£rfjgJWEEN HOORSPEL VAN
HOOGSPANNING in studio en regelkamer
Grootheidswaanzin bij de Engelse film
Uit geheime bergplaats kwamen
1100 Zwitserse horloges
Vijitien maanden gevangene
van de T.IV.I.
Reeuwijkse Plassen| ook recreatiegebied
voor gewone dagjesmens
Zakagenda's en Kalenders
Onthullend regeringsrapport
HET STAAT ER GOED OP"
Geen koud kunstje
Attentie
Opname over vijf
seconden Nu
liet kwijtschelden van
de twee milliard
schuld
Fietsenmuscum te
Deventer
Veiligheid berust bij
sultan van Djokja
Goede vangst te Barendrecht
Uit België gesmokkeld
Wanhoopstocht van vijftig
Oostduitse vluchtelingen
Indonesische vlag op
Nederlandse schepen
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
hen half bordje rijst per dag en
dal ivas al het eten
Sergeant v. d. Wal
vertelt
Naar een geriefelijke
woninginrichting
Vandaag hoeft Ujjffn pijn te lijden
AT £7
AAR.
ANNEER.
Polders moeten door liet van paden
voor fietsers worden ontsloten
Meer vacantiegangers
in de toekomst
Leidende ploegen
handhaven zich
EERSTE BLAD - PAGINA 2
ZATERDAG 3 DECEMBER 1949.
(Eigen reportage)
TJV de opnamestudio is de repetitie begonnen. Nadat technici zorgvuldig de
microfoóns hebben geplaatst, één zelfs omgeven hebben met een scherm van
grove jute om een juist acoustisch effect te bereiken, een andere boven een
huiselijk aandoende tafel hebben gehangen, komt uit de naastgelegen regelkamcr
de stern van de regisseur, die het, begin aankondigt. Dan branden Jo Vischer en
Johan Wolder meteen los in de scène, waarin zij de bankroof in de Far West
ontdekken. Geschreeuw, pistoolschoten. Hoefgetrappel van weglopende paarden
r Stop, klinkt het uit de luidspreker en Dirk Verèl, de hoorspel-regisseur
van de N C.R.V. maakt zijn bezwaar kenbaar.
Ik hoor die paarden niet. Dat hoefgetrappel komt er niet uit. En dan meer
de nadruk op dat „Mexicaanse grens".
*T\E zware dagtaak is begonnen. Wie
mocht denken dat zo'n radio-hoorspel
een koud kunstje is voor hen. die eraan
meewerken, omdat alles zo logisch en
nuchter en ontroerend als het nodig is,
uit de luidspreker komt, vergist zich deer
lijk. Het radio-hoorspel betekent uren
hard werken en repeteren en zoeken,
steeds maar weer zoeken naar een nieuw
«el uidseffect, dat tienmaal afgekeurd
•wordt door de onverbiddelijke regisseur,
die de grote waarde van het geluidsdecor
voor het hoorspel kennend, deze materie
hanteert met een voorzichtigheid, die de
leek wellicht onbegrijpelijk voorkomt.
Stemmen en geluiden moeten de prikkel
vormen voor de eenvoudigste menselijke
fantasie, opdat hij in staat zal zijn in het
hoorspel ae gebeurtenissen voor zijn gees
tesoog te zien afspelen. F.erst dan bereikt
het hoorspel zijn doel. En daarom moet
Peronne Hosang voor de micro
foon, die omgeven is door een
scherm van jute, welke het weg
stromen van het geluid tegen gaat
en invloeden van buitenaf weert:
kind, wat moet je alleen in
deze grote wereld
er op het hoorspel gezwoegd worden, ge
repeteerd. uren lang, ook al hebben
acteurs en actrices hun rol voor zich, zo
dat zij die kunnen lezen.
Dat lezen is een kunst op zichzelf. Voor
zij gaan repeteren hebben zij het stuk in
zijn geheel reeds een paar maal doorge
nomen. daarna hun eigen aandeel bestu
deerd, hurt eigen aantekeningen in de
marge gezet, later vermeerderd met de
opmerkingen, welke de regisseur ten beste
heeft gegeven.
Nog eens
DE repetitie draait verder. Naast de
technicus zit in de regelkamer de
regisseur. Door de grote dubbele ruit over
ziet hij Me gehele 6tudio. Geen geluid uit
de regelkamer kan er doordringen, uit
gezonderd dan via de kleine microfoon,
welke de regisseur tot zijn beschikking
heeft en die hij naar believen kan in- of
uitschakelen.
Nog eens beginnen, zegt Verèl, en
dan wat meer afstand met dat pistool.
Zo lijken het kanonschoten.
Het stuk trommelvel met de klappende
rubberband erop (het pistool) lost zijn
schoten van wat meer afstand en zo is
het beter En inmiddels gaat het spel
verder, alles „Terwille van een kind". Of
ge nu Jo Vischer en Johan Wolder voor
de microfoon ziet staan of het drieman
schap Constant van Kerckhoven. Willem
de Vries en Wltn Paauw rustig rond de
tafel ziet zitten, waarboven die alles
noterende microfoon hangt, het is niet
alleen lezen van de tekst. Zij 6pelen. Men
zou hen zo op de planken kunnen zetten
En- zij hebben dit nodig. Rond die tafel
zitten, wat zo weinig beweging toelaat,
kon in dit geval, omdat het een rustig
gesprek is tussen drie mannen Maar de
gelaatsexpressie bewijst hoe zij het ge-
sproken woord steun geven, vervolmaken.
Van Kerckhoven ziet men de mengeling
van ernst en onverschilligheid van het
gezicht; Willem de Vries ziet men de in
spanning aan bij het leren van de Schrift
gedeelten en Wim Paauw de verterende
wroeging van de bandiet, die stervend is.
Al zou men geen stem horen, men zou de
scène voor zichzelf kunnen realiseren.
En dan plotseling staat Peronne Hosang
votjr de microfoon. Ze heeft rustig in een
hoek zitten handwerken met één oor brj
het spel tot het haar beurt zou zijn. En
weer dezelfde ervaring, een ontroerende
stervensscène. waarbij de gesproken woor
den bijna op het tweede plan worden
gedrongen voor hem, die zijn oren zou
hebben diehtgestopt en alleen maar zou
hebben gekeken, van de regelkamer uit
door die dubbele ruit. Zo gaat de repetitie
voort tot de korte koffiepauze, waarin
meestal nog gewerkt wordt: het doorlezen
van het spel. dat na d;t zal volgen Want
het is geen zeldzaamheid als men honderd
hoorspelen per jaar op zijn rekening heeft
staan.
Opname
TYAN komt meestal in de middag de
opname. Geen hoorspel wordt tegen
woordig direct uitgezonden. Sinds de
Miller-band technisch zo goed bleek, dat
vrijwel elk bijgeluid werd geëlimineerd,
ging men ertoe over de hoorspelen geheel
op deze band te zetten. Voordelen waren
hierbij o.a. dat men een
eventueel minder goede
6cène eruit kon halen en er
een betere opname voor in
de plaats kon zetten. Plot
selinge ziekte van medespe
lenden, gemiste treinen,
enz., konden geen roet meer
in het eten gooien. Hft spel
stond op de band, kon voor
controle worden terugge
draaid, worden bijgeschaafd
enz.
Zo'n opname geeft de
spanning van het weten dat
elke vergissing, elk zwak
moment onverbiddellijk
wordt geregistreerd. Van de
regelkamer uit kan de
regisseur niet anders dan
jmet gebaren zijn aanwij
zingen geven, want een
mondeling gegeven raad
zou eveneens op de band
komen- En .naast hem zit
de teehnicus, die de geluids
sterkte regelt en de platen
heeft gereed liggen Om die op het juiste
moment een woordje te laten meespre
ken. Want veel van het geluidsdecor is
„ingeblikt". Gramofoonplaten met allerlei
geluiden, van het tikken van regendrup
pels af tot het gehinnik van paarden, of
het huilen van een baby toe, staan ter
beschikking. En waar nodig brengt de
technicus deze geluiden op het. juiste
moment en op de gewenste sterkte op de
lijn, die naar het opname-apparaat gaat.
Infaden noemt men deze handeling.
Experimenten
MET de geluiden staat het hoorspel wel
niet meer in de kinderschpenen, maar
worden toch steeds nog ontdlkkingen en
vindingen gedaan. En niet weinig trots
zijn regisseur en technicus, als zij in onder
linge samenwerking en heel wat proef-
Het „Attentieopname over vijf
seconden, nu!'' heeft geklonken. Op
de voorgrond links regisseur Dirk
Verèl. die nu met gebaren zijn
aanwijzingen moet geren. Naast
hem de technicus Vos aan de
draaitafel bij een gramofoonplaat,
die de geluidsstrekte regelt en ge
luiden zal injaderi. Rechts het
rontrólebord met talrijke contac
ten. regelaars enz. en erboven de
grote luidspreker die ..alle gelui
den'' iceergeeft zoals zij naar het
opname-apparaat gaan. Achter de
dubbele ruit de studio met aan de
tafel van links naar rechts: Wim
Paauw, Willem de Vries en Con
stant van Kerckhoven.
komt men telkens voor problemen te
staan. Dan voldoet bij een proefneming
het geluid niet en begint het zoeken naar
een oplossing. Hardnekkig blijft men
knutselen, mogelijkheden zoekend en uit
werkend tot dikwijls het gewenste effect
wordt verkregen. Dan is er voldoening,
maar ook weer de spanning hoe die vondst,
die in de regelkamer prima uit de luid
spreker komt. zich zal gedragen als hij btj
u thuis uit de „toeter" zoals de radio
mensen de luidspreker plegen te noemen
komt Dat is een ervaring, welke men
reeds lang geleden opdeed. Drie onzeker
heden die het spel belagen: hoe het effect
is van het gesproken woord voor de
speler zelf, hoe het in de regelkamer wordt
gehoord en hoe het uiteindelijk uit de
toeter komt En dat levert soms geheel
onverwachte verschillen op.
Het staat er goed op. zeggen onze
ongeziene tonelisten, daarmee bedoelend
dat de Millerband alles naar wens regis
treerde. En zij zeggen er dan achter: Ny
maar afwachten hoe het eruit komt.
Naast deze „ingeblikte" geluiden zijn er
nog die, welke in de studio worden ge
produceerd: de deur die open en dicht
gaat, voetstappen, al of niet op een tegel
pad. het «tuk celiophaan d*t het kniste-
rend geluid van vlammengeknetter geeft,
de twee bolle cocosnoothelften die zo
goed de stap van een paard weergeven en
nog tientallen andere mogelijkheden, die
reeds lang burgerrecht hebben verkregen.
Als „Terwille van een kind" op de band
staat, loopt de klok al tegen het eind van
de middag aan. Dan moeten enkelen nog
naar „Paul Vlaanderen", die hierna aan
de beurt is. En niet zelden gebeurt het,
dat er 's* avonds ook nog wordt gewerkt,
dat ze van de ene studio naar de andere
moeten, waar Kommer Kleyn, S. de Vries
Jr. of Herbert Perquin zitten te springen
om een acteur of een actrice om te kunnen
beginnen.
Want het programma schreef deze week
onverbiddellijk „Glück Auf". een hoor
spel naarEn voor 2 Januari a.s, „Ter
wille van een kind", een hoorspel van..
En dat betekenthafrd. zeer hard
werken. Want geen gelaatsexpressie, goen
gebaar kan de stem ondersteunen voor de
luisteraar. Hij hoort alleen de stem. En die
moet alles geven.
eel wat pi
kelijkheid kun-
Want in vele hoorapelen
Zij lezen hun rol nietzij spelen.
Jo Vischer (midden): kijk,
daar. dieven, rovers". Johan Wol
der (rechts) staat gereed met zijn
antwoord. Links Max Westra, die
gereed staat de pistoolschoten te
lossen door een rubberband op een
trommelvel te laten klappen.
Kerknieuws
Geref. Gemeenten. Drietal te H. I.
Ambacht: de heren H. van Gilst, cand. te
's Gravenhage; A. Vergunst, cand. te
Leiden en G. Zwerus, cand te Rotterdam.
Beroepen te Yerseke de heer A. Ver-
gunst, cand. te Leiden.
Bedankt voor Beekbergen di^Chr. v.
Dam te Werkendam.
(Van onze Londense correspondent)
De dokters z(Jn In consult geweest aan
het ziekbed van de Engelse film-Industrie
en de diagnose is: grootheidswaanzin. De
fllmmagnaten. die het publiek zoveel
schone schijn voor ogen toveren, leefden
zelf in een wereld van schone schijn. Wil
het bedrijf gezond worden, dan zal er een
einde moeten komen aan de pracht eh
praal aan de top. Weg met de hofhouding
van functionarissen, weg met de dikke
sigaren, de whisky's en de glanzende rolls
royces. Bezuiniging is noodzakelijk. De on
derlinge concurrentie tussen de Engelse
maatschappijen leidde tot geldsmijterij, die
in geen enkel ander bedrijf geoorloofd is.
Bovendien klaagt het zojuist verschenen
regeringsrapport over het tekort aan plan-
,J energie verspild wordt.
Elke dag in de studio kost 3000 pond
sterling (30.000 gulden), maar daarvoor
krijgt men niet meer dan 1,29 minuut
Geen systeem
Het arbeidssysteem, dat aan de gilde-tijd
herinnert, vormt eveneens een kostbare
belemmering. Het duurt dikwijls een
kwartier of langer, voordat de man is ge
vonden. wiens vakbond er geen bezwaar
tegen maakt, dat hij een bloempot verzet,
hoewel dezelfde man een kunstmatige
graszode niet mag aanraken. De tuinman,
die wel een levende plant mag vervoeren,
mag op zijn beurt de studio niet betreden.
Ook mag niet iedere werkman een spijker
inslaan.
Vooral direct na de oorlog, toen er geld
in overvloed scheen te zijn en de zalen vol
waren, trok de filmindustrie velen aan,
die er eigenlijk geen verstand van had
den, zodat er nog onverantwoordelijker
dan reeds de gewoonte was, werd gehan
deld.
Wil de filmindustrie als georganiseerde
groep voortbestaan, dan zal zij zich op de
binnenlandse markt moeten toeleggen,
maar het zal een zware dobber worden,
want ook het Engelse publiek geeft de
voorkeur aan Amerikaanse films. Boven
dien steken hoe langer hoe meer Britse
filmacteurs de Oceaan over. Rank verloor
De Nederlandse regering is de beslissing
om twee milliard van het schuldbedrag
te annuleren, zeer moeilijk gevallen, al
dus zeggen de ministers in hun antwoord
op het voorlopig verslag van de Tweede
Kamer over het souvereiniteitsontwerp
voor Indonesië. Zij heeft met grote kracht
gestreefd naar een voor Nederland gunsti
ger oplossing, doch op een gegeven ogen
blik stond de regering voor de zeer zware
keuze ofwel de conferentie te doen mis
lukken ofwel een deel van haar oor
spronkelijk plan te laten varen.
Zij heeft gemeend haar keuze op laatst
genoemde mogelijkheid te moeten laten
vallen. Het zou volgens de regering ten
-andere crediteuren van Indonesië een
deel van de schulden zou annuleren-
Zij meent, dat het initiatief hiertoe echter
van de regering van Indonesië dient uit
te gaaji, al verklaart zij zich bereid hier
toe eventueel bemiddeling te verlenen.
De regering heeft haar aanvankelijke eis
om een zekere medezeggenschap te ver
krijgen' in het financiële beleid van de
regering van Indonesië, zolang deze nog
in schuldverhouding tot Nederland zou
staan, laten varen uit de overweging, dift
medezeggenschap alleen dan enig
kan hebben wanneer de wederpartij hierbij
loyaal zou medewe
king liep juist ge'
den aan de:
leer de wederpartij hierbij
iwerl^jn. Deze medewer-
;evaar door het vasthou-
I»i de gebouwen van de N.V. Eerste Ne
derlandse Rijwiel- en Machinefabriek
voorheen H. Burgers te Deventer, die
thans haar tachtigjarig bestaan viert,
wordt het eerste rijwielmuseum in ons
land ingericht. Het materiaal hiervoor is
bijeengebracht met medewerking van ,,de
vader der wielersport" in Nederland.
George J M Hogenkamp uit Maarssen.
In dit museum zijn alle rijwielen onder
gebracht, dte vervaardigd zijn bij de
E.N.R. sedert de smid Henricu6 Burger in
1856 te Deventer zijn eerste fietsen heeft
gemaakt. In het museum zijn. van de loop
wielen van de Fransman Michaux tot de
fiets van vandaag, alle stadia der ontwik
keling van het rijwiel te zien. Alle tech
nische verbeteringen zijn hier op de voet
te volgen.
De eigenlijke viering van het tachtig
jarig jubileum der fabriek zal geschieden
op Zaterdag 3 December. Dan zullen des
morgens op de linker IJseloever te De
venter directeuren en enige personeels
leden van de E.N.R. de oude fietsen van
1865 berijden zoals het destijds is gedaan
door de sportieve jongelieden van Deven
ter. die de rijwielen van Burgers bestegen
in clubverband als leden van de clubs De
Houten Doordraaiers, De Roverbende en
Immer Weiter.
In de vergadering van het voltallige Na
tionale Comité van Voorbereiding, die he
den te Batavia werd gehouden, was men
van mening, dat, voorafgaand aan de
souvereiniteitsoverdracht, de verantwoor
delijkheid voor aangelegenheden betref
fende de veiligheid behoort te berusten
bij één persoon, die verantwoordelijk zal
zijn aan genoemd comité. De vergadering
was verder van mening, dat bedoelde per
soon iemand moet zijn. die bekwaam voor
deze taak is en aanvaardbaar voor alle
lagen van de Indonesische bevolking, al
dus wordt in het eerste corhmuniqué van
het comité gezegd. De vergadering koos
eenstemmig de sultan van Djokja in* deze
functie.
Voorts werden Örie commissies inge
steld. De eerste voor de kwestie van de
te volgen procedure. Hiervan werd prof.
Soepomo voorzitter en dr Soeparmo vice-
voorzitter. De tweede commissie is die
voor militaire en veiligheidsaangelegen
heden met als voorzitter dr Leimena en
als vice-voorzltter mr Kosasih. De derde
betreft de bestuursoverdracht. voorzitter
is ir Djoeanda en vice-voorzltter is Radja
Kaliamsjah.
Daar het comité meent, dat het vraag
stuk van de veiligheid thans een van de
meest dringende aangelegenheden is, stem
de men in mét de benoeming Van kolonel
Simatoepang als lid der centrale com
missie.
Jeruzalem. De subcommissie van de
politieke commissie heeft Donderdag met
12 stemmen, bij 5 onthoudingen, de para
graaf van de Australische motie goedge
keurd, waarin voor Jeruzalem een perma
nent internationaal bestuur wordt gevraagd,
alsmede de nodige waarborgen voor de be
scherming van de heilige plaatsen, zowel te
Jeruzalem als buiten deze stad.
in een Jaar tijd een hele reeks artisten.
Twee van Engelands beste filmregisseurs.
Michael Powell en Ermeric Pressburger.
die „A matter of life and death" maakten
gaan naar Canada.
Een commissie van overleg, waarvan
ook de filmster Rosamund John deel uit
maakt, stelt voor. dé sterren in plaats van
fantastische sommen, een vast, doch be
perkt salaris te geven, dat op gezette tij
den met bepaalde toelagen zal worden
aangevuld.
Het zal niet eenvoudig zijn, een oplos
sing voor de problemen te vind,en.
De organisatie van filmtechnici wil na
tionalisatie van lege studio's en een net
van 400 staatsbioscopen. Dit voorstel
wordt algemeen overdreven geacht Men
geeft echter toe. dat om dollars te ver
dienen en te besparen, alles moet worden
gedaan om de industrie op volle toeren
te laten draaien.
Hulp van buiten
Charlie Chaplin en Mary Pickford ko
men thans, zoals wij al meldden, de on
afhankelijke producenten, die nog altijd
50 procent der Britse filmindustrie ln han
den hebben, te hulp. doordat zij bereid
I zijn vla hun „United Artists' Corporation"
de distributie van Engelse films op zich
te nemen Vior dit doel is nu een nieuwe,
onafhankelijke Britse maatschappij „Worlci
I Screenplays" opgericht. Reeds begin 1950
zullen de eerste films gemaukt worden De
j films zullen aan duizend personen per
film werk verschaffen.
I Er is geen reden tot wanhoop, eindigt
i het rapport. Engeland beschikt over vol
doende schrijvers, kunstenaars en technici.
I die in korte tijd wonderen kunnen verrich
ten. zodra de leiders maar weer met de
benen op de grond staan
(Van één onzer verslaggevers).
De Rijkspolitie heeft Zondagavond te Barendrecht gearresteerd de
42-jarige inwoner van die plaats P. C. V., die ervan werd verdacht
gpote partijen Zwitserse horloges uit België naar Nederland te smok
kelen. In totaal konden elfhonderd door V. gesmokkelde horloges in
beslag worden genomen. De Douanerecherche te Rotterdam, die later
het ondérzoek van de Rijkspolitie heeft overgenomen, speurt thans in
alle richtingen naar „uitlopers" van deze zaak.
overgebrach*. Daar met de arrestatie vin
V. deze zaak nog niet helemaal tot klaar
heid i<s gebracht, zet de Douanerecherche
het onderzoek voort.
Er wordt aan de mogelijkheid gedacht,
dat het hier gaat om smokkelarij in gro
ter verband. Daarmee wordt ook in ver
band gebracht he*, onderzoek, dat de Dou
anerecherche in de kop van Noord-Holland
heeft Ingesteld. Dit onderzoek had als
resultaat, dat enige honderden horloges,
die clandestien over de grens waren ge
bracht op het platteland konden worden
opgespoord. Bij een juwelier in Den Hel
der werden voorts 144 „Zwitsers'' aange
troffen.
Vier personen worden verdacht aan
clandestiene manipultaties met deze hor
loges te hebben deelgenomen. Eén van hen.
een zekere W.. werd gisteren gearresteerd,
juist op het moment, dat hij zijn woning
in Amsterdam-West verliet. De recher
cheurs hadden slechts de tas van W over
te nemen om diens schuld te bewijzen,
want deze tas was geheel met horloges
gevuld.
V.. die reeds eerder voor een smokkel-
delict heelt terechtgestaan, werd ervan
verdacht, dat hij er zich opnieuw aan
schuldig maakte. Hij trok geregeld me*,
zijn vrachtauto naar België voor het expe
diëren van goederen.
De laatste tUd heeft men hem zorgvuldig
«agegaan ert Zondagavond had de Rijks
politie voldoende aanwUxlngen om hem
bU ïüo terugkeer uit België te arresteren.
B(J huiszoeking konden 800 gesmokkelde
Zwitserse horloges in beslag worden ge
nomen. Het bleek, dat deze uurwerkjes
In een geheime bergplaats in de vracht
auto aan de aandacht van de grenskommle-
*en waren ontsnapt. Maandag ging ook de
Douanerecherche te Rotterdam aan het
onderzoek deelnemen en werden nog 300
horloges te voorschijn gebracht.
In de loop van de week Is V. naar het
Hoofdbureau van Politie te Rotterdam
Op een tentoonstelling voor moeders
bewonderen de hummels marionetten-
mannequins, die de nieuwste kindermode
voor de verrukte ogen van de bezoekers
hups over het voetlicht brengen. Tussen
twee haakjes: het meeste werk op deze
expositie voor moeders is door vaders
verricht
„Liebesgaben" uit BerlijnI
De Berlijners, die een tijd lang weinig
te eten heben gehad en nog steeds het
zorgenkind van de E.R.P. zijn, zijn be
gonnen voedselpakketten te verzenden
naar bijna alle landen ter wereld, ook
naar de Ver. Staten. Bij een bezoek aan
een postkantoor in de Amerikaanse sector
bleek, dat sommige Berlijners genoeg
boter, suiker en vlees hebben om mensen
in de landen, die de oorlog gewonnen
hebben, een plezier te kunnen doen.
Vijftig Oostduitse vluchtelingen, waar
onder vier mannen met één been. 16 vrou
wen en 15 kinderen zijn in drie weken
van Uelzen waar zij in een vluchtelin
genkamp waren ondergebracht naar
Bonn gelopen, om e$n persoonlijk beroep
te doen op de Westduitse autoriteAen voer
het verkrijgen van een vergunning om in
West-Duitsland te mogen blijven. Zij heb
ben in deze drie weken een afstand van
ongeveer vier honderd kilometer afgelegd.
Een uit drie man bestaande delegatie
der vluchtelingen heeft aan de Westduitse
minister voor vluchtelingenzaken, dr Hans
Lukaschek. een schriftelijk protest over
handigd tegen de weigering van de Duitse
autoriteiten te Uelzen dat aan de grens
van de Britse en Sowjet-Russische bezet
tingszone van Duitsland ligt om hem
vergunning te geven op Westduits grond
gebied te blijven De 47 andere Oostduitse
vluchtelingen bevinden zich thans te Keu
len.
Minister dr Lukaschek antwoordde de
delegatie dat de Westduitse regering, in
verhand met de moeilijkheden die de
vluchtelingen bij een gedwongen terug
keer naar de Sowjet-Russische bezettings
zone van Duitsland te wachten staan,
mogelijk speciale overwegingen ten aan
zien van de vijftig uitgewekenen zal laten
gelden.
De regering ziet geen bezwaren ln het
waaien van de Indonesische vlag op sche
pen van de Nederlandse marine, aldus
wordt in een memorie aan de Tweede
Kamer medegedeeld. De Nederlandse vief
blijft gehesen aan de gaffel of vlagge-
stok, de oorlogswimpel in de top van de
daartoe aangewezen mast en de Geusvlag
aan de geusstok. In dit opzicht veran
dert er niets. Het hijsen van de Indone
sische vlag aan de ra van de voormast is
een treffend swmbool van de samenwer
king in het verband van de Unie. aan
welker hoofd Hare Majesteit de Koningin
staat. Het accentueren van de samenwer-
kingsgedachte door het hijsen van de
natlevlag ener bevriende 6ouvereine
mogendheid is ook tijdens de laatste oor
log voorgekomen en dus niet nieuw
De regering kan daarom bezwaarlijk
tegemoet komen aan de wens van som
mige leden om slechts vrijwilligers dienst
te doen nemen op de schepen. welke
onder Nederlandse en Indonesische vlag
varen en onder de Indonesische minister
van defensie staan.
691/92. Rick was ten einde raad.
Nog lang rende hij de ene straat uit, de
andere inmaar Krulletje was verdwe
nen. Nergens was hij te zien!
En het is mijn schuldik had 'm
ook beter vast moeten houden! dacht Rick.
Wat zullen de anderen er wel van zeg
gen 1 En hoe zal 't nou met Krulletje gaan?
Moe en teneergeslagen liep hij voort.
Het hielp niet, of hij al verder bleef zoe
kenKrulletje was weg, helemaal weg.
Rick snikte zachtjes onder 't lopen. Lang
zaam met loden schoenen, nam hij de weg
naar'huis.
En ja.... daar was het eerste wat Bun-
kie vroeg, waarom Rick alleen
kwam, en .waar Krulletje was
tranen, die hij niet kon tegenhouden
telde Rick hoe alles was gebeurd
O, wat akelig! riep Bunkie
schrikt.
Hij vond het verschrikkelijk dat
aardige speelkameraadje verloren
Maar toen zag hij het wanhopige
van Rick. die zich erg schuldig voelde
Nou ja, Ricktrek het je maar
zo erg aanJij kunt er toch niet- <ai
doen, dat-ie zo onverwacht wegsprong En
nou jawie weet, komt-ie weer van
zelf terugt
ZATERDAG 3 DECEMBER 1949.
SATAV1ASE BRIEF No. 221
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 1
pETER VAN DER WAL. de O.V.W.-ser-
geant uit Gouda, die vijftien maanden
Jp Sumatra gehangene van de T'N I ls
geweeét en in October werd vrijgelaten,
heeft vele verhalen te vertellen, als htj
Straks in Gouda terugkomt. Een voor
proefje van die verhalen kan ik u al
geven, want Péter heeft mij enige van
zijn wederwaardigheden els gevangene
van de republikeinse militairen geschre
ven. Helaas heeft-ie me niet verteld, hoe
hij nu precies krijgsgevangen ls geraakt,
maar dat hebt u dan straks nog van hem
zelf „in het vat" en dat verzuurt dus
•filet In <elk geval, op 20 Juli 1948 raakt®
hij tijdens een Week verlof aan het Toba-
meer in handen van de T.N.I.
Tijdens z'n krijgsgevangenschap heeft
Peter van alles meegemaakt, van alles
gezien en van lalles gehoord- Hij heeft
tragische en komische dingen beleefd,
maar het allervoornaamste: hij is er goed
afgekomen. Laten we even vaststellen, dat
onze Gouwenaar| een geluksvogel is. want
maar enkele
in handen van d
zijn er levend a
republiek zijn gevallen,
'gekomen.
Om een voortieeld te nemen: bij
i de twèede r
toefde, omdat d;
meer iets van
zporingen zijn
van de enkele
militairen, die in
de republikeinen
i er maar
militaire actie in
irige jaar was de
Nederlandse journalist Voets in Djokja
Hij werd van Kjliurang waar hij ver-
dt ar nog werd onderhan-
Jroerd en men heeft nooit
h ;m gehoord en alle na-
viuchteloos gebleven. En
tientallen Nederlandse
de loop der jaren door
gevangen zijn gemaakt,
•einigen teruggekeerd. Het
merendeel is spoorloos verdwenen. Zolang
de T.N.I. je geva ïgen neemt maak je als
Nederlander nog een kans. dat je er
levend afkomt. A s je in handen van
loslopende bende valt, kan je er
aan zekerheid grenzende waarscl
schijnlijlt-
>it ter in.
En nu uit de ervaringen
peter van der Wal een gree
komt vóór z'n op handen zijl
llsatie toch nog ln Batavia ei
held aannemen, d it het mis is. Dit
leiding en ter illustratie. dat Peter
geluksvogel
J varmgen van sergeant
greep, want hij
zijnde demobi
lisatie toch nog id Batavia en dan horen
we nog wel meer van hem.
'n Grote rommel
Krijgsgevangene van de republiek te
tijn. zo begint Peter, is geen lolletje. Je
leeft van de ene dag op de andere. Je
bent je leven geen ogenblik zeker en
een buitenstaander heeft er eenvoud.g
geen idee van, wat een rommel het in de
republikeinse gebieden op Sumatra is.
Peter was met drie man in totaal, toen hij
in handen van de republikeinse soldaten
viel. Hij is sedertdien op talloze plaatsen
geïnterneerd geweest en overal was het
volgens hem hetzelfde. Organisatie en
discipline mankeerden overal en volko
men. Sinds de Japanse bezetting in 1942
1 is alles achteruitgegaan en na de oorlog
heeft de republiek no^'geen kans gezien
om ook maar iets te verbeteren. Vroegere
hoofdverkeerswegen zijn nu voor auto's
als ze er zouden zijn onberijdbaar.
Telefoonverbindingen zijn verbroken.
Ambtenaren en militairen krijgen soms
maandenlang geen 6alaris en na de tweede
actie helemaal niet meer Voedingsmidde
len werden eenvoudig van de bevolking
gerequireerd. De bonnen werden door de
een of andere commandant ondertekend
De bevolking durfde niet weigeren, want
dat stond, schrijft Peter, gelijk aan zelf-
De gevangenissen waren vol mensen, die
voor het merendeel niet eens wisten,
waarvoor ze in hechtenis zaten In een
gevangenis, waar ook Peter en zijn vrien
den zaten, waren veertig Indonesische ge
vangenen. van wie er zolang Peter er
ut negen en twintig overleden van
honger en mishandeling. Onder hen waren
kinderen van zeven jaar. als politieke
gevangenenZe werden aan hun lot
overgèlaten en stierven voor Peter s ogen.
Peters behoud is geweest, dat zijn
collega's en hij door bemiddeling van de
Verenigde Naties Commissie in Indonesië
van Padang uit kleding, dekens etc. ont
vingen. die werden verkocht en ver
ruild tegen rijst en „ubie", de zgn.
.Jweet potato". Alles bij elkaar hadden
de ruilartikelen een waarde van 24 000
republikeinse guldens! Haarkammen en
tandenborstels werden geruild tegen een
Ubie-maaltijd die de jongens dan zelf
kookten.
De maaltijden, die de gevangenbewaar
der» verstrekten, bestonden uit een half
bordje rijst met wat zout per dag. één
maal. Het is ook gebeurd, dat de gevan
genen helemaal geen eten kregen, omdat
de Nedrlandse patrouille het de repu
bliek die dag te warm onder de voeten
Eens in de week wassen
Maanden achtereen hebben Peter en de
«Inen geleefd in een kamertje, waarvan
de ramen doorlopend gesloten bleven,
«m» in de week mochten zijn zich in een
nabije kali gaan wassen, waarbij dan
Wrat de hele kampong werd afgezet,
omdat men bang was voor spionnen, dte
de aanwezigheid van de Nederlandse mill-
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gemeente. St. Janakerk (Ach-
w de Kerk 5) 9 en 10.30 uur ds J. G Jan-
jen, Schiedam. 5 uur ds Gerh. Huls. Wes-
wrkerk (Emmagtraat 33) 10 uur ds G.
5 uu*ds J. J. Koning. Kinder-
jestraat 38) 10.15 uur de heer C.
ijz. Ned. Hervormden (Pe-
uur ds W. de Voogd
eref. GemHnte (Keizergtr.
efseJKerkW(GoJtye 134) 10
-hröder.
thoITeke Kerk (Gouwe 10?) 10 30
uur pastoor G. P. Giskes.
Wf. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur
A. NiJhula.
öeref Kerk art. 31 (in Chr Geref. Kerk,
^omve 14!) 8 3o en 3 30 uur ^dienst.
Geref. Gemeente (Stationsplein 15) 10
«n 3 uur dr C. Steenblok.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe 141) 1015 en
15 uur ds W. A. Zijlema, Nieuweroord.
J7«rd Geref. Gemeente (Zeugestraat
v!ii en uur ds Joh. van Weizen.
vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23)
io en 5 uur ds J. I. van Wijck. Dinsdag
I* Bijbellezing ds J. I. van Wijck.
Mterdag 7.30 uur Bidstond.
,£««er des Hella (Turfmarkt 111) 10 en
V* uur majoor en mevr. Th. van Dalen.
Amsterdam.
wJrl11 Van Jezus Christus van de Heili-
aer Laatste Dagen (Spieringstraat 49)
ï»r dienst.
Stadsevangelisatie (Achter de
"•«VO) 30 uur de heer W. F. Kloos.
Peter v. d. Wal staat er lachend bij en
dat is begrijpelijk na z'n behouden
terugkeer bij de Nederlandse troepen.
tairen misschien aan Nederlandse posten
zouden kunnen verraden De scheerspie-'
gel, die de jongens via de V.N.C l. even
eens hadden gekregen, werd in beslag
genomen, omdat men vreesde, dat zij naar
vliegtuigen zouden 6einen.
Als ze van de ene naar de andere plaats
werden vervoerd, voelden Peter en de
zijnen zich als beesten in een dierentuin.
Overal liepen de kampongs uit en de
bewaking (eenmaal bestaande uit niet
minder dan vijftien man) had moeite om
de bevolking op een afstand te houden.
Uit de menigte klonken dan uitroepen:
„Potong" (hals afsnijden). „Andjing Be-
landa" (Nederlandse hond) etc.
In het begin rilden de jongens nog wel
eens, maar latef vonden zij het al ge
woon. ook al, dat je 's nachts zo'n beetje
van de tafel werd geschoten. Een groep
T.N.I. deed n.l. een aanval op de kazerne,
van de Nederlandse Militaire Politie,
waartoe Peter eh de zijnen behoorden.
De balans van de volgende morgen luidde:
tachtig gewonden en twintig doden.
Die „tafel", waar Peter het over had.
was n.l. het bed van de gevangenen, op
zichzelf al een groot voorrecht boven de
koude vloer, waar ze een jaar lang heb
ben moeten slapen. De tafel-luxe duurde
maar een maand Een klamboe hebben de
jongens nooit gehad, zodat ze al gauw
malaria kregen. Bij gebrek aan medicij
nen gebruikten zij daartegen allerlei
kampong-middeltjes.
Enfin. Peter is er levend afgekomen. Hij
is nu nog in Medan, maar komt spoedig
via Batavia naar Gouda terug.
Dat is trouwens een zin, waarmee ik nu
de meeste van m'n Bataviase brieven zo
langzamerhand wel zal kunnen beëindi-
JAN BOUWER.
Tentoonstelling „Goed Wonen"
in Welschen-woning
In een van de nieuwe Welschen-wonin-
gen aan het Uiverplein, die in de loop
van deze maand in gebruik zullen worden
genomen, wordt van 10 tot 31 December
een tentoonstelling gehouden, waarbij de
Gouwenaars kunnen zien, hoe op voor
delige wijze een woning geriefelijk kan
worden ingpricht De tentoonstelling wordt
gehouden óp initiatief van het gemeen
tebestuur en in samenwerking met de
stichting „Goed Wonen De negentig Wel-
schen-woningen zijn kleine Middenstands
woningen met een huiskamer, twee of drie
slaapkamers, een hal, een keuken en een
douchecel, tegen een huurprijs van f5 10
en f5 55 per week. Zij zijn derhalve ge
schikt voor kleirte gezinnen, behorende
tot de klasse met bescheiden inkomens.
Met deze sociale omstandigheden zal
rekening gehouden worden bij de inrich
ting van de model-woning.
De architecte mej. Nel Stoop zal uit
gaan van de samenstelling van een klem
gezin, bestaande uit de ouders en een
meisje van veertien jaar en daarvoor naar
eigen inzichten de woning inrichtem Dat
zal geschieden met de artikelen, die bij de
Goudse winkeliers voorhanden zijn Ge
durende de tentoonstelling zullen twee
lezingen worden gehouden, waarin nog
eens nader zal worden gewezen op de
vele voordelen, die aan een genefeltfke
en gezellige woning zijn verbonden, als
mede op de eisen, die aan een 8oede woon-
inrichting moeten worden gesteld.
De minister van Wederopbouw, mrdr
j in 't Veld zal de tentoonstelling vol
gende week Zaterdag openen.
Premietrekking Sint
Nicolaasactie
Gisteravond is de vierde premie-trek-
king gehouden van de Sint Nicolaasactie
vaa/de Goudse middenstand. De Volgende
viiftien inzendingen hadden een prijs^een
vloerkleed FF Lekkerkerker. Franse Kade
D 106 te VI 1st: lamp. M Klok Weth. Ven-
teweg H 75; Jimmy-schommel. mej. v d.
Klis. Wilhelminastraat 2°twee ze 1 fb 1 n-
ders. L. Pijpers. Kon Wilhelmtnaweg 245
paar leren dameshandschoenen. M. PloR
kaar Pr Hendrikstraat 39, doos choco
lade'mej v Keulen, Sophiastraat 90; ont-
bijtlaken. N. Lekkerkerker Franse Kade
?.rels™U«P*;ik«ywotjJM?cP
ne Westeinde H 128. Moordrecht; scheer-
doos J Vergoed. Turfmarkt; herenhand-
rhr de Jong. Kuiperstraat 25;
wollen deken/ W F. Klios. Boelekade 92;
kinderstoel P den Ouden. IJssellaan 223,
broodtrommel; M v d Dool Bovenberg
121. Bergambacht; strijkplank, A. Faaij,
Derde Kade 150.
Begrotingstekort gedekt
Na de vergadering van 19 December zal
oonieuw een vergadering van gemeen
teraad worden belegd op Dinsdag 10 en
Woensdag 11 Januari te uur ter behan-
deling van de begroting.
Ouderwetse mensen hadden zich vaak
zó sterk aan hun pijnen gewend, dat zij
zich abnormaal voelden als er eens een
dag géén pijn was. Die tijd is gelukkig
voorbij.
Aan de medische wetenschap komt de lof
toe ons het inzicht te hebben verschaft,
dat pijn een waarschuwing is. die men
nimmer ongestraft kan verwaarlozen
De moderne mens vertrouwt op zijn dok
ter om de oorzaak van een pijn weg te
nemen, en hij vertrouwt op „TOGAL" om
de pijn zélf te verlichten, snel. afdoende
en zonder schade.
„TOGAL" is een antineuralgicum van
grote pijnstillende kracht. Het is vooral
werkzaam bij spier- en zenuwpijnen (aan-
gezichtsptjnen), bij zgn. urlnezuurziekten,
spier-, zenuw- en gewrichtsrheumatiek.
ischias en spit en bij algemene welzijns-
bezwaren, zoals hoofdpijn, migraine, ver
koudheid, influenza, griep, periodieke
klachten, overgangstijd, enz „TOGAL"
behoort aanwezig te zijn ln elk gezin
Overal verkrijgbaar A f 2 08 en f7.94.
Proefflacon a f 0.83.
T.m. 11 Der. 10—12.30 en 1.30—4 uur Mussum
„Het Catharlna Gasthuis": Tentoonstelling
van Japanse prenten en tekeningen (Zondags
geopend 2t; Maandags en Vrijdags 1.304
uur).
4 Dec. 10.30—1 uur Karnemelksloot: Hok-
tentoonstelling postduivenvereniging „'t
Centrum".
6 Dec. 7.30 uur Vrije Evang. Gemeente:
Bijbellezing ds J. I. van Wijck.
f Dec. 8 uur Spaardersbad: Waterpolowed-
strijd De Gouwe— G.Z.C. (dames).
7 Dec. 7—8 uur Raam 58: Zitting prijzen-
commlssle voor klachten prijzen kamer- en
wonlngverhuur.
7 Dec. 7.30 uur Concordia: Propa'ganda-
a\ond Jongensclubs Chr. Jongemannenverenl-
ging „Daniël".
7 Dec. g uur Aula Museum Het Catharlna
Gasthuis: Lezing ,Joh. Niegeman over wo
ninginrichting in kader tentoonstelling „Goed
wonen".
7 Dec. 8 uur Café Duynstee: Geldelijke
schaakslmultaan vereniging DONK voor
aankoop schaffkmatertaal voor militairen In
Indonesië.
7 Dec. 8 uur De Beursklok: Optreden tele-
paath Jim Murray.
7 Dec. 8 uur Daniël: Bijbellezing Evangeli
satie Geref. Kerk.
7 Dec. 8 uur Kazernestraat 14: Ingebruik
neming nieuwe oefenlokaal Ned. Vereniging
E.H.B.O.. vertoning E.H.B.O -film.
7 Dec. 8 uur Reünie: Spreekbeurt ds J.
Börger voor Logosverband.
«1
heren en G.Z.C.
D V Z. dames, na afloop jeugdwedstrijden
leden G.Z.C.
8 Dec. 7.45 uur Kazernestraat 14: Lezing
over de Bijbel door A. Poelman en P. Douma
8 Dec. 8 uur Reünie Bioscoop: Filmavond
Volksuniversiteit, vertoning „Het IJzeren
8 Dec 8 uur Het BlauWe Kruis: Bijeen
komst Natuunkring Genootschap voor Gouda
en omstreken spreker drs L Coomans de
Ruiter over „Uit Borneo's wonderwereld".
9 Dec. 11 uur Achter d« Waag: Algemene
keuring rij- en voertuigen, voerlieden en
huurkoetsiers.
10 Dec. 2 uur Uiverplein: Opening tentoon
stelling „Goed wonen door minister mr dr
J. in 't Veld.
10 Dec. 8 uur Kunstmin: Feestavond buurt-
ilging „Burgemeester James opvoering
ei „De stier.uit C
its Volksondérwiji
Reünie Bioscoop: De laatste stormloop (met
Gary Cooper).
Schouwburg Bioscoop: Kermis-Vreugde
(met Dana Andrews en Jeanne Craln)
Thalia Theater: De razende reporter (met
Paulette Goddard en James Stewart).
Aanvang 3. 7 en 9.15 uur 'Zondag 3. 5. 7 en
9.15 uur. Maandag 3 en 7 uur.
Sport op Zondag
Zondagsdienst doktoren
Zaterdagn
consulteren de doktoren
Gouwe 166 (telefoon 3358)
bethstraat 45 (t>
td 12
A. J. Kettler.
H. Reedijk. Cra-
Apothekersdienst
St. Nicolaas bezocht
de Suomischool
Gistermiddag heeft Sint Nicolaas een
bezoek gebracht aan de Suomischool en
de Klein Duimpje kleuterschool in de
Korte Akkeren. Het eerst richtte de Sint
zijn schreden naar de lagere school, die
hij zeer bewonderde Sinterklaas bleek
zeer goed op de hoogte van het school
leven. Nadat gezongen was. kwam de
grote verrassing. Alle kinderen kregen
behalve een zak met lekkere ook een
kinderbekertje, waarop in groene letters
Suomischool stadt.
Ook voor de Finse gezant als waarde
ring voor z'n belangstelling voor deze
school en voor de burgemeester als
..doopvader" was er een bekertje gere
serveerd. dat het door hoofd der school
zal worden bezorgd.
Hierna werd een poppenkast voorstelling
gegeven waarbij bVaaf werd gelachen en
flink gezongen zodat de kinderen, die ook
nog op chocolademelk werden getracteerd,
voldaan naar huis trokken.
Verhuizingen binnen
de gemeente
Mw. M. A. Grootveld—Swart van Bos
weg 58 naar Herenstraat 42; L. de Jongste
(3 pers.) van Cronjéstraat 9 naar Kerkhof
laan 5, Mw. J. P. Koolmees van Oosthaven
53 naar Achterwillens 15; J. van der Louw
van Goejanverwelledijk 18 naar Burgl
vlietkade 77; W. G. de Rotte van IJssel
laan 221 naar Lazaruskade 25; Mw. G. T.
de Rottevan Bekkem van Herenstraat
118 naar Lazaruskade 25; Mw. G Goud-
riaan—Vreeswijk van Eerste H. van
Alphenstr. 42 naar Gouwe 138; I. J.
IJsselstein van Kuiperstraat 15 naar Lange
Dwarsstraat 12.
Onderhoud Geniewerken
De Genie heeft gisteren te Delft aanbe
steed het éénjarig onderhoud van de mili
taire gebouwen en werken te Gouda,
Zevenhuizen en Schoonhoven. Ingekomen
tien biljetten. Het laagst schreef in Aan
nemersbedrijf Th. Hooft te Haastrecht
voor ƒ21.965, het hoogst Firma A. den
Ouden en Zn. te Gouda voor 29.800. De
gunning geschiedt later.
Opdracht naar Gouda
Aan de firma gebr. v. d. Horst alhier ts
ondershands opgedragen het bouwen van
38 flatwoningen en zes winkels aan de
Sara Burgerhartweg en Rhljnvla Feith-
atraat in Den Haag voor 4*0,000.
Gouda zal voor recreatie voornamelijk zijn aangewezen op de
Reeuwijkse Plassen, die voor ongeveer de helft ongerept als
natuurmonument bewaard moeten blijven, aldus een rapport, dat
de Provinciale Stedebouwkundige Dienst over het probleem van
de ontspanning in de vrije natuur in Zuid-Holland heeft samen
gesteld. De andere helft kan worden vrijgelaten voor de
watersport. Gerekend met twee boten per hectare en drie man
per boot, komt de capaciteit van deze Plassen ongeveer ten goede
aan 2100 personen. Indien het mogelijk zou zijn enige bebossing
in de omgeving van de Plassen aan te leggen, dan zou dit
ontspanningsoord ook voor de recreatie van de niet-zeilende
Gouwenaars en misschien ook voor Hagenaars en Rotterdammers
van betekenis kunnen worden.
De uitgestrekte polders met hun groene weiden en welige akkers zullen door een
net van rijwtelpaden weer toegankelijk voor de natuurliefhebbende
dagjesmens moeten worden.
geven van een dagje-vrij in de natuur
van de eigen provincie te vergroten.
Daarvoqr is het noodzakelijk na te gaan
hoe groot de mensenstroom, die op
zomerse dègen naar buiten trekt, kan zijn,
nu en in de toekomst. Hierbij dient van
de aanvang af principieel onderscheid te
worden gemaakt tussen de recreatiebe
hoefte van de stedeling en die van de
plattelandsbevolking. Stad en platteland
hebben in dit opzicht geheel verschillende
gewoonten en behoeften. In de stad. en
vooral in de grote stad. is de recreatie
veel meer dan op het platteland een
in I ruimtelijk probleem De verder gaande
•te industri alisatie zal in verhouding het aan
tal stedelingen, met hun behoeften aan
massale ontspanningsruimte, nog belang
rijk doen toenemen. Bovendien zal de be-*
volking in steeds sterkere mate ontspan
ning gaan zoeken in de vrije natuur. De
algemeen ingevoerde vacantie in de be
drijven heeft namelijk tot gevolg, dat een
zeer belangrijk deel van de bevolking, dat
tot nu toe practisch van vacantie ver
stoken was. er ook op uit gaat trekkeh.
Brede lagen van de massa hebben opeens
gelegenheid gekregen met verlof te gaan.
De meesten hunner zullen dat verlof
doorbrengen met tochtjes in de omgeving
van hun woonplaats En nu is het ver-
Het rapport is gebaseerd op de omstan
digheid. dat er momenteel met beirekking
tot de voorziening in de behoefte aan ont
spanningsgelegenheid in Zuid-Holland een
grpte achterstand is te constateren. Het
geeft in zijn conclusies, na bespreking der
verschillende problemen van de recreatie
mogelijkheid in vele delen van de provin
cie, enige richtlijnen, waarlangs
de toekomst mogelijk zal zijn de grote
toeneming van het aantal „dagjesmensen"
op te vangen en de gelegenheid tot Het
Dukker maakte z'n partij in
tien beurten uit
De Sport opende in C 1 de tweede helft
van de Goudse biljartcompetitie met een
bezoek aan Excelsior. De ontmoeting,
welke op goed peil stond, eindigde onbe
slist, wat de verhouding weergeeft. Het
Rode Laken ontving het sterke Belvédère.
De bezoekers waren goed op dreef en
trokken aan het langste eind. 't Zuid om
zeilde een lastige klip door bij Anti Poedel
de meeste punten in de wacht te slepen.
Dukker van Anti Poedel, die de laatste
tijd een goede partij speelt, was bijzonder
in vorm. In slechts 10 beurten, spelend
met het prachtige moyenne van 19.00. gaf
hij Den Boer geen schijn van kans. Een
buitengewone prestatie. De Doele boekte
de eerste overwinning, waarvan het be
zoekende Tunnel de dupe werd. In deze
ontmoeting speelde De Bruin van de
Tunnel de beste partij en redde daarmee
de eer.
Het leidende Sportvrienden liet zich in
C 2 niet verrassen door het bezoekende
K.O.T. en hield de punten thuis. Blonk
van de Sportvrienden was hier de uit
blinker en wist in 20 beurten, met het
goede moyenne van 7.50, de grondslag te
leggen voor de overwinning.
De Spil had een moeilijke opgaaf met
een bezoek aan K.O.T.. de leider in D 2.
Ondanks, matig spel van de thuisclub
zagen de bezoekers geen kans hiervan
profijt te trekken en bleef de volle winst
thuis. Belvédère, dat de 2e plaats inneemt,
ging op bezoek bij N.S.H. waar. zoals
verwacht werd. de punten behaald
werden.
In E 1 ging de grote strijd tussen de
koplopers Stolwijkersluis en de De Spil.
Het gelijke spel. dat het resultaat was,
geeft de krachtsverhouding goed weer.
Mulder van De Spil hield op het laatste
ogenblik de belans in evenwicht.
De uitslagen luiden: Excelsior C—Sport
C 4—4: Rode Laken C—Belvédère C 2—6;
Anti Poedel C 1—Zuid C 2—6. Doele C—
Tunnel C 6—2: Sporjvrienden C—K.O.T. C
6—2; Anti Poédel C 2—Witte Ballon C
6—2; Groene Laken C—Spil C 6—2; Anti
Poedel D—Sport D 8—0; K.O.T. D—Spil D
8-0; N.S.H. D—Belvédère D 2—6; Gouwe
Vrienden D—Thalia's Vrienden D 5—3;
Groene Laken D—Witte Ballon D 6—2;
Stolwijkersluis E-Spil E 4-4; Centrum
E—Viersprong E 8—0; Witte Ballon E—
Doele E Westen ED.O.N.K. E 6—2,
Tunnel £-l^.S.H. E 5—3.
Het programma voor volgende week
luidt:
Dinsdag: Rode Laken C—Moordrecht C;
Tunnel C—Excelsior C; Thalia's Vrienden
C—Groene Laken C; Sportvrienden C—
Driesprong C; Sport D—Doele D «ouwe
DDriesprong
E—Stolwijkersluis Ej Witte Ballon E—Per
Aspera E; Westen E—Tunnel E.
Woensdag: Spil C—N.S.H. C; K.O.T. C—
Anti Poedel C 2; Belvédère D-Driesprong
D 2; Per Aspera D—K.O.T. D 2; Zuid D—
Moordrecht D; Witte Ballon D-DONK D 3.
Donderdag: Sport C—Per Aspera C;
Thalia's Vrienden D—Groene Laken D;
Tunnel D—K.O.T. D; Driesprong E—
Sportvrienden E; D.O.N.K E—Witte Bal
lon E 2; N.S.H. E 2-Westen E 2; DONK
E-Viersprong E
Vrijdag: Zuid C—Doele C; Belvédère C—
Anti Poedel C 1: Witte Ballon C—DONK
C; Spil D—N.S.H. D: Centrum D—DONK
D 1; Viersprong E—Doele E; Westen D—
Anti Poedel D.
VOOR SINT NICOL/\AS
VERZIJL
KORTE TIENDEWEG 1. TELEFOON 2176.
Burgerlijke Stand
Geboren: Julia, dr van J. D. Sanders en
M. E. Mikkers. R. C. Bakhuizen van den
Brinkstraat 43. Johanna Elisabeth, dr van
G. C. Creemers en E. K. van Kasteren,
A. G. de Vrijestraat 7; Ronald Andreas
Jacobus, zn van H. J. Helmes en A. A.
Kaldenbagh, A G. de Vrijestraat 10; Jo
hanna Antonia, dr van R. IJsselstein en
C. Verblaauw. Kruidenierstraat 3.
Ondertrouwd: J. Bijlaart en W. van
Gageldonk; J. van Iperen en C. M. Hoek;
M Modderkolk en L. S. C. den Ouden.
PuzzJe-winnaars
Een „ouderwetse" opgaaf ditmaal, een
kruiswoordpuzzle met meer dan honderd
vragen, een raadsel dus. waarop de puzzle-
vrienden hun kennis konden tonen. En
zij hebben het getoond blijkens de stapel
goede oplossingen. St. Nicolaas reed voor:
prijs van 5: mevr. J. M. de Jong-
Liesker, Koningin Wilhelminaweg 258 te
Gouda:
prijzen van 2.50: K. H. de Jong, Kru-
gerlaan 205 te Gouda en Sjaan Koolwijk,
Tentweg 76 te Stolwijk.
De prijzen kunnen aan ons bureau
Markt 31 worden afgehaald of worden op
verzoek toegezonden.
schijnsel, dat het aantal van hen. die
deze tochtjes maken en derhalve
recreatio in eigen streek zoeken elk
jaar groter wordt. Da overbelasting van
het ontspanningsupparaat. dat thans al
zeer ontoereikend is. zal daardoor ten
zij afdoende wordt ingegrepen steeds
groter worden. Men kan zelfs welhaast
zeggen, dat de invoering van de algemene
vacantie de overheid, wat de recreatie-
vasrziening betreft, min of meer heeft
overrompeld
Dal komt er op neer, dat honderd
duizenden in hun eigen woning blijven
slapen en dagelijks uitstapjes maken Men
noemt dat verschijnsel dagrecreatie een
situatie, die de overheid in Zuid-Holland
voor bijna onoplosbare problemen stelt.
Toenemende bevolking
Het rapport behandelt onder meer dat
probleem voor de grotendeels stedelijke
bevolking buiten de kuststreek, waartoe
onder meer midden-Zuid-Holland ge
rekend kan worden Men kan verwachten,
dat de bevolking van die steden (alle*"
kleiner dan 69 000 inwoners) in de buiten
kuststreek binnen twintig jaar met onge
veer 100.000 zielen zal toenemen. Gouda en
Waddinxveen hebbeh op het ogenblik plm.
47.000 inwoners, terwijl in 1970 dit be
volkingscentrum vermoedelijk 54.000 zal
hebben. Men kan ln het algemeen aan
nemen, dat op mooie zomerse avonden
een kwart van de stedelijke bevodking
naar buiten trekt. Dat wil ongeveer zeg
gen. dat in het gebied buiten de kust
streek de ontspanningzoekende massa op
66.000 kan worden geschat, een massa, die
echter verdeeld is over een achttal ver
spreide centra, waarvan Gouda en de
randgemeenten er één vormen.
Deze centra zullen vrijwel voor recreatie
aangewezen zijn op de uitgestrekte polders
met hun grazige weiden en welige akker»
en met hun hekken en sloten, polders, die
zich op de huidige dag slecht voor ont
spanning van de stedeling lenen. Want de
man in de stad. die er een dagje op uit
trekt, wil een gevoel van vrijheid hebben,
wil onbelemmerd kunnen lopen en zwer
ven. zonder overal versperringen en
bordjes met verboden toegang te ont
moeten, De polder bestaat nu eenmaal uit
geheel in cultuur gebrachte grond; er lig
gen geen overgeschoten plekjes, waarop
de mens uit de stad zich eefts kan uit
strekken. Ook moet hij niet proberen
door het hooiland te lopen of tussen de
koeien in de wei. Hij krijgt, dat is zeker,
de boeren achter zich aan!
De man uit de stad wil voor zijn ge
noegen wel een of twee uur van huis
fietsen, maar dan moet hij ook een eind-
doel voor z'n tocht hebben. En daar ont
breekt het zo dikwijls aan Hoevele malen
komt het niet voor. dat de fietser of de
wandelaar door de polder over eenzelfde
weg naar huis terugmoet, iets dat hem zo
dikwijls weerhoudt een uitstapje naar de
polder te maken.
Verbinding met de Rotte
Het polderland zal derhalve voor de
stadsmensen in sterkere mate dan tot nu
toe het geval is. kunnen worden ontsloten
door aanleg van rijwielpaden. Die moeten
liefst zodanig worden getraceerd, dat zij
met inschakeling van landelijke wegen
en weggetjes en net gaan vormen, waar
over men „blokjes om" kan rijden. Dit
toeren is veel aantrekkelijker dan heen
en terug dezelfde weg fietsen. Het gaat er
om. zo wordt in het rapport geschreven,
de stadsmens in de ruimte van de polder
te brengen, waar hij vertoeven kan. zon
der de boer te hinderen. En daarom wordt
in het rapport voorgesteld een weide-
complcx „creatief te ontsluiten", met op
offering van niet meer dan 2 a 3"<» van
de pultuurgrond. Daar zou men met be
houd van de boerderij als gebruikseen
heid. fietspaden dwars door de weilanden
kunnen aanleggen, dwars tussen de
verschillende bedrijven door. Op en nabij
de knooppunten van deze wegen zullen
ontspanningcentra mogten worden aange
legd. met een accommodatie in overeen
stemming met de mentaliteit van de
stads- en plattelandsbewoner. Daardoor
zal men rond de bevolkingscentra als
Gouda komen tot een systeem van fiets
routes. die de stedeling na gedane arbeid
voldoende gelegenheid tot verpozing
bieden.
Van grote betekenis is eveneens de
recreatie op het water. Het rapport stelt
voor verschillende plassengebieden met
elkaar te verbinden door vaarwaters,
waardoor een wijdvertakt stelsel van zeil-
kanalen en -vaarten zal worden verkregen.
Een nadeel is, zegt het rapport, dat vele
meren en plassen op verschillend polder-
peil liggen, een omstandigheid, die voor
het maken van grote zeiltoeren op één
dag. waarbij men dus weinig tijd te ver
liezen heeft, een han dicap vormt. Daarom
wordt voorgesteld om naast nieuwe water
verbindingen in het gebied van de Kaag,
de Brasemermeer en de Westeinderplas-
sen. ook een verbinding (gedeeltelijk op
polderpeil) te maken tussen de Oude Rijn
en de Rottemeren. waardoor een zeilver-
binding wordt geschapen tussen dit Plas-
sengebied en Rotterdam.
Voor de Reeuwijkse Plassen zijn derge
lijke maatregelen ter vergroting van het
aantal watersportbeoefenaren niet voor
gesteld, waarschijnlijk omdat dit gebied
voor het voornaamste deel als recreatie
centrum voor Gouda en omgeving wordt
beschouwd, waarvoor de huidige capaciteit
vrijwel voldoende blijkt te zijn. Dat neemt
niet weg. dat de wens van een betere
verbinding tussen dit plassengebied en
Gouda blijft bestaan en dat het eveneens
zaak zal zijn de accommodatie, zoals het
aantal plashuisjes en ontspanningsge
legenheden. enigszins te vergroten. Een
punt waar wel op wordt gewezen is het
aanbrengen ^van een zekere bebossing,
waardoor dit gebied ook ontspannings
centrum voor niet-watersportbeoefenaars
(én zelfs Hagenaars en Rotterdammers)
kan worden.
Door een ruimere bebouisig zullen de Reeuwijkse Plassen ntei
