moeilijk- deze oude Dat heid bij het restaureren tapijten. Want zij gaan verschieten^ hebben de kleuren van David Rufelae ook gedaan In het stadhuis heeft men nog een stukje van een halve meter in het vierkant gevonden, dat waarschijnlijk is overgeschoten bij het aanbrengen van het tapijt in de raadzaal en dat Rufelaer er Gouda mooie stad, maar dooie stad Als men per trein in Gouda arriveert en het mooie Stationsplein betreedt, wordt i getroffen door deze joyeuse entree. Dan komen de woorden, die een der no tabelen eens zei. Ln gedachten: „Gouda is een mooie stad prettig er te wonen." Maar als men er een paar dagen ver toeft. komt men tot de conclusie, dat Gou da wel een mooie, maar een dooie stad is. Zelfs het eenvoudigste amusement, een bio scoop. ontbreekt, een gevolg van een on barmhartige vermakelijkheidsbelasting. Als men logé s heeft, weet men buiten de huiselijke kring geen amusement te vin den. Men kan toch niet in musea en St Jan bRjven vertoeven of op een wande ling tracteren langs Gouda's stinkende grachtjes, n£t verzakte kademuren, over hobbelige keien, door verzakte straten met bovengrondse gasbuizen, zodat men het gevoel krijgt aan een hordeloop te moe ten beginnen. Ook kan men niet altijd, als Lou Bandy of een operette in de stad is, twee of drie gulden neertellen voor een behoorlijke plaats, maar een bioscoopje pikken voor 60 of 80 cent is nog om te doen voor de kleine man. Dus wie is uit eindelijk de dupe van het conflict? D e kleine man. Volgens mijn bescheiden mening was het beter geweest als een re delijke belastingheffing vastgesteld was voor alle amusement, niet zoals eerst 50 J» en 35 en dan met hangende pootjes 20 'I* en 35 maar een gulden middenweg, zo dat er geen partij is. die het grootste ge- la" betaalt. Wil men van Gouda werkelijk een streekdfentrum maken, dan zal er toch ook amusement moeten zijn voor de klei ne man. Gouda moet geen Hart van Hol land blijven met hartaanvallen. Geef de kleine man zijn gewoon amusement, zijn bioscoonle. ook dót is nodig om zijn ar- beidslust wakker te houden en geef zin aan hetgeen men kan bewonderen op de Goudse Floralia „Gouda bouwt. Gouda kweekt", maar dan ook aan zijn amuse ment, zodat men er aan toe kan voegen: Gouda heeft weer amusement, Gouda leeft en het ls prettig te wonen ln een mooie stad als Gouda I EEN KLEINE MAN. Fragment van het tcandlnpat, een Oudenaards groenwerk, dat David Rufelaer voor het Goudse •tadhuis maakte. Verhuizingen binnen de gemeente Gevestigden: Mw. A M. H. Tuijthof- Strijbos. van Bakel naar Turfmarkt 123; Mw. E. G de Graauw. van Zwijndrecht naar waladres Veerstal 18; L. G. Rredie, van Beverwijk naar Van Middelantstraat 19. J. Rcinders, 2 pers., van Tiel naar Prins Hendrikstraat 30; Mw M J. Blan- kenstein. van Maartensdijk naar Kruger laan 130; Mw. C. A Keijser. van Leiden naar Kon Wilh weg 286: Mw M. P. Knoot, van Haarlem naar Fluwelensingel 91; Mw. A. de Man-Schaap, van Huizen naar Kru gerlaan 63; Mw J M. Poot-Murra, van Rotterdam naar Van der Palmstraat IJ0; F Lelijveld. van Maartensdijk naar R. v. Catsweg 130; Mw N. Naerebout. van Rot terdam naar Steijnkade 24; M. D Brou wer. van Houten naar Nachtegaalstraat 2; K J van As. van Rotterdam naar Kon. Wilh.weg 188. T T Boersma. 2 pers., van Rotterdam naar Kon. Wilh.weg 150; J. G. J van Buuren. van Eenrum naas- Nieuws Haven 240 Mw C. J. van Druten. vart 's Gravenhage naar Graaf Florisweg 77; Mw C P de Jong. van Ouderkerk ad. IJssel naar Krugerlaan 130; Mw. E.*A. Verdoold en Mw H. van Kleef, van Noordwijk naar Krugerlaan 130, Mw. M. Oskam, van Waddinxveen naar Wachtel straat 19 Vertrokkenen: Th B C Brekelmans, van P Maritzstraat 8 naar Tegelen, Grote straat 6. Mw. W M van Hattem. van Van Middelantstraat 1 naar Haarlem. Oleander straat 26 Mw A J. v. Hoorn-v. d. Berg, 4 pers., van Kattensingel 12 naar Ara sterdam. Hemoniastraat 5. Mw A Bras- de Vries, van Crabethstraat 34 naar Wad dinxveen. J. Dorrekenskade 13; Mw. M. Th. Fokke. van Spieringstraat 2 naar Haarlem. Zonnebloemstraat 24; L. J. Dik- hooff. van Vorstmanstraat 37 naar Megen, A 86; Mw. A M. A. Kuijf. van Spiering straat 137 naar Rotterdam. Jericholaan 42a. Mw. M J. B. van den Hondel. van Nieuwe Haven 149 naar Zwammerdam, Overtocht C 46; C. A. Hagoort. van Flu welensingel 37 naar Rotterdam. Berkelse- laan -85a: Mw E W Mom. van O. da Boompjes 80 naar Alphen a d. Rijn. Raad huisstraat 44 G. Treub. van Burg. Mar- tenssingel 67 naar Terschelling; Mw. A. Th A Smissaert. van Westhaven 11 naar 's Gravenhage. Kon. Emmakade 136; Mw. E Roskam, van Westhaven 11 naar Voor hout. Herenstraat 53; H. Kohn, van Re gentesseplantsoen 29 naar 's Gravenhage, Savoy laan 2. MW. C. Dekker, van Raam 184 naar Amsterdam. Nwe Keizersgracht 51 II Mw L. M Zwakhals, van Vcet 107 naar Velsen, de Lethstraat lb; Mw. N. M. van Treijen en Mw. S. A. A. van Treijen. van Wachtelstraat 50 naar Oude water Kapellestraat B 102: Mw H. J. M. Sukkel, van Crabethpark 25 naar Amers foort. dr Fokkemalaan 68; F. G. Schouten, 4 pers., van Groenendaal 107 naar Bode graven. Weipoort 11; Mw. A. Rups. van Van Swietenstraat 15 naar 's Gravenhage, Laan van Meerdervoort 345 J. C. Blom, 8 pers van R v Catsweg 136 naar *s Gra- venhage. Drlifriemstraat 26: Mw. M. C. 1 Floor, van Regentesseplantsoen 14 naar Rotterdam. Avenue Concordia 117. O.N.A. benoemde ereleden Gisteravond hield O.N.A. In ..Con cordia" zijn goed bezochte jaarlijkse ver gadering In zijn openingswoord gewaagde de voorzitter, de heer H. van Soest. o.m. met voldoening van de uitstekende ge slaagde viering van het 30-.jarig bestaan, i Het tiyflens de feestviering aangekondigde voornemen om de heren H Roodbol, J. v. d Speld en C. Vooijs, in verband met hun dertig-jarig lidmaatschap tot erelid te benoemen, werd door de vergadering i bekrachtigd. De aftredende bestuursleden I de heren H. Roodbol. Th. van Willigen en 1 J. J. v. d Speld, werden bij acclamatie l herkozen De elftalcommissie, die een va- 1 cature had, werd gecompleteerd met de j benoeming van de heer A. Mathol. Eer»te prjji. De 2—0 overwinning van Olympia in de I nederlaagscrie van Merwesteljn is da 1 beste prestatie geweest en daardoor heb- ben dc Gouwenaars de beker gewonnen.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1949 | | pagina 2