at
l
a
VLINDERVERZAMELAAR
STIJL OF TRADITIE
met drie schitterende ideeen
Casa-Blanca, dè witte sta(T
„M'n nylonszegt de visser in
het IJselmeer
KORTE KRONIEK
'J*»
br 1
1»
trWEEDE BLAD - PAGINA 'i
uoüüSCHE Cüuri/ fT
Vervolg Stadsnieuws
Afscheid ds Ten Brink te
Emlichheim
Na een verblijf van twee jaar nam onze
a stadgenoot, da J. P. C. ten Brink, die
it >29—1947 predikaat waa bij de Geref
te dezer «tede. onder grote belang-
>g wegens vertrek naar Nunspcet ai-
d van de kerk van Emlichheim
•sland). sprekende over Rom. 8 1 en
zijn afscheidspreek constateerde da
Brink, dat de Idealen, waarmede hij
Emlu-nheim getroxken was. niet In
tiling zijn g*s«>>n. Spr. zelde. dat zijn
dheidatoestand de voornaamate
waa van zijn vertrek. Met een ge-
van onvoldaanheid gaat hij. heen Er
ls wel trouw kerkbezoek en aan het cate-
ch satie-bezoek kan men in Nederland een
verbeeld nemen, maar het gevaar, dat
\d:t illes ongaat In een dode orthodoxie, la
niei denkbeeldig Daarom koos spr. zijn
beidstekst uit Rom. 2.
Sa de predikatie sprak ouderling J
N \ken namens kerkeraad en gemeente
woord van afscheid, waarbij hij de
\ende predikant herstel van gezood-
h' en zegen van God toewenste De
g' ente zong da ten Brink staande toe
dt wenbede uit Pa 131
Successen voor konijnen
de internationale tentoonstelling van
de Nederlandse Vereniging „Ornithophi-
1!welke in het Jaarbeursgebouw te
Utrecht wordt gehouden, won de heer L
v d Kind met een inzending Vlaamse
reuzen, een eerste prijs en een derde prijs
met het praedicaat zg Er waren 117
VI amse reuzen Ingeschreven
Op dezelfde tentoonstelling won de heer
B Remeljer met een inzending Franse
hangoren twee eerste prijzen met het
praedicaat z.z.g. en met een Inzending
Belgische Hares een tweede prijs met z.g.
en een derde prijs met praedicaat f-
Loop der bevolking
Gevestlgden Mw. A. B. Kool van Wage-
nlngen naar Van Bergen IJzendoornpark
17 .Mw H J Rouwen—Rikken v. Zevenaar
n O de Boompjes 23; Mw H. Terpetra
v Oostdongeradeel n. Mosstraat 38; H. A.
N Janase v Rotterdam n. Kerkhoflaan 3;
Mw Wezenbeek—Röger v. 'eGravenhage
n. Pretoriaplein 10; Mw. van KeaselSib-
bing v 'a Hertogenboech n Kattenslngel
34; Mw M Goetheer v. Renkum n Regen-
tessepiantsoen 26; J. C. van Nuland v.
Alphen aan den Rijn n. R. van Cateweg
88; J. Meijerink (3 pers.) v. Voorburg n.
Zoutmansetraat 40; H. A- M. Kuljf v.
Lopik n Relgeretraat 82; W de Ruiter
(8 pert v Lelden n. O. de Boompjes 32;
Mw A J Steenkamer v. 'eGravenhage n.
Turfmarkt 108 P. Vonk v Reeuwijk n.
Vierde Kade 93; Mw. J W Bultlng-
Hoefeloot v Rotterdam n Nieuwe Gouwe
OZ 1; H. M J Verzijl v. Amsterdam n.
Korte Tiende weg 1 J P van Oosten v.
Nieuwerkerk af<f IJasel n. Krugerlaan 37.
Vertrokkenen; A. J de Groot van Boe
lekade 231 naar Amsterdam. Vondelpark
6 ha: Mw M W Timmermans—Dekker
v Gouwe 112 n. Maartensdijk. Tolakker-
weg 122. P. Roelofe v. Dr Leijdsetraat 12
n Den Haag. SchlagelgtragJ, 102; Mw. J.
H. F de Groot v Ven Beverninghlaan 18
Amsterdam. Paleetlnaetraat 28 h; Mw
A. A van der Helden v. Van Baerleetraat
13 n Den Haag. Muzenstraat 33. P. G. G.
Schutz (8 per» v. Gr Florieweg 131 n.
Dordrecht, Toeloheelaan 23; L G de
Groot v Rh. Felthetreat 18 n. Gilxe. Rijks
luchtvaartschool; M. ds Jong. v Punt 1 n.
Noord-Amerika: Mw F. Hogendoorn
Aarts v G de Bultsteeg 2 n Woerden.
Molenstraat 20: A A. van der Draal v
W Tombergstraat 27 n. Apeldoorn. Kon.
Willem lil kazerne. W D Verwoerd (4
pera v Tollenaatraat 48 n. Monater. Rljn-
weg 217: F H M Willemen v Woudatraat
30 n. De Bilt (U>. 2e Brandenburger-
weg 7; A. Braam v Dr Leydastraat 22 n.
Reeuwijk. Pletteweg H 107 E; O Derkaen
(2 persv. IJaaellaan 42 n Nijmegen,
Willemsweg 48; Mw C F M. Gruter v.
Cronjéstraat 4 n Amsterdam. Bilderdijk-
kade 38a IMw C. M Bol v. Weathaven
11 n Willeakop A143; H. 8. Altana v.
Woudstraat 78 n Rotterdam. Eaaenburg-
straat 1* Mw Z J. Tuijnder—Clay v
Fluwelenslngel 80 n. Moordrecht. Sluls-
laan L2: H W Wallnge. J v Renesse-
Êleln 12 n Den Haag. Pr Marlestraat 28;
[w M. Jacoba. De la Reljlaan 40 n Rot
terdam Cllvlaatraat 14b; Mw M C. Roolj-
mans v. R. Felthstraat 28 n. Alphen a/d.
Rijn Conradatraat 17; C. van den Heuvel
v. O. de Boompjes 8 n. Beusichem „Het
Veerhula": P van Groningen f5 pera v.
Koekoekplein 1 n. Zwolle. Anjelleratraat 1.
PLAATSELIJK NIEUWS
ZONDAGSDIENST ARTSEN.
Van Zaterdagmiddag 2 tot Maandag
morgen 8 uur zijn aanwezig de artsen:
KHmpenerwaard: H. F. Adam te Stol
wijk. tel. K 1824-327; H. Frese te Bergam
bacht. tal. K 1823-214; W. J Leeuwen
burg te Ouderkerk a. d. IJaael. tel. K 1894
—368: C. G. A. von Lindern te Krimpen
a. d Lek. tel K 1893-431.
Boskoop: O. A S. Jongen eel. tel. 19
Haastrecht. Polsbroek en Oedewater:
K. J. Muhring te Polsbroek (tel. K 1882—
203)
Moordrecht en Nieuwerkerk a. d. Usee!:
S J. Kage te Nieuwerkerk a. d. IJaael
(telefoon K 1808—808).
WeddJaxveea: E. M. L. Hamminga (tele
foon 278).
Zevenhaisen an Bleiawtfk: W H. Ver-
duljn den Boer te Zevenhuizen, telefoon
K 1801-204.
Berkeawoude
predikbeurten. Ned. Herv Kerk: IS uw-
ds A. Priester. Ooref. Oemetnts: 9.M sn 7
uur Isesdtenst.
Bergambacht
Cbauffearsdlploma Onze plaatsge
noot, de heer C.jde Jong. Is geslsagd voor
het chauffeursdiploma B van de algemene
verladers, en eigen vervoerdersorganisa
tie .E.V.O.. dat onder auspicifo van de
Contactcommissie Chaufftursvakbe-
kwaamheld la afgenomen.
Gouderak
De gemeenteraad be
sloot Godeputoerde Staten te berichten,
dat zij aceoord gaat mat toestemming voor
onbepaalde tijd. dus niet voor een Jaar.
aan de burgemeester om buiten de ge
meente te wonen.
Predtkbenrtom. Ned Herv Kerk: *M
uur en SM uur da O EnkeUtr te Krimpen
a. d. Lek (van. voorbereiding H. Avond
maal.
Hekendorp
Spoorbrag verlaagd Ala gevolg van
de vernieuwing van de spoorweg te de
hoogte van de spoorbrug over da Dubbele
wterfeke met 29 cm. verlaagd.
Daa soader stream Door de hevige
etorm is de bovenleiding van bet elec
trise h net in de Buurt vernield, zodat de
bf ere bijna een dag van
1 a lag voor fabriek van beiraap.
de N V. Spinnerij „Hat Fortuin",
ft .ndustrie van de N.V Touwfabriek
G an der Lee alhier, ia ingevolge de
hinderwet vergunning verleend tot bet
oprichten van een inrichting tot het ver-
•pinnen ven bolraap en aanverwante
vezel»
Burgerlijke Stand Geboren: Antbo-
nius Adrienus. a. v. J. Th. Mulder en
ui IIIÏI mmi' «IIUE
i de Reijerskoperweg in de wetering
i de Zwarteweg gereden. De chauffeur
am er zonder letsel af.
Boakoop
Vrachtwagen nH IH»1« In wetering.
Doordat h««n. v, ••<-•« d de "weg naar
Gouda was g ezen is de bestuurder ven
een vrachtauto oyet aanhangwagen, ge
laden met platen triplex aan het einde
Vin de
van
kwam er zonder
Tweede «taanaae Te 'eGravenhage
la voor het examen tweede stuurman ge
slaagd onze plaatsgenoot de heer L van
Hevelingen Lz.
Predikkeurten. Ned. Herv. Kerk: en
l»J$ uur ds A de Leeuw8 30 uur ds G C
Tromp Geref. Kerk: 130 en S uur ds H
Pol - Chr Geref Kerk 1 30 - 4.30 uur ds
P. J de Brutjn - Ver. van Vrij» Ned Her
vormden dn Remonstr Kerk) 10 uur de
heer J B Schouw ink Schiedam
Geref Gemeente: 9 30 en 0 uur leesdienst
Raadsvergadering In een spoed
eisende vergadering van de gemeenteraad
is besloten to^ wijziging van een kasgcld-
leoingsbeslutt en tot verhuur van de wo
ning Reijerskoop 38 gari de heer M. J.
Straver voor ƒ3.50 pér week.
Statuten. De ministeriële verklaring
van geen bezwaar is verleend op een wii-
giging ln de statuten van de R K. Woning
bouwvereniging ..Sint Joseph" alhier.
Bloemenveiling. Coöperatieve ver
eniging ..De Boskoopse veiling" 9 Dec.
Roz<*> gr. bloemig per boa: Duisburg
3 20—5 20: Butterfly 2—2.60; Rosalandia
1 80-2.40; Edith-Helen 1.—; Vlerlanden
3 40—4 80: Florex 4 60; Better Times 3 80-
400: Gemengde rozen 1>50. Ingar-Olsson-
babvroog 2.20—2.70.
Diversen per bos: tros Chrysanten 50—
80; Mahoniablad 37—88; Laurusblad 8; Per-
nethya 57—83. ld. per struik bezet met
witte bes 1.50—2 80 id. met rode bes 130;
SnlIgroëWper kg 12 ct.
De eeratc beahulatveiling. Vrijdag was
het de eerste dag van de beshulstveilin-
gen Deze kenmerkte zich door een grote
belangstelling van de zijde der kwekers
en van de kopers.
Zoals ieder laar was de aanvoer deze
eerste dag niet groot, men wil blijkbaar
de kat liever uit de boom kijken. De prij
zen waren behoorlijk.
Voor hulst met bes werd besteed 2.90—
3.60; hulst-goudbont 3.10; id. zilverbont
4.10—8 30: blauwe spar 1 10. alles per kg
Voor hulststrulken met bes werd betaald
1.80—2.10 per stuk. Sparreboompjes 60 ct,
eveneens per stuk.
Oudewater
uur de heet" Van TelJUngen te Lelden
Geref Kerk 9 30 en 9.30 uur da J L Wie-
lenga Oeref Gemeente 9 30 en 9.30 uur
leesdienst Ver van Vrljr Ned Hervorm
den (In Oud Kath. Kerk) 10 30 uur me) ds
C P. Thomsen te Gouda Maandac Oeref
Gemeente: 7uur ds J. v. d. Berg te Utrecht..
Moerkapelle
Burgerlöke Stand. Getrouwd A van
Dijk. 22 J te Waddinxveen en M A. Broer.
21 j
Predikbeurten. Ned. Herv Kerk 9 30 en
uur de P ZUUtra Geref Gemeente: 9 10.
3 en uur leesdienst
Nieuwerkerk a d IJssel
Predlkbaurteh. Ned Herv. Kerk 10 en
1 uur ds J. J. Timmer (n m doopebediening)
Geref Kerk: 10 en I uur de heer Go mare
te Rotterdam Gerei Gemeente: 9 30 en
1.30 uur leesdienst.
Reeuwijk
Verplichte aansluiting aomerbulsjes aan
waterleiding
De gemeenteraad kwam bijeen onder
voorzitterschap van burgemeester P
Feitama. De gemeentebegroting voor 1950
werd aangeboden.
Besloten werd om in de bouwverorde
ning een gelijke bepaling op te nemen ais
voor woonhuizen geldt tot verplichting
tot aansluiting aan het gemeentelijk
waterleldlngsbulzennet van zomerhuisjes
en piashuisjes, welke staan op geen groter
afstand van het hoofdbuizennet dan 130
meter.
De rondvraag nam lange tijd in beslag.
Hoofdzakelijk werd hierbij het wegen-
vraagstuk besproken. De Stelnaedijk zal
worden opgeknapt. Het ligt in de bedoe
ling deze weg van een teerdek te voor
zien.
De heer Nleborg 23 Jaar burgemeester.
Op 11 December hoopt de heer F. Nle-
borg zijn 25-iarig jubileum als burgemees
ter te gedenken De heer Nieborg. die op
6 April 1896 te Reeuwijk werd geboren,
waar zijn vader Geref. predikant waa. Is
van 1924 tot 1948 burgemeester geweest
van Stad aan 't Haringvliet Slnda 15 Jurff
1948 ia hij burgemeester van De Lier.
Predikbeurten. Ned Herv Kerk dorp
9 39 uur. dienst: 9 30 uur de heer D G van'
Hoeven te Waddinxveen Ned Herv. Kerk
Sluipwijk: 10 en 5 inir ds A Baars Oeref
Kerk: 1« en S uur c%id. Meuleman te Steen-
Wil-k.
Stolwijk
Predikbeurten. Ned. Herv Kerk: 10 uur
ds mr H van Ewtjck. Ned Herv. Evan
gelisatie: OW en OM uur de heer J Vroeg-
indeweij te Mtddelharni» Geref Gemeen
te: 9 30 en 0.10 uur leesdienst.
WaddinjrvMO
Predikbeurten. Ned. Herv. kerk 8.45
en 1040 uur ds G. Boer te Gouda; 6.30 uur
ds H. G. Abma te Dellshaven.
Geref. Kerk 10 en 7 uur ds JSnoeij
Wet en Evangelie 3 15 uur ds J. W. van
Swighum te Rotterdam.
Chr. Afg. Gem. 9.30 en 5 uur ds W. van
Dijk. Capelle a. d. IJssel.
Rem. Ger. Gem. 10 uur ds J. Laforet.
Benoeming. In de plaats van de heer
S Sikkes. die benoemd werd tot secretaris
van Holten, hebben B en W. benoemd tot
commies-chef ter secr- dezer gemeente
de Keer L. J. Koopman, eerste ambtenaar
ter secretarie van Krimpen a. d. Lek.
Zevenhuizen
Predikbeurten. Ned Herv Kerk: 10 uur
de Van Wleringen te Oversohle: 13# uur
Kapel a. d Rotte ds J 3 Stoutjesdtjk.
Oeref. Kerk: I.» en 2.30 uur ds A P Kei-
Burgemeester vroeg te veel
voor zijn huis
De gemeenteraad van Enkhulzen beeft
Vrijdagavond twee volle uren beraadslaagd
over een voorstel vao Burg. en Weth. tot
aankoop van het pand Westerstraat 230
om dit te bestemmen tot ambtswoning van
de burgemeester. De koopsom was 22 300
en een bedrag van 1800 bleek bovendien
nodig voor reparaties Eigenaar van het
ctrceel la de heer J. C Haspels, burge
meester van Bussum. voordien van Enk
huizen. Een der raaadsleden onthulde, dat
da beer Haspels het huls met bijbehorende
grond en opstallen ln 1938 heeft gekocht
voor 3.500 en dat hü latar enige grond
en opstallen verkocht voor 935. Spreker
voelde er na niets voor een bUne viervou
dige prijs voor het perceel te betalen
Bovendien achtte hij bet huis niet geschikt
als ambtswoning.
Tenslotte hebben Burg. en Weth. bet
voorstel ingetrokken.
aehe communistische orgaan Bude Prsvo
maakt vandaag het ontslag bekend van zijn
eigen hoofdredacteur. Vliem Novy. wegeni
..grove verwaarlozing van de bolajewutlache
waakzaamheid Het blad publiceert tege
lijkertijd een nieuwe waarschuwing, dab het
volgend Jaar ..een nieuwe en «trengeie
selectie" zal worden toegepast op het lid
maatschap van da partij.
Ingezonden Stukken
(Buiten verantwoordelijkheid der redactie)
Leger des Heils wil blijde
Kerstmis geven
Het Kerstfeest nadert. Ook het Leger de»
Heils (William Booth) maakt zich gereed
dit Feest aller Feesten te vieren. Het ls
traditie geworden dat het een Kerstge
schenk uitreikt aan de minderbedeelden
van onze stad ln de vorm van levensmid
delenpakketten. Vele handen zijn ook be
zig kinderkleren te breien om bil de Kerst-
(eestvlering voor de Jt-ugd een aantal kin
deren te verrassen. Ook worden voorbe
reidingen gemaakt Voor een Kerstfeest
viering voor de buitenkerkelijke jeugd.
De Heilsoldaten beogen niet alleen te
trachten een voorbeeld van naastenliefde
te geven door de mensen een prettig Kerst
feest te bereiden door wat uiterlijke din
gen. maar hen tevehs te wijzen op het
grootste geschenk wat oólt God aan de
aarde gegeven heeft. Jezus Christus.
Waar de zorgen van alle dag het leven
van velen donker doet zUn. willen de Heil
soldaten voor een ogenblik deze zorg weg
nemen. zodat het ook voor degenen, die
het moeilijk hebben, mogelijk zal zijn een
blij Kerstfeest te vieren en zich volkomen
te bepalen bil de geestelijke betekenis van
dit Christusfeest.
Daarom, als straks de Heilsoldaten ook
bi] u komen met hun collectelljsten. helpt
hen dan het doel te bereiken door met
milde hand te geven en hen in staat te
stellen velen te verrassen met een mooi
Kerstpakket en de kinderen een goede
Kerstfeestviering te bereiden.
Leger des Heils. Gpuda
Kinderpostzegels en -kaarten
Maandag begint de verkoop van de
prentbriefkaarten voor het klnc^n de kin
derpostzegels ln de hal van het postkantoor
te Gouda. Een schitterende collectie kaarten
is ontworpen. Wie deze kaarten en zegels
koopt, steunt het werk van het comité
Voor het Kind. Waarvoor de gelden be
stemd zl|n. is zeker leder bekend
Hei Gouds comité vertrouwt, dat velen
voor hun Kerst- en Nieuwjaarseorrespon-
dentie van deze kaarten en postzegels zul
len gebruik maken.
Het Gouds comité
ZATERDAG 10 DECEMBER 1MB,
Messemaker verloor
Voor de competitie van de Rotterdamse
Schaakbond speelde in Rotterdam Messe-
maker tegen Kralingen 4. Voorlopige .uit
slag 5-2 voor Kralingen: P. Roggeveen—
D. D van Geet 0-1; J. J. Jager Jr.—H. J
H Carlier afgebr.; P. Aard—Chr. van
Bockel 1-0; H. Meijer—D. J. Koelhof 1-0
A Rietdijk—G J. Onder de Linden 0-1:
C. P. Hoolmeljer—C. den Toom afgebr.
J. den Broeder—A. Kentie 0-1; W E. de
Jong A. M. Gouweloos 0-1; J Koel—R
F. Vlsjtcher 0-1. J. H. v. d. Harst-G
Doornheim afgebr
In Gouda werd gespeeld Messemaker 'i
S I.O 2 3-7: A. Heij—P v d Schee 0-1
dr A. Smeenk—G. Brons l/i-'A. v. d
Vlist—D. W. van Dijk 0-1: W Groenen
dijk—C Mdls 0-1; W H. M v Geelen-
M Rentier 1 't; «P. Hortensius—J. de
Pauw 0-1. A. H Woerlee Jr—F Schok
king 1-0: A B Boonstra—A. v d Meer
berg 1-0: A. Scharloo—O Samuels 0-1; A.
R. Smit—M de Ruyter 0-1.
Waterpolo
TROGRAMMA VOLGENDE WEEK
Voor de wintercompetitie van de Kon.
Ned. Zwembond zijn voor volgende week
•vastgesteld de wedstrijden:
Dinsdag Z.I.A.N.-G.Z-C- heren. Z.I.A N.
G.Z.C. damee.
Woensdag G Z.C.Rotterdam heren.
G.Z.C.D.V.Z. dames.
TROFEO D'ITALIA IN GOUDA.
De Trofeo d'Italla. de trophee die het
Nederlands zevental met onze stadgenoot'
Joop Cabout van G.Z.C. deze zomer won
in het Europees tournool in Italië, wordt
van 10 tot en met 17 December geëxpo
seerd in de etalage van de firma Bahl-
mann.
Fokker kreeg de opdracht
De directie van de Fokkerfabriek te Am
sterdam verzoekt ons mede te delen, dat
niet Aviolanda. docb Fokker de opdracht
ontving tot het. bouwen van 300 straal
jagers voor Nederland en Belgie. Aan
Aviolanda werd onderaanbesteed het bpu-
wen van verschillende delen dezer vlieg
tuigen. In combinatie met de te Amster
dam geconstrueerde - delen zullen aldaar
dc vliegtuigen worden afgebouwd. In
vliegen en aflevering geschieden door de
Fokkerfabrieken.
Suiker voor het Franse
kopje koffie
Frankrijk sal suiker vfij van distributie
houden door middel van een particuliere
transactie, die in handelskringen als de
„handigste Internationale transactie se
dert de oorlog'' wordt beschouwd. De
aankoop is verricht via een Frans—
Nederlandse firma
Krachtens het contract zullen 12.000 ton
Indo-Chinese rubber worden verscheept
van Saigon naar New York en 30.000 top
Argehtijnse oliekoeken zullen uit Buenos
Aires naar Nederland worden ge
stuurd. Door deze transacties zal Frank
rijk 73.000 ton suiker kunnen aankopen.
Men wilde niet bekendmaken waar de
suiker vandaan zou komen.
Het proces-Kostof
Ook de laatste beklaagden
hebben nu bekend
In het proces te Sofia zijn gisteren de
verhoren van Kostof en zijn elf medabp-
klaagden geëindigd met het voorkomen
van twee* Macedoniërs Iwanofski en Ba-
laltselief. die belden bekenden voor
maarschalk Tlto te hebben gesplonneefd
Iwanofski. die onderminister ln Joego-
Slavisch Macedonië er. later Hd van de
propaganda-afdeling van het centrale
comité der Bulgaarse communistische
partU geweest Is 'zeUdat Tito de leider»
van de Macedonische communistische
partU had vervangen aoor mannen, die
hem trouw waren, doch In Macedonië geen
bekendheid genoten. Hij zei. door TKo
naar BulgarUe teruggezonden te zijn om
Joego-Slavische propaganda onder de Bul
gaarse Macédoniërs te maken.
Tevoren had de Bulgaarse rubberkoning
Gevrenof. die na de bevrUding lid van de
communistische partij geworden was „om
dat hU dacht dat het wel ergens goed voor
was", bekend, dat hU de staat benadeeld
had voor een bedrag gelUk aan een zesde
van de jaarlUkse begroting.
De vroegere adviseur van de Joego-
Slavische legatie te Sofia Hadjipananof. be
kende voor Tito te hebben gespionneerd
HU zei. dat Tito en zUn Macedonische
medewerkers ln de oorlog volkomen on
der BritsAmerikaanse invloed stonden.
..Toen het Rode Leger Joego-Slavlë bin
nentrok". aldus de beklaagde. ..heerste er
opschudding bU Tito's staf'.
GEESTELIJK LEVEN
Middeleeuwse kerkbouw
voor Protestantse eredienst
D EGELMATIG komen van alle kanten
berichten binnen omtrent het defi
nitieve herstel van door de oorlog getrof
fen kerken. Vele gemeenten verheugen
zich er over. na een periode van behelpen
met de daaraan onvermUdelUke moeilijk
heden thans weer -in de gelegenheid te
zUn aan hun gemeenschappelijk „Gee#-
telUk Leven" vorm en uitdrukking te kun
nen geven op die plaatsen, waar geslach
ten lang het centrum van hun eredienst
gelegen was. Dank zU een georganiseerd
adoptieplan hebben aizonderlUke en groe
pen van gemeenten dit alles vaak binnen
vrU korte tijd mogelijk gemaakt. Ener-
zijds als uiting van dankbaarheid wegens
het feit, dat een totale oorlog aan hun
bedehuis voorbUging, anderzijds als bewU»
van medeleven en medelijden met hun
geloofsgenoten, heeft men zich metter
daad offers getroost, waarvan de verschil
lende herstelde kerken en gebouwen het
zichtbare resultaat te zien geven. In deze
streken betreft dit de kerkgebouwen o.a.
van Ginneken. Kruisland, Dinteioord. Ze
venbergen en Chaam (verzorgd door de
Ring Breda der Ned. Herv Kerk). terwUl
«op andere plaatsen, met minder oorlogs
schade. hard gewerkt wordt **n een alge.
hele restauratie, zoals b.v. te Willemstad,
of planhen in gereedheid worden ge
bracht hiermee binnenkort een begin te
maken, geiyk dit ln Geertruidenberg en
Sprang het geval ls. Uit de^e zeer on
volledige opsomming moge dus blij
ken. hoexaer in een betrekkelijk klein ge
deelte van ons land hard gewerkt en veel
geofferd wordt voor het herstel of be
houd van monumenten van geschiedenis
en kunst!
Voor eeuwen
Wat hier op het spel staat, kunnen wtj
moeiUJk onderschatten. Dr H Berkhof
heeft tn dit verband eens terecht opge
merkt: „Wij kunnen het voor eeuwen
verknoeien. En wij kunnen voor eeuwen
vormen scheppen, waarin de reformatori
sche geest zich thuis weet" Vaak ligt
het geval voor ieder kerkgebouw weer
anders. Zijn sommige met "het vooropge
zette doel ontworpen voor de Protestantse
eredienst, zoals ln Willemstad het geval
is een groot gedeelte echter stamt uit de
Middeleeuwen, waarbij de ruimte op de
een of andere wijze dienstbaar moest wor
den gemaakt aan de liturgische zienswijze
der Hervormden Hélaas moet achteraf
maar al te vaak getreurd worden over
veel schoons, dat ondoordacht en Incon
sequent het slachtoffer werd van niets
ontziende slopershanden. Toen het koor
met de dienst op het altaar zijn centrale
plaats verloor en het gebouw na de aan
passing hier een kale. lege plaats vertoon
de. zocht men een oplossing ln de afslui
ting van> dit gedeelte. Hieraan hebben de
kostbare en fraai bewerkte koorhekken
hun ontstaan te danken. Niet het koor,
maar de kansel vormde van nu aan het
..liturgisch centrum". Een van de Ingrij
pende verschillen met de Rooms-Katho-
lieke dienst treedt hier aan het licht; de
preekstoel immers deed pas laat zijn In
trede ln het Middeleeuwse kerkgebouw
vervulde bovendien een bijkomstige rol
en kreeg derhalve een dienovereenkom
stige plaats tegen een willekeurige pilaar
of zuil of tegen een van de wanden. In
de meeste gevallen lieten de Hervormden
tHe kansel op deze plek. waaromheen men
banken'êp goed mogelijk opstelde. Het
kwam derhmve nog wel eens voor. dM in
het Middeléeuwse bouwwerk geen preek
stoel aanwezig was. Hier zocht en vond
men een oplossing door kansel en doop
hek (als één geheel) op te stellen tegen het
koorhek. Tocb komt deze wijze ven kerk
inrichting betrekkelijk weinig voor.
Stoelen of banken
Oorspronkelijk bestonden de vaste ban
ken niet. behalve die. welke bestemd wa
ren voor ambtsdragers en hooggeplaatste
personen In de 17e eeuw zat men op
stoelen, die na het einde van de dienst
werden weggenomen, jerwijl oude schil
derijen laten zien, hoe een groot gedeelte
der toehoorders zich met een staanplaats
tevreden moest stellen. Op deze wijze kun
nen wij ons indenken, hoe de goe-ge
meente na het uitspreken van de zegen
nog enige tijd. op en neer-wandelend,
door de hooggewelfde beuken, genoot van
het kunstig spel door de organist Boven
dien werd oudtijds nog in de kerken be
graven. Toen ook (jit verboden was. bouw
de man de kerk vol met enorme banken-
gevaartes. liefst ln een afschuwelijk geel
achtige kleur. Om van de ontsiering door
kachelpijpen e.d. maar te zwijgen. Ter
voorkoming van tocht liet men dan nog
enkele ramen van het toth ongebruikte
koor maar dichtmetaelen!
Veel van dit alles la ln de afgelopen
oorlogstijd verwoest of ernstig bescha
digd. Het probleem van het Protestantse
kerkgebouw herkreeg daardoor zijn actua-
iiteit. Op zichzelf valt dit te beschouwen
als winst. Lang. véél te lang. was dit op
de achtergrond geschoven. Thans echter
komt bij de vraagstukken van bouwkun-
kundige aard nog de kwestie der litur
gische beantwoording aan het doel van
het bouwwerk, n.l. als centrum van de
eredienst. Omtrent dit laatste lopen de
meningen nogaF uiteen.
Twee opvattingen
fegenover velen, die een restauratie ln
de stijl van het gebouw voorstaan en de
plaats van het voormalige altaar in het
koor bestemmen voor een vaste avond
maalstafel met een kansel tegen de pilaar
op de grens van schip en koor. klinkt da
«tem van hen. die ook inzake het Pro
testantse kerkgebouw gaarne spreken vap
een traditie. Tot de laatste groep behoort
o.a. de Amsterdamse architect K. L. Stj-
mons Dzn die ln zijn publicatie onder de
titel „Protestantse Kerkbouw" op de
vormgeving en indeling van de voorma
lige Rooms-Katholieke kerken door de
Reformatie sterke nadruk legt. „Bij een
eenvoudige verandering van het altaar in
een avondmaalstafel zouden vorm- en in
houd niet meer met elkaar in overeen
stemming zijn". De bediening des Woorda.
viering der Sacramenten „in het midden
der Gemeente" groepeerde als vanzelf
stoelen en banken rond de preekstoel. De
schitterend bewerktf. kansels mei monu
mentale klankborden, loodrecht op da
lengte-richting van het gebouw, de af
scheiding van schip en koor door een
kostbaar koperen hek (een prachtig voor
beeld hiervan ls de Nieuwe Kerk te Am
sterdam) geven aan bet geheel een typisch
Protestants karakter.
Behalve de oplossing van een verant
woord gebruik of buitengebruikstelling
van het voormalige priesterkoor, wacht
ook de vraag omtrent het aanzicht van
muren en pilaren op het verlossende
woord De meeste oude Protestantse ker
ken bezitten gepleisterde muren Het ge
tuigt echter van weinig kennis van za
ken. wanneer men hierin een symbool ziet
van het Calvinisme, dat met een zeker
welbehagen elke herinnering aan voor
malige bezitters van het gebouw door mid
del van de witkwast aan het oog onttrekt.
Hiertegenover een radicalisme te stellen
als dat van Cuypers en Berlage. die alle
pleisterwerk verwijderden en de baksteen
onbedekt Heten, achten de voorstanders
der Protestantse „traditie" evenmin In
overeenstemming met het wezen van de
Reformatorische eredienst. Daarbij be
roept men zich als zo vaak op schil
derijen van oude meesters, die na 1400
gepleisterde kerkinterieurs te zien geven.
..Stijl" en „traditie" vragen hun aan
dacht bij het herstel van onze historische
bedebuizen. Dit alles dan nog vermeer
derd met liturgische problemen. Nu het
kerkelijk bewustzijn opnieuw geconfron
teerd wordt met de beginselen der Refor
matie. Is het te hopen, dat ook bij de
restauratie van onze kerken volgens een
vast en verantwoord beginsel te werk
wordtgegaan. Veel schoons is tot stand
gebracht, maar de meningen zijn heiaas
nog verdeeld! A. N. B.
mmï f
STIJLVOLLE restauratie met gehoon metselwerk
(Ned. Horv. Kerk te Waalwijk).
Protutantêo titer door gepleisterd metselwerk (TRADITIE)
De Belgische koningskwestie
Speelde Van Acker een
dubbel spel?
Aan het verslag van dtet secretarieel
van koning Leopold over de gebeurtenis-
de Per,ode v»n Mei 1943 tot October
1949 wordt no» het volgende ontleend
Op 3 Juni 1945 had de toenmeitge eerste
minister Van Acker een onderhoud met
tLV0,r!tJV8Iï Acker vergaarde koning
Leopold, dat de regering er op etond dat
nij een definitief besluit nam Wat mH
betreft", zo zei Van Acker Jk ben voor
i ,2nln£ Indlen de koning terugkeert
ral tk mijn functie voortzetten docb de
socialisten, communisten en liberalen die
deel uitmaken van de „regering zouden
hun ontslag Indienen"
Na de politieke toestand In België als
teer alecht te hebben geschilderd zei Van
Acker- ..Het belangrijkste punt ts w*|
dat ik de overtuiging heb. dat ook dé
Amerikanen en Engelsen tegen de terug
keer van de koning gekant zijn. Ik heb de
ambassadeur van Groot-Britunnlë ge
sproken Deze achtte troonsafstand nood
zakelijk Ook de ambaasadeur der V S
achtte troonsafstand de enige oplossing"
Met betrekking tot deze beweringen van
'Van Acker verklaar' de koning in ytijn
verslag het volgende-
Betreffende de Inlichtingen die de
heer Van Acker heeft verstrekt aangaan
de de Interventie der geallieerden heb
Ik op 3 November 1945 een onderhoud
gehad met de ambassadeur der V S
Sawyer, in tegen voordlgbeld van kolonel
Pfliegen. De ambassadeur verklaarde mij
bij die gelegenheid, dat de „zgn. verklarin
gen. die hij zou hebben afgelegd volledig
verzonnen zUn"
Fruittelers moeten beste
beentje voorzetten
Gistermiddag kwam te Delft de Neder
landse Frulttelersorganlsstic Kring Mid
den Zuid-Holland bijeen, om de bemes
ting in de fruitteelt te horen toeliohten
door Ir J. Bos. en de noodzakelijkheid van
verdere kwaliteitsverbetering door Ir A
W van de Plassche
Ir Boa meende, dat men de middenweg
moet kiezen tusaen het gebruik van or
ganische meststoffen en van kunstmest
In kassen is de organische bemesting be-
langrllker dan in open grond, omdat uit
spoeling van achadelijke zouten daar veel
moeilijker la bij gebrek aan regen en
goed gietwater. Spreker bepleit'.? vooral
een zo vroeg mogelijke bemesting liefst
ln November en December.
Ir van de Plaasche zeide o.m.:
De Benelux-samenwerking ls. alle pes
simisme ten spijt, een feit aan het wor
den. Nu zal. volgens spr.. de afzet naar
het buitenland stijgen, echter gebonden
aan kwaliteitsverbetering. sorterings-,
en verpakkingseisen Het komt er In
hoofdzaak bij ons op aan de productie
kosten zoveel mogelijk te verlagen en de
producten aan te bieden op tijdstippen,
dat zij niet uit het buitenland kunnen wor
den geleverd Als conclusie stelde Ir Van
de Plassche:
Men onderschatte de producten «n de
concurrentie uit Zuidelijke landen niet.
men overschatte deze echter evsnmln Een
middenweg zal en moet zUn ten
betere sortering en verpakking van
onze producten Men moet nie'. teveel
ictten od het massaproduct, maar oo
een «led product. Tenslotte bepleitte
spreker een nauwere samenwerking tus-
serde producent en de hand*!*»
Een Indonesische marine
in wording
De chef vsn de staf der Republikeinss
marine, de kapitein ter zee Soeblakto, Is
met enige officieren van de Republikeinse
marine te Soerabaja ssngekomen voor
besprekingen ln verband met de over
dracht Aan het dagblad Berlta heeft
Soeblakto medegedeeld, dat te Soerabajs
binnenkort een marine-bureau zal worden
ingericht en dat er een Indonesisch corps
mariniers zal worden gelegerd Dit corps
telt thans 890 man en zal later tot 2000
worden uitgebreid Voor twee korvetten,
welke zullen worden overgedregen. 1»
reeds een bemanning aanwezig
Soeblakto sprak de hoop uit. dat de
marine der Republiek Indonesia over esn
jaar op eigen benen zal kunnen staan. Er
zullen aan Nederland Instructeurs worden
gevraagd en men hoopt adelborsten nstr
Den Helder te kunnen sturen
De kapitein ter zee Soeblakto die thsns
32 jaar oud is, studeerde scheepsbouw te
Delft, diende tijdens de oorlog bij de Kon
Marine en keerde na 'het «luiten van de
overeenkomst van Unggadjatl naar In
donesië terug.
Buitenland
somalilaod. Groot-Brlttannië heeft 4e
trustschapwaad medegedeeld, dal het van
plan Is de evacuatie van Iiallaans-domall-
land tn de overdrachl van hat bestuur over
dit gebied aan Italië per e:nde Maart aan
staande ie voltooien
Te licht bevoadee. Hugo Paul voorzitter
van de communlstlaohe partij in het Roer
gebied. ia uit hat centrale comité van oe
communistische partij In West-DulUland ge
zet Het comité is te Frankfort
„On-Amerikaanse activiteit Parne.l
Thomas, voorma Ui voorzitter van 4« com
missie tegen on-Amerikaatue activiteiten
republikeins lid van het Hula van Afgevaar
digden. U veroordeeld tot gevangenisstraf
van sea tot 11 maanden en een boete van
lB.see dollar wegen» benadelin» van dt auat
door het opgeven van fictieve namen op at
loon,tjsr van de commissi*
Atoombom. Engeland heeft nu de tech
nische en wetenschappelijke kennis om W
het land zelf atoombommen te maken. w>
hebben dee.nemer» aan de onlangs gehouden
Amertkaana-Brlts-Canadeae asoombesprekin-
gen tegenover Reuter verklaard
Aéinestte voor nasl's. Voormalige nasi s.
die zloh sedert 1945 verborgen hebben ge-,
houden, zal amnestie worden verleend. In
dien zij zich voor 31 Maart as. onder hun
werkelijke naam laten inschrijven en indJen
zij zeen grote misdaden hebben geploegd
Dit ls een der bepalingen van een amnestie
wet. die door de West-Duitse Bondsdag ia
aangenomen
Canadese schepen onder vreemd» vlag
Daar de Canadese koopvaardij geen lonende
bevrachting kan krijgen als gevolg van de
devaluatie van het pond sterling, heeft de
Canadese regering besloten 13# Canadese
schepen van de 171 welke de vloot bezit,
onder Britse cn andere bulteniandae vlaggen
te laten varén.
Engeland recalcitrant. Blr Hartley «haw-
croea. de Britse staatsopenbsre aanklager en
minister Beeft te Londen voor dd raodjr"
het Britse «ent
Naties verklaart!
van de Vert
bestuur tal
Proces te Serajewo. Reuter meWt neder
dat in het proces te Serajewo slechts ver
dachten veroordeeld ztjn De tiende verdach
te Nekioedof had zich te voren In xtjn cel
ae genootschap voor de Verenigd»
zal dulden
France verleent amnestie. Het Spaan**
kabinet heeft een amnestie afgekondigd voOf
politieke en strafrechterlijke misdadigers,
ruljü ter gelegenheid van het komend# -hef-
sudUbers oe Frank Joeof Spi«
hoogste bergtop ven Tsjecho-Slowakue u»
hetTatra-gebergte wordt herdoopt m JoM*
■tatttntoo
Hij verdiende daarmee een fortuin
JN vakkringen, d.w.z. In de kringen der
entomologen of lnsectenkundigen. is hU
over de geltfle wereld bekend. Eugene le
lioult. een ParIJzenaar. die zowel een
rote liefde voor vlinders als voor zijn
geboortestacj heeft. Die liefde voor vlin
ders heeft Le Moult van zijn vader ge-
trfd. Le Moult Sr was Indertijd civiel In
genieur. maar zijn vermogen en zijn vrije
«jd stak hU ln. vlinders. Door het depar
tement van koloniën werd hU naar Guyana
in Zuid-Amerlka gestuurd en de toen 16-
Jsrige Eugène heeft daar het vlindervan-
gen van zUn vader afgekeken.
Tijdens het uitoefenen van deze llef-
verdiende er schatten mee.
z,al !eda<*t hebben, als hU iets
dergelijks kocht, dat de vlinder was ge-
nnnhf? ^fn *estra,te- misschien wel
op het beruchte Duivelseiland.
Er kwamen concurrenten en ook hün
zaken floreerden. In Guyana ontstond een
geheel nieuwe export, die van vlinders,
ünder de bannehqgen van Guyana ge
straften. wier tijd om was en die daar als
vrije mensen verder bleven leven daar
hun de terugkeer naar het vaderland was
bëvonden zich in de Jaren
1908—1932 velen, die zich ais vlinder-
exporteur vestigden en dageiUks een paar
honderd francs verdienden.
Maar ook aan deze hoogconjunctuur
kwam een einde. De insectenkundlge
Eugéne le Moult keerde weer tot de we
tenschap terug en wijdde zich sindsdien.
De Pdrijzertoaf Le Moult heeft tijdens zijn
60-jarig leven niet alleen bewezen man van
de wetenschap te zijn, maar ook een handig
zakenman. Hij was het, die ook indertijd
schilderijtjes, presenteerblaadjes, presse-
papiers e.d, versierd met tropische vlinders,
in de handel bracht. Deze vlinders werden
gevangen door, de gestraften van Frans
Guyana, die hiermede in hun vrije tijd
aardig wat verdienden
hcbberU kreeg hU eens een lumineus idee.
S£LnUme«f£ 0p ,een voor dei« J«cht
blijkbaar bijzonder gelukkige dag ving hij
een exemplaar van de zeldzame tropische
Hinder Morpho Menalaus. De jonge
tugène bevestigde deze jachttropee aan
een bamboestok ep Het tijn fonkelende
buit ron "Etteren In minder dan
CtlJd kwgmen van alle kanten vlln-
aangevlogen: een nieuwe jnethode
tan vllndervangen was ontdekt!
De Jonge Le Moult is daarna in de na-
tuurwclenschappen gaan studeren en in
4e loop der jaren nam hij deel aan aller
lei expedities, die ln verschillende delen
Tan de wereld het leven van vlinders en
lasecten bestudeerden. Telkens kwam hU
echter weer ln Guyana terug, ving er
flindersprepareerds ze. ook voor ver-
onelaara elders en voor de musea van
•inchillende landen. Dit vangeu en „op-
«tttn groeide uit tot een bloelende han-
éstsiiak en de aanvragen namen zó toe,
4at hij alleen er niet meer aan kon vol
leen.
De zakenman
TOEN kwam idee numero twee in zijn
brein op. een idee, waardoor hij zlch-
»lf uit de zaak kon terugtrekken, terwijl
hij toch over voldoende vlinders zou be
schikken. Zoals bekend is Frans Guyana
•en strafkolonie en plotseling bedaebt Le
Moult, dat KR de gestraften wel eens kon
vrsgen in hun vrije tijd. tegen een flinke
■jhchtpremievoor hem vlinders te van-
im Niemand had bezwaren. De directie
?«a de strafkolonie was zelfs zeer met
het plan Ingenomen, zij vond het een
KKhtlge vulling voor de vrije uren der
Retraften.
Ls Moult keerde naar ParlJa terug.
Voorlopig was de levering van tropische
vllsders verzekerd. Weldra overtroffen
,4o aendlngen uit het bagno ver de aan-
*T96*nl Men ging er wat al te veel op
Jacht.
*«t doet ln zo'n geval een man met
handelsgeestHIJ zorgt er voor zijn afzet-
JJbied uit te breiden en Le Moult kreeg
kke numero drie, dat hem en anderen
oen vermogen heeft opgeleverd. Alle men.
Mn. redeneerde hij. vinden vlinders.
*09r«J tropische, mooi. Waarom zou men
hun dan niet het genoegen doen ze dege
lijk» tn hun omgeving te hebben?
Etn prachtvondst
UU liet de bontgekleurde, fonkelende
f* vlinders op smetteloze wattenlaagjes
S9»« en er dan lijstjes om heen maken.
86 dacht sieraden, luxe- en gebruiks
voorwerpen uit. waarbij tropische vlln-
Jntls ornament dienden. Presse-papiers,
»Mén dobbelstenen, presenteerblaadjes.
y-, olie met vlinders „Ingelegd", over-
■"ooMden binnen korte tUd de wereld
jj*u ff lukt! Het olinderlichMm *U
H»«e plankjes geklemd e* ooberu-
de akupels gotpannen. Met
y** «vookjes popier. die men met
Wmon wiüet, worden de vleugels op
hun plaats gehouden.
•ls girecteur van een natuurhlitoriach
laboratorium te Parija. aan het opsetten
vsn exotische vlinders, kevers, spinnen,
enz. en aan het samenstellen van vlinder-
verzamellngen voor buitenlandse musea.
Zijn particuliere collectie
f E MOULTS persoonlijke verzameling.
die, wat haar omvang betreft, slechts
door drie muses in de wereld wordt over
troffen geen enkel museum bezit ech
ter de zeldzame exemplaren, die hij
heeft vult vier verdiepingen van zijn
grote huls. Hij bezit twee en een half
mlllioen vlinders en drie mlllloen andere
Het opzettenis beëindigd. Nog even
wordt het vlindertjerechtgezet Een d
twee weken laat men de flinders zo op
de tpanplanfc zitten.
Insecten. Er zijn exemplaren onder van
onschatbare waarde. Een bezoeker zag ln
een der vertrekken ontelbare kleine, goed
dichtgevouwen papleren zakjes liggen.
Wat zijn dat? vroeg hij.
Een pas aangekomen zending uit
Columbia, zei Le Moult, a<ftittienduizend
vlinders!
En wat zit er in deze kist?
Negenduizend luizen. Zeldzaam mooie
iuisjes. smaragdgroen met gouden vlekjes,
se zijn juist klaargemaakt voor een ver
zamelaar in Nederland
Bij het weggaan zei Le Moult glim
lachend:
Journalisten horen altijd graag sen
sationele cijfers. Noteert u dan nog even.
dat voor het transport van mijn gehele
verzameling dertig goederenwagens nodig
zijn. Ala u soms ln Afrika komt. dasr is.
nog een vUnder. die ik self nooit te pak
ken heb kunnen krijgen: het Zalmoxis-
mannetje heb Ik, mannetjes zijn er ge
noeg, maar het vrouwtje heeft nog geen
enkel museum en niet één verzamelaar,
ik ook niet Zo'n exemplaar zou ik nog
wel graag willen hebben.
Volgeltpinnen uit Brazilië geprepareerd
in het laboratorium van Le Moult en
bestemd voor een museum.
Sous les toils de Paris
Toen de sprekende film nop tn de fctn.
derschoenen stond, verraste de Franse
filmindustrie ons met een product pe-
naamd „Sous les toits de Paris" (Onder
de daken van Parijsvan René Clair,
die ons nog lang in herinnering zal
blijven, omdat deze film. waarin Albert
Préjean de hoofdrol vertolktezulke
poede kwaliteiten vertoonde, did in die
dapen iedereen verstomden, r Yodat dit
product een mijlpaal in dc filmhistorie
kan worden genoemd.
Boven deze tekeninp van Parijs zou
men ook kunnen plaatsen als titel „Sous
les toits d« Paris", hetgeen inmiddels ook
is geschied.
Men ziet hier een brokje oeroud Parijs,
dat men nog aantreft aan de Zuidelijke
oever van de Seine, waar tn de grijze
oudheid de Tour de Nesle heeft gestaan.
Deze gebouwen zijn zó oud en zonder
bepaald stijlkenmerk, dat men hun leef
tijd slechts bij benadering kan bepalen.
Deze oudheidstaxatie wordt nog meer
belemmerd door de herhaalde verande
ringen. die in deze steenlabyrinthen'zijn
aangebracht en door de vele verf. en
cementlagen, waaronder vaak het oor
spronkelijke is ten onder gegaan, althans
verdoezeld. Niettemin zijn deze myste
rieuze brokken oud-Parijs in hope mate
interessant en schilderachtig niet in het
minst door de bevolking van deze wijken,
wier decorum navenant is. Men moest
zich- hierbij het argot (gewestelijke
Franse taai, speciaal Parijs) kunnen in
denken en de geur van Parijse etens-
kostjes in de peest kunnen opsnuiven
om een compleet beeld te krijgen van
hetpeen onze' tekenaar met deze tekening
bedoelde weer te geven.
Merkwaardige tegenstellingen in
het hart van Marokko
CASABLANCA witte hulsen. noem
de men de'nederzetting, die de Por-^
tugezen in de XVIde eeuw stichtten aan
Marokko's kust in Noord-Afrika Sinds
dien zijn er veel romantlzche en hoog
dravende woorden geschreven over deze
witte stad. de stad van marmer, die de be
langrijkste havenplaats van Frans Ma
rokko is geworden In 1943 werd dit beeld
volmaakt, toen de witte vredesduif boven
de stad klapwiekte, tijdens dc bekende
conferentie van Roosevelt. Churchill. Gi-
raud en De Gaulle
DE WERKELIJKHEID ls «ndprs. De
Europeaan, die heden ten dage Casa
blanca bezoekt, wordt ongetwijfeld getrof
fen door het cosmopolitische karakter van
de stad. maar toch past zij niet in de sfeer
van het sprookje Zoals overal in de
Atlas-landen (Marokko. Algiers en Tunis)
treft men te Casablanca toestanden aan.
die scherp contrasteren met onze mo
derne samenleving.
De zeer gemengde bevolking ln deze
landen, leeft onder uiterst primitieve om
standigheden Meer dan nëgentig procent
van de overwegend Arabische bevolking,
is volkomen anaiphabeet. kan lezen nóch
schrijven dus Vsn de overige tien procent
slaagt er nauwelijks één procent in. mid
delbaar of hoger onderwijs tot een goed
einde te brengen De medische toestan
den zijn ten hemel schreiend Meer dan
de helft vsn de bevolking ln Noord-Afrika
is In, slechte conditie Er zijn ontstellend
veel gevallen ven tuberculose keelaandoe
ningen. enz., maar groter nog ls net aan
tal lijders san de z.g. Engelse ziekte Een
verbazingwekkend aantal blinden, gebrek-
kigen en grijsaards zwerft langs de stra
ten. verstoten van medische bijstand.
En ook In de witte stad Casablanca, sljn
de gevolgen vsn deze toestanden te zien
De vreemdeling, die de haven binnenkomt,
wordt direct getroffen door de grote be
drijvigheid. welke dasr heerst De Neder
landse toertkt heeft veel kans op een ont
moeting met landgenoten, want niet al
leen vallen veel Nederlandse «chepen de
haven binnen, maar ook worden de laatste
tijd grote baggerwerken in de haven uit
gevoerd enwaar gebaggerd wordt.
zijn de Nederlanders uit de Merwestreek
Dat baggeren is niet overbodig want de
haven van Casablanca wordt veel te klein,
en de schepen moeten soms wachten, voor
en hij bedoelt zijn nylon netten l
voor het begin van zijn harpoeeilijnen
De buigzaamheid bevordert liet snel ofrol-
len en de elasticiteit van het sterke nylon
zorgt er voor, dat de lUn net breakt ai'
spartelt de walvis nog zo krachtig tegen.
Nylon wint terrein, niet «Heen te land.
maar ook op zee.
AKU gaat nylon
fabriceren
(Van een onzer verslaggevers).
M'n nylons'roept mevrouw ver
schrikt wanneer zij met haar benen langs
een ruwe etotl of lof el pwt hat rag-
dunne weelsel dal glanzend, doch bijna
onzichtbaar om haar betten spant een
ladder vertoont. Wn nylons dat be
tekent voor een vrouw JM'n koueen.
(die toevallig van nylongaren geweven
zijn) Maar wie weet epreekt over tnkeit
jaren ook de visser oen Jtijn nylons en
daarmee bedoelt-hij dan natuurlOJ niTt
zijn sokken, maar dunne elastische en
fantastisch sterke netten, die uoor de trtz-
vangst „pebreld" z\jn uit nylonparen.
Zover is bet nog niet Nylonnetten wor
den thans alleen nog maar op grote oebssl
in de IJselmeer-visscriJ gebruikt (de vis
serij op snoekbaars! De vangst van dit
soort via geschiedt met behulp van recht
in het water hangende netten, die met lood
zijn verzwaard De vis zwemt zich to de
auzen vao bat net vast. kan niet voort»
(behalve esanneer hij toch onder de maat
zou zijn) en kan ook niet achteruit, want
dan blijft hij met zijn kieuwen achter de
"^De UsefmeervMwm gebruikten
ten van natuurxljd* óf katoenen natiën
vertelde ons een deskundige Natuurzij
den netten waren ongeveer ttw>. m**L
•duur ala katoenen maar
vele vLasara (vooral
Friesland) deze boven de goedkope ka*«-
nen netten. Natuurzijde was immers vee.
sterker Scheuren bU grote vangaten kwam
veel minder voor en hat «^olg was dan
ook. dat de „beet" do „eoe. meer dan
V<H*t*<rUn vooral deze vtaaera geereest.
ïtoWWW^PrtiTvan ny!«£tt«
netten. Daar komt nog bij. dat het nylon-
garan gsen water opneemt en dus niet ge
droogd behoeft te worden en dat h«*.
minder snsl aangetast wordt door het
water Het „lanen" (het prepareren) la
overbodig geworden.
Een nadeel van nylongaren ia. dat het
glad is Het is bovendien elastisch, wat
overigens een voordeel ts. omdat het de
sterkte ten goede komt. maar die elasti
citeit en die gladheid samen maken, dat
dc knopan van het net niet goed'vast blij
ven zitten Het is aleof de draden zich zelf
wil;on ontknopen Nu is het wel mogelijk
netten met dubbele knopen te maken,
maar daarvoor is een dure wijziging ki de
breimachine» nodig. Het beate is natuurlijk
stroef nytongaren. maar dat wordt nog
slechta m teer beperkte mate geleverd.
Trouwens. Amerika heeft ln eigen land
zon groot afzetgebied voor nylongaran».
dat het zich.niet bijzonder uitslooft om
Nederland ala afnemer te krijiea.
Bet wachten ia la Nederlaaéi eigenlijk
op de AKU. die hier te lande de pro
ductie van nyiongarena aal begtanen. Deae
fabriek endervond aanvankelijk nogal
moeilijkheden Waarschijnlijk laat >tj na
niet so erg tang meer op «ieh wachten,
wont volgen» de Jengate berichten sjjn
enkels Amerikaanse patenten van de Du-
po» t 4e Nemours-fabrieken overgenomen.
De viseert) op de Noordzee bedient zien
nog niet van nylon. Vbee het aanschaffen
van oen dergelijke hoeveelheid netton als
bij een haringlogger. een trawler of een
andere vissersboot van de zeevisserij ro~
dif iljn. 1» nl wel buitengewoon veel ka
pitaal nodig Niettemin overwegen som
migen :ot het lebruik van nylonnetten
over te da*n
Nylon wordt ook gebruikt voor troeeen,
ki plaat» van ..manilla' Zo'n tros ts ón
danks zijn <Lkte buitengewoon aeapel
yjjig an zacht liet de nylontrea ar uit.
maar ze ls wel driemaal zo sterk als een
tnanillatros van dezelfde dikte. De WiUem
Baraodex gebruikt dergelijk nytoatouw
Uitgekleed voor het naar
bed gaan
Eigenlijk dwaazheid je geid pas aan an
deren te laten komen, ala men reeds dood
ts, vond de 74-jarige James Powell te
Aurore ln. de Amerikaanse «taat Illinois.
Geeft men het weg tijden» sljn leven, dan
kan men nog het plezier hebben te zien hoe
blij anderen er mee zijn en eena kijken
wat te er mee doen. James Powell be
sloot wijzer te zijn dan de gehele mens
heid vóór hem Twee weken geleden ver
deelde hij zijn gehele fortuin S50 000 dol
lar. tussen alle mogelijke liefdadige in
stellingen teiAplaatse. vrienden en verre
familieledenOTUj leefde juist lang ganoeg
om een indruk te krijgen van de vreugde
welke hij om zich heen heeft verspreid.
Dezer dagen stierf hij-in zijn eenzame
hotelkamer.
ze aan de kade gelost kunneh worden.
Mlllioenen tonnen goederen worden hier ge
inst en geladen, tnet moderne werktui
gen. krnnui en bokken, maar ook door
legertjes Arabische arbeiders, 't ls vóór
de nijvere Nederlander e*n aardige aan
blik. die aan het werk te zien. Het ar-
te.dstempo is buitengewoon traag, dat
ziet men b v bij het bunkeren De sche
pen, worden soms nog van kolen voorzien
door middel van kleine mandjesCasa
blanca is. hoe bedrijvig ook. doordrenkt
van de Oosterse geeat van traagheid.
„Après noua le déluge4
fASABLANCA. Hoge witte gebouwen,
palmen, stralende zonneschijn, het ge
voel van Oosterse markten. Ongeveer
500.000 mensen wonen ln een bizar men
gelmoes bijeen. Berbers. Arabieren. Negefs
Joden. Europeanen. Op alle mogelijke wij-
Se.! virmengder de bewoners zich tot een
Internationaal gezelschap. Maar het Ara
bische element overheerst Ge behoeft
maar te zien naar de donkere gezichten
van de gidsen, die u in de poort al lastig
vallen En spoedig zijt ge omringd door
Marokkanen, die u de stad willen laten
zien. die vreemde valuta te koop hebben,
edelstenen, goud en eliver. uurwerken,
snuisterijen; ook door Inboorlingen, die
nu l» te koop hebben mummelende grijs
aards. die om een geldstuk bedelen en
schooiende kinderen.
De vreemdeling heeft het niet gemakke
lijk \n Marokko Wee hem. indien hij in
gaat op de verlokkelijke aanbiedingen ln
m-grn van de tien gevallen wordt hij be
drogen Marchanderen u geboden zelfs bij
het aankopen van de eenvoudigste dingen
Het u gewoontè in defe openluchthandci.
twee. drie, viermaal de werkelijke prijs
te vrager.men rekent er eenvoudig op.
dat du koper zal afdingen Marokko heeft
gten verordeningen die het bedelen ver
bieden Armoede, verwording en ellende
grijzeq u aan in donkere stadswijken
waar Arabieren of Joden samenhokken
In de avonduren ia het niet geraden de
strest op te gaan. want bandletisme in
hcv.ge vorm maakt sommige wijken on-
vctllg Moord, doodslag en diefstal nemen
steeds erger vormen aan. hoewel de stad
vol zit met Franse soldaten, onder wie
veel inheemsen
Maar op dagen als warme zonneschijn
cn mengeling van geuren doet opwalmen
van de volgepakte straten en markten, is
er toch veel te genieten te Casablancé
Daar zijn de bonte schouwspelen van de
posterse markten, waarop nomaden
stammen met kamelen hun koopwaren ko
men aandragen. Daar zijn de opènlucht-
v .nkela van koperslagers en leerbewer-
kera. van broodbakkers en handelaars tn"
snuisterijen, groenten, vruchten, snoep
goed. aardewerk Slangenbezweerders
laten hun griezelige kunststukjes zien op
de markten, zakkenrollers oefenen mei
verbluffende handigheid hun „beroep" uit
en brievenschrijvers voor de openbare
getouwen, stellen voor enkele francs de
gedachten van eenvoudtgen van hart op
papier Casablanca, het hart van Marokko
Wit ls de stad inderdaad in de moderne
Europcs.* wijken, waar de machtige bouw
werken slaan, waar glanzende auto's over
het asphalt suizen en waar de tienduizen
den blanken van allerlei landaard zich
verpozen en bun werk doen Een stad van
tegenstellingen, waar een half mlllloen
mensen in sterk verschillende omstandig
heden leeft.
DIJZONDER .AARDIG ts het voor een
Nederlander, te ontdekken, dat een
Nederlandse arts hier heling tracht te
brengen voor de vele ellende H<^ is een
De haven van Casablanca
dokter, vroeger woonachtig^te bfiirdrdcht,
die al riteer dan twintig jaaf'49-Casüblanca
leeft en werkt en speciaal hen,die.d«n een
huidziekte lijden, van adm» dient Land
genoten hebben toch al etn- goede naam,
vooral in verband met hun kennis van
haven- en baggerwerken Ih dc Oceaan
voor Casablanca gaan bijzonder zwaro
zeeën.- Men is daar jaren bezig geweest
met het aanleggen van een pier d e steeds
wlA- 1 rd vernield. Maar toen de Neder
landen» uuitenafyverkers er aan te pas
kwam-- was het leed spoedig geitden. Er
kwim een pier, ëÉmeagesteld uil blokken
bazalt van vierft^iWrd, ton gewicht
- 1
Slangenbezweerder aan het werk.
Ook nu hebben landgenoten zich weer ver
dienstelijk gemaakt bij de havenwerken,
waarbij zij ook nog de sporen, die de oor
log hed achtergelaten, uitwisten In da
stad zelf is weinig meer van de oorlogs
handelingen te bespeuren, hoewel in de
omgeving toch enkele dagen zwaar is ge
vochten
Casablanca dankt haar grote „voor
spoed" voor een deel aan Jfet feit. dat het
geografisch prachtig ls gelegén en dal het
ce beschikking heeft over een vrijhaven.
De export ls van grote betckeni» Het Ma
rokkaans leei is over heel de wereld be
kend, er te uitvoer van Ijzer- en andere
eitsen en een belangrijk product is ook de
phosphaat w_aar\an mlllioenen tonnen
worden uitgevoerd. In Marokko zwerven
ook nog de grote nomadendtammen rond,
hoewel d:e steeds meer in hun bewegingen
worden beperkt. Zij leveren geitcnhulden
voor het beroemde leer en schapenwol.
Ook de wijnbouw ls niet onbelangrijk De
laatste oorlog- heeft Marokko's handel een
zware slag toegebracht, maar de symp
tomen wijzen op een opbloei. Misschien zal
ook binnen «e muren van Cagablanca dia
opbloei eens merkbaar worden, door betere
medische en sociale zorg
WIE WIL OP EEN
EILAND WONEN
Huizen staan er leeg
Dat een vrouw, die zich bij een uitver
koop waagt, een lapje stof koopt waar
mee ze later niets weet te doen. klinkt
niet onwaarschijnlijk, maar dat een man
een eiland in Het Kanaal koopt en zich
dan afvraagt wat hij er mee moet uitvoe
ren. grenst aan het ongelooflijke En toch
is het waar gebeurd* John Thompson Do
naldson. directeur van een Engelse textiel
fabriek heeft het eilaqd Brp'chou in Het
Kanaal gekocht en nu zit hij er mee in
zijn maag. Tweemaal heb ik het bezocht,
vertelde hij 'en beide keren vond ik het
er prachtig Maar Ja. die aankoop is toch
eigenlijk een dwaasheid, een vsn de din
gen. die men in een onbewaakt ogenblik
doet. Het eiland ligt onder de rook van
de Franae kuat. heeft behoord tot hpt rijk
van „Willem de Veroveraaren is Engels
grondgebied De nfrtiwe eigenaar heeft
met zijn aankoop 70 acres landbouw
grond gekregen, een stenen hul*, dat vijf
tien j»ar geleden ls gebouwd, zeven ka
mers en vijf badkamers telt. nog een huts,
twee optrekjes en een klein hotelletje.
Bovendien krijgt hij een zetel in het par
lement van Sark. een op enige afstand
gelegen groter eiland. Maar hi) zal da
•cepter over geen enkele onderdaan kun
nen zwaaien Immers de bewoners ver
lieten het eiland in het begin van de
laatste oorlog, vervolgen» werd he- door
Duitsers bezet, maar sinds er een eind aan
de bezetting kwam. ligt het verla
ten. Dit zal niet lang behoeven te duren.
Als woningzoekenden van dit eiland ho
ren. een eiland waar grotere en kleinere
huizen 20 maar onbewoond stsan kan een
rush ntet uitblijven. De gegadigden zullen
nog in boot jen ui de rij voor het eiland
moeten liggen.
