Q)e goldrush Klondike de VUGHT op HEYWORTH - oppertoezicht 200.000 werkers beelden én gestalten door I naar de mr Als boekhouder begonnen Duitsers geholpen bij inval in Nederland Tegen verplicht verzekeren slachtdieren Afkortingskolder Het „lange afstand” blaasrecord F. J. Krop Dinsr 88ste van Bureau P wel enke W] liss uur gelo Eerlijke kans ■eis. be en het Positie Indië-vliegtuigen 1943, in hi afscheid. r Van Unscob tot Finebel Slechts enkelen keerden rijk terug, tientallen vonden de dood en tienduizenden werden alleen rijker aan levenservaring Spookachtige optocht in donkere nacht 01 gf zo ca Het een heb idse Wim e in srd g voor h staren. in Nede gurpr iwjaar. i aan d< wooi ete reerd. Duitse leidende bij zijn Je ziet [onnen en V PEP ASPERN ad astda i d: do tore) >.rn. it so rol de 1 van hele ijk ii han vroi lei' van bestaai ats van ?stelijk c loor eni. waarop van r* weet. hart als gegaan. zich reld. reen, de Goudd schilderij - Yukon, naar een van de Canadese schilder Philip Goodwin. Vertederd luisteren de Sint en zijn don kere knecht aan de schoorsteenpijp, waar de juichende kinderstemmen uit opklin ken, die een eeuwenoud Sinterklaasversje zingen. De vorm van de daken veran derde, de schoorstenen werden smaller, maar de harten, der kinderen kloppen nog steeds even snel als bij de jeugd van twee-driehonderd jaar geleden. En de Sint is nog steeds, nét als vroeger, het slecht begrepen symbool van gulheid en naastenliefde. tg. welke compete! i voor Vee en >kken slagers al dan niet vei ter slachting won buiten het gebied d« als zodi gelat and ie mi «nsvlees oph :r eet nog •rde. echte ibsidie! Mi de landbt ideau van t gau* exffa van de wir jorjaar om een samen. Hun *ver House Ikaar: ze z‘ "naar geacht __j open Thames, de zee. C van de z. tal. een Het bi er op ten te op i" Hey sont ten de i medewei ben. er goud gevonden als enkelen werden in de meesten echter desillusioneerd en i Gijs en ik. toen rader gelukt was „Teplchfres- - -inleiding van “ginnen met: iet tapijt des rerleden. In ’t dlaconessen- i overleden de heer Joh. 1 industrieel in de Rijn- loot. die 63 jaar oud is ge- •cteur van de motorenfa- m a. d. Rijn. John. Boot ov« huls te Leiden is Boot, een bekend streek. De heer Bo_._ - worden, was directeur van briek De Industrl* te Alphei Een Amerikaanse negt het gepresteerd 100 i instrument te „bel ook 100 uur achter hebben geloven trompettist Heinz echter nog record wel Zondag nen en i Maar zijn blazen lij opdracht barre wintermaanden iselen gemaakt voor het de reis. Er moesten i worden gebouwd. De jalmden van de bijlsla- ,..vle Zuidelijke oever van geleek één grote ^anadese politie hand- J iamen van de goud- v.« genoteerd en elk vaar- t een nummer voorzien, zo- •ventueel zoekraken de na- n inlichten. _‘gon het ijs te kruien en tocht beginnen. Een reus- ran kano's en vlotten be water van het meer. :ht over woeste berg- nauwe canyons, was be delen kwamen hierbij om ;n hun gehele bezit, n 70 personen, onder kinderen door een WAS de natuur in Vught mooi! Als de lange schaduwen over de in gleden en de felle middag- ien. dan streek de schemering handen over je ogen en voel- langer verlaten De scheids- je dromen en de dagelijkse iagt. Uit de bladeren stroomt Hij doordringt me. ...orgen in Wolfheze. Ik Uit nieuwe, ongekende leven en de geest wordt kan niemand mij ontne- telouterd en met me- gd. Hierover schreef wegens afbarak Thuisreis: De P.H.-T.r zagvoerder Stuurman, L Rome aangekomen en woi Schiphol verwacht. De (Aalsmeer), gezagvoerder Le gistermiddag op Schiphol aan. vla staan de P.H.-T.D.C. (Curai P.H.-T.D.H. (Hollimd). minder, enk< kens. Doch genoeg, de regeri geweest. Slachtmaand is Het vlees la In de kuip. 1 tussenpersonen, loonei age vervoerders enz. die een g bijslag hebben geïncasseer Belgische boeren lachen Benelux-grijns. Nu wachten wij 1 lende agrarische Kerstmis of Nieuw «r geen aardigheid mie. Na een uitvoerig requisitoir, waarmede reeds vamorgen om acht uur werd aange vangen. eiste de procureür-generaal van de Utrechtse Kamer van het Amsterdamse Bijzonder Gerechtshof de doodstraf tegen de 66-jarige Julius Herdtmann. een tot Nederlander genaturaliseerde Duitser uit Dusseldorf en tegen de 62-jarige H. Koehler, afkomstig uit Utrecht, die zich in 1938 in Dusseldorf vestigde. H. heeft terechtgestaan terzake dat hij als oprichter en leider van de Bond van Nationaal-Soclalistische Nederlanders in Duitslarid. in samenwerking met de Duit se spionnagedienst. in Januari 1940 uit deze bond een afdeling Sport und Spiel zou hebben gevormd, waarvan de circa 150 leden in speciale kampen in Westfalen een militaire opleiding ontvingen met het doel de Duitsers te helpen bij eep inval in Nederland. De dood loerde 17’ORT OP ELKAAR volgen dan de watervallen: De White Horse en die van Miles Canyon. Hier wringt de rivier zich door een smalle spleet. Van een VAAK VOOR, t oor te luiste- -, die we moei- jitalisten kun- dan ook voor i Sir Geoffrey socialistische zijn oordeel het vaak Kosmische strak onderzoo Bil de magnetische pc «en thane onderzoeklngei ntische stralen. Men wei «Mmiache stralen elgenlij “«emt aan, dat de oploes “iwm de deur zal opener nonnen van energie. TTET KOMT NIET dat socialisten het ren leggen bij een man. c lijk anders dan tot de kapi nen rekenen en het pleit de goede kwaliteiten van Heyworth, dat zelfs de regering van Engeland niet slechts respecteert, maar vraagt. hoogte- van 60 voet stort het water zich met donderend geraas naar beneden. Er hangt een dichte mist, waarachter zwarte poelen gapen. Het is nu zaak boot of vlot recht op deze waterkam aan te stu ren. Bij de geringste afwijking wordt het vaartuig onherroepelijk tegen het basalt te pletter geslagen.... Was men veilig onder aan de kloof gekomen, dan moest men er weer voor zorgen niet in één van de draaikolken terecht te komen, die het vaartuig omlaag dreigden te zuigen. Voor ervaren kaho-vaarders was deze waag halzerij reeds eens hele prestatie, laat staan voor devele Chechaquo's. de nieuwelingen, die kersvers van hup kan toorkruk of van achter een toonbank kwamen. Was men deze gevaren succes vol gepasseerd, dan ving een dagenlange tocht over de snelstromende Yukon aan, totdat men eindelijk het doel van de reis, het^ goeddelversstadje Dawson City ,be- Dezer dagen is het vijf jaar geleden, dat het concentratie kamp Vught door de Duitsers werd verlaten. De in de bezet tingstijd tijdens een overval door de S.D. te Rotterdam gearres teerde verzetsman mr F. J. Krop heeft in dit feit aan leiding gevonden een artikel voor ons blad te schrijven, waar in hij iets van de geest van het kamp en zjjri bewoners op de lezers wil overdragen. r.D.D. (Delft), ge ls gisteravond te >rdt vandaag op P.H.-T.D.M. Good, kwam - Te Bata- luragao) en Er is in slagerskringen verzet gerezen tegen de bepaling in de door het Bedrijfs- schap voor Vee en Vlees op 12 October j.l. vastgestelde verordening, waarbij het slachten van runderen, varkens en scha pen slechts is toegestaan, indien de slacht dieren verzekerd zijn, hetgeen thans krachtens de verordening nog slechts mo- geli.jk is. bij de stichting Bureau Slachtveo. verzekering te Utrecht, welke m 1941 uit een combinatie van enkele grotere en kleinere verzekeringsmaatschappijen is ontstaan. Dit verzet geldt zowel de voorrang, welke aan de stichting Bureau Slachtvee- verzekering wordt gegeven, als de verze- keringsdwang. het verplicht stellen van deze verzekering. welke geacht wordt te liggen buiten de competentie van het be- drijfsschap voor Vee en Vlees. De betrokken slagers achten de vraag van het al dan niet verzekerd zijn van vee. dat ter slachting wordt gevoerd, lig gende buiten het gebied der voedselvoor ziening als zodanig. Zij zijn van mening, dat zij vrij gelaten dienen te worden, om hun slachtvee al dan niet Je verzekeren en dat met door het Bedrijlsschap een ge dwongen verzekering bij een bepaalde maatschappij kan worden opgelegd. Zowel te Alkmaar als te Hoorn, waar onderlinge veefondsen bestaan, die zich niet bij de Stichting Bureau Slaehtveever- zekering hebben aangesloten, is thans een proefproces uitgelokt. Het grote kansspel INE TOCHT WAS VOLBRACHT, fijaar hoeveel moeilijkheden en ontberin gen stonden hier nog op de gelukzoekers te wachten. Weldra ontstond een nijpend tekort aan eetwaren in het stadje Men moest zich behelpen met wat bonen en een klein stukje rendiervlees. De prijzen stegen onrustbarend: een pond rendier vlees kostte 3 a 4 dollar, een kaars een dollar of meer. Voor vele beurzen werd dit veel te gek. Zij, die konden jagen, trokken het land in en wanneer zij ge luk hadden, werd de buit peperduur aan de man gebracht. Deze jagers kregen zo doende weldra een aardige som gelds in hun bezit. Helaas verdween meestal dit zuurverdiende geld in de zakken van de eigenaars der speelbanken, waarvan er tientallen te Dawson City gevestigd wa ren. De opbrengst van het goud, dat som mige fortuinzoekers na maandenlang ploeteren in het slijk van hun claim bij een vreselijke koude hadden weten meester te worden, werd maar al te vaak in enkele avonden verspeeld. Vandaag rijk, morgen straatarm en omgekeerd, zo was er het leven. Dief stallen en moorden waren aan de orde van de dag. Gewetenloze individuën, naar wie de politie van menig land al jaren zocht, wisten door de mazen van de toch zeer strenge controle te glippen en sloegen hier hun slag. Gelukkig wist de politie heel wat moorden op te helde ren en deed de misdadigers hun gerechte straf toekomen. De droog-zakelijke poli- tie-rapporten van Dawson zeggen soms meer dan de meest fantastische roman. "DUIG WAS HET LEVEN in het goud- A zoekerskamp. Af en toe ging als een lopend vuurtje een gefluister door het kamp, dat er hier of daar, aan deze of gene creek weer goud was gevonden. Goud, zo maar voor het oprapen. Het ge volg was, dat in de diepe duisternis van de Poolnacht talloze gestalten, spook achtig in pels en parka's gehuld, de hut ten verlieten en zich naar het beloofde land spoedden. Nu en dan klonk een kernachtige vloek in de zwarte donkerte van iemand, die struikelde, of van de weg afraakte en in een poel belandde. Flambouwen en kaarsen werden dan ont stoken en het karige licht, dat zij ver spreidden, verhoogde het spookachtige van het geheel. Dan strompelden die honderden gelukzoekers weer voort. De ijsvreters, de cracks, voorop De ande ren volgden hun spoor. Ook nu weer velen, die niet verder konden, doodop waren zij en zij moesten even rusten langs de weg. Dit oponthoud was echter hun noodlot, degenen, die na hen kwamen, vonden hen als stenen mijlpalen, stijfge- vraren. dood. Werd einde!' moesten zij h« dat arJ- weest. Zo niet, paald. van de geregistreerd. Nu afwachten of de had getroost, niet ver) Vaak kregen de et*o slechtste, laatkomers ten in handen. Het kansspel. Tal van jaren heeft de Klondike 2 verheugd in de belangstelling der wen Doch ook deze belangstelling verdwe werd historie. En de geschiedenis van Klondike is er een van strijd en over winning. maar ook van vele nederlagen en desillusies. Mannen met doorzettings vermogen en durf hebben deze geschie denis gemaakt. Nog heden wordt langs de Yukon en haar zijrivieren goud gevonden. In kleine en grotere hoeveelheden. Nog verdienen vele Oldtimers hun kostje met goudpan en zeef. De roemrijke dagen van weleer behoren echter tot het verleden. a.h.w. onder «er om na enige ers hun last neer te gooien erug te keren om hun andere te halen. Eenzelfde tra ject werd zodoende meermalen afgelegd. Fluitend ontsnapte de adem aan hun blauwgezwollen lippen om onmiddellijk in ragfijne ijzel-draadjes over te gaan. De gezichten van deze mensen waren kramp achtig verwrongen, de ogen brandden koortsachtig hol in hun kassen. Goud, goud, voort, voort! Merkwaardig hoe de goudkoorts de nuchtersten en besten onder hen veran derde. Het leed hunner medemensen liet hen koud. Zij moesten verder. Helpen be tekende tijdverlies. Zij moesten voort bij een temperatuur van 40 graden onder nul. "°ger-trom) uur acht zblazen". Dat hij het ereen bespeeld zou wij niet. De Berlijnse Kubitzky vindt 100 uur niet lang genoeg. Hij zal dat eens even trachten te breken! 1 is Heinz vol goede moed begon- nog steeds blaast hij dapper voort, n ijdelheid mag niet onder het lijden. Hij heeft zijn kapper gegeven hem op bepaalde tijden te komen scht De Etna komt wi De bewoners van het de belling van de Etna h< dig in hun kerkje veren!) ’oor wat zij de wonderbt »en van hun woonstede jongste erupties vin de bedreigd. In het laatste erupties der afgelopen dat het dorp Bronte men verzwolgen zou word hadden hun huizen reeds op Jager gelegen punten Volgen* deskundigen ki «•n* «1* geëindigd bes wol zijn voorheen vrucht de lava overstroomd. lehjk het doel bereikt, dan helaas meermalen ervaren, mderen hen reeds voor waren ge- t. Zo niet, dan werd de claim afge- van de naam voorzien, en later moest men nog maar moeite, die men zich vergeefs was geweest ’erstaangekomenen de de rijkste gedeel- was en bleef een Alles wat natuurlijk was werd verkracht door leuzen^laarzen en revolvers. ..Achtung, der Rapportführer!” »Du haSt geraucht- du dreckigerJuden- Zegt hij ja. dan volgt de straf (en welke!) omdat hij heeft gerookt. Zegt hij nee, dan volgt de straf, omdat hij de Rapportführer tegenspreekt. Of het gevraagde is gebeurd doet er niet toe. Japanse handel vrij. De Japanse rijksdag heeft een wetsontwerp goedgekeurd, volgens hetwelk de staatscontröle op de buitenlandse handel geheel wordt afgeschaft. Met ingang van heden zal 85 procent van de Japanse uit voer in particuliere handen overgaan en zal de officiële contröle op de invoer bijna vol ledig worden afgeschaft. De goldrush UITHOEKEN der duizenden toege- snelle en gemakke- -w.i worden. Alle ■••oepen waren ver- sr deze goudzoekers, trok over de bergen Uitrei*-. De P.H.-T.E.S. (Soerabaja), ge zagvoerder Roosenburg, is gisteravond van Schiphol en vanmorgen om 6.50 uit Kaïro vertrokken. De P.H.-T.D.K. (Am sterdam), gezagvoerder Moll, kwam gistermorgen te Bangkok aan. Sir Geoffrey Heyworth is voorzitter van de Lever Brokers en Unilever N.V.. het grootste industriële concern in Europa. Na het bovenstaande zou men misschien menen, dat Heyworth naar het uiterlijk een gewichtig man is. met een stem, die klinkt als een klok. Niets is echter minder waar. Sir Geoffrey is eigenlijk een be deesd manneke, dat spreekt met een zacht stemmetje; hij laat telkens een nerveus kuchje horen en telkens drukt hij zijn nog lang niet opgerookte sigaret zenuw achtig uit. Maar hij heeft een intelligent gezicht en velen zullen dan ook eerder denken, dat hij een vriendelijk wiskunde leraar of zoiets is. dan dat ze de leider van een wereld-onderneming achter hem zullen zoeken. Zelfs in zijn kleding doet hij denken aan de gemiddelde Engelsman met uni versitaire opleiding: zijn das en zacht boord zitten altijd een tikje slordig, pre cies zoals dat bij de academisch gevorm- den in Engeland gebruikelijk is. Zijn taak deelt hij met zijn Nederlandse collega Paul Rijkens. zegt het Amerikaanse blad ..Forum", en die taak bestaat uit het oppertoezicht op 500 bedrijven en doch terondernemingen, gevestigd in 43 ver schillende landen. Zoals men weet. 1 zeep en margarine, waarde van ongeveei xo.wv.»»» v 30.000.000 gulden in 1946 en 1 allerlei bij-producten als veevoec pasta, enz. Natuurlijk is het onmog« dat een of twee mensen zulk een bedrijf volkomen kunnen over? daad zijn er twee besturen, leden, die de Britse en Nederl: nemingen vertegenwoordiger sluiten ^worden echter èenoi dagelijks bestuur, gevormd Heyworth en Rijkens. de tweede Lord Leverhulme en Sir Herbert Davis. Hey worth en Rijkens werken eendrachtig samen. Hun werkvertrekken in het Uni lever House in Blackfriar grenzen aan elkaar; ze z(jn door schuifdeuren van elkaar gescheiden, maar gewoonlijk staan die open Heyworth heeft uitzicht op de Rijkens zit met het gezicht naar Geregeld ontvangen ze rapporten z.g. contactdirecteuren, vijf in ge- voor elk werelddeel. >ureau van de contactdirecteuren ziet er min of meer uit als een dagblad- Belde beklaagden hebben, aldus de pro- cureur-generaal. hoogverraad, landver raad. misdrijven tegen de vrede gepleegd en hebben op vele manieren hulp «an de vijand verleend. redactie. Telkens trekken de directeuren uit en keren terug om hun rappor- schrijven en gaan dan opnieuw er 1 uit, zoals verslaggevers van een krant, jyworth noemt zichzelf ..een soort per- neelchef", die zorgt, dat de goede krach- sleutelposities innemen en de :rkers krijgen, die ze nodig heb- TN HET REVIER leerde ik Gijs van ■^-Munster, Nederlands correspondent van Tass. die later in Dachau overleed, kennen. Van hem. de historisch-materia- list, en van mijn Joodse kampvrlenden leerde ik weer de'Bijbel als door en door menselijk en goddelijk verstaan. De kracht van de Joodse profeten, de troost van de grote zielkundige Jezus, bleek ook na het kamp een steun. Die morgen legde Gijs mij uit, waarom des Zwijgers woord: ..Ik heb met den Po tentaat dor Potentaten een vast verbond gemaakt” ook voor hem zo waardevol was. Gijs beheerde de kleine bibliotheek van het Revier. Welk een genot een goed boek! In het kamp loopt een andere scheidslijn tussen goede en slechte boeken dan daarbuiten. De H&ftling heeft slechts aan enkele boeken iets, de rest is luxe. Tot deze enkele behoort de Bijbel. Terwijl je rustig voor jezelf zit te lezen, los van de priester-bemiddelaar. is de drieëenheid Vader—Zoon—Heilige Geest, waarop ja sinds je jeugd als op een formule hebt ge staard. niet onbegrijpelijker dan de begrip pen ziel—lichaam—geest. Welk een plezier hadden ik vertelde, dat het mijn vader ge tijdens de bezetting over de ..Te) ser" te spreken door naar aan’ Daniël 5 33 zijn preek te bej En Nebukadnezar at gras, he velds. Soms, terwijl wij spraken, gingen Everard van Royen en Nico Richter musi ceren. Nico werd een van mijn trouwste vrienden. Heel het lijden van zijn ras had deze jonge componist aan ziel en lichaam ondergaan. Na het huiveringwekkende kindertransport vertrok de ene Joodse groep na de andere, totdat zich ook de klauw naar hem uitstrekte. Op 15 Novem ber 1943. In het holst van de nacht, namen wij afscheid. Berusting in zijn lot. op standigheid tegen zijn beulen en hoop op uitkomst waren wonderlijk met elkaar vermengd. Hij schonk me ..Les roses de France" een bundeltje gedichten van Alfred de Vigny, dat een ereplaats in mijn boekenkast inneemt. Toch goedgekeurd Bij herkeuring is de film „Moeders op vacantie", in opdracht van de zusters Augustinessen vervaardigd, zonder cou pures voor alle leeftijden toegelaten. De herkeuringscommissie zegt in haar rap port, dat zij geen aanleiding vindt de tekst „hou op met dat gefemel. enz." als kwetsend of ongepast voor enige volksgroep of godsdienstige opvatting aan te nemen. Voor de grote sprong werd gewaagd •DIJ LAKE BENNETT werd halt ge- -*-* houden Hier moesten de duizenden, die de reis tot zoVer volbracht hadden, wachten tot meer en rivieren ijsvrij zou den zijn. Duizenden hadden reeds nog net op tijd de overtocht volbracht en waren de Yukon al afgezakt. Tallozen werden op deze rivier verrast door de snel invallende vorst en zaten nu muur vast in het ijs. Gedurende de werden toebereids voortzetten van boten en vlotten pijnbossen weergs gen en de gehele het Bennett-mee scheepswerf. Cair_.. haafde de orde, de namen van de zoekers werden genoteerd en elk tuig werd van een nummer voorzien, dat men bij eventueel zoekraken de bestaanden kon Eindelijk be'g kon de overtoc achtige vloot vi dekte het grauwe De gevaarvolle tocl stromen, door gonnen. Zeer vele.» het leven of verloren In April 1898 werden ■wie vele vrouwen en lawine bedolven. Op enige afstand van het Bennett-meer vernauwt de rivier zich plotseling. Donkere heuvelhoge bazaltwanden vorm den de oevers, deze rotswanden naderen elkaar en lijken twee reuzen, klaarstaan de zich op de zwakke stervelingen te werpen, die zich daar beneden hen op de woeste stroom wagen. ZN VER DE INRICHTING van Vught is reeds op andere plaatsen ge schreven. Voor een goed begrip is het overigens onbelangrijk of je om vier of om vijf uur uit het bed werd geschopt, of het crematorium voor of achter de keuken stond, of de galg twee of tienmaal per jaar werd gebruikt. Velen zien in het concentratiekamp de gedwongen verblijfplaats van een aantal verzetshelden, die. geestelijk ongebroken, de slagen opvangen, door enige S.S.-sa- disten in koelen bloede toegebracht. Toch is dit niet juist. Vught met zijn duizenden mensen van elke taal. ras. geslacht, leef tijd en •nationaliteit was een miniatuur- maatschappij. waarin vele standen waren en waarin alle kenmerken van een nor male maatschappij werden aangetroffen. De genummerde „Haftling" (gevangene) had In deze maatschappij een belangrijke economische functie, zoals de slavenstand in het oude Rome. Deze ..slavenstand" dacht men een eigen, buiten mens en dier staand1 geestelijk leven toe. Zo was o; het plan om Vught, evenals de Dull kampen, een bordeel te schenken, vi maakt logisch in dit verband. In deze poel van vuil, omsloten door prikkeldraad en wachttorens, waar het >rd „mens" taboe was. werde.. de laag- instincten aangewakkerd en gehono- de goede meestal gestraft. Tientallen beroepsmisdadigers bekleedden de ie kampfuncties en beulden de in hoge bomen gloed doofd< haar zachte de je je niet lijn tussen tred vervaagt. een zwakke tere geur. Ik zie weer die mor®' was daar met haar. Uit nieuwe bronnen stroomt leven en de gt blij. Deze blijheid kan niemand men; smart heeft ze gelouterd en m< lancholie is ze gemengd. Hierover Sv«i ik haar vele malen, totdat ik w“' „Schwarzschreiben" naar de 6tral„< verhuisde. O. hard lachen kan ik niet meer, „middeleeuwse" jaar 1942 scheidt 'zonnige jeugd van het heden. Te velen heb ik afscheid zien nemen van het Hollandse landsehap: Henk Vos. Henk Romein. V/im Jorritsma. Jansen. Te veel ogen, die in je blijven branden, nadat hun vuur werd ge doofd. heb ik boordevol pijn voor het laatst naar dit landsehap zien staren, te veel schadj^ven van roerloze lichamen liggeq op het zand. 's Nachts, als de maan met haar zilver wit schijnsel de bomen en barakken ver licht en elk menselijk geluid rondom is verstomd, fluister ik haar naam. Een kou de windstroom neemt mijn wild-hete ver langens in de doorwaaide luchten mee. ver van het kamp over posten en prikkel draad tot in haar armen. Dan doorbreekt een woest-hopeloze droom de grenzen v?n tijd en ruimte. Eindelijk los van het karfip. eindelijk ben je weer een individu. Een zegen, die de dag nimmer geeft. In die ogenblikken leer ik droom en gebed ken nen als bronnen van kracht. God en mens worden elkaar doordringende werkelijk heden. Ontwaakt tracht ik dit alles te loochenen. Je wilt niet weten van een gebed, omdat je niet meer weet tot wie je bad. en toch dwingt de nacht je telkens weer tot dingen, die je overdag vloekt. >mdat ie het hoe en waarom in het mor genlicht vergat. Om vijf uur schreeuwt een capo je wakker. In het open venster^loedt zacht de nacht weg. Het heimwee stijgt in al zijn kracht op. Dan smijt je de deken af, bezield door Alcibiades’ woorden vlucht uit Athene: ..Ik wil leven' je medemens aan. De dag is beg( met de dag: het conflict. De benoeming van hogere functionaris sen geschiedt volgens een bepaald systeem Degenen, die voorbestemd zijn voor de hoogste functies, recrutecrt hij recht streeks van de unjversiteit, waarna ze een speciale training krijgen. Blijken ze in de practijk njet te voldoen, dan moeten ze hun ontslag nemen, zonder de kans te krijgen een Jets minder hoge plaats te bezetten. De op één na hoogste baantjes z(jn bestemd voor de employé’s, die zich van onderaf hebben opgewerkt en zelfs kunnen dezen, als ze er geschikt voor zijn, de hoogste posten bereiken, ook al heb- beh ze geen universitaire studie achter de rug. Heyworth zelf heeft nooit op de collegebanken gezeten. Verder is Heyworth van mening, dat de directie niet uitsluitend de leiding moet hebben. Ook in de lagere regionen van het bedrijf kunnen goede denkbeelden rijzen en dan hebben deze recht op verwezen lijking. Vóór alles tracht hij onder de 200 000 werknemers van de onderneming een loyale geest te kweken en hij is er zeer trots op. dat arbeidsgeschillen in het bedrijf practisch niet voorkomen. Hij houdt er van allen, die op een of andere wijze bij de uitvoering van een besluit betrokken zijn, uit te leggen, niet alleen, hoe het moet gebeuren, maar ook. waarom besloten is iets zus of zo aan te pakken. Zelf heeft hij een merkwaardige loop baan gehad. Tot zijn 18de jaar ging hij school in Schotland. Daarna studeerde hij gedurende twee jaar boekhouding en kort na het uitbreken van de eerste wereldoor log vertrok hij als assistent-accountant naar een van de Lever-ondernemingen in Canada. Van 1915 tot 1918 maakte hij deel uit van het Canadese leger in Frankrijk, waarna hij naar Canada terugkeerde. Na dat zijn bijzondere capaciteiten waren op gemerkt. riep men hem naar Engeland terug, waar hij zijn naam maakte door reorganisatie van de verkoopmethoden. De laatste jaren heeft hij reizen ge maakt naar Afrika, Azië en West-Europa. Hij beschouwt zichzelf als in het geheel niets bijzonders, al gelooft hij, dat hij enkele dingen weet, welke de vroegere bazén onbekend waren. „De voorraad tijdbesparende letter combinaties, die langademige namen moe ten vervangen, is blijkbaar onuitputtelijk", aldus schrijft de te Johannesburg ver schijnende Rand Daily Mail. SHAEF, AMGOT en UNRRA, aldus het blad, zijn de weg van SEAC en ENSA gegaan, maar nu bestaan de CRALOG en de CROWGAS, waarmede de gemid delde burger piet zo erg vertrouwd is. Dat die namen hem worden voorgezet, is slechts een gevolg van de gewoonte, dat men eerst zeer langdradige namen als Organisation of European Sconomic Co operation" en „Co-operative for American Remittances to Europe" bedenkt en ze dan afkort tot OEEC en CARE, in plaats van onmiddellijk korte namen te kiezen. Hier is weinig aan te doen, klaagt het blad. De Verenigde Naties zelf hebben haar zegen aan dit systeem gegeven en ons verrijkt met UNESCO, UNSCOB, FAO. ICAO, ITU, IRO en WHO (de wereld-gezondheidsorganisatie). De laatste versie van deze ingewik kelde practijk brengt ons woorden, éamen- gesteld uit enkele letters van de namen van landen, die zich in enig verband aaneensluiten, zo vervolgt de Rand Daily Mail. Benélux zal waarschijnlijk groeien tot Fritalux of een nieuw leven beginnen als Finebel en Fibpnel, en Nordenswe. Danosve en zelfs Dosfrilux komen ook al In zicht. Zodra deze symbolen van een heid het levenslicht zullen hebben aan schouwd, zal de Inventieve geest onge twijfeld zoeken naar nieuwe" terreinen voor afkortingen. Wellicht zullen de wes telijke grote drie ontbloeien als Usbrance en de landen van de raad van Europa ge zamenlijk Scnadwestaly gaan heten. En om dichter bij huis te blijven, aldus het blad, niets schijnt te kunnen voor komen, dat de Unie van Zuid-Afrika en Zuidwest-Afrika de Swunion gaan worden. mando” of bQ „Philips-Baugelande" tot een min of meer gruwelijke dood hen ver loste De zweep en de afgerichte honden verscheurden niet alleen het vlees, maar ook de ziel. Velen bleken tegen de zware strijd niet bestand. Rassen- en nationali- teitenhaat vierden ook onder de politieke gevangenen hoogtij. In het bijzonder was de houding van vele intellectuelen teleur stellend. zoals het intellect als „klasse" (Menno ter Braak wees hier reeds op) ook voor de oorlog had gefaald in zijn strijd tegen de dictator. Alles was weggeslagen Homo homini lupus de mens is een wolf voor de mens. Elk begrip vervalst: Arbeit. Sauberheit Ehre. Ehrlichkeit. Kameradschaft. Strafe’ produceert de Unilever voor een gezamenlijke °er 12.000 000 dollar, d.i. 1946 en bovendien ’der. tand- ogelijk. enorm rzien; inder- elk van 24 landse onder in. Allerlei be nnen door een door de heren tweede Lord t Davis. Hey- eendrachtig TTIT ÏJE VERSTE aarde kwamen stroomd, die op een snel lijke wijze rijk wilden rangen, standen en beroc tegenwoordigd onder de Een bonte massa ti naar dit ^dorado. Inderdaad werd nooit tevoren en korte tijd mjllionnair, c werden volkomen ged< velen vonden de dood. Reeds bezweken tal van avonturiers tijdens de zeer zware tocht van de kust over de Chilcoot- en White passen. Met name, vrouwen en kinderen, die in grote gctalen meetrokken, werden het slacht offer van de striemende Noorderwind. die het bloed in de aderen deed stollen. Stapels bagage langs de weg TTONDERDEN sleepten een veel te om- vangrijke bagage mee er waren er die duizenden ponden aan levensmid delen meezeulden. Anderen ontbrak het aan de nodige kleding en voedsel. Daar het aantal hunner, die over de bergen trokken, steeds aangroeide, werden de Indiaanse dragers schaars, zodat de lo nen voortdurend opliepen en veleh ge noopt waren zelf hun last te dragen De tocht van Dyea en Skagway naar de ‘Klondike werd een ware lijdensweg Hoe verder men kwam, des te meer overtollige bagage lag lapgs de weg op gehoopt. Levensmiddelen en luxe voor werpen soms van grote waarde werden ter zijde geworpen en lagen voor het oprapen, doch niemand stak er een hand naar uit: daarginds toch lag het goud bü hopen op deze ongelukkigen te wachten! Velen moesten terugkeren zonder het goudland zelfs te hebben ge zien, vele anderen zegen totaal uitgeput, met bevroren longen of ledematen, langs de weg neer om er de laatste adem uit te blazen, want niemanc. van degenen, die langs hen trokken, bemoeiden zich met deze rampzaligen. Zij, die volhielden, kropen hun last van ca 60 kg verder honderden meters hun last en dan terug te keren om bagage te halen. Eens VR KOMT nu toch «maakje aan de hui__ Begin November werd huisslachters vopr hun var op een centrale slachtplai dacht, een bijslag van 53 1 den krijgen Dat was óp heel rare geschiedenis, m was de maatregel h<pr we Overigens had niemand ei Geen boer had er zelfs aar De huisslachters hebbel het buitenkansje niet voor De overnemers kwamen zi toirs verdringen om de vi dachten voor de „huis"slac allerlei winstmogelijkheden nemende overnemers terde gebult. En zelfs de Be! waren niet vies van het ca goede Sint Minister. Je ktu varken niet zien of het vi of van Belgische nationally voor is anders Benelux? E op sbmmige abattoirs zo dat de gewone klanten 01 nauwelijks aan bod kond maar lachen! Eft maar dik nog dikker maken! Tot plotseling op de ochb klaas het feest van Sint D was. Weg feest van Er blijft nu zo weinig dat de aardigheid er l regering heeft eindelijl kregen, wat gewone vak juist vier weken geweten: de regeling vaardbare consequenties gekeerd dan ten hele ge regering Dan liever de su koper. Althans, dat wordt ook daar schijnen haken er te zitten. Wat is nu echter een tie? Dat voor de kleine op het varkei grote huisslachter de niet versjachert kens wel met sub.< recht zeggen, dat king een extra cac heeft gehad. Het eerst een groot lang aanhouden i het afgelopen vo< pensioenfonds een milli geven, nu weer een ext huisslachting. De enige rei die men op het land kan men met, het hogere eubsid pas komt, nu Sint Nicolaas goed voorbij Is. Deze hele geschieden^ 1 gelden van Kijkers stellinj op de hoge posten de beste heeft (dus navenant moet l één verkeerde zet van ee naar het land millioenei Zelfs tientallen millioenen. Tevens wekt deze histor ten. dat de regering de ju vleesmarkt, kwijl is. N officiële cijfers en schattin vergeet, dat men niet op een controleur kan zetten, of de verstrekte opgaven hele situatie in de vleesh moeden. dat er langzamer! kloof tussen de papieren er veestapel was ontstaan. E het vak hebben reeds een vrijlating van de vee- en v' gedrongen. Er werd steeds peld. dat de orïnatuurlijke 1 leidde tot gemakkelijk winsten van allerlei hand de kunstmatige prijsversch gewone en de zwarte marl De subsidle-regellng, op h< was ingesteld, omdat men prijsverhoging van het wachtte Deze is vrijwel ui’ mige prijzen waren zelfs g men verwachten, dat de pr en varkensvlees zullen t runderen liepen verleden geen stukken na was njen tot de prijzen, die Den éertt had verwacht. Het z vraag zijn, of de varker doen, wat Den Haag hee vende varkens zijn ei genge doen juist anders, dar? me zelfs als ze geslacht zijn, de draad In. In de distribt gangen van het varken geweest, zo wonderlijk, d aan verdiend is en dat „bonvrij" aten van varken tot de burgerlijke stand de kens behoorden. Korter wellicht meer varkens d Bovendien krimpt bij hc het verbruik onmiddellijk 4 Nederlander vanwege de d I 80 gram vlees per week 1 tekent dat voor het hele la minder, enkele duizenden 0P WEG NAAR HET APPèL. Link*, zwo. drei. vier. Daar marcheren we. Professor Telders strompelt naast me. I Welk een kracht ging er van hem uit! In 3 1940 werd hij reeds weggehaald, terwijl hij zich in de grote muziekkamer van zijn huis aan het Rapenburg te Leiden aan piano- I spel overgaf. In het Oranjehotel deelde ik met hem een cel. Geen muur werd meer 1 gezien, geen druk meer gevoeld. In het grootste geheim schreef hij een handboek ove^r het volkenrecht, dat helaas onvol- i De mooiste ogenblikken waren als hij - 's Zondags uit Dante voorlas, de moderne i politieke geschiedenis of Hegels filosofie doceerde. Nooit zag ik een schoner samen- gaan van intellectueel en aesthetlsch hu- manisme. Wat Telders mij schonk? Veel. Veel meer, dan hij ooit heeft gezegd. Zijn in vriendschap de ongezegde dingen niet immers de belangrijkste? Elke tweeslach- tigheid ontbrak hem. Onbuigzaam, geen S duimbreed wijkend, miste hij elke behoefte aan brav'our. Zo leerde ik. dat ook bravour 1 betekent: een beïnvloed-zijn door de S.S., een afwijken van het evenwicht. Zo tem de hij in mij het revolutionnaire, dat con- flict zoekt met al het gevestigde, elke be. staande orde. Nooit zal ik het ogenblik vergeten, dat hij in de vroege morgenuren van een stralende Junidag met opgeheven hoofd de cel verliet om naar een Duits kamp te worden gebracht. Drie jaar later ontmoette ik Telders weer in Vught. Hij werkte op de reken kamer van het Philipscommando. Onafge broken en onvermoeid voltooide hij hier de tweede druk van zijn Nederlands Oc trooirecht. Welk een verfijnde sfeer wist hij te scheppen in zijn gesprekken, om het even of hij over het Landoorlogreglement sprak met prof. Cleveringa of over littera tuur met Ed. Hoornik en Nico Rost. Wie Telders gadesloeg op momenten, wij deportaties of mishandeling medegevangenen moesten aanzien, dat een man met een even warm geniaal verstand van ons is heen- Lang zocht ik naar een verklaring, waarom enkele kampgenoten Telders zo hooghartig vonden. Ik meen, dat die hierin gezocht moet worden, dat de meesten zich bij Telders dom voelden. Als je niet vroeg en niet ruiterlijk wist te bekennen, dat je dit of dat niet wist, voelde je je bij Tel ders’ grote kennis diep ongelukkig. Ik hèb steeds veel, hinderlijk veel gevraagd en in nooit verflauwend geduld onderwees’hij zijn*'privé-studeni. Alleen in Bijbelkennis 1 kon ik hem soms slaan, wat hem tot een intense Bijbelstudie bracht. Hij stelde dan vragen, die- menig theoloog op de kop zou I doen krabben. Hoe onopzettelijk hij de mensen in ver- warring bracht, bleek me op een zonnige middag in Scheveningen. Telders had wat langer moeten luchten. Opgewekt kwam hij weer binnen, zijn bank in de hand, en hij zei tot de wachtmeester „Die schónen Tage in Aranjuez sind nun zu Ende", waarop hij een flinke „Schnauze" kreeg. Het was voor hem een openbaring, toen ik de mogelijkheid opperde, dat een Nazi- Wachtmeister Don Carlos wel niet zou kennen en zich dus voor de gek gehouden waande. TYE MENS heeft steeds de grote waarde van het goud erkend en is er daar om steeds op uit geweest te trachten zich van dit edele metaal meester te maken. Het heeft de mens meermalen heel wat moeite gekost het in zijn bezit te krijgen. De mens heeft er strijd voor moeten voeren in een onherbergzaam land met een hard klimaat. Toen de wereld na de schokkende ge beurtenissen van 1849 weer enigszins tot rust \vas gekomen, toen er fantastische goudvondsten werden gedaan bij de Yukon-rivier in Alaska, werden velen aangetast door de z.g. goudkoorts. In 1R97 ontdekte de delver G. Carmack een rijke goudader op de oever van de Bonansa Creek een zij-arm van de Klondike rivier in Canada. De grootste gold-rush, welke de wereld ooit gekend heeft, was er het gevolg van mpettist heeft :htereen zijn Dat hij het speeld De Berl cy vindt ieg. Hij Jiten te J moed lij dapper niet ond( ,;t zün k-,., 1 bepaalde tijt teren. requisitoir, was om acht uur werd e procureür-generaal ~*er van het Ams*J rhtshof de d ilius Herdtr >eer de I\E VRAAG om iets over Vught te schrijven, brengt mij in verwarring. Mijn beeldend vermogen is ontoereikend om mijn gevoelens weer te geven. Ik worstel met elke zin. De gedachtengang vertoont sprongen, de woorden weigeren te gehoorzamen. Enkele vriendinnen en vrienden weten van de geestelijke winst, die Vught me bracht: Vught leerde, dat ieder mens in wezen altijd alleen is en dat de doodsklok steeds voor jezelf luidt, ook al roept zij schijnbaar een ander. Vught. dat ook de kracht gaf di£ alles te verwerken tot iets positiefs, tot een wedergeboorte

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1949 | | pagina 4