ivMÜH LEGATIE-EMPLOYE IN BOEDAPEST SCHALLENBERG IS TOCH VERMOORD iOfSzkih De gangster-methoden van de Hongaarse geheime politie „Wilt u weten waar mevr. Torbagyi is? Nieuw voorstel in grensarbeiderskwestie Staalproductie in de Ver»' Staten ligt stil DE VIERDE SY1MPHONIE VAN VERMEULEN Werkstuk en geloofs belijdenis Ingevoerde goederen worden duurder Uitzonderingen op de prijsstop Hij was Muckes vermogen op het spoor Arrestaties te wachten Nederlandse munten in Suriname ingetrokken De nachtmerrie van een wedstrijdleider n -1 n o zr 5* -i m a J n i 2.3 Cs o n a _5 51 ■5 g as I^ff s S«o.32S, KATERDAO 1 OCTOBER 1949_ TWEEDE BLAD - PAGINA 3. benauwend avontuur van een britse De Britse regering heeft om terugroeping verzocht van de Hongaarse legatie- employé Mihnly Gerencser als represaille voor de arrestatie en mishandeling van een Engelsman in dienst van de Britse legatie te Boedapest. In een verklaring, die door het Britae departement van buitenlandse zaken Is uitgegeven, wordt gezegd, dat de electricien van de Britse legatie. Harrison, op l Juli werd ontvoerd. Hem was gezegd, dat hy een lijst van ..Hongaarse verraders" moest opgeven als hij niet wilde dat zyn^vriendin, een Hongaarse telefoniste op de Britse legatie, leed zou geschieden. Harrison verklearde. dat hy de gewenste inlichtingen niet kon geven en werd daarop naar een ander deel van Boedapest gereden en uit de auto geduwd Het meisje werd gearresteerd toen zy poogde uit Hongarije te vluchten. Harrison is thans in dienst bü de Britse ambassade te Don Haag. Wallace IUrrlaon heeft gisteren aan Nederlandse Journalisten verteld van t|jn benanwende ervaringen met de Hongaarse geheime politie. Z|jn verhaal werpt een lebel licht op de methodes waarvan dear Gestspo-arhtige organisatie zich bedient ea op de terreur waarondrr de bevolking van de olksdemocratische" landen te Ifden heelt. In de namiddag van dc eerst» Juli werd Harrlaon opgebeld door een onbekende,, die hem vroeg of hij belangstelling had voor de verblijfplaats van mevrouw Anita ToTbagyi Mevrouw Torbagyl was een telefoniste van de Britse leg3tle In Boedapest met «Je Harrison zeer goed bevriend was Harrison wist dat zij al een week ..ver milt" was De onbekende stem verzocht Harrison die avond om 21 45 uur te komen bij het museum van beeldende kunsten Harfison besloot de afspraak na te komen doch verzuimde de legatie of vrienden op de hoogte te stellen. Toen hij op hel sjgesprgjem m»r museum kwam mritlfna enkele minoïen een man op hem afkomen die hem In slecht Engels vroeg of hij Harrison was. Inmiddels waa er een gesloten auto komen aanrijden. Harrison werd er In geduwd en de wagen reed met grote snel heid weg. In de auto zat een vrouw, die In goed Engels zei: ..Hou Jc stil'", In een donkere nnuwe straat stopte de wagen en HarrHon werd er uit geduwd. De vrouw zei: ..Volg mij". Het „verhoor" Na ccn paar trappéh te zijn opgegaan kwamen zij aan een deur. waarop de VrouW klopte In een soort code. waarop zij werden binnengelaten in een zljkamer- tpe. In een leunstoel zat een man, die Harrison beschreef als ..de meest onheil spellende figuur, die Ik ooit heb gezien Hijsprgk geen Engels maar de vrouw, die Harrison begeleidde, fungeerde als tolk. De man vroeg: ..WH je weten waar mevrouw Torbagyi la? Harrison ant woordde bevestigend, waarop de man zei: Jt zult haar zo zien". Toen vroeg hij: ..Ben je bereid mij een lijst te geven van Hongaarse verraders?" Hij voegde er aan toe. dat het' leven vap mevrouw Robagyi daar van af hing. Harrison antwoordde. (Jat hij geen land verrader was Hij begreep trouwens hele maal nl?t. waur het om ging. Dfe man vroeg verder niets meer, manr fttl een teken, waarop alle lichten uit gingen. In de hal aan de overkant ging toen een soort zoeklicht aan. dat recht In het gezicht van Harrison scheen. Er gebeurde gcrülme tl|d niets en er werd ook niet gesproken De drie Hongaren be gonnen cognac te drinken, doch welgcr- den ook een slok aan Harrison te geven. Gedurende meer dan twee uur werd niets gezegd. riotsellag gingen daarna de lichten weer op en de deur van een aangrenzrn- I1> r werd geopend. Half gedra gen tussen twee bewakers kwam mevrouw Torbifyl binnen. Harriiop vertelde, dat Anlta Torbagyl een gezonde sportieve en levenslustige Jonge vrouw was. toen hU haar het laatst ■ad geiten. Nu echter was z(J een wrak. fcif t j^nkere kringen onder de ogen. ■et hoofd naar beneden hangend, en niet I- «Preken. Hl| liep op haar toe en raakte haar aan. doch één van de be wakers sloeg hem weg. Harrison herinnerde zich niet precies «uk,OPn dced- "U verloor zUn ï.-. g cn *ln* verschikkelUk te «Jfen de Hongaren in de kamer, «i m werd mevrouw Torbagyl weg- u lL had ",e<" «ezegd. Harrison begreep toen eigrnlUk pas. dat te doen had*°°rt V,m *ehr,ine Meevallertje voor 1000 onverdachte politieke delinquenten Personen, die blijkens een bewijs van tr'bunaal of procureur- ÏmÏÏT V5" °nreehte als politieke delin- *221Z1JP behandeld. zullen een tege- jMtoomlng in de geleden schade ont- I^n ten hoogste 8 voor iedere «Kni,ü *Un bewaring of hechtenis zijn «noude™. In bijzondere gevallen kan de wn u- .bovendien een tegemoetkoming ÏJÜ j hoogste 500 toekennen In anderi rüPk. k rJ derving van Inkomsten of E®n j .'8.e by stand geleden schade. tegemoetkoming kan J>iJ- h!? worden verleend aan Iemand gevolg van zulke detentie-ten- lJv« j nLiet meer ln «taat is in zijn *™ywderh°ud te voorzien. Al degenen Srmrn'ii I" de ecrste miranden na de n?. °°r Militair Gezag in be- z^n 8es**ld en ontslagen, zullen ktmLïanSp,raken °P schadevergoeding "taken omdat dit orgaan bljn be- oegdheden uitoefende zonder daarvan zenschap te geven en dus niet meer ia on«rt.S2?n de gedetineerde al of niet onschuldig was Haar schatting zullen £yV*»f_ duizend bezwaarden voor een wmoetkoming in aanmerking komen, rt»^yen>t*ande regeling heeft gisteren mL Kamer met 47 tegen 23 stem- mnniJïanvaard' Tegen stemden de com- pJrJ.f en de me«te leden van de «rtU van de Arbeid. ond,en nogal bezwaren tegen de «vgeilng orr\dat velen, die naar billijkheid „„Jf001 een tegemoetkoming in aan- zouden komen, er bulten vallen vooral werd als bezwaar geuit, dat «am Mn bepaalde categorie wordt on«Iw?n ^rwijl voor de mensen, die ten nUIÜÜ ,5 M°°r de Duitsers zijn gedetl- D? k deJllegalen) 8een regeling bestaat. heer Burger <P.v.d.A> diende daar in».,,?"1 molje om véor allen, ook fam SI één regeling te tref- mÜiu Dlaftlnek noemde deze f»u«? ^btor onaanvaardbaar omdat de zHn n er van voor de schatkist niet ij te overzien. De motie werd met it»™a j stemmen verworpen. Vóór u.» communisten en de P. v. d. A. munirif? gei] 8 stemmen van de com- 5S51**0 Werd voorts het wetsontwerp ogenomen dat de beperking regelt van de lt\HPr?£ ^kheid v#n de Staat voor W bezettingstijd genomen maatregelen. Dc leider van het gezelschap, die een en andar onbeweeglijk en zonder enige emotie had gadegeslagen, zei tegen Har rison: ..Nu heb ie haar gezien. "Ik geef Je tot 10 Juli de tijd om deze zaak te over denken. Als Je Iemand vertelt, wat hier Is voorgevallen, kost het mevrouw Tor- bacvi het leven". Toen werd Harrison weer naar de auto Ecbracht en in wilde vaart ging men terug naar Pest Dc auto stopte In een stille straat en Harrison werd er Uitge gooid. waarop de auto verdween. Thuisgekomen vertelde Harrison niets van het voorgevallene aan zijn vrouw, want hi| meerde, dat ziin belagers hun dreigementen wel degelijk zouden uitvoe ren De volgende dag reed hij met zUn auto ergens in de stad toen een grote wagen innvazij trok en hem coupeerde De be stuurder stak zijn hoofd uit het raam en zei: ..Denk er om 10 Juli". „Meneer" Torbagyi" Die avond vertelde hij het gehele ver haal aan zijn vrouw Dezelfde avond pro beerden onbekende mannen bij Harrison thuis binnen te dringen onder allerlei voorwendsels. Eerst werd er opgebeld door ..meneer Torbagyl" de man van Anlta. Harrison wist echter dat het gefingeerd wis. want meneer Torbakyl sprak nagenoeg geen Engels. Daarna werd hem door een klein jongetje een briefje overhandigd door ..Torbagyi" getekend en waarin Harrison verzocht werd bij een kerk in de buurt te komen want Torbagyl had Iets heel belangrijks te vertellen". Harrison wist echter dat Torbagyi en kele dagen daarvoor ai was gearresteerd en bovendien ook geen Engels schreef. Tegen middernacht werd er aan zijn flat gebeld maar hij de:d niet open -Toen het beüon aanhield, pakte hij de ketting van de halsband van zijn hond en ver zocht zijn vrouw het raampje in de voor deur OPcn te doen. Buiten 6tond Inder daad Torbagyi. die er zeer slecht en on- gesrhoren uitzag HIJ vroeg- of hij binnen kon komen, want hij had iets belangrijks te zeggen. Maar tegelHkertlJd keek hij tersluiks naar rechts waaruit Harrison de conclusie trok, dat Torbagyi niet alleen was Harrison smeed daarop het raampje dicht. Een kwartier lang hield het bellen aan en nadat Harrison de bel had afgezet, werd een hele tijd zachtjes op de deur geklopt. Pos om 2 uur 's nachts zag Harri son dat enige mannen in een zwarte Amerikaanse nuto wegreden. Vlucht naar Londen De volgende ochtend rapporteerde Harrison het hele verhaal aan de legntie- serrctaris. Deze verzocht hem onmlddel- lljk nnar huls t»» gaan en zich gereed te maken om meteen naar Engeland te ver trekken. Hij werd naar huis gebracht door de legatie-auto Op dc terugweg naar de legatie werd de auto gtvolgd door een kleinere auto, een Vauxhall. die echter geen kans zag de steeds sneller rijdende legatie-auto in te halen. Or> verkeerslichten werd niet meer gelet. Harrison bracht de nacht met zijn vrouw in de legatie door en de vol gende dae bereikte hij geëscorteerd door drie legatie-aüto's het vliegveld Op 9 Juli. een dag voor dat de termijn afliep, arriveerde hij in Londen. Thans Is hij tildelijk werkzaam op de Britse ambassade te ben Haag. Harrison heeft nooit meer iets gehoord van de Torbagyls en is*er wel zeker van. dan ze beiden niet meer in leven zijn (On gecorrigeerd J. i zijn rrinee: 12.000 Belgen zijn erbij betrokken #5 A ANWEZIGEN waren bij de gister- avond in hotel De Krcon te Breda gehouden verder* onderhandelingen In verband met <fk moeilijkheden, die de devaluatie heeft doen ontstaan met be trekking tot de Belgische grensarbeiders. Hoewel niemand beretf was. de pers enige inlichting te geven na afloop en men de wachtende journalisten een com- munlqueetje beloofde, dat zij niet eens zelf ln ontvangst mochten nemen, maar dat vannacht wel over de telex zou wor den verzonden, zijn wij erin geslaagd, over deze bijeenkomst enkele zakelijke bijzonderheden te weten te komen. Zoals wij reeds gisteren meiddén. zou den de Belgische arbeldersvertegenwoor- digers met hun collega's onderhandelen over een voorstel, dat het instellen van een aflopende toeslag en een oplopende beatedingaverplichting in .Nederland be trof. Reeda vóór de vergadering van gisteren vernamen wij. dat de Belgische arbeiders met dit voorstel niet accoord waren ge gaan. De besprekingen van gisteravond verlie pen In een zeer aangename sfeer, waarin een nieuw vooratel totstand kwam. Over dit voorstel zal ook nog ntbeten worden gepraat. En wel met de betrokken Bel gische arbeiders en met de Nederlandse regering. Nederlandse werkgevers en vertegen woordigers van deze Belgltohe arbeiders (het aantal hier werkzame Belgen be draagt ongeveer 12.000) vergaderden met leden van de Stichting van de Arb«ld, onder welker auspiciën deze conferentie was belegd. Voorzitter was de heer Ad. Vermeulen van het N.V.V. In verband met het afwijzen van het eerste vooratel door de vakorganisaties in België zocht men naar nieuwe wegen. De oplossing, welke Communisten in Argentinië buiten de wet Het wetsontwerp tot regeling van het statuut der Argentijnse politieke partijen, dat door het parlement Is goedgekeurd, staat feitelijk gelijk met een bulten de wet stellen van de communistische partij cn is een bedreiging voor de socialiaten, zo wordt in dc Argentijnse hoofdstad ver klaard. De communistische partij zal inderdaad vallen onder de bepaling die iedere bewe ging. welke bij een Internationaal lichaam is aangesloten, verbiedt, terwijl de so cialistische party die bij de jongste ver kiezingen geen enkele candidaat heeft voorgedragen, dientengevolge kan ont bonden worden. men thans als de juiste beschouwt, zou eveneens uit een toeslag (20% volgens een zegsman) op het loon bestaan. Zoals bekend, derven dc betrokken Bel gische arbeiders (ook ln Breda treft men hen aan. en wel bij de Hero) tengevolge van de devaluatie bijna twintig procent van hun vroegere loon. De toeslag, over de aard waarvan men ons geen 'nadere mededelingen verstrekte, zou deze vermindering van het loon op vangen. wlarmee de toestand van voor de devaluatie, wat de koopkracht van deze Belgen betreft, zou worden hersteld. Heden worden overal aan de Belgisch- Nederlandse grens vergaderingen gehou den door de betrokken arbeiders. Woens dag zal het resultaat van dte besprekin gen afn de orde komen op een nieuwe vergadering ln De Kroon. Intüssen zal men de Belgen, onder wie nogal spanning waa ontstaan" door de de.valuatie, aanraden orti aan het werk te blyven en rustig het verdere verloop van 4ieze kwestie, wetke voor de Brabantse industrieën van zeer groot belang Is, af te wachten. fö Een genoeglijke picnic op de beboste helling; wan Tarn Haws in het roman tische merendistrict van Engeland. Mijnwerkers hervatten het werk Philip Murray president van de bond van Amerikaanse staalbewerkers. heeft VrUdagavond -S28.000 leden van de bond bevel gegeven. 1 minuut na middernacht in «taking te gaan. Het bevel werd tele grafisch naar 53 grote staalmaatschappljen. de American Can Company en verschei dene ondernemingen voor de winning van yzererts verzonden, nadat vertegenwoor digers van de bond een conferentie met regeringsbemiddelaars hadden afgebroken. John Lewis, de leider van het mijn- werkersverbond. heeft 102.000 arbeiden opgedragen het werk Maandag te her vatten. Lewis heeft deze stap in een telegram ter kenniz gebracht aan de presidenten van de verenigde mijnwerkeradistricten^ waarin HU verklaart, dat de stillegging van de werkzaamheden ln de anthraciet- geVeden thans niet van vitaal belang is voor de hangendk loononderhandelingen. (OnpecorrfpeerdJ. SPORTNOTITIKS Boksen. Rlnty Monaghan. die Vrijdag avond te Belfast onbeslist bokste tegen de Britse vlteggewlcht Terry Allen, behield hierdoor zijn wereld-, Europese-, empire- en Britse vlleggewlchttltels. Dammen. Dé party van de Se ronde, gespeeld lussen Ham en Doornbos voor het persoonlijk kampioenschap ven ons land. werd door Doornbos gewonnen. KI'NSTNIEUWS Succesvolle opera-première ld Coventgar'den te Londen is de pre mière gegeven van een nieuwe Engelse opera van Arthur Bliss. ..The Olympians", naar een Libretto van J B. Priestley ..The Olympians waarmee het opera- seizoen werd geopend, was de eerste pre mière na de oorlog In dit theater. De geschiedenis is gebaseerd op de le gende. dat. wanneer dc mensen hun ge loof in de Olympische goden laten va ren. deze als reizende acteurs In Europa gaan optreden, Priebtley laat de historie ln het begin van dc 19de eeuw in Frank rijk spelen, omdat, naar zijn zeggen, de goden het Engelse Kanaal niet konden oversteken en hy een pittoreske achter grond nodig had De opvoering had een succes zoals zelden ln Coventgarden werd meegemaakt. Herdenking van Chopin Ter herdenking van het feit. dat Chopin de 17e October 100 jaar geleden stierf, zal Stefan Askenas? op Woensdag 18 October een recital geveit in de Nieuwe Zuiderkerk. waarbij de ..schoon ste bladzijden uit Chopin's oeuvre" ten gehore gebracht zullen worden Stefan Askenase werd evenals Chopin in Polen geboren. FILMVERTONING VOOR LUCHTREIZIGERS De passagiers, die Dohderdng met het K L M -toestel Batavia van Schiphol naar Indonesië vertrokken, werden od het traject Rome-Cairo verrast met de ver toning van een amalfljm. Het ligt in de bedoelfng van de K.L.M. alle machines op da intercontinentale lUnen met een ^llmlnstallatle uit te rusten Francis kardinaal Spellman Is Vrtjdsg* roWldau uit New York op Schiphol aangeko men. Vandaag Is de kardinaal naar Rome vertrokken. ..Spaghettl-stad" Is de bij naam van het Italiaanse plaatsje Amalfi, het cen trum van de spaghetti-, macaroni- en vermicelli- industrie. Het fabricage proces is in de loop der jaren geheel gemoderni seerd, maar het drogen gaat nog op de oude be proefde manier, op lange houten rekken aan het strand. Matthils Yermeulens Vierde Symphonie. begonnen op 1 Juli 1940, draagt de titel Les Victolree. omdat de componist tydena het scheppingsproces geen minuut aan de overwinning twijfelde. De titel Is ken merkend voor deze tijd. waarin zoveel muziek werd geschreven, die de strijd tot klank bracht of zUn doden herdacht. Ook* de Rus SJostakowltsJ «ehreef zyn over- winnlngssymphonieën. Lea Vlctoires geeft in nnuweiyks een halfuur een maximaal aantal noten. Het orkest ia groot en moet hard werken. De blazersgroepen zijn ongewoon ruim bezet, er is zelfs een sopranlno-saxofoon. en twpe paukenisten met acht pauken en nog drie slagwerkbespelers met o.a. de xylofoon, zijn nodig om de zwoegende strijkers te helpen bij de voltrekking van de mu zikale handeling. De massale geluidsstro men vloeien steeds door. doch ai is de symphonie doorgecomponeerd. de afwisse. ling der delen door tempo en stemming is duidelijk merkbaar. De componiat voor zag zijn werk van een samenvatting in- het vloeiend proza van de virtuoof met dc pen. Zijp uitgangspunt is litterair. Deze symphonie is werkstuk en geloofs- beiydenis. ZIJ rust op de pylers der the ma's. fel. heftig of breed vpn gang. De in zet Is zwak. De componist spreekt van ..een rusteloos toeruisend rumoer", magr dit snaterend rumoer van lange adem zegt niets, tot het thema zich eindelijk aandient. Dan wil de componist zoveel be togen cn beiyden. dat hij geen klanken genoeg op elkaar kan stapelen. Gewoon- ïyk schuilt er orde ln de stapelingen, het oor kan de stemmen in hun interessante verséfeniellpg, volgen, maar er zijn ook plfkken. waar het oor tn de baaierd van suizelende. Jachtige geluiden verdwaalt, iets wat ten elotte een sterk irriterend ef fect heeft. Qeze symphonie doet over het algemeen krampachtig aan. doch plotseling kan een betoverend effect of een prach- Twee belangrijke ultzonderjngsbcechik- kingen op de beschikking Prijfstop 1949 zyn in de Staatscourant van gisteren op genomen. Het is toegestaan by het be palen van de pryzen van ingevoerde goe deren dia onder deze prijsstop vallen de verhoging van de importprys «inds 17 September, voor zover deze ook inderdaad ls betaald of verschuldigd, door te be rekenen. Hieronder vallen ook de directe koeten terzake van Invoer en vervoer tot de opslagplaats van de importeur. Van bepaalde goederen mag volgens de tweede beschikking de verhoogde import- prijs van Ingevoerde grondstoffen etc. worden doorberekend. Deze goederen zyn minerale smeeroliën en vetten, scheer mesjes. remolie. tabakspijpen, sigaren aanstekers, vuursteentjes,medische in strumenten. laboratoriumbenodigdheden. kantoormBchines. non-ferro-metalen en halffabrikaten, vervaardigd uit non-ferro- metalen.'verfpigmenten. krijt, loodmenle, loodzouten en ioodglit. De Directeur-Generaal van de Pryzen kan op beide beschikkingen in byzondere gevallen afwykingen vaststellen De eer ste beschikking wordt geacht ln werking te zyn getreden op 20 September; de tweede op 1 October. (Ongecorrigeerd). (Eigen berichtgeving). Het net om do smak-8ehallehberg. welke In dc loop van dese week zoveel atof heeft doen opwaaien, vfordt zteeds nau wer toegehaald. Met zekerheid is thani te zeggen, dat zelfs in politiekringen de mening heeft poat gevat, dat men niet te deen heeft met een gewoon geval van zelfmoord, maar dat de Haagse sporthuls- eigenaar om het leven Is gebracht door lieden, die om persoonlUke redenen bU de do odvan Sehallenberg het grootste belang hadden. Zo ia het ons bekend, dat op de kortst mogflUke termün van de ■Ude der ryksrecbercbe. welke thans de zaak in handen heeft, arreatatlea zUn te verwachten. De onderhavige zaak is van een dnsdanlg gecompliceerd karakter, dat bet de vraag Is of men er zelfs nu de meest integere Justitionele autoritei ten met het ondersoek te maken hebben in slaagt de gehele affaire tot vol ledige klaarheid te brengen. Dat er geen sprake geweest kan zyn van zelfmoord is duidelijk als men weet. dat het slachtoffer op de Bvond. vooraf gaande aan zijn dood, er In toestemde lid te worden van een feestcomité, enige bridgedrives organiseerde en verschil lende afspr aken maakte voor dezelfde en de volgende week en daarenboven bezig was met het organiserén van een tennls- tournool op de overdekte banen van het Park Marlot ln Den Haag. Sehallenberg was daarenboven een man. die van een goed leven hield en nlettegenslaande,zljn doorlopend financiële zorgen, nimmer van enige zwaarmoedigheid biyk gaf Het Is positief onjuist, dat h(j zich oojt zou hebben uitgelaten <jver zelfmoord plannen. Na de bevrijding zyn er talloze Heden van twyfeiaehtige reputhtie. die deson danks de hoogste functies bekleedden, "p zoek gegaan naar het vermogen van du Duitser Mucke. dat ergens in ons land moest zyn verborgen. Deze jacht naar geld is de diepste oorzaak van de mooré op Sehallenberg. ln dit verband lijkt het ons dienstig nog eens precies na te gaan wat er na dr bevryding met dr Mucke is gebeurd. Dt Utrechtse ..Margrietgroep". die in de illegaliteit was ontstaap. zette zich, zoals dit na de bevrijding vake/ is gebeurd, om in een arrestatieploeg Een Utrechtse advocaat was op de hoogte van de gedragingen van Mucke en had het volledige dossier daarover in zUn bezit Deze advocaat wendde zich tot de ..Margrietgroep" met het verzoek Mucke te arresteren. Deze arrestatie geschiedde en Mucke werd overgebracht near het hoofdkwartier van de groep Uiteraard bezochten leden van de groep de wonlnfi. tevens kantoor van Mucke, ann de Obrechtstraat aldaar. Daar vond men een geweldige massa zwarte goederen, die een enorme waarde vertegenwoordigen. Men weet wat cr in de na-oorjogse dagen in het algemeen met dergelijke goederen gebeurde. Er waren nu eenmaal weinig stgfke benen, die de weelde konden dragen. Zowel vaö het hoofdkwartier als op een ander adres, waar de goederen werden ondergebracht, verdween nogal eens iets. Men had tydens het onderzoek ten kantore van Mucke een brandkast ontdekt, welke evenwel ter plaatse en onaangeroerd bleef. Vermogen „gestimt" Militair Gezag vorderde op een bepaald ogenblik het perceel, waavia onder leiding van een kapitein, die lateReen belangrijke functie zou gaan innemen bfj het bureau Nationale Veiligheid, deze brandkast werd geopend. Dit feit wekte grote ontstemming by de Margrietgroep. omdat dese al het voorbereidende werk bad gedaan en op tiehzelf een sterke tegenstandstrr was van het legaal ..stunten'' van ln beslag genomen goederen, al kon sU dat In eigen kring dan ook niet altfld voorkomen. De inhoud van de brandkast verdween en men kan sleehta vermorden voor welk een waarde er in aanwezig was, vast staat evenwel, dat het hier een zerr groot vrrmogen betrof, bestaande u>t juwelen en efeclen. waarvan een groot gedeelte vermoedelijk beeft toebehoord aan gede porteerde Joden. Mucke. inmiddels uit zy detentie op fort De Bilt vrygelaten. diende een aan klacht In. Wij zullen de 'achtergronden hiervan niet behandelen, doch slechts constateren, dat hierdoor een ernstige controverse en grote animositeit ontston den tussen een tv/eeal advocaen. die samen de leiding van de Margrietgroep hadden Het grote vermogen uit de brandkast was verdwenen, totdat een R K. geestelijke uit "Utrecht ccn mededeling ontving van iemand, die wut waar het verborgen was. Deze geestelijke wendde zich tot een bekende Utrechtse industrieel, die op zijn beurt met Sehallenberg in verbinding trad. met wie hU als gevolg van een •persoonlijke zaak zeer bevriend was geraakt Sehallenberg heeft tn of omstreeks Juli 1949 aan een zijner nauwe relaties mee gedeeld. dat er ergens een geweldige poet zat. die voor een lage prys te koop was. Sehallenberg was op het spodfc van het vermogen Het is zijn dood geworden, nite uitsluitend, omdat die anderen zozeer op dat geld belust waren, maar omdat zij ge associeerd wpren met de hoogste politieke cn justitiële kringen in den lande. Schel lenberg wist teveel uit hoofde van zyn dubbele werk in Utrecht, a'nderzUds al* helper en vaak steunpilaar van bepaalde groepen van de Utrechtse illegaliteit.. Op Dinsdag. 13 September, de avond, voor dat hy de dood vond. heeft Sehallenberg twee lange telefoongesprekken gevoerd met zyn Utrechtse vriend, zyn com pagnon heeft deze gesprekken gehoord. Hierna ls hij heengegaan om zyn echtge- nota te gaan afhalen, die deelnam ann "en bridgedrive in een bekend café in eie bin nenstad van Den Haag De volgende morgen werd de man. die zo hang was ala een we/cl voor water en daarenboven van alles ..vies' was. dood ln een rus tige sloot In Zorgvlied gevonden. Een punt. wnaroo wij niet diep Jcunnen ingaan cn dat wU na aanduiding zelfs moeten voorbijgaan, is. dat bepaalde aberraties in deze affaire eveneens een overheersende rol spelen. Het is niet twijfelachtig, dat om deze léntste reden vele V""-en van deze zaak duister blUven of duister worden gehouden, vooral om dat hierbij hoge ambtenaren zijn betrok ken. Ten aanzien van de te verwachten arreststlea kan nog worden meegedeeld, dat men op het spoor Is gekomrn van een deel van het vermogen van Moeke. Inte ressant in dit verband Is. dak sinds enkele daren het vroegere hoofd van de P.R.A. te Utrecht, de heer Kool. die In de taak Herberhold een teer vreemde rol hreft gespeeld, spoorloos uit zyn woning in Jutphass Is verdwenen. Naar wU hopen en verwachten, zullen de Instanties, die dese zaak thans in handen hebben, haar tot volledige klaarheid brengen zonder aanzien des ptrsoons. (Ongecorrigeerd). tlge gedachte uit die opwinding te voor- achyn treden met volstrekt nieuwe klank. Krampachtig is ook de bijna tegennatuur lijke behandeling van de instrumenten. Het «tuk ia razend moeiiyk. De musici ba lanceren telkens op de grens van het mo- *geiyke. de blazers worden voortdurend naar ongeiyope liggingen gedreven, even als de strykers. Er zyn natuurlijk contras ten in deze muziek, niet tussen licht en schaduw, maar tussen rust en onrust. En zo luistert men. nimmer ontroerd, vaak gespannen, soms geïrriteerd, ten slotte met een* sterk verlangen naar het einde. Dat komt. ln een heel gewone, grandioos ge bouwde slotclimax. Inderdaad, men luistert, omdat hier een atem klinkt, van een persooniykhetd. De boodschap mag weinig om het iyf hebben, de felle atem mag aanhoudend overslaan, mag ergeren, men luistert. Maar deze symphonie noodt achteraf niet tot opnieuw luisteren, en in dat opzicht kan men Les Vlctoires. zo men wil. mislukt achten. Het biyft dan echter een belangrijke misluk king. De musici van het Rotterdamsch Phll- harmonlsch Orkest, die zich onder een geestdriftig dwingende en heersende Fllpse geweldig en met ere voor het werk hebben Ingespannen, moesten helaas on dervinden. dat Lea Vlctoires als trek pleister voor hun Pensioenfondsconcert in elk geval een mislukking was. De belang stelling. door vele invitaties wat aange pord. bleef ver beneden verwachting. Een vriendelijk applaus heeft'de aanwezige componist bij de eerste uitvoering voor zyn werk geëerd en de uitvoerenden ge dankt. Webers Euryanthe-ouverture zette het conceit ln als een welluidende herinne ring aan de tyd. dat een componist feil loos orkest en publiek bespeelde. Aan het slot genoot men van het glansstuk, de Schilderijententoonstelling van Moesr sorgski. in de bewerking van Ravel, zeer fraai uitgevoerd, al heeft het ballet der kuikens dan wel eens wat spitser en gaver geklonken. JDe Staten van Suriname hebben een verordening aangenomen tot intrekking van de in omloop zynde Nederlandse munten. De bevolking heeft tot 1 Novem ber gelegenheid haar rijksdaalders, gul dens en halve guldens ln te leveren. Deze maatregel Is nodig ln verband' met de devaluatie van de Nederlandse gulden. Men schat dat voor 1 A 2 mlllloen gul den Nederlandse munten ln omloop zijn. Op een parenwedstrtjd kwam het volgende spel vooc: S a h v b I H a h 4 R h 10 T 1 K a S 7 4 I H b 7 6 5 R v 4 3 K S H v 10 I I 3 3 R a K h v b 0 7 4 Natuurlijk speelden N—Z op dit spel groot •iem 3.A.. dat vlot gemaakt werd. BIJ ver gissing verwisselden O en Z de kaarten by het weder opbergen In de boards, zodat de kaarten van Zuid in de volgende ronde door Oost en de kaarten van Oost door Zuid gespeeld werden. N—Z speelden nu 8 schoppen, die ook ge maakt werden, hoe Oost ook uit komt. Komt Q uit met R a en daarna met K h, dan neemt N de tweede slgg met K a. speelt dan S a'. waarpa hU direct bemerkt, dat O geen achoppen heeft Hl) laat daarna It 4 introe ven. om uit Zuid R b te spelen. Zet West R v. dan kan hij verder de troef èr uit halen en alle slagen zijn voor N—Zet Weat 7t v niet, dan moet N snijden want heeft Oost R a en R v dan ls het spel altijd verloren. N—Z waren heel tevreden mët het behaalde resultaat, maar hoe groot was' hun Verwon dering. toen zij op de scorekaart zagen dat de vorige spelers op dit spel 7 S A. ge maakt hadden. De kaarten werden weer te voorschijn géhaald en bij bestudering bleek, dat 7 S A. nooit te maken zijn bij welke uit komst van Oost ook. De wedstrijdleider werd erbij gehaald en ook deze moest toegeven, dat 7 S A nooit te maken zijn Gelukkig waren de kaarten genoteerd en kon de wedstrijdleider dus spoedig constateren, dat de kaarten van Zuid en Oost verwisseld waren. Daar op dit spel evengoed 7 H als 7 S.A. geboden had kunnen worden, wist de wed strijdleider niet goed. hoe deze kwestie op te lossen. HU besloot dan ook om de kaarten weer ln de goede vakjes te doen en te kijken wat de andere spelers er van zouden maken om dan later een beslissing te nemen. In zijn zenuwachtigheid stopte hij echter de kaarten van Zuid nu ln het vakje van Weet en de kaarten van West btj Zuid. Toen nu de volgende N—Z-spelers tot 3 Schoppen ge komen waren, nam Oost—West het bod uit met 8 Klaveren, die door N prompt gedou bleerd werden. Tot grote verraaslng van OW maakten zU het contract. WU hebben hier natuurlijk een top. zei Oost. want niemand heeft hierop I K geboden en wanneer dat toch het Revgl ïou zijn. wij zUn bovendien nog gedoubleerd Groot was echter zUn-fVerbazlng. toen h& zag dat de vorige N-z 6 S gemaakt hadden N—Z be weerden. dat er voor hen geen 6 S ln zaten, dbt zU er h'óogstens 5 konden maken. Weder om werd de wedstrijdleider erbij gehaald. Toen hij het spel bekeken had en zag dat het alweer hetzelfde spel was. dat hem al zoveel hoofdbrekens hart gekost, sprak hU enige woorden, die we hier maar niet zullen hernelen.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1949 | | pagina 4