V
Twee goederentreinen in
botsing bij Oudewater
Kabinet-Queuille afgetreden
Nederlands militair elftal door
Turkije met 2-1 geslagen
ZUID-AFRIKA WERD GEBOREN LIT BLOED EN TRANEN
Oplossing van hét Belgische
koningsprobleem in zicht
Krentenmikroor
Opoe Blom
S.S.-ers na wereldreis
gearresteerd
Machines op elkaar
gereden
Ernstige vertraging in de
treinenloop
Z«n I
OP
W.-Duit8land lid van
intern, organisatie?
Amersfoortse beulen voor
de Raad van Cassatie
Politie zet voetbalgokkers
de voet dwars
Deze crisis belooft een
taai probleem te worden
Morgen NederlandBelgië
KORTE KRONIEK
Geen groots spel bij selectiewedstrijd
tussen twee Zuidelijke elftallen
A Vijftig jaar geleden begon de Boerenoorlog
^AUes sal reg kom", was de
lijfspreuk van Paul Kruger
Een koninkrijk voor 'n kabel staaldraad
Deze maand stemming
over' volksraadpleging
SCHEVENINGEN-RADIO KOMT EIND 1950
VERSTERKT IN DE AETHER
Nieuw ontvangstation
te IJ muiden
OUDE DIERENFABEL IN MODERNE STIJL
Er is geen beul meer
in Berlijn
Jooss begint weer
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
GOUDSCHE COURANT
PLAATSELIJK NIEUWS
Gouderak
matig «ft Je wordt honderd jaar
heeft Opoe Blom uit Gouderak gezegd. En
nu ia bet Wonderlijke Opoe «om lééfde
matig, en wérd honderd jaarDtnadag.
toen heel Gouderak te harer ere de vlag
had uitgestoken, stond tij-in het middel
punt van de gehele streek. Ja zelfs van
het gehele land. want van haast overal
kwamen de gelukwensen het huls aan de
Kerkhoflaan binnenstromen. De postbode
had er een goede dag aan en moest flink
de handen uit demouwen steken. Dat
deed de postbode overigens niet. alleen.
Ook dochter Corrie had bet druk. De ge
hele dag kwamen er bezoekers om Qpoe
vatdhage geluk te wensen en een kopje
the# tedHoken. Natuurlijk kwam burge
meester h. Bergman, want gis er iemand
honderd Jaar is. Is de burgervader er om
namens alls plaatsgenoten de felicitaties
brengen Niet alleen de burgemeester
d"NSlk mMr °°k de wethouders enxa^
nam&f*é*n groot bloemstuk mee. d**'é*n
ereplaats kreeg. Migschien ta-Dpo^Bloro
de enige honderdjarige tn óns land. die
maar liefst twee burgemeesters op visite
kreeg. Want Ouderkerks burgemeester A-
Neet liet zich ook even op de Kerkhoflaan
zien
Opoe had ook een kleipe tentoonstelling
georganiseerd van de werkstukken, die zij
de laatste tijd heeft gemaakt. .De bezoe
ken zflgpn er geborduurde tafellakens en
de beroemde spreien, doch later op de dag.
toen de toeloop erg grpot werd. moesten
de tafellakettt en dê spreien weg om ruim
te te maken voor* Opoe s gasten. Nieuwe
expositieruimte 'werd toen gevonden in
de tuin waar de Octoberzon de handwer
ken onder haar hoede nam.
l?en groot moment was t. toen twee
mahncn een krentenbrood van anderhalve
meter het huis binnendroegen. Daarmede
verrsstg de kléinkinderen hun grootmdv-
der.
Een groot bloemstuk was er ook van de
afdeling Moordrecht—Gouderak van de
Bond van Plattelandsvrouwen.
De gehele dag kwamen de gaaien om
Opoe hun beste wensen aan te bieden.
Cntder hen was dok ds Mulder, vrdeger
predikant van de Ned. Herv. Gemeente te
Gouderak.
Het muziekkorps ..Caedlia" had graag
t avonds Opoe een serenade gebracht,
maar daar wilde ze niet aan. „Per slot
van rekening ben ik honderd Jaar", heeft
gezegd. En daarom bleven de instru
menten ditmaal thuis, maar toch namen
de muzikanten bloemen mee om Flora hun
taak te laten overnemen.
Welktra. Dê muziekveren Caecllla"
heeft ter gëlegenheid van zijn behouden
thuiskomst na een verblijf van ruim drie
Jaren ln Indonesië een serenade gebracht
•an Ferdinand Huiaman.
Hekendorp
Wachtlokaal voer haareiai|ers.
Ten behoeve van passagiers van de auto
busdienst GoudaUtrecht is een aanvang
gemaakt met de bouw van een wachtlo
kaal voor de hglte Hekendorp aan de
Provinciale weg.
Burgerlijke Staag. Geboren. Annetta
WUlemina, d. v. A. C. Orlffloen ca J. J.
de Wit.
L**» der hevelkiag. Ingekomen N.
Brouwer—v Vliet van Bergambacht. A.
van Rijk—De Jong van Batavia; M van
Harten—Verlasn vsn Gouda; M. Brik van
Amsterdam
Vertrokken: B. van den Bosch naar
's-Gravenzande; G. Rost naar Tulie
(Frankrijk,: P. G. M. van der Hoorn naar
Alkemade: J. Post ma naar EUgelshoven;
N. M. Verkalk naar Haastrecht.
Moerkapelle
Dames»petitie. - Uitslagen van de
damvereniging Groep I: P. Boevt
Bergambacht
Verkeop-ectle winkeliers.
Uitgaande ven de winkeliersvereniging
Onderling Belaag".- alhier, zal van 17
toi, 28 October een verkoop-actie worden
gehouden. Iedere koper, die voor 1 in een
winkel besteedt ontvangt een bon om op
te plakken op een lijst. Zodra een bonnen-
lijst -is volgeplakt, moet deze ingeleverd
worden bp- een wnkeher. die daarop een
kaart a(geeft. waarop een plaatsnaam ver
meld staal. Er zullen ongeveer 1500 plaats
naam kaar ten worden uitgegeven. Thans
is reeds bekend, dat 33 winkeliers aan de
actie deelnemen.
Heatiadastrle wsrSt uitgebreid.
De N.V. timmerfabriek ZDe Concurrent"
zal overgaan tot uitbreiding van het fa
brieksgebouw aan de Lekdijk Het oude
gedeelte van de fabriek en drie woonhui
zen worden gesloopt. Dit siopmgawerk is
reeds begonnen en wordt uitgevoerd door
het aannemersbedrijf A. van der Lécq. al
hier. Codra dit is voltooid zal een modern
gebouw van grotere afmetingen, alsmede
een ketelhuis met machinekamer verrijzen.
Voor de zeer belangrijke houtindustrie in
deze gemeente, zal dit van grots bete-
kenia zijn.
Overleden I* Indonesië.
De dienstplichtige Willem Baas. die ruim
een J-ar geleden naar Indonesië werd ull-
g .-zonden, is blUkens oen bU de Burgemees
ter ingekomen telegram bij een achieton-
feval Ie Pamentja. om bet leven gekomen
e overledene was 22 Jaar oud. gehuwd en
had geen kinderen.
Beroep uitgebracht. In de vacature ds H.
Ewoldt. die rufrq een week geleden met
emeritaat ging. heeft dé Ned. Herv Ge
meente een toezegging von beroep uitge
bracht op ds R. W. Steur te Ouddorp.
Bodpqraven
Raadsvergadering. Morgenavond komt
de raad onzer gemeente in openbare ver
gadering bijeen. De agenda vermeldt o.m.
de verbuur van het gébouw van de voor
malige vuilverbranding, de instelling van
een legpenning voo r de gemeente, de vast
stelling der Jsarwedden van het gemeen-
tepersonenl overeenkomstig het advies
van de qomntissle-U b b i n k en diverss
aanvragen om vergoeding voor het open
baar- gp bijzonder onderwijs.
Bushnip
Poiospeelster redde Jongetje.
Het 3-Jerlg zoontje vsn de fsmllle Hoog
duin «e raakte si spelende in de Gouwe.
Het kind dat si zinkende was, kon ge
lukkig gered worden, doordat mevr. M.
P. v. d Berg—Lobach. zich dadelijk te
water begaf en de kldne te pekken kreeg
Twee redders op de hoge wal. die het
kind zouden aanpakken, lieten het kind
weer vellen, waarop de redster het kind
opnieuw onder water greep.
Mevr v. d. Berg. destijds een bekend
zwemster en poiospeelster te Utrecht,
mocht heer sportieve daad uiteindelijk
met succes bekroond zien.
Dammen. Onderlinge competitie dam
club „Boakoop". W A. v. OtterlooD.
Lankhuyzen 2—0. T A. Venema—J. Mes
man 1—1, Dick van WUk—L. Lankhuyzen
2—0.
Bssksep wen- Voor de competitie
van de Damkring D.V.G speelde Botkoop
tegen Reeuwijk met als Uitslag 13—7 voor
Boskoop.
Boskoop—Reeuwijk
T. A. Venema—J. v. Duiken
E. J. Hpogerbrug—D. v. d. Star
W. v. E»L. v. d. Linden
E. Voskuilen—D. Verwoerd
A. v. Wijk—H Koster
A. M. de Jong—M. v. d. -Berg
J. Mesman—J. v Wensveen
G. Luiten—B. Verwaal
H «C TrlmTj)A. Vos
W. A. v. Otterloo—L. Vos
Nieuwe bonnen voor
werkkleding
Het Centraal Distributiekantoor deelt
mede. dat de bonnen voor werkkleding
H 18 en L 18 tot nader order geldig zijn
voor het kopen van werkkleding. k
Qp de bonnen H 18 kan men kopen: een
overall of een werkpak van drill, keper
of satijn, een lange stofjas, een lange witte
vereniging
Helden 1—1; D. v. Raffe-J. Zijderhand
1—0; F Boevé—W Hertog 3—0; P. Boevé
A. Hoek 2—0; K. Duivensteijn—K. Won-
drichem 1-0; W v. Heljien-W. Boevee
afgebroken; J J PJonsonnier—B. A. Cam-
meraat 2-0. Groep II: H. Nleuwland—D.
A. de Man 1-1; Ff ZUderhaqd-J Ver
schoor 2—0. L. Verschoor—T v. Helden"
1—1; D de Knegt—O. ZIJderhaod 2—0.
Groep lil: J Boevee—P. Boevee Jzn 02;
C. de Bil—A v. Krallngen 3—0, Jan v. i
Helden—P. Verschoor 3-0, J. v. Maria—
P. Drost 3—0; D. Hertog—J v. Merle 3—0;
D. Hertog—P Verschoor afgebr-
Moordiecht
Wagentje vernield. Juist nsdA da heer
Lange zich utt zijn fnvalidewagen in huls
had begeven, werd de wagen door een
autobus aangereden. Het wagentje werd
volkomen* in elkaar gedrukt.
Nieuwer kerk o. d Uttel
Chr. Kientersehesl gespend.
De Chr Kleuterschool „Marijke" ia offi
ciant in gebruik genomen. De voorzitter
gaf een overzicht van de wording der
kleuterschool en eprsk ztjn bewondering
uit over de grote liefde en offervaardig
heid der ouders. Vervolgens feliciteerde
de voorzitter der schooi vereniging het
bestuur der kleuterschool. Na hem spra
ken 4e beer L. Karreman. namens de Ned.
Herv. Kerk, de heer A. Vente. namens de
Geref. Kerk. wethouder Koolhaas namens
het gemeentebestuur en de heer J. Vente
namens de oudera. De heer A van Leeu
wen, onderwijzer te Aalten. eerste voor
zitter der kleuterschool, sprak over óe
bewaarschool in 1880 en de kleuterschool
van nu. Da Timmer sprak een slotwoord.
Hierna bezichtigden de aanwezigen de
nieuwe "school.
Predik beurten. - Ned. Herv. Kerk. 10
en 8.30 u. ds J. J. Timmer. Oeref. Kerk.
10 erf 8 u. d« Oomkes. legerpredikent te
Oosterbeek. Geref. Gemeente. 8J0 en J.3ü
u. LeesdiensL Zaterdag 7 u. da Ligtenberg,
Rotterdam.
Reeuwijk
Geslaagd. De wachtmeester der rijkspo
litie P. de Bruin, alhier slaagde voor-nat
politie-diploma.
Versoek om vergunning. De Ca 11 ex Pe
troleum Mij tn Dan Haag heeft aan B. en
W verzoch: vergunning te verlenen tot het
oprichten ven een petroleumpompinstal-
latie op het perceel* Wethouder Venteweg
H 41
TeneeL. De toneelvereniging „VIOS",
gevestigd san de Reeawijkse Brug heeft in
studie genomen het toneelspel ..WIJ zoe
ken" van A Boere.
De toneelvereniging DES gevestigd te
ReeuwtJk-Dorp heeft „Leontientje ven
Felix Timmermans in studie genomen.
Bnrgerltyke Stand. Overleden: Jsnnigje'
wn den Heuvel 74 J. achtgen. vsn Aart
Burger; Jan Batilsan 47 j. echtgen. van
Neeltje van der WaL
Getrouwd: Johannes A. van Lier 31 j. te
Rotterdam «o Aletta Kraan 31 J.
Gevonden voorwerpen. Gevonden: lertn
ceintuur, zeven sleuteltjes.
Stolwijk
Zoon volgt vader ep. Met ingang van
1 October Is tot opvolger van da heer W.
Fr ederiks, die na een diensttijd van ruim
dertig jaren als besteller der posterijen
alhier met pensioen is gegaan, benoemd
Frederiks Jr.
Bloemenveiling. Coóp.
„De Boskoop se Veiling". 5 October. Rozen
gr. bloemig per bos: Flor ex 5070 ct.: But
terfly 80190 ei; Rosalandia 80—130 ct.;
Better Times 120280 ct-: Edith Helen
140-240 ct.. Briarcliff 30-40 ct.; Duisburg
100—150 ct.; Parel v Aalsmeer 130—110
ct.Vierltnden 150—200 ct; Pechthold
100-150 ct.; Hadley 110—280 ct August
Noack 40—70 ct; Gemengde rozen 50—70
ct. Babyrozen per bos: Sweet Heart 80
100 ct.; Wolfs Glorie *0-10 ct.; Ellen Poul-
sen 42—05 ct, Else Poulsen 20—43 ct.;
Juweeltjes 48—75 ct.; Orange Triumph
2035 ct.; Polyantharozen 8080 ct;
Gloria Mundi 38—05 ct.; Ingar Olsson
30<6 ct; Rosa Mundi 5070,ct. Diversen
per bos: Clematis mevr. Ie Coultre 1BO—
280 ct; Clematis Prins Hendrik 220300
ct; Chrysanten gr. bloemig 2.30—370 ct:
kl bloemig 85-150 ct.. tros 34—48 ct; Phy-
salis Francettl 6080 cti. Bneeuwbessen
50—7B ct Dahlia's in soorten 1530 ct
Waddtnxvetn
Voor beroep bedankt. Ds J. Hovius
te Hoogeveen heeft bedankt voor het be
roep naar de Ned. Herv Gemeente alhier
in de vacature wegens vertrek van ds L.
VroeglndeweiJ.
Vervolg Stadsnieuwe
WASGOED ONTVREEMD
De politie heeft een 18-jartge persster
vsn een wasserij gearresteerd, die ervan
wordt verdacht 5 overhemden, een blouse
en een wasnet te hebben ontvreemd. De
vijf overhemden zijn in benlag genomen
NIETS VEILIG.
In de Zingerstraat Is een stormlantaarn
gestolen, die aangaf, dat de straat open U.
In verband hiermee heeft de politie een
44-jarige chauffeur uit Waddinxveen aan
gehouden.
GESLAAGD.
Aan de Rijksuniversiteit te Utrecht is
voor het examen aemi-arta geslaagd da
heer F. J van Raatselaar
MARKTBERICHTEN
Kaasmarkt Gouda. 8 October. Aange
voerd 328 partijén. eeéate kwaliteit .F195
tot 1.96; tweede kwaliteit ƒ139 tot
1.94. Zware 1 98 tot ƒ2 03; extra zware
tot ƒ210 per kg. Handel goed
Veemarkt Gonia. Aangevoerd: 82
magere varkens. /l.tO per kg: 475 biggen
ƒ38—40 3 marktradde ren 550—82»; 12
bokken en geitep T—14 en 16—25 per
stuk. Handel matig.
Voorts aangevoerd en overgenomen
door het Bedrijfschap voor vee: 14 slacht-
varkens. 03 runderen. 5 nuchtere kalve
ren. 2 graskalveren en 113 schapen
diens zoon. de heer W.
De Rijkspolitie te water heep in VIla
ai n gen twee politieke delinquenten van
het motorschip Delft van de K.N SM
gehaald Zij ztin naar Dan Haat overge
bracht.
De arrestanten, de S.S.-ere K. P. ea
H. S hebben tijdens de bezetting een bet
Oostfront gevochten. Na da capitulatie
werden zij ondergebracht in de Harskamp,
waaruit zQ in 1948 ontsnapten Beiden
tUn er lngeslaagd de wijk te nemen naar
Zuid-Amerika. ZU Probeeerden zich In
Venezuela te vestigen doch werden uit
gewezen. Vsn Venezuela togen zij Baar
Curacao. De politie bleek echter namelQk
hun namen tee kennen uit bet opsporings
register ZU werden gearresteerd en naar
Nederland gestuurd.
jas, een laboratoriumjas of een mouw-
schort.
'Op de bonnen L 19 kan men kopen: een
werkbroek of werkjasjé van keper, drill,
satijn, beaverteen. Engels leer. manches
ter of pilow, een korte witte Jas, een koks
buis of een korte stofjas.
De bonnen H 13 tot en met H 18 en
L 13 tot en met L 18 blijven voorlopig
geldig.
Boekenkeur
Japan, bakermat van het
Aziatisch imperialisme
AU derde deel van de Terra-bibliotheek,
een reeks actuele en populair-wetenschap
pelijke boeken over verschillende landen
en volken, is een beschrijving van Japan
van de hand van prof. dr H. N. ter Veen
verschenen. „Japan, bakermat van Axla-
ttéch imperialisme" is de volledige titel en
daarmee ia in enige woorden direct samen
gevat de ontwikkeling van een wereld
macht sinds het einde van d* vorige eeuw
en zijn invloed in de AzlatUche wereld
ruimte. Gegroeid onder de beschermende
vriendschap van het Britse rijk werd Japan
na afsluiting van de negentiende eeuw»-
voogdö-periode ds machtigste staat ki het
Verre Oosten, die gedravèn door een im
periale machtslust zijn stempel beeft ge
drukt op da ontplooiing van dé Aziatische
ruimte en die daardoor, zoals dp achrijver
H zijn voorwoord zegt. made heeft be
schikt over het lot der rotnshe d. ZUn im
perialisme bracht de onrust in het Verre
Oosten, zija territoriale-ambities kwamen
to strijd roet de grootste kolonialiserende I
lam£
machten. Ruali
enigde Staten, een
volgen had voor
1. Bngelan.
n strijd, di
Frankrijk..
lland en de Ver
die ook zijn ge-
Nadar land en
Australië. Daarbij trokkep zijn staatslieden
op handige en verstandige wijze profljt
van de belangentegenstellingen tussen de
Westerse tegenstand era.
De industrialisatie van Japan ging ge
paard met een sterke militairistiachs
machtsontwikkeling, doordat het kapitaal
streefde naar beachérming van levarantie-
ei< afzetgebieden buiten de Japanse gren
zen. En deze ontwikkeling schiep tezelfder
tijd in het nieuwe fabrleksproletariaat een
macht, die vijandig kwam te staan t<
over de ondernemersklasse. Deze
gang naat expansie en Imperialisme, als
mede dein terne wijzigingen, leidde ten
slotte naar de grote catastrofe van deze
overbevolkte landbouwstaat. En dan kan
men zich de vraag ktellen: Is daarmede
het gele gevaar bezworen en welke rol
kan Japan in de toekomst gaan spelen?
Om die vragen te kunnen beantwoorden
geeft prof. Ter veen In een zeer overzich
telijke studie van land en volk en de
tendenties in ecopomisch en sociaal laven,
die de peilers van de Japanse maatachap-
pij-veo-slraks zulletl kunnen sUn. Dat dit
boek tot begrip van deze moellUke Ooster
se situatie verhelderend voor de belang-
ste'lende zal werken, is te danken aan
deze gedegen wetenschappelUke en toch
populair geschreven, boeiende uiteenzet
ting.
De Terra-bibliotheek ia een uitgave van
J A. Boon en Zn. te Meppel.
Guido Gezelle, mens en
dichter en geleerde
Dit Jear. in November, is het vUftlg Jaar
leieden. dat de Vlaamse dichter Gu'.do Ge
zelle te Brugge overléed. Te zUner her
denking heeft Ab Visser een beschouwing
iewijd, die niet alleen op de dichter Guklo
Gezelie maar ook op de mens en de ge
leerde een licht werpt. „In het herdenken
van iemand schuilt een gevaar", zegt Visser
in tun voorwoord, .ztamelijk de poging lot
het tn het leven terugroepen van leta. dat
eigerüUk dood Is" en met recht vraagt de
schi ijver zich af of Gezelle na de ver-
n.e jwlngen in de poëzie in de laatste halve
eeuw nog aanspreekt. Heeft de dichter van
de fUnzinnige. diep religieuze getuigenis
van de liefde tot God en de natuur nog stem
in een moderne tijd. waarin de schrijvers
niet zoals hij putten uit da volheid, maai
uit de leegte des levens? Maar als men
dit prettig geschreven werkje, een uitgave
ven Born N.V. te Aasea doorleest en enige
uurtjes doorbrengt net het wérk van deze
dichter, zal de conclusie zijn dat Gezelle
nog tils meer Is dan de poëzie-vernieuwaï
van rijn tijd. dat h'j nog een taai spreekt.
d<e enk in een met existentialisme dwe
pende tijd verstaan kan worden.
Groninger legenden
Groningen is rijk aan legenden en over
leveringen Een dag in het Groninger land
en ge zult ar mee in kennis komen, want
zij zijn een bezit, waarop da bevolkirs
truta m. Van de overleveringen heeft de
schrijver van ^Middeleeuwse legenden uit
Groningerland" (een uitgave van C. Haf-
kninp it Amsterdam) reeds eeri bundel hst
licht doen zien en thans heaft deze sen-
ner van het Groningerland. K ter Laan
een «antal legenden ulv.de M.ddeleeuwen
verzan eld en ze uit de oude streektaal in
gezellige, prettig leesbare verhalen „ver
taald" Het ztjn bijna alle de oudste ge
schreven verhalen van middeleeuws Chris-
telUke opvatting, waaraan een oud heidens
isal, „Overtocht der zielen" vooraf-
rel Uk
verni
gas'.
Hetis een genoegen op deza prettige
manier van da rijkdom van deze legende..
kennis te nemen, legenden die soma zo
treffen^ he. ve-haal van onze tijd «n van
onze uwtsen spraken.
Dammen.
DAMCLUB GOUDA.
Uitslagen van de onderlinge compejitie:
H. de Jong—J. v. Buren 2—0; J. Hoogen-
doorn—T Bak 3—0; A. den Ouden—J
Proaman 3—0; D. Stuurman—G. v. Ar-
denne 1—1; O. Patharst—J. v. Buren
1—1: W. de Jong—A. A. de Jong 0—2:
D. v. d. Broek—H. Terwolde 0—2: J. Hs-
zelbag—J Goudriaan 0—2: W. Piet»—J
Woerlee 0—2; H. Lulden»—J. A de Jong
2—0: P. v. d. Linden—Th- v. d. Veer 2—0;
M. v. Vliet—A v Setten afgebr.; C. Bou-
ter—J. Hoosendoorn 0—2
DAMCLUB .JDAMLUST".
Uitslagen derde ronde huishoqdelUke
competitie:
P. G. SchoutenA v d Berg 0—2
A. v. d. Berg—A. de Frankrijker 1—0
M. ZUlstra—N. v. d. Wouden 1-0
C. Molenaar—A. v Beuzekom 3—0
P. O. Schouten—P. Tom 3—0
S. J Behrooder—W Heuvelman 1—1
O. J. Barbier—J C. ds Bnitjn 3—0
H. v. EUk—A. Bosr afgebr
D. H. Zwanenburg—H. Broekhuizen 3—n
C. Crielaart—J. v d Hee
P. v d Ham—J de Bod#
If. Gerharda—P Zwart
H. r. d Wouden—J. Sparnaay
C. Crielaart—P. J. Zwanenburg
botsing tassm twee goederentrel-
het voormalig stslion Oadewater.
ia de spoorltya Goud-Utrecht beeft tot
ge volg gehad, dat vandaag het drakke
reizigersverkeer tussen bet Westen en het
Noorden en Oosten des lands grote stag
natie heeft ondervonden.
De botsing gebeurde vannacht om twee
uur. In verband met de werkzaamheden
voor de baanversterking tussen Gouda en
Oudewater werd tussen Hekendorp en
Ouöewater enkel spoor gereden en dit
betekende, dat de van Utrecht komende,
door een eiectrische locomotief getrokken
post-goederentrein bij de ingang van het
station Oudewater, moest wachten op een
van Gouda naar Utrecht met een stoom
locomotief over verkeerd spoor rijdende
goederentrein. De wagenvoerder van de
el®ctriache machine, kon zijn trein niet
tijdig houden, en reed door het onveilig
signaal, en dit gebeurde op het moment,
dat de andere trein, nog op het verkeer
de «poor reed De machines rsden recht
op elkaar
De botaing was echter niet zo hevig,
daar 4e treinen met geringe snelheid
reden. Aan de voorkant werden de beiden
locomotieven licht beschadigd De schade
ontstond echter vooraf, doordat de goede
renwagens van de trein naar Utrecht door
da schok in elkaar werden gedfukt, tegen
de eiectrische locomotief san. De eerste
goederenwagen werd totaal vernield, en
gedeeltelijk op het andere spoor gedrukt
Drie volgende goederenwagens liepen
gedeeltelijk uit de rails. Het eiectrische
net werd beschadigd Van de trein uit
Gouda bleven alle rijtuirfan in de rails.
In de trein uit Utrecht zrasn in de ont
spoorde en beschadigde tlreede wagon,
een postrUtutg, drie passagiers uit Rotter
dam. die de laatste trfin In Utrecht had
den gemist en toestemming hadden gekre
gen met de posttrein te reiun. ZU kwa*.
men alle drie met de schrik vrij. De
postzakken in dit rijtuig waaronder twee
zakken met pist voor militairen ln Indo
nesië konden alle worden geborgen. Ten
gevolge van de botsing waren beide sporen
versperd. Dit leidde er toe dat het^goe^
derenverkeer geheel gestemd waa en dat»
bU het begin van de person en dienst even-
eehs geen trein kon passeren. De meeste
lange afstandstrtlnen vielen, uit. op de
Leeuwarden na. die over Woerden Aiohen
Gouda werden gelejd. De Scandlnavie-
expres ging van Schiedam af over Am
sterdam. De reizigers van Rotterdam en
Den Haag naar het Noorden en Oosten
en qpsgekeerd moesten via Leiden gaan. en
bereikte met enige uren vertraging hun
bestemming. In het lokale verkeer werd
tussen Gouds en Rotterdam en Gouda
en Den Ha«g gependeld en ln de richting
Utrecht ving aanvankelijk een autobus-
dienst Gouda—Woerden de reizigers op
Om half tien waren de opruimingswerk
zaamheden zover gevorderd dat over en
kel spoor het verkeer tussen Gouda en
Woerden kon worden hervat, zodat de rei
zigers. «el het met overstappen en ver
traging weer langa de normale route kon
den gaan. In de loop van de dag hoopt
men ook het ander spoor "vrij te krijgen.
De president-directeur van de Neder
landse Spoorwegen, ir F. Q. den Hollan
der. die hedenmorgen Juist een inspectie- „r„. uu
'"V:"'? '*"rbS °.ud'w,"r I Wfit-Dult.land lich zou
seerde. heeft zich van de stand van zaken ten
op de hoogte gestald.
Ongecorrigeerd)
DONDERDAG 6 OCTOBER Ito
Volgens een woordvoerder van bet
rikaanse ministerie van buitenlan^T^
ken ztjn de ministers van bnit^ulr*
wken der drie grote mogendhede^T
Washington overeengekomen dzt J!
werkt ommissie van vertegenwoordig
der drie landen gevormd zal word* u!
bestudering van het deelnemen vm a.
West duit se regering aan lnternatk*.u
organiaatiea. zoals de OEES, de IL04.
FAO bn de wereldgezondheidsorgankatti
De waj-kcomraissle zou haar ragirias—
cn de hoge commissarissen ln DuibSSs
aanbevelingen doen.
Deze woordvoerder kon voor
en Frankrijk geen verklaring aflZ^T
maar deelde mee, dat de regerinsTdl
V S. er voor Is. dst de Westduitse
ring spoedig uitgebreid deel zal
aan het werk dér Internationale ortmL
sa ties.
De drie ministers hadden ook erln^.
dat voor Japan dezelfde kwestie aZ
ogtn gezien moest worden.
Het Engelse ministerie van buitenlaafc.
zaken heeft de juistheid van dit beri^
ontkend Wel werd toegegeven, dat 8*
drie mogendheden besprekingen voaem
over de kwestie. bU welke organist^.
Belgische grensarbeiders
vragen 20 pet bijslag
Te Breda hebben gisteravond vertegen
woordigen van UI van werkgevers en
arbeidersorganisaties, zowel uit België
als Nederland, nut enige vertegenwoor
digers dar regering de devaluatie-
moeiUJkheden btf de Belgische grensgan-
gers besproken.
De Belgische arbeidersafgevaardigden
betoogden, dat zij er. lij het met moeite,
in geslaagd waren, de grensarbeiders aan
het werk U houden bU de NederUndse
industrieën, in afwachting van een be
vredigende regeling. Met een 30 procent
bUslagregeling kon men zich over het
verenigen, doch men wenste de
garantie, dat de Nederlandse werkgever»,
ale grensgangerz in dienst hebben, zich
hieraan zullen houden. Dc bUalag wordt
namelijk door de werkgever beUald
Van Nederlandse zijde achtte men zich
niet gemachtigd deze garantie te geven,
doch men sou zich alsnog tot alfe be-
Voor de Raad van Cassatie U 'tOraua.
hoge diende het beroep van drie bewaMn
van het kamp Amersfoort Over Mm
mensen, de 30-]arlge W van dar Ma*
uit Hilversum, de 28-jarige J J a. vm
Roessel uit Tilburg en de 30-Jarige J
Gombert uit Utrecht waren poychlatriadM
rapporten uiteebracht concluderend# M
verminderde toerekeningsvatbaarheid.
Op grond, van de gruwelijke mlabeqfe
llngen waaraan dit drietal zich hatft
schuldig gemaakt wilde de procure»,
generaal de doodstraf handhavan pptt
Vander N en O an levenslang voor VM
R. Weerloze gevangenen moesten voor bat
kniebuigingen maken tot re «r bij nee»
vielen, dan wandelden deze verdacfctaa
met hun getpUkerd#< laarzen over hM
heen ZU rukten de baard van Jooém
landgenoten uit. of aUken die baard M
brand Brandende sigaretten en olgam
doofden ze uit op de lichamen dar
gevangenen Uitspraak 2 November.
De hoofdcommissaris van politie te Am
sterdam vestigt de aandacht op een zekere
G. K„ die sedert enige tijd per post we
kelijks circulaires met een aangehechte
strook verspreidt, waarop de ontvangers
de voetbaluitslagen van de komende
Zondag kunnen vermelden. De uitslagen
moeten worden gezonden aan de Club van
Deskundige Amateurs. Amsterdam. Ge
lijktijdig moet men een zelf te bepalen
bedrag overmaken (minimum één gulden).
Is het oordeel Juist geweest, dap ontvangt
de inzender een veelvoud van zUn inleg-
geld terug. In het andere geval is hU »Un
geld kwUt.
Tegen de houder van de postbox la
proces-verbaal opgemaakt, wegens over
treding van de LeterUwet; het geld Is ln
beslag genomen. Van een vereniging is
geen sprake De man was voornemens
een club op te richten, maar wilde eerst
honderd leden bU elkaar Kebben. voor hU
tot stichting van een club zou overgaan.
K. was verder van plan voor zichzelf een
P f" VT ?cftze" kwestie zal ook Queuille-« opvolger heb-
gesalarieerde bestuursfunctie te creëren. K„n on in««én r» snmm Miiw't
Tegenover de politie verklaarde K. dit °P V9™ Er dKtrom _»Mooft
hU niet met zUn werkzaamheden zou op
houden.
De politie waarschuwt het publiek, dat
het geld. dat nog wordt gezonden, in be
slag zal worden genomen.
Inspecteur Betgtarha loods wezen. De
heer C L M J. Stroobants Inspecteur van
het Belgische loodswezen en hoofd van de
dienst te Vilsslngen. Terneuzen en Gent.
heeft ln verband met het bereiken ysn de
»5-j»rt*e leeftijd ontslag genomen en zal
Vlieringen verlaten.
(Van onze Parijae correspondent)
Gistermiddag beeft in Rambonillet.
waar da presldeat via de Franse repu
bliek sedert enige tfjd aan bet alebbed ligt
geklalstrrd, premier QueaJIle ten tweede
male bat entslag van. zijn kabinet aange
beden. nadat dit Zaterdag neg deer de
president waa geweigerd. Ee la dan ein
delijk dit achtste kabinet van de vierde
republiek, as «en ziekte van mini twee
weken, die met harige keertsea gepaard
ging, op «en voer Franse begrippen gever
derde leeftijd besweken. De regering
Qaeullle. heeft ruim een Mar geleefd.
De directe aanleiding van het ontslag
was de brief die de socialistische minister
van arbeid Daniel Mayer ,t°t de premier
had gericht en die. volgens de laatste, alle
arbitragepogingen bU voorbaat tot mis
lukking doemde. Maar ln feite werd deze
crisis veroorzaakt door het meningsver
schil. dat zich tussen socialisten en radica
len voordeed ten aanzien van de vraag of 't
op dit moment gerechtvaardigd is be
paalde loonklassen te herzien. Deze zelfde
algemeen dat deze minister-crisis een sle
pend karakter zal drafan. Het zal presi
dent Auriol inderdaad niet gemakkei Uk
vallen een figuur te vinden, die het ver
trouwen van alle partijen geniet. Een
andere regeringaformule dan die. welke,
gebaseerd is op de samenwerking der
middenpartijen la om parlementaire rede
nen niet te vinden. ten»U de president zich
tot De Gaulle zal wenden, wat echter zeer
onwaarschUnlUk ia. Onder de eventuele
opvolgers van Queuille worden ih poll-
Te RUsael werden fUtermlddag tea san-
schouwe van ruim 8888 toeseheuwers de
halve finales gespeeld van bet lntarns-
tlauaal militair voetbaltournaoi. Da grata
verrassing waa het praebtlie v eet bal. dat
deer de tegenstanders van Nederland, de
Turkse ploeg ten beste werd gegayen. Bet
Is dc Nederlandse militairen daa aek alat
gelukt de finale te bereiken. Tarktfe wen
met 3—1. nadat de rost waa Ingegaan met
een Turkse voorsprong van 1—8.
Technlach waren zU de Nederlandera
verre 4# baas. zowel ln llchaamstechniek
alt In balbehandellni. en bovendien voer
den til het stoDDersnlI-svrieem tot in de
Dorfectlo. uit Het was een elftal zonder
zwakke olekken en behalve een coed
combinerende voorhoede beechlkte de
Turkse oloec over een trapvasle verdedi
ging. welke de Nederlandse aanvallers
telkens een halt toeriep Het enjce Neder
landse doelpunt ontstond uit een vtraf-
schop die 10 minuten voor het einde hard
en züiver door linksbinnen Kolkman van
Go Ahead werd benut De Turken scoor
den midden In de eerste helft hun eerste
doelpunt en onceveer een kwartier na de
hervatting brachten til de stand op 3-0
De Nederlanders speelden een goede wed
strijd. maar de vaak, goed opgezette aan
vallen strandden htfbaaldelijk op de rp-
SPORTNOTÏTIES
ï-i
2-0 I
Je Italiaanse owaargewlcht
bokter Enrico Bertola lx gisteravond tn een
.ziekenhuis te New York ten gevolge van
een hersenbloeding overleden De 17-iarUe
Italiaan had Dlnxdagatond een wedstrijd
gebokst tegen de Amerikaan Lee Oma: on
middellijk na het gevecht, dat hij op punten
verloor moest hij worden opgenomen en
Woensdagmiddag bleek een operatie nood
zakelijk Bertola bleef vijf uur onder de
handen van aan chirurg, doch het tfas reed»
te laat
Schaken. De uitslagen van de vierde
ronde van het internationaal schaaktour-
nool te Baam lulden: Greep A: Speniaard-
De Lange afgebr Barend recht—Visser 1—4.
CUWs fordion 1—4 Hennsberke—Kramer
1—4: Groep B Waling Dijkstra-mevr
Heemskerk afg.. Apklng—Oosterwtjk Bruin
ifg.. De Groot—Paard 0—1. MOller—Donk
ifgebr
De stand ta' Groep A: 1. Euwe, 8. Baren-
dregt. 3 Kramer. 4. Henneberke. I. De
soluut ingriipende achterhoede' der Tur
ken. Er werd van béide kanten zeer spur-
Uef gespeeld
In de andere halve eindstrijd behaalde
Frankrijk na een harde, onaangename
wedstrijd aan 3—3 overwinning op België
Da ruststand waa hier 1—1
VrUdag 7 October spelen Nederland en
België t« Parijs om da derde en vierde
plaats, tarwifl Zaterdag 6, October even
eens.te ParUs.de finale wordt gespeeld
tussen Frankrijk co TurkUg
tleke kringen veelvuldig de namen f»
hoord van Moch. Ramadler. Schuman sa
René Mayer. De eerste drie. die zich gis
teren nog voor conferenties in het bultan-
land bevonden zUn inmiddels met spoed
naar ParUs ontboden. Het ligt ln de logi
sche lUn der ontwikkeling, dat een dor
socialisten, die immers dp crisis hebben
veroorzaakt, als kabinetsformateur wordt
aangezocht, doch hun kansen op succes
worden algemeen zeer laag aangealagea.
Men verwacht, dat Zaterdag de kamar la
vervroegde zitting bUeen zal komen. Da
demisslonnnlre premier acht het. in 1egee-
stelling met president Auriol. echtet niet
aanbevelenswaardig, thans een diepgaand
debat over de binnenlandse politiek te
voeren Daardoor zoudegt, zo meent hij. ds
bestaande tegenstellingen nog maar geac
centueerd worden en de moellUkhaM
voor de opvolger worden vergroot
Buitenland
Poolse echo. De Poolse regering beeft
gisteren de franse. Amerikaanse en Brits»
regeringen een nou aangeboden, waarin Ml
protesteert tegen de vorming van de West-
dultse regering. De nota Is in overeenkom
stige bewoordingen opgesteld als da Jongste
Sowjet-nota.
Unesco. Op de algemene vergadering
van de Unesco te Parijs (organisatie der
V N. voor onderwijs, weunschap en cab
tuur), la door de afgevaardigden van do M
aangesloten landen een begroting van acht
millioen doUar voor 1SS4 goedgokeurd.
Atoomenergie. Jamea Webb. Amerikaan»
onder-minister van buitenlandse zaken, heeft
verklaard, dat In de toekomst wederom
besprekingen over bet vraagstuk der ateoek»
energie sullen worden gehouden, waaraan
door vertegenwoordigers van Oroot-Brib
tannic. Canada en de Verenigde Buten aai
worden deelgenmni
Vleoleapla
s directie van de t
worden deelganome
Vlooienplaag. De dl
spoorwegen te Parijs heeft een
ontsmettlngsploeg. uitgerust met D.D.T'-
verstuivers, naar het Zwitserse grenastattoo
Locle gezonden, dat door vlooien word» ge
teisterd Deze zouden door honden vaa taw
ristan overgebracht zijn
NEDERLANDINDONESII
Asturlas p S Flnlsterre n Rotterdam
Ball v Singapore u P Swtttanbam
Java I v Pladjoe te Makassar
Johan vaa Oldgnharnevett nog te LUaabaa
Kots Gade Rott-Batavla I v Genua
Mataram Rott-Java v Belawan
Medjekerte I v Makassar ta Soerabaya
Hoelau Laat Amet-Java f te Belawan
Poiyderus 3 v Amsterdam ta Liverpool
Rottl Amst-Java p S Gibraltar
Tosarl l v Batgvla n Rotterdam
votendam Rotterdkm-Java p MalU
Zuiderkruis p I X ll Vineent wordt 8 rU
të Rotterdam verweqht
A wint met 2-i-l van B
Te Tilburg werd gistermiddag «en wed
strijd gespeeld tussen twee ZutdclUke
■electie elftallen, ter voorbereiding van
de strijd Zuid-Nederland—Luxemburg, op
21 October aj. Hat elftal A. dat als offi
cieus ZuldelUk elftal beschouwd kaa
worden, moest bét zonder Luseenburg en
Sluyter stallen Westenberg en HuybregU
uit bet B-elftal namen hun plaatsen Tn
De middealinie van bet B-elftal werd
hierdoor, en mede wegens verhindering
van Van TuyL geheel gewUilfd en werd
gevormd door Van Kemenade Wouters
cn Schits. De bclangitelllng was niet
groot voor dese wedstrijd Toch hebben
de wegblijver» wat gemist Er werd soms
aardig voetbal gespeeld. Over het alge
meen echter kwam hef spelpeil ntet boven
dat van ten gewone eerste klasse com
petitiewedstrijd uit
Het A-elftal In rode shirts, waa in het
eerste gedeelte van de strijd sterker dan
bat B-elftal, dat in blauwe kleuren
•peelde Het tekort aan techniek vulden
de blauwen aan door enthousiasme en zij
konden daardoor het spel ln evenwicht
houden. Paa na 17 minuten nam hat A-
•Iftal de leiding door Ven Melis, die zich
van Wouters bad toegemaakt an. onhoud
baar voor Steiger, scoorde (1-A).
Toen Fransaen even later Steiger uit
zijn doel lokte was het Wouters, die op
de doellijn redde.
Ne de hervatting trachtte bet B-elftal
het ape) ta verplaatsen Eyn eerie goede
aanvallen volgde, meestal over do acttave
rechtervleugel waar Van Blderen een
goede partij speelde Ba 18 minuten word
3aris gapaaoaard. toen Adeng op bot
Juiste moment en ne goed samenspel door
gaf naar Van Eldaren, dia met een fr**'
schot de stand in evenwicht bracht Aii
de andere a»jde zakte het apel aanmerk»
lUk Vooral de linkervleugel van "Romee
en Franssen bleef beneden de verwet»-
tingen. Het duo Van Mells-Weanlnk «P
de rechtervleugel deed het beter ZÖ MMJ
hun werk ne 13 minuten beloond wteniae
bracht de bal op gn plaatste Juist acMW
Krijgh. waarna Van MalU da bal vla M
paal In het doel van Steiger deed vo»
dwijnen (3—1). Met den itand kwam bet
einde. Het definitieve ZuldeHjke elftal
zal In de lóóp van de week worden samen
gesteld
Het bestuur over Java
tot de overdracht
T,n Mniltn *»n d, b««pr,klna-no*o
het Nederlandse voorstel met betréfcMy
tot het bestuur over Java voor bet tg»
perk tot de aouverelnltaltsoverdracht bHj»
een Nederlandse woordvoerder bet fw*
gende aan Aneta meegedeeld. De negge»
autoriteiten hebben enUta bemiddeling»
voorsteilen ingediend naar aanleiding «n
da besprekingen, die mr WongaooegpW
Soesanto Tirtoprodlo ln BoerabnM
Bandoeng hebben gevoerd. Mr Wongs®n»
goro heeft deze voorstetien de af«*i°52
dagen met mr s' Jacob van de Nededeg**
delegatie in Indonesië besprekeo en
Dinsdag naar DJokia teruggekeerd, em
de voorstellen van de negara-eutortW**
thans door de Republikeinen in «wee
worden genomen. In verband blemy
wordt het definitieve antwoord 7»»
Republikeins# kabinet op bet NadertoniW
voorstal pea in da loop van de week ut
tavla verwacht
PqMPEBDAG
6 OCTOBER 1M9.
EERSTE BLAD - PAGINA 1
\WÜt jMT om precies te zjjn op 12 October
V 1890 begon de Boerenoorlog. Ten einde rgacf gooide
Piul Kruger de lont in het buskruit, die pes op 31 Meh 1Ö02
L uitdoveh. Een draifta, waaraan men btf deze herdenking
Ert liefit zwijgend voorbij zou gaan als het niet z'n nut had
Mi treurspel op afstand en ontdaan van sentiment en res-
JJJtiment en alle gevoelens van weerzin en sympathie,
{^lke destijds de wereld in beroering hebben'gebracht, te
bekijken.
jjj 1870 werden in Afrika goud en diamanten ontdekt. En
met deze ontdekking was het oude Afrika van de jagers en
de Boeren gedoemd te sterven. Niet snel, magr pijnlijk lang-
r,.m in een proces, dat een generatie zou duren. De ironie
Misz vijftig jaar geleden moest het dra
ma nög beginnen en waren er tussen
•meijea en Boeren nog onoverbrugbare
t(feflftellingen. Het rUk van koning Lo-
hJfliula vu toen al van de kaart van
Afrika geschrapt. HU heeft zijn „splendid
taatotton" verloren voor de luttele som
Ttn enkele guldens. vooK de prijs vsn een
Mbd 'steeldrssd. Msahona's, een neger-
tWn, die onderworpen wis sen Loben-
nis, stalen vsn de Engclabi staaldraad
Meer voor hun vrouwen en meisjes enkel-
badjes van te maken. Dr Jirfk het hoofd
rw bet Engelse leger. U«t de Weshona s
boete betelen met vee. dat weer |et eigen
dom vu vsn Lobengula De negwkoning
kon dit niet dulden en stuurde
tr op uit om de Msahona's U
Kralen van de Msahona's werden plat
bnad, msanen. vrouwen en Underen ver-
moord door de bloeddorstige oorlogskriJ-
itn ven Lobengula en zU. dié konden
vhMltaa, zochten bescherming bij de En-
mlm in Fort Victoria. Dr Jim liet de
lagi'i van Lobengula bU zich komen en
beval hun de Msahona's met rust te laten.
98 vaa «cn „Interne kwestie", zei Loben-
i Engelsen zich niet had-
den to bemoeien. Tn „honden" hadden
dth vergrepen aan bet eigendom van de
lónini en verdienden daarvoor de straf.'
Ie er op stond. Lobengula had wel voor
van bier. dat door Lobengula was over
lasten.
- Breng de hond hier! gei de koning.
Do man werd geboeid voor hem ge*
bracht
- Jouw lippen hebben het bier vsn de
koomk geproefd Snij af zUn l.ppeal
- Üj af z'n neus. die het b.sr vsn de
koning heeft géroksn
^wdek z'n ogen. die het bier vsn de
koning hebben gezien!
Ds man werd gescalpeerd en zo. ver-
•duikkelijk verminkt, voor ds krokodillen
inroepen In de rivier van de Witte Ste
nen, terwijl de blanke ..tradér" die vsn
óm barbaarse strafoefening getuige was
(leurt, haastig de konlnklUke kraal uit
raoeot niet bU machte z'n onpsuelUk
beid te bedwingen.
Es leek was Lobenguls in ztjn soort een
humaan heerser en niet te vergelijken met
fa vader Mosllekatze. die z'n gehele leven
l heeft gedaan dan moorden en
Lobenjpüa voelde zich verongelijkt door
ds Engelsen, die hem. bevalen zUn impl's
over de mens,terug té trekken.
Welks grens7 vroeg hU verstoord.
Waar itait beschreven, dat het Mtahona-
land door een grens gescheiden is vso
Matabeleland?
Maar dr Jlm praatte er niet langer over.
HIJ»liet zijn troopers los op de Impi's van
Lobengula. drie en dertig werden er dood-
leschoten e» velen gewond. Geen Engels
man kreeg hs schrammetje, want de Ma
tabele Ac strenge orders hadden gekre-
eik ceBfBct met de blanken te ver
mijden, kadee zo goed sla geen tegen
stand.
Lobengula werd heen en weer geslin-
*<vd basen z'a verstand, dat hem zei geen
conflict mst de blanken te riskeren en z'n
ICToel. dat met duizend stemmen vsn tal-
rijke voorgulachten schreeuwde om
*rm. Lobepguls. opgezwiept door z'n
nlott andera dan primitieve hofhouding
**n stamhoofden beschilderde tovenaars
medicijnmannen speelde volledig in
kaart van dr Jim en Rhodes, diê de
oorlog wilden. Want de rUkdom vsn Ma-
"WMlond was tegengevallen en de (ver-
("oeóel rijkdommen van Matabeleland
««ten.
Sptnn tegen Maxima en
Lee-Betford»
Uet «ne regimeqt na het andere vulde
«legerplaats achter de konlnklUke
krul. dutienden krijgers, met beschllder-
"'tBKOltn, de oorlogspluimet* vsn hun
vader» en speren en schilden, wachten op
het bevel vsn hun koning.
- Hzakul Nanku!
«ringen over het water wervelde de
*f*<t „Dssr is hij" over de legerplaats en
~f.r kwmm Lobenguls. naakt, het grote,
lichaam bestreken met blauwe verf.
J^Hnge veer In z'n haar. een assegaai
m ae hand. Langzaam en met de waardig-
oew, een koning eigen, schreed hU tot
*5® krijgers.Toen wendde hU zich
Oorten. naar de vUand en onder
wtuitrtoten van een kreet dreef hU z'n
ërortd. Dit was het teken. Elke
z'n zpcer in een onzichtbare
de sissende oorlogskreet „Jlye!
hre'. Een uur later waren* de regimenten
aJ? ^kamini. de Isizelg. de Hlati de
de ImbeZu. de Ipduba al de
™wete regimenten van de koning weg-
}*Mr let* was er verkeerd ge-
*a de opwinding had niemand ge-
teen Lobengula z'n speer ln de
vn^lL. f' Punt waI gebroken. DU
vo<>riaken De Matabele-
aT»5Lr^ 1 nlet ltnI geduurd. Hadden zU
teotlck van Mosllekatze gevolgd en da
C,dI de gevreesde tegenstander
al tcat Boer tcag.
Engelsen nachts aangevallen dan waren
er niet veel in leven gebleven. Doch de
Matabele hadden te lang gèan bloed ge
roken om hun ongeduld te kunnen be
dwingen. Op klaarlichte dag kwamen zl]
ln zwermen aangestormd, onder oorver
dovend geschreeuw en zoals muggen in
het lamplicht stortten zU zich in de hete
stroom van lood. die de Martinl-Henry'a
en de Lee-Betfords naar de wolk van be
schilderde lichamen uitspuwden. Wat kon
den zU hiertegen met huif speren begin
nenToen het bericht kwam van da
verpletterende nederlaag liet Lobengula
z'n eigendommen op ossenwagens laden
en vluchtte met vrouwen, kinderen en
•an handjevol mannen naar het Noorden.
HU heeft z'n land niet meer teruggezien,
ln armoe en ontbering it hi) kort daarop
De Jamcson-rold
-Af et gemengde gevoelens zijn dé Boeren
van dit drama getuige geweest. Zoal
niet direct, dan toch indirect verloor Paul
Kruger in Lobengula een bondgenoot Nu
had Rhodes nog maar dén tegenstander,
die acht en ststig jaar was en sprak van
'„mijn land", „mijn Raad" en „mUo Bur
ghers". zoals Rhodes sprak van „ntijn
Noorden". Een compromis tussen beiden
was onbestaanbaar,
Rhodes woonde te Kaapstad en Paul
Kruger .te Pretoria. Rhodes isoleerde zich
van de mensen. HU had een paar vrien
den. waarvan dr Jlm, óf zoals
heette dr Leander Jameson, Jarer
intiemste is geweest en leefde vérder ln
van het noodlot heeft gewild, dat de Boer» gedoemd wer
den te vfechten voor rijkdommen, die zij niet begeerden.
Zonder de rijkdommen zouden de Engelsen nooit hebben
begeerd Afrika te bezitten, zou Cecil Rhodes er niet hebben
gedroomd van een Pax Brittannica. één groot Brits Afrika,
van de Nijl tot de Zambesi, zoals Paul Kruger droomde
van ekn patriarchale wereld, geregeerd door het woord van
God. En dan was er nog een derde tegenspeler in het drama:
Lobengula, de laatste der negerkoningen, die droomde van
een „splendid isolatiod", in de hoop daarmeé zijn rijk tegen
de jonge avonturiers van Rhodes të besdhermen.
Drie hoofdrolspelers, drie levensbeschouwingen in e^n
„matter of life and death" en geen enkele overwinnaar,
want uit de platgebrande kralen, op de bloederige slag
velden van Spionkop en Mafeking klinkt de geboortekreet
van een nieuw Zuid-Afrika, het Zuid-Afrika van generaal
Srauts, dat in twee wereldoorlogen schouder aan schouder
zou staan met de geallieerden, ondanks de pogingen van de
Duitsers om de oude vete tot ni$uw leven te wekken.
de rug, ln troepjes, die allengs aangroei
den. De eerste tactiek van de Boeren was
om op de flanken mee te rijden met de
Ehgelsen. ZU schoten niet, zij waren alleen
i hli voluit
retuang de
„Groot Schuur" zo heette z'n huis
met z'n klassieken Shakespeare, Ruskin,
Frazer, Alexander de Groote, Napoleon
of amuseerde zich met z'n jonge leeuwen,
schildpadden erf zebi-a's. waarvan hU een
particuliere verzameling bed. Rhodes Is
elgenlUk door een toeval in Zuid-Afrika
gekomen. HU had Lb.c. en ging voor z'n
gezondheid weg uit Engeland. HU is nooit
getrouwd geweest en schuwde ook de om
gang met vrouwen. Hij leefde maar voor
één Jdeaal: heel Afrika onder de vlag van
Engeland.
In elk opzicht waa Paul Kruger zijn
tegenvoeter. Op z'n hoge leeftUd. telkent
opnieuw gekozen tot president, waakte ttij
als een vader over zUn volk. Zelf vader
van zestien kinderen wiat hU wat er. van
een p^ter families verlangd (perd erf hij
gaf het met liefde. Ieder kon met z'n no
den en z'n wensen tot hem komen, het
hul» van Paul Kruger «tond altijd open.
Meestal kon men hem zien zitten, op het
voorerf, met op z'n zchoot de BUbel en de
onafscheidelijke pUp ln de mond. Kinde
ren speelden aan z'n voeten en ouderen
luiatgrden naar z'n wenken of naar ver
halen van wat Paul Kruger allemaal in
z'n leven had meegemaakt. En dat was
niet gering, want als Jongen van veertien
jaar schoot hU z'n eerste leeuw. ZUn leven
ia onafgebroken atrUd geweest strijd te
gen de wilde negerstammen, strijd tegen
de wilde dieren. strUd tegen de Engelsen.
Kruger is Uiersterk geweest, „an old Afri
can bull" noemde hem koningin Victoria,
die hU eens heeft bezocht. HU had de
kracht en in zekere mate ook de traagheid
van een «tier. „Alles «al reg kom" was z'n
geliefkoosde uitdrukking, evenala: „men
moet de schildpad niet eerder de kop af
slaan voor hU deze uitsteekt...." Dat zei
hU tegen „zUn Raad", toen deze begon ta
mopperen over de „Uitiandérs"....
Hitier moet bij Rhodes In de leer zijn
gegaan, toen hU z'n .Jninderheden" tegen
de wareld begon uit te spelen. Door de
stroom van avonturiers, gelukzoeker# uit
Engeland vooral, maar ook uit andere
landen en zelfs uit Amerika, naar de Zuid-
Afrikaanse republiek was de bevojking.
die oorspronkelijk uit Bóeren, vermengd
met vreemdelingen, die onder de nnam
van „Uitlander^ bekend zijn geworden
Zelfs de Engelsen, die hiervan het groot
ste percentage vormden, gebruikten de
naam. Van deze ..Ultlanders'' nu had Rho
des zich door dr Jim. die te Johannes
burg was geweast, laten vertellen, dat zij
sterk ontevreden waren met het bestuur
van de Zuid-Afrikaanfee Republiek. ZU
werden behandeld als een minderheid, ter-
wUl zU zich ten onrechte de meer
derheid noemden, beschuldigden Paul
Kruger ervan, dat bU in alle opzichten
de Boeren voortrok,, kortom rij kweekten
met steun van Rhodes een «temming
van ontevredenheid. Lat wel: niet alle
Uitlanden deden er aan mee. Er waren ar
genoeg ook Engelsen die zich hele
maal niet ongelukkig, voelden onder het
bewind van Oom Paul. die ei eerlijk voor
uitkwamen, alleen maar naar Zuid-Afrika
te zUn gekomen om In de kortst mogelijke
tUd veel geld te verdienen en dan terug
te gaan naar Engeland. ZU verlangden
helemaal niet naar een Engels bewind, dat
hen misschien alleen maar meer belasting
zou laten betalen. Het waren vooral de
ontevredenen, da pechvogels, de moppe
raars en de kankeraars, die* zich voor het
kérretje van dr Jim lieten spannen. ZU
gingen vergaderingen beleggen en zoals da
OostenrUkae Naris en de Sudeten Duit
sers geschreeuwd hadden ..Helm ins Raich"
zo schreeuwden de Uitlandera „Back to
England". Johanneaburg vooral was het
centrum vah de oproerkraaiers. HèimelUk
werden wapens binnengesmokkeld, tn kis
ten bestemd voor de mUnen. die Volgen»
afspraak ongehinderd de douane mochten
passeren. Een en ander lekte uit en menige
Afrikaander jeukten de handen om da
Ultlanders te IUf te gaen. Maar Paul Kru
ger zei: „wacht tot de schildpad z'n kop
uitsteekt... HU stak z'n kop uit, toen
dr Jlm z'n marz naar Pretoria begon, die
Mussolini later zou imiteren met z'n „mars
naar Rome' Met de Jamesonrald heb
ben de Enge'sen zich destUdS in de wereld
belachelUk gemaakt De troep, waarmede
dr Jim op mars ging om de „Ultiandera" ta
bevrijden, heeft noch Johannesburg, noch
Pretoria bereik). Om de boeren te ver-
ruacn w,rwi b«rl»n,rtlk« !<leir.,fv,rbln-
dingen doorgeknipt, maar één en Juiat de
belangrijkste naar Pretoria was vergaten
of over het hoofd gezien. Zo konden de
Boeren toch biJtUds gewaarschuwd wor
den en toevallig waren er velen In Pre
toria om daar het Nieuwjaar te vieren.
En daar rij naast de Bijbelaltijd op reis
gingen met bet geweer, behoefden zU de
paarden maar te zadelen om uit te rijden.
En overal uit het land kwamen zU zo van
de farm weggereden, met de karabijn op
raaikr op verre afstand, kleine stippen i
de horizon, even hardnekkig als de zwarte
vogelt, de ongure beesten met de lange
kale nekken, die met lome wiekslag Mij
ven cirkelen en hun kans afwachten
BU het overtrekken van een rivier, ln de
buurt van Krugersdorp, floten de eerste
kogels. De nacht daarop maakten de Boe
ren van de duisternis gebruik om het
kamp binnen te dringen, er vielen doden
en gewonden en er werd een stampede
veroorzaakt onder de paarden. Nog wei
er geen sprake van een catastrofe, die
kwam de volgende dag. toen de Engelsen
bU Doornkop in een val liepen. Na «en
kort. hevig vuurgevecht, waarbij voor dr
Jim geen vpor- of achteruit meer nj
was, stuurde dr Jlm naar Crqpjé dt
mogelijk
dé bood
schap: „We surrender provided that you
give us safe conduct out of the country
for every member of the forceDe
Jamesonrald was voorbU, de „Putsch"
was uit elkaar gespat als e«n zeepbel. Dr
Jim werd, evenals kndere „rebellen", te
Pretoria gevangen gezet en later naar En
geland geatuurd. waar hU weliswaar door
een krUgsraad is veroordeeld. Maar ln on
genade was bU geenaglna, getuige het feit.
dat dr Jim later nog een belangrijke rol
heeft gespeeld in Rhodesia. In Zuid-Afrika
was evenwel z'n rol uitgespeeld, evenals
die ven Rhodes. „Old Jameson has upset
my applercart" waren «Un woorden, toen
hij te Kaapatad.het eerste nieuw» ontving.
Het had de^gcnUn. alsof de Boeren van
Paul Kruger over alle llhies hadden ge
zegevierd. p
De storm breekt k>«
Cecil Rhodes reisde door Zuid-Afrika.
Dr„ Jim was weg.
Een nieuwe man kwam naar Zuld-Afrl-
ka: lord Milner.
Milner waa geen idealist, geen dromer
van een „Pax Brittannica". HU herhaalde,
ln een heel andere taal. de eisen van de
..Ultlanders" en bleef onbewogen, toen
Paul Kruger met tranen ln de ogen uit
riep: „Hoe kunnen vreemdelingen raUn
land regeren. Hoe is het mogetijk- Het
tons land. dat u wilt afnemen.""..." Op het
gezicht van Sir Alfred Milner geen spoor
van emotie. HU de koude Engelse aristo,
de dienaar van Chamberlain, de vertegen
woordiger van de conservatieve partU in
Afrika.
En Chamberlain herhaalt de dreiging in
Engeland:
Elke poging vawons om te komen tot
een billUke oplossing van de problemen
ln Zuid-Afrika worden door mr Kruger
beantwoord met tegenvoorstellen, wafcr-
van hij weet, dat rij voor ons onaanvaard
baar zUnThe sands are running down
In the glassthe knot must be loosened
or" else we shall have to find our ways of
untying It....
Snel gaat het nu naar een climax.
Op 22 September 1888 wordt in Enge
land de mobilisatie afgekondigd van een
legerkorps voor Zuld-Afrlka en zegt Paul
Kruger ln de „Raad": Het ia duidelijk,
dat Chamberlain op een oorlog aanstuurt
Te wapen.
Op 4 October protesteert de Britse Hoge
Oom Paul met de hope hoed. zoals
president Kruger dn de herinnering van
ouderen voortleeft.
(Van onze Brusselse correspondent).
Tn de Brusselse pers rijn proefbaUon-
1 netjes opgelaten in verband met een
eventufle verruiming van de Katholiek-
liberaia regering Eyakens. Een Vlaamse
regeringsgezinde krant heeft reeds ge-
schrevwi: „Goed, m».r ondor Mn voor-
waarde, namalUk dat da aodaUaton Mn
redelijker Mandpunt Innemen ln««k« M
kontniakweatle". SommUe Katholieke
poll tl el ven de «oieneemd. eoelaal voor-
uitatrevende vleugel zouden de Intrede
van de socialisten ln de regering wensen
om eventuele aodele «evolfen van de
develuatle, b.v. een ultbreldlnt van de
werklooahetd, mede op de ectouder. van
de eoclelieten te lekien De libera'! nd-
ntater ven Fln.ncién, Hendrik Uebaert.
beeft tntueeen tn Mn openbare DJl-en-
komat ztjn verwondering leten blijken
over deze „vetmlmlngepogJngen De re
gering heeft nlemend nodig om beer te
helpen, zo zei hU.
Het ls pa« op 8 October, dat
gische Ferfcte «n. Tweede Kamer heen
komen. maar alles wijst er op, de
liberaal-Katholieke combinatie wel eena
langer stand zal kunnen heuden dan de
drie weken, welke men haar «unde De
delicate koningikweztle achUnt rich als
Binnenkort zal de eerste spade In de
grond worden gestoken voor het nieuwe
ontvangstation van Schevenlngen-Radio
op het slulselland te IJmulden. waar. sla
alles meeloopt, eind 1868 een betonnen ge
bouw de eisen van het zich »nel uitbrei
dende radie-telefonie- en telegramver
keer met varende achepen volledig kan
opvangen.
Het onmisbaar onderdeel van deze PTT-
dienst ls, wat de ontvangst-apparatuur
betreft, zeer gebrekkig ondergebracht ln
een school te IJmulden. waar in Augustus
en September per maand meer dan 3000
telegrammen wgrden behandeld en waar
het radio-telefonisch contact met de
scheepvaart en de vlaserU slechts met de
grootste moeite in twee bekrompen klasse-
lokalen kan worden afgewikkeld.
De ingebruikneming van het nieuwe ge
bouw. valt. naar de directeur, de heer C.
van Geel. van harte hoopt, ongeveer sa
men met dc practische toepassing der op
de laatste Geneefse PTT-conferentie ge
nomen voorlopige besluiten. Niet alleen
dat in het nieuwe gebouw veel meer sche
pen tegelijk „Itediend zullen kunnen wor
den. maar het aantal golflengten zal. als
de voorlopige besluiten het flat der vol
gende conferentie krijgen, aanzienlUk wor
den uitgebreid, zodat Schevenlngen-Radlo
éen der drukste kuststations van Europa,
wat meer armslag in de aether krijgt.
Veol meer golflengten
Thans heeft men slechts de beschikking
over de 123 meter-bartd voor de kustvaart,
de 186 meter-band voor de visserij en de
internationale noodgolf van 182 meter,
waaruit volgt, dgt zowel het station als de
schepen op dezelfde golflengte werken en
er dus geen duplex telefonie mogelijk is.
Tfr verduidelijking diene. dat de thans
gobfuikelUkc simplex-telefonic slechts
eenzijdig spreken toelaat, dat door het.
woordje ..over'V wordt afgesloten, waarna
degesprekspartner aan het woord kan
komen. In plaats van de 123 meter-band
In gesloten formatie, met primitieve bepena. trekken Kaffers ten strijde.
Commissaris tegen troepenconcentratie»
van de Boeren In de buurt van Natal
Op 5 October antwoordt Paul Krugar.
voor de coaster» krUgt Schevenirfgen-
Radio de beschikking over vier golfleng
ten. twee voor het station zelf (118 en 106
meter) en twee voor de schepen (119 en
118 meter), wat er in 8e practijk op neer
komt, dat er „duplex" getelefoneerd kan
worden, met twee schepen tegelijk.
Ook dé vEuerU gaat er radio-
telefonisch gesproken op vooruit
Moest zU zich tot. heden behelpen met
de ontoerUkende 188 meter-golf. in de
naa6te toekomst komen er vier golflengten
beschikbaar: 170 en 159 meter voor ge
sprekken naar en 148 en 138 meter voor
gesprekken van de wal. Wanneer trawlers
ei) loggers dus met duplexlnetaliaties zijn
uitgerust (en alle nieuwere boten zUn
dat) dan kunnen twee schepen tegeUjker-
tijd op normale manier met de wal
telefoneren.
Het verkeer over de langere afstand
de scheepvaart in de Middellandse Zee
zal er zeer noee gebaat tUn krUgt ar
eveneens enige frequentie bij: namelU*
de 81 7. de 81.4 en de 84 meter-band en
de noodgolf verhulat van da 183 meter
naar de 137 meter.
Het waa niet gemakkelUk voor de 5000
kuststations in Europa en Afrika een
bevredigende regeling te vinden, maar
men ls er na langdurig puzzlen ln ge
slaagd. op velerlei gebied de bekende
gulden middenweg te vinden, zodat bU-
voorbeeld de geografisch ver van elkaar
verwijderde stations dicht bU elkaar ln
de aether zUn gekomen, omdat zU elkaar
hopelUk toch niet al te erg «toren.
„Dode plekken" verdwijnen
Er sUn rond Nederland een paar „dode
plekken" op zee. waar de meest door
knede Juffrouw van Schevenlngen-Radlo
„geen gehoor" krijgt. Een ervan ligt b(j
DelfsUI en in de toekomst wil do PTT.
dit euvel verhelpen door In Noord-
Friesland een extra tender te plaatsen,
die van IJmalden uit bediend wordt.
Eenselfde apparatuur denkt men bU
Vlisslngen te bouwen, opdat «en paar
gedeelten van de meer suldelijke wateren
bereikbaar worden.
De zender van Scheveningen Radio-
want in IJmiilden ls slechts dd ontvang-
apparatuur ondergebracht staat nog
altijd in Scheveningen. maar ook daar
komt verandering in. De installatie ver
hulst namelijk naar NoordwUk als Nara,
die het lange-afatands-..fixe" ontvang-
verkeer voor haar rekening neemt, naar
dc omgeving van Hilversum verdwenen
is. om haar nieuw onderkomen ln de
Horetermeerpolder te betrekken.
Maar al houdt Schevenlngen-Radlo dan
op ..Scheveningen"-Radio te zUn
naam hoopt men te kunnen handhaven,
omdat deze bU de InternatlondTe scheep
vaart ea de visserij een begrip i? ge
worden. dat tich manifesteert ln een
gouden meisjesstem en !een doorlopende
paraatheid.
KUNSTN1EUWS
Edipund Eysler overleden
Edmund Eysler. Ween£ componist, wiens
operettes rfoor de nazi's verboden werden,
is op 75-jerige leeftUd in een ziekenhuis
te Wenen overledea Eysler componeerde
o m. de operettes „Bruder Straublnger".
Der lachende Eheraann" en JDie goldene
Meisterin".
dat bU'alsnog bereid is totajen overeen
komst te komen mits de Britse troepen
van de grenzen worden teruggetrokken.en
de troepen, die onderweg zUn naar Afrika,
niet zullen landen.
Op 8 Octobcr^antwoordt de Hoge Com
missaris, dat hU ntet aan de wens van de
President kan voldoen.
Op 9 October wordt een ultimatum ge
stuurd aan de Engelsen, waarin nogmaals
wordt voorgesteld alle gescnilpunten voor
te leggen aan een arbitragecommissie, on-
dar voorwaarde dat de Engelsen hun troe
pen terugtrekken.
Op 11 October brengt Mr Grejen het snt-
woord van de Engelse regering: de voor
waarden van de regering van de Zuld-
Afrikaanae republiek «Un zodanig dat hat
Hare Mejeatelt's regering onmogeiyk ta
hierover te discutsHrerf
Op 12 October verklaart de Zuid-Afri
kaanse republiek de oorlog aan Engeland
20.000 Tegen 200.000.
Een klein vrij volk tegen een Empire.
Boeren te peard tegen da beste soldaten
en huurtroepen uit Europa.
Drie Jaar lang heeft de worsteling ge
duurd. Duizenden mannen, vrouwen en
kinderen zijn gestorven.
Lobengula was al bUna vergeten
Rhodes stierf voor het einde van de oor*
log HU werd. op zUn-wens. in Afrika be
graven Met alleen maar op Tn grafsteen:
..Here lie the remains of Cecil John Rho
des". Verder niets.
Paul Kruger stierf in Zwitserland. Ean
man ln ballingschap Ver van de Afri
kaanse grond, die hU liefhad, zoals Loben
gula. zoals Cecil Rhodes Maar hun namen
leven voort in een Zuid-Afrika. dat Paul
Kruger en Cecil Rhodes, leder op »Un ma
nier. heeft gewild.
K##lnfi*-Wilh#l»lualasa. Oe
herdoping van de Plantaalaweg te Pretor)"
In Konlngin-Wllhelminalaan. waMtoe door
de gemeenteraad 1» besloten, ral Vrijdag a-a.
geschieden.
DE dag/en van La Fontaine
waarin de dieren
spraken en handelden sla
mensen, zijn nog niet
voorbij, getuige, dot de
Egyptische krokodil Ttm-
•ah. de Amerikaans# zee
leeuw Pierre Cllion heeft
uitgedaagd het Kanaal over
te zwemmen Men zal mpe-
ten toegeven, dat de dieren
sedert de dagen van La
Fontaine knapper zUn ge
worden. want toen kwamen
ze alleen tot dergeIU*e
krachtmetingen. wanneer
ze elkaar toevallig tegen
het IUf liepen. Nu zUn *e'f»
lange afstanden, zeeën ber
gen en menselUhe grenzen
geen bezwaar om elkaar te
vinden Maarre hebben
dan ook dit in afwijking
van La Fontaine's dieren,
de mens gebhilkt al» middel
om tot elkaar te komen
De baas van de zeeleeuw.
Burt Kennedy scenario
schrijver in Hollywood,
werd op de hoogte gesteld
door een Sportvereniging
In Cairo van deo krokodil-,
len hartsverlanaen en dit
was weer ontstaan doordat
Burt Kennedy zUn zee
leeuw had opgezet tot
KanaalswemmerU
Ach. welbeschouwd, begon
het allemaal In de men
senwereld waar deze zomer
volgens de New York
Herald Tribune iedereen,
behalve Bernard Shaw,
probeerde Het Kanaal over
te zwemmen. Het seizoen
voor deze aardigheid leek
gesloten en daar kondigde
Kennedy opeens aan. dat
er nog een Kanaalzwem
mer zou komen. *n Kanaal
zwemmer die niet slechts,
de overzUde werkelijk zou
kunnen bereiken, hetgeen
vele van zUn voorgangers
en voorgangsters niet 14
gelukt, maar die tevena
elk record zou breken door
de afstand ln drie uren
af te leggen. Deza fenome
nale zwemmer heette
Pierre Cllion. als men zUn
achternaam op z'n Engels
schrijft see-1 eon. hoort
men. dat deze koene zwem
mer Pierre Zeeleeuw Kbet
of eufenlijk. niet eiieen
Zeeleeuw heet maar Zee
leeuw is. Dit ls echter tets.
dat het grote publiek niet
mocht weten Pierre werd
per vliegtuig naar Parija
overgebracht en na drie
dagen buiten riln element,
het water te zUn gewee*.
gastvrij ontvangen in
Dierentuin van Vlncennes.
waar een groot rwemba»-
sln voor Pterre alleen be
schikbaar was gesteld.
Naar verluidt zette Pierre
een zeer tevreden gezicht
toen hU zag hoe goed voor
hem wa» gezorgd
De krantenmensen kregen
te horen dat dë heel bitzon-
dere zwemmer getraind
heeft .in de zee lussen Call-
fnmië en het eiland Cata-
lina. dat hij een nieuwe
slag de Catalina-slaf toe-
volgt te zullen ontwikkelen- Het ontwerp
op de volksraadpleging wordt eind Octo
ber ln stemming gebracht Het wordt
goedgekeurd doordat de liberalen zich
onthouden. Maar voordien zal de premjar,
prof. Eyakens, de vorut te Pregny op de
hoogte stellen van de voorstellen inzake
het referendum. Sommige liberalen wen
sen dat dit voorstel goedgekeurd zal zUn
door de drie nationale partijen, voor het
de vorat wordt medegedeeld. Er bestaat
geen eensgezindheid over enkele be-
junten. Oa. wenaas aom-
stemming per provincie
wordt, en dat de vorst ln elke
minimaal 51 procent en over
bet gahele land tweederde deel der stem
men zal moeten halen. >-
Een aantal gematigde liberalen ta het
eena met een centrale verificatie der
stemmen te Brussel en met een percen
tage van 55 tot 60.
De Katholieken blUven op hun stand
punt: het referendum is nleta meer dan
een aanduiding van de volkswil, zowel
voor de koning al» voor het parlement.
Het blUkt echter mogelUk te rijn, de
laatste twee standpunten te verzoenen op
grond van een gematigd percentage.
V(ordt dit bereikt, dan zouden de liberalen
In een door de koning gevormde regering
treden. d.w.z. de huidige regering voort
zetten.
Tenslotte beheersen de liberalen eena te
meer de situatie. Zal hun regerings
gezinde vleugel ook dit keer triomferen
over de „abdlcationallrten?" Dit i» de
vraag die nog voor enige tijd, maar niet
te lang meer, het debat zal 1
past en dat ttij. onder
gunstige omstandigheden
dertig mül P«r uur aflegt.
Nu moet de weersgesteld
heid in October gunstig
zUn voor zeeleeuwen
over Het Kanaal te zwem
men. het is echter de vraag
of hU het lang genoeg kan
volhouden. Beroemder
zwemmers en zwemsters
dan Pierre Cillon is. heb
ben het moeten opgeven.
Pierre een Zeeleeuw.dit 1a
bekend geworden ondanks
alle voorzorgsmaatregelen,
welke er sUn getroffen.
Vandaar dat de Calro'se
Sportvereniging de wena
van de krokodil Tlmsah
kon overbrengen Zich tege-
hjk met de Zeeleeuw In
het zilte nat te mogen stor
ten Pierre heeft nog niet
geantwoord, noch sUn baas.
Toch is er enige kans dat,
wanneer Pierre Zondag tn
Het KanaaJ springt, stevig
•an een lUn gehouden door
mannen, die In een boot
naast hem sullen varen
(want Pierre moezt zich
een» bedenken en uit vissen
gaan (n plaats van recht
op de Engelse kust toe te
swemanen) tegelijk met
hem een Krokodil zee «al
kiezen En de Kanaalzwem.
mere en -zwemsters die
bet deze zomer moesten
opgeven, sullen tn spanning
wachten of een van twee
hen kal slaan En wat als
het zwemrecord komt te
staan op naam van aen
dier?
Enige maanden geleden ls de laatste
fungerende beul in Weat-Berlljn spoor
loos verdwenen. BUna tageUjkertUd werd
zijn Oost-BerlUQM collega, die lid bleek
te rijn van een inbrekerebende, gear
resteerd. Zo zat plotseling de hele stad
zonder scherprechter en ln allerijl moeat
naar plaatsvervangers worden gezoeht
Zelfs een vrouw bood rich voor het
lugubere baantje aan. De moeite waa
evenwel voorbarig. Door de grondwet
van Bonn werd voor West-DuiUland de
doodstraf afgeschaft en In de verwach
ting. datte gelegenertijd de rechtseen
heid in het verdeelde tand zal
hersteld, zal voortaan ook ln Woat-
Bertijn niemand meer wegena een strat-
daad ter dood worden gebracht
In het ooatelUk deel van de «tad doet
zich het curieuze gevzl voor. dat de Rus
sen de doodstraf niet meer kennen, maar
dat Duitse rechters, althans In theorie,
een moordenaar wel tot deze hoogst*
straf kunnen veroordelen. Maar voor
lopig is er ook ln de Sovjetsector niemand,
die zulk een vonnis zou kunnen uitvoe
ren. Er ta Inderdaad geen beul meer te
Beriyn.
De laatste door een West-BerHJnae
rechtbank ter dood veroordeeld# moor
denaar werd In Mei 1949 ln de gevange
nis aan de Lehrterstrasse onthoofd. Voor
iedere executie ontving de beul 400 mant
(320 gulden) en elk zijner handlangere
100 mark. De afschaffing van de dood
straf en het ontbreken van een beul heb
ben blijkbaar op de criminaliteit een
gunstige invloed gehad. Het aantal ln
West-BerlUn in gevangenissen opgeslo
ten misdadigere bedraagt 3895, dat ta on
geveer de helft van hat aantal van ver
leden jaar. TerwUl ln Weat-BerliJn de
gevangenissen onder gebrek aan com
mensaals lUden, hebben die ln de Ooe-
telijke sector met plaatsgebrek te kam
pen. De verklaring lift echter voor de
hand. want acht grote gevangenissen be
vonden zich in het Westen, terwijl het
Oosten slechts over aan gevangenta in
de Barnlmstrasse, een politlegevangenla
op de Alexanderplatz. en twee kleine
gevangenissen In PankqW en Köpenick
beschikt Een groot dost van In de OoeL
sector veroordeelden. Meet de 'straf in
een gevangenta van da Oostelijks *one
uitritten.
Fietstocht om de wereld
Een 27-iarige in België geboren
Berlijner. lt. E. de Ridder, ta pta-
teren begonnen aan de eerste
etappe pan een fietstocht om de
wereld. Uitgerust met een
een reserveband en een pomp
hoopt De Ridder door de Russi
sche zone via Zwitserland naar
Rome te fietsen voor een bezoek
aan de Pair» -en rijn tocht door
Joego-Slavlè. Griekenland. Turkije
en het Midden-Oosten te vervol
gen. Van de grens" van India gaat
de route tanas de Indus en de
Ganges. De Ridder zal rich ver
volgens inschepen naar Japan en
Australië en oversteken naar de
V.S. Teruggekeerd in Europa zal
hij door Frankrijk naar rijn woon
plaats te Berlijn terugkeren.
Kurt Jooas heeft van'het itadsbestuur
van Essen carte blanche gekfegen voor
de scholing en de vorming ven «en inter
nationaal ballet, dat wellicht over ander
half jaar ln het openbaar zal optreden,
meldt het Alg. Hbl HU zal elementen van
de klassieke balletstijl met «Un oude stijl
verbinden. Enkele balletten van vroeger.
0 a „De' groene tafel", zullen gehandhaafd
blUven. De school zal gevestigd worden in
de Abtei buiten Essen. Ir de voorstad
Werden. Daar zal ook het eerste Europe*
ballet-theater gevestigd worden Hans
Zulllg, nu eerste danser van Sadler's
Wella opera, wordt een van de leer
krachten. Jooss verwacht, dat ettelijke
andere getrouw*n zullen meegaan. Of dit
ook het geval zal »Un met Nolle de Moea,
die van Nederlandse afkomst ta en huw
de met Rolf Alexander, ls niet bekend. ZQ
en haar man treden op ln een Ameri
kaanse revue
Laurens Bogtman en
Annie Woud in Zuid-Afrika
De Nederlandse bariton Laurent Bogt
man is na een succesvolle tournée door
de Unie van Zuid-Afrika naar Leopold-
stad ln de Belgische Congo vertrokken,
waar gramofoonopnamen zullen worden
gemaakt Daarna keert hU naar Neder
land terug.
De Zuid-Afrikaanse pers ls vol lof over
zUn vertolking van Mahler's Kindertoten-
1 leder met het Johannesburgse stedelijke
orkest onder leiding van Frlta Schuur
man en over «Un liederenrecital. waar
hU o a. Schubert s Winterreis tan gehore
bracht.
De Nederlandse altzangeres' Annle
Woud. die reeds terder ln Zutd-Atrika
concerteerde, heeft ook ditmaal veel suc
ces behaald. Op verzoek van da Johan
nesburgse omroep werd haar stem op ee*
aantal platen vastgelegd. Annl# Woud ta
30 September per K.L.M. naar'Nederland
teruggekeerd.