Hoe Nederland Goethe eisrt
Gobelin uit Goudse
komt tot nieuwe
stadhuis
glorie
wr?etht
Hiilde aan Henry Ford bip
fabrieksjubileum te Amsterdam
Er is-leven in de brouwerij!
DE „AALBUMS" VAN IZAK
Os'
Zullen de Goudse bioscopen
weer open(gaan?
at -<r?
indrukwekkende tentoonstelling
r in Den Haag
Andere steden
ver vóqr
Sjahrir niet tevreden
Monunfentalè fontein -•
aartgeboden
- De Belg drinkt tienmaal zóveel bier
als de Nederlander
K.R.O. wil Dreigende verstarring
DOORBREKEN
Geen radicale
wijzigingen
OD-3i'7?™"ud'".nEdïh",,rv,.'„d!c,2
7r.,r£kwTk "zn -en»r«
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
Belgische uitvoer blijft
invoer overtreffen
Adenauers plannen
AAR.
ANNEER.
Rondom de dichte
"theaters
Intorefikamer van Rijksmuseum
werken lièfde volle handen
Drie eéïriven oud
kunstwerk
Goudse Spetters
Ingezonden Stukken
EERSTE BLAD - PAGINA 2.
1
ZATER&AG 10 SEPTEMBER 194,
tó. overeenstemming met 2Un be^eW h a Van P'*e i,,*chavIne'
ÜP. t*Uk.a^. wotd., wan, «aar. het
als dichter beeldend 1rim*»n tgebreide tejuoódstelling zowel aan zijn werk
en S£ T Mtuurooderzoekèr. ala z,Jn le^sSf.eeV
die verscheidene reien be,l,,l en tove'il T*'?,"" Awg4
W «n^on^d heeft de Haa.se Comed,e,..Tor,u.to_
Uiteraard tullen in
Am«t#rdam 'hier en diar
wel wat leztifgen worden
fehoftden. maar ook op h'et
gebied van voordrachten
•Rant Den Haag de kroon.
De fweede stad des lands.
Rotterdam. heeft echter
leen enkele openbare
plfchtighefd in hef Vooruit
zicht. uitgezonderd een
Faust-vertoning met Bas-
aermann. Het éigen gezel
schap heeft zich niet aan
Ooethe gewaagd. want
Goethe eist een voortreffe
lijke dictie, en hoe gespitst
het Rotterdamse gezelschap
ook op goed articuleren is.
omdat de acqustlek van de
Rotterdamse schouwburg
geen gemummel duldt, toch
IJ het gezelschap van een zo
danige samenstelling dat aan
Goethe spelen niet. kan,
worden gedacht, zelfs al
beschouwde de artiatieke
leiding het als een culturele
Plicht.
Dat Jufst Den Haag zich
'"SS"11 voor de dichter,
die 200v jaar geleden ge
boren werd. komt misschien
doordat de figuur van
Goethe, die zo gedistingeerd
als vorstelijk raadgever en
minister z'n staatsierok kon
dragen, de mensen er meer
éegt. In andere steden heeft
men er veeleer moeite mee
«om door het goudgalon van
de hoveling heen de m e n a
te zien
Overigens Is het verguld
niet de sterkste facet van
de voortreffelijke Haagse
expositie \fdie tot 15 Octo
ber 'duurt) Trouwens de
Wester, die daarin zeer gespecialiseerd Ik
%de natuurwetenschappelijke kanten van
^de dichter (resp op 12 Oct. en 10 Nov.).
Intussen mag- in dit overzicht van her
denkingen jaiet onvermeid blijven, dat
Breda Den'Hakg weliswaar niet naar de
kroon wil Meke/i. maar toch ook een
tentoonstelling in voorbereiding heeft.
Over die van de Residentie nog dit dat"
zij ifitgaat van het ..Haags Cujtureel.
,Ceptrum". hetwelk er mih of rpeer mee
debuteert en hpe debuteert? Met steun
van de stedelijke overheid weUawaar. en
van het d«p Den Haag va/i de Maat
schappij tot Nut van het Algemeen Maar
deze financiële ateun is niet misbruikt om
spectaculaire onnuttigheid te verrichten
vah de soort, die tentoonstellingen tegen
woordig miar al te vaak maakt tot speel-
domeif en vin. sierkunstenaars De inrich
ting mag dan wat droog zijn. het gehalte
vati de expositie is des te beter.
W WAGENER
fcjahnr heef; m e*^n interview' met het
Chmese blad. K erg Po verklaard.'ddl
hij rog steeds van mening is. «at het
politieke bele.d van de republiek ten aan
zien van de Ronde Tafel Conferentie niet
ju.st is jiet vertrek naar Den Haag is te
overhaast geweest, waütt er zUn véle on
derwerpen die n-.et voldoende' duidelijk
fijn Sjahrir verklaarde voorts, dat de
buitenlandse druk nog steeds zeer groot
:s doch dat het h*m n elf duidelijk -is of
dfze druk de ,lndonesiert bevoordeelt of
De fontein welke fr Nederlandse Ford-
dealers arói de jubilerende fabriek
hebheq aangeboden
£üf—üi 7 1 i vtntttrvin r\]i rrrW.jf l„ Home
Ïu mSS'." m i "aar Haiti
SUSa 1 rr pTytuclu. om er ren totale
Veeitelijkr verjonging te ondergaan Zo met de rug naar
m.Xiï gekre'd. die hem plot,el,„g b'eklemdr de
U-Vnu r"^"r dugmt en r<j" ko//umdtri|>. de
cTh"* i f tJiKhbeia hem aZ" op"dte'kamel t', Rome En*!,
in de» sfeer van Welmar En het is tóch
al^egn buitgewone prestatie, dat er zonder
hulp vgn Weimar, zonder hulp,ook van
Duitse instituten die zich aan. déze kant
van het ijzeren gordijn bevinden, in Den
Haag een tentoonstelling kon worden
ingericht, welke de figuur van Goethe
zeer veelzijdig populariseert. Het' mate-*
riaal. dat afkomstig is uit de grootste
btblioihéken in Nederland en ook uit de
handen van enkele verrassend r\jkc par
ticuliere vereerders, la zelfs overweldi
gend Men kan er een hele middag, in.
wegdromen, tot men door de schrille bel
•van viif uur wreed fn de werkelijkheid
ontWaakt. wetend, dat men dan nog geen
kwart heeft gezien*
Unieke zaken
Het meeste komt uit de Koninklijke
Biblloyieek. welks directeur, dr L. Brum-
mel.'de plannen ontwierp en welks weten
schappelijk assisteqt drs W. Post dié
plannen uitvoerde.'bijgestaan vooral door
dr C. J. de Wil. conservator van ,.het
Gemegjite Museum, maar ook zeer bij
zonder door de verzamelaar mr E. Verbeek
te Erp (N Br.). ate niet alleen bibliophlele
kostbaarheden afstond, maar hok eigen
handig geschreven brieven van Goethe,
zelfs manchetten van Goethe en een zak
doek van Goethe met zijn monogram Wat
zulke persoonlijke herinneringen betreft
doet de Kon. Bibliotheek overigens niet
onder voofr de particuliere collectionneur
want zij leende voor de tentoonstelling
om 'een haarlokje van Goethe en een
blaadje van de krans waarmee Frlcdrlch
Freller eh Heinrich aMstthsey de dichter
op zijn doodsbed getooid vonden toen zy
hem tekenden
De Rotterdamse Gemeente Bibliotheek
komt de eer toe. dat zij o.a. de «oudste
Faust-ultgaaf kon bijdragen. De Oer-
Fayst. die in 1887 ontdekt werd In papie
ren afkomstig van een hofdametje van
de voratin van Weimar. Luise.von Góch-
hausen, Is er ook. in eerste uitgaaf Van
dit geestdriftige dweepstertje. dat de
Fgust in zijn allereerste gedaante te lezen
kreeg omdat zij de dichter met haar
intelligentie en haar krom ruggetje ver
tederde. is geen enkel „lichtdrukmaal
hiernederwaard" >op de tentoonstelling
gebleven, hoewel zij door haar copieer-
Uver toch aanleiding werd tot de heer
lijkste ..thrill op het gebied der Gbethe-
„Forschung de ontdekking ir) 188h van
genoemde Oer-Fauat.
Trouwens, hoeveel portretten »de ten
toonstelling ook rijk is. toch mist iemand
die met de geheimen van Goethes levenB
wat inniger vertrouwd is. nog beeltenissen"
van figuren, welke er niet uit weg te
denken zijn. b.v. dat van de ster van het
hoftheater, de eerste Iphigenie. Corona
Schröten Zij was het. die hls een stralen
de?" rrfUze in het grote gedicht, hetwelk
Goethe aan de gestorven toneelmeester
Mieding wijdde, verscheen. En dafi mist
men een portret van Ulrike von Levctzow.
die. toen .zij 19 jaar was. de 72-jarige
kunstenaar nog eenmaal zozeer in liefde
ontvlammen deed. dat de wereld er eén
van haar heerlijkste minnedichten aan
dankt, de „Marienbader Elegie"
Maar men kan wel zovéél van zo'n
tentoonstelling verlangen' Ze is toch al
zo omvangrijk, ook omdat zij de door
werking van Goethe in ónze kunst toont
o.a. in de Fauat-schilderijen vart Ary
Scheffer. die afgestaan zijn door he»
Dordtse museum De litho's voor Faust
van Delacroix zijn er ook Maar cultuur
historisch belangrijker acht ik de Faust-
tekeningèn van Peter Cornelius, omdat
zij de geest van de Romantiek als kunst
zinnig credo veel zuiverder, orthodoxer,
weergeven. Helaas zijn dié er nu óok niet
Goethe als schilder
Daarentegen kan men ruimschoots op
de tentoonstelling vaststellen. wat
Ooethe zelf op het gebied van de beet-
dende kunst presteerde, een kunst die
hem zozeer ter harte ging. dat hij. kort
vóór hij zich voorgoed in Weimar zoti
vestigen, nog van» een professionele
achilderscarrière droomde HU kon
ontegenzeglijk zeer dilettantisch zUn.
maar in zijn gewassen-waterVsrfteke
ningen is hU lang vóór Jongkind een
voorloper van het impressionisme ge
weest Geen haanbreker, omdat de
schilders zUn werk nooit hebben gekend
Ware dat van stonde af wél zo geweest
en hadden zij. die zo volstrekt opgingen
in dc Romantiek, zijn streven begrepen,
dan zou de ontwikkeling-der beeldende
kunst een volle eeuw verder zijn ge
weest. Is Goettie cyjk niet als weten
schapsman (de ontdgkking van hét
tussenkaaksheen en de leer van de
metamorphosen) z'n tijdver vooruit
geweest? Pas korr worden nu zelfs
facetten van zUn kleurenleer bevestigd'
Daarom, een genie is in alles avant-
gardist, wèt hU ook onderneemt!
Goetbe leeft nóg
Goethe, die over het ilfccmèm nu wel
ais pc-rsoon een phenomeln is geworden
wsaryoor alleen dc weteikhap zich nog
heet te interesseren., stóaalt trouwens
wéér een levenwekkend f\:dum uit in
een Icvcnsbesihouwing diA de anthro-
posofische heet. Ook een f\et. die dc
tentoonstelling niet meer, tot \aaV recht
kon laten komen Wat wel jAnmcr ft
want in Dornach. in Zwitserland, waar
de anthroposofen hun centrum \ebben
het Goetheanum. is een Goethe-cuVus tot
bloei gekomen, die deze zomer weer eens
culmineerde in een driemaal voor inter
nationaal publiek gegeven Faust-uit-
voering. I en II. onverkort, telkens in acht
voorstellingen, over verscheidene dagen
verdeeld. Er zUn dit Jaar pogingen aan-
gewend om deze ontzaglijke prestatie ook
in Nederlartd e» Engeland te torten. maar
op de belangrijke kosten van dc behande
ling der decors is de pnderneming (dit
keer nog) afgesprongen Het spreekt van-
«elf dat de anthroposofische kringen In
ons land Goethe toch nog In eigen bijeen
komsten alle eer bewijzen Zo geeft de
Zwitser Joh Wafeger voor de Rotterdam
mers een serie voordrachten en rallen
mr Max Stibbe. dr Lievegoed. dr I,. T. C
Mees. dr F W Zeylmans van Emmith-
oven ca de leer der metamorphose en
haar uitstraling in het zieleleven zowel
als op de ontwikkeling der persoonlijk
heid behandelen, in een weekend van 21
tot 23 October Terwijl in een andere
weer. dr H Gerversman in een lezing
X00^ 'uYrH. de Iittera'r® zijden van
Goethe belichten zai en prof dr D H
(Van onzfr speciale verslaggever).
Vele honderden genodigden, gekomen
vanyheinde en ver. begaven' sich giste
ren door de- errport aan dr ingang van
het terrein van de Nederlandse Ford
Automobielfabriek san de llrmwrg te
Amsterdam, die op feestllUke w|)ir haar
25-jarig bestaan viert. Het musiekcorps
van de Amsterdamse Politie speelde
vrolijke muiirk. terwijl het talrijke gesel
schap. oivdrr wie vrijwel alle Ford-
dealers v^n Nederland aanweslg waren,
sich ln dr kwistig met groen en bloemen
versierde fabriekshal verzamelde.
Om 11. uur heette daar m»R J. H.
FYatijn. de Itó-Jsrin krawc vice-voorzit-
ter van de Raad van Beheer van de Ne
derlandse Ford Automobielfabriek de
aanwezigen welkom. Hij herinnerde aan
het levenswerk» van jlrnri Ford en
schetste in korte trekken cle ontwikkeling
van het Ford-filiaal in Nederland, waar
uit de Nederlandse Ford Automobiel
fabriek is ontstaan Deie heeft zich thans
zover ontwikkeld, dat zij dagelijks 6 a
7 millioen gulden besteed aan in Neder
land vervaardigde artikelen, die in de
Ford-producten hier-- te Ipnde worden
verwerkt Hij bracht hulde' aan het werk
van de directeur, de heen C. G F Sten-
ger. en zijn medewerkers en richtte zich
vervolgens tot de ministers van Econo-
migphe Zaken prof dr J R M/,Aan den
Brink en van Verkeer en Waterstaat, mf
D G W Spitzen, in wier tegenwoordig
heid hij een blijk van belangstelling vgn
de Nederlandse regering za'g ""Machines
kunnen nog zo *-odcrn en kostbaar zijn.
zo besloot sgreker zij» toespraak, de
mens blijft voor ons het v&ornaamste
Minister Van den Brink daarna het
woord verkrijgend, zei. dat de oprichting
van dc thans jubilerende fabriek te dan-
l*en was aan het onvermoeiJó, streven
van Henry Fora. wiens naam invde Indus--
triele wereldgeschiedenis tot in lengte
van dagen zal blyven leven. De minister
gewaagde "van de moeilijkheden, waar-'
voor het economisch leven in Nederland
zich óp het ogenblik ziet geplaatst Da'
betalingsbalans sluit niet. de sr»elle groei
van de bevolking vraagt om verstrekken
de maatregelen. Wij moeten uiterst
spaarzaam zijn, zo 2eide de minister, met
oaze deviezen en hij juichte het toe dat
hier te lande montage van. buitenlandse
auto's kan geschieden Dit levert een
deviezenwinst op. die zeer kostbaar is Hij
hoopt, dal dit systeem in het belang van
het Nederlandse $olk zich in dc toe
komst zal mogen uitbreiden en rekent
daarbij op het initiatief van het Neder
landse bedrijfsleven.
De burgemeester van Amsterdam, mr
Arn J d'Ailly, zeide het als een voor
recht te beschouwen, dat de Nederlandse
Ford Automobielfabriek te Amsterdam is
gevestigd Bij-een van zijn bezoeken aan
de Verenigde Staten "heeft spreker ook
de Fordfabriek Detroit bezocht en hij was
I getroffen door de geest van efficicnc\
die 'daar 'overal aanwezig is Diezelfde
geest treft spreker ook m de Nederlandse
fabriek aan- Tenslotte prees sprejter de
directie, aan wia veel te danken is voor
- de groei en bloei van de jubileVende
onderneming. v
Be heer J. Moleitaar. Forddralrr te
Zaandam, die mej een Ford-orrsonen
auto. model 122*. naar Amterdam wai
gereden de auto trok grote belangatrl-
ling heeft uit naam van de Neder
landse Forddealera het jubileumgeachenk
onder hartfljjke woorden aangeboden
DU geschenk bestaat uit een monumen
tale fontein, die op het terrtift voor de
fabriek, wordt opgericht.
Tenslotte heeft de directeur, de heer
C. G F. Stenger de aanwezigen dank
gezegd en zich richtende tot zijn mede
werkers zeide hij. dat hy in de toekomst
op hun steun en medeleven zal rekenen
's Middags heeft 4e directie in het
fabrieksgebouw een receptie géhouden.
welke zeer druk was bezocht.
Yaa de totale bierproductie kier te laade
wordt U* geCxporteerdv tot eea waarde
va^ 2t millioen guldca. Nederland «remt
daarmee de eerste plaats la oader fle bier-
uitvoerend* landen. Dit feit werd ons
medegedeeld in een bijeenkomst ter
gelegenheid van fet tienjarig bestaan van
het C.B.K. bet Centraal Brouwerij Kan
toor te Amsterdam. Dit centrum, 'eea
stichting, werd even vóér dc tweede
wereldoorlog door dc gesaraenlUkr Neder-
laadse bierbrouwerijen opgericht, ten
einde in moeilijke lijden voor de gemeen
schappelijke belangen van dc brouwerijen
ép te komen.
Jbr Six van Hillegom. dlroeteug van de
Amstel-Brbuwerlj'te Amsterdam -.vertelde
•na. dat de brouwerijen I» de cerate
wereldoorlog Irrrgrld hadden betaald. Van
de ongeveer 42t hier te lande vóér 1111
bestaande brouwerijen hadden er na de
eerate wereldoorlog 1M de atrljd om het
bestaan opgegeven. Thans stfh er ongeveer
tt. Hrt verminderde bierverbruik hier Ie
lande li daaraan natuurlijk niet vreemd.
Stijgënde expqrt
Dat het Nederlandse bier goed is van
kwaliteit, bewijst wei de stej-ke stijging
van de uitvoer. Het exportbier is van
dezelfde kwaliteit en van hetzelfde géhalte
als het blgr voor binnerflands verbruik'
Voor'Amerika. België. Engeland en Frank
rijk bedraagt de export van het daar
geproduceerde bier. slechts fracties van
één procent der productie Penemarken
voert 5' van zijn productie uit. Al deze
cijfcys hebben betrekking op 1948
Ongetwijfeld zou de export van bier een
nog, grotere vlucht neflfo. indien som
mige landen, zoals Spfcje. Italië en
Portugal geen beperkend# mvoerbepalin-
gen voorschreven De prijzen van het uit
Nederland ingevoerde bier in sommige
landen ztjn vaak aanmerkelijk hoger dan
die van het bier. dat in die landen zelf
wordt geproduceerd De kwaliteit van het
Nederlandse bier moet dus zeer zeker de
doorslag geven.
Brouwerijgent eigen teelt
De wijz* waarop de Nederlandse bier
brouwerijen de kwaliteit van hun product
hebben verbeterd, hééft ir J. A Emmena.
directeur van IJeinekens Bierbrouwerij te
Rotterdam uiteepgezejt Wérd voor de
eerate wereldoorlog veel brouwgerst uit
het buitenland Ingevoerd, intensieve
proefnemingen te Wageningen hebben tot
resultaat gehad, dat een <oort gerst werd
gevonden, óat _uitstekende •eigéhschappen
als brouwgerst vertoönt en hier te lande
kan worden^jeteeld. met namefn Zeeland
Daardoor la Nrdcrlanfe onafhankelijk
brouwgerst* woïd'V nu brouwge'rtt Ro,terd«mf te'Oostermeer ds J Kuiper
naar bet buitenland (Zwll.erland) ultge- ChY T i
voerd. - cj}r Geref Kerk Tweetal te Aalsmeer
"7"inpiitif,.m.¥1 r 5
De teeh da.rv.n u m,el ,fft<e'd «en A% D Amsterdam-O m
De teelt daarvan Is te wisselvallig De I ds S v d Molen te Leeuwarden
voor het Nederlandse bier geschikio w
sporten worden in hoqfdraak un"
Tsjecho-Siowakije en aodWit ZuiS&Ül
ingevoegd Het Centrale BtW..rH w
toor treed hierbij ais orgamunE1 £*T
grondstoffenvoorziening der
b rouwe 5 ij en te vefzorgen
Nederlandse biertype dat tn
«r.14 hK1I
Het bierverbruik hfer ti% lande ia
vergeleken met andere landen Het
droeg in IM 14 liter per hoofd m? iï?:
egen België 150 liter. Engeland ifc
Luxemburg 90 liter. Zweden Ji S&'
Zwltseriand 38. Iite^. Ver SUten 87 «S
en Denemari/Tn 65 liter Allerlei oSJ££
zijn daarvoor aanwezig, o.a het dSu2
bier. dut gedurende de bezetting
gebrouwen, de hoge accdnzen (250»
dan vóór de oorjogi. het toenemendTE
u van gedistilleerd gedurende t
.en v,n vuehtensappen en nJp
nades daarna Er valt thans. geduS
het eerste half jaar van IM9, een k«ï
ring .te bespeuren, zodat men. verwuètu
stUgen' bierverbrulk.ln het bmnenlundS
Positie der brouwerfca
Jadrlijks topen"de Nederlandse brouw».
njén. die tèzamen elk jaar 13
gulden aan lonen uftbetatfcn. 20 a 3Um
ton -gerst van de Nederlandse landbou
wers Machines, vaten en fietsen wordan
door Nederlandse ihduttne Telev«rtl
liet geëxporteerde bier wordt met Neder
landse schepeh over de gehele wereld
vervperd Evenals ln het buitenland ia
ook h'er te lande de brouwerij de enige
credietbron voor Horecabedrijven. Weder
opbouw en uitbreiding van hotel» et
restaurants, een factor van betekenis tg
het vreemdelingenverkeer, zou boot!
kunnen geschieden zonder de steun vu
de Nederlandse bierbrouwerijen
Er is meer leven in de Brouwerij, du
men oppervlakkig zou denken'
KERKNIEUWS.
Ned. lierv. Kerk. Beroepen te Groot-
Ammeri en te Huizen (N.-H) (toez.) ds
J. J Poot te Barneveld; te Nieuwe Tonm
(toez.) ds P J F. Lament te Elspeet- ia
s Heerenberg (toez.) ds A. Bloemendu]
te Twtjzel te Oosterland ds A Kentie U
Tzum te Mlddellbert de heer M J. v. d.
Ende cand ert hulppred te Oostburg.
Aangenomen naar Kortgene ds G. vu
Schuppen te Rumpt
Bedankt voor Zctten-Andelst ds P. J. F.
Lament te lespeet, voor Hedei ds A J
Wij runalen te Oldebroek.
GereL Kerken Beroepen te Herwijnen
dë- heer B. G Mees ten JDever. cand. ta
Als standwerker dooide wereld (IV)
E^ik band'*,t? ,,andwer'ler*. die
De KRO heeft vodr het komende
seizoen veel nieuwe plannen. In de eer
ste plaats zal men echter rekening moe-
terr houden met de regeringsuilzen-
dingen. dje voor een groot deel uit het
gesproken woord bestaan. Doordat ook
de principiële uitzendingen vap de
K RO gesproken programma's eisen, is
de vooravond op dit punt overladen.
Om verbrokkeling te voorkomen zijn
de zeer vele uitzendingen, in verband
met katholieke instellingen en gebeur
tenissen. samengevat in twee program-
ma-mozalken. katholiek Bulletin en
Artistiek Journaal. De programma's
zullen worden samengesteld door K RO
redacteuren, die die stof ln de juiste
radioVorm gieten
De ervaring .heeft geleerd, het karak
ter van de avonduitzendingen niet te
wijzigen Zo blijft Zondag de familie
avond. met o.a. Uit en Thuis, Cabaret-
en operaprogramma s.
Op Zondagmiddag volgt voortaan na
de nieuwsberichten een volksconcert en
daarna een hoorspel
Op de artistieke Dinsdagavond zullen
behalve muziek en gsbte dramatische
werken ook boekbesprekingen geplaatst
worden, van oude. vaak ten onrechte
velveten literatuurwerkert Eveneens zal
beeldende kunst behandeld worden.
In het programma voor de vnjuw Is
een nieuwe oubriek ingelast.
In de acüAllteitenrubriek zullen eigen
correspondenties worden opeenomen
Op het programrpa van Vrijdagavond
staan o.a. lezingen over huwelijksvoor
lichting. waartoe men dit jaar voor het
eerst overgaat.
In verband met de Gezelle-herdenking
zal onder de Nederlandse schooljeugd
een grot* GczeHe-declamatiewedstnjd
worden georganiseerd, die ook voor vol-
wasscneii interessant belooft te worden
De kinderen drageh voor in hun eigen
klaslokaal Door middel van een lijn
verbinding wordt de voordracht naar de
studio overgebracht
Er zijn ook historische hoorspelen de
kruisklank puzzles krijgen een vaste
plaats en ook aan. belangrijke gebeurte
nissen zal volledige aandacht besteed
worden. Dc schooluitzcndingcn ten dien.
ste van de Katholieke onderwijsinstelling
gen zullen-*worden voortgezet Belang
rijke muzlekuitzendingcn zijn nog in
voorbereiding.
ooit gekend heb. vertelt omfGHs.
glunderend bij de herlnnerln/. was- Izak
van Kleef, een beate vent. een fijne kame
raad en de grootste fantast, die er ooit
op twee benen heeft rondgelopen Hij
houdt het trotse record, dat hij nooit let*
heeft verkocht, dat ook maar enige waarde
had
Dak heeï bijvoorbeeld een tijdlang ge
reisd met .\jlcur la Ven'dule. een poeder
dat. als Je fiak moest geloveAi. een massa-
moord onder do Insecten zou aanrichten.
De vJiege komme tfr as de kippe ap af
placht Izak uit te roepen en voor ze met
wUlen!081" kUnn* >tnlppere' ziJn va°0
D1Üee1r,te was wel wa>r. maar 't laatste
beslist niet Een vlieg, die door de zoetige
iwi„V*n h*t,*Pul waa aangetrokken, kon
eeu1uha,f uur met *ttn pootjes over
firnnu S,Uven 2ilten zonder dat z'n
familie d r zwarte pakken «voor de be-
grafenis hoefde op te borstelen Izak wist
ÜmJl22in* ?ocd en daaroni »»ond hij
altijd tijdens zijn ..liedje" lustig met een
v* ZuWaulen *°*enaamd om
werkTufkhw» o™' J bU„" m"r
werkelijkheid om de vliegen te verjagen
di« v.n dr .,»ll«cndDod wlldrn .norprr'
d°",r l«or om de vlle„e te dool.
°m d rlul P'f' te vuile, .el luk
«leed», al. we cmder elkaar waren.
deDrómi'rdbil'Hak| l"d t' *l'wr>onle om In
vp"v.rdféUkbovE?e1d"éid'e''?." 25
5a"nWHM?dJ* br"h'-" de
P het tapijt ricntallen keren heb Ik erbii
te im VZj "cp *,ateren op het Damrak
te Amsterdam, toen een ouwe vrienrt m.
op me schouders tikte n me v 0« ZuT
2? ,7 drink.'Tp.^i-
over r'lrMle,. o7..K,'- ïoTlrïï
S.7.5 I- vertill"1 bC"OT d' lnhoud
hely slechte tijd Eén der dames heb een
vernuftig Idee en te gaat een weddenschap
aan. dazze over 24 uur schatrijk tal weze.
De volcende dag tien wij een koeta voor-
rite voor een goudsmidswinkel
Hierop fantaseerde Izak: door en hij
mankte er een smeuig verhaal van over
oplichters en juweliers, tot zijn toehoor
der* bulkten van de lach Met veel bom
barie rocmae Izak dan de titels van de
éndere boekles Gedichten van Speenhof!
en ..de ontzettende geschiedenis van twee
generaals van Duitsen bloede, waarvan de
zoon in Ruslanij Vader en zoon treffe
elkaar op hef slagveld, zij trekke de
zwaardc. maar de stem van t' bloed ver
loochent zich niet O. 't Is wondervoïL..
en terwijl had Izak misschien niets anders
in zijn handen dan het programma van
het jaarfeest der landelijke ruiters of vaa
een tentoonstelling ten bate van de naakte
negerties. Dat hele zwikkie bood hy te
koop aan voor één dubbeltje ofteWel tim
losse renten Daar dced-ie dan nog
boerrrren. burrrgcr* en buitenluuu een
drietal speelkaarten bij. die s avonds, met
olie bestreken, de schoonste taferelen
door de plisie verbooie. vereerd pubBak'
te zien gaven en die al even onschuldil
waren als de boekjes
En de verkoop' Geweldig! Die er met
da ..spannende" boekjes en de ..ondeugen
de kaarten in waren gelopen wilden het
voor een ander niet weten, maar drongen
Juist bij de omstanders er op aan Óók zo'n
pakket te kopen Nee Izak heeft ze ver
diend in zijn goeie jaren een fantast
serste klas, maar een standwerker, waar
je je petje voor af kon nemen I
dat z'n familie d'r zujarfe pakken voor de begrafenis
619 20 Roepen en zoekenallea waa te
vergeefs. Bunkie antwoordde niet en was
nergena te vinden! Ze begonnen het nu
toch erg vreemd te vinden Waar kon hij
toch gebleven zijn?
De raarste plaatsen gingen ze na. alle
hookies van de tuin en het huls keken ze
rfa. Maar Bunkie was niet te vinden.
Op n ogenblik keek Rick op en stak
zijn hand omhoog.
- Sssst' zei hij. Stil eens het
lijkt wel, of ik iets hoor!
Ze stonden allemaal stil en luisterden.
"7 #eu' *5' Rlck nB 'n °°8*nblik. ik ge
loof toch dat ik me heb vergist ik
verte!t0Ch heU'" d*1 *k 'CU hoorde ,n d«
Weer zochten ze verder overal weer
eens opnieuw, maar zonder reaultaat
Toen keek Rick weer op.
Nou is» 't toch heus weer. of Ik iets
hoorde zei hij. en luisterde.
Het leek wel of het uit huis kwam.
In Juli 1949 bedroeg de Belgische invoer
2.240 863 Ion ter waarde van 6 234.470 000
fr De uitvoer 1.233.852 ton ter waarde van
7.060.322 000 fr. De Belgische handelsba
lans sluit dus voor Juli met een uitvoer-
saldo van 825 852 000 fr Dc totale waarde
van de Belgische invoer voor dc eerste
7 maanden van 1949 bedraagt 46 896 877 000
fr.. tegen 49 337 268 000 fr voor de uitvoer,
zodat het uitvoerealdo 2.440 391 000 fr be
draagt.
De uitvoer naar de voornaamste afne
mers van België was in Juli aU volgt
voor een waardé van 513.060 000 fr naar
Frankrijk, van 941 230 000 fr. naar Neder
land. van 800.835.000 fr. naar Engeland,
van 952 671.000 fr. naar de Trizone. van
356 333 000 fr. naur dc Congo en van
178.134 000 fr. naar dc Verenigde Staten
Onder de belangrijkste sectoren voaf
de invoer dienen voor Juli de volgende,
vermeld levende dieren en dierlijke pro
ducten «er waarde van 349 millioen fr
plantaardige producten 1.231 millioen.
mineralen 850 millioen francs, chemische
producten 525 millioen. en textielproduc
ten, 874 millioen. (hiervoor valt de laatste
maanden een aanzienlijke daling vast te
stellen).
'Ook in de sector der metalen valt een
daling waar te nemen, de Invoer ln de
sectoren machines en transportmateriaal-
bedroeg resi 638 en 354 millioen francs.
Wat de uitvoer betreft zijn volgende
sectoren van belang: mineral# producten
285 millioen fr., textielproducten 1 461 mil
lioen franc*. (Deze tijfers zijn voor.beide
sectoren de hoogste welke dit Jaar wer
den bereikt) Bij de chemische producten
heeft ziih evenwel een daling voorgedaan
de uitvoer bedroeg 507 millioen fr.: de
uitvoer van metalen vertegenwoordigt een
waarde van 2.744 millioen. (waarvan 2.059
voor ijzer en voor machine» 539 millioen.
Van de uitvoer van het transportmate
riaal 565 millioen is 483 millioen
ira af.comstlg van de verkoop van wagen»
en apoorwegmaleri«al.
Kinderbijslag zelfstandigen
„ftj. v"> d« kinderbU.1.» voor
zelfstandigen heeft «mda zijn optreden dc
aanoacht van het kabinet. De bij dit vraag
stuk meeat betrokken minister* zijn tot
Wm voorlopige conclusie*gekomen met be-
regeling van deze even
kT». sÏÏKLr" '"»*""«'d« m.'er.e H"
,!^Hül.de" voorlopige conclusies
tr.sr.it te bespreken met de daarbij betrok
ken organisatie*. t
Wederopbouw en versterken
van Duitsiands „goodwill"
In een interview met de correspondent
vsrh de Time» heeft dr Konrad Ada-
nauer. de leider van de Duitse ChrutelUk-
democratiache partij, verklaard, dat het
kernpunt van het program van zUn rega-
r ng zou,zijn de sociale en economische
wederopbouw Voorta zou zijn regering
zich er op toe leggen het wantrouwen in
het buitenland t«n opzichte van Duitsland
uit de weg te ruimen. Besprekingen met
dr Schumacher, dc leider der socialisten,
achtte Adenauer nutteloos, „gezien de bU
de verkiezingen gebleken meerderheid
voor een vrue economie, zouden de kie-
zerj een coalitie met de aociaal-democra-
ten hebben beschouwd als zwendel",
aldui Adenauer Een der eerate taken zou
voorta zijn het hervestigen van de mil-
lloenen ontheemden uit Ooat-Duitaland en
elders
In verband met de presidentsverkiezing
voor de republiek wordt in brede kring
df "aam genoemd van professor Heuss,
die Vrijdemocraat Ia en bekend staat om
zijn ontwikkeling, ondervinding en ver
draagzaamheid, aldus Adenauer. Volgens
Adenauer zou het passend zijn om naast
een Katholieke kanselier een Evangelisch#
president te hebben.
82-Jarige huisbaas sticht
brand bij huurders
Een twee en tachtig-jarige huis
bas» te Leersum had al lang onge
noegen met de bewoners van zijn
huis. Zeifa had hij eens gedreigd
het huis In brand te zullen steken-
Dezer dagen heeft de man het niet
bij het dreigement gelaten. Om
halftwee In de nacht stak hU een
rietmat, die in de onmiddellijke
nabijheid van het huls stond, in
brand. Een juist passerende fletser,
uit Wijk bij Duurstede, zag de
vlammen en heeft de bewoners uit
nun slaap gewekt, waardoor voor
komen werd dat de woning, die een
rieten dak heeft. In vlammen op
ging. Een politiehond heeft de huis
baas als de schuldige aangewezen
Hij is door de politie In hechtenis
genomen.
ZATERDAG 10 SEPTEMBER 1M9.
GOUDSCHE COURANT.
TWEEDE BLAD - PAGINA
■rvE REVENDE WEEK ia ingegaan, dat
U Gouda de «evlerde helden op zijn
witte doeken mist dc bioacopen -Vertonen
noz ateeds dichte deuren. Dat «as geen
prettige positie voor een stad. schadelijk
voor iedereen, want waar iet» te doen is.
rMt het geld en daarvan profiteren velen,
direct en indirect Maar bovendien. »n een
atad die niets te bieden heeft, is het maat.
eensaaie boel en voor velen ia «n
bioacoopjc nu eenmaal een gewaardeerd
amusement waar men zich voor een be-
trekkeluk klein bedrag eens kan »vertre-
depr jS verset gereten tegen een hflftng
van 35* veymakelijkheidsbelaatlng. Wat
betekent 35* vermakelijkheidsbelasting
tan het bruto bedrag' Dat komt neer op
van 135"». Het betekent, dat de over
heid als een onzichtbare man aan dc
bioscooploketten staët en van elke gulden,
die neergeteld -wordt 26 cent opeist Dr
overheid behoeft slechts de hand op te
houden En de 1hio9coopondernemer moet
het eigen zak betalën. want hij kan
-hettfiiet op het pybliek verhalen, daarge
laten het bezwaar om d« prijzen te ver-'
*hogen. want vermoedelijk zou dut weer
het bezoek doen verminderen omdat ln
deze tijd cj,k dubbeltje er nu écomaal een
(welk laatste overigens ook yoor de
overheid geldt!)
We zijn ai zo aarf alle mogelijke be
lastingheffingen gewoon geraakt alle
tijden door zijn er vernuftige methoden
geweest om het geld in de overheidskas
te pompen dat over de betaling op zich-
xelf al niet meer gediscussieerd wordt
Voor de mite van de inning van de con
tributies voor de overheidskas is een
maatstaf ontstaan, die derbonden is aan
het begrip „redelijk", la de heffing rede
lijk' Wat de bioacopen betreft Is er wei
nig redelijkheid te erkennen in^écn heffing
van 26 cent van elke gulden zonder diqpcte
tegenprestatie AU de exploitanten zeg
gen -De gemeente js op het ogenblik de
grootste geïnteresseerde ln onze bedrU-
ven Zij verdient hieraan meer dan wij en
•elf meer dan het dubbele" dan la dit een
veelzeggend geluld
Ziet men de kwealle uit een oogpunt
van redelijkheid, dan blijft er alleen het
principe en darr speelt het helemaal geen
rol. of de bioscopen al of niet de boeken
willen opendoen, dat wil zeggen met de
cijfers in de hand' komën vragan of zij
aUJeblieft wat minder uitgebeend mogen
worden. Hét gaat erom: is 26*» netto bil
lijk op zichzelf en ook ten opzichte van
het ander vermaak?
Gelijke monniken
En hier komen we .op een aterk argu
ment grote grief tevens van de
bioacopen waarom moeten wij 26* 'netto
betalen en alle ander vermaak .17*/» netto
(20 van 120* bruto)? Zij zien daarin een
discriminatie van de film en bovendien
een aantasting van het ..gelijke monniken.
Selijke kappen". Inderdaad, het knaagt aan
et. rechtsgevoel; aU de een achtergesteld
wordt bij de ander.
Maar ook de gemeente heeft een «teric
argument, hij zegt dit: aan de gelden, die
het rijk ten bate van de stedelijke huls
houding verstrekt, verbindt het voorwaar-
den en een van die voorwaarden ia. dat
wij 35* vermakelijkheids belasting op de
bioscopen heffen. Doen wij dat niet. dan
vermindert het rijk onze uitkering en 3iat
kunnen wij niet hebben. Wil men du» dp
vermakelijkheidsbelasting verlaagd heb
ben. dan moet mpn in Den Haag zijn.
En nu over de voorgeschiedenis be
hoeft men niet meer na te kaarten
is de zaak in Den Haag. Op landelijk
niveau. En er zal mi ook een landelijke
beslissing genomen worden want tal van
gemeenten varen wat de vermakelijk
heidsbelasting betreft ln hetzelfde schuit
je als Gouda.
En met deze verplaatsing naar Den
Haag speelt het stuk niet meer in Gouda.
Het Goudse bioacoopconflict heeft z'n
Goudse betekenis verloren Jn Den Haag
zal nu uitgemaakt worden, hoe het in
Nederland zal gaan. Er «1 over alle
bioscopen worden beslist, want het is dui
delijk. dat zo aan Gouda vermindering
wordt toegestaan, morgen in tal van
andere plaatsen de exploitanten op hun
achterste benen staan.
Met deze verplaatsing naar het hoogste
niveau zijn met de Goudse, de Nederland
se exploitanten belanghebbende geworden
en hun stem zal, middels de Nederlandse
Bioscoopbond, niet Ln Gouda, mapr in-Den
Haag moettn l^lipken. Daar moet de bond
een vingerin de pap zien tc krijgen.
^Alleen, een 'minister is du eenmaal geen
scheutig iemand. Hij heeft de centen hard
nodig en kan wel een» meer op z'n schat
kist dan op het principe letten. En dien
tengevolge -zeggen: gij Bioscoopbond,
m^est toch maar eens met de boekpn
komen. Zo zijn schatkistbewaarders nu
eenmaal: binnenhalen gaat.vlot. maar lets
laten schieten la een tweede,
En nu
Maar intussen zit Gouda nog met z'n
bioacoopconflict. En dan ia er het verzoek,
dat burgemeester James ln zUn rustig en
verstandig betoog tot de bloscooponderoe-
mera richtte heren, gjj hebt gezegd, dat
ge noodlijdend dreigt te worden, gij ztjt
dit due hog niet, er is dus nog geen ver
lies; de zaak ie thana in Den Haag. welnu,
doet gij nu ln afwachting van da beella-
aing de theaters weer open.
Dit beroep siert de burgemeester. Hier
geen overheidafiguur, die ln hoogheid
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde
75 Jaar geleden
Op Zaterdag 12 September zei H.M. de
Koningin een bezoek brengen aan onze
gemeente in gezelschap van Z.K-H. Prlne
F red er lk. Zij zullen de Grote Kerk be
zichtigen en hun plan om het slot 'a Heer
aartsbergen te Bergambacht een bezoek te
brengen, uitvoeren.
68 Jaar geleden
Toen de omnlbtie van het station Oude
water reed. schrok het paard voor ha»
hevige onweer, sprong opzij en geraakte ta
water. De koetsier, die aan de overzijde
op het land terecht kwam. geraakte be
wusteloos. De passagiers kwamen met de
•chrljc vrij.
25 Jeu geleden
Uit Stolwijk: Voor het maken van een
duikerverbetering op StolwUkerelula ln de
IJeeeldijk werd deze zomer een houten
kistdam (zomerdam) geslagen, aansluitend
tegen de kademuur van het petroleurodepot
Gouda, om de werkzaamheden te kunnen
uitvoeren. Door abnormaal hoge water
stand (2.28 meter boven N.A.P.) is het
water over en langs de dam over de kade
muur gestroomd, waardoor veel water door/
de duiker, die waa opengehouden, in de
polder kwam. Door bet over de kademuur
stromende water ontgrondde deze en viel
om: de kistdam bleef geheel in tact.
Gevaar voor de dijk bestond niet, daar
het water naar binnen door de duiker
werd afgevoerd. Aan de dijk konden geen
afachulvingen ontstaan, omdat de dijk aan
de buitenkant om de duiker heen was af-
lehald met ten gesloten damwand Een
voorzorgsmaatregel, die wel nodig bleek
te zijn!
zetelt, fnaar Iemand- die het niet beneden
zich acht in het openbaar een berceo te
doen op de goetie wil en het gezonde ver
stand en de tegenpartij de'satisfactie gaf.,
dat ..zij gevraagd ia. pit la een ruim stand
punt geweest
Een-dergelijk "verzoek vraagt uiteraard
om een antwoord. Zal het ja zijn of neen'
In redelijkheid het ja moeten zijn
Immers of de" Goud.se zaken nu dicht
blijven of niet dat zal voor de ministeriële
beslissing geen gewicht in de-schaal leg
gen Het gehele Nederlandse bioscoopbe
drijf is nu belanghebbertde. Dót zal zijn
stem in Den Haag moeten laten horen
Maar waar het op aankomt is dit thans
wordt er gepraat en het u een goede ge-
wponte tijdens het gesprek geen actie te
voereq. Als er gesproken wordt, mfleteif
argumenten klinken en geen pistolen op
de bórst gezet worden
Blijft tenslotte de brestige kwestie,
Men verliest nie: graag z'n tfezicht Daar
is wel een oplossing voor te vinden
Overigens iemand verhest zijn gezicht
niet. als hij zegt:' er wordt onderhandeld
en in afwachting van her resultaat hef*
fen wij voorlopig de sluiting op. Een der
gelijk standpunt' siert de jedelljkheld
De burgemeester heeft'zich'al gesierd
de bioscopen kunnen zich aiefen Welk
•een sierlijk slot lijkt er mogelijk. En ho
pelijk versiert d% minister het dan ook
nog
Geen huurverhoging wegens
waterleiding
De bepaling van de ministers van Eco
nomische Zakeo. van Wederopbouw en
Volkshuisvesting en van Financiën, dat.
indien de huiseigenaar de kosten van
waterleiding draagt, de huurprijs maft
worden verhoogd met het bedrag, waar-
menie de kosten voor waterlevering voor
de desbetreffende woning ten opzichte van
die van 9 Mei 1940 voor de oigenaar
zijn gestegen, zal in Qpuda geen toepas
sing kunnen vinden, daar de tarieven hier
ter stede sinds 1940 geen wijziging hebben
ondergaan.
Overleden te Sobibor
Vanwege de minister van Justitie is bij
de ambtenaar van de burgerlijke stand van
de gemeente, waar dc vermiste laatstelijk
woonachtig was aangifte gedaan van het
overlijden van de volgende vermiste per-
aonen. Kaatje Bernard, geboren 23^uTrus-
Jus 1871 te Groningen gehuwd met H
van Hasseh. Sara van "Dantzig. geboren
20 November 1856 te Gouda. Jetjfc Hartog?.
geboren 14 Mei 1863 te Heilevoetsluis.
huwd met M. van Dantzig Mietje Meyer,
geboren 9 September 1880 te Oudewater,
gehuwd met J tyogendorff. Baaje Udler.
gebdren 15 September 1872 te Kosmin
gehuwd met M. Austelczer; Eva de Vrede
geboren 28 December 1852 te Rotteuiam.
gehuwd met B. J. Pillar; Rebekka well,
gebdten 24 Maart 1862 te Sihmiehelm.
gehuwd met M. Weil: Jacob Simon Weyl.
geboren 12 Juni 1871 te Rotterdam. Mieje
de Wolf. geboren 22 December 1870, te
Gouda. Rozette de Wolf. geboren 14
April 1863 te Gouda allen woonachtig te
Gouda en overleden 23 April 1943 te So
bibor (Polen)).
Paulina Gersons. geboren 17 October
1849. te Gouda. Eva Stranders. geboren 24
September 1852 te Ridderkerk en Catha-
rlna JÜcoba Salomon, geboren 23 Maart
1866 te Wijk bij Duuratede. gehuwd met
H. Gersons. allen woonachtig te Gouda
en overleden 16 April 1943 te Sobibor
Hester Kijzer. geboren 20 Juli 1896 te
Gouda, woonachtig te Leeuwarden, ge
huwd met J Beem overleden 20 Maart
1943 te Sobibor.
Heiman Mogcndorff. geboren 4 Juni 1894
te Gouda. woonachtig te Winterswijk,
overleden 9 April 1M3 te Sobibor
Irma Simon, geboren 27 Juni 1898 te
Gemünden. woonachtig tf Waddlnxveen.
gehuwd met S. Philips .overleden 5 Maart
1943 te Sobibor.
Alfréd Leo Speier-Holstein. geboren 18
Januari 1938 te Hlllegersberg. woonachtig
te Waddlnxveen. overteden 13 Maart 1943
te Sobibor.
Loop de{ bevolking
Verhullingen binnen dëjgemeennte:
W J. den Boer van Rertmteaaeplantsoen
18 naar Krugerlaan 183/^Tw. J Noordc-
graaf—Reparon van Keizerstraat 38 miar
Klëiweg 12: G. H. A. VerweU van Stoof
steeg 18 naar Raam 167; P J. C van den
Boa 4 per» van Graaf Floriaweg 48 naar
Varkenmarkt 17; Mw B. van 'Leeuwen
van Nieuwe Hoven 220 naar Gouwe 121:
A J van Werkhooven 2 pera van Graaf
van Bloisatraat 1 naar Vogelplein 41; H
J Rabouw pera. van Woudatraat 88 naar'
Vossenburchkade 30; H. dc Koster 4 pers
Voasenburchkade 30 naar Woudetraat 88;
W. J. van Eijk 2 pert, van Gouwe 87 naar
C. Ketelartraat 44a. P H. van der Gugten
4 pera. vmi Gouwe 87 naar C. Ketelstraat
44a; J van EUk 4 pera. van C. Ketelatraat
44a naar Gouwe 87; A. Krol 3 pers van
Krugerlaan 28 naar IJaaellaan 82; Mw A.
Schinkel van Hoogstraat 11 naar Raam 3;.-
Mw. W F. Graveateijn van Gouwe 191
naar Nieuwe Haven 195: J. C den Besten
van Nieuwe Haven 106 naar Groencndaa!
43; F. D. van Loon van Nleuy/e Markt 27
naar Herenstraat 99, Mw C. Toen van
Lange Tlendeweg 78 bv naar Fluwelen-
singel 8; J. C. Korevaar 5 pera. van Doele-
atraat 2 naar BoeleVade 132; Mw. A. Per-
dijk—Bloot van Kon. Wilh. weg 165 naar
Van der Palmstraat 51.
F. A. HAPPEL JUBILEERT
Deze maand ta het vijf en twintig jaar
gel*eden. dat de heer P A. Happel als be
stuurslid van „Olympia" werd gekozen.
Eerst trad hij op als secretaris, sinds 1919
la hij de gewaardeerde penningmeester.
GESLAAGD.
Te Aalsmeer is geslaagd voor het exa
men bloemschikken en -binden mej. T.
Doesburg alhier.'-
Puzzle-winnaars
Meer dan honderd woorden in te vul
len. wat wilden de puzzlevrienden nog
meer. En dan ln een kruiawoordpuzzle.
zodat ze allea hadden wat hun hartje be
geerde. Er waren talrijke Inzendingen en
daarvan tljn de bekroonde uit de bus ge
komen de oplossing van:
prijs van./ 5: mevr. P. van EUk. Bot-
terop. Krugerlaan 13 te Gouda.
prUzcn van ƒ.2.50: mevr. G- van Dockum
—de Koning tl StolwUk en A. J. Guddee.
A 64 te Oudewater.
De prijzen kunnen aan ons bureau
Markt 31 worden afgehaald of op ver
zoek worden toegezonden.
Burgerlijke Stand
Geboren: Maria Louisa Cajetano. d.
G. W. Koster en A. J. de Bruin. Tuin
straat 8; Antonius WUhebnu*. z. v J. M.
Schouten en W. M. van RoUen. 8t. Joseph-
straat 41; Arle Hendrik, z v. F. Schouten
en N. O. Koster. F. W. Reitzatr. 27; Nlco-
laas Wilhelmus Maria. z. v. P. Breaeer en
M. M. SiuUter. lOimopatraat 17; Henny
En gel bert. z. v. J. Goedhart en C. N.
KokTJan van der Heljdenatraat 19-
Ondertrouwd: A. F. van der Weel en A.
M. Donk; J. J. Jager en A. O. Blok; P. R.
Prevo en L. de Raef; J. C. F. Koolmees
en A. H, Kroon; A. van Uunen en H.
Doggenaar; R Waaaing en W. Hofman; J.
P. Blonk en H. Jansen
Getrouwd: N. Tom en A. van der Pauw.
1» Sept. S aar O-N-A.-terrein: Demonktra-
Ueuedstyjd korfbal voor scholieren.
is *epiV-Ji BUT v,üa ®vang- Gemeente: i*
B:d4-ond - -
ia Seat. t- uur Codcor6ta:Optreden van I
Tndra J -
It Sept. S uar V eematktyeetaurani: Pnj*-
ultretking »lede«|k henaelconcoure Centraal
Hengelaarsveroond
11 Sept. 7 ea uur v.m. Nieuwe Vaart:
Hengclwedstryden Centraal Hengelaarever-
bond. i A
13 Sept. I uur De Keith: Bijbellezing W. F
Kloot voor Goyóee Stadsevangelisatie
U Sept. S our Daniël: Inleiding ds J. J
Koning voor Jonge Kerk over ..Ervanngen
op een internationale jeugdleidersconfeien
ne ie Driebergen
14 fept. I uur Keunie: spreekbeurt ds A
Bót gei voor*Logosvet bond
Sept. 7.M uur,. Zeugestraat 3»: Spreek
beurt ds Joh van Welzen voor Nederd
Geref. Geójeente.
13 Sept. S uur Nieuwe Schouwburg: Op
voering ..Schakels door Nederlands Volk»-
toneel voor Goudse Toneelkring
17 Sept. 3 uur De Kroon: Start betrouw-
baarheldsrit motorclub Gouda
17. Sept. 7JÓ uur vrije Evan*. Gemeente:
Bidstond j
Sport op Zondag
Voetbal: G.SV.—Hlliinen. Olymp.a-R.V.C-.
Moordt echt—O N.A Aanvang 2 30 uur.
Zondagsdienst doktoren
Bij afwezigheid van de hu-.sarts zijn van
Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond 12 \e
consulteren dr artsen C van Elk. Katten-
singel 7». telefoon 2541 eri H. A. Mt Eljkman.
Westhaven telefoon 25#2.
Ajpothekersdienst
Steeds geopend des nacht» alleen Y°°r
recepten Apotheek P Weijer. Gouwe Ut.
GOUDA'S stadhuis laat aan-iijkaht en hoek al «mgszins zien. welk
een schoon gebouw onze Markt zal sieren, wanneer de restau
ratie voltooid zal zijn. Maar ook aan het toekomstige inwendige
schoon wordt gearbeid. In Gouda en in. Amsterdam ln een hoge
torenkamer van het Bijksmuseum zijn nijverè en kunstzinnige handen al
een paar jaar bezig .net het heistel van het uit artistiek en historisch
oogpunt waardevolle wandtapijt, dat honderden jaren de raadzaal sierde
en dat na de restauratie daar in vernieuwde glorie zal terugkeren.
SPORT.
Dus staan wemorgen ufeer langs
het lijntje. Net als vorig jaar. Soms
geeft dat strubbelingen. Ik weet niet.
10e het bij u gaat maar bij mij thuis
is er nogal eens.deining Er moet op
tijd gegeten worden, want ik moet
zorgen, dat tk een behoorlijk plaatsje
heb. En 's Zondags doe ik graag alles
zo n beetje op m n gemak. Mevrouw
Tergouw ook en dat is het hem nou
juist. Morgen is de boot helemaal an.
uianf tk tuou graag naar Moordrecht—
*QNtA Daarom "heb Ik vanmorgen
o,Idcr het ontbijt de mheidcnde be
sprekingen geopend -
„Als 't morgen ook zylk weer is,
zei ik.
„Dan hebben we weer ^oed weer.
zei mevrouw Tergouw
„En dan konden we wel eens een
eindje gaan fietsen." zei ik.
Jk ga niet mee." j;et Elsje. U ziet,
de kinderen worden pfaot
„Op Zondag rust ik." zei mevrouw
Tergouw. ..de héle week loop ik hard
en 's Zondags heb tk geen zin om op
een fiets te gaan zitten."
Dat had tk verwacht.
„Hé, ja." zet Keesje, „laten we naar
O N A gaan
„Hè, ja," zei ik, „dat is een idee.
Laten wc dat doen."
..Hè, ja," zei mevrouw TergouW,
„dat is een idee
En ze snoof
'k Geloof,, dat ze me doorhad, want
als je at zo lang bij dezelfde baas bent,
dan gaaSi ze je kennen. Ik heb nog
zo'n beetje gepraat over sportiviteit en
frisse lucht happen en ff en mens-mag-
toch-wei-eens-wat hftjben en zo meer,
dus ik zou zeggen tot morgenmiddag.
We z\jn ook naar de Floralia geweest
Dat was mooi. Ik heb er van staan te
kijken Jonge, jonge, wat een mooie
meubels. En prachtige bontjassen. Me
vrouw Tergouw liep ook al een beetje
te deinen thuis. En dan die snoezige
schoentjes.
Ik heb nou gezien, dat die verlovings
kamer bij mevrouw Tergouw thuis
nergens naar leek en ik weet niet, of
ik het nog zal meemaken, maar die
jubtleumkamer. dat zal ik onthouden.
Het was een pracht van een tentoon
stelling
D'r waren ook nog bloemen.
JAN TERGOUW
LEGAAT ONTVANGEN.
»»e diaconie der Ned. Herv. Gemeente
ontving een legaat van f553.93
(Bulten verantwoordelijkheid der redactie)
Epen' voor dc oorlog wz*rd Gouda's
gobelin van de. muren der raadzaal ge-
Qomen Het verkeerde in een erbarmelijke
toestand Er waren flinke siheurcn in
vooral in het onderste gedéeltc. doordal
de kettingdraden op die plaatsen gebroken
waren Hefe stukken, gemaakt van zijde
vooral, waren vyrgaan. het was hopeloos
vervuild en in de loop der jaren had
men er maar in het wilde weg en ondes
kundig aan gcrepafeerd
Over restauratie werd toen nog wel even
gesproken. m*ar er kwam niets van. want
de oorlog nam ona Jand in zijp wrede
ban en het tapijt werd. na eerst in een
chemisihe wasserij in ^)en Haag in
benzine gev/fssen te zijn veilig opgeby-
gtn ,n een Domvrye schuilplaats om daar
het einde, van de ooripg»torm al t<
wachten, om te'wa hten op de prigri. du.
het weer tot het loven zou terugvoeren
Die prins is gekomen Burgmeester
James, die doordrongen is van de culturele
waarde van hPlgeen kunstzinnige stad
genoten uit vroeger eeuwen ons hebben
nagelaten, heeft weten te bereiken, dat
dit Wandtapijt »it dc donkere kluts n.
gegaan naar de lichte torenkamer van het
Rijksmuseum.
Herinnering aan Gouda's
tapijtweverij
Waarom ia du wandtapijt van zo irotr
culjurele waarde voor Gouda. (Jat er
bel%jigri]ke geldbcdragéti besteed worden
voor de restauratie? Ir», dc voornaamste
plaats omd.it 't het enige tapijt in Gouds
bezit is. dat de herinnering Jevendig houdi
aan de periode in de geschiedenis onzer
stad. toen de tapijtweverij hier een belang
rijke tak,, van nijverheid was
Na de verovering van Gouda door de
Geuzen in 1572 werden de kloosters
een twaalftal geconfiskeerd Juist in
die tijd kwamen honderden tapijtwevers
om des geloofs wille uit de Zuidelijke
Nederlanden naar deze streken en zochten
h(Cr gelegenheid om hun bedrijf voort te
gettéh De hiervoor benodigde grote
ruimten vonden zij. behalve in enkele
andere steden, voor een groot deel in de
kloosterzalen van Gouda Zij. die zich hier
toen vestigden, kvëamen meest uit Ouden
aarde en omgeving Bekend zijn de namen
van ruim 450 fcipijtwevcrs
De cerate hieestcr. die zich even vóór
•1584 vestigde, was Joris dc Pottere In
1730 sloot de liquidatie van de tapijt
weverij van Alexander Baert een periode
af waarin hier een geweldige hoeveelheid
kostbare tf pijten moet zijiv» vervaardigd,
die hun weg hetfben gevonden naar alle
delen der wereld Beroemde namen zijn
o a De Lepelaer. Tobias Schoep en David
Rufelaer. De laatste Is dc vervaardiger
van het wandtapijt uit de Goudse raad
zaal
Rufelaer leverde het aan de stad Gouda
Irt 1642. Het is waarschijnlijk door een
^TTïllde gever* aan de gemeente geschorlken.
want een rekening er voor is niet te
vinden. Kkt fs echter niet het eerste tapijt
in het stadhuis geweest, want reeds lang
te voren hebben er tapijten gehangen. o.a.
blijkende uit een rekening uit 1404.
'n Verdure
Dit wefk van Davld Rufelaer is een
typisch Oudenaards groenwerk een „ver-
dure" zegt de vakman, voorstellende een
bos met vogels, landschapjes in perspec
tief en grote planten, voornamelijk stok
rozen
Dc afmetingen van het tapijt zijn 10.25
m bij 4 22 m Geen kleedje om gemakke
lijk te hanteren Het bestaat echter uit
twee grote stukken en nog enkele kleinere
Het in bewerking zijnde deel zit opgerold
op twee houten rollen die zo ver van
elkaar zijn opgesteld, dat er een werkvlak
van ongeveer een meter breedte beschik
baar is Als een film in een fototoestel.
Stukje voor stukje wordt-het onder
handen genomen 't Is een heel secuur
werkje, dat geduld en goede ogen eist
Een jaar lang zijn twee dames er al aan
'bezig geweest, sinds kort zijn ze met haar
drieën. Deze dames staan op arbeids
contract in dienst der gemeente Qouda.
Gouda mooie stad, maar
dooie stad
Als men ppr trein in Gouda arriveert
en het mooie Stationsplein betreedt, wordt
men getroffen door deze joy#use entree.
Dan komen de woorden, die een der no
tabelen eens zei. in gedachten: „Gouda is
een mooie stad prettig er te wonen."
Maar als men er een paar dagen ver
toeft. komt men tot de conclusie, dat Gou
da wel een mooie, maar een dooie stad is.
Zelfs het eenvoudigste amusement, een bio
scoop. ontbreekt, een gevolg van een on
barmhartige vermakelijkheidsbelasting.
Als men logé's heeft, weet men bulten de
huiselijke kring geen amusement te vin
den. Men kan toch niet ln musea en St
Jan blUven vertoeven of op een wande
ling tracteren langs Gouda's stinkende
grachtjes, met verzakte kademuren, over
hobbelige keien, door verzakte straten met
bovengrondse gasbuizen, zodat men het
gevoel krijgt aan een hordeloop te moe
ten beginnen. Ook kan men niet altijd
als Lou Bandy of een operette in de stad
is, twee of drie gulden neertellen voor een
behoorlijke plaats, maar een bioscoopje
pikken yoor 60 of 80 cent ts nog om te
doen voör de kleine man Dus wie is ult-
eindelijk de dupe van het conflict? D e
kleine man Volgens mijn bescheiden
mening was het beter geweest als een re
delijke belastingheffing vastgesteld was
voor alle amusement, niet zoals eerst 50
en 35 en dan met hangende pootjes 20
en 35 maar een gulden middenweg, zo
dat er geen partij ia. die het grootste ge-
la- betaalt. Wil men van-Gouda werkelijk
een streekcentrum maken, dan zal er toch
ook amusement moeten zijn voor de klei
ne man. Gouda moet geen Hart van Hol
land blijven met hartaanvallen. Geef de
kleine man zUn gewoon amusement, zijn
bioecooole. ook dat Is nodig om zUn »r-
beidslust wakker te houden en geef zin
aan hetgeen men kan bewonderen op de
Goudse Floralis ..Gouda bouwt, Gouda
kweekt", maar dsn ook aan zijn amuse
ment. zodat men er san toe ku voeg*"-
Gouda heeft weer amusement. Gouda
leeft en het ia prettig te wonen ln een
mooie stad als Gouda.
EEN KLEINE MAN.
terwijl deskundigen van het Rijksmuseum
toezicht op 'het werk houden De conser
vatrice mej M A Heukensfeldt Jansen
en de assistent-conservatrice mej- L Er-
kelens hebben het artistieke toëzuhf.
terwijl de lieer H S* Bloedhouwer die fn
1937 een halfjaar :n opdracht van
directie van het Rijksmuseum m dr
Franse ateliers des gobelins werkte om
zich ui deze moeilijke arbeid te bekwa
men belast is mei het technische toezicht
Nog anderhalf a twee jaar zullen zij hun
liefdevotfe zorg aan dit Goudse bezit
hebben te wijden.
Zorgvuldige Restauratie
Vroeger restaureerde men -zo n tapijt
wat nonchalanter dan men het hier nu
maar bij ad Au heeft gegevénè Gemak-
kei uk w>r latere reparatie# Net ais het
lapje stof» dat de kleermaker m de broek-
zak van pet nieuwe eostuum stopt Wit
stuk nu I# nooit gébruikt voor reparatie,
maar heeft dr.ehonderd jaar in het donker
gelegen Hét is dus niet verschoten. He*
geeft nu een mooi idee. hoe het tapijt
eertijds geweest is De kleuren waren
toen dieper, donkerder.
Voor 4c restauratie kan men natuurlijk
niet dezelfde materialen gebruiken al» de
zeventiende eeuwse tapijt wever. Zijn
kleuren zijn nu wel zo wat klaar met
verschieten, de bij de restauratie gebruikte
kleuren zullen zich bij deze levenswijze
des ouderdom* hebben aan te passen.
Gelukkig is dit probleem tegenwoordig op
bevredigende wijze opgelost Men gebruikt
alleen plantaardige kleurstoffen, geen
chemische
Een paar vierkante meter zijn geheel
klaar, zien er weer degelijk uit en de
tinten steken fris af bij de vaalheid van
hetgeen nog onder handen genomen ,raoet
worden ..Zo wordt het weer helemaal",
zegt de heer Bloedhouwer. daarmee de
twijfel wegnemend, die het zien van de
meest verwaarloosde stukken heeft doed
opkomen En conservator Scheurleer Voegt
er. aan toe „Gouda zal dan weer een berit
hebben ftan onschatbare waarde. e4to
'sieraad voor het ln nieuwe glorie prijkeft-
de stadhuis."
In de Amsterdamse torenkamer passeert het gobelin stukje voor stukje de ogen i
handen van de dames, die de restauratie uitvoeren.
A
doet. Een flinke scheur er in' Men naaide
er eenvoudig een lap achter, die men
zo n beetje met het penseel bij schilderde
Al dergelijke ongerechtigheden g*ar\ er
nu uit Waar scheuren zitten en daai
zit het tapijt vol mee moeten er eerst
nieuwe kettingdraden in gezet worden
Op tal van andere plaatsen is de sriieur
er .nog met. maar de kettingdraad heeft
dringend versterking nodig. Hele stukken
ékfoen dan doorgeatopt worden, op en
neer. als bij de kous. die moedes de vrouw
onder handen heeft,.Er zijn plekken, waar
indertijd met ziJ4e gewerkf is. die nu
totaal vergaan is. Wrijft men er éven
over. dan blijven slechts vezeltjes over
Kan het echter maar eventjes, dan laat
men zoveel mogelijk .pet originele weef
werk intact, versterkt men het alleen
maar 3oor eindeloos doorstoppen met een
fi Een der dames is bezig met een nieuw
stukje. Hét is zo groot als een handpalm.
Hoe lang werkt ze daarover*? Een dag
0IHet y^ezen der kleuren, of beter gezegd
de tinten, is ook alleen iets voor deskun
dige ogen. Bu een overeenkometig gedeel
te dat nog goed is. wordefl wat klosjes
gehouden. Uit deze. waartussen een leek
practisch geen versOiil ziet. wordt de
juiste Hint gekozen. Want det WpW wordt
niet zo m^r weer bruikbaar gemaakt.
Het wordt met piëteit gerestaureerd, opdat
.David Rufelaer s schepping er weer zal
uitzien, zoals dc maker het bedoeld heeft.
't Lapje in de broekzak
Die kleuren vorrpen een grote moeilijk
heid bij het restaureren van deze oude
tapijten. Want zij gaan verschijn. Dat
hebben de kleuren van David Ru(ela"
ook gedaan ln het stadhuis heeft men nog
een stukje van een halve meter ir» bet
vierkant gevonden, dat waarschijnlijk is
overgeschoten bij het aanbrengen van het
tapijt in de raadzaal en dat Rufelaer er
Fraom«K! tel pxnitamt. ttn Outertapri, ortwimtrle, dat DaM Rulelacr voor
het Goudse «tadhüia maakte. 4
Verhuizingen binnen
de gemeente
Gevestigden: Mw. A. M H TuSjthof-
Strijbos. van Bukel naar Turfmarkt 1»;
Mw E G. de Graauw. van Zwijndrecnt
naar waladres Vecrstal 18. L. G. Jïredie.
van Beverwuk naar Van Middelsnlstraat
19 J. Reinders, 2 pers. van Tiel naar
Prins Hendrikstraat Mw M J Blan-
kenstein. van Maartensdijk naar* Kruger-
laan 13b Mw C. A. Keijser. van Leiden
naar Kon Wilh weg 286 Mw M. P Knóot,
van Haarlem naar Fluwelensingel 91; Mw.
A. de Man-Schaap, van Huizen naar Kru-
terlaan 63; Mw J M. Poot-Murra. van
otterdam naar Van der Palmstraat 50;
F Lelljveld.'van Maartensdijk naar R. v.
Catsweg 130 Mw N Naerebout. van Rot
terdam naar Stcijnkade 24; M. D Brou
wer. van Houten naar Nachtegaalstraat 2;
K J van' As. van Rotterdam naar Kon.
Wilh.weg 188 T. T Boersma. 2 per», van
Rotterdam naar Kon. Wilh.weg 150; J. G.
J van Buuren. van Eenrum *n#=* Nieuwe
Haven 240 Mw C. J vp1 Druten. van
's Gravenhage naar 'Gragf Floriaweg 77',
Mw C B de Jong. van Ouderkerk a.«.
IJssel naar Krugerlaan r30 Mw. E. A.
Verdoold on Mw H. van Kleef, van
Noordwijk naar Krugerlaan 130; Mw: Mi'
Oskam van Waddlnxveen naar Waëhtel-
straat 19
Vertrekkenen: Th B C Brekelmana,
van P Maritzstraflt 8 naar Tegelen, Grote-
straat 6 Mw W" M. van Hattem. van Van
Middelantstraat 1 raar HKsrlem. Oleander-
straal, 26 Mw A J v Hoorn-v. d. Berg,
4 per» van Kattensingel 12 naar Am
sterdam. Hemoniaatraat 5 Mw A. Braa
dt- Vries, van Crajiethstraat 34 naar Wad
dlnxveen. J. Dotrckenskade 13; Mw. M.
Th Fokke. van Spieringstraat 2 na«f
Haarlem. Zonnebloemstraat 24; L. J Dik-
hooL. van Vorstroanstraat 37 naar Megen,
A 86 Mw A. M A Kuijf. van Spiering-
straat 137 naar Rotterdam. - Jericholaan
42a. Mw M 'J. B van den Hondcl. van
Nieuw» Haven 149 naar Zwammerdam,
Overtocht C 46; C. A Hagoort. van FIu-
wejensingel 37 naar Rotterdam. Berkelse-
laan 85a Mw E. rW Mom. van O. dB
Boompjes 80 naar Alphen a.d. Rijn. Raad-
huisstrivat 44; G. Trtub, van Burg. Mar-
tenssingel 67 naar Terschelling; Mw. A.
Th. A. Smissacrt. van Westhaven 1» naar
's Gravenhage, Kon Emmakadë 136; Mw.
E Roskam.'van Westhaven 11 naar Voor
hout. Herenstraat 53; H. Kohn. van Re-
gentensepIanUoen 29 naar s Gravenhage.
Savoylaan 2. Mw C Dekker, van Raam
184 naar Amsterdam. Nwe Keizersgracht
51 II Mw L. M. Zwakhals, van Veet 107
naar Vclsen. de Lethstraat Jb, Mw. N.
M van Treijen en Mw. S A. A. van
Treijen. van Wachtelstraat 50 naar Oyde-
watcr KapellesVraat B 102. Mw H. J M.
Sukkel, van Crabethpark 25 naar Amera-
foort. dr FokkemalaUn 68. F. G. Schouten,
4 pers., van Groenendaal 107 naar Bode
graven. Weipoort 11; Mw A. Rups. van
Vaó Swietepstraat 15 naar 's Gravenhage,
Laan van Meerdervoort 345 J. C Blom, 8
pers van R v Catsweg 136 naar 's Gra
venhage, Driifriemstraat 26 Mw. M. C.
Floor, van Regenteaseplantsoen 14 naar.
Rotterdam. Avenue Concordia 117.
O.N.A. benoemde ereleden
Gisteravond hield O N.A. in> ..Con
cordia" zijn goed bezochte jaarlijkse ver
gadering In zijn openingswoord gewaagd*
de voorzitter, de heer H. van Roest. o m.
met voldoening van de uitstekende ge
slaagde vtering van het 30-jarig bestaan.
Het tijdens de feestviering aangekondigde
voornemen om de heren H. Roodbol. J. v.
d Speld en C Vooljs. in verband met
hun dertig-jarig lidmaatschap tot erelid
te benoemen werd door de vergadering
bekrachtigd. Dé aftredende bestuursleden
de heren H. Roodbol. Th. van Willigen en
J. J v d. Speld, werden bij acclamatie
herkozen. De elftalcommissie, die een va
cature had. werd gecompleteerd met de
benoeming van de heer A. MathoL
Eerste prijs.
De 2—0 overwinning van Olympia In de
nederlaagscrie van MervyéstetJn is de
be*te prestatie geweest en daardoor heb
ben de Gouwenaars de beker gewonnen.
