I.
EN HOORSPEL VAN
v
HOOGSPANNING in, studio en° regelk^mer
Grootheidswaanzinbij dé Engelse film
Uit geheime bergplaats kwamen
,1100 Zwitserse horlpges
Vijftien maanden gevangene
van de T.N.I.
Reeuwijkse Plassen ook recreatiegebied
voor gewone dagjesmens
's en Kalenders
„HEt STAAT ER GOED OP"
Geen koud kunstje
Attentie
Opname^over vijf
séconden Nu
Onthullend regeringsrapport
Het wijt schelden van
de twee milliard
schuld
Fietsenmuseum tc
Deventer,
Veiligheid Berust bij
sultan van Djokja
Goéde vangst te Barendrecht
elgië gesmökleld
t
Wanhoopstocht van vijffig
Oostduitse vluch
.Indonesische vlag op
/Nederlandse schepen
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
Een half bordje rijst per dag en
dat was al het eten
Sergeant v. d. Wal
vertelt
Naar een geriefelijke
woninginrichting
ssiuS;
Vandaag hoeft U Onfijn tf lijden
AT <D
AAR. K
ANNEEB
Polders moeten door net van paden
voor fietsers wordenontsloten
\Ieer vacantieganper!
in de toekomst
Leidende" ploegen
handhaven zieh
EERSTE BLAD - PAGINA 3
ZATERDAG 3 DECEMBER 1849.
y (Ei£ejp reportage) -
IN dê opnamestudio is de repetitie begonnen. jKodht technici zorgvuldig de
mtirofoons hebben geplaatst, een zelfs oihgepm hgbben met een scherm ran
f trove jute om een juist acoustiscfi iffect te bereiken, een andere Woven een j
.huiselyk qanafeende tafel hebben gehpngen, komt Lit d? naastgelegen regelkamer
de stem van de regipseur, die het Ifcgiu aankondigt. Dan branden*Jef Vischer en
Johan Wolder «meteen los in de scf/ie, waarin zij de bankroof tnjtie Egr West t
ontdekken. Geschreeuw, pistoolschoten Hoefgetrappel van weglopendi paarden
t. Stop. klinkt hgt' uit de luidspreker cn Dirk Verel. de hoorspel-regisseur I
t>ah de a C R.V. maakt zijn bpzwaar kenbaar.
-flcJloor die paarden met. Datrhoefggtrappel komt er-niet uit. En-dan meer'
de nadruk op dpt „Mexicaanse grens
Hel ..A:
seconden, nu'
opname over vijf
eft geklonken. Op
de voorgrond links regisseur Dirk
Verel die nil met gebaren zijn
aanwijzingen moet g, rem Nbast
hem gr technicus Vos aan de
draaitafel bij jeen graniofoonplaat.
die de geluidsslrekle regel', en ge
luiden ral in f adm Rechts het
mntrólebord met lalrijkf contac-
ten. regelaars en: en erboven de
gr.)-/' luidsprekers du alle gelui
den" wefTQfeft .zoals zij naar het
opname-apparaat gaah Aclfter de
b dubbele rui: de studio met aan de
tafel van links naipr rechts Wim
Paatiw. Willem de Vries en Uon-
trant vatt Kerckhoven. K v
rft 'zware dagtaak is begonneft. Wie
•*-' mocht denken dat zo'n radio-hoorspel
een koud kunstje ié voor hen* dte eraan
meewejken. omdat alles zo logisch en
4 nuchter en ontroerend') als het nodtg is.
uit <fc luidspreker komt, vergist zich deer-
lUk Het radio-hoorspel betékent uren
hard werken en repeteren en zoeken,
•tecda maar weer zoeken naar een nieuw
geluidseffect, dat tienmaal afgekeurd
v wordt door de onverbiddelijke reg.sseur,
die de grote waarde van het gelu;dsdecor
'voor het hoorspel kennend, deze materiè-*
hanteert met een voorzichtigheid, die de
leek wellicht onbegrijpelijk voofkomt.
Stemmen en geluiden moeten de wikkel
vormen voor 4f)*eenvoudigste menselijke
fantasie, opdaLjflj in staat zal zijn in het
hoorspel de gebeurtenissen voor zijn"gees
tesoog te zien afspelen. Eerst dan bereikt»
t het hoorspel zijn doel. En daarom moet
Peronnr Hosang voor de micro-
Joon. die omgeven is door een
scherm van jute, welke het weg
stromen van het geluid tegen gaat
en invloeden van buitenaf weert:
kind, uAt moet je alleen in
deze grote were ld
er op het hoorspel gezwoegd -worderv, ge
repeteerd/1 uren lang, ook al hebben
acteurs en actrices hun rol voor zich, zo
dat zij dre kunnen lezen.
Dat lezen is eert kunst op zichzelf. Voor
xlj gaan repeteren hebben zij het stuk in
zijn geheel reeds een paar maal doorge
nomen. daarna hun eigen aandeel bestu
deerd. hun eigen aantekeningen in de
mar|c gezet, later vermeerderd met de
opmerkingen, welke de regisseur ten beste
heeft gegeven.
Nog eens
DE repetitie draait verder. Ngasf de
technicuA zit in de regelkamer de
reglfcseur. Door de grote dubbele ruit over
ziet hij Me gehele studio. Geen geluid uit
de rpgelkamer kan er doordringen, uit
gezonderd'dan vla «de kleine miproldon,
welke de regisseur tot zijn beschikking
heeff en die hij naar believen kan in- of
uitschakelen.
- No,
Nog eens beginnen, zegt Verèl. en
dan wat meer afatand met fdat pistool.
Zo lijken het kanonschoten.
Het stuk trommelvel met de kUppende
rubberband ei-op (het pistool) lost zijn
•choten van ^irat meer afstand en ,-zo is
het beter En inmiddels gaat het apel
verder, alles „Terwllle van een kind Of
Se nu Jo Vischer en Johan Wolder voor
e microfoon ziet staan of het drieman
schap Constant van Kerckhoven. Willem
de Vries en Wim Paauw rustig rond de
tafel ziet zittgn, waarboven dia alias
noterende microfoon hangt, het is "niet v
alleen lezen van de tekst Zij spelen. Mcfl';
zou hen zo op de planken kunnen zetten
En Jij hebben dit nodig. Rond die tafel'
zitten, wal zo weinig beweging tool
kon in dit geval, omdat het fen
gesprek is tussen drie mannen tatt
gelaatsexpressie bewijst hoe zij het^fce-
sprojtgn woord steunj geven, vervolmaken.'
Van Kerckhoven ziet men de mengeling
Van ernst en onverschilligheid vgn het
gezicht; Willem ^le Vries riet men de in
spanning aan bij hot ler^n s.ip de Schrift
gedeelten en Wim Paauw de verterende
wroeging van de bandiet, die «turvend is
Al z^u men gcenf$tem horen, men zou de
«cèn-e voor zichzelf kunnen realiseren
En dan plotseling staat Peronne Hwang
vo(jr«de microfoon. Ze heeft rustig in.een
hoek zitten hartdwerken met één oor bij.
Hei spel tot hét haar beurt zou zijn. En
weer dezelfde ervaring, een ontroerende
stervensscéne. waarbij de gespr^jjen woor^
den bijna op het tweebe plan worden
gedrongen 'voor hem, die zijg» oren z.ou
hebben dichtgestopt en allfcyi maar„zou
hebben gekeken, van de regtlkanger uit
door die dubbele ruit. Zo gaat de repetitie
vvoort tot de kqrte koffiepauje, waarin
meestal nog gewerkt wordt; het doorlezen
van ihet spel. dat na dit zal volgen. Want
het is geen zeldzaamheid alsjnen honderd
hoorspelen pet-'jaar op zijn nekemng heeft
staan.
Opname
T~VAN komt meestal in'de middag de
opname. Geen hoorspel wordt tegen
woordig direct uitgezonden. Sinds de
Miller-band technisch zo goed bleek. d3"t
vrijwel elk bijgeluid werd geëlimineerd,
ging men ertoe over de hoorspelen geheel
op deze band te zetten. Voordelen waren
hierbij o.a. dat mjpn een
eventueel minder goede
scène eruit kon halen en er
een betere opname voor irj
de plaats kon 'zetten. Plot
selinge ziekte van riiedespe-
lenden. gemiste treinen,
enz kondgp geen Toet meer
in het eten gooien. Het spel
stond op de band, kon voor
controle worden terugge
draaid, worden bijgeschaafd
enz.
kómt men telkens voor problemen te
staan D.in w>ljj"Ct bij een proefneming
hi-t golu.tf nift en begint ha zoeken naar
.een oplossing* Hardnekkig blijft men
knutselen, mogelijkheden zoekend en uit
werkend tot dikwijls het gewenste effect
wordt verkregen Dan ts eb voldoeningT
maar ook weer de spanning hoe die vondst,
die in de regelkamer prima uit dc luid,
.spreker komt. zich zal gedragen als hij bij
u thjns u.t de ..toeter zoals dejrad-o-
mensen de luidere xer plegen te noemen
komt Da: n varing. welke men
reeds lang geleden optft.d. Drie onzeker
heden dia* het spel belagen: Jioe het effect
is van jfiet gesproken "woord vopr de
speler zelf. boe bet in de regelkamervjvordt
gehoord en hoe het uiteindelijk uit de
toeter komt En dat levert soms geheel
onverwachte velschillen op
*- Het fctaat er goéd op' zeggen onze
ongeziene" tonelisten dkarmeö bedoelend
Üat de Millerband piles naJr wens regis
treerde En zij zeggen er dan' achter; Ny
maaf afwachten hné het eruiV komt
Naast deze „ingeblikte" geluiden zijn er
nog d:e. welke in de studio worden ge
produceerd de deur die opttv en dicht
gaat. voetstappen, al of niet op eèn tegel
pad het* stuk cellophaan dat het knirie-
rend geluid van vlammengeknetter geeft,
.de twee bolle co^osnoothtlften die zo
goed de stap van een paard weergeven en
nog tientallen andere mogelijkheden, die
reeds lang burgerrecht hebben verkregen.
'Als „Terwilie van een kirfd op de band
loodde klok al tegen het e:pd va_p
la*aan Dén moeten enkefen nijg
staa
de middaL
naar ..Paul Vlaanderen)'. die hietna aan
de beurt is. En met zéfden fqpeurt het,
dat Ier avonds ook nog wordt gewerkt,
dat/ze van de ene studio naar de andere
moeten, wgur Kommer Kleyn, S. de Vries
rJr. of Herbet^ Perquin zitten te springen
on? een acteur of een actfice om te kunnen
bêginnen.
Wan» het programma schreej deze week
or^>erb^ddelIlJl^f• ..Gluck Auf ee«v- hoor
spel naarEn voor 2 Januari fa^< ..Ter-
wille van eenjklnd", egn hoorspel van..
stel
[press
gebaar kan deistem onderbtein^n voor de
luisteraar. HljTtoort alleen de atem. En die
moet olies geven
En da} betékenthaird. zeer hard
Want geen gelaatsexpressie, geren
Zo'n opname geeft de
spanning van het weten dat
elke vergissing, elk zwak
moment onverbiddellijk
wordt geregistreerd Van de
regelkamer uit kan de
regisseur niet anders dan
met gebaren zijn aanwij
zingen geven, want een
mondeling gegeven raad
zou eveneens op dc band
komen. En naast hem zit
de technicus, die de geluids
sterkte regelt en de platen
hééft gereed liggen om die op het juiste
moment sen woordje te laten meespre
ken. Want veel van het geluidsdecor Ls
„ingeblikt". Gramofoonplaten met Allerlei
geluiden, vah het tikken van regendrup
pels af) tot het gehinnik van paarden, of
het huilen van een btfiy toe. staan ter
beschikking. En. waar nodig brengt de
technicus deze geluiden op het juiste
moment en op de gewenste sterkte op de
lijd. die naar het opname-apparaat gaat.
inladen noemt men deze handeling.
Experimenten
MET de geluiden ataat het hoorapel wel
niet meW ln de kinderachoenen. maar
wrden toch steeds nog ontdekkingen en
vindingen iedaan. En niet weinig trots
zijn regisseur en technicus, als zU ln onder
linge samenwerking en heel wat proef
nemingen een Idee in werkelijkheid kun
nen omzetten. Want in vele hoorspelen
Zij lezen hun rofcmet...zij spelen.
Jo Vischer (midden): kijk,
daar. dieven, rovers". Johan Wol
der rechtsstaat gereed met zijn
antwoord. Links Max Westra, die
gereed staat de pistoolschoten te
lossen door een rubberband op een
trommelnel te laten klappen.
Kerknieuws
Geref. Gemeenten. Drietal te H. I.
Ambacht; de heren H. van Gilst, cand. te
's Gravephage; A. Vergunst, cand. »^te
Leiden «n G. Zwerus, cand te Rotterdam.^
Beroepen te Yerseke de heer A. Ver-
gunst, cand. te Leiden. 4
Bedankt voor Beekbergen ds Cbr. v.
Dam te JYerkendam.
(Van onze Lohdense correspondent)
De dokters s{jn in consult geweest aan
het sickbed van de Engelse film-lndustjrie
en de diagnose is: «rootheidswsansln. üe
filmmagnaten, die het publiek tovrtl
schone schün voor ogen toveren, leefden
self in eeti wereld,van schóne schijn. Wil
het bedrijf getond worden, dan sal er een
einde moeien komen aan de pracht en
praal aan de top. Weg met de hofhouditvg
lunctionarissen. weg met de dikke
de Vthisky's' en de gianzeitde rolls
Besuiniging is noodsakeiU* Üe on-
fnge concurrentie tussen de Engelse
maatschappijen leidde tot geldsmijterij, die
in geen enkel ander bedrijf geoorloofd is.
Bovendien klaagt het zojuist verschenen
regeringsrapport pver het tekort aan plan
ning eg sarmmwèrking waardoor enorm
Areel energie verspild wordt
Elke dag m de studiq kost 3000 pond
sterling (30 000 gulden), maar daarvoor
krijgt men ntet meer ,dan 1.28 minuut
film.
Geen systeem
Het ïrbéldsaysteem dat aan de gilde-tijd
herinnert, vormt eveneens een kostbare
belemmering Het dyurt dii^vijls een
kwartier of langer, voordat dft map is ge-
standen. wiens vakbond er geen "bezwaar
tegen ijiaukt. dat hij een bloempot verzet,
hoewel dezelfde man een kunstmatige
graszode niet mag aariraken. De Huinman,
die wel een levende plant mag vervoeren,
mag op zijn beurt de studio niét betreden
Ook mag niet iedere werkman een spijker
inslaan. j-
e Voorn] dirèot na de oorlog, toen er geld
in overvloed scneen te sijn en de zalen vol
waren, trok de filmindustrie velen aan.
die er eigenlijk geen verstand van had-
^ién. zodat *er nog onverantwoortieiijker
dan'reeds de gewoonte was, werd gehan
deld.
Wil de filmindustrie als georganiseerde
groep voortbestaan, d&n zal zij zich op de
binnenlandse markt moeten toeleggen,
maar het zal een zware dobber worden,
want ook het Engelse publiek g«eft de
voorkeur aan Amerikaanse films. Boven
dien steken hoe langer hoe meer'. Britse
filmacteurs de Oceaan over Rank verloor
De Nederlandse regering is de beslissing
om twee milliard wan het schuldbedrag
te annuleren, zeer moeilijk gevallen', al
dus zeggen de ministers In hun antvdoord
op het voorlopig verslag van de Tweede
Kamer'over het souueremiteitsontwerp
voor Indonesië. ZU heeft met grpte kracht
gestreefd naar eejr-voor Neéerlanjl gunsti
ger oplossing, doch op een gegeven ogen
blik stoitd de regering voor de zeer zware
keuze ofwel dc conferentie te doen* mis
lukken ofwel een deel van haar oor
spronkelijk plan te laten varen.
Zij heeff gemeend haar key/e op laatst
genoemde mogelijkheid te moeten laten
vallen. Het zou vélgens de regering ten
zeerste zijn toe te juichen, indien naar het
voorbeeld van Nederland ook een aintal
andere crediteuren vaq Indonesië eén
deel van de schulden zou annuleren-
Zij meent, dat het'ioitiitief hiertoe echter
Van de^regeAng van Indonesië dient uit
te gaah. al verklaart zij zich bereid hier
toe eventueel bi middeling te verlenen.
De regering heeft haar aanvankelijke el»
om èen zekere medezeggenschap te ver
krijgen' In het financiële beleid van de
rcger.ng van Indonesië, zolang deze nog-
in schuldverhouding tot Nederland zou
staan, laten varen uit de overweging, dat
medezeggenschap alleen dan enig out
kan hebben wanneer de wederpartij hierbij
loyaal zou medewerken Deze medewer
king liep juist gevaar door het vasthou
den aan deze els.
ln de geboywen van de®N.V. Eera'.e Ne
derlandse Rijwiel- en Machinefabriek
woorheen H. Burgers te Deventer, die
thans haar Uchltgjarig bps taan -viert.
Wbrdt het eerste rijwielmuseum ln ons
land iruericht. Het materiaal hiervoor is
bijeengebracht met medewerking van ..de
vader der w»'ler«p©rt> in Nederland:
George J. M. Hoge/ikaijjp uit Maarssen.
In dit museum zijn alle rijwielen onder
gebracht. die vterviardigd zijn bij de
EN.R sedert de smid Henncus Burger in
1856 te Deventer zijn eerste fietsen heeft
gemaakt. In het museum zijn. van de loop
wielen van de Fransman Michaux tot de
fiets van wand a a g. alle stadia der ontwik
keling van het rijwiel te zien. Alle tech
nische verbeteringen zijn hier op de voet
te volgen.
De eigenlijke viering van het tachtig
jarig jubileum der fabriek zal geschieden
op Zaterdag 3 December. Dan zullen des
morgerys op de linker IJseloever te De
venter xlirecteuren en enige personeels
leden van de E.N R. de oude fietsen van
1865 berijden" zoals het destijds is jtedaan
door de sportieve jongelieden vahTJeveft-
ter. die de rijwielen van Burgers bestegen
ln clubverband als leden van de* clubs De
Houten Doordraaiers. De Roverbende en
Immef Weiter.
In de vergadering van het voltallige Na
tionale Comity yan Voorbereiding, die he
den te Batavia werd gehouden, was men
van mening, -dat. voorafgaand aayi dp
souvereinlteitsoverdracht, de verantwoor
delijkheid voor aangelegenheden betref
fende de veiligheid behoort te berusten
bij één persoon, die verantwoordelijk zal
zijn aan genoemd comité. De vergadering
was verder van mening, dat bedoelde ptar-
soon iemand moet zijp. dier bekwaam voor
deze taak i» en aanvaardbaar voor talie
lagen van de Indonesische bevolking, al
dus word} ln het torste commiJWqué van
Tiet comité gezegd. De vergadering koos
eenstemmig de sultan van Djokja in' deze
functie.
Voorts werden drie commissies inge
steld. De eerste voor de kwestie van de-
te volgen procedure. Hiervan werd prof.
Soepomo voorzitter en dr Soeparmo vice-
voorzltter De tweede commissie is die
voor militaire "en veiligheidsaangelegen
heden met als voorzitter dr Leimena en
als vice-voorzitter mr Kosasih. De derde
betreft de bestuursoverdracht, voorzitter
is ir DJoeanda en vice-voorzitter l* Radja
Kaliamsjah.
•Daar het comité meent, dat het vraag
stuk van de veiligheid thans een van de
meest dringende aangelegenheden is, stem
de men in met de benoeming van kojonel
'Simatoepang als lid der centrale com
missie.
Jeruzalem. De subcommissie van de
politieke commissie heeft Donderdag met
II stemmen, bij S onthoudingen, de para
graaf van de Australische motte goedge
keurd. waarin voor Jeruzalem een perma
nent internationaal bestuur wordt gevraagd,
alsmede de nodige waarbonen voor de be
scherming van de hallige plaatsen, sowel te
Jeruzalem als buiten deza stad.
in een Jaar tijd een hele reelts artigten
Twee van Engelands beste'filmregisseurs.
MicnaeL Powell en'ïrmenc Pressburger
die „A matter of lift and d^eath" maakTen
gaan naar Canada
Een übmmissie van overfc^ waarvan
ook de hlrfister Rosamund John deel uit
maakt. stelt voor. de sterwfh in plaats van
fantastische sommen, een vsst. doch be
perkt Salaris te» geven, dat op gezette tij
den met bepaajde toelagen zal worden
aangevuld.
"Hét ztal niet eenvoudig zijn, een oplos
sing voor, de problemen te vinden.
De organisatie van filmtechnici wil na
tionalisatie van lege studio's en een net
van 400 staatsbiosctapen. Dit voorstel
w(ordt algemeen ovctdreverj geicht Men
geeft eèhter toe. dat om dollars te ver
dienen en te besparen, tallfe* mftet Worden
gedaan om de Industrie op volle toeren
te laten draaien. s
Hülp van buiten
Charlie Chiplin en'Mary Pickford ko-
m#n thans."1 zoals Wij al melcfden, de on
afhankelijke producenten, die nog altijd
50 procent der Britse filmindustrie m han
den hebben, te hulp doordat zij bereid
zijn,via hun ^Jnited Artists' Corporation"
dc distributie van Engelse films- op zich
te nemen Vior dit doel is nu een nieuwe,
onafhankelijke Britse mattschappij ..World
Screenplays" opgericht. Reeds begin 1980
zullen jfe eerste films gemaakt wordeq. De"
films .zuüen aan duizend personen per
film werk verschaffen. f
Er is geen reden tot wanhod[),*eindigt
het rapport Engeland beschikt over Vol
doende schrijvers, kunstenaars.an technici,
die in korte tijd wonderen kunnèfi verrich
ten. zodra de leiders ma ar,.weer met de
benen op de grond staan
c (Van één onzer verslaggevers).
De'Rijkspolitie heeft Zondagavond te Barendrecht gearresteerd de
42rjarige inwoner van die plaats P. C. V., die tfrvah werd venjacht
grote partijen Zwitserse^horloges uit België naar Nederland te smok
kelen. In totaal konden elfhonderd door V. gesmokkelde horloges in
beslag wordten genomen. De Douanerecherche te Rotterdam, die later
het onderzoek van de Rijkspolitie ^ïeeft overgenomen, speurt thans, in
alle richtingen naar „uitlopers" van dezè zaak.
oVergebrsch'.. Daar fpet de arrestatie van
niet he'
V. reeds eerder voor een smokkel-
delicy heeft terechtgestaan. we«i ervan
verdicht, dat hij er zich opnieuw aisn
schuldig /fnsskte. Hij trok geregeld mei
zijn vrachtauto naar België voor bet expe-^
dieren van goederen.
Er wortft aan de mogelijkheid gedacht,
k Kets rij In gro-
De laatste tijd heeft men- heg» zorgvuldig
hid de RUks-
- 'i1
•sgcgsan en Zondagavond
politie voldoende aanwijzingen om *hen»
bij sjjn terugkeer uit Belgli te arresteren.
Bi) hulsioeklng konden >M gesmokkelde
Zwitserse horloges In beslag worden ge
nomen. Het bleek, dat deie uurwerkjes
In een geheime bergplaats In de vracht
auto aan de aandacht van de grenskommie-
icn waren ontsnapt. Maandag ging ook de
Dtfuanerechercbe te Rotterdam aan het
onderioek tieeformen en werden nog SH
horloges te voorschijn gebracht.
In de loop van de week Is V. naar het
Hoofdbureau van Politie te Rotterdam
V. deze zaak nog niet helemaal tot klaar-
\heid is gebracht, zet de Douanerecherche
hét onderzoek voort.
wörat f
dat het Mer gaat dtn smokty
Ier verband. Daarmee wordt bok ln ver
band gebracht he' onderzoek, daj de Dou
anerecherche ln de kop van Noord-Holl|nd
heeft ingesteld. Dit onderzoek'had«als
resultaat, dat enige honderden horloges.
d;e clandestien over de grens waren ge
bracht op het plattéland konden worden
opgespoord. Bij een juwelier In Den Hel
der werden voorts 144 ..Zwitsefs'' aange
troffen.
Vier personen worden verdsch*. aan
clandéstlehe manipultaties met deze hor
loges te hebben deelgenomen. Eén van hen,
een zekers werd *i«'eren gearresteerd,
juist op het moment, dat hij zijn .woning
in Amsterdam-West.^verliet. De recher
cheur hadden slechts de tas van W over
te nemen om diens schuld te bewijzen,
want deze tas was geheel met horloges
gevuld.
Op een tentoonstelling voor moeders
bewonderen de hummels marionetten*
mannequiryr die de nieuuisfe kindermode
voor de verrukif ogen van de bezoekers
hups over het voetlicht brengen. Tgssgn-
twee haakjes: het meeste werk op deze
expositie voor moetUjg door vaders
verricht !Y
„Liebesgaben" uit Berlijh!
De Berlljnera, die een tijd lang weinig
te eten Heben gehad en nog steeds het
zorgenklnti van de E.R.P. zijn, zijn be
tonnen vóed8olpa)}ketten te verzegden
naar bijna "alle landen ter wereld, ook
naar de Ver. Stalen. Bij een bezoek taan
een postkantoor in de Amerikaanse sector
bleek, dat sommige Berlijners, genoeg
boter. sulkeV en vlees hebben om mensen
in de landen, die de oorlog, gewonnen
hebben, een plezier te. kunnen doen.
Vijftig Oostduitse vluchtelingen, waar-)
under vier mannen met één been. 16 vrou-^
wen eh 15 kinderen *jjn ia drie weken
van Uelzcn waar zij in eenivluchtelin
genkamp waren ondergebracht n^ar
Bonn gelopen, om een persoonlijk beroep
t« doen op. de Westduttse autorite ten Voor
het verkrijgen van een vergunning om ln
West-Duitsland te mogen blijven. Zif heb
ben in deze drie" weken een afstaqd van
ongeveer vier honderd kilomfct^afgelegd.
Een uit drie man bestaande delegatie
der vluchtelingen heeft aan de Westduitse
minister voor vluchtelingenzaken, dr Hans
Lukaathek. een schriftelijk protest óVer-
handigd tegen dp wergeflng van de Duitse
autoriteiten te Uelzen dat aan de grens
van de Britse en Sowjet-Russischp bezet-
;ingszone van Duitsland ligt om hem
vergunning te geven op Westduits grond
gebied te blijven. De 47 andere Oostduitse
vluchtelingen bevindeiTzich thans te Keu
len.
Minister dr Lukaschek antwoordde de
delegatie dat de Westduitse regering, in
verband met de moeilijkheden die de
vluchtelingen bij een gcdwo.ngen terug
keer naar de Sowjet-Russische bezettings
zone van" Duitskind te wachten staan,
mogelijk speciale overwegingen ten aan
zien van de vijftif uitgewekenen zal laten-
gelden.
De 'regering ziet geen bezwaren in het
waalén van de Indonesische vlag op sche
pen van de Nederlandse marine, aldus
wordt ln een memorie aan de Tweeds
Kamer medegedeeld. De Nederlandse vlag,
blijft gehesen aan de gaffel of vlagge-
stok, de oorlogswimpel In de top vsn ds
daartoe aangewezen mast en de Geuavlaf
san de geusstok- In dit opzicht veran
dert er niets. Het hijsen van de Indone
sische vlag aan de. ra van de voormast is
een treffend awmbóol van de samenwer
king jn het verband van de Unie. aan
welker hoofd Hare Majesteit de Koningin
staat. Het accentueren van de samenwer-
klngsgedachte door het hijsen i van de
nstieviag ener bevriende souvereine
mogendheid is ook tijdens de laatste oor
log voorgekomen en dus niet nieuw
De regering kan daarom bezwaarlijk
tegemoet komen aan de wens vsn som
mige leden om slechts vrijwilligers dienst
te doen nemen op de schepen, welke
onder Nederlandse en Indotteslsche vlag
varen en ondgr de Indonesische minister
van defepsie staan.
081/02. Rick waa ten einde raad.
Nog lang rende hij de ene straat uit, de
andere inmaar Krulletje was verdwe
nen. Nergens was hij te zient I
En het ia mijn schuldIk had 'as
ook beter vast moeten houden I dacht Rick.
-Wat zullen de anderen er wel van zeg
gen I En hoe zal 't nou met Krulletje gaan?
Moe en teneergeaiagen Kep hij voort.
Het hielp niet, of hij al verder bleef zoe
kenKrulletje was weg, helemaal weg.
Riek anlkte zachtjes onder 't lopen. Lang
zaam met loden schoenen, nam h{j de weg
naar huls.
En ja.... daar was het eerste wat Bun-
kie vroeg, waarom Rick alleen terug
kwam, en .waar Krulletje wasOnder
tranen, die hij niet kon tegenhouden ver
telde Rick hoe alles was gebeurd
O, wat akelig! riep Bunkle
schrikt.
HU vond het verschrikkelUk da'
aardige speelkameraadje verlorsn
Maar toen zag hU het wanhopige
van Rick. die zich erg schuldig voeld»
Nou Ja, Rick trek het Je maar
zo erg aan. Jij kunt er toch niet* «an
doen, dat-ie zo onverwacht wëpprong Kn
nou ja.... wie weet, komt-ie weer van
zelf terugl
SATERDAG 3 DECEMBER 1948.
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA t
BATAVIASE BRIEF No.h221
PTER VAN#DER WAL, de O V W -ser
geant uit Gouda, die vijftien maanden
jp Sumatra gevangene van dé T N I jg
itweest en in October»werd vrijgelaten,
fieeft vele verhalen te vertellen, als hij'
Straks in Gouda terugkomt Een voor
proefje van die verhalen kan ik u al
geven, want Peter heefp mij enige van
lijn wederwaardigheden pis gehangene
van de republikeinse militairen geschre
ven. Helaas heeft-ie me niet \trteld. hoe
hij^nu precies krijgsgevangen ls geraakt,
maar dat hebt u dan strains nog van hem-
lelf ..in het vat" en dat verzuurt dus
niet In elk geval, op 20 Juli 1948 raakt*
hij tijdens een week verlof aan het Tobar
meer ln handen van de T.N.I
Tijdens z'n krijgsgevangenschap heeft
foeter van alles meegemaakt, van alles
gezien en vsn alles gehoord Hij heeft
tragische en komische dingen beleefd,
maar het allervoornaamste; hij if er goe<
afgekomen. Laten we even vaststellen, dat
onze Gouwenaar een geluksvogel is. want
maar enktle Nederlandse militairen, dte
In handen van'de republiek zijn gévallen.
Zijn er levend afgekomen.
Om een voqrbeejd te nemen: bij de
aanvang van de tweede militaire actie in
December van het vorige jaar was d*
.Nederlandse journalist Voetg in Djokja.
Hij werd van Kalturang waar hij ver
toefde. omdat daar nog werd onderhan
deld weggevoerd en men heeft nooit
meer iets van hem gehoord «n alle na
sporingen ztjn vruchteloos gebleven En
vsn dc enkele tientallen Nederlandse
militairen die in de loop der jaren door
de republikeinen gevangen zijn gemaakt,
zijn er maar weinigen teruggekeerd Het
ifierendeel is spoorloos verdwenen Zolang
de T N I. je gevangen neemt maak je al#
Nederlander nog een kans. dat je er
levend afkomt. Als je In handen van een
laplopende bende valt. kan je er met
sa'n zekerheid grenzende waarschijnlijk
heid-aannemen. dat het mis ls. Dit ter in.
Mdijif «n ter illustratie, dat Peter een
gituksvogel is.
En nu uit de ervaringen van sergeant
Peter van der Wal een greep, want hij
kqjnt voor z'n op handen zijnde demobi
lisatie toch nog Wt Batavia en dan horen
*i nog wel meer van hem.
'n Grote rommel
Krijgsgevangene van de repubïiek .te
lijn. zo tfegint Peter is geen lolletje. Je
lwft vfn de ene dag op de andere Je
bent Je Jeven geen ogenblik zeker en
een buitenstaander heeft er eenvoud.g
geen idee van. wat een rommel'het m de
republikeinse gebieden óp Sumatra is
Peter was met drie man In totaal. t<?en hij
la handen van .de republikeinse soldaten
viel. Hij is sedertdien op talloze plaatsen
jefaterneerd geweest cn overal was het
trtgens hem hetzelfde. Organisatie en
iripllne mankeerden overal en volko-"
oen Sinds de Japanse bezetting in 1942
1 ii alles achteruitgegaan en na de oorlog
.hMft de republiek nog geen kans gezien
om ook maar iets te verbeteren. Vroegere
boofjiverkeerswegen zUn nu voor auto's
als ze er zouden zijn onberijdbaar.
Telefoonverbindingen «- zijn verbaken
Ambtenaren en militairen krijgen soms
maandenlang .geen salaris en na de tweede
actie helemaal niet medhr Voedingsmidde
len werden eenvoudig van de bevolking
gsrequiretrd. De bonnen werden door de
een, of andere commandant ondertekend
Desbevolking durfde niet weigeren, want
dat stond, schrijft Peter. gelUk aan zelf
moord.
Dc gevangenissen waren vol mensen, die
voo* het merendeel niet eens wisten, I
waarvoor ze in hechtenis zaten. In een
gevangenu. waar ook Peter en zijn vrien
den zaten, wafen veertig Indonesische'gc-
vmtgenen. vam»wië er —"zolang Peter er
ut negeq en twintig overleden van
honger en mishandeling. Onder hen waren
kinderen van'zeven jaar. ais 'pblitleke
levangenenZe werden aan hun ló£'
•vergelaten en stieréen „voor Peter's ogen.
Petera behoud is geweest, dat zijn
collega's en hij door bemiddeling van de
Verenigde Naties Commissie ln Indonesië
van Padaa^ uit kleding, dekens etc. ont
vlogen. die werden verkocht en ver-
tttüd tegen rijst en uble". de zgn.
reet polato' Alles Bij elkaar *haddcn
ruilartikejen een «waarde van 24 000
«publikeinae guldens! Haaykammsn en
Utadenborstels werden geruild tegen een
Wlta maaltUd die de jongens dan zelf
kookten
D* maaltijden, die de gevangenbewaar-
é«M veratrekten, bestonden uit eeq half
■tartje rijst met wat zout per dag. één-
*•■1. Het is ook gebeurd, dat de, gevan-
rtn helemaal geen eten kregen, omdat
Nedrlandse patrouille het df repu-
W«k die dag te warm onder de voeten
•■takten.
Eens in de week Wassen
Maanden achtereen hebben Peter en de
geleefd in een kan*ertje, waarvan
ramen doorlopend gesloten bleven.
In de tareek mochten zUn zich in een
ta>Mja kali gaan wassen, waarbij dan
•*"t de hele kampong werd afgeset,
•®d»t men bang was voor spionnen, die
«anwexigheid van de Nederlandse mill-
Predikbeurten voor Zondag
Ned. He^v. Gemeente St. Jatfakerk (Ach.,
«e de Kerk 8) 8 en 10.M Uur ds J. G. Jan-
Schiedlm. 5 uur ds Gerh. Huls. Wes-
{•fkerk (Emmastraat 33) 10 uur» ds G.
•kenga. 5 uur ds J. J. Koning. Kinder-
kwk (ZeugeBtraat 38) 10.15 uur de heer C.
Tongerlo
▼er. van VrUz. Ned. Hervormden (Pe-
*Prtraat 128) 10.30 uur ds W. de Voogd
der Straaten Haastrecht.
Rtamonstr. Geref. Gemeente (Kelxerstr.
MJ8 uur ds R J. de Wij».
"ving. Lutherse Kerk ÏGouw* 134) 10
V«r da w F. Schröder
Oud Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10J0
ittr eij s uur pastoor G. P. Giske».
Ofref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 3 uur
A. Nljhuls
Oeref Kerk-art. 31 (In Chr. Geref. Kerk,
**J»we 141) 8.30 en 3.30 uur leesdienst.
wef. Gemeente (Stationsplein 13) 10
*8 uur dr C. Steenblok.
,0». Geref. Kerk (Gouwe 141) 1015 en
uur ds W. A. Zijlema. Nieuweroord.
^."•fcvd. Geref. Gemqente (Zeugestraat
*1 «-30 en 3 uur ds Joh. van Wellen.
uVru« Evang Gemeente (Turfmarkt.»)
«en 5 uur ds J. L van Wljck. Dinsdag
J* Air Bijbellezing ds J. I. wan WUck.
*Y**dag 7jo uur Bidstond.
,L**r des Hells (Türfmarkt Ml) 10 «n
majoor en mevr. Th. van Dalen.
van Jezus Christus vsn de Helll-
Lsstste Dagen (Spieringstraat 48)
dienst.
d" Stadsevangelisatie (Achter de
M) 7.30 uur de heer W. T. Kloot.
f t
Peter v d Wal staat er lachend-bij en
dat is begrijpelijk na z'n behouden
terugkeer b\j de Nederlandse troepen.
JA
tairen misschien aan Nederlandse posten
zouden kunnen verraden De-sqheerapie-*
gel. die de jongens via de V N C.I. even
een» hadden gekregen, werd in beslag
genomen, omdat men vreesde, dat zij naar
vliegtuigen zouden seinen
Als ze vah de ene-naar de andere plaats
werden vervoerd, voelden Peter en de
ztjrten zich als beesten in een dierentuin.
Overal liepen dq kampongs uit en de
fiewaking (eenmaaj bestaande uit niet
minder dan vijftien man) had moeite om
de bevolking op een afstand te houden.
Uit de menigte klonken dan uitroepen
..Potong" (hals afsnijden). ..Andjlng Be-
landa" (Nederlandse hond) etc.
In het begin rilden de jongens nog wel
eeps. maar later vonden zij het al ge-
woojj ook al, dat je '6 nachts zo'n beetje
van de tafel werd geschoten. Een groep
T.N.I. deed n.l. een aanval op de kazerne,
van de Nederlandse Militaire f^litie,
waartoe Peter en de zijnen behoorden.
De galans van dc voegende morgen luidde:
tachtig gewonden» en -twintig doden
Die i.tafel". wtar Peter het over had.
was n 1. het bed« van de gevangenen, op
zichseif al een groot voorrecht boven de
koude vloer, waar ze een jaar l*ng heb
ben moeten slapen De tafel-luxe duurde
maar een maand Een klamboe hebben de
jongens nooit gehad, zodat ze al gauw
malaria kregen. Bij gebrek aan medicij
nen gebruikten zij daartegen allerlei
kampong-middeltjes
Enfin. Peter is er levend afgekomen. Hij
is nu nog in Medan, maar komt spoedig
via Batavia naar Gouda terug.
Dat is trouwens een zin. waarmee ik nu
de meeste van m'ntfiataviase brieven zo
langzamerhand wel tal kunnen beëindi
gen.
JAN BOUWER.
Tentoonstelling „Goed Wonen"
in Welschen-woning
In een van de nieuwe Welschen-wonlh*
gen aan het Uit-erpleln. die in de loop
van deze maand in gebruik zullen worden
genomen, wordt van 10 tot 31 December
een tentoonstelling gehouden waarbij de
Gouwenaars kunnen zien. hoe op voor
delige wijze een woning "geriefelijk kap
worden ingericht. De tentoonstelling wordt
gehouden op iniUatJet van het gemeen
tebestuur én in aamenwerking met de
stichting ..Goed Wonen De negentig Wel-
achen-wonlngen zijn kleine Middenstands-
woningen met een huiskamer, twee of drie
slaapkamers, een hal. een keuken en een
douchecel, tegen een huurprijs van f5.10
en f5 55 per week. Zij zyn derhalve ge
schikt voor kleine gezinnen, behorende
tot de klasse met bescheiden inkomens.
Met deze sociale omstandigheden zal
rekening gehouden worden bij de inrich
ting van de model-woning.
Dc architectc mej. N«?l Stoop zal uit
gaan van de samenstelling van een klein
gezin, bestaande uit de ouders en een
meisje van veertien jaar en daarvoor naar
eigen inzichten de woning >",cnfen- D.at
zal geschieden met de artikelen, die bij de
GoudSe winkeliers voorhanden zijn. Ge
durende de, tentoonstelling zullen twee
lezingen worden gehouden, waarin nog
eens nader zal worden gewezen op de
vele voordelen, die i«n eco geriefelijke
en gezellige woning ztjn verbonden, als
mede op de eisen, die aan een 8<>ede woon
inrichting moeten worden gesteld.
De minister v*n Wederopbouw, mr dr
-j in 't Veld zijl de tentoonstelling vol
gende week Zaterdag openen.
Premietrekking Sint
NicolgasaQtie
van de Goudse middenstand. De
vijftien inzendiqgén hadden een P^J»- e«n
vloerkleed. N Letferkerker. Franse Kade
n 106 te Vllst. lamp. M Klok Weth. ven
teweg H 75; Jimmy-schommel. mej d.
Klis Wilhelminastraat 20; twee "lin
den L. Pijpers. Kon. Wllhelminaweg 245.
paar leren dameshandschoenen. M. Plok-
kaar Pr. Hendrikstraat 39. doos choco
lade mej v Keulen. Sophlastraat 80. ont-
bUtliken. N. Lekkerkerker. Franse Kade
n if)6 Vlist' pair pantoffels. J. Heesen,
/rikb-br-fi. £-
doos j Vergoed. Turfmarkt; herenhand-
rIhrt'»nên Chr de Jong. Kuiperstraat 25;
Jin W F Kloos, Boelekade 92.
kinderstoel. P. den Ouden. IJsselIaan 223;
broodtrommel. M. v. 4 BjooL «jvenberg
121. Bergambacht; strijkplenk. A. FaaiJ,
Derde Kade 150.
Begrotingstekort gedekt?
Na de*verf»dering van 19 December zal
oonieuw een vergadering van de gemeen-
«eraad worden belegd op Dinadag 10 en
Woenedag 11 Januari t* 8 uur ter behan-
deling van de begroting.
Ouderwetse mensen hadden zich vaaK
zo sterk aan hun pijnen gewend, dat ztj
zich abnormaal voelden als er eens een
dag géén pijn was Die tijd is gelukkig
voorbij
Aan de medische wetenschap komt de lof
toe ons het inzicht te hebben verschaft,
dat pijn een waarschuwing is. die men
nimmer ongestraft kan verwaarlozen
De moderne mens vertrouwt op ztjn dok
ter om de oorzaak vat) een pijn weg te
nemen, en hij vertrouwt op ..TOGAL" om
de pijn zélf te verlichten, snel. afdoendet
en zonder schade
..TOGAL" is een antfneuralgicurp Varr
grote pijnstillende kracht. Het is vooral
werkzaam bij spier- en zenuwpijnen (aan-
gezichtspijnen). bij zgn. urinezuurziekten
spier-, zenuw- en gewrichtsrheumatlek.
ischias en spit en bii algemene welzijns-
bezwaren. zoals hoofdpijn, migraine, ver
koudheid, influenza, griep, periodieke
klachten, overgangstijd, enz ..TOGAL'
behoort aanwezig te zijn in elk gezin.
Overal verkrijgbaar i f2 68 en f7.94
Próefflacon a f 0.83
T m. 11 Der. 10-lZ.lO m 1J0—4 uur Museum
..Hei «tharin» Gasthui*"; Tentoonstelling
van Japans* prenten en tekeningen (Zondag*
geopend 2—4. Maandags en Vrijdags i JO—4
uur).
J Der. 7—lt uur DaniCI: Bazar Remdtastr.
Geref Gemeente.
4 Dec. lS.je-l uur Karneeselksfoot: HOk-
tentoonstelUng postduivenvereniging ,.'t
Centrum'
Dee.
Ubellezln
Dec. S uur Spaardratbad Waterpolówed-1
strtjd Dë Gouwe—G Z C (dames).
7 Deel 7—uur Raam II: Zitting prljzen-
commlssle voor klachten prijzen kamer- en
wonlngyerhuur
7 Der. 7.20 uur ConeordU; Propaganda-
avond Jongensclubs Chr Jongemannenverenl*
ging ..Daniel
7 Der. 'l uur Aula Musrum Het Catharlna
Gasthuis: Lezing Joh Niegeman over wo
ninginrichting In kader tentoonatelllng ..Goed
woneq
7 Der. S uur Café Duynsteé: Geldelijke
schaakslmultaan vereniging DONK voor
aankoop schaakWiertaal voor militairen In
Indonesië.
7 Der. I uur (entral: Laatste premietrek
king St. Nlcolaasactie Goudse middenstand
7 Der. "S uur Dr Beursklok: Optreden tele-
paath Jim Murray
7 Dec. I uur DanUl: Bijbellezing Evangeli
satie Geref. Kerk
7 Dec. S uur Kazernestraat 14: Ingebruik
neming nieuwe oefentokaal Ned. vereniging
Z H.B.O.. vertoning E H B O -film.
7 Dec. I uur Reünie: Spreekbeurt ds J.
Bttrger voor Logqsverband.
7 Dec. S uur ftpaardersbari: Waterpolowed-
strtjden G Z C Rotterdam heren en G Z.C.—
D V.Z. dames, na afloop jeugdwedstrijden
leden G.Z.C.
I Dec. 7.4S uur Kazernestraat 14: Lezing
over de Btjbei door A. Poelman en P. Douma
I Dec. I uur Reünie Bioscoop: Ptlmavond
Volksuniversiteit, vertoning ..Het IJzeren
masker".
t Dcc l uur IHèt Blauwe Kruis: Bijeen
komst Natuurkrlng Genootschap voor Gouda
cn omstreken Spreker dra L Coomana de
Ruiter .over ,.Uit\Borneo's wonderwereld".
Der. 11 unr Achter d» Waag: Algemene
keuring rtj- en voertuigen, voerlieden en
huurkoetsiers.
door minister mr dr
j In 't Veld.
10 Der. I uur Kunstmin: reestavond buurt
vereniging „Burgemeester James opvoering
Bioscopen
Reünie Bioscoop: De laatste stormloop (met
Gary Cooper).
ftehouwburg Bioscoop: Kermls-Vreugde
(met Dana Andrewa en Jeanne Crgln).
Thalia Theater: De razende reporter (met
Paulette Goddard en James 8tewart).
Aanvang 3. 7 en S.15 uur Zondag 2. I. 7 en
I.1S uur. Maandag 3 en 7 uur.
Sport op Zondag
Zondagsdienst doktoren
BIJ afwezigheid van de huiaarts zijn van
Zaterdagmiddag 2 tot Zondagavond 12 uur te
consulteren de doktoren A J Kettler.
Gouwe 1M (telefoon S3U) en H. Reedijk* Cra-
bethitraat 43 (telefoon 2122).
Apothekersdienst
St. Nicolaas bezocht
de Suomischool
G'tOermidd», heeft Sint Nicolaas een
bezoek gebracht aan de Suomischool en.
At Klein' Duimpje kleuterschool ln de
Korte-Akkeren. Het eerat richtte de Sint
zijn echreden naar de lagere school die
hij zeer bëwotaderde Sinterklaae bleek
zeer goed op de hoogte van het acNóol-,
leven. Nadat gezongen was. kwaiq, de
grote verrassing. Alle kinderen kregen
behalve een zak met lekkere ook een
kin^erbekertje^ waarop in groene letters
üutomiachodl staat.
Qok voor de Finse gezant al# waarde
ring voor z'n belangstelling voor deze
echoot en voor de burgemeester al«h
„dóopvader was er een bekertje gere
serveerd. dat het door hoofd der school
zal worden bezorgd.
Hierna werd een poppenkast vooretelling
gegeven waarbij braaf werd gelachen en
flink gezongen zodat de kinderen, die ook
nog op chocolademelk werden getracteerd.
voldaan naar huls trokken.
Verhuizingen binnen
de gemeente
Mw. M. A. Grootveld—Swart van Bos
weg 58 naar Herenstraat 42; L. de Jongste
(3 pers.) van Cronjéstraat 9 naar Kerkhof
laan 5. Mw. J. P. Koolmees van Oosthaven
53 naar Achterwillens 15; J. van der Louw
van Goejanverwelledijk 18 naar Burgl
vlietkadq 77; W. G. de Rotte van IJssel
Iaan 221 naar Lazaruskade 25; Mw. G. T.
do Rottevan Bekkem van Herenstraat
118^naar Lazaruskade 25: Mw. G. Goud-
riaan—Vreeswijk van Eerste H. van
Alphenstr. 42 naar Gouwe 138; I. J.
IJsselstetn van Kuiperstraat 15 naar Lange
Dwarsstraat 12.
Onderhoud Geniewerken
De Génie heeft gUteren te Delft aanbe
steed het éénjarig onderhoud van de mili
tair* gebouwen en werken te Gouda.
Zevenhuizen en Schoonhoven. Ingekomen
tien biljetten. Het laagst schreef in Aan
nemersbedrijf Th. Hooft te Haastrecht
voor 21.965. het hoogst Firma A. den
Ouden en Zn. te Gouda voor' 29J00. De
gunning geschiedt Uter.
Opdracht naar Gouda
Aan de firma gebr. v. d. Horet alhier Is
ondershands opgedragen bet bouwen van
38 flatwoningen en zes winkels aaa de
Sara Burgerhartweg en Rhflnvi# faith-
straat in Den Haag woor éfO.686.
Gouda zal voor recreatie voornamelijk zijn aangewezen op de
I Reeuwijkse Plassen, die voor ongeveer de helft ongerept als
natytlrmonument bewaard moeten blijven, aldus een "rapport, dat
de Provinciale Stedebouwkundige Dienst over het probleem van
de ontspanning in de vrije natuur in Zuid-Holland heeft samen
gesteld. De andere helft kan worden vrijgelaten voor de
watersport. Gerekend met twee'boten per hectare en drie man
per boot, komt de capaciteit van deze Plassen ongeveer ten goede
aan 2100 persoijen. Indien het mogelijk zou zijn enige bebossing
in de omgeving van de Plassen aan te leggen, dan zou dit
ontspanningsoord ook voor de recreatie van de niet-zeilende
Gouwenaars en misschien ook voor Hagerjpars en Rotterdammers
vj ikenis kunnen worden.
De uitgestrekte polders met hun groene Iwetden en u-elige akkers zullen door een
het tan#rijwielpaden weer toegankelyk voor de natuurliefhebbende
oeten warden.
dagjesmens
Het rapport is gebaseerd op de omstai
digheid. dat er mgmentccl met bctéekkifig
tot de* voorziening in de behoefte aan opt-
'spanfnngsgelegenheid tn*Zuid-Holland
groté achterstand ls te constateren,
geeft in zijn conclusies, na bespreking
verschillende problemen vtfh de recrei
mogeliikheid in vele delen van de pro
cie enige richtlijnen, waarlang» heL in
de toekomst mogelijk zal zijn dc frotc
toeneming van het aantal ,.dagjcsmcnscp'
op te vangen en de gelegenheid
Dukker maakte z'n partij in
tien beurten uit
De Sport opendei'in 1 de tweede helft
vao de Goudse billytcompetitie met fcen
beroep aan Excelsior. De ontmoeting,
welke op goed. peli stond, eindigde onbe
slist. wat de verhouding weergeeft Het
Rode Lakcq ontving het sterke Belvédère.
De bezoekers waren gopfi op dreéf en
trokken aan het langste eind t Zuid om
zeilde een lastige klip door bij AntLPoedel
dc, meeste pynten in de wacht te jnepen
Dukker van Anti Poedel, die de laatste
tijd een goede partij speelt, was bijzonder
in vorm. In slechts 10 beurten, spelend
met het prachtige moyenne van 19 00. gat
hij Den Boer geen schijn vtfn kans Een
buitengewone prestatie *De Qoeie boekte
de eerste overwinning, ^waarvap het be
zoekende Tunnel de dupe wérf). In dein
ontmoeting speelde Dc Bruiq van de
Tunnel de beste partij en redde daarmee
de eer.
Het leidende Sportvrienden, liet zicjh in
C 2 niet verrassen doop het bezoekende
K.O.T. en hield de punten thuis. Blonk
van de Sportvrienden was hier de uit-
blihker en wist in 20 beurten, met het
goede moyenne van 7.50. de grondslag tc
leggen voor de overwinning
De Spil hack een moeilijke opgaaf met
een bezoek aan K.O.T.. de leider in D 2
Ondanks matig spel van de thuisclub
zagen de bezoekers geen kans hiefran
profijt te trekken en bleef dc volle winst
thuis. Belvédère, dat de 2e plaats Inneemt,
ging op bezoek bij N.S.H. waar zoals
verwacht werd. de punten behaald
werden.
In E 1 ging de grote strijd tussen de
koplopers Stolwijkersluls en de De Spil.
Het gelijke spel. dat het resultaat was,
geeft de krachtsverhouding goed weer
Mulder van De Sptl hield op het laatste
ogenblik de belans in evenwicht.
De uitslagen luiden: Excelsior C—Sport
C 44: Rode Laken C—Belvédère C 2—6;
Anti Poedel C 1—Zuid C 2—6. Doele C—
Tunnel C 6—2. Sportvrienden C-K O.T. C
6-2; Anti Po4Mel C 2—Witte Ballon C
6—2; Groene Laken C—Spil C 6—2: Anti
Poedel D—Sport D 8-0; K.O.T. D—Spil.D
8—0; N.S.H. DBelvédère D 2—6; Gouwe
Vrienden D—Thalia's Vrienden D 5—3.
Groene Laken D—Witte Ballon D 6-2.
Stolwijkerahiis E—Spil E 4—4; Centrum
E—Viersprong E 8-0; Witte Ballon E—
Doele E 6—2; Westen ED.O.N.K. E 6—2.
Tunnel B—N.S.H. E 5—3.
Het programma voor volgende week
luidt:
Dinsdag: Rode Laken C—Moordrecht C;
Tunnel C—Excelsior, C; Thalia's Vrienden
CGroene Laken C; Sportvrienden C—-
Driesprong C; Sport P—Doele D: Gouwe
Vrienden D—Driesprong D 1; Centrum
EStolwijkersluis E; Witte Ballon E—Per
Aspera E; Westen E—Tunnel g.
Woensdag: Spil C—N.S.H. C; K.O.T. C—
Anti Poedel C 2; Belvédère D—Driesprong
D 2; Per Aspera D—K.O.T. D 2; Zuid D-
Moordrecht D; Witte Ballon D-DONK D 3.
Donderdag: Sport C—Per Aspera C.
Thalia's Vrienden DGroene Laken D.
Tunnel DK.O.T. D: Driesprong E-
Sportvrienden E; D.OJ4.K E—Witte Bal-
Ion E 2; N.S.H. E 2—Westen E 2; DONK
E—Viersprong E
Vrijdag: Zuid C-Doele C: Belvédère C-
Anti Poedel C 1; Witte Ballon C—DONK
C; Spil D-NS H. D; Centrum D-DONK
D 1; Viersprong E—Doele E; Westen D
Anti Poedel D.
geven van een dagje-vrij in de natuur
van de eigen provincie te vergroten.
Daarvoor ls het noodaikélijk na te gadn
hoe; groot de mensenstroom, die op
zomerse,dagen naai- buiten trekt, kan zijn,
nu- en fn de toekomst. Hierbij dient van
dé aanvang af principieel onderscheid tet
worden gem;/akt tussen dc recreatiebe
hoefte van de stedeling en die van de
plattelandsbevolking. Stad en platteland
hébben in dit opricht geheel verschillende
gewoonten .qn behoeften. In de ktad. cn
V vooral tn de grote stad, is de recreatie
voel meer- dan op het platteland een
ruimtelijk péoblecm Dt> verder gaande
^Industrialisatie zal in verhouding het
tal stedelingen* met hun behoeften aan
massale onfspanningsrulmle. nog belang
rijk doen toenemen Bovendien zal de be
volking in steeds sterkere mate ontspan-,
ning gaan'zoeken in de vrije natuur. De.,
algemeen ingevoerde uacantie *in de be-'
drijven-heeft-uiarmelijk tot gevolg, dat een
zeer belangrijk deel van de bevolking, dat
lot nu toe practisch van vacantle ver
stoken was. er ook op- uit gaat trekken^
Brede lagcV van de massa hebben <bpcei
gelegenheid gekregen met verrof te1 gaan
De mcesten hunner zullen dat verlof
doorbrengen met tochtjes in de omgeving
van hun woonplaats En nu is het ver-
Adverte»>Qv t
VOOR SINT NICOLAAS
VERzflJL
KORTE TIEN DE WEG 1. TELEFOON
i
Burgerlijke Stand
Geboren Julia, dr van J W*6anders en
M F. Mikkers. IV. C. Bakhufïfcn van den
Brinkstraat 43. Johanna Elisabeth, dr van
G. C. Creemer^ en E K. van Kasteren,
A. G. de Vrijèstraat 7. Rorpald Andreas
Jacobus, zn van H. J. Helmes ei» A. A.
Kaldenbagh. A. G. de Vrijèstraat 10; Jo
hanna Antonia, ür'van R. IJssclsteia en
C. Verblaauw. Kruldenicrstraat 3
Ondertrouwd J Bijlaart en W van
Gageldonk; J van Iperen en C M flock.
M Modderkolk en L. S. C. den Ouden.-
Puzzle-winnaars
Een „ouderwetseopgaaf ditmaal, een
kruiswoordpuzzle met meer dan honderd
vragen, een raadsel dus. waarop de puzzle-
vrienden hun kennis konden tonen. En
zij hebben het getoond blijkens dc stapel
goede oplossingen. St. Nicolaas reed voor
prijs van ƒ5: mevr. J. M. de Jong-
Liesker, Koningin Wllhelminaweg 258 te
"Qouda:
prijzen van ƒ2.50 K. HMé Jong. Kru-
Kcrlaan 205 te Gouda en SJaan Koolwijk,
Tentweg 76 te Stolwijk.
De-.prijzen kunnen aan ons bureau
Markt 31 worden afgehaald of .worden op
verzoek toegezonden.
schijnsel, dat* het aantal van hen die
deze tochtjes maken en derhalve
recreatie in eigen streek zoeken elk
jaar groter wordt. De overbelasting van
het ontspanningsapparaat, dat thans al
zeer ontoereikend is. zal daardoor ten-
ztj afdoende wordt ingegrepen steeds
groter worden. Men kan -zelfs welhaast z.
zeggen, dat de invoering van (Ie algemene
vacantie de overheid, wat de recreatie
voorziening belreft min of meer heeft v-
overrompeld
Dat komt er op neer. dat honderd
duizenden in hun eigen woning blijven Rj
slapen en dageluks uitstapjes maken Men
noemt% dat verschijnsel dagrecreatie een
situatie* die de overheid in Zuid-Holland
voor bijna onoplosbare problemen stelt. t
Toenemende bevolking
Het rapport behandelt onder meer dat
probleem voor de grotendeels stedüijke
bevolking buiten -dc kuststreek waartoe
onder meer midden-Zuid-Holland ge
rekend kan worden Men kan verwachten.
dat de hevolking vgn die steden (alle
kleiner dan 69 000 inwoners) in de guiten-
kuststreek binnen twintig jaar met onge-
veer 100.000 zielen zal toenemen. Gouda en
Waddmxveen hebben op het ogenblik plm. Jf
47 000 Inwoners, terwijl in 1970 dit be
volkingecentrum vermoedelijk 54 000 zal
hebben. Men kan (ln het algemeen aan
nemen. dat op mooie zomerse avonden
een kwart van de stedelijke bevolking
naar buiten trekt. Dat wil ongeveer zeg
gen v dat in het -"gebied buiten de kust
streek* de ontspanningzoekende massa op
66 00C kan worden geschat, een massa, die,
echter verdeeld ls over een achttal ver
spreide centga. waarvan Gouda en de
randgemeenterf er èen vormen.
Deze* centra zullen vrijwel voor recreatie
aangewezen ;tijn °P de uitgestrekte polders
met hun grazigf welden cn welige akkcra
en met hun hekken en sloten, polders, die v
zich op dc huidige dag slecht voor ont
spanning van de stedeling lenen Want de
man in de stad. die er een dagje op uit
trekt, wil een gevoel van vrijheid hebben,
wil onbelemmerd\kunnen lopen en zwer- IJ
ven. zonder overal versperringen en
bordjes met verboden toegang te ont
moeten De polder bestaat nu eenmaal uit a
geheel in cultuur gébrachte grond: er lig
gen geen overgeschoten plekjes, waarop
'de mens uit de stad zich eens kan uit- a
strekken. Ook moet hij niet proberen
door het hooiland te lopen of tussen de
koeien in de wei. Hij krijgt, dat is zeker,
de boeren achter zich aan'
De man uit de stad wil voor xijn ge»
noegen wel een of twee ^uur van .huls
fietsen, maar dan moet hij ook een eind
doel voor z'n tocht hebben En daar ont-
jbceekt het zo dikVuls aan Hocvele malet^—i'
komt bot niet voor.tdnt de* fletser of df V;'
wandelaar door de polder over eenzelfde y
weg naar huis terugmoet, iets dat hem zo
dikwijls Weerhoudt een uitstapje naar de
pbldcr te maken.
Verbinding met de Rotte
Het polderland zal derhalve voor de
stJda#BMji>c'n in sterkere mate dan tot nu
toe hmPleval is. kunnen-worden ontsloten
door aanleg van rijwielpaden. Die moeten
liefst zodanig worden getraceerd, dat zij
met inschakeling van landelijke* wegen
en Weggetjes en net gaan vormen, waar
over men „blokjes om" kan rijden. Dit
toeren is veel aantrekkelijker dan heen 4§3
en terug dezelfde ucg-dietsen. Het gaat er
om. zo wordt in het rapport geschreven,
de stadsmens in de ruimte van de polder
te brengen, waar hij vertoeven kan. zon- J!
der de boer te hinderen. En daarom wordt
in het japport voorgesteld een weide- H
complex „creatief tc ontsluiten", met op
offering vim niet ftteer dan 2 a 3* van ^4
de cuituQrgrond. Daar zou men met be
houd van de boordérij aj# gebruikseen
heid. fietspaden dwars door de wellanden jei
kunnen aanleggen, dwars tussen de
verschillende bedrijven door. Qp en nabij «-1
de knooppunten van deke wegen zullen }»-
ontspanningcentra moeten worden aange-
legd. met een accommodatie ig overeen- "Am
stemming met de' mentaliteit van de
stads- en plattelandsbewoner. Daardoor 3j
zal men rond de bevolkingscentra als
Goutfa komen tót >een systeem van fiets-
routés die de stedeling na gedane arbeid
voldoejido gelegenheid tot verpozing
bieden.
Vpn grote beteuRls is eveneens de
recreètle op het Water. Het rapport stelt
voor verschillende piassengebieden met
elkaar te verbinden door vaarwaters,
waardoor een wijdvertakt stelsel van zeil- 25?
kanalen en -vaarten zal worden verkregen. 'jËjs
Een. nadeel is. zegt het rapport, dat vele
meren en plassen op verschillend polder-
peil liggen, een omstandigheid, die voor gjfl
het maken van grot(« zeiltoeren op één
i'dag. waarbij men dus weinig tijd te ver-
liezen heeft, een handicap vormt Daaropi
wordt voorgesteld om naast nieuwe water
verbindingen ln het gebied vaM de Kaag,
de Brasemcrmeer en de Westelnderplas-
sen. ook een verbinding (gedeeltelijk op
polderpeil) te maken tussen de Oude Rijn
en de Rottemcren. waardoor een zeilver-
binding wordt geschapen tussen dit Plas- Tl
sengebied en Rotterdam. f.
Voor de Reeuwijkse Plassen zijn derge-
lijke maatregelen ter vergroting van het
aantal wntersportbeoefenaren rtict voor
gesteld, waarschijnlijk omdat dit gebied
voor het voornaamste deel als.-reereatie-
centrum vgor Gouda en omgeving wordt .-fl
beschouwd. Waarvoor de huidige capaciteit yw
vrijwel voldoend^ blijkt te zijn Dat neemt
niet weg. dat. de wens van een betere
verbinding tussen dit piassengebied en
Gouda bliift bestaan en dat het evcncena
zaak zal zijn de accommodatie, zoals het Jt'-i
aantal piashuisjes en ontspaitningsge-
legcnhcden. enigszins te vergroten Een MiJs
punt waar wel op wordt gewezen is het M
aanbrengen van een zekere bebossing,
waardoor dit gelycd ook ontspannings
centrum voor niet-watersportbeoefenaars
(én zelfs Hagenaars en Rottcrdapimers)
kan worden.
Door ra ruimer, Orbouiag luiten d, RrrutoükM Ploijj, ntej oÓuil Jlci dou-'u
-vun d, letter n mUr, moor ook d< ftetmr m «rauMoar wrtrt.
