Spooi
rwegen maakten in 1918
een winst van f3703,62
Overdag domineedes nachts
fabrieksarbeider
Frankrijk kondigt opheffing
van invoerbeperkingen aan
Waar Willem de Veroveraar
overwon
la Batavia's verkeer krioelen
vreemde vehikels
De naam van Waddinxveen gaat
door het land
Geen concurrent van de binnenscheepvaart
Vijfhonderd graven van
de 7 Dccember-Divisie
Het Westland toont zijn producten
Mosselkwekers over de
export naar België
Motorongeluk eist
twee doden
t:
En de Britse vloot
werd geboren
Begin van een vrijere
inter-Europese handel
Televisie-nieuws
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
Loven en bieden om
een taxi
AT cn
AAR
ANNÊER
naar .CORONA
Goudse Spetters
Gouda heeft er 'n goede
feestzaal bij
Helft van autobussen in Nederland
draagt het Verheul-teken
Elke week gaan er
drie de deur uit
Veertig jaar bij Goudse
Mélkinricbting
Goudse cactussen van één centimeter
EERSTE BLAD - PAG^A 2.
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1941,
In het zoJuUt verschenen jaarverslag
over 1948 veetigt de directie der Neder
landse Spoorwegen ook nu de aandacht
op het grote tempoverschil tussen het
herstel van het wegverkeer, waarvan de
capaciteit die van voor de oorlog steeds
meer overtreft, en de reconstructie van
het spoorwegbedrijf, dat nog bij lange na
niet zijn vooroorlogse capaciteit heeft her-
kregen. Dit verschijnsel doet naar haar
mening ernstige vraagstukken rijzen om
trent het toekomstig evenwiaht tussen de
vervoerstakken in Nederland en maant
haar tot behoedzaamheid bij haar inves
teringen. Zij acht het gewenst, dat de re-
sering op dit gebied zo spoedig mogelijk
.klaarheid brengt, zodat elke vervoerstak
weet. waar deze aan toe is.
De directie wijat het tot haar gerichte
verwijt af. dat de benarde toestand, waarin
de binnenscheepvaart verkeert een ge*
volg zou zijn van de van Spoorwegen
ondervonden concurrentie. Hoewel, ver
geleken met 1938. de omvang van het
railvervqcr in 1948 op zichzelf groter was
blijkt het aandeel van dit laatste In het
gehele vervoer iets te zijn gedaald. Daar
tegenover moest de binnenvaart een be
langrijk deel afstaan aan de vrachtauto.
Nog minder grond voor het bovenstaande
verwijt bestaat volgens de Spoorwegen.
Indien men 1948 met het vorige jaar ver
gelijkt. Terwijl de totale vervoersomvang
in 1948 24v» groter was dan in 1947, 6teeg
de omvang van het spoorwegvervoer
slechts met 12 die van het watervervoer
daarentegen met 18% en die van het in-
terlocale wegvervoer met niet minder
dan 35%.
De totale omvang van het reizigersver-
voer bleef practisch constant (6,84 mil
liard reizigerskilometers tegen 6.78 mil
liard In 1947). terwijl de Inkomsten uit dit
vervoer daalden met f 8.4 mllliopn tot
f 188.9 millioen Dit uiteenlopen van om
vang en opbrengst, waardoor de opbrengst
per reizigerskilometer, iets daalde, was
gedeeltelijk een gevolg van de op 1 Janu
ari 1948 op aandrang der Regering inge
voerde tariefverlaging voor abonnemen
ten. die een rechtstreekse inkomstender
ving van f 3 millioen betekende. Tevens
daalde het aandeel in de totale vervoers
omvang van de gewone plaatsbewijzen met
8.5 dat van de verschillende soorten
abonnementskaarten steeg met 30*Hier
door daalden de ontvangsten met nog eens
rond f 4.5 millioen. Ook het aandeel in
de tweede klasse liep terug, waardoor
rond f 750.000 minder werd ontvangen
De ontvangsten uit het goederenvervoer
De beschieting van een
bruiloftspartij
Naar aanleiding van de schriftelijke
vragen van het lid der Tweede Kamer, de
heer Goedhart, over de beschieting van
•en bruiloftspartij te Goenoeng Slmpln,
In het regentschap TJIIatjap. verneemt
Aneta van bevoegde zijde. dat. nadat de
eerste rapporten over dit incident waren
binnengekomen, er onmiddellijk een ern-
•tig onderzoek is ingesteld.
Dit onderzoek is thans in zijn eindsta
dium gekomen, doch voor de definitieve
afsluiting ervan kunnen geen nadere of
ficiële mededelingen worden verwacht.
werden junetig beïnvloed door de ver
komt nati°n"le productie De tolalc in-
ït^r V." t1, «oedcr»nvervoer bedroe-
?9<7) mlUloen II 78,3 millioen In
f Mf o'"J8!n* d" exploitatiekosten van
I 201.8 millioen tot 1 213.0 millioen was
nrH.tr. "V°J* v,n de hogere materisal-
ÏÏÏÏEE verbetering van de sociale
positie van het personeel. De totale per-
f0r??R ven stegen hierdoor van
Lil;;? mi,"oen tot f 120.4 millioen en
vormden 57 van de exploitatiekosten,
«r. u ontvangsten bleef na aftrek der
exploitatie-uitgaven een bedrag van f 76.0
millioen beschikbaar, waarvan f 65,0 mil
lioen wordt aangewend voor afschrijvin
gen en f 11.0 millioen voor interest. Per
saldo resulteert een winst van f 3.703.62
(v j. f 1.407.009.86). welke op nieuwe reke
ning is overgeboekt.
Met de plechtige herbegrafenis giste
ren van 12 gevallenen van de 7 De-
rember-Divlaie. was de overbrenging van
alle gevallenen dezer divisie naar het
ereveld op Menteng Poelo te Batavia vol
tooid. Fn vier vakken liggen thans onge
veer 500 graven bijeen als een Indrukwek
kend bewijs van de offers, gebracht In
een diensttijd van bijna drie jaar in In
donesië. De plechtigheid van heden be-'
tekende tevens een afscheid en een laat
ste bezoek aan de doden der divisie, waar
van de repatriëring dezer dagen is aan
gevangen. n
Tijdens de plechtigheid voerden het
woord de commandant der 7 December-
Divisie. generaal majoor Eneles, de gou
verneur van Batavia. Hilmaif Djajadinln-
grat en de legercommandant. It-generaal
D. C. Buurman van Vreeden Bij de plech.
tige herbegrafenis werd o.a. door de lui
tenant-kolonel Holle een krans gelegd na
mens de vroegere commandant der divi
sie. generaal majoor Dlirst Britt.
Bloemen- en fruittentoon
stelling te Honselersdijk
Bond Westland. die 25 April J.l. zestig
Jaar bestond en de Coöperatieve Centrale
Westlandse Snijbloemenveiling, die kort
geleden haar zilveren jubileum vierde,
houden van 20—24 September te Honseier-
dijk een groots opgezette Westlandse bloe
men- en frulttcntoonsteiling. In de mo
derne hallen van de veilinggebouwen der
C.C.W.S., die een oppervlakte beslaan van
3800 m2 zullen vier dagen de Westlandse
producten: groente, fruit en bloemen wor-
Na vier jaar eraan gewérkt te hebben
kijkt John Nowlan uit Dagenham in
Essex met gerechtvaardigde trots naar
zijn reuzen-klok, die niet alleen secon
den, minuten en uren aanwijst, maar ook
dag, maandjaar. seizoen, zonsopgang en
-ondergang, rnaansopgang en -ondergang,
standen ran de maan. datum van de
volgende zonsverduistering, get\jdentafel
Van alle Britse kuststeden, de tijd in
werelddelen, belangrijke astronomische
data en aanduiding van alle zichtbare
sterren.
Het vraagstuk van de mosselexport
naar Belgie houdt in mosselkwekers-
kringen nog steeds de gemoederen bezig.
In een vergadering te Bruinlsse kwam
men tot de conclusie, dat de directeur van
het aan- en verkoopkantoor voor mosse
len te Bergen op Zoom zijn in 1947 ge
dane belofte om de mosselexport naar
België vrij te geven voor iedere handelaar,
■wanneer België eveneens de voorrechten
•an enkele ln Vermosin georganiseerde
Importeurs gedaan, prijs gaf. niet heeft
gehouden. België verleent importvergun
ningen aan iedere Belgische handelaar,
maar zij kunnen geen mosselen betrekken,
door tegenwerking van dit kantoor. Het
optreden van het aan- en verkoopkan
toor- zo werd verder gezegd, werkt dik
wijls remmend op de afzet van mosselen,
omdat partijen mosselen worden afge
keurd. die de kweker graag zou verko
pen en die de handelaar graag zou aan
vaarden. De winst van de Vermosin in
België is te hoog. Het contract tussen
Cevcmos en Vermosin dient te worden
verbroken. Bij het tot standkomen van
rechtstreeks contact tussen de Neder
landse exporteur en de Belgische impor
teur zullen klachten over de slechte ver
zorging van mosselen verdwijnen. De
Deense mosselen zullen niet meer op de
Belgische markt kunnen concurreren, zo
dra de prijsverlaging tot stand komt.
Donderdagavond omstreeks ze* uur
heeft op de rijksweg Gouda-Den Haag.
ter hoogte van het viaduct te Nootdorp
een verkeersongeval aan twee perspnen
het leven gekost. Waarschijnlijk door
gladheid van de weg slipte een motor,
welke door twee PTT-ambtenaren werd
bereden. De bestuurder verloor de macht
over het stuur, waarop de motor tegen de
weg sloeg. Een der ambtenaren was op
slag dood. De ander overleed na aankomst
ln het Ziekenhuis St Antoniushoevc te
Voorburg. De slachtoffers zijn W Smid en
Hoogeveen. beiden uit Den Haag.
De paardenmarkt te Wagenlngtn
atond Woensdag driehonderd jaar
den geëxposeerd. Deze tentoonstelling ves
tigt niet alleen de aandacht op de bete
kenis van het Westland de fruittuln van
Europa voor Nederland, maar ook op
de plaats die de beide jubilerende orga
nisaties in het Westland Innemen. De
belangrijkheid wordt door cijfers duidelijk
aangetoond Bond Westland omvat de
twaalf Westlandse veilingen, waarop alle
Westlandse tuinbouwproducten worden
aangevoerd. In 1948 bedroeg de totale
omzet van deze vellingen 56 799 507 04
en in dat jaar werd voor een bedrag van
ongeveer 24 millioen geëxporteerd. Op de
C C.W.S waarvan meer dan *1200 ^kwe
kers lid zijn. werd in 1948 voor een Wdrag
van bijna vier millioen geveild.
Dinsdagmorgen zal de commissaris van
de keuringen in Zuid-Holland de tentoon
stelling. die dagelijks van 10.00—23.00 uur
voor het publiek te bezichtigen Is. ope
nen. Tijdens de vier tentoonstellingsdagen*
is er voor belangstellenden gelegenheid
gratis een bezoek te brengen aan de
Proeftuin van het Zuid-Hollands Glas-
district te Naaldwijk en aan de grootste
drulvenkwekerij ln het Westland „Nieuw-
Honsel" te Honselerdijk. Voorts is er
iedere middag gelegenheid druiven te eten
in de groenteveiling te Honselerdijk.
De Koninklijke stoet\
op Prinsjesdag
De Koninklijke Stoet zal voor de Jrij.
toer op Prinsjesdag de volgende route/ne
men: Noordeinde. Zeestraat. Scheve/ing-
seweg. Stadhouderslaan. Koningin Bfoma-
kade, N.W. Buitensingel, winteinde.
Groenmarkt. Gravestraat. ^Buitenhof,
Kneuterdijk. Heulstraat, Ijj&Mtlnde.
Met een emigrantenschip naar Canada (IX)
T"\p meeste Nederlanders zullen het, zacht gezegd
\J „vreemd" vinden, wanneer een predikant de
nachtelijke uren gebruikt om in een tomatenfabriek te
gaan werken. Dit komt, doordat ze de toestand en
gewoonten in Canada niet kepnen! Het „witte boordje
is er n.l. niet meer in aanzien dan d* boezeroen, m.a.w.
er is geen standsverschil tussen de hoofd- en hand
arbeider. Als men in Canada zijn brood maar op
eerlijke wijze verdient, vraagt niemand er naar hoe
of waar men de dollars verkrijgt: op een farm, in een
fabriek of op kantoor. In Canada wordt bij kennis
makingen ook niet onmiddellijk gevraagd naar het
beroep, dat men heeft of dat vader of grootvader
hebben gehad.
Dit een van de eerste dingen, welke ik hier heb
waargenomen en dit gebeurde in Toronto, waar ik,
kort na mijn aankomst in Canada, bij een collega,
logeerde. De dochter des huizes had juist de z.g. „high
school", zoals de middelbare school hier wordt ge
noemd. doorlopen en was voornemens bij het begin
van de nieuwe cursus in Michigan te gaan studeren.
Welnu, deze negentienjarige studente hield voor dertig
dollarcenten per uur het grasveldje yap buurmans
tuin netjes. En bij mijn gastheer in Chatham werd
des avond*, juist tijdens de avondmaaltijd, de.krant
bezorgd dooreen zoon van' de burgemeester, een
vijftienjarige jongen, die voor elke krant, die hij had
bezorgd, een cent kreeg. Dete burgemeesterszoon had
een krantenloop van ongeveer vierhonderd abonné's,
zodat hij aan het eind van de week twee
en een halve dollar ontving, waarvoor
hij dagelijks een uurtje had gewerkt.
werd dit half negen. De laatste dag
Nummer 516 vroe8 de baas zelfs of ik de volgende
avond om zeven uur aanwezig wilde zun
de gehele tijd van mijn verblijf in »u
fabriek, heeft gelaten. Ik had nleS
anders te doen danmandjes, ferule
met tomaten, op een lopende band u
zetten, mandjes van 50 pond. Twesdrt!
zend per nacht! Elke nacht gingen er a»
100.000 pond tomaten door mijn %nrkn
en na acht dagen werken had ik 8O0jK
pond tomaten oftewel 400 ton door mS»
handen laten gaan. Maar,.na die aS
dagen had ik ook een cheque van 64 ó&L
lar en vestig cent op zak, in NederlaaZ
geld ƒ172.48.
Velen bleven heel wat langer aan lat
werk dan acht dagen. Sommige mannen
en vrouwen namen zich voor het gehtl#
seizoen te blijven tot eind September»
die gaan dus straks met heel wat grottn
bedragen strijken. De student kan met
het verdiende geld van de winter ito
studie voortzetten, menigeen zal er
tweedehands „car" van kopen en menig»
vrouw zal met het geld, dat zij «Sf
heeft verdiend, zich een bontmantel
kunnen aanschaffen. Of er wordt voor
het gezin een refrigeator gekocht, een
koelkast, die met gas of electridteii
wordt gekoeld. Zo'n koelkast is ln een
warm land als Canada m de zomer ii
werkelijk geen luxe.
Ds VAN DER MOST
van predikant tot
fabrieksarbeider.
waren. De eerste dagen begonnen wij
ons werk des avonds om half tien, later
Toen er dan ook half Augustus per
advertentie driehonderd mannen en
driehonderd vrouwen weraen gevraagd
om korter of langer tijd in een der
grootste Canadese conservenfabrieken te
werken, had ik allang de valse schaamte,,
waardoor Nederlanders nog wel eens
orden gekweld, afgelegd en vond ik
het helemaal niet dwaas te trachten tot
de driehonderd uitverkoren mannen te
gzan behoren, teneinde enige kostbare
Canadese dollars te verdienen. Ik werd
aangenomen en werd dus fabrieksarbei
der. U begrijpt: de eerste avond stond
ik wel wat onwennig tussen «1 die Cana
dese mannen en vrouwen, te midden van
wie ik niet meer „de dominee" was.
maar eenvoudig fabrieksarbeider no. 516
We kregen n.l. allemaal eèn soort van
mut*. een „cap", op het hoofd, welke
voorzien was van een nummer en op
mijn cap prijkte no 516. In een lange rij
togen wij die eerste avond naar de num-
merklok, waar ons werd gewezen, hoe
wij op onze kaart moesten laten aan
tekenen hoe laat wij precies present
cn daar de arbeidsnacht duurde tot de
volgende ochtend 7 uur. maakten wij dus
werktijden van resp. lO'/i en 12 uur.
Al die honderden mannen cn vrouwen
kregen die eerste avond al gauw een
„job" toegewezen, maar mij en twee
anderen liet men wel «Cn uur staan. De
baas had. met zijn crote mensenkennis,
al heel spoedig dóór. dat onzeu handen
niet helemaal goed stonden voor het
,werk, dat hier te doen viel en hij had
gelijk Mijn twee lotgenoten bleken resp.
journalist en medicus te zijn.
800.000 Pond tomaten
Eindelijk zette de baas ons aan het
werk in een ijskejder waar een tempera
tuur van vele graden onder nul heerste.
En dat in een tijd, waarin een hittegolf
ons buiten dag en nacht in haar greep
had! Alle drie waren we bang een
longontsteking op te lopen. Voor mij
duurde dit'„ijsbad" niet langer dan een
uur; toen kwam de baas my helen en
gaf mij werk. dat hij me een week lang.
Canadese „add"
De Canadees brengt zijn geld niet neer
,dé' Spaarbank, goals onze Nederland*
emigranten dat doen. Voor onze emigm.
ten is dii goed betaalde seizoenwerk Mn
middel om wat spaargeld' bij elkaar ta
krijgen om Btraks de eerste eigen tens
lant te kunnen kopen. De vrouw doet
mee als haar gezin dit toelaat Ook
grotere kinderen brengen in de langt
zomervacantie van meer dan twee maan
den heel wat dollars in.
Om nog even terug te komen op mijn
tijd als fabrieksarbeider: In die weck
ging des ochtends om 7 uur mijn cap
met no 516 af. Dan ging ik tot twaalf
uur onder zeil'en dan was ik weer do
minee. In een oude Ford bezocht ik des
middags de Nederlandse^emigranten, dl»
somt. twintig of dertig mijl ver woonden.
En Zondags stond ik op de kansel.
Dit is Canada! -Het jonge Canada kent
geen aristocratie als de oudere landen
van Europa. Bij mijn bezoek aan de
hoofdstad Ottawa liet een Canadees mi)
het „House of Parliament" zien. Toen ik
het „House of Commons", dat in Eng»
land gelijk staat met onze
mer. had bezichtigd, vroeg ik nu ook het
„House of Lords", zoals in Engeland de
Eerste Kamer wordt genoemd, te mogen
zien. De Canadees keek mij aap en
zeide: „U bent hier niet in Engeland! Wij
hebben hier geen „House of Lords", wj)
hebben n.l. geen Lords, geen adql!"
En tóch heeft Canada zijn adel. Naar
het bekende Nederlandse spreekwoord
„Arbeid adelt" heeft ook Canada zijn
adel. Er wordt in Canada gearbeid, niet
het minst igi de seizoen-bed rij ven en
zeker niet het minst door de Nederlan
ders, die uil het vaderland zijn wegge-
trokken.
Amerikaan nQemt Nederlands
gevangeniswezen modern
Na een verblijf van enkele dagen in
Nederland is de Amerikaanse deskundige
op het gebied van de crlmlnllogie dr Ncg-
ley K. Teeters naar Brussel vertrokken.
Dr Teeters heeft tijdens zijn verblijf In
Nederland gevangenissen en kampen voor
politieke delinquenten bezocht, onder
meer de Leeuwarder gevangenis, de jeugd
gevangenis te Zutphen, het kamp voor
politieke delinquenten te Ampsen. (Gel
derland) %n dc rijkswerkinrichting te
Bergmeer.
De Amerikaanse geleerde was bijzonder
getroffen door het huidige gevangenis
systeem In Nederland
Hoewel in ouderwetse gebouwen onder
gebracht. is het Nederlandse gevangenis
wezen zeer modern, zei professor Teeters.
In Leeuwarden was hij zeer onder de in
druk gekomen van het gevangeniskoor van
150 man. In de R.W.I. te Bergmeer had
het hem getroffen. dat">an de politieke
delinquenten is toegestaan een weekend
per maand vrij te nemen, zonder dat dtt
tot nu toe aanleiding heeft gegeven tot
een ontvluchtingspoging. Dr Teeter* ver
klaarde zich een principieel tegenstander
van de doodstraf. In 9 van de 48 staten tn
zijn land bestaat deze niet meer.
(Van onze Londense correspondent).
rToen ik onlangs behoefte had eens even
A aan zee te zijn. ben ik anderhalve dag
gaan rondkijken in Romney Marsh, een
vlak. laag land waar de mensen schapen
houden en tuinieren. De bewoners noe
men dit gebied „the level «k* vlakte).
Het wordt voor een goed deel tegen een
Indringerige zee beschermd door een lange
brede dijk. Romney Marsh is een strook
van het zuidoostelijk deel van het graaf
schap Kent. Zeevarenden kunnen de lig
ging er van gemakkelijk vinden. Er la
een scherpe punt in de kustlijn die recht
streeks naar Boulogne wijst. Die punt is
het punt waar de vermaarde vuurtoren
van Dungeness zich in de lucht verheft
en avonds een lichtend baken is voor
hen die de zee bevaren. Ten noorden van
die vuurtoren en landinwaarts ligt de
Marsh, de ..level", de vlakte.
Aan de kust liggen twee van de Cinque
Poris: dat zijn Hythe en Romney. De
andere drie zijn Hastings. Dover en Sand
wich. Cinque Ports is een zeer oude naam
voor deze vijf havens, uit de eerste tijd
van de verovering van Engeland door
Willem van Normandië. ook bekend als
Willem de Veroveraar. Romney Marsh en
de kust die er bij behoort zijn belang
wekkende historische grond. De archi
varis van Romney. die mij meenam naar
de beste herberg van zijn stad en mij
twee glazen Dier liet drinken, vroëg mij:
„Weet u wel dat hier de Britse vloot werd
geboren?" Dat zat zo In oude tijden
stonden de kusten van Sussex en Kent
het meest bloot aan bedreigingen van
overzee; en de vijf havens moesten aan
de Koning de schepen leveren om vijan
delijke zeestrijdkrachten terug te slaan.
De archivaris vertelde me ook dat ln
Romney het Normandisch bestuur van
Engeland begon en dat de aartsbisschop
vap Canterbury en de bisschop van
Bayeux er broederlijk overleg pleegden
over de zaken van kerk en staat. Na de
biertjes nam hij mij mee naar de St Ni-
chblaaskerk die de oudste en fraaiste
Normandiëche toren heeft welke Enge
land bezit, gebouwd in de tijd waarin
Normandiërs en Engelsen het met elkaar
moesten leren vinden; dat is 850 jaar ge
leden.
De Cinque Ports, waarvan Romney er
één ls. hebben geen hedendaagse beteke
nis of bestemming meer. ..Maar u weet
hoe dat is bij ons", zeide mijn historicus,
„wij houden dat allemaal zinnebeeldig en
in de uiterlijkheden bi stand". Er worden
nog altijd „lord wardens" (herea-voogden)
van de Cinque Ports benoemd, en zij heb
ben een prachtige admiraals-uniform. Het
zijn ook niet de eersten de besten die dit
cre-ambt bekleden; Winston Churchill ls
één van hen.
„Heren van de vlakte"
Ik was naar deze streek getogen om de
zeelucht te happen en de zee te zien. De
lucht was zilt genoeg; maar het was
moeilijk te ontsnappen aan de zinne
beelden en de uiterlijkheden der histo
rische instellingen Romney Marsh fieeft
nog een schijnbestuur dat ook al weer
heel diep in de geschiedenis wortelt. Dat
hoorde ik later ln Dymchurch, dat aan de
dijk ligt, ongeveer acht km ten noorden
van Romney. Daar kreeg ik het heer
lijkste avondeten in de spijazaal van een
„pub" dat ik in Engeland #edert het begin
van de tweede wereldoorlog heb geproefd,
een degelijke portie lamsvlees dat het ver
hemelte op ouderwetse wijze streelde, met
doperwten en gebakken aardappelen, en
sago met braambessensap toe. Ik trof het;
want mijn tafelgenoot was een van dc
„Lords of the Level". Druiste vertaling
van'deze term is ..Herenjuin de Vlakte";
maar ln het Nederlapdf (Walelgen klinkt
dat wat smadelijk. Hij wassen lid vart het
hierboven genoqjnde schijnbestuur van
Romney Marsh. .Ja", vertelde hij mij,
..wij komen hier eens in 't jaar bijeen. U
moet niet vergeten dat wij (d-w.z. ons
bestuursorgaan) al 1200 Jaar bestaan". Uit
de inhoud van zijn verdere mededelingen,
die mij een leerrijke avond verschaften
met veel koffie en een glaasje cognac,
bleek mij dat hij en de andere „Lords of
the Level" en hun voorgangers van de
vroegste tijden af Romney Marsh moesten
beschermen tegen de zee. Elk jaar was er
een vergadering waarin de toestand werd
overzien en de maatregelen werden ge
nomen tot bescherming van de 15 000 ha
grasland en de dorpen van de Marsh.
Van die taak' werden de heren vijf
eeuwen geleden ontheven. Nieuwe orga
nen namen de zorg voor afwatering en
beschernjlng van het land over. Maar de
„Lords of the Level" blijven niettemin
eens in het jaar hun vergadering houden.
Zoiets went men niet meer af als men het
1200 jaar lang heeft gedBan Bovendien
geeft een charter. 500 jaar geleden door
Eduard IV verleend, hun zekere rechten
die nog niet zijn ingetrokken. „Als wij er
op zouden staan", hoorde ik van mijn
tafelgenoot aan de koffie, ..zouden wij in
de Marsh een galg kunnen oprichten om
misdadigers terecht te stellenen nie
mand zou ons iets kunnen doen." De
.Lords of the Level" wilden echter de za
ken niet op de spits drijven. Het lag niet
in hun voornemen van dat galgenrecht
gebruik te maken. Maar daar was bijv. de
kwestie van wrakstukken die na veel ge-
dobber op het kiezelstrand tot rust kwa
men. „Die mogen wij te gelde maken",
zei mijn nieuw verworven vriend, „cn van
het geld mogen wij ons zaken aanschaffen
die ons kunnen helpen by ons werk." Hij
erkende graag dat het college, waartoe
hij behoorde, de laatste eeuwen een schijn
bestaan had gehad en hij vertrouwde mij
toe dat de strandvonderij nu bij andere
wetten was geregeld en dat de Board of
Trade er het laatste woord in heeft. Maar
zijn toon was niet vrij van hooghartig
heid toen hij sprak over het parlement in
Westminster dat. vergeleken bij de leef
tijd van het bestuursorgaan, waarvan hij
deel uitmaakte, als een jong broekje was
dat zich de bevoegdheden had toegeëigend
van een wakkere grijsaard m'et schatten
aan levenservaring. c
Romney Marsh was dc keuze geweest
van mijn dagje-uit omdat ik eens wilde
reizen langs dc kust in de kleinste trein
van Engeland. En dat heb ik gedaan tus
sen de ontmoetingen met de historici en
de mannen, wier ambt teruggaat tot ach
ter de mist van het verre verleden, door.
De blijmoedigheid van het zonnige land
schap werd niet verstoord door galgen,
en dc zec-»treelde vredig de gele stran
den de schepen moeiten lang een goede
vaart hebben gehad, want er waren geen
wiuKstukken waarover minister Wilson
vai, de Board of Trade zou kunnen gaan
klubelen met een „Lord of the Level" die
zijn oud recht zou willen opeisen. De con
ducteur van de Romney-Hythe 6i Dym
church Railway was gul met zijn voor
lichting. Journalisten uit den vreemde be
hoorden zelden tot zijn passagiers. „Ze
moesten 's meer komen", vond hij. „want
zciets zie je toch maar niet elke dag".
HIJ wees vooruit. Het treintje naderde ln
een bocht eeii stenen brug die de hoofd-
vtrkeersweg droeg. Wftté stoom pufte In
bolle wolkjes de blauwe lucht ln. Het
treintje nam zijn draai tussen de groene
bermen door. Het paste net ln de boog
van de brug. met een paar centimeter spe
ling Een schril fluitje klonk terwijl wij
onder de brug door reden, en ln de rechte
bean, die volgde, pufte de kleine loco
motief in versneld tempo en triomfante
lijk naar een snelheid van 45 km. De
conducteur had gelijk. Zoiets zie je toch
mear niet cike dag.
Er waren drie open rijtuigen met daken.
Op drukke vacantledagen zijn er wel 15
ïijtuitrei. met tezamen 120 passagiers. De
spoorbreedte is 38 cm. De locomotieven
zijn van hetzelfde type als die voor de
„Flying Scotsman" maar in alle afmetln-
geri slechts een derde van de grote zuster.
„We doen alles wat de grote treinen
doen", verklaarde de conducteur met
trots, „passagiers en goederenvervoer, en
dc streek en haar bedrijf zouden zonder
ooi met kunnen bestaan." BU de vuur
toren van Dungeness keerden wij In een
cirkel terug op het'ltnkerspoor dat mU
voerde naar Romney en de archivaris
en de oude Normandische toren.
Frankrijk Is voornemens alle beperkin
gen op de invoer van bepaalde goederen
af te schaffen en aal twee lijsten van de
goederen, wniop deze maatregel betrek
king heeft, op 1 October Indleneh bij de
Organisatie voor Europese Economische
Samenwerking (O.E.E.8.), aldus Is door
de Franse minister van financiën. Maurice
Pf^sche, medegedeeld.
De eerste lijst bevat de goederen, die
vrij zullen kunnen worden ingevoerd uit
andere landen, ook al hebben deze landen
nog geen overeenkomstige maatregelen
De keuze tussen aansluiting bij de
Franse televiiledlenst met 819 lijnen of
het volgen van „The Continental Wav"
ln de vorm van een toekomstig Europees
standaard televisiesysteem, houdt op het
ogenblik de televisiegemoederen in B e I -
g 1 druk bezig en uiteraard speelt hierbij
de Waals-Vlaamse tegenstelling een be
langrijke rol.
Voor het einde van dit Jaar zal een
'televisiezender te Rijsael beginnen met
uitzendingen volgens het 819 lijnen
systeem. er ls thans reeds sprake van
experimentele uitzendingen volgens deze
standaard van Parijs uit Ook te Lyon.
Straatsburg en Caen zullen zenders ver
rijzen voor uitzendingen met dit hoge
aantal lijnen.
Het Va tl ca an heeft een televisie
zender In Frankrijk besteld voor uitzen
dingen met 819 lijnen.
In September ax. zal te Milaan een
internationale televisietentoonstelling
worden gehouden. Ook Amerika zal ver
tegenwoordigd zijn.
D-e. ^eede Engelse televisiezender
te Birmingham zal ln November aa. offl-
cletl ln gebruik worden genomen. In af
wachting hiervan zal gedurende de eerst
volgende maanden een mobiele zender
in bedrijf worden gesteld, teneinde de
fabrikanten van televisie-ontvangers in
de gelegenheid te stellen de toestellen te
testen. De uitzendingen met stille beel
den zuilen plaatsvinden op de golf
lengte. welke vastgesteld ls voor de zen
der, die ln November de taak volledig
zal overnemen. Het vermogen van de
mobiele zender .welke van plaats zal ver
wisselen, bedraagt 1 KW.
De derde Engelse televisiezender zal
waarschijnlijk te Mosa. nabij Huddersfield,
genomen. Deze goederen vormen I5'/i van
het totale volume van de Franse tnvoer
uit andere Europese .landen. De tweed*
lijst bevat de goederen, die vrij zullen
kunnen worden ingevoerd uit de Europee#
landen, die dezelfde maatregelen nemen
ten aanzien van hun Invoer uit Frankrijk.
Deze goederen vormen de helft van ds
Franse Invoer uit Europa.
Met betrekking tot de besprekingen, die
hij tezamen met de Franse minister van
buitenlandse zaken. Robert Schuman. met
de Amerikaanse ministers van buiten
landse zaken en financiën heeft gevoerd,
zei Petsche, dat van Franse zijde de
nadruk is gelegd op het belang van het
r\gmen van maatregelen om alle belem-
meringen, die in Europa op economisch
gebied bestaan, op te heffen. HIJ noemde
in dit verband in het bijzonder de kunst-
matige prijzen, die sommige landen vra
gen voor grondstoffen. Frankrijk zal een
aantal problemen aan de O.E.E.S. voor
leggen in de hoop. dat door oplossing
van deze problemen de hinderpalen voor
een vrij handelsverkeer in Europa zullen
verdwijnen Voorts zal Frankrijk bij de
landen, die bij de O.E.E.S. zijn aange
sloten aandringen op samenwerking op
het gebied van investeringen en ultbrel-
ding van de export naar het dollargebled.
De Franse minister! van financiën var-
klaarde voorta. dat het werk van da
O.E ES. op eei} meer practiache buis
moet worden voortgezet en snel moet
worden uitgebreid. Hij zei. dat hij bU de
besprekingen, welke hij deze week met de
Britse minister van flnandën. Sir Stafford
Crlpps heeft gehad, de indruk haeft
gekregen, dat deze volkomen accoord gaat
met het streven der Fransen en Ameri
kanen om de O EES. de taak op te
dragen de Europeae samenwerking te
bespoedigen.
gebouwd worden. Wanneer deze laatste
zender ook in werking zal zijn. wordt
het aantal Engelse televisie kijkers po
tentiaal geschat op ongeveer 10 millioen.
In de Verenigde Staten, zijn thans 60
televisiezenders in bedrijf, terwijl er
sprake ls van 3 millioen ontvangers. Tegen
het einde vap 1952 verwacht men 17 md"
Hoen ontvangers afgeleverd te hebben.
Ondank» de adembenemende televisie
ontwikkeling in de Verenigde Staten heeft
Lloyd Espenschied. één van de uitvinder#
van de co-axiale kabel, verklaard dat men
zich schamen moest voor do Amerikaanse
televisieprogramma's. Volgens deze zegs
man heeft Engeland op het gebied van de
radio- en televisie-omroep de culturele
taak veel beter verstaan.
Dat neemt toch niets weg van het feit.
dat de Amerikaanse televisie-industrie
voor de eerstvolgende Jaren nief minder
dan 12.500.000.000 uitgetrokken heeft voor
verdere uitbouw van de televisie-omroep.
625-28 Maar Bunkle.. hoe kom Je zo
in die kist verzeild? vroeg Rick verbaasd,
toen Bunkle gauw uit zijn benauwde
schuilplaats stapte.
Nou. zei Bunkle. ik dacht, dat ik
*n mooie plek gevonden hadmaar toen
kon ik er niet meer uit!
Ja, zei Rick. het haakje van *t dek
sel was dichtgevallenI En zo zat je op
gesloten.... We hebben Je al een hele
tijd geroepen. Kijk mtar. bulten lopen
nog naar Je te zoeken!
En dat was zo, Juu^ Plop en Oepoetl
scharrelden nog met Angstige gezichten
door de tuin en om het huis. Toen stsx-
Rick z'n hoofd door het raam en riep:
Hier is hij sL hoor!
Gelukkig.... dat was alweer goed afge
lopen!
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 1949.
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1'.
RATAVIASE BRIEF No. 210
Od Tanah-Abang is een goed bezette standplaats van delemans, die een beetje aan
onze Jan Pleziers herinneren.
man-standplaats, ergens in Batavia. De
deleman ziet men in heel Indonesië onder
talloze, meest locale namen. Het is de
pêardcn-taxi voor de Indonesische bur
ger.4 die meestal nooit genoeg haast en
nimmer genoeg geld heeft, om in een
„echte" taxi te rijden. De deleman is veel
goedkoper. En veel langzamer. Het *4L®en
enorm verkeers-obstakel. want de iftae-
ongeveer net zo breed als een
Een VAN DE grote gemakken van
Nederland en zeker in dc grote
Heden is de ruime mate van en keuze-
in vervoer, die de gewone burger heeft,
taxi's, trams en autobussen. Degene, die
uit Irffconesiè in Nederland komt. voelt
vanzelfsprekend d» neiging om te gaan
vergelijken en dan komt Nederland er erg
goed af. In Batavfb. waar ik een auto heb,
kom. ik er haast nooit toe om me nu eens
af te vragen, of de medeburger die géén
auto heeft, misschien voortdurend trans
port-moeilijkheden ondervindt. Hier in
Den Haag. waar dp R.T C. m'n transport
verzórgt, komt het ondanks alle goede
zorgen toch nog wel eens voor. dat er geen
of niet onmiddellijk een auto beschikbaar
is. En flan ben ik toch maar blij, dat ik
dc telefoon van dc haak kan nemen om
een taxi sommige met radio op te
bellen, of maar een paar meters behoef te
lopen om een tram- of bushalte te berei
ken. En dan vraag ik me toch wel af. hoe
ik in zo'n gcvjil in Butavla zou moeten
handelen.
Natuurlijk gijn er in Batavia en in
alle andere grote steden taxi's. Ze zijn
er niet „bij de vleet", m^Lr ze zijn er
en men kan ze herkenneft aan een grote
witte bal, die op de voorportieren is ge
schilderd. Vaste taxi-standplaatsen zijn er
niet. hoewel een paar garages zijn. die
geregeld hun tel^foónnummers adverte
ren, maar dat zijn dan ook de enige pun
ten waar men telefpnisch den. taxi kan
bestellen. Die garages hebben dan tevens
vasft rit-prijzen en die zijn nogal hoog,
ik meen tien gulden per Juilf uur of
zoiets, in ieder geval vrijwël onbetaal
baar voor de gemiddelde burger
De overige taxi's zijn in de meest let
terlijke zin van het woord „vrij". Ze toe
ren onafgebroken door de stad rond, op
zoek naar vrachtjes. Als mën cr een aan
houdt. begint men rqet de chauffeur te
vertellen, waar men heen wil en dan is
het verder een kwestie van onderhande
len over de ritprijs, waarbij vraag en aan
bod de uiteindelijk overeen te komen prijs
beïnvloeden. Heeft de chauffeur al vele
vrachtjes vervoerd en z'n autohuur er uit
(meestal huurt hij dc auto van een of
andwc kongsi, betaalt een dag-huurprijs
en alles wat hij meer maakt, is dan zijn
verdienste) dan zal hij minder gauw ge
neigd zijn om met een lage ritprijs genoe
gen te nemen, omdat hij zich dan kan
veroorloven om op beter betaalde vracht
jes te wachten. Is de dag nog niet best
geweest en moet er misschien geld bij, dan
valt er te pingelen.
Maar hoe dan ook: taxi's zijn in Batavia
cn ln heel Indonesië duur en bepaald
niet geschikt voor veelvoudig gebruik.
Dc laatste tijd was er een zekere prijs
daling te constateren, omdat het aantal
taxi's zich gestadig uitbreidt. Vele oud
modische. vooroorlogse auto's zijn door
handelaars voor een prikje uit de „dumps"
opgekocht en inner- en uiterlijk op- en
afgetapt, en als „taxi's" ln de vaart ge
bracht.
Bussen in zakformaat
Nu is er een nogal merkwaardige tus
senvorm tussen de dure taxi's en de goed
kope stadbussen of trnms (die uiteraard
vaste rputes berijden). We kennen n.l. de
ïg. „demmo's" en waar dat woord van
daan komt moet U me niet vragen. Dat
zijn heel kleine autnbusjes of mecr-per-
soons-taxi's. Ik wc,et niet, welke benaming
lk er aan jou moeten geven. Een soort
gemotoriseerde brik. Dtc toererf ook de
ganse dag langs Batavia's stoffige dreven
en pikken vrachtjes op. die ze brungen
naar waar die vrachtjes heen willen. Ze
bieden plaats aan tussert de zes cn dc
twaalf personen, net naar gelang de
„demmo'-chauffeur in zijn wagentje durft
te laden zonder het risico te lopen, dat
hij door z'n assen zakt. Ook met hem
moet men over de ritprijs onderhandelen.
Over het algemeen zal die veel lager lig
gen dan die van de taxi's, vanwege de
verschillende mconveniënten, die de
„demmo" heeft. In de eerste plaats zit
men op houten bankjes. Verder zit men,
voor zover niet op bankjes, op eikaars
schoot vanwege de overbelasting. Boven
dien rijdt „demmo". al vrachtjes afleve
rend. wellicht hele einden om voor men
zelf op de plaats van bestemming is en
last but not least: zo zijn betrekkelijk
langzaam, want het zijn oude karren Maar
*e komen, waar trarae of bussen niet heen
gaan en brengen het vrachtje desnoods ook
buiten de stad. Als een passagier is u»t-
iestapt, kijkt de chauffeur al rijdende uit.
of er langs de weg misschien een candidaat
voor de opengekomen plaats is en zo
moet men een „demmo" bepaald niet
nemen als men ergens snel wil zijn. Over
net algemeen maakt de Europeaan van de
„demmo" weinig gebruik.
Niet gemotoriseerd is de z.g. „dokkar"
or „deleman", een twee- tot driepersoons
"Tikje met een kwiek Indonesisch paardje
er voor. Op de foto ziet men fti'n dele-
Puzzle-winnaars
Een panter blijft een panter, of je zijn
jaam nu van ynka naar recht* of van
naar beneden schrijft. Blijkbaar
nebben de puzzelaars van die wetenschap
geprofiteerd, want het aantal goede In
zendingen was legio.
De prijswinnaars waren:
Prijs van 5.- W. Bunnik, Wilhelm!na-
kade 14 te Waddlnxveeh;
Prijzen van ƒ2.50 zr I. Keaseboom, Van
iterson Ziekenhuis te Gouda en Dlck v.
O- Linden. Keizerstraat 44 te Gouda.
De prijzen kunnen aan ons bureau
«Urkt li worden afgehaald.
auto. maar beweegt zich-met een snel
heid van één-junior-paaraenkrocht In
smalle straten met een-druk inkeer van
tegenliggers zit men er soms minutenlang
achter.
Het a. dan de delëman. die voor de hele
file achter hem de snelheid bepaalt en de
deleman-koetsier is ónder dq automobi
listen de meest-vervloekte figuur. Voor
drie gulden per uur^— en dikwijls nog veel
m.nder kan mën in een dcleman rond
rijden. waarheen men wil, wachten inbe
grepen.
„Streetdevil"
En dan is er verder de driewieler met
achteraandrijving, de befaamde „betjak",
waarvan er in Batavia alleen al ^psdulzcnd
rondrijden. Ze hebben vrijwel allemaal
namen, net als de „demmo's" waarover lk
hierboven sprak en 6oma dc meest fan
tastische: „The Rising Hope", „Lingga-
djati". „Renville", „Streetdevil" en wat
dies meer zij. De „betjak '-voerders be
horen tot de meest gewiekste en tevens
roekeloze wegge- respectievelijk -mis
bruikers. Langs de grote verkeers
wegen liggen de rijwielpaden, waarvan
de „betjak" officieel gebruik moet maken.
Heel" dikwijls gebeurt dat niet en toert de
..betjak"-man langs de autowegen, maakt
elegante en gevaarlijke zwaaien om „dele
mans" heen (want de „betjak" is sneller
en gemakkelijker te manoeuvreren)
brengt voortdurend de automobilist ln ge
vaar. Ik ken het ongelukken-cijfer van
„betjaks" in Batavia niet commissaris
Brcentan zou ons daarover ongetwijfeld
meer kunnen vertellen maar het zou
me niet verbazen als er per dag een stuk
of vijf-en-twintig „betjaks" door aartrij-
dingen in de prak gingen. Soms gebeuren
er ernstige ongelukken mee voor bestuur
ders en passagiers (maximum toelaatbaar
twee. doch dikwijls drie. vier of meer.
De „betjak 'ls goedkoop, ongeveer ander
halve gulden per uur. Gemiddelde snel
heid: om en nabij de 15 km. per uur.
Verder zijn er ln Batavia nog de trams,
die een aantal vaste routes berijden, waar
mee men van het ene eind van de stad
Meester Cornells naar het andere
de benedenstad kan komen. Tot mijn
schande moet ik bekennen, dat ik de rit
prijs niet eens ken. want ik zit er nooit
in. In de droge tijd heeft de tram vaak
een geheel open aanhangwagen, een car
rosserie zonder dak.
De trams rijden tegenwoordig weer tol
middernacht Ze lijken het meest op de
blauwe tram, die van Den Haag naar Lei
den rijdt, maar zc zijn niet biauw doch
geel Ze toeteren echter net zo. Na de
oorlog Is een aantal autobus-lijnen aan
het openbare vervoernet van Batavia toe
gevoegd De meeste bussen zijn omge
bouwde vrachtauto's en weinig comfor-
t8Zo heb ik geloof ik wel een volle
dig beeld gegeven van de vervoers-moge-
lijkheden In Indonesië, d wz. In Batavia
f n de meeste andere grote steden. Natuur-
Hjk zijn er honderdduizenden fietsen en
wat dat betreft Is Indonesië een getrouwe
afspiegeling van Nederland. De fiets is
er buitengewoon populair. U ziet, dat
he* met het vervoer best losloopt, wat
echter niet wegneemt, dat het niet haalt
bij dat in de grote steden van Nederland.
Maar wat niet ls, kan nog komen en naar
mate Indoneeië zich herstelt van oorlog
bezetting en revolutie ligt hjer een breed
en vrijwel onontgonnen terréjn van weder-
°pb0UW JAN BOUWER.
T.m. is Oct. IS—It.J0 en I^-S uu' »»-
•urn „Het Catharins Gasthuis Tentoon
stelling schilders Henri Hoo«e\vee-
gen en *5tdrkaan Ktkjt^rt cn beeldhouwer
Gust. Romtjn.
17 .Sept. 7—11.* uuf tJónéordia: Weekend
toneelcursus N.A.T.U.
17 8epL 7J0 uur Vrtl* fcvang. Gemeente:
ldstond.
IS gept. I nur Concordia: Feestavond U.K.
Leesvertntglng ter gelegenheid ln gebruik
neming gerestaureerde feestzaal.
II Sept. 7 uur Leger des Hellef Bazaravond.
l»**Sept, 7„*e nur De Zalm: Openbare vee*
koping onroerende goederen door notaris J*»»
Zeevat.
IS Sept. S nnr Concordia: Psychometrische
avond mevr. Van Bergen.
19 Sept. S nur Houtmansplantsoen: con
cert door „De Pionier".
to Sept. 7.30 uur Bemonstr. Kerk: Spreek
beurt ds H. Visser, Chr. Geref. predikant.
ZO en tt Sept. S uur Concordia: Voorronden
tournooi om Goudse bridge-kamptoenschap-
pen.
Sept. 2 uur Concordia: Optreden goo
chelaar Antonint.
21 Sept. 7.<W uur Het Blauwe Kruis: Jaar
vergadering Ring Gouda en omstreken Geref.
jongellngsverenlglng.
zi Sept. uur Reünie.Spreekbeurt ds J.
Börger voor Logos-verband.
zt Sept. 7 en i uur Ontspanntngslokaal Ga-
rensplnnert): Filmavond Volksuniversiteit,
vertoning ..Massa-justltle".
ZZ Sept. 7.30 nur Zeugestraat 31: Spreek
beurt ds Joh. van Weizen voor Nederd.
Geref. Gemeente
tt Sept. t uur De Krlth: Bijbellezing W F.
Kloos voor Goudse Stadsevangelisatie
23 Sept. 10 uur Ter Gouw: Ledenvergade
ring ..De Producent".
23 Sept. l uur Sint Janskerk: Orgelconcert.
Jeanne Demcsslnux.
zt Sept. 7.30 fur VrUe Evangelische Ge
meente: Bidstond t
Zt Sept. S uur Coijfordla Opvoering „De
Model-echtgenoot" éoor De Komedianten
(met Johan Kaart).
Sport op Zondag
Voetbal: "Gouda—Coal. ONA-VIOS. DONK
■Te Werve. aamang 2.30 uur
Zondagsdienst doktoren
BIJ afwezigheid van de hulsarts zijn van
Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond 12 uur
te consulteren de artsen A. J- Kettler. Gou
we 166. tel. 33SS en H. Reedijk. Crabeth-
straat 45. tel. 3133.
Apothekcrsdienst
Steeds geopend des nachts alleen voor
recepten: Apotheek Dee. Westhaven tt.
J>'OC
Advertentie.
Voor een mooie
BRVIDSBOUQUET
vanaf 19.
Oroenendaa! 11# (bU de Gouwe). Tel. 4MS.
REPORTAGE
..Dames en heren, we bevinden oni
in het tuiemsfadion te Milaan en de wed
strijd ti juist begonnen. Het Oranje
zonnetje zet alles in een lichte gloed en
het publiek wacht op het grote ogen
blik daar ontstaat enige beweging aan
de overzijde, halzen worden gerekt, wat
hoor ik daar, het is paardengetrappel, ja,
daar om de hoek verschijnt de Gouden
Koets, bespannen pardon, dames en
heren, dit plaatje krygt u over een
poosje pas, een technische vergissing,
maar het is hier ook zo druk. ZO ener-
erend druk, dat toil zeggen zo zenuw-
achtig druk, heel druk dus, het publiek
juicht, want de Italianen J\jn zwaar tri dei
aanval, dat toil zeggen, ze vallen aan, met
een pracht van een bal. maar daar ts
Joop. onze Gouwenaar er vandoor, maar
ho. la, la, wat gebeurt daarer gebeurt
iets. o, het is Guitiano, u weel wel. uit
Sicilië, hu trekt zijn stengun. maar de
scheidsrechter ziet het gelukkig en daar
zijn de Italianen er vandoor, nee toch.
ja foch. Donizetti geeft over naar wie-is-
dat-daar. dat is. nee 't is hem niet, daar
hebben de onzen de bal. de strijd wordt
al feller, het kookpunt nadert, de damp
slaat ran het water, daar wordt Macaroni
het uiater uitgestuurd uiegens natrappen,
nu z\jn onze jongens in de aanval,
vooruit kerels met die aanval, daar ge
beurt weer iets, er gebeurt hier van
alles, dames en heren, o, dat is aardig,
een van de invallers, ja, het is een
Juuwenaarheeft een Goudse kaas in
ter uiater gegooid. goal. goaleen
pïacht van een voorzet, wan-toie-is-die-
ook-weer, nee 't is hem niet, en nu gaan
middenkaas nemen, en het publiek
maar juichen, het latoaai. u hoort het,
dames en heren, iets niet te verstaan, de
scheidsrechter is wanhopig. h\j trekt zijn
hoofd van 2{jn fomp en gooit het met een
moedeloos gebaar-in het water, maar
wat is er aan de hand, waar is de kaas
gebleoen. hy is gezonken, dames en
heren, alle gaatjes zijn volgelopen, weg
is de Goudse Jcaas en nu weigeren de
Italianen om verder te spelen en daar
gebeurt iets zeer zonderlings, het water
zakteen der Italianen heeft de stop
uit .het bad getrokken daar is het leeg.
dames en heren en op de bodem liggen
het hoofd van de scheidsrechter en de
Goudse kaas en, nu leueren ,de Italianen
onder elkaar eer\ verwoed gevecht om de
kaas, naar het scheidsrechtershoofd kijkt
niemand om. dat ligt daar zo maar een
beetje
JAN TERGOUW.
KlEIWfO 108 T.0.TMUA GOUDA
„Concordia" werd geheel
gerestaureerd
Wanneer de bezoekers van feestavonden
deze winter in „Concordia" komen, zul
len zij de schouwburgzaal ln nieuwe,
frisse kleurc-n zien en onmiddellijk tot
de overtuiging komen, dat Gouda, dat nu
nfet,zo crg in z'n feesti
'□(spunningsgelcgenheid
ji. nan bcJa
;o*crg in z'n feestzalen zit. cr een
inningsgclcgenheid heeft bijgekre-
gén. die aan belangrijke eisen tegemoet
komt en bovendien een gezellige sfeer
heeft. Want.Concordia is de laatste maan
den grondig gerestaureerd. Het heeft
schilders aan net weTk gezien, die de
donkere onaesthetische verf hebben afge
krabd en de zaai met lichte kleuren een
nieuw aanzien hebben gegeven. Hanjf van
Zutphen ontwierp de wandschilderingen,
die goed aan de omgeving zijn aangepast
de bestemming van de zaal in symbo
liek brengen, terwijl tevens een nieuwe
verlichting werd aangebracht en de ven
tilatie werd verbeterd
De zaal zal Zondag in gebruik worden
genomen, 's Middags zullen vertegenwoor
digers van verenigingen gelegenheid heb
ben de zaal te bezichtigen, terwijl er
'b avonds feest is voor de leden van de
R.K. Lcesvercniging, dc eigenaresse van
Concordia.
De restauratie van het Interieur van
Concordia is een gevolg van tijdens de be
zetting door Duitsers aangebrachte scha
de. waardoor het bestuur van de R,K.
Leesverenigtng voor grote kosten kwam
te staan. Ruim 13.000 moest worden uit
gegeven om het gebouyv weer geschikt 4e
maken voor z'n oorspronkelijke bestem
ming. En sindsdien is men geleidelijk be
gonnen aan de restauratie van het inte
rieur. De societeit8zaal kreeg een nieuw
aanzien, terwijl onder het toneel nieuwe
kleedkamers werden gebouwd. De inge
bruikneming van de grote feestzaal bete
kent een nieuwe stap naar het doel van
het bestuur der Lcesvcreniging: een gron
dige vernieuwing van het gebouw.
Vermiste personen
Verhuizingen binnen
de gemeente
J G. v. d Pouw varj Kattenslngel
naar Mr D. J. v. Heusdeptr. 29; H. B. W.
Peetcrs van KattensingeP72a naar Gouwe
228. H. Slegt er\ M Slegt van Karnemelk-
sloot 28 naar Fluwelenslngel 84: Mw. M
Dexel, 3 persvan Gouwe 190 naar W
Tombergstr. 3; Mw A. E. W. fie Wilde
van Gr. Florisweg 26b naar Kattenslngel
73; Mw. J de Bruin van F W. Reitzstr
11 naar Karekletstr. 48; M. v. Maaren
van Herenstr. 25 naar KarekieUtr. 46;
Mw. P. de Bruin van F. W Reitzstr. 11
naar Karekletstr. 46 L. v. Maaren van
Herenstr. 25 naar Karekletstr. 46; H v.
Driel van C. Huygensstr^lOO naar Raam
no. 93
Burgerlijke Stand
Geboren: Theunis z. v. W. D. Verwoerd
en S Dijkstra. Tollensstr. 43: Woutrina
Wesselina d v H. Klaasse en K. G. Kulk,
Burgvlietkade 79.
Ondertrouwd: A. C. Vergeer en H. J.
M. Rademaker; H. Breider en J. A. Ger
ritsen: C. van Houten en J. H. Otte. A
van den Berg en N van Wijk. H. van
Rijswijk en M. E. J. Helj: J. Voerman en
G. van der Lijn, J. A. Slobbe en P. Wil-
tenburg; M. S van Heijningen en G. Ter
louw; H. J. Sier en C. L van der Post;
S. van Zijl en M. de Jong;-R. Alkema
en R. Groen; W. F. Blokland en A. Bou
wer.
Overleden: Wilhelmus Arnoldus Slui
ter. 64 j.
TREINEN OP PRINSJESDAG.
Ter gelegenheid van Prinsjesdag rijden
aa. Dinsdag extra-treinen van Gouda naar
Den Haag om 9.30 en 10.08 en van Den
Haag naar Gouda om 11.00 en 20.06 uuc.
Vanwege de minister van Justitie ls bij
de ambtenaar van de burgerlijke stand van
de gemeente, waar de vermiste laatstelijk
woonachtig was. aangifte gedaan van het
overlijden van de volgende vermiste per
sonen: Babette Adelsdorfer, geboren 28
Juli 1868 te Walsdorf. gehuwd met S.
Schöfeld; Emma Alexander, geboren 31
October 1865 te Meppen, gehuwd met A.
Roos; Isaak Alter, geboren 1 October
1887 te 's Gravenhage; Heintje Beem, ge
boren 24 Augustus 1868 te Elburg.
huwd met B. Gompera; Helerie Duizend,
geboren 18 Augustus 1866 te Amsterdam,
gehuwd met P. Wagenaar; Anna Esphel-
bacher, geboren 4 Juni te Hardheim, ge
huwd met R. Cohn; Herman Salomon
Hamburger. geborer£$ Juli 1866 te Utrecht;
Annetta de Jong. géboren 22 Juli 1873 te
Naaldwijk, gehuwd met S. Seijffers; Erna
Joseph, geboren 25 'December 1879 te
Langendahl. gehuwd met G. Cohn: Anto-
nie Kahn. geboren 12 Januari 1874 te
Hechtshelm. gehuwd met S. J. Selig;
Samuel Kahn, geboren 30 Juli 1868
Ruinen: Emma Mlldenberg, geboren 15
Januari 1863 te Fröndénberg. gehuwd met
M. Levy: Grietje Mlnco, geboren 2 No
vember 1861 te Oldenzaal. gehuwd met
S. Haaiman; Saartje Morel, geboren
Februari 1861 te Brlelle. gehuwd met M
Zeelander; Gustav £eemann. geboren 23
Maart 1880 te Asbach; Henriëtte Simons,
geboren 3 December 1857 te Gouda, allen
woonachtig te Gouda en overleden 23
April 1943 te Solibor (Polen). Hanna
BlQmlein, geboren 8 Juni 1876 te Unterei-
senheim; Anna Roifcifeld. geboren 5 Sep-
tenfber 1884 te Marktbreit; Marie Rosen-
feld, geboren 27 Mei 1868 te Marktbreit
gehuwd met G. Spier; Heintje de Vries,
geboren 25 Januari 1862 te Amsterdam,
gehuwd met H. M. Limburg; Hermine
Well, geboren 6 Maart 1877 te Friesen
helm, gehuwd met D. Hammei; allen
woonachtig te Gouda en overleden
April 1043 te Sobibor. Levie de Beer. ge
boren 6 Juli 1883 te Gouda, woonachtig 1
Amsterdam, overleden 5 Maart 1943
Sobibor.
V Victorie, maar ook Verheul
EEN STREEKBEWONER, die in zijn vacantie zichzelf overwint,
de Goudse contreien tijdelijk vaarwel zegt en uitvliegt naar
andere landouwen in ons lieve vaderland, zal tijdens zijn fiets-,
voet- en andere tóchten vele plotselinge prikjes van vreugde
krijgen, omdat hij iets ziet,' dat hem herinnert aan en trots doet
zijij op de Goudse streek, waaraan hij zijn-hart verpand heeft.
En als hij toevallig een Waddinxvener is, dan zwelt het harte
dubbel zo sterk.
Donderdag herdacMcn de heren J. van
Loon en M. Hornis'het feit, dat zij 40
jaar geleden in dienst kwamen bij de
N.V. Goudse Melkinrichting, 's Morgens
zijn de jubilarissen in dc directiekamer
ontvangen, waar zi^ werden toegespro
ken door de directeur 'jT Van Heiningen
Nanninga. die namens 'dc directie een
couvert met inhoud overhandigde Ir
Schot: sprak namens dc Ncd. Maatschap
pij van Nijverheid en Handel waarderen
de woorden en overhandigde de jubila
rissen een legpenning, een oorkonde en
een draagpenning De bedrijfsleider dc
heer Visser wenste namens het personeel
geluk.
Na vrijspraak opnieuw
gearresteerd 4
De rechtbank te Dordrecht heeft giste
ren uitspraak gedaan in de zaak tegen de
vertegenwoordiger J. M dc J- en de kan-
toormachinehandelaar A K.. beiden te
Gouda, die hebben terechtgestaan ver
dacht van oplichting wegens het tweemaal
verkopen van één schrijfmachine. Beide
verdachten, tegen wie een jaar gevange
nisstraf met aftrek van vodfarrest was
geëist zijn vrijgesproken.
Ter zitting werden de verdachten op
nieuw In hechtenis genomenrop verden
king in een aantal andere gevallen op
soortgelijke wijze oplichting te hebben ge
pleegd. waarvoor een nieuwe instructie zal
worden geopend, nu in het ene geval, dat
thans ls berecht, vrijspraak is gevolgd.
't Bovenstaande mag dan wat bloemrijk
zUn. 't is toch altijd prettig, als men. ver
weg. iets ziet. dat aan huis herinnert.
En dat gebeurt als men let op dc auto
bussen. Of men In St. Oedenrode. in
Ravestein of Borculo als eerzaam vacan-
tle-wielrijder gepasseerd wordt door een
exemplaar van dit vervoersmiddel, dat na
de oorlog zo snel en glorieus, letterlijk
verjongd en vernieuwd, zijn taak weer Is
gaon vervullen bijna elke keer is het
raak: Op de achterkant van de bus prijkt
een V. Het is niet de V van Victorie, het
is de V van Verheul uit Waddinxveen
Het is de laatste Jaren een belangrijk
bedrijf geworden, die carrosseriefabriek
aan de Gouwe in het rich Industrieel zo
voorspoedig ontwikkelende Waddinxveen.
Wc zullen hier niet gaan uitwijden over
de geschiedenis van dit bedrijf, want
daarvoor zal binnenkort een meer ge
ëigende gelegenheid bestaan. Op 1 Januari
as zal het vijftigjarig bestaan van het
bedrijf herdacht worden. Het was in 1900.
dat de heer D Verheul zijn wagenmakerij
begon, lange jaren op bescheiden voet
Door degelijk vakmanschap, goed zake
lijk beheer en door de ondernemersdurf
van een Jongere generatie, kon het bedrijf
in .de twintiger jaren belangrijk worden
uitgebreid Vlak voor de oorlog, toen de
fabriek aan dq. Kielkade te klein was ge
worden bouwde men een nieuw gebouw,
vlak bij de kruising van de grote autoweg
met de Gouwe. Pas op 1 Juli 1945 kon
echter het nieuwe gebouw door de bou
wer in gebruik worden genomen na'vijf
stormachtige jaren in handen van de be
letter tc zijn geweest (de „Holland-
'Nautic"!)- Dè heer D. Verheul heeft het
geluk nog dagelijks te mogen zien. hoe
onder leiding van hemzelf en van zijn
zoons J. en H Verheul thans de oude
wagenmakerij uitgegroeid is tot een ln«-
dustriële onderneming van betekenis.
Vijfduizend in 25 jaar
Vijf en twintig jaar geleden is Verheul
begonnen met de carrosseriebouw voor
autobussen. Sindsdien zijn er ruim vijf
duizend bussen afgeleverd. Wat de na
oorlogse tijd betreft, men schat, dat
momenteel de helft van de in Nederland
lopende bussen op de carrosserie een V
draagt, de V van Vefheul.
Dat betekent, dat*de goede naam, die
de autobus ongetwijfeld thans bezig lvbij
het publick te verwerven, voor een be
langrijk deel op het (.-rediet komt van de
Waddinxveense fabriek. Men bouwt daar
weliswaar niet de *gehele autobus
onderstel en motor arriveren er kant en
klaar maar of de moderne bus ln de
smaak valt van het publiek is grotendeels
een kwestie van de carrosserie. De chauf
feur zal in zijn waardering natuurlijk
verwerken, of de motor soepel loopt met
zo weinig mogelijk kuren en hoe de be
stuurbaarheid is. de onderaemer zal be
kijken. of de motor zuinifc genoeg ls en
of de onderbouw niet te vaak reparatie
vraagt maar het publiek kijkt vooral naar
het uiterlijk. "tJatuurlUk. de vering moet
prima zijn en de motor bijna niet te
horen, maar men vindt hfet pas „een fijne
bus", als de stoeltjes gemakkelijk zitten,
als alles keurig in de glanzende lak zit.
liefst In heldere verantwoorde kleuren
combinaties en als er allerlei technische
snufjes ln aangebracht rijn. zoals deuren,
die „zo maar uit zichzelf' open en dicht
gaan.
De na-oorlogse tijd heeft geweldig veel
nieuw busmaterieel op de weg gebracht.
Tijdens de oorlog was vernieuwing niet
mogelijk en de in gebruik zijnde bussen
Een electrische tram zonder rqils. zou men de trolleybussen kunnen noemen, die in
Arnhem rijden, het nieuwste fabrikaat van de N.V. Verheul te Waddinxveen.
Op vele plaatsen in
Zweden staan ln de ven
sterbanken en op bijzet
tafeltjes bioemenbakjes,
zo klein, dat men haast
een loupe nodig heeft om
hen te zien. Er zijn er bij
die afmetingen hebben
kleiner dan anderhalve
centimeter En toch staan
er in die bakjes soms drie
vetplantjes van één tot
twéé centimeter hoogte en.
wat het voornaamste is,
ze leven en tonen hun
blaadjes en stekels ln
frisse kleuren.
Overigens behoeft U niet
zover te gaan om die mi-
niatuur-vetplantjes en
cactussen te zien. Want zij
komen uit Gouda en wel
uit de kwekerij van de
heer J. Kool. wiens hart
uitgaat naar planten, die
men m£t het blote oog
nauwelijks kan zien Het
is zijn hobby te experi
menteren en dan resultaten
te krijgen, die elkaar in
kleinheid overtreffen. „Hoe
kleiner, hoe fijner", zegt
hij. „daar komt het op
aan".
Het heeft hem vele jaar
tjes gekost, eer hU de
methode. die natuurlijk
het geheim van de kweker
is, had gevonden. Het
komt er op aan de groei
kracht van vetplant of
cactus tot een minimum te
remmen. Daarvoor was
een chemisch preparaat
nodig, dat de <ferde kon
vervangen en de plant toch
een minimaal leven liet
Na drie jaren zoeken is
de heer Kool erin geslaagd.
Het preparaat is het grote
geheim. Het is de „grond",
waarmede de miniatuur-
bloembakjes. die door een
Goudse aardewerkfabriek
worden vervaardigd, wor
den gevuld en waarin de
plant zich zo vastzuigt, dat
zij nauwelijks uit het bak
je kan worden verwijderd.
De miniatuur-cactus, die
alleen in Gouda wordt
gekweekt, is een gewild
product, dat zich uit
stekend leent voor gar
nering van meubelstukken
en van dames, die eens
een levende corsage op
hun mantels willen dra
gen. Zweden heeft al met
dit Gouds product kennis
gemaakt en ook naar An
dere landen zal zich
waarschijnlijk de export
van deze plantjes, die een
levensduur van ongeveer
een jaar hebben na een
kweekperiode van drie
jaar, gaan richten.
werden door overbelasting in het gebruik
en door surrogaat-brandstof afgejakkerd
tot rammelende karkassen En hoeveel
werd er niet ten gerieve van de oorlogs
machine weggeorganiseerd?
Na 1945 zijn er ln grote aantallen
nieuwe bussen besteld. Bij het nadeel,
dat de ondernemingen daarom met zeer
grote kapitaaluitgaven werden belast,
kwam daardoor echter ook het voordeel
van een grondige modernisering van het
rollend materieel, die het publick het
vervoer per autobus in sterkere mate ging
doen waarderen dan dit voorheen het ge
val was. De autobus ontwikkelde zich ln
deze jaren snel van ccn hotsebotserlg,
rammelend, vervaarlijke bochten nemend
cn elk ogenblik stoppend vehikel, tot een
soepel voortglijdend voertuig met een
geriefelijk interieur, vaste haltes en een
prettig grote frequentie ln de dienst.
Dank zij de betere wegen, dank zij de
bouwers van dc betrouwbare en sterke
motor en dito onderstel, dank zij ook de
carosseriebouwer Dank zij Verheul ls
het tegenwoordig goed reizen ln autobus
of touringcar.
Gespreide fabricage
Tot de grootste afnemers van VerhcuJ
behoren na 1945 de Nederlandse Spoor
wegen en haar dochterondernemingen.
Niet minder dan achthonderd bussen wer
den aan haar afgeleverd. Deze zijn echter
niet in Waddinxveen gebouwd. Door de
overstelpende stroom van orders moesten
andere bedrijven worden ingeschakeld en
zo heeft Verheul de bouw van de JSpoor-
bussen uitbesteed aan de Fokkerfabriek
te Amsterdam en de Aveolande-vllegtul-
genfabriek te Papendrecht, waar 500
man er een paar jaar werk aan hadden.
De laatste bussen worden nu door deze
fabrieken afgeleverd cn dan schakelen
deze fabrieken weer over op de vliegtuig
bouw.
Vliegtuigen en bussen schijnen anders
wel aantrekkingskracht op eikaar uit te -
oefenen. De N.V. Verheul s Carrosserie-
fabriek heeft immers vorig ^aar een be
langengemeenschap aangegaan met d«
N.V. „De Schelde" te Vlissingen. die, be
halve de bekende scheebswerf. vroeger
ook een afdeling vliegtuigbouw had. Door
een overeenkomst tussen Fokker, Avio-
landa en De Schelde, werd de laatste
echter uitgeschakeld wat de vliegtuig
bouw betreft en om toch het in de afde
ling vliegtuigbouw in de vorm van
machtSes geïnvesteerde kapitaal rendabel
te maken, is de belangengemeenschap
aangegaan, waarbij dc N.V. Verheul'*
Carrosseriefabriek belanghebbende ls ge
worden bij de N.V. Dc Schelde door het
verweryen van een gedeelte van haar
aandelenkapitaal en men een centraal
bureau heeft gesticht voor de verwerving
van orders, die dan over de bedrijven
worden verdeeld.
Vijfhonderd arbeiders
en nog te weinig
Dé groei van het Waddinxveense bedrijf
blijkt wel uit de aantallen arbeiders. di«
er werk vonden en vinden. Toen de oor
log begon, waren dat er 240. welk aantal
ln 1945 was teruggelopen tot zeventig,
maar thans werken er vijfhonderd mensen
en dit zou nog groter kunnen zijn. Indien
men geen gebrek had aan bepaalde vak
mensen. Binnenkort wordt de fabriek ook
uitgebreid Beschikt men nu over een
fabrieksruimle van 5700 vlerk, meter,
(waarvan 1500 vlerk, meter InV de oude
fabriek aan de Kielkade, die nog steeds in
gebruik is)., spoedig zal er een nieuw stuk
aan de grote hal zijn aangebreid, dat 2100
vlerk, meter aan de bedrijfaruimte zal toe
voegen. Daarnaast heeft men moderne,
lichte kantoorruimten en een cantlne, die
er zijn mag met keurige garderobes,
wasgelegenheden ei^ een toneel- Deze
directie draagt dc sociale verzorging van
het personeel blijkbaar een warm hart
toe.
De bussep maken een langzame tocht
door de fabriek, van afdeling tot afdeling.
Eerst een ijzeren geraamte er op. dan
daaraan enkele houten latjes voor de
verdere bevestiging wonderlijk go
wclniR hout zulk een carrosseriebouwer
gebruikt dan de bekleding ijzeren
platen electrische geleidingen, lakspul.
terij. stoelen inzetten enz. Ongeveer zes
weken duurt zo'n tocht door de fabriek.
Geen kleinigheid, maar men moet ze dan
jnaar zien!
Drie nieuwe bussen rijden er elke
week de fabrlekspoort uit. Een van de
laatste series vormen de trolley-bussen
voor Arnhem. Een soort electrische tram
zonder rails of een bus met een electro
motor. net hoe men het noemen wil.
Op 3 September tijn de eerste acht ln
Arnhem in gebruik gesteld. WelisWkgr
met pech het afknappen van een
bovenleiding na een paar uur maar
daar kon Verheul niets aan doen. Na deze
eerste acht zal er npg een belangrijk aan
tal trollcv-bussen volgen.
De N.V. Verheul's Carossericfabrlek
Jteeft gewerkt en werkt voor onder
nemingen in ons hele land. Voor de grote
gemeenten een mooie serie voor Den
Haag ls pas do deur uit voor kleine
en grote streckdlensten. voor de Spoor
wegen en voor touringcarondernemers.
Haar bussen rijden zowel lri Limburg als
op Texel, overal tussen Cadzand en
Rodeschool. 't Is een interessant bedrijf,
een vriendelijk gebouw van buiten, een
prettige gaest binnen, een geest van hard
werken, flink aanpakkerr en arbelds-
vreoRde Want trots kunnen alle werkers
ln dit bedrijf zijn op het schone en nut
tige resultaat van hun arbeid.
Kinderfantasie
Enige kinderen kwarflen^ gistermiddag
op het politiebureau vertellen, dat er op
de Gouwe bij de viabakens een kind bil
het spelen op het hek In het water zou
zijn gevallen Omwonenden en voorbij
gangers hadden niets gezien, maar zeker
heidshalve begon de politie de Gouwe af
te dreggen. ZIJ kreeg hulp van twee
zwemmers, die in het water sprongen en
de bodem afzochten. Twee uur is men
doende geweest, toen is het werk ge
staakt. Er is geen aangifte binnengeko
men van de vermissing van een kind, zo
dat het loos alarm is geweest.