s
,1
uit
Een Sj.O.S. kwam nooit
„veilig gebied"
wC i
„Narodny podnik" - ondergang
voor Praags middenstand
EIteik rust uit van invasie.
ssN
n1
Uechanische hulpmiddelen vervangen personeel
Oudst£ Nederlandse coimanten
Suriname, gebied met volkomen
Nederlands karakter in Amerika
Bakkers als litteratoren
adocphus
tweede blad
SLUIPSCHUTTERS VOOR ONZE KUST (II)
0
Tussen de mijnen - de
beste vis
f
'r'
Geen Sinterklaas-speelgoed
1500 Zakenmensen in
arrest bij één
razzia
of niet
Demagnetiseren
BIOSCOOPPORTIERS „VERGATEN" DE
FOOIEN OP,BELASTINGFORMULIER
i Fiscale recherche vóelt
hen' aan de tand
Na eoji half jaar drostamt (It)
sld
nden
163.000 Ansichtkaarten
4 -" V
in 4 ma
-
TNIÉÜWS
r)p hoorspel-
luisterpost
BEURS yAN AMSTERDAM
Benrsoverzicht
ff
gj ffiS.
- «7,
De Amerikaanse vrouw thuis
SïTÏÏSS»?! I
Berichtgeving in vroeger tijd
HHh i
Onze export naar
de V.S. stijgt
De tafll van de Surinamers is Nederlands
Dichters en prozaïsten van naam
Ruime maat.
- PAGINA 1.
WOENSDAG 9
i toemen
(Van onze speciale verslaggever)
en mijnen wet\den gelegd in vijandelijke vaarwateren.
...and mines were laid in ennemy waters,
dnnr uf"i WeJ" de f1"9, tussen het °eratel van desDuitse stoorzenders
aoor meermalen het geallieerde legerbericht van de Home Service eindigen.
?eer vlle9tui9en of motortorpedoboten voor onze kust geweest om
s£hceP?aaK dxe meestal vlak onder de wal doorkroop, een voet dwars
Ifiifll mynjn werden in kaart gebracht. Maar dikwijls werden zij én
stikdonkere nachten neergeworpen en wie garandeert dan, dat de beste navigator
nrnJ7Jiath mijlt]^. J°ï? ^weest? Mtsschiql^zpn de mijnenvelden voor een
groot deel thans veilig. Maar misschien liggen ook in enkele of wellicht in vele
jaren! slutPS(jhutters op een kluitje. Gevaarlijk gebied blijft het... nog
zo'n flottllle vergt 150 man varend en
200 man walpersoneel. In het Nederlandse
veeggebied heeft de Mljnenveegdienst zo
veel mogelijk bestaande mijnenvelden op
geruimd. Verankerde mijnen zijn er niet
meer
Maar voor we practisch van de magne
tische en de acoustlsche mijn af zijn,
hebben we nog wel een jaar of zeven de
tijd Tot dan geldt het .devies: Vegen en
varen in de veilige routes!
JJET IS NU EENMAAL een menselijke
eigenschap —.en de zeeman, die wel
moetjw
•n~wa1a!
die wel
wagen, ontkomt er
geregeld tussen
nonchalant maakt
niet »e ontkennen
iers nogal eens een
iden" en dan het
onveilig sebied
het
zeker niet aan
gevaren verkeren
Htet is tenminste
feit. dat vele zeeva
stukje zeeweg „afi
risico maar nemen
te stomen. Het gaat I tienmaal goed!
gaat misschien vijftjg -maal goed w- en
dat maakt overmoedig! De vissers vooral
worden wel eens in mijnenvelden aan
getroffen en zij beweren dat daar de
meeste en de besta Vis zit...
Het is ook bekend, dat zij. die van de
Scandinavische routejs komen bij het
lichtschip Pit (zie kaart) dikwijls niet
Westwaarts opgaan, dé route Elbe-Humber
volgend tot zij'^e*-4etonde kanaal be
reiken daf Zuidwaarts, Texel leidt.
Die omweg vinden zij te groot. En dus
gaan zij bij Pit diredt om de Zuid door
het zgn; dood gebied en dus d-rht langs
de Westrand van het grote mllnenveld.
In nautische kringgn_ wint de stelling
veld, dat de Ivar. in ballast komende van
Hamburg. ni^J de route vlak benoorden
de Waddeneilanden heeft genomen maar
de langeré route terj Noordeu. van het
grote mijnenveld ten?inde nij te dicht
onder de kust te komen? Het hgd de dag
tevoren zwaar gestormd en een leeg schip
heeft dan liever de riimte'En hetsis niet
onmogelijk, dat de Ivir toen bij het licht
schip Pit direct de Zuidelijke koers dooi'
het dood gebied heeft genomsn pn toen
door ^e harde Westelijke wind en de
stroom eeyi te grotij Costelljke drift heeft
gekregen, waardoor het Schlo over de
grens van het mijnenv eld verdaagde, met
het bekende noodlottij e gevolg
Maar wat er ook gebeurd mag zijn. d€
Ivar zat in' gevaarlijk gebied en een groot
aantal mijlen van de geveegde kanalen
Peil de noodkreet
T~\E MARINE, en natuurlijk speclarfl de
Mljnenveegdtenst. is er fel op precies
te weten waar de sschepen op eten mijn
lopen De doeltreffendheid van 'hun veeg-
werk «taat of valt errpee In de loop der
Jören Is men tot de merkwaardige ont
dekking gekomen, dat heel wat schepen
die op een mijn liepen.jhet noodsein gaven
zinkend
uit het
r,t'bevon-
het ,g§veegdei kanaal te komen
De assurantie is nu eerlmaal niet erg
I rtieegaand met schepen die van de veilige
routes afwipten
van de plajjts waar de eerste,
was Begeren, wee* totnutoe
Jt het schip bulten zijn boekie
(veilige route) #was gegaan en bang voot
de gevolgen, als een hap* in her geveegde
kanaal trachtte te kokten waar het dan
meestal werd aaneeiroffen Msar het pel 1-
ststlon liet zich niet toppen Llovds heeït
heel wat processen geronnen van de zee
man, die wat risico nim en zijn onge-
hik tegemoet voer
In 1945 werd met Britse hulp begonnen
de wateren lang' de Nederlandse kust van
mijnen vrij te makert Toen k wamen 44
mijnenvegers in actie Ien in enkele Jaren
werd lansfc de 150 mijl lange kustroute
een kanaSl van 2 mijl breedte geveegd
terwijl van dit kanaal koegangsweeen naar
de Nederlandse zeegaten en havens wer-
deq gemaakt Dit wak .werk dat uiterst
zorgvuldig moest, geschieden
Van d,e navigatlekmvU van de efheieren
werd keer veel geveild en e'U gebied
moest, op magnetische!mijnen niet minder
dan twaalf maal worden gevergd omdlt
mijnen z(|n die tijvaalYmaal moeten
ctlveerd vóór zU ontploffen
tlsche toiln die op de ge-
van de scheepsschroef
men opk zeel te stellen
anyvaren nog «erfgeKB twee flottille»
miin#iveBertf op on*e|lfust en momenteel
die op een mijn liepen.! het noodsei;
en die nog niet gehea! Invalide of
waren tftchtten zo Mei mogelijk,
gevaarlijke gebied waarin zij zich
den in het .geveegdei kanaal te
De assurantt
I meegaand me
v routes afwiAk
V Pelling var
ifoodkreet w
altijd uit. dat
ii
t
v lv" IX
v-
Dit is géén Sinterklaas-
speelgoed. maar een model
op schaal van een Ameri
kaanse helicoptère, die
thans in serie voor de Ame
rikaanse -marine lp aan
bouw is. Helicoptères heb
ben de grote belangstelling
van militaire deskundigen,
omdat zij voor het snelle
vervoer van allerlei mili
taire goederen en
in aanmerking ki
dien de tekenen niet
driegen, zal de helicoptère
de gesleepte zweefvliegtui
gen gaan verdringen. Tegen
het einde van de vorige
oorlog hebben de geallieer-
den op grote schaal van ge
sleepte zweefvliegtuigen ge.
bruik gemaakt bij de
voering van landingen
de lucht. (Arnhem). Veel
materieel en manschappen
werd door de lucht naar
het oorlogstoneel aange
voerd. Maar de bestuurder
van hot losgekoppelde
zweefvliegtuig moest, zodra
hij vrij begon te zweven,
met zijn zweefvliegtuig on
middellijk naar de grond en
vcml keuze werd hem daar
bij niet gelaten. Anders ligt
het bij de helicoptère. Deze
rijst zelfstandig omhoog en
kan daarna, met afgezette
ïfiotoren, door een motor
vliegtuig op sleeptouw wor
den genomen naar de plaats
an bestemming. Daar aan-*
"'.omen, kan de bestuur-
ien plaats uitkiezen, die
lijkt, want hij beschikt
over eigen motorvermogen
Op dit gebied hebben de
Amerikanen reeds proefne
mingen verricht, die een
gunstig resultaat oplever
den. Zo heeft men beman
ningen van vliegtuigen, die
in een barre woestenij een
gedwongen daling
uitvoeren en waar
bij het onmogelijk bleek
het vliegtuig ter plaatse te
doen opstijgen, met behulp
van een gesleepte helicop
tère uit hun benarde positie
verlost. De Piasecki Heli-
coptère-fabrieK te Morton
in Pennsylvanië hpeft voor
de Amerikaanse marine een
"helicoptère ontwikkeld, die
van\nwee motoren ip voor-
zien.Xflaar men zegt is dit
de gJJotste helicoptère. die
ooit ifr wereld is gebouwd.
Deyfifasecki H 12 heeft de
ljura/apaciteit van een Dou-
/Rjas DC 3. Er kunnen ka-
wonnen en molbrtrekkers
mee worden vervoerd en
het is niet onmogelijk, dat
met dergelijke heUcoptères
als de Piasecki H 12 kfhnen
^en dekschuiten komen te
vervallen voor het vervoer
van matprieel van schip
naar kust. wanpeer een lan
ding moet worden uitge
voerd.
NOVEMBER 1
Land in de schaduw
Demagnetiseren blijft In, de komende
jarert het wapen, dat de schepen zelf tegen
het mijnengevaar kunnen voeren En daar
om is het Wel van belarjg. dat juist dezer
dagen btj de visserij en de koopvaardij
toenemende bezwaren tegen het periodiek
demagnetiseren (het immuniseren van de
scheepsromp tegen- magnetische mt|nen)
zijn ontstaan Een der gevolgen van elke
demagnetisering is namelijk, dat het kom
pas ernstig ontregeld raakt, hetgeen vele
moeilijkheden voor de navigatie kftn op-
levereft
De practijk heeft toewezen, zo zegt men
Vooral in visserijkringeri. dat er geen on
gelukken door magnetische milnen zijn
gebeurd, waartegenover staat, dat de kom-
pasafwiikingen wei verscheidene kleiner#
ongevallen hebben teweeggebracht De
Koninklijke Marine adviseert echter het
voortzetten der demagnetisering Wan
neer dij niet periodiek was gebeurd, zou
den er, volgens haar experts, zeker wèl
opgeluk^en zijn gebeurd!
Tijdens een onderzoek naar de Inkom
sten van de Rotterdamse bioscooppoffrers.
dat uitging va" de afdeling Reco van de
Inspectie der Directie Belastingen, heeft
men vastgesteld, dat van vrijwel geen
enkele portier de opgaven,op de belasting
biljetten met de werkelijkheid overeen
kwamen en dat de vertschlllen soms hon
derden guldens per maand bedroegen
Het onderzoek werd Ingesteld, toen de
j^aad van Beroep In enkele twijfelgeval
len onvoldoende materiaal bleek le heb
ben om een definitieve uitspraak te doen
Pi een uitgebreid vooronderzoek, waarbij
het aantaj verkocWe plaaTsbejyijSen In een
bepaalde periode gecontroleerd werd met
inbegrip van voorverkoopplaatsen werden
de portiers veertig In totaal, bij de In
spectie ontboden en daar moesten enkelen
van hen, die bij grote theaters werken,
toegeven, dat zjj in het topjaar 1946 aan
fooien en do©r «fitflerhandse verkoop sfiw
3(WLjguWe!r pfer wjeek hadden verdimd,
•terwijl zij op hun belastingbiljet..130
gulden invuldeq^In de volgende jaren was
het gemiddeld^ bedrag -beduidend min
der. mafV, toeh nog groot.
In één geval moest een portier een
Worden geacl
Met de acoustlsche Ir
luidstrillingen
ontploft, had
ThansfVaren n<
mi1n#iveger!f op onze I Kust en
werkt een der flottil es bij de Wadden
Het -doel Is nu alle geveegde routes 'ot
vier mijl te verbreden.
Kostbaar zijn deze maatregelen tei
beveiliging van de scheepvaart. Per vier
kante mijl bedragen de?e voor een divisie
vaftT M mijnenvegers 11WHK) Daarvoor
moet teen. werkschip ósjn de Mijnenveeg-
dienst.Va an boort} wr1
reparatms kunnen wo
den aangehouden '<H
el eert de gevsllen
Óp 6 April 1950 zal ijjp Texel
nodige
ussen
>en monu-
ter nagedachtenis
de z.g. Russen-
ment worden onthuld
aan de gevallenen ij
opstand.
bevinden s
-0$ 800 Russische krijgsgevangenen, die
dopr dte Duitsèfk als tirödpen waren inge
lijfd."vToen zij vernamen, dal zij zouden
wofden fegezet tegeh de 'geallieerden.
kwamengMMRussen in opstand. 2|}5 over-
leefdenw^Rprijd Hun heldhaftig verzet
had ^tot^Wulta^t, dai'gde Duitsers geen
tijd h'adoei? om méér represaillfe-maat-
regelén tegen de bevo k|ing van het eiland
te nemen Men hoopt het .monument te
kunnen onthullen in aanwezigheid van
een aantal overlevendghf'dle Jfich moipen-
teet* in Rtisland bevitiden.
kerkelijke! mutaties.
Ned Herv. K£rk. Btioében té Broek op
Langendijk J. vari Heuven te '«-Gra
vendeel; te Ommen 42* predpl.) L. J R^
Kalmijn te Vaaseen. I
B/ïdankt voor Breékelen (vac. H. M.
Cnossen) C. Warmolta te IJselmonde. voor,
Lage Zwaluwe A- J.jv <L Ham te Hans-
Seqrt. voor Nieuw Weerdinge- (toez.) A.
v. d. ïfeut te Medembllk".
Beroepen te Ouderkerk aan de IJsél A.
J Timmewte Polsbrolek.
Bedankt vo^c Nij^elrk J. v. d. Heuvel te
Schoonhoven.J 1
Gerefe KerkflakT Betoepen te Tzum A.
Langeler. tand. te Amsterdam.
Chr. Geref 'Kerk. Tweetal te Maarssen
S. v. d. M^len te Leeuwarden en Pt Zwier
te Zwaagwesteinde I
Befoepen te Hilverskm (2e pred.pl.) N. de
Hong te MiddelhamiaT
Pedankt voor Drbgéham en Kampen Jj
I* Velerta te Bunschjoten.
Geref Kerken art, |31 K^O Beroepen te
Hardjenberg S. de Wéard te Maassluis.
tp GrootegWt J. Kck-Jfe Noordbergumi
^peclslB report,Bel
TN DEZE KILLE DAGEN l> het,#!!
op de markt te Elten Markt heet
bet plein Overal In Elten ziet men'
de Neder.l&hdse straatnaamborden:
witte letters op een blauwe achter
grond De auto's wachten op het par-
keerterreln Er zijn altijd gasten Men
'ziet ze In de herberg Zum Schwan,
of bij Wanders of bij Zum Stern, alle
drie vrij grote a»ken, gelegen aan bet
marktplein.
Hei I» vr(j stil Maar d©*e zomer! Toen
stonden dn marechaussees hier hel -ver
keer te regelen als In <Je drukste Neder
landse stad Naar schatting kwamen er
«eifciddeld 3000 auto'a per dag. Mep heeft
h|j de EltVrfrnrg éénrlchtlngvemcer
ten In
Er
was een speciaal par
keerterrein nodig vemr de autobussen. In
de Yestaurants werden aan de lopende
band diners fe^erveerd Het was een
kermis, die maanden heeft geduurd.
Ieder wilde naar Elten. Ieder wilde
eed prentbriefkaart sturen om zijn vrien
den te laten «weten, dat ook hij er was
ggeweest Er zijn ongelofelijke hoeveél-
hetjen prentbriefkaarten verzonden uit
het -onaanzienlijke Elten. Op de drukke
dageé moest de postbus op de Markt om
het wbrtfen gelicht Van Mei tot
September zfln op het postkantoor te
Elten 163 000 postzegels Van 2 eenV ver
kocht. Ze hebben het voor ons evm ult-
gereièend.
Er loopt^een verltahl. dat Iets van deze
tre"k verklaart "De eigenaar van Zum
Schwan begreep dadelijk, dar Nederland
belangstelling voor Elten zou hebben Als
goed zakenman trok hij rthar 'r reisbu-
reaux in het Westen „Organiseer toch
ten naar Elten en naar Montffrfend," zei
hij, ..en laat de passagiers bij^Zum Schwan
eten" Het gebeurde gelijk hij had voor
gesteld. maar op. een man^r als niemand
zich had kunnan voorstellen.
Wiristls Nederlands
JJET PLAATSJJJ! neeft van deze '"vosle
zeker'geprofiteerd De winkels hebben
er extra door verkoéht. Men moet échter
piet naar E|ten 3snn om er Duits# ar
tikelen te kopen. Alles ls er Nederlands:
de chocolade, de tandpasta, de koekjes, de
zuurtjes. &e sigaretteh.'de galanterleartl-
k#len, de figtsen, de lampen^de.... Allesl
Elten, dat toch al veel welvarender
aandoet dan'het gebied bij Tuddern, heeft
nog, andere ipaterlële voordelen van de
grenscorrectie. Let wel' op het wooi^d
..materie#]" natuurlijk) Een groot deel
van de arbeidende bevolking werkt te
Emmerik. Een ander deel heeft arbeid in
ons land gezocht, bijv. bij de künstzijfa-
brieken tg Arnhem, maar de ^nlmo om
in Nederland te werken la plorseling be
koeld. sind de devahiatle de markt ten
opzichte van de guided duurder heeft
gemaakt. Reeds vóór de devaluatie had da,
grensganger het voordeel, dat hll ver
diende volgens het Duitse tooh- ert prijs
peil. dat hoger ligt dan bij ons. d6ch dat
bi.1 zijn geld uitgaf In Nederland. Avaar de
levensmiddelen veel goedkoper /zijn. Dat
vefsehlGyapu nog groter gewo/den.
Voor de landbouwende beyblking ligt
het anders De Inkomsten uit de zwarte
markt zijn weggevallen' Boter kost geen
fantastische prijs meer. En zove#» andere
dingen De Eltenaren lopen heus niet mei
de grenscorrecties weg. maar ze hebbei
toch weiy^baonder elkaar gegniffeld ei
gezegd: kunnen wij opeens c
eieren en melk krijgen...." De boei
en tuinders moeten zich nu richten, op. Ja
Nederlandse mark*É3i« aan betere kwa
liteiten is gewend¥S|A van oudsher N«
derlandse iandbouwwgdlet algemeen heefl
op de landbouér In dVgebied een voor
sprong Een land- en^egn tuinbouwc.on-
sulent zijn drok In de tyeer om de nieuwe
Nederlandse agrariërs, die dat wensen,
voorlichting te geven Er worden hier
(Lveel asperges geteeld, waarvoor ln Ne
derland wellicht een markt ls ta vinden
Xs de kwaliteit aan de smaak hier Is
aangepast
Op jde „Berg"
T)E ATTRACTIE van EJten is de „berg".
Een vrij stelle weg voert naar de
heuvel, waarop de stukgeschoten kerk
,tau« 2ef kerkh0' Elten-rlocb ligt
er bij Ook de abdij zldt pien daar op deze
nu stilus plek. onder de zwaar ge
schonden toren waarvan men niet be
grijpt. dat hij nog niet la Ingezakt Een
ijord ln bet Nederlands, wijst naar het
terras van het uitgebrande stenen karkse,
Waarin eens een riant g$|egen Kurhotel
was gevestigd Daar geniet 'men van eer»
Inderdfad zeer tcboon uRtfcht op Duits-
and Rechts tiet men de Rijn, in de verte
ligt wat er van Emmerik overbleef Nu
ls de plek verlaten, s zogiers Was het «er
stampvol. De andere bezienswaardigheid
ligt er vlakbij de Drususput. Ook déerbij
staat een café.
Als wij naar het stukgeschoten ge
bouwtje leflen. komt uit het nabijgelegen
huls een meisje van acht. negen Jaar op
ons af. Zij steekt éls een gramofoonplaat
een verhaal af over de put. 73 meter diep.
gegraven In het Jaar 12 door Drusus.' Met
twee emmers werd het water opgelianld
en Th een resefvrtlr bewaard Dat was
eeuwenlang hief de waterleiding. Z(J -
schept eén beker met water en laat drie
scheutjes naar benédep vgjlen. ...-*«en....
twee.... drie. Het duurt zeven secowden
eer het benedenjl. En wij boren benéden
een teebt geplas EenH|.. tvee
dti#.... w
wij weten nu wel, dat dé put veel
Jonger is, maar het verhaal la toch wel
aardig. Onze putten wachten geen zeven
segphden met ahtwoord. als men er wat
Inwerp*. Het sprekende automaatje Is
klVr met bet verhaal. Ook daar moet
r wat In, zij bet achteraf.
De nieuwe Industrlé van Elten, nog
belangrijke* dan de bierbrouwerijen van
vljfhonnard Jaar geleden: vreemdellngen-
lndugtrl#.'
nacht in bewaring worden gehouden, om
dat zijn valse verklaringen het onderzoek
te zeer vertraagd hadden.
Hoewel men bij de Inspectie overtuigd
it ook de café-portiers en de tram
eteuts niet alle fooien opgeven,
t Belastingen aan, dat ontduiking
daarlop veil kleinere schaal woédt ge-
pleeKf. dan bij de blosco^g^rtiers.
De ra'dio heeft de afgelopen week ge
wijd aan de Jeugd en liet kon niet anders
of het hoorspel moest hierin een aandeel
nemen Dat aandeel is gelukkig g?^aest
en was tevens een expériment Want
Vara's regisseur S de Vries Jr durfde
aan wat totnutoe foor zover ()ns be
kend niet een vary/ljn collega's heeft
gewaagd HIJ rulmdl een belangrijke
plaats In voor diettanten. Iets wat wel
eens gebeurd Is, maar gelukkig nooit Ms
herhaald, uitgezonderd dan figuratie En
Hle dilettanten waren... kinderen, pleeg-
kinderen uit enkele tehuizen Het spel
„Kinderen van de strsat" geschreven
door Ary van Nlerop nawj-het gelijke
namlge ktndertoneelstuk v#n de Deense
schrijfster Estrld Ott, leende zich er bij
uitstek toe. Maar wie de eisen kont, die
aan de leden van de v^sje hoorspel-kefn
van de Ned. Radio Unie worden gestéld,
kan niet anders dan de inoed van de re
gisseur waarderen om met eén aantal
doodgewone kinderen, zonder speciale
aaateg of opvoeding in zee te raan. Er
is natuurlijk een keus «edaan uit vele
gegadigden, er ls veel, en lang gerepe
teerd onder Jan C. Uhlnk, maar het re
sultaat kan men rustig als „boven ver
wachting" kenmerken. Voor Plet te
Nuyl Sr werd de rol van de cracierge,
die de losgeslagen Jeugd van ie huur
kazerne weet te Interesseren voor betere
tijdsbesteding dan kattekwaad dltvoeren,
een grahsrol en de kinderstemmen, die de
kern In enkele leden bezit, kreeg een be
langrijke versterking In de tehuisjeugd,
(die voor dit spel ultverkqren werd. In
imassa-regle en ln Individuele tWtrftseg-»
jglngen werd een volmaaktheid bereikt, die
Jit spel over kinderen tot een boelende
belevenis maakte erv.die tot dê zadpennlng
bracht, - dat het geoof van de^Klsseur,
dat deze Jeugd ieta kon ©resteren!. w*t
I aesthetisch verantwoord Was, niet •Wer-
geefs IS geweest En dat Is een verbllj-
•\Mend feit. Want het kan niet anders dan
net hoorspel ten goede koapSn.
Aankoop van kunstwerken uit
geblokkeerd geld
Zoals bekend, hebben veleingezetenen
geld op een geblokkeerde rekening.
"Directe deblokkering van deze gelden
wordt niet meer verleend, ook niet voor
ed aapkoop van kunstwerken Maar aan
houders van geblokkeerd tegoed staan
tal van mogelijkheden open. deze gelden
vrij te rwken In termijnen Eén dezer
mogelijkhdién la, met het geblokkeerd
tegoed In té schrijveri op 8jpct. Investe
ringscertificaten, waarvan 2(fprocent ver
handelbaar ts Bf wprdt Bh de Nederland
se Bank kan echter vergunning wordgn
gevraagd, de nog niet verhandelbare
recepissen dezer cetlflcaten vervroegd te
mogen verhandelen. Deze toestemming
Wordt steeds verleend, wanneer keribair
Wordt gemaakt, dat Uunstay^en van de
hedendaagse generatie aartifkocHt zullen
worden of wanneer'eéln te geven opdracht
"eero611 kurI8enaar worden gehono-
Len deskundige commhsie beoordeelt de
aanvragen
Kunstenaars, die relJies, ven wie zij
weten dét deze over Jnvesferingscertifi-
caten bes. hikkefi., wilfen Inlichten over
bovenbedoelde re,
(mej
J K. en
adnvraag
(Vanj een onzer verslaggevers)
Is uw -taak nog niet „narodny
podnik?", vragen wij aan de kapper,
wanneer hij ons inzeept. De man
begrijpt direct onze bedoeling en met
een fijn glimlachje antwoordt hij
„Neen, ik ben nog kapitalist, mijnheer.
Maar dat zal wel niet zo lang meer
duren."
„Narodny Podnik" ls het devies, waar
onder de middenstand in heel Tsjecho-
Slowakije door de staat is weggevaagd.
Het woord betekent: „nationale onder
neming". Wanneer men door de Tsjechi
sche steden en dorpen wandelt, kan men
op tal van zaken lezen „narodny podnik",
waaruit blijkt, dat de getrokken winkel
is genationaliseerd. Nog een hetel enkele
zaak is zelfstandig, maar de eigenaren,
van wie wij er verschillende spraken
weten allen, dat hun bedrijf op zijn laatste
benen loopt. Dat is trouwens wel aan de
Inventaris te zien. want de lege vakken
zijn legio.
Het allergrootste deel van de Tsjechische
zaken ia reeds In handen van de itaat.
De rest zal met Januari volgen en zelfs
kapperswinkels zullen er onder vallen
Alleen ed schoenpoetser op het Wen-
cesclaus-plein te Praag blijft, naar hU ons
met trots verzekerde, zelfstandig onder
nemer!
De kortzichtige Nederlandse midden
stander het 4s gelukkig maar een enke
ling die ln het dagblad van de Neder
landse communistische partij adverteer*
moest eens naar Tsjecho-Slowakije gaan
Dan kan hij zien wat er met zijn zaak zou
gebeuren. Indien de partij, die hij nu
steunt, aan het bewind zou komen. Hij
zou blij mogen zijn. indien hij er met het
verlies van zijn bedrijf en al zijn bezit
tingen af zou komen! Want de midden^
stand is een groep, die niet past in het
communistische systeem. Tsjecho-Slowa
kije wordt geheel naar het model van
Sowjet-Rusland Ingericht en daarbij be
hoort een volkomen wegvagen van de
gehate middenstand.
Geraffineerde methodes
Zeer geraffineerde methodes worden
hierbij toegepast. Toen bleek, dat er vele
wlpkelienivwaren. die aarzelden ln te gaan
op de aanbieding hun zaak door de staat
te laten overnemen, had men een heel
eenvoudig, maar zeèr,probaat middel bij
de hand: men maakte het eenvoudig on-
mogelljk. dat de betrokk'ene nog langer
artikelen van de groothandel kon betrek
ken. En dat was heel 'simpel, want de
groothaifdel was al lang In handen van de
overheid Overal, zelf/o»der het strengste
regiem, en misschien déar speciaal, tiert
echter de zwarte handél En zo Waren er
diverse winkeliers, die hun goederen
voorraad zwazÉ^aanvulden. al maakte dat
door de duunfvre inkoop 'concurrentie
heel moelnjk.
Dij waé ffulst Iets 'w»t de overheid
wenite. Whnt ,.z,warte handel" wordt
zwaar gesfraft en het onvermijdelijke
resultaat *as. fint talloze winkeliers, die
nauaen geprobeerd hnn zelf,unill.kJJ
behouden, naar de concentrVin l *,<k
verhuisden. Al hun eigendommen^
verbeurd verklaard en i het W,r4*
..narodny podnik" werd op hun
gebracht. Het is een publiek «5?tt|'
Wanneer het Jaar 1950 Is
zal er in heel Tsjecho-SlowTiHu"*'1'
zelfstandige ondernemer meer*»?.1*
onder het vorig bewind was men wÜ?
nen met het nationaliseren van de
bedrijven. De resultaten zijn van «JI*
hoogst ongunstig geweest. Maar daÜL"
munistlsche staat wtl alles gelüksrh.iB!^'
Het hoofddoel van het communist 21
principe wordt In Tsjecho-Slowakiie
dogenloos in practijk gebracht- niem.^
mag meer zelfstandig denken en hgndÏÏ?
iedereen moet ondergeschikt zHn ..„7
staat, en die staat wordt vefteeenaL
digd door een kleine kaste van
rechten, die in feite een nieuwe tuT
van „kapitalisten" vormen w
Op het ogenblik wordt
zaak is genationaliseerd, n
zijn eigen winkel als employé"aaniMbi?
Maar dat ls een gevolg van het feit h,.
de organisatie nog niet geheel ln ord. t.
De eigenlijke bedoeling ls anders #n it
wordt reeds veelvuldig toegepast ril
manufactorier, die bijvoorbeeld het slicht
offer van „narodny podnik" wordt krHe
een betrekking als winkelbediende S
misschien als chef in een manufacturen
zaak ln een andere stad. Want daar kent
niemand hem. daar kunnen de oude In
tieme relaties geen verstoring brengén Z
het communistisch raderwerk,
middenstanders
tot het
meest- gehate element ln een SoWjsutuL
En daarom past men dan ook andere
meer drastische methoden toe. élj de irote
razzia's, die onlangs te Praag werden
gehouden, werden maar even 15Ö0 zaken
mensen opgepakt. Hun winkels y
meteen „narodny podnik", omdat
werd verbeurd verklaard op grond vu
nlet-natlonallstlsche gezindheid Op dit
wijze werden 25 Praagse apotheken eigen
dom van dp staat. Ook huiseigenaren tilt
een zeer gezocht object voor de raatsl
Vooral te Praag zijn vele van deze kapi
talisten** gearresteerd en hun bezlttli
wordgn onmiddellijk staatseigendom
Zélfs op de winkels, waar doodki
wordeft verkocht, prijkt het
„narodny podnik"
regeling^jkunnpn lij het
secrethvlaat der contactcomfnlsste
C. J. Glschler, ministerie vat) O
W «diculatrea ter toezending
éerkrijgyt
Regering en Ardstralen
Door d^iünlaters van Onderwijs. Kun-
sten en "Wefbnachappen en van Sociale
Zaken, ls ln gezamenlijk overleg besloten
een onderzoek te doen lnetellen ln de
materie Van de z.g. aardetralen en hetgeen
daarmee verbeid hfludt.
Daartoe ia opdfaebt gegeven aan de
Koninknjke Academie van Wetenschappen
onder 'Wier|^||p|ciën het onderzoek aal
worden gelWuoen. Deze maakt een voor
dracht op voor een werkgroep, die onder
leiding zal «taan, van prof. S. R. de Groot
De kosten voor Het onderzoek di
groep worden door de belde
Groot,
werk-
hoeren naar nieuw land
Uit meer dan 30 gegadigden werden door
B en W van Horst, aan zeven personen
tuindersbedrijven toegewezen op ontgon
nen peelgronden Een gemeentelijke stich
ting figanclert de bouw van bedrijfsge-
bouwen en woningen'op deze gronden.
Offfclël* notering van de Ver. v. d. Effectenhandel
DIN8DAG 8 NOVEMBER
t ge<L en bied. 6 ged. en latèn bieden f laten
1
DOLLARLENING NEDERLAND VRIJ VAIt
c* Amsterdam, s November.
Op de effectenmarkt was vandaag ma
weinig te beleven. Wederom waren er koop
orders voor de Dolferlenlng Nederland.
Men is kennelijk tot een andere opvattin!
gekomen, wat betreft de positie van dit
fonds in geval Jiör een eventuele verhoglni
van de goudprijs. Het gevolg
Is. dat vandaagdp ienlrtg weer vast gestemd
was en op 94 kwam y
Cultuur! ndsen trokkeiritoeinlg belangstel
ling. Men acht de situatie nog te onover
zichtelijk.
De economische situatie wordt lang niet
slecht geacht. Daarvan A|tuigen wel éi
gegevens en cljfera omtrent de ondernemin
gen.
Er li sprake van stijgende productie vu
de cultures. De voorbereidingen voor dl
eersté tabaksverschepingen uit Dell word»
getroffen
Het verloop van de aandelenmarkt
onbelangwekkend Er werden maar w~
transacties hftgeSAiten en de koerafluctuil
Waren zeer gering
Vandaag werd de emissie aangekondigd1
van 690 000 gulden aandelen van Heybrotk-
Zeiander tegen 110 procent, ter finaneiertal
van voorraden en debltepren.
Op de, obllgatlemarkt waren de guldstu-
leptngen merendeels Iets beter Prpl. Vi
prbcent.
Itustï
ACTIEVE OBLIGATIëN
V.K. Heden
Nederland
1948 31 100»/. IOOVi
Bel Cert 3» 09'/«
1947 3»-J 97j«t98tf»>
1896-1903 9 96*/« 96»/.
1937 9 97H 97A
!94f 1000 3 93'/. 94$
Invest Cert 3 98T/.f
M'/êtfl
1962/64 9 99»/. 99,"
NWS 21 77»/.
Spaarcer 100 21100'/..
Nd Ind 37 A 3 95A
Groptbk '48 I 97$
OBLIGATIëN
77»/.
100'/.
95*
971A
70
78
100 A
102
99'/»
Bandoeng 4 73'/#
Batavia 4 75
Gelderl '49 8 10Q
Rott '37 1-8 3ll02t
ZHoll '38 2e 3 99,V
FrGroHpbk S»102'/.*
Nét Hpbk 31101'/.
Rott Hp6k 81100'/»
WestVHpTV 34102'/.
RoftSchhpb Si 100
Bergh&Jurg 3J404'/.
Lever* Zp .|4l04'/»t
Stokvis' 34111»/.
Bat Petrol 34103'/.
Kon Petrol 3»1MA
Amst Ol 100 3 1X8
♦Vitte Kruis P01-38 138
Amst *47 34-3 101 1018
Lever Broth 34l05'/«t 105'/.$
PhlllpsllOOO 34 98»/.t 99'/.
Amst Bank 170, 170
HolIBkUn -
JavaBk 500
V.K. Heden
Mlerto&Zn v. 126'/. 125
N-Ind Escompt 72*/.
NBkvZAfr 500188 190
NedMiddstbk 104'/.
Rotterd Bank 180V.t 180'/.
Slaven!» Bank 109*/.f 109'/.
Twents Bk* cA 181 179'/»5
Rdam BelCons 189'/<t 189»/.
Albatr Super# 2
Alg Norit 310'/.
Allan Co' 77'/.
Amst Ballast 164
Breda Mach 142 i
Brons werk 127f
Btlhrmann Pap 133'/.
Dikker# ree. 177
206»/.
309$
76'/.
162'/.
140
127'/.
133'/.
176
V.K. Hedw
Rouppe vdV A138
Schelde NB A-423
Stokv 500-1000161
Stork A138'/i
VerPhar Fa A 07f
Werkspoor A138
Wijejs Ind A211t'
ZwanenbOrg A198'/»
A..iem NB A 72'/.
N-Ind Gas A 76'M
Borsumlj A135'/.
Gouda-Kaash 150*
IntCrAHd R'dl71
LIndeteves A142f
Gem EigW&W 164
lM'/t
M'/i
l»/i
214
198
7lVi
|rle Hoefijzers 190f
13?»/.$ 138
104
104
111»/.
103'/.
104A
In cA^lV/. 219'/.
500 cA 161 160$
t gerat m'f» 98'/.
ACTIEVE AANDEI
RU
EMF Dordt 143
Emb F Hth 132'/.f
Gouda Apol K 180
Gruyter de pA 161$
•Heemaf A I69t
Heinek Bier A 191$
Hero Cons A 173
Hoek's M&Zst 252
HollKunstz I A 214
]ntGew Beton 145
nt Kunst Ind lie1/,
'nt Viscose C150
Kempkes Mf. 90t
-KUnkefflsol. 45'/.
KoikmT» 280
Kon N"d Zout 337
Kon Ver Tapijt 231 v
Kwatta Choc 203
Letterg Adam 255
Meelf
252
238'/.
315*
Ifa Ned Ba 238'/»
NA Autob Vrel28'/t
Nd Gist Splr A 310'/.
Nd Scheepsb 140'/. 140'/«t
Nljma A 258
Rommenhöller 189 170*./
Rott Droogd A 320
Arendsburg »A 132
Besfcekt A124'/.
SedeR Hl
MibhVtrnold A108'/.
Ngombezl A 302
Albert Heyn AS05
BlaauwvriH A128
Ne Mil Walvlgll8'/.
1M'/|
x-dlvlVnd
Thomsen AMI W
ZeeKSa 1000 A 9
Dell Spoor A 47$ «t
N-I Spoor .A 22
Madoera pA 20 «t
Sem Cherlb A >8'/. 91"
Alweco ree 85
N-A Flttlq ree 80'/^ JJ
VerBlIk 1000 r 201*
CERTIFICATEN VAN
AMER1K AANDELEN
Am Smelt Bel
Anaconda Cop 27 h 2
Bethleh Steel 88
Oen Motor 66"t W
Int Nick of Cs 28'/. g
Kenneeot Cop 48
Stand Brand» I 4'/»
OlBl -- - ft*'
S'erv Comp 63' «t
MldContPetr 44''«t
Shell Union 381
N York Cent 9*
Pennsylv RV- 12'»
Canadian Per 12»/«
«fif
12'/*
1 |W
Prolongatie
J'/.
Kol Bank A 81*/*
N-I 'Handbk A 103
NdHanalJllj cA 163$
AKU A 188$
Bergh&JurA A 113
Berkel Pét \aM2X
Calvé Delft CA 150^
Centr Sulk A 192*
Fokker A 131
Gelder Pap A 157*/.
KNHoogov cA 208'/.
Lever Bro» cA 239*/.
Ned Ford A 304
Ne-d Kabel A 293
Philips ..A 23Vt*
Wllton-FUen A l56f
"tilliton 2e r A 298
'ofdt Pètr A 287»/s
Kon Pets A 311»/.
Kon Peir oA 310
Moeara En A^530
Amst Rub A 13*/»
Bandar Rub A 126
AANDELEN
^.K.„ E.K.
x 103
182»/.
183'/. 183'/.
N 313'/»
120$
150t
,187
130$
156'/.
208'/.
9'/»40'/i 239'/»
SOlf
294
237»/.f
-i 184
291
- 287'/.
812#/. 312*/<8'/.|
s 811
139'/.140-'/i$
UlVa
V.K. E.tC.
92f 1
38
45'/»
Y>ell Ba Ru A
Kend Lemb A
uampong Sum
OVJava Rub A
•Op9tku8t eA'*98,/.
•SerbadJ Rb A 48*
-VerInd CUlt-A 46V.
2Ull Amlljn A 184'/»
ivChlJap A 137
KNSM NBa A, 130'/»
Kon Paket. A 1524/»
NdSchUnle A 157V.
Ommeren Sch 185
Rott Lloyd A 148
St Mlj Ned A 158'/rf
HVA A 153'/.
Java Cult A 88
N-L Sulk U A 81
VerVoratC A 35'/.
DfllBat Mlj A 10ft'/.f
Dell-Mtsch A 13Bt
Senembah M A 121'/»
DIVERSEN
Mflll&C NB A 158
lift
gg
JT'W
49*
48 'It
164
'M
1SS'/»
1««
jS-V,
81"'
3«
lilt
i»V't
127fVf$
ïée
154*/»5|
r.«SPAO 9 NOVEMBER 1949.
EERSTE BLAD - PAGINA 3.
correspondent te New York) 1
1 i ««n van de grote klachten van de
T* huisvrouw, dat hulshou-
hetgeen alleen de
zich kunnen veroor-
H -rikaanse huisvrouw, dat! I
hiilD zo schaars Is. Indien zij te
deüjte t een schreeuwend hoog
^"^«nrden gegevenp1" M
jSSl-teUen
Ifïï,; de enlie hulp in af en toe
raeD' «n Hag een werkster.
gelijke betaling verkiest de
ikaanse vrouw of het Amerikaanse
10 u pvenals trouwens haar Nederlandse
"*7 He fabriek at het kantoor: 40 urpn
!U^f' «eek en voor de rest vrijheid.
JÉjHM^^^Hvoor wie fabriek of kanj
slec «neiliik toegankelijk zijn op grond
v>°r ?,°ur" of moeilijkheden met de tail
811 «er de immigranten, thans nogal wat
[ÏJJeg uit Europa) gaan in huishoude-
'k betrekkingen.
'u„r in totaal blijft het aanbod zeeT ge-
!n voor de Amerikaanse vrouw blijft
r,nt,rMf behoefte aan hulp bestaan. Ame-
echter het land bij uitstek, waar
nselijke kracht of ondersteund wordt
["«vangen wordt door de machine.
Geen vrees voor de kolenman
m «j kunnen wij dan ook in een goed
(«niet Amerikaans huis een fraaie ver-
»1lng mechanische hulpmiddelen aan-
f' jiu de winter voor de deur staat,
■b vele Hollandse huisvrouwen al wel
n-ijze haren krijgen, als zij denken
Am kachel, de kolen en het lopertje.
r, .„«nomen moet worden als de kolen-
nkomt Deze bron van stof en vuil ls
■- Amerikaanse huisvrouw vrijwel
d. Zeer vele huizen (flatgebouwen
centraal verwarmd) hebben olie-
ling. De olietank zit in de tuin
onder'de grond, alleen een stukje pijp
boven de aarde uit. Op gezette
uomt de olieman, vult de tank bij
vo.dwijnt ongezien. Alleen deponeert
siiln uw brievenbus een papiertje met een
hoeveel olie hij bijgevuld heeft,
„aar centrale verwarmingssystemen
nol met kolen gestookt worden, zijn de
hnlsen zo gebouwd, dat de kolen recht-
itrerks ln de stoolokelder aangevoerd kun-
n«n worden door een Juik in de buiten
muur Geen Amerikaanse kolenman die
op een Amerikaans lopertje komt.
huizen hebben heel vaak een cen-
verwarpiing. met gas gestookt cti
u nfaar aan de gasfabrieken „hoe
«hóón ga® is- De^eigenlijke kolenkachel
1een apparaat, dat men eigenlijk nog
maar-jin armere streken aantreft,
de mijngebieden, waar de kolen
voor het oprapen liggen.
of ln
?°mef8 half uurtje ln de buiten
lucht of s winters een paar uurtjes op
zolder maken het goed strijkklaar.
Het rugbrekende karwei van urenlang
strijken is nog niet tot in de perfectie op
gelost maar toch al wel een stuk lichter
gemaakt. Het goed wordt namelijk tussen
twee electrisch verwarmde draaiende lal
len gelegd Het „strijken" is dus geëlimi
neerd; alles wat de huisvrouw doet .is het
goed tussen de rollen doorleiden, hetgeen
zij zittend kan doen. Men kan er echter
alleen „plat goed" op strijken.
De lamme arm. gevolg van het kloppen
van mayonnaise en beslag, bestaat niet
meer. Aan de wand is een natuurlijk
electrisch apparaatje bevestigd, be
staande uit een hoge beker van roestvrij
staal, waarin een klopper rondwentelt. In
enkele minuten is het karwei gedaan zon
der pijn.
De vrieskist
Een artikel dat hoe langer hoe populair
der wordt is de ..freezer" een van buiten
geëmailleerde „vrieskist", waarin de tem
peratuur lager is dan in een koelkast. In
de „freezer" worden vlees, vis, groenten,
fruit e.d. opgeslagen op voorraad Als een
bepaald product, als gevolg van seizoens
omstandigheden bijzonder overvloedig en
voordelig is, dan koopt moeder de vrouw
een voorraad in, die voor maanden vol
doende is. Hetzelfde geldt voor vlees en
vis. Zo heeft men bovendien het voordeel,
dat men altijd voldoende levensmiddelen
in huis heeft om voor onverwachte gasten
zelfs een rijke maaltijd te kunnen opdie-
hen.
Tenslotte nog iet# over het koken. Het
bereiden van vlees en vis heeft hier heel
veel plaats in de oven van het gasfornuis.
Het spreekt vanzelf dat op deze wijze de
keuken veel minder (of veel minder snel)
De Amerikaanse huis-
vrouw beschikt over aller,
lei hulpmiddelen, die het
doen van de huishouding
vergemakkelijken. Hierbij
is een apparaat afgebeeld,
dat in weinig Amerikaanse
huishoudingen ontbreekt.
Het bestaat uit een vast
gedeelte en enkele onder
delen. die verwisseld kun
nen worden, zodat het in
strument voor verschillen
de doeleinden kan dienen.
Zoals het. toestel i? afge
beeld dient het om room of
eitrit le kloppen.
vuil wordt. Ook hier kan men dus v#n
een arbeidsbesparing spreken.
Waarover nog niet gesproken is, maar
wat niettemin een van de allergrootste
tijds-r en arbeidsbesparingen voor de huis
vrouw is) is het voedsel in blik o£ het
ingevroren voedsel. Alle mogelijke soepen,
groenten, fruit, ja men kan bijna geen
enkel product noemen, of het is in blik
verkrijgbaar. Inplaats van urenlang erw
tjes doppen of snijbonen snijden, is een
slag met de blikopener (en die kleine
dingetjes zijn hier ook heel goed en prac
tisch) voldoende. Denkt u nu niet dat de
Amerikaan nooit verse groenten krijgt. Hij
krijgt zijn portie vitaminen heus wel
binnen uit vruchtensappen, salades, rauwe
tomaat en komkommer.
De meer en meer-op de voorgrond tre
dende ingevroren producten (met de „free
zer" vormen zij een ideale combinatie)
hebben bovendien niets verloren aan vita
minen-gehalte en zijn ln een ommezientje
klaar, van verse aardbeitjes (met Kerst
mis) tot patates frites toe.
En toch
Goede Hollandse huismoeders, weest nu
echter niet ai te jaloers op uw Ameri
kaanse zusters. Zeker, het werk van de
Hollandse huisvrouw zou door een aantal
van deze mechanische hulpmiddelen zeer
verlicht kunnen worden, maar bedenkt
wel. dat men ook in Amerika nog altijd
geen machine heeft uitgevonden, die bed
den opmaakt, onder de divan veegt, de
zolder opruimt of de kelder dweilt.
En als die Amerikaanse huisvrouw met
voor honderden of misschien wel voor
duizend dollars waarde aan mechanische
hulpmiddelen ln haar huis 's avonds met
mijnheer haar gemaal eens naar de bios
coop wil, dan i6 er geen machine, die op
de kinderen past, maar moet de „baby
sitter" komen
De moderne keuken
D« Amerikaanse kejpken ia doorgaans
•er gerieflijk ingericht, gootsteen, aan-
rtcht, kastjes, gasfornuis, alles dicht bij
lelkar gebouwd, hetgeen veel geloop en
gedrentel overbodig maakt. Bovendien zijn
a verscheidene lichtpunten, zbdat ook,
werkend aan eeft aanrecht of een goot-
iteen, moeder de vrouw genoeg licht op
har werk heeft. F.lk gezin heeft verder
een electrische koelkast, waarin melk.
vlees, eieren, groente, enz. bewaard
blijven. Behalve dat op deze wijze veel
geloop naar de „kelderplank" uitgespaard
ilijft, is er veel minder bederf en daar
door veel minder kleine ergernis. De aller
nieuwste modellen koelkasten hehhervAen
süctrisch licht, dat automatisch Itanslaat
ikdedeur geopend wordt, jen vele wekken
un de binnenzijde van de deur, hetgeen
de cgpaciteit aanzienlijk vergroot, zodat
hoeveelheden levensmiddelen en
voorwerpen, zoals flessen e.d. bewaard
kunnen worden. Gootstenen hebben een
verzonken rooster, dat kan worden uitge
nomen voor een schoonmaakbeurt en Set
gehele-t.gootsteenprakje" gaat in een kfein
wllnisbakje naast of onde^r het aanrecht.
Het deksel hiervan wordt opgelicht doof
me| de voet op een pedaal te gappen:
moeder heeft dus beide handen vrij In de
bik zit een binnenbakje. dat er uitgelicht
kan wofden om geledigd te warden in de
grote vuilnisbak op Ijet achtérplatje.
De Amerikaanse familie, die 's morgens
bH het ontbijt natuurlijk vruchtensap nut
tigt eri geen sinaasappel uit 'blik wenst,
mrir uitgeperste verse sinaasappelen, be
hoeft deze niet op h.et ouderwetse persje
(half sigKip^appeltje voor half sinaasappel-
tjeHfct de Iftnd uit te drukken. Deze
familie .bezit een flinke pers op ^tevige
voet pet een lange hefboom, waar met een
hefboomslag een halve sinaasappel gele
digd woedt. Een nog beter aogaraat is een
'.electrische pers, waar men de halve
«inaasappJ tegen een sneldraaiende pers
aanhdhdvdie verden alle werk doet.
Het brood wordt geroosterd op een fclec-
trische rooster, die automatisch *3e snee
tje» uitstoot wanneer zij „licht", „middel"
of „donker" zijn, al naar wens Geen ver
brande toast, geen stank en geen boze
echtgenoot. moet wachten en zijn trein
dreigt tèYfiissen. Op tafel.staat de koffie
pot, electrisch aangesloten, waardoor de
koffie to de vereiste warmte blijffc^n geen
lid v«nViet gezin met een lauw ockitend-
drankje genoegen hoeft te nemeryJ
iAten wij thans aannemep, daj/man en
kroost na het ohtbij't het huis-oit zijn en
"loeder de vrouw aan de afwas begint*
lij gelnkklg en laten wij nu maar
men,'dat zij
•ttnemen,e
Haar zoveel mogelij*: werk
Wniemen dan heeft zijjeen electrische
zij een goede man heeft,
irk ifit handen
boraenwasmachine.
dan onder de warm#--1w3bn (natuurlijk*
Woft ieder huis wörmben klud' stromend
w»te#j afgespoeld en vchmlgens worden
"orden, koppen, schotels, glazen en taf el-
tilver in de bordeewasmachine geplaatst,
«urig in rekken. Dicht gaat het deksel.
I^oen draal aan de knob en de maclvine be-
te zoemen: spoelt warm water mgt
veep over alle voorwerpen, spoelt vervol-
gom mgt schoon warm water na en droogt
dW-met Warme Jucht. Is dit gebeurd, dan
«hekelt de machine zich zelf uit. Open de
*'op: alle f oorVerpen zijn gereed*)m weg*
Wet te wordeft, In bepaalde gootstenen
«Mft men Me voedselresténten niet eens
«verwijderen; zdj worden door een ver*
"Hjiig apparatuur tot pulp vermaten en
Wvoon.door 'de afvoerpijp weggevoerd.
I™*1" houdt ecljter uw theelepeltje vast,
TJ?. Ie machine is niet nauwkeurig en
hef niet erg zo'n klein voorwerpje
Vpie «poelen.
De machine, doet de was
«•rijf de machine zit,
^zamelt ons moderne huisvrouwtje vuil
bHifSuu^ Waarmede-zij naar de kelder of
rj*9«en verdwijnt. In haar automatischeI
'a z'^ P°Pd wasgotyi X
waapoi
om ep
ine'1660 draaiende trommel, voer;t
dioL. ,water toe °T1 de was te weken,
Wa» vu heet watér rtiet ztep. Is de
zeet»»Q.rm soed bewerkt, dan loopt het
uifj ®r alles g^ieel automatisch
word» r^h'^weg, schoon lauw water
VervolJ2!gevoer<i e" het epoelen begint,
«n draSf»njWordt °°k dit ^aler afgevoerd
totHit de, bommel d»or zonder water,
alle m,dd«lpuntvliedende kracht
ywhtdelen vgrljwel uit het wasgoed
zijn- Tenslotte schakelt dé.
m" weer uit.
w»8goed ls dan niet kurfrdroolL maar
TN de middeleeuwen, toen de ridders
-*■ met hun gezinnen ln isun eenzame
kastelen woonden, zagen jÊf en de hun
nen verlangend uit naar ©et bezoek van
reizedde»miiyiezarM^rs, die hen met hun
zang en spel kond#» vermaken.
Dikwijls ook lapten napr hun haard
steden terugJaceMe kruisvaarders en
reizigers aadfde kastelen aan om er voor
de komen^p nacht onderdak te vragen,
welk ver^fl^|MÜg ingewilligd werd.
want uit dffHHtde hun bewezen gast
vrijheid deeldflWeze uit den vreemde
komende lieden des avonds, als men zich
rond de h#ard schaarde, mede wat zij*op
hun .tochten hadden geh5ord en gezien
Alte huisgenoten warfn 's avonds bij
een; en het was dan -ook geen
aat zij 'op hun beurt het gehoorde
aan familielede® en vrienden
Vertelden, die het ook weeY in breder
kring rondvertelden^ Natuurlijk werden
de berichten, die van mond tot mond
gingen, op hun weg in de wereld maar
al tJbdikwijls danig verminkt.
Wanneet er op het slot een ..clerc" was,
dah tekende deze doorgaané Itet gehoorde
-ep Deze notities werden zorgvüldig be
waard en in de lpop der jarenf ontstond
dan een kroniek.
Af en toe kvyamen ook berichtgevers
met nieuwstijdingen uit verschillende
landen en steden, er wiren vorsten, die
in het buitenland hun eigen agenten had
den, die hun op de hoogte moesten hou
den van wat ter voorviel.
Zodoende waren de vorsten en de slot-
tjewoimrs vaA«h#t nieuwsu op de hoogde.
Ere""gewone burgers, de pporters, bleven
echter onkundig van wat ér elders voor
viel. v
Volgens dr'G D. J. Schotel was Venetië
het eerste rijk. waar re?ds vóór uit
vinding van de boekdyukkunst msrfhde-
lijks in handschrift een rvifüwsblad ver
scheen. de Gazetta.
Eerst na de uitvinding van de boek-
drukkunst.zaagn op geregelde tijden ver
schijnende nieuwsbladen het llpht, vooral,
toen de papierfabricage zich aanzienlijk
uitbreidde.
Vóór 1515 werd ln Duitsland af ei^ toe,
wannéér iets bijzonders was gebeurd,
een* „Newe Zeitung" uitgegeven
1 De oudste Engelse gedrigkte nieuwstij-
dingéh'worden te Logiden in het Britse
Museum bewaard, de titel is „The English
Mercury —«by authority at London by
*er,in een trechter, draait een knqi
daar begint net te zoemen.
De heer Smit. directeur van het Bureau
voor Exportbevordering van het Ministe
rie van Economische Zaken heeft tijdens
een door de New York Times gegeven
lunch verklaard, dat de invoer van Neder
landse goederen door de Ver. Staten op
het ogenblik een stijging met 15 k 20»/»,
in vergelijking met 1948 vertoont, terwijl
een grotere stijging kan worden verwacht
in 1950.
Volgens de heer Smit exporteert Neder
land meer dan 50 producten, waarvan
bloembollen de grootste post uitmaken.
Men is begonnen met een grote export
campagne voor Nederlandse kaassoorten,
waarbij de Nederlandse prodiycenten zich
aanpassen aan de smaak van de Ameri
kanen. Voorts is een campagne ontworpen
voor de export van Nederlandse sigaren
en voor Nederlandse chocolade en andere
versnaperingen.
Tandheelkundige studenten
roeren zich weer
Het bestuur van de Tandheelkundige
Studenténvereniging „John Tomes" en
van de Tandheelkundige Studenten Fa
culteit te Utrecht hebben aan de minister
van Sociale Zaken een request overhan
digd waarin zij uiting geven aan hun
bezorgdheid voor de volksgezondheid, die
huns inziens zou kunnen worden ge
schaad, indien de advertenties voor
nieuwe behandelingswijzen bij het plaat
sen van gebitten door tandheelkundige
inrichtingen op brede schaal resultaat
zouden hebben. Gevraagd wordt maat
regelen te overwegen en te bevorderen,
die het artsen en tandartsen in de* toe
komst onmogelijk zullen maken zich tot
met de volksgezondheid en hun beroeps
eer strijdige handelingen te verluien en
die voorts het publiceren van misleratoide
en bedrieglijke advertenties ter zake on
mogelijk zullen maken.
Enkele staalbedrijven in
V.S. werken weer
De Amerikaanse staalmaatschappij Jonea
and Laughlin, die de vierde plaats In
neemt in de Amerikaanse staalproductle,
Is met de bond van verenigde arbeiders
in de staalindustrie tot een schriftelijke
overeenkomst gekomen, de staking onmid
dellijk op te heffen. Verleden week sloot
de Bethlehem Steel een soortgelijke over
eenkomst. Nu zijmalleen nog de arbeiders
van de United States Steel de grootste
staalproducent ter wereld, ln staking
wegens hun eisen inzake
andere arbeidsvoorwaarden.
(Van onze parlementaire redacteur)
Indonesië is nooit een typisch Neder
lands gebied geweest, al heerste er het
Nederlandse gezag Integendeel: de Neder
landers hebben het volksleven zijn eigen
karakter doen 'behouden; de bevolking
bleef zo veel mogelijk 'onder eigen be
stuurshoofden en het behield onder iorg-
vuldige hoede van de Nederlanders eigen
cultuur, eigen zeden en eigen taal. De
Nederlander, die in Indonesië kwam.
merkte dat hij was overgeplaatst in een
land met een andere ziel.
De Nederlander echter, die aankomt in
de hoofdstad van Suriname, Paramaribo
(met gas en electriciteit en waterleiding,
maar nog steeds geen bestrate wegen),
voelt er zich spoedig thuis, want het
tropische land vertoont een Nederlands
cachet. De bevolking spreekt Nederlands
omdat het onderwijs altijd Nederlands wa»
en nog is. Nederlands is de voertaal in
Suriname De bevolking is ontstgan^en
ontwikkeld onder Nederlandse leiding en
Nederlands gezag en dat is merkbaar in
cultuur, taal en zeden. Van de ruim
180 000 inwoners .zijn er nauwelijks duizend
Nederlanders, maar overal merkt men ln
dit deel van Zuid-Amerika dat Suriname
een Nederlands gebied is.
Het verschil tussen Indonesië
en Suriname
Er is een groot verschil geweest in de
ontwikkeling van Indonesië en Suriname.
In Indonesië versch enen de Nederlander»
temidden van een talrijke bevolking
waarmee zij handel konden drijven omdat
de bevolking zelf produceerde Pas met
tertijd kreeg het Nederlandse bestuur
steeds meer invloed op die productie van
de bevolking en gaf het tenslotte leiding
aan het economische leven.
Maar toen Suriname in 1667 in Neder
lands bezit kwam, leefden er slechts en
kele duizenden Indianen, ongeschikt voor
regelmatig werk op landbouw-plantages.
West-lndië was echter dichterbij dan
Oost-Indië. dat toen met zeilschepen
nog slechts via de Kaap de Goede Hoop
kon worden bereikt omdat het Suez-
kanaal er nog» niet \#as Daarom was het
voordelig en had het zin, dat de Neder
landers het initiatief namen zelf in Suri
name plantages aan te leggen voor het
kweken van tropische producten. In Oost-
Indië kócht men de producten van 4fe
bevolking; in West-lndië wilde mpn zelf
her highnersesprinted 1588". Ook dit blad
verscheen slechts nu en dan.
In Frankrijk gaf de geneesheer Théo-
phraste Renaudot to 1631 de eerste weke
lijkse kranten uit, de eerste jaargang
werd door hem opgedragen aan Lodewijk
XIII. Het blad heette de „Gazette".
In ons land ontvingen de stedelijke re-
gUringen in de 15de en in het begin der
16de eeuw de nieuwstijdingen door boden
die hen vNth*«er of de residentie ge
zonden WMHPen die voor hun werk
rijkelijk wérden beloond.
Reeds sedert 1566 bestonden er leger-
berichten, nieuws- en loopmaren, die in
verschillend formaat Verschenen en
meestal uit vreemde talen warXL over
gezet en allerlei bijzonderheden Wvatten
over bloedige veldslagen, langdurige be
legeringen, plunderingen en moordpar
tijen, die op de verovering volgden*,
In de tweede helft der 16de eeuw had
den d® voornaamste steden haar eigen
agenten, die de belangrijkste nieuwstijdin
gen door postboden lieten over' -engen.
Lieden die Italiaanse. Duitse of Engelse,
berichten vertaalden en afschreven wer
den door de stedelijke besturen bezol
digd.
Hier 'en daar begonnen inmiddei» ge
octrooieerde courantiers legerberichten en
merkwaardige voorvallen wereldkundig
te maken, zoals bijv Abraham Verhoe-
JTêlk boekdrukker te Antwerpen en Broer
JafTsz te Amsterdam, die bekend was als
„CourgQtier in liet legek van S. Princ.
Exc." Eerstgenoemde gaf eedert 1620 zijn
„Nieuwe Tijdingen" periodiek uit.
Nathanael Butter te Londen volgde in
162% zijn voorbeeld.
In de dagen. Adat Broer Jansz. te Am
sterdam zijn -tiidinjfen hgt licht Het zien.
gaf de*weuw"aiIoris yéss#ler eveneens te
Amsterdam d|B.<;aj#ranre uyt Italiën en
Duytsch-landtjrjl#
Had de cou»»lfier geen jlleuws genoeg,
dan drilkfe Jnj zijn blad slechte gedeel
telijk %of my plaatste aan het eind een
waarschuiwng als: „Dewijle deze weke
geen postin noch brieven van Neuren-
bergh. Aufisburgh, Frankfoort, Ceulen enz.
zijn aangekomen, isser weynich t'adv -
seren voèrgnevallen", zoals J^n van Htl-
«n in ajn „courante" van 21 Januari
34 dee#7 I 1
De eerst bekende advertentie in ew-
Nederlandse krant komt1 voor in een der
Tijdingen 'Van Broer JaAsz. n.l. die van
1 23 Mei 1629, waarin de Verschijning van
N het bakkersbedrijf zit tegenwoordig al
heel weinig poëzie, heel wat. dat vroe
ger met de hand werd gedaan, geschiedt
n opze dagen machinaal. „Voorheen was
Jat allés zo geheel anders Men denke
slechts aan het avondje bij bakker De
Groot, waarvan Hildebrand in zijn C^:
mera Obscura ons vertelt. Met hoevWI
toewijding werden de speculaaspoppen
opgesierd, al was dan De Groot geen
dichter, er school poëzie in zijn vak.
Toch zijn er ook bakMTS
zich een byjvende plaats hebbenv£Ufl te
verwerven in onze Nederlandse letterkun
de. Een der bekendste is ong$*wijf,eld de
op 12 November 1757 te Vlissingen ge
boren Jacobus BellamV. Toen hij
vier jaar was stierf zijn vader, die zijn
moeder in bekrompen /omstandigheden
achterliet. Veel onderwijs heeft de jonge
Bellamy niet genoten en reeds op 12-
jarige leeftijd moest hij bij een bakker in
dienst treden om met zijn daar verdiende
loon zijn moeder te kunnen steunen. Tien
jaar lang is hij bakker gebleven, eerst
brood-, daarna koeke-bakkërsleerling en»
knecht.
Toch schreef hij reeds van zijn 13de
jaar al vferzen Zijn verzen trokken de
aandafrt van de plaatselijke predikant',
ds J. W te Water, die met behulp van
een aantal vrienden geld bijeenbracht om
de toen 20-jarige Bellamy in de gelegen
heid te stellen de bakkerij te verrulfen
voor de hogeschool.
De rector van de Latijnse school td Vliè-
singen gaf hem het nodige voorbereidende
onderwijs. Een ijverig bestudeerder van de
klassieke talen was Bellamy niet en vier
uur studeren peltelag was hem al haast te
veefc In Maart 1782 was hij echter toch
zover gekomen, dat hij te Utrecht in de
het tiende deel van WassenaeiV „Histo
risch Verhael" wordt aangewondigd.
Eerst na 1632 treft men ln elk nummerg
advertentlën aan. doch nooit meer dan
drie tegelijk!
De boekdrukker Otto Barents Smient
kreeg In 1655 toestemming de veertien
daagse „Satordagse éóurante" cn de we
kelijkse „Franse courante'* te, drukken.
Onder alle bilden, die wekeli.ks of, om
dp twee of drie dagen in ons land ver
schenen, was het belangrijkste de „Op-
regte Haerlemsche courant" van Abraham
Casteleyn, die 8 Januari 1658 het eerst
verscheen onder de titel „Weeckelijcke
ceurante van Europa".
Wlerkwaardig is, dat eerst ln 1794 men
begon ook advertentiën op te nemen, be
trekking hebbepd op geboorte-, huwe
lijks- en sterfgevallen
Te Rotterdam gaf in 1666 Johannes
Naeranus een ,,Rotterdamsche zee- en
posttijding" uit. Eerst in 1717 verscheen
de Rotterdamsche Courant met het stede
lijk wapen erop.
Den Haag bezat ln 1830 nog geen
nieuwsblad, doch ln 1667 gaf Chrlspijn
Hoeckwater, wonende ln de Poten, een
dagblad uit, voorzien van het stedelijk
wapen en getiteld: „Haegee posttijdin-
8*?n de loop der 17de ee\iw had men te.
Dqrdrecht geen eigen couraiter De stede
lijke %v«rheid was op elders vel hljnen-
de nieuwstijdingen geabonneerd^
theologie zou gaan studeren Een onge
lukkige liefde maakte hem dikwijls mij
merend en lusteloos, hetgeen aan zijn stu
die niet ten goede kwam. Theoloog van
naam hij heeft het nooit verder ge
bracht dan het houden van enige proef
preken in 1785 is hij nooit #fcvorden.
als dichter echter heeft hij vror onze
litteratuur grote betekenis gehad, hij toch
heeft de rijmelarij der 18de eeuwse dich
ters vervangeq d°or gezonder opvattingen
en door zijn vaderlandse zangen en rijm
loze verzen is hij een der voorlopers ge
weest van de modernere poëzie. Nog he
den kan men zijn verzen lezen en waar
deren.
Jacobus Bellamy stierf 3 Maart 1789 te
Utrecht. 29 jaar oud zijnde. Een veelbelo
vend dichter is met hem verloren gègaan.
TSen merkwaardige figuur is ook geweest
de Alkmaarse bakker Evert Masdorp
(18181871). die van zijn ouders school
meester moest worden. Toen hij het reeds
tot kwekeling had gebracht, stierf in 1836
zijn^ vader op zijn sterfbed liet de oude
Masdorp Evert bij zich komen en zeide tot
hem: „Zorg voor je moeder, je broers en
zusters.en dVbakkerij." Evert beloofde
dit te zullen doen en heeft het ook gedaan
In 1858 gaf hij. publicerende onder het
pseudoniem M P. Rosmade, zijn eerste en
enige'vermeldingswaardige historische ro
man „De Heidenpriester van Harrago" uit.
Nfrgst de titelheld Wittimer van Harrago.
eJT listig en wreed heidens prie
de Frankische predikers teanimet C
dom tegenwerkt, is de belangrijkste figuu
uit deze roman Fredegonde. bekend uit d
bloedige geschiedenis der Merovingische
koningen.
Later heeft Masdorp de bakkerij van de
hand- gedaan. In 1871 werd hij waagmees-
van Alkmaar, doch nog in hetzelfde
jkar stierf hij.
In de Schoutenstraat te Utrecht aan
schouwde op 28 September )846 Gerrit van
Rijn. als zoon van de bakker Van Rijn,
die daar in 1830 de nog ateeds bestaande
ten bekende bakkerij van „Tafelkoeckgens
gpi Tekantjes" vestigde, het levenslicht.
Gerrit zou later in d$ zaak v^kzijn
vader komen Na de lagere school ^Heb
ben bezocht, werd hij door zijn'va|p aan
het boofd gezet van een tweede zaak „Den
Duitschen Adelaar", het oudste adres van
de „Tekantjes" sedert 1726.
Die „Tekantjeë" nu deden Van Rijn ln
zijn pen klimmen'om ter gelegenheid van
hun 150-jarig bestaan het boekje „De zes
tien Schouten eteechse Tafelkoeckgens"
Later voelde Gerrit van Rijn er veel
voor predikant te worden en 6prak daaj-
over met Nicolaas Beets, die hem echter
zelde dat er evengoed behoefte bestond
aan goede bakkers als aan predikanten.
In 1874 zei Van Rijn evenwel de pak-
verbouwen. Omdat er in Suriname niet
voldoende arbeidskrachten waren voor het
zware werk in de klei op de plantages,
werden die er heengevoerd uit Afrika als
slaven. Hun blanke meesters bepaalden
echter het karakter van het land. Suri
name heeft nooit een talrijke eigen bevel»-
king gehad. Het was een Nederlandse
volksplanting aanvankelijk bestaande
uit Afrikaanse negers, later aangevuld met
Brits-Indiërs en Javanen en nog steeda
heeft het land een typisch Nederlands
karakter met een bevolking, die enthou
siast Oranjegezind is. In Paramaribo staa'
een standbeeld van Koningin Wilhelmina,
dat de bevolking heeft opgericht bij haar
25-jarig regeringsjubileum.
Verval
In de zeventiende en achttiende eeuw
heerste er welvaart in Suriname omdat
het het enige gebied was waar Europeanen
met hun kapitaal en organisatie-talent,
met hun landbouw-ervaring en handels
kennis. kortom: met westerse methoden,
zelf in tropisch gebied plantages aanleg
den en tropische producten kweekten voor
de wereldmarkt. Maar in de vorige eeuw
gingen de Europeanen meer en meer
elders in tropisch gebied ook de Neder
landers in Oost-Indië ,de leiding nemen
an de productje en mede door de aanleg
van het Suez-kanaal ging de voorsprong
West-lndië geheel verloren. Sedert
dien is Suriname als tropisch landbouw-
ïDaed in verval geraakt en het ontbreken
an een oorspronkelijke bevolking, het
gebrek aan arbeidskrachten, is nog steedX
een belemmering om het land tot bloei
te brengen.
Emigratie
De vraag rijst ln deze dagen onwille
keurig of er in Suriname geschikte vesti
gingsmogelijkheden zijn voor de overtol-
ligen van de tien mlllioen Nederlander#,
die hier op een kluitje wonen, terwijl
Suriname (ongeveer zo groot als Java dat
40 millioen inwoners heeft) nog geen
200 000 inwoners telt. De Nederlanders uit
Suri^me, die men ln Den Haag ontmoet
en die er gezond uitzien, noemen het Suri
naamse klimaat, hoewel enigszins vochtig,
voor Europeanen niet ongunstig, 's Nachta
daalt de temperatuur tot ongeveer 65 gr.
F (18 gr C.) en overdag loopt de tempe
ratuur op tot ongeveer 96 gr. F. (35 gr. C.),
maar de warmte is te verdragen doordat
er altijd wind is. Slechts zelden behoeft
men onder een deken te slapen. Er zijn
lange en korte perioden van regen en
droogte, die echter niet zo regelmatig zijn
als in Indonesië. De Nederlander behoeft
dus om het klimaat niet uit Suriname weg
te blij vee. Het werk in de zware klei op
de plantages is echter voor Europeanen
niet vol te houden. In het binnenland
heersen malaria en andere infectieziekten,
'doch de hoofdstad Paramaribo is er feite
lijk vrij van.
Stichting Mechanische
Landbouw Suriname"
In de tweede heift van de vorige eeuw
is een groot opgezette poging gedaan
Nederlandse boeren naar Suriname over
te planten. Die poging is mislukt omdat
zij niet goed was voorbereid, maar de
afstammelingen van die boeren, die zich
hebben kunnen handhaven, zijn nog steeds
in de omgeving van Paramaribo gevestigd
en zij leiden er een goed léven, iets beter
dan een middenstander in Nederland. Ook
nu bestaat er weer grote belangstelling
onder de Nederlandse boeren voor emi
gratie naar Suriname, waarvoor in het
leven is geroepen Me Stichting voor
Mechanische Landbouw Suriname, geves
tigd aan de «Pagklaan 5 in Den Haag.
Deze stichting, die wordt gesteund/ttit het
Welvaartsfonds Suriname, heeft Iten doel
in het district Nickerie polders aan te
leggen, waar Nederlandse boeren zich
kunnen vestigen. Er zullen polders worden
aangelegd van 500 hectare, waarin plaata
lng ls
aiders
■kerij vaarwel. Nu Wijdde hij zjfh geheel
aan de letterkunde, voornamelijk de his
torie had zijn belangstelling. Zijn werk
vond waardering en hij werd dan ook
opgenomen ln de Maatachappij der Neder
landse Letterkunde.
Na een tijd van zoeken en zwerven wprd
hij in 1890 benoemd tot ambtenaar, spe
ciaal belast met de Bibliotheek te Rot
terdam, in 1906 volgde zijn benoeming tot
Bibliothecaris Van zijn vele publicaties
noemen wij zijn lYvensbeschrijving vgiT
Nicolaas Beets, een standaardwerk in twee
delen. Op 1 Augustus 1912 blies hij zijn
laatste adem uit. 1
Nog e|n litteraire bakker willen wij
hier vermelden alle poëten onder dé
bakkëre in het kort beschrijven zou te
veel plaatsruimte vergei$ namelijk.
Frpnk Lateur; die 4 October 1872 te Heule
bij Kortoijk werd gqboren. Als StlJn Streu-
vels. heeft deze Zuid Nederlander onze
litteratuur verrijk® met vele werken van
de «frste rang. Toen Frarjfc 12 jakr oud
was verhuisden zijn ouders n«ar Aoelghem.
waar zijn vader aich vestigde als pastel
bakker. De jongen voelde zich aangetrok
ken tot dg studie, zodat hij. die weldra zijn
vader in ide bakkerij moest helpen, zijn
tijd had 6e verdelen tussen de bakkerij en
intellëctnele arbeid. En uit hem ls de grote
prozaïst gegroeid, die onder de groten een
eerste plaats inneemt. Stijn Streuvelsls
een neef van de koning der Vlaamse
dichters, Guidp Gezelle.
Stijn Streuve"
het romPuischg _r_
geven. Het. centrale punt ervan is zonder
twijfel zijl* roman De Vlaschaard. Sterk
spreken uit zijn werken natuurgebonden-
heid en religieuie traditie. Doch ook de
humor van de schrijver valt steeds wéér
op.
dat er op den duur 20 van zulke pold*
zullen worden aangelegd.
Bijna dagelijks komen er bij de Stichting
aanvragen binnen om inlichtingen en
bemiddeling, maar omdat Suriname arm
is aan kapitaal moet degene, die zich in
Suriname wil vestigen, zelf een beetje
kapitaal meebrengen. Anders wordt hij
niet toegelaten.
SugHe heeft ln het algemeen behoefte
a:>rini>al om nieuwe ondernemingen
fab^B^bijvoorbeeld, op te zetten. Er il
kapitaal nodig" om het land tot ontwik
keling te brengen en met die ontwikkA
ling zou er dan ook wel behoefte kome.u
aan meer Nederlandse intellectuelen, die»
men thans nog niet nodig heeft in Suri
name. Er kan wel enig technisah personea*
worden gebruikt bij de bauxietwinning:
maar in hoofdzaak vraagt Suriname voor
lopig energieke landbouwers om met
westerse mechanische middelen de zaken
aan te pakken.
Bestaansbasis verbreed
Er is in de loop der tijden, sinds het
verval, heel wat aan Suriname gedokterd
en voor millioenen aan „medicijnen" zijn
aan jiet land besteed, pgenschijnlijk zon
der resultaat. Maar toch is de bestaans
basis breder geworden, nlet.alleet) omdat
nu ook de mijnbouw van grote betekenis
is en het land dus niet langer afhankelijk
is van de eenzijdige landbouwproductie,
mdar #(en gunstiger factor is metterjaren
geworden dat de bevolkingslaqdbouw meer
in eigen behoeften van het land kan
voorzien. Wanneer de producten van de
onderpemingslandbouw op de wereld
markt In een tijd van depressie weinig
brengen, dan is het /«eer onvoordelig
wanneer voor de eigen levensbehoefte van
de bevolking allerlei voedsel moet worden
ingevoerd. Ipdien echter de eigen pro
ductie in eigen behoefte kan voorzien,
dan is het niet direct een ramp wanneer'
•de expbrt minder opbrengt. Dan kah men
een stootje van de slechte tijden velen.
H«t leggen \^an de basis voor de welvabrt
van Suriname heeft vele tientallen jaren
van gestage arbeid gekost, gepaard gaande
met tegenslagen en mislukkingen, njkar
de SurinatoWs geloven thans meer dan
ooit in de toekomst van het bijna nog
onontgonhen grote land.
Stijn ^reurels heeft ons ln zijn werk
onlRtische epos van Vlaanderep ge-
Inbrekers werden gestoord
en sloegen met een pook
Drie fnbreVer8 bYaehten een nachfelilk
bezoek aap de woning van de Baarnse
-tanaarts J. Sch Zij verschaften zich toe
gang door middel van een valse sleutel,
sneden de telefoonlelding ln de spreek
kamer door en gingen in alle rust aèn het
inladgn van vloerkleden ln de daar aan
wezige- en aan de tandarts toebehorende
auto. De echtgenote, die alleèn thuis was,
werd door het geblaf vap' haar hond wak
ker en ging naar beneden. In de garage
trof zij twee van*de drie inbrekers afcn.
die haar met een pook te lijf gingen, ter
wijl de motor van de wagen reeds wa#
aangeslagen. De echtgenote begon luid
keels om hulp te roepen en vluchttere
straat op Buren verschenen op Haar ge
roep en de inbrekers gingen met mede
neming van duizend gulden a«n geld aan
de haal.
