Een S.O.S. kwam nooit uit „veilig gebied" Elten rust uit van invasie JVarodny podnik" - ondergang voor Praags middenstand s* Mechanische hulpmiddelen vervangen personeel Suriname, gebied met volkomen Nederlands karakter in Amerika Bakkers als litteratoren Oudste Nederlandse couranten SLUIPSCHUTTERS VOOR ONZE KUST (II) Tussen de mijnen beste vis! de Demagnetiseren - of niet Land in de schaduw Geen Sinterklaas-speelgoed BIOSCOOPPORTIERS „VERGATEN" DE FOOIEN OP BELASTINGFORMULIER Fiscale recherche voelt hen aan de tand Na een half jaar drostamt (II) 163.000 Ansichtkaarten in 4 maanden KUNSTN1ÊVWS~ Op hoorspel luisterpost 1500 Zakenmensen in arrest bij één razzia Beursoverzicht BEURS VAN AMSTERDAM Ett ■SI, IS) r 5* su IS De Amerikaanse vrouw thuis sen Onze export naar de V.S. stijgt De taal van de Surinamers is Nederlands Dichters en prozaïsten van naam Berichtgeving in vroeger tijd ADOLPHUS Ruime maat..,. TWEEDE BLAD - PAGINA t (Van onze speciale verslaggever) en mijnen werden gelegd tn vijandelijke vaarwateren. and mines were laid in ennemy waters. Zo koorden we in de oorlog tussen het geratel van de Duitse stoorzenders door meermalen het peallieerde leperbencht van de Home Service eindigen. Dan waren weer vliegtuigen of motortorpedoboten voor onze kust geweest om de Duitce scheepvaart, die meestal vlak onder de wal doorkroop, een voet dwars te setten. Die mijnen werden in kaart gebracht. Maar dikwijls werden z\j in Stikdonkere nachten neergeworpen en wie garandeert dan, dat de beste navigator niet een paar mijltjes fout u geweest? Misschien zijn de mijnenvelden voor een groot deel thane veilig. Maar misschien liggen ook in enkele of wellicht in vele gedeelten de sluipschutters op een kluitje. Gevaarlijk gebied blijft het... nog jaren! XJET IS NU EENMAAL een menselijke eigenschap en de zeeman, die wel eens meer wat moet wagen, ontkomt er zeker niet aan dat geregeld tussen gevaren verkeren wat nonchalant maajrt Het Is tenminste een niet »e ontkennen feit. dat vele zeevaarders nogal eens een •tukje zeeweg „afsnijden- en dan het risico maar nemen door onveilig gebied te stomen Het gaat tienmaal goed. het gaat misschien vijftig maal goed en dat maakt overmoedig' De vissers vooral worden wel oens in mijnenvelden aan getroffen en z(j beweren dat daar de meeste en de beste vis zit Het ia ook bekend, dat zij dia van de Bcandinaviache routes komen bij het lichtschip Pit (zie kssrt) dikwijls niet Westwaarts opgaan, de route EIbe-Humber volgend tot *U het betonde kanaal be reiken dat Zuidwaarts naar Teael leidt. Die omweg vinden zij te groot En dus Saan zij bij Pit direct om de Zuid door et zgn.'dood gebied en dus d-rht langs de Westrand van het grote mtii.eovei'd. In nautische kringen wint de stelling veld. dat de fvar. In ballast komende van Hamburg, niet d» route vlak benoorden de Waddeneilanden heeft genomen maar de langere route ten Noorden, van hel grote mijnenveld teneinde niet te dlctn onder de kuat te komen Het had de da* tevoren zwaar gestormd en een leeg schip heeft dan liever de ruimte En het Is niet onmogelijk, dat de Ivar toen bt} het licht schip Pit direct de Zuidelijke koers door het dood gebied heeft genomtn *n toen door de harde Westelijke wind en de stroom een te grote Oostelijke drift heeft gekregen, waardoor het schlo over de grens ven het mijnenveld verdaagde, met bet bekende noodlottige gevolg Maar wet er ook gebeurd mag zijn. de Ivar zat in gevaarlilk gebied en een groot aantal milten van de geveegde «analen Peil de noodkreet T\E MARINE en natuurlijk speciaal de MDnanveegdlenst is er fel op precies te weten waar de schepen op een mijn lopen Da doeltreffendheid van hun veeg werk staat of valt ermee In de loop der jkren ia men tot de merkwaardige ont dekking gekomen, dat heel wat schenen die op een mijn liepen het noodsein gaven en die nog ntet gehee! Invalide of ringend waren trachtten zo «nel mogelijk uit het gevaarlijke gebied waarin zij zich bevon den in het geveegde kanaal t* komen De aasurantie is nu eenmaal nlat erg meegaand mei schepen dl* van de veilige routes afwijken Peiling van de plaats waar de eerste noodkreet was gegeven, wee» totnutoe altijd uit. dat het schip bulten zijn boekie (veilige route) was gegaan en bang voor de gevolgen als een hans In het geveegd* kanaal trachtte te komen *s«r het dan meestal werd aankcrnffen M .ar het pell- iiatlon liet zich niet foppen (.lords heeft heel wat processen gewonnen van da zee man. die. wat risico nam en zijn onge luk tegemoet voer In 1945 werd met Britse hulp begonnen de wateren lang' de Nederlandse kust van ■lijnen vrij te maken Toen kwamen 44 mijnenvegers In actie en In enkele jaren werd langs de 150 m(j! lange kustrouta een kanaal van 2 mijl breedte geveegd terwijl van dit kanaal toegangswegen naai de Nederlandse zeegaten en havens wer den gemaakt Dit was werk dat uiterst •orgvuldlg moest geschieden Van de aavlgatlekunsl van de officieren werd «eer veel gevergd en s'k gebied ■soest op magnetische mtJnen olet minder dan twaaft maal Worden geveegd omdat fr mllnen tQn die twaalfmaal moeten Worden «raetlveerd vóór *U ontploffen. Met de acoustischa mijn dia op de ge- luidst rillingen van da scheepsschroef Ontploft, bad men ook veel te stellen Thans vsren nog geregeld twee flottille» mijnenvegers op onze kust en momenteel werkt een der flottilles bij de Wadden Het doel Is nu alle geveegde routes 'ot Vier mijl te verbreden. Kostbaar zijn dero maatregelen tei beveiliging ven de scheepvaart Per vier kante mijl bedragen deze voor een divisie een 8 mijnen vegers 111000 Daarvooc moet een werkschlp van de Mijnenveeg dienst, san boord waarvan de nodig» reparaties kunnen worden verricht wor den aangehouden iHr Ms Vulkaani En Texel eert de gevallen Runen Op April 1990 zal op Texel een monu ment worden onthuld ter nagedachtenis aan de gevallenen io de a.g, Russen- opstand Op 9 April 1949 bevonden zich op Teael -Ca 8C0 Russische krijgsgevangenen, die door de Duiteera ale troepen waren inge lijfd. Toen tij vernemen, det zij zouden worden Ingezet tegen de geallieerden, kwamen de Russen ln opstand. 235 over leefden de strijd Hun heldhaftig verzet had tot resultaat, dat de Duitsers geen tijd hadden om meer represaille-maat regelen tegen de bevolking van het eiland te nemen Men hoopt bet monument te kunnen onthullen ln aanwezigheid ven een aantal overlevenden, die zich momen teel ln Rusland bevinden. KERKELIJKE MUTATIES. Ned Her*. Kerk. Beroepen te Broek op Langend ijk A. J. van Heuven te 'e-Ora- vendeel. te Ommen (2e pred.pl.) L. J. R. Kalmijn te Vaaaaen Bedankt voor Breukalen (vee. H. M. Cnoaaen) C. Warmolt» te IJselmonde. voor Lage Zwaiuwe A. J. v d. Ham te Hans- weert. voor^Nleuw Weerdinge (toez.) A. M. v. d. Neut te Medemblik. Beroepen te Ouderkerk aan de IJael A. J. Timmer te Polsbroek. Bedankt voor Nijkerk 3 v. d. Heuvel te Schoonhoven. Oeref Kerken. Beroepen te Tzum A. Langeler. eend. te Amsterdam. Chr Oeref Kerk. Tweetal te Maaraaen 8. v. d. Molen ta Leeuwarden «n P. Zwier te Zwasgweetetode. Beroepen te Hilvereum (le pred.pL) N. de Jong te MiddeJbarnis. Bedankt voor Drogeham en Kempen J. r. Vel «ma te Bunschoten. Geref Kerken art. XI K.O Beroepen te Harden berg S. de Waard te Ifeaetiui*. 1» Orootecaet J. Kok te Noordbergua. zo'n flottille vergt 150 man varend en 200 man walpersoneel ln het Nederlandse veeg gebied heeft de Mijnen veegdlenst zo veel mogelijk bestaande mijnenvelden op geruimd. Verankerde mijnen zijn er niet meer Maar voor we prectlsch ven de magne tische en de acoustlsche mUn af zijn. hebben we nog wel een Jaar of zeven de tijd Tot dan geldt het devies: Vegen en vareuln de veilige routesl Demagnetiseren blijft ln de komende Jaren het wapen, dat de schepen zelf tiget» het mlinengevasr kunnen voeren En daar om is het wel van belang, dat juist dezer dagen bij de visserij en de koopvaardij toenemende bezwaren tegen het periollek demagnetiseren (het Immuniseren van de scheepsromp tegen magnetische mijnen) sün ontstaan Een der gevolgen van elke demagnetisering Is namelijk, dat het kom pas ernstig ontregeld raakt, hetgeen vele moeilijkheden voor de navigatie kan op leveren De practijk heeft bewezen, zo zegt men vooral in visserijkringen, dat er geen on gelukken door magnetische (nU»1*" zijn gebeurd, waartegenover staat, dat de kom- pasafwilkmgon wel verscheidene klelngre ongevallen hebbcm teweeggebracht De Koninklijke MarfnV adviseert echter bat voortzetten der demagnetlsering Wan neer dit niet periodiek was gebeurd, zou den er. volgens haar experts, zeker wél ongelukken zijn gebeurdI WOENSDAG B NOVEh/b» Dit Is géén Sinterklaas- speelgoed. maar een model op schaal van een Ameri kaanse helicoptère. die thans in serie voor de Ame> rikaanse marine 1q aan bouw is. Helicoptères heb ben de grote belangstelling van militaire deskundigen, omdat zij voor het sneilf vervoer van allerlei mili taire goederen en personen In aanmerking komen In dien de tekenen niet be driegen. zal de helicoptère de gesleepte zweefvliegtui gen gaan verdringen Tegen het einde yan de vorige oorlog hebben de geallieer den op grote schaal van ge sleepte zweefvliegtuigen ge. bruik gemaakt bvj de uit voering van landingen uit de lucht. (Arnhem) Veel materieel en manschappen werd door de lucht naar het oorlogstoneel aange voerd. Maar de bestuurder van het losgekoppelde zweefvliegtuig mftest. zodra hij vrij begon te zweven, met zlin zweefvliegtuig on middellijk naar de grond en veel keuze werd hem daar bij niet gelaten Anders ligt het bij de helicoptère. Deze rijst zelfstandig omhoog en kan daarna, met afgezette motoren, door een motor vliegtuig op sleeptouw wor den genomen naar de plaats van bestemming Daar aan gekomen, kan de bestuur der een plaats uitkiezen, die hem lijkt, want hij beschikt over eigen motorvermogen Op dit gebied hebben de Amerikanen reeds proefne mingen verricht, die een gunstig resultaat oplever den Zo heeft men beman ningen van vliegtuigen, die In een barre woestenij een gedwongen daltng hadden moeten uitvoeren en waar bij het onmogelijk bleek het vliegtuig ter plaatse te doen opstijgen, met behulp van een gesleepte helicop tère uit hun benarde positie verlost De Plasecki Heli- coptère-fabriek te Morton in Pennsylvanlë heeft voor de Amerikaanse marine een helicoptère ontwikkeld, die van twee motoren is voor zien. Naar men zegt is dit de grootste helicoptère. die ooit ter wereld ls gebouwd. De Plasecki H 12 heeft de laadcapacfteit van een Dou glas DC 3 Er kunnen ka nonnen en motortrekkera mee worden vervoerd en het is niet onmogelijk, dat met dergelijke helicoptères als de Piaseckl H 12 kranen en dekschuiten komen vervallen voor het vervoer van materieel van schip naar kust. wanneer een lan. ding moet worden uitge voerd. Tijdens een onderzoek naar de inkom sten van de Rotterdamse bloacoopportiera.I dat uitging van de afdeling Reco van da Inspectie der Directie Belastingen, heeft i men vastgesteld, dat van vrijwel geen enkele portier de opgaven op de belaating- blliet'.én met de werkelijkheid overeen kwamen en dat de verechlllen soms hon derden guldens per maand bedroegen Het onderzoek werd Ingesteld, toen de Rasd van Beroep tn enkele twijfelgeval len onvoldoende matertaai bleek te heb ben om een definitieve uitspraak te doan Pa een uitgebreid vooronderzoek, waarbij het aan'al verkochte plaatsbewijzen In een bepaalde periode gecontroleerd werd met mbegrip van voorverkoopplaataan werden da portiers veertig In totaal, bij de In- «pectle ontboden en daar moesten enkelen van hen. die bU grote theaters werken, toegpven. dat zij In het topjaar 1948 aan fooien en door onderhsndse verkoop eoma 200 gulden per week hadden verdiend, terwijl zü op hun belastingbiljet10 gulden Invulden In de volgende jaren was het gemiddelde bedrag beduidend min der maar toch nog groot la één geval moest een portier een ffpeciale reportage) TN DEZE KILLE DAGEN la het stil op de markt te Elten Markt heet bet plein Overal In Elten tiet men de Nederlandss straatnaamborden: witte letters op een blauwe achter grond De auto's wachten op hat par keerterrein Er zijn altijd gasten Men ziet te In de herberg Zum Schwan, of b|j Wanders of bij Zum Stern, alle drie vrij grote zaken, gelegen san bet marktplein Hri Is erfl stil Maar 8etc meier! Toen •tonden de mareehaosaeea hier bet vef- keer te rrgrlen ala In de drukste Neder landse stad Naar schattint kwamen er temlddeld MM auto's per dag. Men beeft bfl de Elterberg éénrlchtlngverkeee moe ten lnsi'».n Er wes een speelss! par keerterrein nodig voor de autobussen. In de eesiaoranta werden aan da lopend# baad diners geserveerd Het was een kerntU. die maanden heeft gednnrd. leder wilde naar Elten. feder wilde •en prentbriefkaart sturen om zijn vrien den te laten weten, dat ook bij er was geweest Er zijn ongelofelijke hoeveel heden prentbriefkaarten verzonden uit bet onaanzienlijke Elten. Op de drukke dagen moest de postbus op de Markt om bet uur worden gelicht Van Mei tot September zijn op het postkantoor te Elten 163 000 portregeia ven 2 cent ver kocht Ze hebben bet voor ons evjo uit gerekend. Er loopt een verhaal, dat iets van deze trek verklaart De eigenaar ven Zum Schwan begreep dadelijk, dat Nederland belangstelling voor Elten zou hebben Ais goed zakenman trok bt) naar reisbu reaus ln bet Westen „Organiseer toch ten neer Elten en naar Montferland." ze! hij. „en laat de paaaaglers bij Zum Schwan eten" Het gebeurde geltjk hij had voor gesteld, masr op een manter ala niemand zlcb hsd kunnen voorstellen. Winkels Nederlands UET PLAATSJE heeft ven deze '-vasle zeker geprofiteerd De wlnketr hebben ar extra door verkocht Men moet echter niet naar Elten jaan om er Duitse ar tikelen te kopen. Allee Is er Nederlands: de chocolade, de tandpasta, de koekjes, de zuurtjes, de sigaretten, de ralanterl«arti kelen. de fietsen, de lampen, de.... Allee! Elten, det toch veel welvarender aandoet dan bet gebied btj Tuddern. beeft nog andere materiële voordelen van de grenscorrectie. Let wel op bet woord ..materieel" natuurlijk! Een groot deel van de arbeidende bevolking werkt te Emmerik. Een ander deel beeft arbeid tn ons land gezocht, WJv. bij de kunatxijfa- brieken te Arnhem, maar de «ntmo om ln Nederland te werken ls plotseling be koeld. slnd de devaluatie de markt ten opzicht» van de gulden duurder beeft «smaakt Reeds vóór dm devaluatie bad de grensganger het voordeel, dat hl) very diende volgens het Duitse loon- en prijst peil. dal hoger ligt den bij ona. doch dat ht) zijn geld uitgaf In Nederland, waar de levensmiddelen veel goedkoper »tjn. Dat verschil la nu nog groter geworden. Voor de landbouwende bevolking ligt het andera De Inkomsten uit de zwarte maskt ztjn weggevallen Boter kost geen fsntsstlsche prijs meer En zoveel andere dingen De Eltensren lopen heus niet met de grenscorrecties weg. masr ze hebben toch wel eens onder elkaar gegniffeld en gezegd: „Nu kunnen wij opeens ook eieren en melk krijgen...." De boeren en tuinders moeten zich'nu richten op de Nederlandse markt, die asn betere kwa liteiten is gewend. De van oudsher Ne derlandse landbouw ln bet algemeen heeft op de landbouw ln dit gebied een voor sprong Een land- en een tulnbouwcon- suient ztjn druk in de weer om de nieuwe Nederlandse agrariërs, die dat wensen, voorlichting te geven Er worden biet veel asperges geteeld, waarvoor la Ne derland wellicht een markt la te vinden ala de kwaliteit aan de tmaek bier la aangepast Op de „Berg" TTE ATTRACTIE ven Elten la de «berg". Een vrij steile weg voert neer de heuvel, waarop da stukgeschoten kerk •tast Het kerkhof van Elten-rfacb ligt er bij Ook de abdij ziet men daar op deze nu zo stille plek. onder de iwasr ge schonden toren waarvan men niet be grijpt, dat btj nog niet is Ingezakt Een bord in bet Nederlands, wijst neer bet terrM van het uitgebrande stenen karkas, wasrtn eens een riant gelegen Kurhote! wes gevestigd Daar geniet men vso een Inderdaad zeer schoon uitricht op Duits land Rechta «let men da Rijn. tn de verte ligt wet er vao Emmerik overbleef Ni» is de plek verlaten, 's zomers was h4Nr stampvol. De andere besienawaardiaheid ligt er vlakbij de DrususpuL Ook daarbij staat een café. Als wij naar het stukgeschoten ge bouwtje lopen komt uit het nabijgelegen hula een meisje ven echt. negen jaar op ons sf. Zij steekt als een gramofoonplaat een verhaal sf over de put, TB meter diep. gegraven le bet jaar 12 door Druau» Met twee emmers werd het water opgehanid eo in een reservoir bewaard. Det wee eeuwenlang bier de waterleiding. Z|J schept een beker roet water en laat drie scheutjes naar beneden vallen.Een.... twee.... drie. Het duurt zeven seconden eer het beneden la En wij horen beneden een «echt geplas.... Eén.... tree.... drie.... Wij weten nu wel, dat de pqt veel Jonger Is. meer het verheel is toch wel aardig. Onze putten wachten geen zeven secondeo met antwoord, als men ee wat inwerpt. Het sprekende automaatje b klaar met bet verhaaL Ook deer moet wat In, tfl bet achteraf. Sb nacht to bewaring worden gehouden, om dat zijn valt» verklaringen het onderzoek te zeer vertraagd hadden Hoewel men bij de Inspectie overtuigd is, dat ook de café-portier* efl de tram conducteurs niet alle fooien opgeven, neemt Belastingen aan. dat ontduiking daar op veel kleinere schaal wordt ge pleegd. dan b\j da blosroopportiera. De radio heeft de afgelopen week ge wijd aan de jeugd en het kon niet anders of het hoorspel moest hierin een aandeel nemen Dat sandeel ls gelukkig geweest en was tevens een experiment Want Vera's regisseur 8 de Vrlee Jr durfde een wat totnutoe voor «over ons be kend niet een van ztjn collega's heeft gewaagd Hl) ruimde een belangrijk» plaat» ln voor dlettanten, teta wat wel eens gebeurd ls, masr gelukkig nooit is herhaald, uitgezonderd dan figuratie En die dilettanten waren kinderen, pleeg kinderen uit enkele tehuizen Het spel „Kinderen van de straat" geschreven door Ary van Nlerop naar het gelijk namige klndertoneelstuk vsn de Deense schrijfster Estrtd Ott, leende zich er bij uitstek toe. Masr wie de eisen kant, dia aan de leden van de vaste hoorapel-kern van de Ned. Radio Unie worden gesteld, kan niet anders dan de moed van de re gisseur waarderen om met een aantal doodgewone hinderen, zonder speciale aanleg of opvoeding In zee te raan. Er ls natuurltjk een keus gedaan uit vele gegadigden, er la veel en lang gerepe teerd onder Jan C. Ubink. maar het re sultaat kan men rustig els „boven ver wachting" kenmerken. Voor Piet te Nuyl Sr werd de rol ven de concierge, die de losgeslagen jeugd ven de huur kazerne weet te interesseren voor betere tijdsbesteding dan kattekwaed uitvoeren, een gransrol en de kinderstemmen, die de kern ln enkele leden bezit, kreeg een be langrijke versterking In de tebulsjeugd, die voor dit spel uitverkoreo werd In massa-regie en ln Individuele tekstzeg- gingen werd een volmaaktheid bereikt, dia dit «pel over kinderen tot een boelende belevenis maakte en die tot de erkenning bracht, dat het geoof van de reglaeeur. dat deze Jeugd Iets kon presteren wat aeethetlsch verantwoord was, niet ver geefs ls geweest En dat is een verblij dend feit Went bet kan niet andera dan het hoorspel ten goede komen. Aankoop van kunstwerken uit geblokkeerd geld Zoals bekend, hebben vele Ingezetenen geld op een geblokkeerde rekening. Directe deblokkering vsn deze gelden wordt niet meer verleend, ook niet voor ed aankoop ven kunstwerken Maar aan houders van geblokkeerd tegoed staan tal van mogelijkheden open, deze gelden vrö te maken ln termijnen Eén dezer mogelijkheden ta. met bet geblokkeerd tegoed in te schrijven op X pet inveete- rlngscertlflcaten, waarvan 20 procent ver handelbaar Is Bf weidt BIJ de Nederland se Bsnk kan echter vergunning women gevraagd, de nog niet verhandelbare recepissen dezer cetlflcaten vervroegd te mogen verhandelen. Deze toestemming wordt steeds verleend, wanneer kenbaar wordt gemaakt, det kunstwerken van de hedendaagse generatie aangekocht zullen worden of wanneer een te geven opdracht '""rd**0 *u0*'#nMr worden gebono- Len deskundige commissie beoordeelt de aanvragen. Kunstenaars, die relaties, ven wie «IJ weten dat der» over inveeteringscertlfl- caten bes. hikken. willen inlichten over bovenbedoelde regeling, kunnen Ifj het ■eeretarlaat der contactcommissie (mej C. J. Glschler. ministerie van O K. en W circulaire# tar toezending op aanvraag verkrijgen. (Van een onzer verslaggevers) Is uw zaak nog niet „narodny podnik?", vragen wij aan de kapper, wanneer h\j ons inzeept. De man begrijvt direct onze bedoeling en met een fijn glimlachje antwoordt hij: Jleen, ik ben nog kapitalist, mijnheer. Maar dat sal wel niet so lang meer duren." „Narodny Podnik" Is het devies, waar onder de middenstand tn heel Tsjecho- Slowaklje door de staat la weggevaagd Het woord betekent: „natlpnale onder neming". Wanneer men door de Tsjechi sche steden en dorpen wandelt, kan men op tal van zaken lezen „narodny podnik" waaruit blijkt, dat de betrokken winkel ls genationaliseerd. Nog een heel enkele zaak la zelfstandig, maar de eigenaren, van wie wU er verschillende spraken weten aUen. dat hun bedrijf op zijn laatste benen loopt Dat is trouwen» wel aan da inventaris ta zien. want da lege vakken zijn legio. Bet allergrootste deel vza da Tsjeehtacke saken ia reeds ia handen vza de ataal. De reet aal met Januari velgen en selfs kapperswinkels sullen er ender vallen Alleen ed schoenpoetser op het Wen- eeselans plein te Praag blijft, naar hg ons ■et trots verzekerde, aelfstandig onder- -,| Regering en aardstralen Door de ministers van Onderwijs. Kun- aten en Wetenschappen en van Sociale Zaken, la in gezamenlijk overleg besloten een onderzoek te doen instellen ln de materie van de x-g. aardstralen en hetgeen daarmee verband houdt. opdracht gegeven aan de Koninklijke Academie van Wetenschappen onder wier auspiciën het onderzoek zal worden gehouden. Deze maakt een voor drecht op voor een werkgroep, die onder leiding zal «taan van prof. 8. ft. de Groot. De koeten voor het onderzoek dezer werk groep worden door de belde ministeries De kortzichtige Nederlandse midden stander het is gelukkig maar een enke ling die ln het dagblad van de Neder landse communistische partij adverteert, moest eens naar Tsjecho-Slowaklje gaan Dan kan hij zien wat er met zijn zaak zou gebeuren. Indien de partij, die hij nu steunt aan het bewind zou komen Hij zou blij mogen zijn. Indien hU er met het verliet van zijl) bedrijf en al sljn bezit tingen af zou komen' Want de midden stand ls een groep, die niet past ln het communistische systeem. Tajecho-Slowa- kije wordt geheel naar bet model van Sowjet-Rualand ingericht en daarbij be hoort een volkomen wegvagen ven de gehate middenstand. Geraffineerde methode» 1 Zeer geraffineerde methode* worden hierbij toegepast «oen bleek, dat et vele winkelier» waren*# aarzelden ln te geen op de aanbledln^Mun zaak door de etaet te laten overnefln. bad men een heel eenvoudig, maa^taer probaat middel bij de hand: men mSkte het eenvoudig on- Imogelijk, dat de betrokkene nog langer artikelen van de groothandel kon betrek ken. En dat waa heel almpel. want da Igroothandel was al lang ln handen van de overheid Overal, zelfs onder het strengste regiem, en misschien daar speciaal, tiert echter de zwarte handel En zo waren er diverse winkellera. die hun goederen voorraad «wart aanvulden, al maakte dat door de duurdere Inkoop concurrentie heel moeilijk. Dit wee je 1st Iets wet de everhetd wenets. Want ..swmrts handel" werd! swaar gestraft an het onvermijdelijke reset taai was. dat tallest winkeliers, dis bekenden, "naar "de "eonee«mI?Mf?,,"i verbnlsde». Al h.» eigeS^^k verteerd verklaard sa „narodny pedalk" werd ep hi gebracht. Het ia een pnblleh «sZÏÏ.11* van bepaalde sftde bet „awarttaS* gemakkelijk werd gemaakt betrokkene echter meteen werdtSL* teerd. sodat men ap seer weer een middenstandszaak liserea. "■•■b Wanneer het jsar 1950 zal er ln heel TsJecho-SlowsMtoi? zelfstandige ondernemer meer vjC onder het vorig bewind wss iZ kü* nen met het natlonsilseren vso diiEï bedrijven. De resultaten zijn v«n iJi hoogst ongunstig geweest Masr munistische staat wtt alles grlIjkschL!!? Het hoofddoel vsn het principe wordt In TsJecho-SlowsÏÏTn? dogenloos in prsctUk gebracht- mag meer zelfstandig denken hanS? ledereen moet ondergeschikt «Js mTa staat, «n die staat wordt SfisT, digd door een kleine kaste —n bsi_ rechten, die in feite een nieuw'ViZ! vsn „kapitalisten" vormen Op het ogenblik wordt iemand, «w zssk is genationaliseerd, nog wei twT zijn eigen winkel als employé «mimi Maar dat ls een gevolg van het (eb de organisatie nog niet geheel ln or4s7 De eigenlijke bedoeling is anders m wordt reed» veelvuldig toegepast u manufacturier. dis bijvoorbeeld het dsdT offer van „narodny podnik" wordt fate een betrekking als winkelbediend»* misschien als chef ln een msnufattwm zsak ln een andere stad. Want dasr km niemand hem. daar kunnen de eudt, fa. tleme relaties ge«t verstoring brensts k het communistisch raderwerk. De middenstanders behoren tot te meest gehate element ln een Sowjetmm En daarom past men dan ook saésn meer drastische methoden toe Btj dank razzia's, die onlangs te Praag nrfa» gehouden, werden masr even 1508 uk* mensen opgepakt. Hun winkels vwda meteen „narodny podnik". omdat iQ* werd verbeurd verklaard op grood va nlet-natlonalistische gezindheid. Op «i wijze werden 25 Praagse apotheken eis» dom van de staat. Ook hulseiienme gk een zeer gezocht object voor de rawfai Vooral te Praag zijn vele van dei* kte. talisten** gearresteerd en hun worden onmiddellijk staatseigendom^" Zelfs op de winkels, waar doedkhki worden verkocht, prijkt het „narodny podnik" DOtXARLKNtNO (NEDERLAND VEU VAM Amsterdam. Jtevmft* Op de effectenmarkt was vandaag *ss weinig te beleven Wederom wSrea ar Imp ordrrs voor de Dollarlenlng Nederlaag. Men Is kennelijk tot een anders naiiMte - »Bm1 Boeren naar nieuw land Uit meer dan 20 gegadigden werden door en W van Horst san zeven personen tulndersbedrijven toegewezen op ontgon nen peel gronden Een gemeentelijke stich ting financiert de bouw vsn bedrijfsge bouwen en woningen op deze gronden. van de Amerikaanse goudprijs. Hst smU Is. dat vandaag de lening weer vast |êssi was en op M kwsm Cultuurf ndsen trokken weinig Hng. Men aebt de situatie nog te zichteltjk De economische situatie wordt laag mi slecht geacht. Daarvan getuigen vti k gegevens en ctjfers omtrent de ondertaste gen. Er Is sprake van stijgende pro Seeks va de cultures. De voorbereidingen vsw k eerste tabakrverschcptngsa uit DeU esrta getroffen Het verloop van de «andelans»rtl en onbelangwekkend Kr werden meer transacties afgesloten en de waren zeer gering Vandaag werd d« emissie asngekssdM van SM SM gulden aandelen vsn HeytïmP Zeiander tegen 1IS procent, ter flnanetekt van voorraden en debiteuren. Op de obllgatlemirkt waren de goMkse leningen merendeels iets beter Prol H procent. Officiële notering van de Ver. v. d. Effectenhandel DINSDAG I NOVEMBER t gad. en bled, f ged. en laten bieden laten ACTIEVE OBLIGAT1IN Nederland Bel Cert Si 1947 Xè-X 1898-1908 X 19X7 X 1947 1000 X Invest Cert I H IOC/. 100»/. 97A 98»/. •r/st 98'/»f H 1982'64 99»/. 09* NWS 21 77»/. 77»/. Spaarcer 100 2i 100'/. 100'/. Nd Ind TAX 05* 05* Grootbk '48 I 97| 97t* OBLIGATION Bandoeng 4 TX'/t 70 Batevla 4 75 Gelderl '49 X 100 Rott T7 1-X 3»l02f ZHoll *38 2e I 99* FrOroHpbk S»102'V Nat Hpbk lilOl'/i Rott Hpbk 81100*/. WestlHpTV Si 102'/» RottSchhpb SI 100 Rergh&Jurg *ii04'/« - Levers £p fil04'/if 104 Stokvis Silll'/. 111*/. Bat Petrol 31103'/. Kon Petrol SlIU* Amat Ol 100 3 128 Witte Krul» P0138 Amat '47 Xi-3 101 1011 Lever Broth 3il05'/.t ÏOV/.I PhilipstlOOQ *1 W»/.t OO'/. AANDEI.RN Amst Bank 170 170 HollBkUn cA 215'/. 219'/. Jvs Bk 500 cA 182 1808 MtjPINat Herat fOVs 98V. 100* 102 99'/. 100»/. 104 103'/. 104* 1X8 R.K. Heden MlerlbAZn v. 126'/. 129 N-!nd Eacompt 71'/« NBkvZAfr 5001M 190 NedMIddstbk 194'/. Rotterd Bank 180V«t 180'/. Slavenb Bank 109»/.f 109'/. Twents Bk cA 181 179 Rdam BelCon» 189*/«f 189*/. Albstr Superf 206 206»/» Alg Norit XlO'/e Allan A Co 77'/. Amst Ballast 184 Breda Macb 142 Bronswerk J27t Bdhrmann Pap]33'/i Dikkers ree. 177 Drie Hoefijzers 1901 DRU 1Ï7V«| 1X8 EMP Dordt 143 143 Emb F A Hth 132'/ef 131". Gouda Apol K 180 Gruvter de pA I61| Heemaf A I60t Helnek Bier A 1911 Hero Cona A 173 Hoek s MAZst 252 HollKunatz I A 214 IntGew Beton 145 Int Kunst lad l]8"i Int Vlacoae C150 Kempkea Mf 90t Kflnker IaoL 45»/. Kon dor 280 Kon Ned Emit 337 Kon Ver Tapijt 231 Kwatta Choc 203 Letterg Adam 259 Meel fa Ned Ba238V. NA Autob Vre 128'/. Nd Glat Splr A 310'/. Nd Bcheepsb 140'/« NIJma A 258 Rommenhflller 189 Rott Proofd A 320 182'/. 140 127'/. 133'/» 170 190 1801 187 190'/. 214t 144 115 150 90t 47 2X1'/* 238'/» 127 813- 140«/.f 170* 220* ▼X Bate l*t IE \Wh Itt Rouppe vdV A138 Schelde NB A123 Stokv 500-1008181 Stork AIM1/. VerPhsr Fe A 97f Werkspoor AÏM WUera Ind Alllt ZwanenbOrf A19F/» A..tem NB A 72'/. N-Ind Gas A 76Vet W* BorsumIJ A136'/« IK Gnuda-Kaaah 190* IntCrAHd HdlTl I» Llndeteves A 142f W Clem F.lfWAW164 W Arendsburg A1X2 Beaoeld A124M. Sedep IH Mich Arnold AIOT/i Ngombesi A 302 Albert Hern A208 Blssuwvties A128 N. Thorn «en A141 Ml 7.eeKRs 1000 A C"« Dell Spoor A 47| N-I Spoor A Madoera pA 20 «7 Sem Cherlb A Alweco rec 85 - N A Fittln rec tO*'»! VerBlik 1000 r 201» w CERTIFICATEN amerik AANDELS" Am Smalt R» <2 Anaconda Cop 27»£ Ir" Bethleh Steel XJN. Gen Motor »T Int Nick of Ca Kennecot Cop 48". Sund Brand» 4* Un Stat Steel 72* WJ Clt Serv Comp 88»M «jw MldContPetr 44"«t Shell Union Xtt Xr« N fork Cent Pennaylv Rr. IX* Canadian Pee ll»/« U* •t Prolongatie I* ACTIEVE AANDKLKN Kol Bank A 81* N-I Handbk A 103 NdHandMd cA 169| AKU A 18S| BerghAJurg A 313 Berkel Pat A 120 Cslvé Delft cA 150 Centr Sulk A 192* Fokker A 131 Gelder Pep A 157»/. KNHoogov cA 208'/. Lever Bros eA 239»/. Ned Ford A 304 Ned Kabel A 293 Philips A 237»/. Wilton-FIJen A 156t Billtton Xe r A 290 Dordt Petr A 287»A Kon Petr A XllVs Kop Petr eA XI0 Moesrs En A 5X0 Amst Rub A lXO'/s Bandar Bab A 121 KK LX IX 103 102»/. in* i83'/> SIX* 1X2 208»/. 219*40* 2X4'/. XOlt 294 2X7*t 194 391 - 287* XIX»/. X12»/.2*4 til 1X9* 140-*f 119* Dell Be Ru A Kend Lemb A Lam pong Sum O-Java Rub A Oostkust cA Serbadj Rb A Vtrlnd Cult A Holl AmlUn A JavChlJap A KNSM NBz A Kon Psket A NdSchUnle A Ommeren Sch Rott Lloyd A St Mtj Ned A HVA A Java Cult A N-I Sulk O A VerVoratC A DellBat MS A Deli-Mtecb A Sen emb «h M A VX KK. 92t V - 99 38 45"» 98»/. - 48" 46* 164* -e 137 130* rnw 152". - 157»/. 194 185 148 156'/»t 153* l#4*f 88 81 39". - 109'/«t 1397 1X9* 121* DIVERSEN LK H* 717 fPM 1M* IS*" r* XT" jOlHSDAG 9 NOVEMBER 1949. EERSTE BLAD - PAGINA 1 correspondent te New York) vsn de frote klachten van de tf* rTsanae huisvrouw, dat hulahou- u moet een schreeuwend hoog - ®J5sn gegeven, hetgeen alleen de JJlJeatelden zich kunnen veroor- ^t- gezinnen, die wu op zUn rninat In goede doen" kunnen noe- Wt2sst enlfe hu,p 'n *f en o®" ris* een werkater. gelijk* betaling verkleat de 'vrouw of hel Amtrlkmiwe trouwen, ha.r Nederland., tebrlek ot hel kantoor: 40 uren .„k en voor de real vrtiheld. "ï.3Jaenen voor wie fabriek ot kan. toegankelijk n)n op grond K- of mo.iU|kh«d|n me. de ..al 'lier de Immlgra/t-n thane nogal wat JJEÏ ,dt Europal gaan ln hulahoudt- ÖïwMl'htim tl" 1 voor de Amerikeanae vrouw bluft behoefte een hulp beatean. Ame- he» land bi) ulUtek. waar "■•"eliike gracht of ondersteund wordt JJÏrtngen w„rdt door de mechine. Q^n vrees voor de kolenman kunnen wil don ook In een goed "JL Amerikaan» huis een fraaie ver- mechan .«che hulpmiddelen aan- Nu de winter voor de deur ataat. it .d.« heel-trrmitgggan ol teel MOlUrC NB A 191 Bollend,e huievrouwen al wel üfïertlee haren krtlgen. «le rl) denken ie keehel. de kolen en het lopertje. imen moet worden nla de kolen- Deze bron van %tof en vuil is STAmerikaanae hulsvrouw vrijwel 2Lk«id Zeer vele hulzen (flatgebouwen c-ntraal verwarmd) hebben olle- De olietank zit in de tuin T de grond alleen een stukje pijp boven de ssrde uit Op gezette £tan komt de olieman, vult de tank bij ^Wdwljnt ongezien. Alleen deponeert m tn uw brievenbus een papiertje met een 2Ivs hoeveel olie hij bijgevuld heeft rZr waar centrsle verwsrmingaaystemen rT-,1 kolen gestookt worden, zijn de »o gebouwd, dat de kolen reebt- ln de atookkelder aangevoerd kun- STworden door een luik in de buiten- ■nsr Geen Amerikaanse kolenman die «r op een Amerikaans lopertje komt. ruMK hulzen hebben heel vaak een cen- -u verwarming, met gas gestookt an ïZfi u masr a»n de gasfabrieken ..hoe Jteon" is» ia- De eigenlijke kolenkachel g icd apparaat, dat men eigenlijk nog tUin maar ln armere streken aantreft, d In da mljngebieden. waar de kolen piTtterti voor het oprapen liggen. De moderne keuken Dt Amerikaanse keukwt ia doorgaans mr cirisflijk ingericht, goouteen. aan- ntbl kaatjes, gasfornuis, «lies dicht btj ttur gebouwd, hetgeen veel geloop en ptontel overbodig msskt Bovendien zijn e vnscheWeae lichtpunten, zodat ook sarteod aan een aanrecht of een goot- itea. motder de vrouw genoeg licht op fau werk heeft. Elk gezin heeft verder «si lUctrUche koelkast, waarin melk, lis* «leren, groente, enz. bewaard (Mm. Behalve dat op deze wijze veel mime mr de ..kelderplsnk" uitgespaard NQft, ia er veel minder bederf en daar- tor vmI minder kleine ergernis De aller- ■Msste modellen koelkasten hebben «en tedriwh licht, dat automatisch aanstaat ikdsdeur geopend wordt, en vele rekken MS da binnenzijde van de deur. hetgeen k capaciteit aanzienlijk vergroot, zodat ptfa'hësveelheden levensmiddelen en Toonrcrpen, zoals fleeaen ed. bewaard i tenen worden. Gootstenen hebbep een maonkm rooster, dat kan worden ultgs- Moso voor een achoonmaakbeurt en het „gooUteenpgakje" gaat In een klein nOnisbakje naast of onder het aanrecht. Bet deksel hiervan wordt opgelicht door mt és voet op een >pedaal te «tappen; aetder heeft dus beide handen vrij In de Mi lit een blnnenbakje. dat er uitgelicht ba worden om geledigd te worden dn de pelt vuilnisbak op het achterplatje. 0» Amerikaanse familie, die morgens M bet ontbijt natuurlijk vruchtensap nut tig eri geen sinaapeppe! ttlt blik wenat, man uitgeperste verse sinaasappelen, bs- fasft deze niet op het ouderwetsé peTfje ÜUlf «inaaiappeltje voor half alnaakappel- tjet met de hand uit te drukken. Deze taaie bezit een flinks pers op stevige mt met een lange hefboom, waar met een fafboooslag een halve sinaasappel gele digd wordt Een nog beter apparaat U een «'.«trlach# per», waar, men de halve •iauiappel tegen een «neldraalende per# unboodt, die verder alle werk doet. Bat brood wordt geroosterd op een elec- trtseb» rooster, die automatisch de snee- tjee uitfloot wanneer zij „licht". ..mlddd" •i .donker" zijn. al naac wen» Geen ver taste toast, geen stank en geen boze •cktgenoot die moet wachten en zijn trein dnift te missen. Op tafel staat de koffie pot. aiectrisch aangesloten, waardoor de WH» op de vereiste warmte blijft en geen M »ea het gezin met een lauw ochtend- taakje genoegen hoeft te nemen. Utea wij thana aannemen, dat man en Hoost na het ontbijt het hui» uit zijn en ■teder de vrouw san de afwas begint. dj gelukkig en laten wij nu msar ■■■men, dat zij een goede msn heeft. haar zoveel mogelijk werk uit handen •tt nemen dan heeft zij een electrlsche terteowumachine. Voedsel restanten wor- «a onder de warme kraan (natuurlijk ■••ft ieder huls warm en koud stromend teta) efgespoeld en vervolgen» worden yen, koppen, schotels, glazen en tsfel- ftaf ta de bordenwasmachine geplaatst, «•trig in rekken Dicht gaat het deksel. toaal asn de knop en de machine be- Wt te zoemen: spoelt warm water met *tep over alle voorwerpen, spoelt vervol- Cmet schoon warm water na en droogt •net warme lucht. Ia dit gebeurd, den {takelt de oiachlne zich «elf uit- Open de «NP- alle voorwerpen zijn gereed om weg- •Jta te worden ln bepaalde gootstenen te"t men de voedselreatsnten niet eens Ttiwijderenzij worden door een ver- ■füf apparatuur tot pulp vermalen en g*yntaoor de afyoerpijp weggevoerd, ■ta» houdt echter uw theelepeltje vast, ■ten de machine is niet nauwkeurig en Zr® not" niet erg io n klein voorwerpje te* te «poelen. De machine doet de was J^»ijl de afwas In de machine ilt, ons moderne huisvrouwtje vuil yJNted, waarmede zij naar de kelder of tewken verdwijnt ln haar automatische Jtetachlne kan zij negen pond wasgoed r.talbehandeling kwijt. ZIJ gooit wat •der in een trechter, draalt een kaap ook daar begint het te zoemen. De tehlne een draaiende trommel, voert '»uw water toe om de was te weken, _*°lgt heet water met zeep. Is de -Wmcdc goed bewerkt, dan loopt het tósl *Llen geheel automatisch machine weg, schoon lauw water vZL^tagevoerd en het spoelen begint. w°rdt ook dit water afgevoerd de trommel door zonder water, Jgtadoor de middelpuntvliedende kracht mcntdelen vrijwel uit het wasgoed zijn. Tenslotte achakdt de wifweer uit. Is den niet kurkdroog, maar a zomers «en half uurtje ln de buiten lucht of winters een paar uurtje# op zolder maken het goed atrljkklaar Het rugbrekende karwei van urenlang strijken is nog niet tot in de perfectie op gelost. maar toch al wel een atuk lichter gemaakt. Het goed wordt namelijk tuaaen twee electriach verwarmde draaiende rol len gelegd Het ..strijken" u du» geëlimi neerd: alles wat de huisvrouw doet is het goed tusayn de rollen doorleiden, hetgeen ztj zittend kan doen. Men kan er echter alleen „plat goed" op strijken. De lamme narm. gevolg van het kloppen van mayonnaiae en beslag, bestaat niet meer. Aan de wand is een natuurlijk electrlsch apparaatje bevestigd, be staande uit een hoge beker van roestvrij staal waarin een klopper rondwentelt ln enkele minuten is het karwei gedaan zon der pijn. De vrieskist Een artikel dat hoe langer hoe populair der wordt i» de ..freezer een van buit'én geemallleerde ..vrieikiat". waarin de tem peratuur lager is dan in een koelkast. In de „freezer" worden vleea. vla. groenten, fruit c d. opgeslagen op voorraad. Ala een bepaald product, als gevolg van «eizoena- omstandigheden bijzonder overvloedig en voordelig ia. dan koopt moeder de vrouw een voorraad in. d;e voor maanden vol doende ia. Hetzelfde geldt voor vleea en vis. Zo heeft men bovendien het voordeel, dat men altijd voldoende levensmiddelen ln huis heeft om voor onverwachte gasten zelfa een rijke maaltijd te kunnen opdie nen. Tenslotte nog lets over het koken. Het bereiden van vleea en via heeft hier heel veel plaats ln de oven van het gasfornuis. Het jpreekt vanzelf dat Op deze wijze de keuken veel minder (of veel minder anel) De Amerikaanse huis vrouw beschikt over aller. lei hulpmiddelen, die het doen tan de huishouding vergemakkelijken. Hierbij i» een apparaat afgebeeld, dat in u-einip Amerikaanse huishoudingen ontbreekt. Het bestaat uit een vast gedeelte en enkele onder delen. die tierictjseld kun nen u-orden, zodat het in- atrument vobr verschillen de doeleinden kan dienen. Zoal» het toestel is afge beeld dient het om room of eitrit te klvppen. vuil wordt. Ook hier kan men dus van een arbeidsbesparing spreken. Waarover nog niet geaproken I», maar wat niettemin een van de allergrootste tijds- en arbeidsbesparingen voor de huis vrouw ia. ia het voedsel in blik of het ingevroren voedsel. Alle mogelijke soepen, groenten, fruit, ja men kan bijna, geen enkel product noemen, of het la ln blik verkrijgbaar Inplaat* van «renlang erw tje» doppen of «mijbonen «nljden. i» een slag met de blikopener (en die klein» dingetjes zijn hier ook heel goed en prac- tiach) voldoende. Denkt u nu niet dat de Amerikaan nooit verse groenten krijgt. Hij krijgt zijn portie vitajninen heus wel binnen uit vruchtensappen, salades, rauwe tomaat en komkommer De meer en meer op de voorgrond tre dende ingevroren producten (met de ..free zer" vormen zij een ideale combinatie) hebben bovendien niets verloren aan vlta- nv.nen-gehalte en zijn ln een ommezientje klaar, van verae aardbeitjes (met Kerst mi») tot„paUte» frite» toe. En toch Goede Hollandse huismoeder», weest nu echter niet al te jaloers op uw Ameri kaanse zusters Zeker, het werk van de Hollandse huisvrouw zou door een aantal van dete mechanische hulpmiddelen zeer verlicht kunnen worden, maar badenkt wel. dat men ook in Amerika nog altijd geen machine heeft uitgevonden, die bed den opmaakt, onder de divan veegt, de zolder opruimt of de kelder dweilt. En ala die Amerikaanse huisvrouw met voor honderden of misschien wel voor duizend dollar» waarde aan mechaniaeha hulpmiddelen in haar hul» avonds mat mijnheer haar gemaal eens naar de bioa- coop wil, dan ia er s/ten machine, dia op de kinderen past, maar moet de „baby sitter" komen De heer Smit. directeur van het Bureau voor Exportbevordering van het Ministe rie van Economische Zaken heeft tijden» een door de New York Times gegeven lunch verklaard, dat de invoer van Neder landse goederen door de Ver. Staten op het ogenblik een stijging met 15 20» V in vergelijking met 1948 vertoont, terwijl een grotere stijging kan worden verwacht in 1950. Volgens de heer Smit exporteert Neder land meer den 50 producten, waarvan bloembollen de grootste post uitmaken. Men ia begonnen met een grote export- campagne voor Nederlandse kaassoorten, waarbij de Nederlandse producenten zich aanpassen aan de smaak van de Ameri kanen. Voorts is een campagne ontworpen voor de export van Nederlandse sigaren en voor Nederlandse chocolade en andere versnaperingen. Tandheelkundige studenten roeren zich weer Het bestuur van de Tandheelkundige Studentenvereniging ..John Tomes" en van de Tandheelkundige Studenten Fa culteit te Utrecht hebben aan de minister van Sociale Zaken een request overhan digd waarin zij uiting geven aan hun bezorgdheid voor de volksgezondheid, dia huna inziens zou kunnen worden ge schaad. indien de advertenties voor nieuwe behandelingswijzen bij het plaat sen van gebitten door tandheelkundige inrichtingen op brede schaal resultaat zouden hebben. Gevraagd wordt maat regelen te overwegen en te bevorderen, die het artsen en tandartsen in de toe- kpmst onmogelijk zullen maken zich tot rnet de volksgezondheid en hun beroeps eer strijdige handelingen te verlagen en die voorts net publiceren van misleidende en bedrieglijke advertenties ter zake on mogelijk zullen maken. Enkele staalbedrijven in V.S. werken weer De Amerikaanse ataalmaatachapplj Jonea and Laughlln, die de vierde plaats in neemt ln de Amerikaanse «taalproductie, is met de bond van verenigde arbeider* In de staalindustrie tot een schriftelijke overeenkomst gekomen, de staking onmid dellijk op te heffen. Verleden week «loot de Bethlehem Steel een soortgelijke over eenkomst Nu zijn alleen nog de arbeiders van de United State* Steel de grootste staalproducent ter wereld, jn staking wegens hun eisen inzake pensioen en andere arbeidsvoorwaarden (Van onze parlementaire redacteur) Indonesië ia nooit een typisch Neder lands gebied geweest, al Heerste er het Nederlandse gezag. Integendeel: de Neder landers hebben het volksleven ztjn eigen karakter doen behouden; de bevolking bleef zo veel mogelijk onder eigen be stuurshoofden en het behield onder zorg vuldige hoede van de Nederlanders eigen cultuur, eigen zeden en eigen taal. De Nederlander, die ln Indonesië kwam. merkte dat hU was overgeplaatst ln een land met een andere ziel. De Nederlander echter, die aankomt in de hoofdstad van Suriname. Paramaribo (met gas en electriciteit en waterleiding, maar nog ateeds geen bestrate wegen), voelt er zich apoedig thuia, want het tropische land vertoont een Nederland» cachet. De bevolking spreekt Nederland» omdat het onderwijs altijd Nederlands waa en nog ia. Nederland» is de voertaal in Suriname De bevolking Is ontstaan en ontwikkeld onder Nederlandae leiding en Nederlands gezag en dat ia rfierkbaor in cultuur, taal en zeden. Van de ruim 180 000 inwoner» zijn er nauweltfka duizend Nederlandera. maar overal merkt men ln dit deel van Zuid-Amerika dat Suriname een Nederlanda gebied is. Het verschil tussen Indonesië en Suriname Er is een groot verschil geweest in da ontwikkeling van Indonesië en Suriname In Indonesië verschenen de Nederlandera temidden van een talrijke bevolking waarmee zij .handel konden drijven omdat de bevolking zelf produceerde Pa» met tertijd kreeg het Nederlandse bestuur steeds meer invloed op die productie van de bevolking en gaf het tenslojte leiding aan het economische leven. Maer toen Suriname ln 1687 In Neder lands bezit kwam. leefden er slecht» en kele duizenden Indianen, ongeachikt voor regelmatig werk op landbouw-plantagea. West-Indlë waa echter dichterbij dan Ooat-Indlë. dat toen met zeilschepen nog slechts via de Kaap de Goede Hoop kon worden bereikt omdat het Suez- kanaal er nog niet waa Daarom waa het voordelig en had het xln, dat de Neder landen het initiatief namen zelf ln Suri name plantages aan te leggen voor het kweken van troptach# producten. In Ooat- Indlë kócht men de producten van de bevolking; in West-lndië wilde mpn zelf 'N de middeleeuwen, toen de ridder» met hun gezinnen in hun eenzame kastelen woonden, zagen zij en de hun nen verlangend uit. naar het bezoek van reizende •midnezanger», die hen met hun zang en spel konden vermaken. Dikwijls ook klopten na^r hun haard steden terugkerende kruisvaarder» en reizigers aan de kastelen aan om er voor de koihcnde nacht onderdak te vragen, welk verzoek gretig Ingewilligd werd want uit dank voor de hun bewezen gast vrijheid deelden deze uit den vreemde komende lieden des avonds, als men xich rond de haatd achaarde. mede wat xtj op hun tochtejj hadden gehoord en gezien AH» huisgenoten waren 's avond» bij een en het waa dan ook geen wonder dat zij op hun beurt het gehoorde weer aan familieleden en vrienden verder vertelden, die het ook weer in breder kring rondvertelden, ffatuurlijk werden de berichten, die van mond tot mond gingen, op hun weg in dc wereld maar al te dikwijls danig verminkt Wanneer er op het alot een ..clerc" was. dan tekende deze doorgaan* het gehoorde op Deze notities werden zorgvuldig be waard en tn de loop der Jaren ontstond dan een Kroniek. Af en toé kwamen ook berichtgevers met nieuwstijdingen uit verschillende landen en steden, er waren voraten, die in het buitenland hun eigen agenten had den. die bun op de hoogte moeaten hou den van wat er voorviel. Zodoende /waren de voraten ten de alot- bewoners van'het nieuw» op de hoogte De gewone burgera, de poorter#, bleven echter onkundig van wet er elderl voor viel. Volgens dr G D. J. Schotel was Venetië het eerste rijk. waar reeda vóór de uit vinding van de boekdrukkunst maande- 'lljka in bandschrift een nieuwsblad ver scheen. de Gazette. Eertt na de uitvinding van de boek drukkunst zagen op geregelde tijden ver schijnende nieuwsbladen bet licht, vooral, toen de papierfabricage sich aanzienlijk uitbreidde. Vóóf 1315 werd In Dultslaod af en toe, wanneer er tets bijzonder» waa gebeurd, een „Newe Zeitung" uitgegeven. De oudate Engelse gedrukte nieuwstij dingen worden te Londen ln bet Britse Museum bewaard, de titel la „The English Mercury by authority at London by her highnersesprlnted 1588". Ook dit blad verscheen slechts nu en dan. In Frankrijk gaf de geneeaheer Théo- phraste Renaudot in 1831 de eerste weke lijkse kranten uit, de eerate jaargang werd door hem opgedragen aan Lodewijk XIII. Het blad heette de „Gazette". In ons land ontvingen de stedelijke re geringen ln de 15de en ln het begin der 16de eeuw de nieuwstijdingen door boden die hen uit het leger of de reaidentle ge- ronden werden en die voor hun werk rijkelijk werden tieloond Reed» «edert 1566 bestonden er leger- berichten, nieuw»- en loopmaren, die in verschillend formaat verschenen en meestajr uit vreemde telen waren over gezet en allerlei bijzonderheden bevatten -over bloedige veldalagen. langdurige be legeringen, plunderingen en moordpar tijen, die op de verovering volgden. In de tweede helft der 16de eeuw had den do voornaamste steden haar 'eigen agenten, die de belangrijkste nieuwatijdln. gen door postboden lieten over' -engen. Lieden die Italiaanse, Dultae of Engelae berichten vertaalden en afschrtven wer den door de atedelljke beaturen bezol- d'Iner en daar begonnen Inmlddel» ge octrooieerde courantiera legerberichten en merkwaardige voorvallen wereldkundig te maken, zoal# bijv Abraham Varhoe ven. boekdrukker te Antwerpen en Broer Janaz te Amsterdam, die bekend waa als ..Courantier in hefc leger van S. Princ. Ëxc." Eerstgenoemde gaf aedert 1620 zijn Nieuwe Tijdingen" periodiek uit. Nathaniel Butter te Londen volgde In 1622 zijn voorbeeld. In de dagen, dat Broer Janaz. te Am aterdam zijn tljdtngen het licht Wet zien. gaf de weuwe Joris Veaaeler eveneen» ta Amsterdam de „Courante uyt Italië!) en Duytach-landtï uit. Had de courantier geen nleuwa genoeg, dan drukte hij zijn blad slechte gedeel telijk vol en plaatste aan het eind een waarschuwing ala: „Dewijl# deze wek# geen poatan noch brieven van Neuren- bergh. Augaburgh, Frankfoor!, Geuite) zijn aangekomen, laser wejrnlch t advi seren voorghevallen". Mtela Jan van Hit ten In zijn „courante van 21 Januari 1834 deed De eerst bekende advertentie in Nederlandse krant komt voor in een der Tijdingen van Broer •Sanaa, n.l dia van 22 Mal 1828, waarin de vencbijnlng van 'N hat bakkersbedrijf zit tegenwoordig al heel weinig poëzie, heel wat. dat vroe ger met de hand werd gedaan, geschiedt in opze dagen machinaal. Voorheen was dat alles zo geheel anders Men denke slechts aan het avondje bij bakker De Groot, waarvan Hildebrand ln zijn Ca mera Obscura ons vertelt. Met hoeveel toewijding werden de speculaaspoppen opgesierdte^l was dan De Groot geen dichter, wfcchool poëzie ln zijn vak. Toch zijn er ook bakkers geweest, die zich een blijvende plaats hebben weten te verwerven In onze Nederlandse letterkun de Een der bekendste is ongetwijfeld de op 12 November 1757 te Vlisstngen ge boren Jicobui Bellamy. Toen hij vier Jaar was stierf zijn vader, die zijn moeder ln bekrompen orpateridlgheden achterliet. Veel onderwija heeft de jonge Bellamy niet genoten en reeds op 12- jarige leeftijd moeat hij bij een bakker In dienst treden om met zijn daar verdiende loon zijn moeder te kunnen steunen. Tien jaar lang la hij bakker gebleven, eerst >rood-, daarna koeke-bakkeraleerllng en knecht. Toch achreef hij reeds van zijn 13de Jaar af verzen. Zijn verzen trokken de aandacht van de plaatselijke predikant, ds J. W. te Water, die met behulp van een aantal vrienden geld bijeenbracht om de toen 20-jarige Bellamy in de gelegen heid te stellen de bakkerij te verrullen voor de hogeschool. De rector van de Latljnae ichool te Vlls- alngcn gaf hem het nodige voorbereidende onderwija. Een ijverig beatudeerder van de klassieke talen waa Bellamy niet en vier uur studeren per dag was hem al haast te veel. In Maart 1782 waa hij echter toch zover gekomen, dat Jilj te Utrecht ln de het tiende deel ven Wasseneer* „Histo risch Verhiel" wordt aangekondigd. Eerat na 1632 treft men In elk nummer «dvertentiën aan, doch nooit meer dan drie tegeltjkl De boekdrukker Otto Barents Smient kreeg ln 1655 toeatemmlna de veertien daagse „Saturdagae courante" cn dr we kelijkse „Franse courante" te drukken. Onder alle bladen, die wekeli.ka ot om de twee of drie dagen tn on» land ver schenen. waa het belangcijkate de „Op- regte Haerlemache courant" van Abraham Caitaleyn, dia 8 Januari 1656 het eerat verscheen onder de titel „Weeckeltjcke courante van Europa". Merkwaardig 1». dat eerat in 1794 men begon ook advertentlën op te nemen, be trekking hebbend op geboorte-, huwe lijks- en sterfgevallen Te Rotterdam gaf in 1666 Johannes Naeranus een „Rotterdamache zee- poattijdlng" uit. Eerat In 1717 verscheen da Rotterdamache Courant met bat ateda- UJk wapen- erop. Den Haag bezet In MX0 nog geen nieuwsblad, doch ln 1687 gaf Chriapijn Hoeckwater, wonende ln de Poten, een dagblad uit. voorzien van bet stedelijk wapen en getiteld: „Haegse posttljdln- 'Tn'de loop der 17de eeuw had men t» Dordrecht geen eigen courent. De stede lijke overheid bres op elders v#v hijnen- de nieuwstijdingen geabonneerd- theologie zou gaan studeren Een onge lukkige liefde maakte hem dikwijls mij merend en luateloo», hetgeen aan zijn stu die niet ten goede kwam. Theoloog van naam hij heeft het nooit verder ge bracht dan het houden van enige proef preken ln 1785 la hij nooit geworden als dichter echter heeft hij voor onze litteratuur grote betekenla gehad, hij toch heeft de rijmelarij der 18de eeuwae dich ter» vervangen door gezonder opvattingen en door zijn vaderlandse zangen en rijm loze verzen Is hij een der voorlopéra ge weest van de modernere poëzie. Nog he den kan men zijn verzen lezen en waar deren Jacobua Bellamy atlerf 3 Maart 1788 te Utrecht, 29 jaar oud zijnde. Een veelbelo vend dichter ls met hem verloren gegaan. Een merkwaardige figuur Is ook geweeat de Aikmaarse bakker Evert Msidorp (1818—1871). die van zijn ouders school meester moeat worden. Toen hij het reeda tot kwekeling had gebracht, atierf in 1836 zijn vader Op zijn sterfbed liet de otide Masdorp Evert bij zich komen en zelde tot hem: „Zorg voor Je moeder, je broer» en zuster»en de bakkerij." Evert beloofde dit te zullen doen en heeft het ook gedaan In 1858 gaf hij, publicerende onder het pseudoniem M. P. Rosmade, zijn eerate en enige vermeldingawaardife historische ro man „De Heidenpriester ven Harrago" uit. Naast de titelheld Wittlmer van Harrago. een listig en wreed heidens priester, die de Frankische prediker» van het Christen dom tegenwerkt, ls de belangrijkste figuur uit deze roman Fredegonde. bekend uit de bloedige geschiedenis der Merovingische koningen. Later heeft Masdorp de bakkerij van de hand gedaan. In 1871 werd hij waagmee*- ter van Alkmaar, doch nog in hetzelfde Jaar stierf hij. In de Schoutenatraat te Utrecht aan schouwde op 28 September 1846 Gerrit van RgB. als zoon van de bakker Van Rijn, die daar In 1830 de nog steeds bestaande en bekende bakkerij van ..Tafelkoeckgens «n Tekantjea" veatigde. het levenslicht. Gerrit zou later In de zaak van zijn vader komen Na de lagere school te heb ben bezocht, werd hij door zijn vader aan het hoofd gezet van een tweede zaak „Den Duitachen Adelaar", het oudste adres van de „Tekantjea" «edert 1728. -Die „Tekantjea" nu deden Van Rijn ln zijn pen klimmen om ter gelegenheid van hun 150-Jarig bestaan het boakja „De zes tien Schouten «teechae Tafelkoeckgens" Later voelde G*rit van Rijn er veel voor predikant te worden en aprak daar over met Nicolaas Beet*, die hem echter zelde dat er evengoed behoefte bestond aan goede bakkers ala aan predikanten. In 1874 zei Van Rijn evenwel de bak kerij vaarwel. Nu wijdde hij zich geheel aan de letterkunde, voornamelijk de his torie bed zijn belangstelling. Zijn werk vbnd waardering en hij werd dan ook opgenomen ln de Maatschappij der Neder landae Letterkunde. Na eeA tijd van zoeken en zwerven werd hij in 1890 benoemd tot ambtenaar, spe ciaal belact met de Bibliotheek te Rot terdam, ln 1906 volgde zijn benoeming tot Bibliothecaris Van zijn vele publicaties noemen wij zijn levensbeschrijving van Nicolas* Beets, een standaardwerk in twee delen. Op 1 Augustus 1912 blias hij zijn laatste adem uit. Nog een litteraire bakker willen wij hier vermelden alle poëten onder de bakker» in het kort beschrijven sou te veel plaatsrulirite vergen namelijk Frank Lateur, die 4 October 1872 te Heule bij Kortrljk werd geboren. Als 8tyn Rtree- veis heeft deze Zuid Nederlander onze litteratuur verrijkt met vele werken van de eerste rang. Toen Frank 12 jaar oud waa verhuilden zijn ouders naar Aoelghem, waar zijn vader zich vestigde ala pastei bakker. De jongen voelde zich aangetrok ken tot de studie, zodat hij. die weldra zijn vaKier in de bakkerij moeat helpen, zijn tijd had te verdelen tussen de bakkerij en intellectuele arbeid. En uit hem ls de grote prozaïst gegroeid, die onder de groten een eerste plaats inneemt Stijn Streuvala la een naaf van da koning der Vlaamse dichterfTGuldo GezeUe. Stijn Streuvela heeft ona h) ztjn werk bet romantische epos van Vlaanderen ge geven. Het centrale punt ervan ia zonder twijfel zijn roman De Vlaschaard. Sterk spreken uit rijn werken natuurgebonden- held en religieuze traditie. Doch ook de humor van de achrijver valt steeds weer op- verbouwen. Omdat er in Suriname niet voldoende arbeidskrachten waren voor het zware werk in de klei op de plantage», werden die er heengevoerd uit Afrika als slaven Hun blanke meester» bepaalden echter het karakter van het land. Suri name heeft nooit een talrijke eigen bevol- kfhg gehad. Het was een Nederlandse volksplanting «fcnvankelijk bestaande uit Afrikaanse negers, later aangevuld met Brits-Indiërs en Javanen en nog steeda heeft het land een typisch Nederland» karakter met een bevolking, die enthou siast Oranjegezind ts. In Paramaribo staa< een standbeeld van Koningin Wllhelmlna, dat de bevolking heeft opgericht bij haar 25-jarig regeringsjubileum. Verval In de zeventiende en achttiende eeuw heerste er welvaart in Suriname omdat het het enige gebied waa waar Europeanen met hun kapitaal en organisatie-talent, met hun landbouw-ervaring en handels kennis. kortom: met westerse methoden, zelf ln tropisch gebied plantage# aanleg den en tropljche producten kweekten voor de wereldmarkt. Maar in de Vorige eeuw gingen de Europeanen meer en meer elders in tropisch gebied ook de Neder landers ln Oost-Indlë de leiding nemen van de productie en mede door de aanleg van het Suez-kanaal ging de vooraprong van West-lndië geheel verloren. Sedert dien is Suriname als tropisch landbouw gebied In verval geraakt en het ontbreken van een oorspronkelijke bevolking, het gebrek aan arbeidskrachten. Ja nog steeda een belemmering om het land tot bloei te brengen. Emigratie De vraag rijst ln deze dagen onwille keurig of er in Suriname geschikte veatl- gingsmogelijkheden ztjn voor de overtol- llgen van de tien mlllioen Nederlander», die hier op een kluitje wonen, terwijl Suriname (ongeveer zo groot al» Java dat 40 millioen inwoner» heeft) nog geen 200 000 inwoners telt. De Nederlandera uit Suriname, die men ln Den Haag ontmoet en die er gezond uitzien, noemen het Suri naamse klimaat, hoewel enigszins vochtig, voor Europeanen niet ongunstig Nacht» daalt de temperatuur tot ongeveer 65 gr. F. (18 gr C) en overdag loopt de tempe ratuur op tot ongeveer 96 gr F. (35 gr. C.), maar de warmte is te verdragen doordat er altijd wind ls Slechts zelden behoeft men onder een deken te slapen. Er zijn lange en korte perioden van regen en droogte, die echter niet zo regelmatig zijn ala in Indonesië. De Nederlander behoeft dus om het klimaat niet uit Suriname weg te blijven. Het werk ln de zware klei op de plantages ia echter voor Europeanen niet vol te houden. In het binnenland heersen malaria en andere infectieziekten, doch de hoofdatad Paramaribo la er feite lijk vrij van. Stichting Mechaniache Landbouw Suriname In de tweede helft van de vorige eeuw ia een groot opgezette poging gedaan Nederlandse boeren naar Suriname over te planten. Die poging is mislukt omdat zij niet goed was voorbereid, maar de tfstammelingen van die boeren, die zich ebben kunnen -handhaven, zijn nog steeda ln de omgeving van Param^lho gevestigd en zij leiden er een goed leven, iets beter dan een middenstander ln Nederland. Ook nu bestaat er weer grote belangstelling onder de Nederlandse boeren voor emi gratie naar Surinam», waarvoor in het leven la geroepen de Stichting voor Mechanische Landbouw Suriname, geves tigd aan de Parklaan 5 in Den Haag. Deze stichting, die wordt gesteund uit het Welvaartsfonds Suriname, heeft ten doel ln het district Nlckerie polders aan te leggen, waar Nederlandse boeren sich kunnen vestigen Er zullen polders worden aangelegd van 500 hectare, waarin plaats is voor 84 boerderijen en de bedoeling ia dat er op den duur 20 van zulke polders zullen worden aangelegd. Bijna dagelijks komen er bty de Stichting aanvragen binnen om inlichtingen en bemiddeling, maar omdat 8urineme arm is aan kapitaal ittoet degene, die zich in Suriname wil vestigen, zelf een beetje kapitaal meebrengen. Andera wordt h(j niet toegelaten. Suriname heeft ln het algemeen behoefte un kapitaal om nieuwe ondernemingen fforieken bljvoorberid. op te zetten. Er il kapitaal nodig om net land tot ontwi'# keling te brengen en met die ontwlkK<B ling zou er dan ook wel behoefte komelx aan meer Nederlandae intellectuelen, die> men thana nog niet nodig heeft in SurU name. Er kan wel enig teCTtnlach personeel worden gebruikt bij de bauxtetwtnnlng- maar in hoofdzaak vraagt Suriname voor lopig energieke landbouwers om met westerse mechanische middelen de igken aan te pakken. Bestaansbasis verbreed Er Is in de loop der tijden, sinds het verval, heel wat aan Suriname gedokterd en voor mlllloenen aan .medicijnen" zijn aan het land besteed. Ogenschijnlijk zon der resultaat. Maar toch ls de bestaans basis breder geworden, niet alleen omdat nu ook de mijnbouw van grote betekenla ls en het land dus niet langer afhankelijk is van de eenzijdige landbouwproductie, maar een gunstiger factor is mettfcrjaren geworden dat de bevolkingalandbouw meer in eigen behoeften van het land kan voorzien. Wanneer de producten van de ondernemingalandbouw op de wereld- merkt In een tijd ven depressie weinig brengen, dan is het zeer onvoordelig wanneer voor de eigen levensbehoefte van de bevolking allerlei voedael moet worden Ingevoerd. Ipdien echter de eigen pro ductie in eigen behoefte kan voorzien, dan ls het niet .direct een ramp wanneer de export minder opbrengt. Dan kan men een «tootje van de slechte tijden velen. Het leggen van de baal» voor de welvaart van Suriname heeft vele tientallen Jaren van gestage arbeid gekost, gepaard gaande met tegenslagen en mislukkingen, maar de Surinamers geloven than» meer dan ooit ln de toekomst van bet bijna nog onontgonnen grote land. Inbreken werden gestoord en sloegen met een pook l>ie Inbreker# brachten een nachtelijk bezoek aan de woning van de Baarnae tandarts J. Sch Zij verschaften zich toe gang door middel van een valse aleuteL «neden de telefoonleiding in de spreek kamer door en gingen ln alle rust aan het inladen van vloerkleden ln de daar aan wezige en aan de tandarta toebehorende auto. De echtgenote, die alleen thuis waa, werd door het geblaf van haar hond wak ker en ging naar beneden !n de garage trof zij twee van de drie inbrekers aan. die haar met een pook te lijf gingen, ter wijl de motor van de wagen reeda waa aangeslagen. De echtgenote begon luid keels om hulp te roepen en vluchtte de strest op Buren verschenen op haar ge roep en de inbreker» gingen met mede neming van duizend gulden aan geld aan de haal.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1949 | | pagina 7