XJ
P
klmI
eenJONGEN
-X
Gi
van het week-end
Ik'
ZUID AFRIKA heeft z'n Voortrekkersmonument
mm
Tactiek van de regering;
uitstel van enige weken
Vijftienhonderd emigranten
voeren met de Volendam uit
VRIJ KOMEND WOONHUIS
Werkster
Bet
EDICHT
PA ND A EN DE MEES TER - GIDS
Rijk wordt ernstig concurrent
op spaargebied
WIE IS WILLIAM SMITH?
De betekenis van de Grote Trek
Wat de Boeren er toe bracht huis en
haard te verlaten
Israels voorbeeld
gevolgd
De K.A.B. dringt aan op
5% loonsverhoging
"De Willem Ruys neemt
emigranten mee
Naar vrije prijzen
Onderwijs gerepatrieerde
kinderen
Dr J. Samuels geroyeerd
Een baas van een snoek
-De Ruyter en Van de Pol
nog ongeslagen
Zijn kind doodgeslagen
omdat het huilde
Zijn zestiende vrouw
Garantiewet ambtenaren in Indonesië
Onder hen 200 Joden
uit D uitsla:
Een kruimeldief bij
Nederlands Kunstbezit
NET MEISJE
NETTE JONGEN
BAKKERIJ
VAN AALST
MEISJE
Café met
Vergunning
HIJ, DIE KOMT
?pin
Het zwarte schaap
Voedingssalon 1950
Waar huisvrouwen en
(abrikanten samenkomen
Effecten- en geldmarkt
Kunnen particuliere spaarbanken de rente
verhogen
HET BEKENDMAKEN VAN EEN
BEPAALDE HEER
BRIDGE
Aangegeven effecten
midden 1950 vrij
dpor PATRICIA WENTWORTH
TWEEDE BLAD I ..G.1LV4
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 17 DECEMBER lMgt
7 v
1 iiSL_
felw*
VfOOR het ontstaan van de Grote Trek zijn verschillende redenen aangevoerd,
zoals het streven van de Engelse overheid in de Kaap, de Inwoners aldaar
te verengelsen; de rol der Engelse zendelingen ten aanzien van de naturellen
en het gebrek aan bescherming dat, met name de „grensboeren"genoten tegen
invallen der naturellen uit het Noorden. Al deze dingen veroorzaakten by uele
Boeren een gevoel van onbehagen, van onveiligheid en zelfs van verbittering.
Zy verkozen niet langer onder zulke omstandigheden te leven en verlieten hun
geboortegrond, hun huis en haard. Zij trokken Noordwaarts, de Oranjerivier
overen sommigen nog verder Noordwaarts, de Vaalrivier over, de gebieden
binnen, dia later Oranje Vrijstaat en Transvaal werden genoemd.
woord meegesproken. In Europese ogen
kan de Grote Trek Iets lijken dat ..ver
weg" l«. Een vrijwillige volksverhuizing
van gezinnen met have en goed ln ossen
wagens kan leta onwezenlijks in zich heb
ben. vooral als deze geschiedt ..ln latere
tijden". Toch ia de Grote Trek nauwe
lijks honderd jaar oud. zoals de gehele
geschiedenis van Zutd Afrika (behoudens
dia van da onmiddellijke omstreken VBn
Kaapstad) nauwelijks honderd jaar oud is-
Vijfenzestig jaar geleden stond er. ergens
op de Transvaalse hoogvlakte, een boe
renhuisje. verloren ln een onmetelijke
eenzaamheid. Op dezelfde plek bevindt
zich thans het hartje van de city van
Johannesburg....
Legendarische geschiedenis
en ontwikkeling
T)E GEHELE GESCHIEDENIS v.n Zuid-
Afrika, van de Natalse settlers, van da
twee Boerenrepublieken en van de fabel
achtig snelle ontwikkeling van het gehele
gebied bezuiden de Limpopo heeft Iets on
wezenlijks. leta legendarisch. De werkelijk
heid, de feitelijkheid van deze nog zo
bloedjonge geschiedenis leert men eerst
kennen, wanneer men in het land woont
en men zichzelf in de duizendvoudige
facetten en verhoudingen, die er bestaan,
enigszins heeft ingeleefd. De Grote Trek
heeft op de afefer en op vele bewoners van
Zuid-Afrlka een onuitwisbaar «tempel ge
zet De èenxaamheld en gevaren ener vaak
barre natuur, het aan zichzelf overgelaten
zijn en het Calvinisme der „vaderen"
hebben de Boer. de Afrikaner, gekneed en
70NDER ENIGE TWIJFEL locht.n «n
begeerden de voortrekkers één zssk
boven alles: Vrijheid. Daarvoor hebben zU
alles verlaten en alles op het spel gezet.
Mozes en Ailron trokken met hun scharen
uit Egypte, door zeeën en woestijnen,
naar het Beloofde Land. Daarin zagen de
voortrekkers hun beeld, toen zij naar en
door wildernissen trokken en zich, onder
gevaarvolle omstandigheden waarvan
ziekten, ontberingen en oorlogen tegen de
naturellen overvloedig getuigenis hebben
afgelegd een beloofd land hebben ge
schapen. De Grote Trek was niet slechts
een daad van moed en vrijheidsdrift. Het
godsdienstig element heeft zeer zeker een
De Verbondsraad van de Nederlandse
Katholieke Arbeidersbeweging heeft zich
gisterpn beziggehouden met het vraag
stuk van de lonen gn prijzen. De ver
langens van genoemdraad werden vast
gelegd ln een resolutie.
Het wordt, aldus wordt o.a. ln deze
resolutie gezegd, een eis van «odale
rechtvaardigheid geacht en voor de
handhaving van Orde en rust noodzakelijk,
dat per 1 Januari a.s. verplicht wordt
voorgeschreven, dat de lonen, vastgelegd
ln de C-A-O.'s en loonregelingen, met 5
worden verhoogd, met een minimum van
2 per week. Eenzelfde verhoging van de
pensioenen en sociale bljstandsregelingen
wordt noodzakelijk geacht.
Bovendien wordt er op aangedrongen de
loongrenzen voor de sociale verzekerings
wetten te verhogen van 3750 tot 4500
per jaar.
De Koninklijke Rotterdamsche Lloyd heeft
op de Willem Buys, die 0 Januari sa. uit
Rotterdam vertrekt, de vierde klas ei),
een gedeelte van de derde klas accommo
datie beschikbaar gesteld voor passagiers
met bestemming Australië. In de vierde
klasse kunnen uitsluitend mannelijke
emigranten worden ondergebracht. Indien
mogelijk zal ook voor latere reizen ruimte
voor emigranten beschikbaar worden ge
steld.
Op verzoek van de Rotterdamsche Lloyd
zal de British Overseas Airways Cor
poration ten behoeve van de voor Australië
bestemde passagiers de frequentie op haar
luchtlijn Singapore—Sydney verhogen, in
aansluiting op de aankomst van de Wil
lem Ruys te Singapore op 24 Januari.
Mét ingang van 17 December 1949. zijn
de prijzen voor telegrafie-, telefonie- en
■terkstroom-apparatuur. materiaal voor
radiozenders e.d. vrijgelaten.
De hieronder vallende artikelen zijn:
telegrafie- en telefonie-apperatuur. sterk-
•troomachakelapparatuur tot en met 00 A.:
materiaal voor radiozenders: versterkers
van 100 VA of hoger; programmakiezera
en luidsprekers voor radiodistributie en
uitsluitend voor openbaar verkeer bestemd
ontvangmateriaal.
Ook zijn met ingang van 17 December
vrijgelaten de prijzen voor paraffine, voor
«over het na 1 Augustus JM9 ingevoerde
paraffine betreft.
In 1947 6 het onderwijs aan de uit In
donesië gerepatrieerde kinderen geregeld
toegenomen, doordat er steeds nieuwe
leerlingen arriveerden, voor wie een plaats
bij het overbruggingsonderwijs moest wor
den ingeruimd. In pleeteen. waar geen
overbruggingsscholen voor lager en mid
delbaar onderwijs konden worden opge
richt, werden de leerlingen verwezen naar
de gewone school. Deze leerlingen werden
dan, op koeten van de op dit gebied werk
zaam zijnde stichting, bijgewerkt
De kosten, aan dit onderwijs verbonden,
hebben ln 1947 een bedrag van 1.704.570
gevtrgd. aldus uit de toelidrting van een
euppletolre Onderwijsbegroting vcor 1947.
geyprmd: Plet Retlef. Gert Marttz. Hen
drik Potgieter. Louis Trichardt. Sarei Cil-
liers. Piet Uys, AndrJes en M. W. Preto
rlus en zovele anderen tot en met
M. T. Steyn en S. J. P. Kruger, zij allen
waren kinderen van een natuur en van
levensomstandigheden, die alleen hier be
stonden. Zo zijn de Boeren s.h.w. een
specifiek res met een specifieke mentali
teit geworden en zo zijn zij in staat ge
weest tot prestaties, die het aanschijn van
Zuid Afrika hebben veranderd en waar
van het nageslacht tot op de huidige dag
de vruchten plukt.
De voortrekken geëerd
baarheid en ln eerbied voor dit nog zo
nabije verleden, ter ere van de voortrek
kers een monument gebouwd, dat getuige
nis aflegt van het leven, het werken en de
idealen der voortrekkers.
De eerste idee. de voortrekkers met een
monument te eren. stamt uit de dagen
van de Zuid Afrikaanse Republiek, toen
wijlen generaal Plet Joubert ln 1895 de
hoeksteen van het monument bij Blauw-
kransrivier heeft gelegd (waar in 1838 de
moord op het trekkers-lager plaats had).
BU die gelegenheid is een comité gevormd
om gelden ln te zamelen voor een voqr-
trekkersmonument.
De Boerenoorlog maakte aan alle plan
nen een einde. Een tweede poging voli
in 1909 te Pietermaritzburg. maar ook n!
bleef het bij een poging In 1931 heeft d«
Federatie van Afrikaanse Kultuurliggame
(F.A.K.) zich met de zaak bemoeid en een
Sentrale Voortrekkeramonument Komltee
(S.V.K.) benoemd om te pogen, gelden In
te zamelen, een monument te doen op
richten en dit op Dingaansdag. 10 Decem
ber 1938 in te wijden. Zo snel ging het
echter niet, maar in 1935 heeft de regering
zich. bij monde van de toenmalige eerste
minister, wijlen generaal J. B. M. Hertzog,
met de monumentidee ingelaten, ln het
S. V. K. regerlngs-leden benoemd en gel
delijke ateun toegezegd. Voorzitter van het
S.V.K. wai in 1931, en is ook thans nog.
dr E. G Jansen, de huidige minister van
naturellenzaken ln het kabinet dr Malan.
Tot architect werd benoemd Gerard Moer
dijk. wiens ontwerp is aanvaard en thana
is uitgevoerd.
In 1937 werd met de fundering begonnen,
nadat, uit tal van plaatsen die om histo
rische redenen dongen naar het monu
ment, Pretoria la gekozen. Op 10 December
1938 ia de hoeksteen gelegd. Het plan, het
monument In te wijden op 18 December
1943. heeft de oorlog verijdeld.
Op 10 December 1938. bU de hoeksteen-
legging. zijn boodschappen voorgelezen
van Koning George van Engeland en van
Koningin Wilhelmina. terwijl de vice-pre
sident van de Raad van State. Jhr rar F
Bee la erts van Blokland, tegenwoordig
was- Uit Kaapstad en van de plek. waar
Piet Retlef vermoord is door de volge
lingen van de verraderlijke DIngaan, zijn
toen1 fakkels aangedragen.
De plechtige inwijding
rpjJANS IS HET MONUMENT, met alle
i beelden en versleringen (beelden van
Potgieter en van de „onbekende voortrek
ker", van de voortrekkersvrouw en van
ossenwagens) gereed, en gisteren is het
door de eerste minister, dr D. F. Malan.
onmiddellijk na het uitspreken van een
rede geopend Op dat plechtige ogenblik,
precies om 12 uur Vrijdag viel er een
zonnestraal op de binnen het monument
opgestelde sarcofaag, die de dood van
Piet Retlef en de zijnen symbollseerd.
In de bovenste hal zijn een aantal Frie
zen aangebracht, die ln historische volg
orde, de belangrijkste gebeurtenissen van
de grote trek uitbeelden. Beneden- en
bovenhal wekken herinneringen op aan de
Dome des Invalides te Parijs, ln deze zin.
dat ill ruimte bieden voor latere herin-
neringen-in-beeld van grote mannen van
de Unie. Het uitzicht van de top van het
monument is machtig wijd en geeft ««n
gevoel van rust. dat trouwens ook «het
gehele Interieur van het monument ken
merkt. Rond het monument zijn 50 oue-
wagens uitgebeiteld: hetzelfde aantal als
dat van het trekkerslager van Bloedrivier:
symbool, van veiligheid.
De feesten waren reeds Woensdazbegon-
nen. Een* groots gebeuren was d« ont
vangst van de ..rapportrijders", die de
symbolische ..Ossewatrek" van 1938 ver
vingen. toen een ossenwagen van Kaap
stad. van het monument van Jan van Rie-
beeck. naar Monumentkopple is getrokken.
De Inwijdingsplechtigheid was het hoog
tepunt van de feestviering.
Zodra de toegang tot het binnenste van
het monument waa ontsloten (door 12 jon
gens en meisjes ln voortrekkerskleder
dracht); begonnen op alle plaatsen, dor
pen en steden in de Unie de kerkklokkeh
te lulden ten teken, dat het Voortrekkers-
monument werkelijkheid was geworden.
"Als lid der Mij tot bevordering
der Geneeskunst
Enige tijd geleden heeft de maat
schappij tot bevordering der geneeskunst
als lid dier Maatschappij geschrapt dr J
Samuels te Amsterdam - Dr Samuels deed
pogingen om officiële erkenning te ver
krijgen voor zijn nieuwe behandelings
wijze van kanker. De Amsterdamse arts
ging in hoger beroep tegen zijn royering.
doch dit beroep is door fle^Raad van
Beroep verworpen, „gezien de misdragin
gen, die in hoge mate in strijd zijn met
de waardigheid en de belangfe van de
geneeskundige stand", aldus een deel
van de motivering.
In verband met deze schrapping heeft
op 12 December dr. Samuels een schrijven
gericht tot de Griffier van justitie bij dc
Amsterdamse rechtbank. Hij betoogt
hierin, dat het van groot belang Is. dat
een diepgaand onderzoek wordt ingesteld
naar de verschillende punten, die tot de
royering aanleiding hebben gegeven.
Over de zaak-Samuels zijn twee offi
ciële rapporten verschenen. In het tweede
rapport van een commissie, onder voorzit
terschap van dr J. J. Brutel de la Rivière,
voorzitter van de Gezondheidsraad, is een
vernietigend oordeel uitgesproken over
de methoden van de betrokken genees
kundige.
Dr Samuels mag de geneeskunst blijven
uitoefenen.
Vrijdag is aan de vlaafalag te Lemmer
door de L.E. 90, schipper C. Poatma, een
snoek aangevoerd, die twintig pond woog.
Het beest waa een meter en vijf centi
meter lang. Dit zou de zwaarste snoek
zijn, die tot dusver ln het IJselmeer werd
gevangen.
Wandaad na vijf jaar
erkend
Kerst thans is een gruwelQke mishande
ling aan hq| licht gekomen, die een vader
In 1944 pleegde op zijn vier maanden oude
baby, een Jongetje, waardoor dese baby
tenslotte overleed.
De politie had er dezer dagen de lucht
Van gekregen, dat het kind van de familie
P„ die destijds aan de Schledamsesingel te
Rotterdam woonde, vermoedelijk een on
natuurlijke dood was gestorven. Bij on
derzoek kwam aan het licht, dat de baby
reeds zea weken na de geboorte moest
worden opgenomen in het Sophia-kinder-
zlekenhuls. Het leed aan hersenbloeding.
Na anderhalve maand verpleegd te zijn ge
weest kon de zuigeling naar huis, maar
een week later moest het kind opnieuw
worden opgenomen wegens kwetsuren aan
de hals en een gebroken sleutelbeentje. Op
8 November van dat Jaar verliet de baby
opnieuw het ziekenhuis, ir^aar een week
later overleed hij. Thans is de vader aan
gehouden. Hij heeft een volledige beken
tenis afgelegd en beweerde ln die tijd zeer
nerveus te zUn geweest en aan slapeloos
heid te hebben geleden.
Als het kind 's nachts huilde, ging hij
bet bed uit en kastijdde het. Eenmaal heeft
hij zijn zoontje op het hoofd geslagen, de
tweede maal aloeg hU het ln het nekje. De
vader is vandaag voor de officier van
justitie geleid.
J. F. Williams, die in Ipwa (V.S.)
bekend is als de man die de meeste keren
getrouwd is. heeft een els tot echtschei
ding van zijn zestiende vrouw ingediend.
Williams is 67 jaar. Hij voert aan dat zijn
laatste vrouw, met wie hij in 1946 in het
huwelijksbootje stapte, hem verlaten
heeft met de woorderr „Zelfs ln het
paradijs zou ik niet bij je willen blijven".
Williams trouwde ln 1904 voor de eerste
kaer. Dit huwelijk duurde 24 jaar. De
volgende waren alle betrekkelijk kort.
(Van onze parlementaire redacteur.)
Er zit méér achter de simpele mededeling van voorzitter Kortenhorit
dat de regering het op prijs zal stellen de garantiewet voor de ambte
naren in Indonesië niet volgende week Vrijdag maar pas né de souve-
reiniteitsoverdracht in de Tweede Kamer te behandelen. Volgende week
Vrijdag gaat de Tweede Kamer met Kerstvacantie en zij zal dan niet
eerder bijeenkomen dan 31 Januari! Indien de garantiewet dus niet
volgende week Vrijdag wordt behandeld, betekent dat een uitstel van
enkele wefcen, die de regering om bepaalde redenen juist gewenst acht
In de ochtendzitting had dr Korten^
horst als voorzitter de verwachting uit
gesproken, dat de garantiewet volgende
week Vrijdag zou worden behandeld, maar
's middags bij de heropening van de zit
ting vroeg de heer Romme (K.V.P.)
heel toevalling natuuriijk! zo langs zijn
neus weg of de voorzitter zéker was van
de behandeling volgende week Vrijdag.
En toen vertelde de voor
zitter. dat die zekerheid
sedert de morgen ver
dwenen was, omdat zij zo
Juist had gehoord en
niet van de eerste de
beste dat de régering er prija op stelde
de behandeling niet te doen geschieden
vóór de overdracht van de souvereiniteit.
maar er ni.
De heer Romme stond op zijn ach
terste benen. Want zijn fractiegenoot De
Graaf hsd er op 8 December juist voor
gepleit, dat die garantiewet vóór Kerst
mis in behandeling zou komen en dat hij
daaromtrent eventueel door'middel van
een motie een uitspraak van de Kamer
wilde uitlokken. Daarom had minister
Joekes op 9 December een verklaring af
gelegd. die goeder trouw niet anders
kon wordeii' begrepen dan dat de behan
deling zou geschieden vóór Kerstmis. En
aan die afspraak wilde professor Romme
die vandaag zijn beleid moet verdedigen
in de partijTaad van de K.V.P.. <)e rege
ring beslist houden.
De Kamer was het hiermee eens en
voorzitter Kortenhorst werd gemachtigd
Voor de tweede maal de eerste keer was het een Jaar geleden la de Vdlendam
als regeringsschip met bijna 1500 emigranten naar Australië vertrokken, 1500 mensen,
dia zich een nieuw bestaan willen veroveren ln een ander land dan hel land van hun
geboorte. Uit vrijwel alle provincies van Nederland kwamen zij glsterën naar Rotter
dam met wat handbagage. Eq, van 's morgens 10 uur af was het in de grote Joods aan
de Schiehaven, waarvoor de Volendam gemeerd lag, een prukte van belang. Vijftien
honderd mensen te controleren op papieren en bagage, op deviezen, hun plaats te
wijzen aan boord en zoveel andere dingen, is een opgave die'men nief te licht moet
schatten. Er was dan ook een legertje administratief personeel, passencontroleurs.
douanebeambten en kruiers de gehele dag in de weer ore alles naar went te laten
verlopen.
De uitslagen op de tweede dag waren
WO 21 IÏ2
200 14
400 18
20.04
Plet Retlef, Andriea Pretorlus. Hendrik
v. d. Pol
8wee ring mj is o« h.w
Het klassement na de tweede dag luidt:
1. De Ruyter 0 1800 81 202 21.27
r van de Pol i8«o to ns i$.m
S. Kobus 4 1170 70 190 1922
4. De Leeuw 2 1 047 40 1S3 21M
8. «weering 2 1418 101 100 14.01
Mets 2 U21 79 112 14 04
Elchelshetra 2 1044 02 110 12.72
Van Loehem 3 122» 104 M U.71
Wel zelden heeft epn zovwnengd ge
zelschap emigranten de rils naar een
nieuw vaderland aangevangen. Een bijzon
der groot aantal beroepen kon-men onder
hen aantreffen, veel timmerlieden en
bankwerkers, tuinders, molenaars, vlleg-
tuigmakers. gevangenbewaarders, boeren,
boerenknechts, kruideniers, een boekhan
delaar en zelfs een cameramhp. Opmer
kelijk was. dat het overgrote deel van de
passagiert alleenstaand was. Het aantal
gezinnen was vrij gering. De leeftijden
varieerden van 25 tot 40 jaar met enkele
uitzonderingen van oudere mensen die voor
het merendeel naar familie gingen. Hun
emigratie was behandeld door de Stich
ting Landverhuizing Nederland van het
ministerie voor Sociale Zaken en de se
lectie was uitgevoerd door de immigratie
attaché van de Australische legatie in Den
Haag. kolonel Stoyle3. die zich zeer gun
stig uitliet over de mogelijkheden van
slagen voor al deze emigranten. Uitgezon
derd kantoorpersoneel is voor elk beroep
direct plaatsing mogelijk in Australië en
Nleuw-Zeeland.
Tweehonderd van de passagiers zijn
geen Nederlanders. Het zijn „verplaatste
personen", afkomstig uit kampen in Duits
land. allen Joden die op kosten van het
American Joint Distribution Committee
naar Australië kunnen emigreren. Zij zijn
vrijwel allen statenloos behalve enkelen,
die de Poolse of de Tsjechische nationali
teit bezitten. Zij verbleven enkele Jaren
in de kampen en zien nu eindelijk kans
weg te komen en een nieuw leven te be
ginnen. Ongeveer 20 emigranten hebben
de Lithause. Deense. Italiaanse of Belgi
sche nationaliteit, terwijl 10 Australiërs
de gelegenheid aangrepen met de Vfelen-
dam naar hun vsderland terug te kéren.
Al deze mensen gingen in groen/es aan
boord, zodra de formaliteiten vervlld wa
ren. En in de loods, achter hoge K&kken.
groeide de schare van familieleden en
vrienden aan. die hun \erwanten uitge
leide deden. Afscheid nemen valt zwaar,
vooral als de man vertrekt en zijn vroflw
met enkele kinderen achterblijft en het
vooruitzicht heeft minchien over een
jaar te kunnen volgen. Ook zwaar voor
de vader en moeder-op-leeftijd, die hun
zoon wegbrengen, de zoon. die besloot weg
te trekken, omdat hij In dat verre vreemde
land meer kans van slagen meent te heb
ben dan hier. Zulk een afscheid betekent
een vaarwel voor altijd.
En minder zwaar zal het vaarwel zijn
voor de gezinnen, die vertrekken omdat
zij In elk geval bij elkaar blijven en el
kaar ln die eerste moeilijke maanden, als
alles zo vreemd ii land. taal en men
sen iteun kunnen geven. Zoals de land
bouwer Anthonie Hoebergen, die met
vrouw en acht kinderen, de grote reis
aanvaardt en er zich zeker zal doorslaan
omdat die kinderen, die in leeftijd
variëren van 14 tot 25 jaar. geen last ziln.
maar medewerkers, die hij goed zal kun
nen gebruiken.
Er ia gisteren daar ln de late middag-
Hejfechtpaar Rijkers, samen. 107 jaar tel
lende. aan boord van de Volendam op
weg naar Melbourne, waar reeds twee
zoons zich hebben gevestigd.
uren ln die kille loods en later. Aoen de
Volendam de trossen had losgegooid, op
de kade heel war verdflet weggesnikt.
Want emigreren betekent afscheid nemen,
dikwijls voor altijd.
De Volendam doet Fremantle en Mel
bourne aan om zijn passagiers te ontsche
pen. En de 'tachtig emigranten, die naar
Nieuw-Zeeland gaan. zullen In Sidney een
ander schip vinden voor het laatste traject
van de grote reis.
Verenigd Europa, be Europese parle
mentaire unie heeft te Gstaad onder de Utel
„De structuur van Europa" een memoran
dum gepubliceerd, waarin da vorming van
een Verenigde Staten van Europa de meest
doelmatige garantie tegen vernietiging van
de Europese beschaving in een derde wereld
oorlog wordt genoemd.
- Grotewohl- De Oostdultse regering heeft
meegedeeld, dat premier Otto Grotewohl
enkele weken ruat nodig heeft om van ztln
ziekte te herstellen HU heeft Influenza ge
had. waarbij zich een complicatie voordeed.
Zijn gezondheidtoestand Is thani bevredi
gend.
NEDERLAND—1NDONEM4
Celebes 16 op 790 mt}l ONO v Mlnikoi
Kota Agoeng 17 v Soerabaya te Makesaar
Melampus Java-Amet 17 v Port Said
Poelau Laut p 16 Ouessant 18 van Batavia
te Amsterdam verwacht
Polydorus 18 v Ballk Papan n Sorong
Rotti 17 v Soerabaya n Batavia
garangan p 10 Flnlsterre 19 om 4 u. te Rot
terdam verwacht
Slbajak Java-Rotterdam 17-te Suez verw.
Tarakan Bat a vla-Amsterdam 17 te Suez
Waterman RoW-Java p 14 Malediven
Zeeland Rotterdam-Java 10 v Suez
Zulderkruli 10 v Batavia te Rotterdam
het aaakje op te nemen met de regering.
Wanneer de garantiewet ln behandeling
komt, bestaat de kans, dat de Kamer, ge
peild de stemming, op het wetaontwerp
een amendement indient, wiardoor da
Nederlandse ambtenaren ln Indonesië
onbekommerd door financiële redenen
vrij zijn al of niet ln dienst te blijven van
do regering der Verenigde Staten van
Indonesië.
De regering wil het de ambtenaren ach
ter niet te gemakkelijk maken om te
voorkomen, dat de ambtenaren bij bosjes
hun ontslag indJ^ncn, waardóór onruat
zou ontstaan, de een de ander zou aan
steken. en het bestuursapparaat zou wor
den ontwricht tot schade van Indonesië,
juist in de komende moeilijke maanden an
jaren, en diéntengevolge van, Nederland.
Maar de Kamer schijnt te overwegen,
dat de regering dan maar op andere ftïld-
delen moet zinnen om da ambtenaren tot
aanblijven te bewegen. Iftt la een kwestie,
die Maandagavond, wanneer het debat
ovef Indonesië in de Eerste Kamer begint,
ook nog wel ter oprake zal komen.
Tegen dierenmishandeling
voor de wetenschap
De behandeling van de begroting van
onderwijs heeft geen nieuws opgeleverd,
omdat volgeps onderlinge afspraak de
kernpunten van debat bulten beschouwing
zijn gelaten. Bovendien verweten vele
Kamerleden minister Rutten. dat hij zich
van de vragen en klachten maar met een
kwinkslag afmaakt, een bewijs, dat er
geen nieuws uit de minister te halen viel.
Onvermeld mag echter niet blijven, dat
ds Zandt (S.Gi>.) voor de zoveelste maal
weer een pleidooi heeft gehouden tegen de
vivisectie, het doen lijden van dieren ten
bate van wetenschappelijke proeven. Men
kan de dieren vergiftigen, uithongeren,
verdrinken, bevriezen, verbranden, Ver
stikken. gedeelten van de hersenen weg
snijden. de stembanden doorsnijden om het
gillen van de pijn tijdens de bewerking
niet te horen enz enz. Te gruwelijk alle
maal om op te noemen. Daarom drong
ds Zandt aan op het instellen van een
leerstoel voor de ënti-vivisectie en wonder
boven wondw verklaarde minister Rut-
t e n zich bereid te overwegen ln overleg
te treden met de Nederlandse ^ond ter
Bestrijding ven de Vivisectie over het in
stellen van zulk een leerstoel. Indien de
band deze voor haar rekening wil nemen.
Minister R u 11 e n verklaarde ook met
sympathie het instellen te willen óver
wegen van een leerstoel ln de Spaanse
t tal. die door 150 millloen mensen op do
wereld wordt gesproken.
Wetenswaardig was ook nog de mede-
icllng*van minister Rutten. dat van do
'50 huishoudscholen, die er thans in ons
ind zijn, er 100 tot stand zijn gekomen
3 de bevrijding. Er ,wordt wel aange
hangen op nóg meer huishoudscholen,
aar men ziet. aldus de minister, dat er
eds veel la gedaan.
De radio
De radio-omroep ressorteert ook onder
■t departement van minister Rutten. die
•en nieuwe radtowet op stapel heeft staan.
De heer v. d. Zaal (A Rverklaarde
dnar niet to veel behoefte aan te hebben,
maar de heren Cornellssen (VVD.)
en v. S 1 e e n (P.v dA.) drongen Juist sen
op een spoedige Indiening, omdat de zelf
standigheid van de omroepverenigingen
dient te worden hersteld De overganptUd
duurt veel te lang.
Er werd ook bezwaar tegen gemaakt,
dat de kosten vgn de wereldomroep wor-
den gefinancierd uit de opbrengst van de
luisterbijdragen Men betaalt voor het
ontvangen van binnenlandse uitzendingen
maar niet voor uitzendingen naar l\et bui
tenland. j,
Maandagmiddag tal mlnlater Rutten
antwoorden.
Voor de Haagse rechtbank heeft zich te
verantwoorden gehad de 23-jarige L. J
van W die als 19-Jarlge jongeling al op
trad als waarnemend landelijk Inspecteur
der stichting Nederlands Kunstbezit Van
W. was ten laste gelegd, dat hU tlch enige
voorwerpen, toebehorende aan genoemde
stichting, had toegeëigend Ook tou hU
invloed hebben uitgeoefend op een
taxateur, wat tot gevolg had dat een in
boedel. die eerst op 1.200 000 was ge
schat. Op ƒ120.000 werd getaxeerd
De officier van Justitie merktein rite
requisitoir op, dat verdachte «ten een
knoeier heeft getoond Wel was hij een
kruimeldief, maar hij heeft de handen
naar vele kruimels uitgestoken De offi
cier becritiseerde de leiginfe der stichting,
die aan een 19-Jarlge jonReman een zo
verantwoordelijke positie had gegeven.
Eis: een Jaar gevangenisstraf met af
trek van voorlopige hechtenis.
Gevraagd:
voor de winkel, beslist eer
lijk. van goede getuigen
voorzien, tevens
14—10 Jaar.
Aanmelden: M. C. BAAS.
Bothastraat 14. Gouda, na
8 uur. niet op Zondag.
te koop, zeer goed onderhouden.
Brieven onder No. 9920. Advert.bureau Houtman.
Burgemeester Martenaatraat 0, Gouda.
GOUWE 17« -
vraéft:
van 18—18 Jaar.
gevraagd voor het schoon
houden 3 x per week van een
klein kantoor.
Aanmelden: Zeugeatraat 36.
Gouda.
Gevraagd:
Te huur. voor Dame-alleen.
gedeeltelijk
gestoffeerde
KAMER
met badkamer. Centrum der
stad. Br. onder No. 11451.
Bureau van dit Blad.
voor winkel en hulshouding.
Brieven onder Ho. 11490, Bur.
I van dit Blad.
gemeubileerde.
omstandigheden ter
■name:
ln centrum Gouda.
Brieven onder No. 11440, Bu*-
van dit Blad.
fltfERDAG 17 DECEMBER 1949.
r<lN. week nog scheidt ons van
^^k-Xerstmis. Van Kerstmis 1949. De
J>èM,'*die over weinige dagen de
r*. fgtt helft van deze drukke eeuw
oopt vol te maken, bereidt zich voor
i het vieren van dit vredefeest. En
i wij daar ooit naar hebben ver-
ngd. dan is het wel nü. De op drift
^aaicte mensheid ziet in Kerstmis
en steunpunt in de woelige deining
fin deze tijd. Zij grijpt naar Kerstmis
naar een reis van enkele korte
isgen uit een land vol van rumoer
0ST een plaats van stilte; als een wel-
looode slaap, kort van uren. «naar als
en soete droom. Kerstmis isr gewqr-
!en tot het feest, waarop we, even
reer en telkenjare opnieuw, verlan-
pnd soms. Jjérugdenken aan een
jeasL MM*7naM^,we eens uitzagen,
l^lraarom wé^thans glimlachen.
fat deze keihardmwereld ons kei-
ird heeft gemaakt, w. wy zijn kei-
ird als blokken graniet soms, als
risen, waartegen de zachtere gevoe-
tns stuk slaan. Wij zjjn de kinderen
no deze eeuw. gekleed in staal en be-
wpend met staal, wij juichen en wij,
iogen bij de sonore muziek van zwaar
onkende motoren. En. innerlUk ver-
«fd, hardhorend door al hetjlawaai,
{(ten. we de borst vooruit ern onze
ierkte. Wy hebben het, wat\we zo
«men. sen^menteel-zijn allarife ver-
«d. Wy hebben geen tyd medr voor
ednning. wy hebben geen tyd meer
do terug te zien, want tijd is geld en
l«ld beheerst ons allen. Want geld be
ekent materie en wy zijn zo aan de
Biterie verknocht, dat de materié ons
iir wil oplegt.
En toch, ieder van ons, draagt diep
zich de hoop en de verpachting.
b weerwil van alles. De mens grijpt
a4r Kerstmis met een verwachting.
AT is het zwaartepunt van Kerstmis.
En daar gaat hét om. We béreiden
ai voor ep de Kerstfeestviering. Mt\ar
te doen we dat? We zien ui< naar
te houvast in ons leven. Vinden we
it houvast in Kerstmis? Gaat het ons
IÜ Johannes de Doper, die, gevangen
a,zyn kerker, gekweld wordt door die
vraag. Zijt Gij degene. Die komen
of verwachten wy een ander' De
Tiag dient beantwoord, door ieder
ons. Wij moeten weten, waarop we
ituren. Wij moeten weten of Kerst
voor on« is enkel een denneboom
brandende kaarsjes en wat rood
ïr om de "lamp of de herdenking
de geboorte vtn Christus. Of
laitmis is een paar dagen rust in een
to| leven of de zekerheid, dat Hy
rfone is. Die komen zou. Die onze
vun en toeverlaat wil zijn bij onze
BOflUkheden en in ons verdriet. Wat
Kerstmis voor ons? Waarop bereiden
mj ons voor? De wereld leidt ons naar
r ondergang. Christus voert ons naar
KWerwinning. We hebben de keus.
a we moeten kiezen. Want Christus
3 ie wereld staan lijnrecht tegenover
iar Het is voor ons èf het één óf
it ander. Een middenweg is er niet.
Een week nog scheidt ons van Kerst-
£8 1949 Dan zullen de klokken lui
ks. Moge het zyn om ons de blyd-
■a on
ILtu:
EERSTE BLAD - PAGINA 3
Hel 1 d*t I*4®" «Klachten een gedicht als „De blinde passagier"
van Bert Voeten niet zullen kunnen lezen zonder een min of meer uitvoerige uitleg
wij. die de tweede wereldoorlog meegemaakt hebben, begrijpen onmiddellijk dat
met deze blinde passagier dg onderduiker bedoeld wordt. Het opgesloten zijn in een
kleine ruimte, waarin van de buitenwereld slechts een flauw gerucht doordringt; hot
zich 's avonds buiten de schuilplaats wagen; het eindetooo wachten e'n het waakzaam
zijn voor ontdekking: de situatie is in beide gevallen zo zeer dezelfde, dat de dichter
zUn beeldspraak van het begin tot het einde kan. volhouden. Slechts eenmaal maakt
hij daarbij gebruik van een meer persoonlyk motief, dan namelijk, waar hij de werk
zaamheid van de ondergedoken dichter van verzetspoëzie karakteriseert: „rtet schiet
gebed en vloek soma strofen schrijven.M Overigens-vloeien de motieven op natuur
lijke wijze uit de gelijkheid der situaties voort en de vrijheid, die ten slotte een einde
zal maken aan de beproevingen van de< verstekeling, had niet treffender verbeeld
kunnen worden dan door die driemastbsuk. die, glorieus, met volle zeilen, komt
aanvaren.
DE BLINDE PASSAGIER.
De daoen zijn mij enkel nog wat bleke.
door 't luik omlijste vlakken najaarslucht.
J De zee: schuimkoppen die aqn boegstaai breken,
l het donker tot den dood herhaald gerucht.
avond zonder maan waag ik mij boven
roet en luis en lampzwart te ontgaan.
Een
om i
een homp zuurJ>rood en u>at tabak te roven
en even in den westerwind te staan.
Niets doen dan wachten, luisteren, waakzaam blytien
voor 't scheepsvolk, zijn genadeloos gericht;
met schietgebed en vloek soms strofen schrijven;
wachten en luisteren, tol het duister zwicht
en over 't dek de helle roep komt drijven
J)e driemastbark De Vrijheid Is in zichtf'
Uit: De blinde passagier".
BERT VOETEN (geb. 1911).
En hier is dan het zwarte schaap, dat men
niet links laat liggen. Voor de komende
feestdagen wordt de tuitte wacht zorg
vuldig uitgekamd en geschuierd op deze
Engelse boerderij.
dap in het hart te geven: Christus
ëtnler is geboren voor mij.
i zon verdwijnt niet weder
tf straalt Steeds nieuw op 't mensdom
nedir,
ld zonder haar verkwijnen zou.
fsstheid straalt voor alle volken,
ir glans verdryft^de donk're toollcen
i zond' en dtoa'hng, toée en routu.
lij, polken, neemt Hem aan,
Ijj teyjt de rechte baan.
lüleluja'
lakt u bereid.'
I» Heiland leidt
tot z\jn eeuw'ge heerlijkheid.
H. J. Wk.
(Van onze verslaggeefster)
Ha! De huisvrouw lacht. Langzamer
hand wordt de klant weer koning! Aller
lei taken houden weer reeiamedasen af
hebben reclame-artikelen of andere aan
trekkelijkheden. welke de huisvrouw na
pen Juist ln die zaak en ln geen andere te
kopen bet wordt werkelijk weer ple-
slerlg te gaan winkelen.
Ja. maar nu gaat het er voor de huis
vrouw toch ook om het huishoudgeld, dat
zU te besteden heeft en dat over het al
gemeen werkelijk niet veel is. zo doelma
tig mogelijk te besteden. Enige voorlich
ting op dit gebied kan geen kwaad. Deze
voorlichting zal de hulavrouw in April van
het volgend jaar ruimachoot kunnen krij
gen in de ..voedingssalon", die dan ln de
Houtruathallen te Den Haag zal worden
gehouden. Er Ia een stichting gevormd
„Voedlngssaion UttO". die zich tot taak
•telt hulavroüwen en leveranciers van
voedlngsartikelen bij elkaar te brengen,
m.a.w. In navolging van dergelijke salons,
welke reeds ln het buitenland worden ge
houden. met name ld België, een gTote
tentoonstelling van levensmiddelen ln te
rlclgen. waar niets te koop zal zUn. maar
waar druk zal worden gewerkt met mon
sters Iedere beozekster (en bezoeker)
krilgt bil de Ingang een papieren tasje
en heeft men de uitgang bereikt. danHs
die taa vol met allerlei heerlijkheden, welr
ke men thuis'zal kunnen keuren. Tussen
in- en uitgang heeft men dan veel gezien
in rustige sfeer. De bedoeling is n.l. deze
tentoonstelling zo rustig mogelijk te hou
den: geen schetterende muziek, alleen een
orkest in het restaurant en rustig ook zal
de aanblik van de tentoonstelling zUn: alle
stands-«tordon ingericht door de ontwer
per. die da deelnemers vanwege de" Stich
ting ter beschikking wordt gesteld Ver
der zal worden gezorgd, dat stands van
artikelen, die verband met elkaar houden
(toast en kaas) in eikaars nabijheid wor
den gezet. BU de beslissing over toelating
van genadlgden «la deelnemers heeft de
Voedingsraad mede een stem in het ka
pittel.
Winst beoogt deze Salon niet. De helft
van de netto-opbrengst zal een liefdadig
doel ten goede komen.
Het Stichtingsbestuur, dat ons een en
ander 'vertelde, verklaarde, dat het de
bedoeling is ln het vervolg elk jaar een
dergelijke Salon te houden, steeds ln
Den Haag.
Hllv. I (Va!ha) 8 Nieuws; 1.11 Or.pl.: 8.20
Ned. Strijdkr 7 Artistieke staalkaart;
(VPRO) 7.J# BUbellezIng; (VARA) 7.4» Voor
de Nederlander» In Duitsland: I Nieuw»; 1.98
Actualiteiten; 1.1» Amuiementamuzlek; 8.4»
Gevar. programma: »4» Socialistisch com
mentaar: II Sextet; 18.18 Hoorapel: 11.41 Ac-
cordeonmuzlek; 11 Nieuws; 11.1» Versoekpro-
gramma 11.2» Gr.pl.
Hllv. n (KRO) I Plano en orgel; l.ll Jour-
nallsUak weekoverzicht; l.M Amusement»
Orkest; 7 Nieuws; 7.1» ActualHelten; 7.2» Ka
tholiek Thuisfront overal; 7.2S Danamuiiek;
7.SO Benelux-commentaar; I Nieuws; l.M De
gewone man; 0.1» Gr.pl.; l.ll Lichtbaken; 1-40
Gr.pl.; 9 Gevar. programma; 14» Puule; l.M
Populair concert; 11.21 WIJ lulden de Zondag
ln; 11 Nleuwa; ll.M Reportage; 11.29 Concert
gebouw Orkest ei) solist.
ZONDAG 11 DECEMBER 1S4S.
Hllv. I (VARA) I Nieuws; 1.1» Gr.pl.; l.M
Voor de tuin; 8.4» Orgelspel. ».l» Sport; 9.1»
Varzoekprogramma; 1.41 GeeatelUk leven;
(VPRO) 10 Voor de kinderen; (IKOR) 19 IS
Nieuws: 1.20 Dansmuziek; l.M Kven afreke
nen. heren; 2 Gr.pl.; IM Boekbespreking;
I.2# Phllh. Orkest en solisten; l.M Pllm-
praatje: 2.40 Lichte muzftk; 4.M PantmuMek;
4-20 Sportrevue; (VPRO) S Causerie; l.M
Causerie, declamatie en plano; (VARA) S M
Ome Keesje: S M Meisjeskoor: l.M Reportage;
0.1» Nieuws; (.30 Ned Strijdkr.: 7 Radlolym-
pus; 7 M Lichte tnuzlek: (AVRO) 8 Nieuw»;
••09 Actualiteiten: 1.1» Opera; l.ll Cabaret;
9.S5 Omroep Orkest; l.M Paul Vlaanderen;
II.M Strijkkwartet; 11 Nieuws; lt.18 Gr.pl.
Hllv. It (NCRV) I Nieuw»; l.ll Gr.pl.; |.M
Morgenwijding. 1.1» Kerkkoor; (KRO) ».M
Nieuws en waterstanden; 1.4» Gr.pl.; ll.M
Toespraak dqpr de Italiaanse ambassadeur ln
Nederland; 18.M Toespraak door de presi
dent van Radio ïtallsna; ll.M Claveclmbel-
concert; ll.M Klokgelui; 10.98 Hoogmis; 12.18
Causerie; 12 2# Italiaanse volksliederen: 1
Nieuws: l.M Italiaanse muziek; 2 Rome
zien. klankbeeld: l.tt Opera. (J.u wij spreken
dagelUks Italiaans). 4.11 Klankbeeld over
Asalsle; 4.M Vesper»; (IKQH) I Ned. Hgrv,
kerkdienst: (NCRV) 1 Kamerkoor; 7.I8 Kent
gij uw Bijbel' (KRO) T-M Nieuws7 48 Cau
serie; 1.09 Jfapolitaanse liederen; l.M Lite
raire causerie: 8 90 Opera (verv. van 2.29)
(>■29—10.18 Hoorspel): 11.40 Causerie; 10.48
Avondgebed; 11 Nieuws; li.ll Éymph. Orkest
en solisten.
MAANDAG II DECEMBER 1989.
Dagprogramma.
Hllv. I (AVRO) 7 en l.M Nieuws; t.M Ra
dio-ochtendblad; l Weerberichten: 1.03 Gr.-
pi.; l.M Voor de vrouw: 1.29 Gr.pl.; lfcMor
genwijding: 19.19 Populair concert; 1990 Gr.-
Ei.; II Causerie; 11.1» Carillon en orgel; 12
ensmuzlek: 12.M Plano en orgel; 1 Nieuws;
1.19 Amusementsmuziek; l.M Cauaeri#; 2
Kamerkwartet: 2.M Causerie; 2.48 Plano en
cello; 3.19 Gevar. programma; 4 Mualcalan-
NATUURLIJK hadden Joris Goedbloed (alias Ramsea Ameno-
top de Ncgenhonderddrleëntachtjgfte) en Punda en William
Bobberbroek er geen vermoeden van, dat er nog meer
«nonen in de buurt waren. Zij gingen nu naar de tempel van
bna toe, met Joris, vrolijk keuvelend, voorop.
Alj*". zo sprak hij luchtigjes ln het voorbijgaan, „daar op
wand ziet gij een welgelijkend portret van mijn oud-oom
-j de Vierentwlntlgate uitgebeiteld! Hij gold voor een der
mpite mannen van zijn tijd. en nog heden U hij de trota van
«wcelona. Daar vertoeft hij namelijk tegenwoordig te het
'm. als mummie. En dan", ging Joris voort, toen zij de
hal binnen traden, „dan zal het u mlsochien genoegen
om daar een schildering te aanschouwen van mijn ge
liefde tante Kefertete. U kunt haar niet meer als persoon leren
kennen, want er vlei geen mummie meer uit te maken nldat zU
eenentwlntighonderdxestig Jaar galeden door een krokodil werd
opgegeten. De gelukzalige uitdrukking van de krokodil werd
door de schilder van dit tafereel zeer fijntjea getroffen. Maar
mag lk nu nog alvorens u ververaingen aan te bieden
even uw aandacht vestigen op die stoere zuil daar? Een gedenk
zuil. meer dan dertig eeuwen geleden opgericht ter herdenking
van de massale zwemoefeningen van het Egyptische leger in
de Rode Zee. Let op de...."
Maar waar zij op moesten letten kon hl) niet meer zeggen, want
op dat ogenblik klonk uit een van de zijgangen de stem ven
dame Van Tutteren, die vroeg: „Wat is dat voor een tuil?"
„Die zuil?" antwoordde de stem van Gids Ali Ben Aaypoua
„O.... dat ie een zuil!"
Hllv. It (NCRV) 7 en 8.20 Nieuws; i.m Gr.-
pi.; I Weerberichten; 102 Or.pl.; 119 Voor da
«leken: l.M Waterstanden; 120 Familtecompe-
tltle; 10.18 Cr.pl.; 10 M Morgendienst. 11 Gr.-'
pi.; ll.M Voordraoht: 11.40 Pianorecital; 12 10
Zigeunerkwintet; 1142 Vocaal ensemble, cem-
balo-geceltchsp en solisten; 1 Nieuws 1.15
Metropole Orkest en soliste: 2 Schoolradio;
2.25 or.pl.; 2.49 voor de kinderen; 2 Accor
deon Orkest, l.ll Koorconcert. 3 45 BUbelle
zIng; 4-M Sluiting; 94# Cembalogezelschap.
Avondprogramma.
Hllv. I (AVRO) I Nleuwa; 1.19 Gr.pl I M
Nad. BtriJdkr.; 7 Voof de kinderen; 7.09 rilm-
krant; 7.M Muzikale causerie: 7.45 Reg ultz.;
I Nieuws: lu Orkestconcert: 138 Radio-
scoop: 11 Nieuws; 11.18 Gr.pl.
Hllv. II (NCRV) I Orgelspel; 140 Sport-
overzicht; ui voor de Jeugd: S.49 Boekbe
spreking. 7 Nieuw»; 7.15 Engelse les; 7.M Gr.-
pl.: 7.4# Radiokrant; I Nieuw». 1.09 Gr.pl.;
0.15 Motetgazelachsp: I Kootspel: t 29 Gr pl
10.15 Internationaal evangelisch commentaar;
18.29 Strijkkwartet: 10.41 Avondoverdenking;
II Nleuwa; jl.lS Gr.pl.
Beleggingsmogelijkheden
gevraagdV
(Van onze financiële medewerker)
/~^NS ARTIKEL van de vorige week
^werd besloten met de opmerking,
dat er voor de bevordering »an de
spaarzin onder de bevolking meer
nodig,ia dan verhoging van de rente,
waartoe, zoals men zich herinnert, de
Rijkspostspaarbank bet voornemen
heeft (van 2.18 tot 2,40 pet.). Daar
over valt wei iet» te zeggen;1 ditmaa»
willen we echter de vraag onder he'
og zien of een hogere spaarreAte
Inderdaad tot grotere besparingln
leidt en of de particuliere spaarban
ken, welke merendeels niet meer dln
2 i 2' pet. voor de kleinere lnleggln-
gen vergoeden, tot betaling van eèn
hogere rente in staat zijn.
Over de vraag of een hogere spaarrente
een stimulans voori het sparen is. zijn
de „spaar-geleerden" het nattiurlUk niet
eens anders zouden 't geen geleerden
zijn! In ëen beschouwing van „De Neder-
landsche Conjunctuur" v.an Febr. 1930
was één der conclusies, dat een stijging
van de rentevergoeding met 0.01 pet. ge
paard gaat met een stijging van het in
leggerssaldo met 0,256 pet. Tal van eco
nomisten zijn van mening, dat het onjuist
iy de invloed van de hoogte der spaar
rente op de grootte der spaargelden te
ontkennen. Anderen echter kennen aan
de hoogte van de rehte geen belangrijke
Invloed op het sparen toe.
Wie in dezen gelijk heeft, kan moeilijk
worden uitgemaakt, te minder omdat
beide categorieën deskundigen hun con
clusies baseren op een studie van de
spaarpractijk gedurende een aantal Jaren.
In hoeverre de rentefactor tijdens en
na de tweede wereldoorlog de grootte dex
apaarinleggingen heeft beïnvloed, zal ook
bij een wetenschappelijk onderzoek nau
welijks kunnen worden vastgesteld, om
dat de renteverlaging ln die Jaren ge
paard ging met allerlei andere factoren,
waarvan «ommlge de stijging der spaar
gelden bevorderden, andere haar belem
merden. De goedkoop-geld-polltiek en de
daarmee samenhangende Inflatie bracht
een geldruimte «teweeg, welke ook aan
de spaarbanken ten goede kwam. ook al
bestonden ae grote Inleggingen voor een
Ad
Kan Langer Mee!
werk
kleding
De 4 Klaveren- of Van der Ven-conventie (VIII)
Wanneer de vrager niet met 4 klaveren
doch met vier in een andere kleur
vraagt, dan wil dit zeggen dat die bepaalde
kleur hem ln het geheel niet interesseert, dat
hU daarin dan een renonc»; of ln het geheel
geen verlleaslag heeft, zoals wij uit het
vorige voorbeeld gezien hebben. Is men een
maal met een dergelijk vraagbod begonnen,
dan werkt dit gedurende alle verdere vraag-
bledlngen door. In het
vorige voorbeeld vraagt
N. door 4 harten aan z'n
behalve hartenheer. Krijgt hij al» antwoord
I harten (dus één heer), dan weet hU dat dit
zeker ruitenheer moet zUn en la dus 7 schop
pen een lay-down.
Heeft men echter eerat op de gewone ma
nier met klaveren naar het aantal azen ge
vraagd en daarop een bevredigend antwoord
ontvangen en wil men nu weten of partner
een bepaalde heer ln handen heeft, dan
vraagt men in de gewenste kleur, dus:
Noord 1 Sch. Zuid 3 Sch.
4 KI. 4 Sch.
(geeft, dus 3 azen aan)
Wanneer N nu 4 S.A. biedt, dan vraagt h«
naar het aantal heren. Wil hU echter alleen
maar weten of Z. een bepaalde heer heeft,
b.v. rultenheer. dan vraagt hU niet 4 S A.
maar 9 rullen. Heeft Z. de gevraagde heer
niet dan antwoordt hij met de opvolgende
kleur, dus 5 H. Heeft hij hem echter wel. dan
met de daaropvolgende kleur, du» 5 schop
pen. Heeft Z. echter de gevraagde heer niet.
maar wel een singleton ln de gevraagde
kleur, wat van evenveel waarde kan rijn,
dan antwoordt hU met 5 S.A. dus
de dtreot opvolgende kleur Is neen
de daarop volgende kleur la ja
en de weer onmiddellijk daaropvolgende
kleur la neen. maar wel singleton.
Advertentie.
Houdt neus- uit lucht-
wegea ruin aaet Dampo-verkoudheids-
ballen verdrijft verkoudheden en
maakMiMi^£rieptijdei^^^
aanwezig zUn. B.v.: N heeft geen enkele
heer en krijgl van partner als antwoord I
heren, dan kan het van belang zijn voor een
zea- of zevenbod. welke heren dat zijn. B.v.:
N. heeft 8. a v b 10 0 9 2
H. a v
R. a v 19
K. 9
B|j het eerste vraagbod geeft Z een aaa
aan. Dit Is dus klaver»»». Heeft Z. nu schop
penheer. rultenheer en hartenheer. dan ia 7
schoppen een lay-down. Heeft hij echter bij
de gemelde drie heren klaverheer. dan mag
maar 8 «choppen geboden worden. Het bled-
verloop la d£p als volgt:
N. l Sch. Z. 3 sch.
N. 4 KI. 4 H- (1 aas)
N. 4 S.A. (hoeveel heren) z. 9 Sch. (2 beren)
N. I K. (SS.A. sou naar de vrouwen* vragen)
He£ft Z. nu klaverenheer, den moet WJ
volgens het bovenstaande principe antwoor
den 8 harten en weet N. dat hij maar
•choppen kan bieden. Geeft Z. echter een
ontkennend antwoord, dua 6 ruiten, dan kan
N. rustig 7 schoppen bieden.
Omtrent de effectenregistratie bevat de
Memorie van Antwoord van minister Lief-
tlnck, de mededeling, dat de registratie
van de aangemelde effecten in de eerate
helft van 1950 zal worden beëindigd. Dit
zal medebrengen, dat alle tijdig aange
geven effecten dan zullen rijn vrijgege
ven. voorzover geen opposities tegen deze
effecten zijn ingediend. Een uitzondering
moet hierbfj worden gemaakt voor de zich
in Duitsland bevindende Nederlandse ef
fecten. ten aanzien waarvan ée organi
satie van de aanmelding in verband met
de gecompliceerde verhoudingen daar te
lande aanzienlijke vertraging heeft on
dervonden.
De tijd. nodig om de gehale effecten
registratie af te wikkelen, zal afhangen
van het verloop van de vaststelling van
de effecten welke als niet aangemeld die
nen te worden geregistreerd, alsmede van
de duur van dc afwikkeling der yjt de
effectenregistratie voortvloeiende rechts
herstel procedure*. De laatste factor is ook
ln zeer belangrijke mate afhankelijk van
de omstreden effecten belanghebbende
partijen.
goed deel uit zgn. „oneigenlijke" spaair-
gelden. Het waren geen spaargelden in
de gewone zin des vroords. overgehouden
na de voorziening van normaal levens
onderhoud. maar gelden, die beschikbaar
bleven, omdat de normale levensbehoef
ten wegens een toenemend gebrek aan
goederen niet konden Worden bevredigd.
De teruggang der spaargelden gedurende
1947, 1943 en 1948 hield daarmee uiter
aard verband. De zgn. „inhaalvraag" naar
goederen Is in die Jaren groot geweest en
eerst thans kan worden gezegd, dat ^dj
langzamerhand bevredigd Is, al zullen er
ook nu nog tal van gezinnen zijn, waar
het manco nog niet ten volle is aangevuld.
Hoe dit sy, het komt ons voor. dat on
der normale omstandigheden de rente
voet der spaargelden voor de bevordering
van de spaarzin geen te verwaarlosen
factor la. Want men spaart «liet alleen om
het kapitaal te behouden, maar ook om
het te doen aangroeien, en wat dit aan
groeien betekent, hebben wij In ons vorig
artikel met enkele cijfers geïllustreerd.
Er behoeft dan ook niet aan te worden
getwijfeld of dc voorgenomen verhoging
van de spaarrente bij de RifKspostspaar-
bank bedoelt een prikkel'te zijn tot be
vordering van de spaarzin der Neder
landse bevolking. En dat dlze spaarzin
geprikkeld wordt, ^alt slechts toe te
juichen. Want zoals VÉ)f. De Guchteneere
te Brussel het een™ge«fd heeft: .311
het herstel van het land hebben het spat
ten en beleggen een essentiële rol te
vervullen. De levenskracht van onze
volkshuishouding en het rhythme van de
verdere sociale vooruitgang zullen af
hangen van het beaparingavolume en de
doelmatige Investering daarvan".
PEN ANDERE VRAAG is of de partl-
•®-J culierc spaarbanken de Rijkspostspaar
bank nu reeds op de weg naar een hogere
rente zullen kunnen volgen. Deze vraag
hangt ten nauwste samen met de beleg
gingsmogelijkheden, welke er voor die
spaarbanken bestaan. Deze zijn door de
goedkoop-geld-polltiek aanmerkelijk slech
ter geworden. De 4 en 3' i pet. obligaties
werden gaandeweg geconverteerd in 3 pet.
stukken en deze zijn wegens hun lange
looptijd nog niet eens geschikt voor de
belegging van spaargelden, omdat zij een
groot koertrlsico lopen, dat alleen spaar
banken met een grote koersreserve zich
mogen veroorloven.
De particuliere banken hebbed hun
spaaëgelden dan ook voor 10 i 20 pet. in
schatkistpapier belegd met een rentever
goeding van 1 A 2 pet., voor 10 A 20 pet.
gedeponeerd op een door het Rijk geopen
de Liqufditeltsrekening. welke 2'/» pet.
rente oplevert, met de verplichting echter,
dat de spaarbanken over tenminste
3500.-— per spaarrekening 2,16 pet. rente
vergoeden, terwijl voorts 3 pet. Grootboek-
obllaaties en 3—31'» pet. Nederland 1947 en
3 pcj. Investëringscertiflcaten zijn gekocht.
Daarnaast zijn aan publiekrechtelijke
Itchamen leningen verstrekt en zijn hypo
theken gesloten, maar tenslotte hebben de
particuliere spaarbanken in ÜMê geen
Nbger rendement kunnen behalen dan 2.90
pet. (1947 2.95 pet.) terwijl ze gemlddëld
2.10 pet (1947 2.10 pet.) hebben uitbetaald.
Wanneer men nu weet. dat ook de be-
driJfsonkosten der particuliere spaar
banken de laatate jaren belangrijk geste
gen a|jn en tussen en pet. variëren,
dan )s het duidelijk, dat s|j onder de hul»
dlge omstandigheden niet lat verhoging
der spaarrente kunnen overgaan zonder
hnn positie ernstig te verswokken.
Terwijl <fe levensverzekeringsmaat
schappijen de laatste jaren zijn overgegaan
tot aankoop van industriële obligaties en
zelfs tot industriële aandelen, wensen de
klaarbanken, welks gelden een geheel
ander karakter dragen en op korte termijn
opvraagbaar zijn, zich daarvan fèrecht te
onthouden. Als gezegd, slechts énkele
grote instellingen «met een belangrijke
koersreserve kunnen het risico van een
dergelijk bezlf dragen. De reserves der par
ticuliere spaarbanken, die in 1944 15 pet.
bedroegen, maken thans nog slechts 10 pet.
van de ingelegde spaargelden uit.
Door een verhoging van de spaarrente
bij de Rijkspostspaarbank tot 2.40 pet.
komt het beleggingsprobleem bij de parti
culiere spaarbanken derhalve in een acuut
itadium. Eind 1948 stond er vaj) het totale
spaartegoed in ons land 30'/> pet. bij,de
Rijkspostspaarbank. 26 pet. bij de Particu
liere Spaarbanken en 37'/» pet. bij de Boe
renleenbanken uit.
De Rijkspostspaarbank, die gebruik
maakt van postkantoren, postagentschap
pen. e.d. heeft procentueel een lager on-
kosten-cijfer dan de particuliere banken
en zij wordt nu bU verhoging van haar
spaarrente een nog zwaardere concurren
te. Sommigen zien in deze verhoging reeds
nationaiisatietendenzen. maar ook al zijn
deze niet aanwezig, dan nog kan er terecht
bezwaar tegen worden gemaakt, dat de
particuliere spaarbanken op deze wijze in
hun nuttige economische functie wQrdeh
beknot.
Een hogere rente voor de Jcleine spaar
ders Is alleszins billijk; wtj hebben er
meer dan eens voor gepleit. Maar het rijk,
dat aansprakelijk is voor het lagere be
leggingsrendement van de laatste Jaren,
zal nu ook voor de particuliere spaar
banken beleggingsmogelijkheden. moeten
scheppen, welke haar In staat stellen het
voorbeeld der Rijkspostspaarbank te
volgen. Waartoe het met zijn vlottende
schuld van ettelijke mllliarden ook ruim
schoots ln staat is!
Tattlecombe arriveerde met
Wieruimd gezicht om vier uur ln
«rBüddag H|j omhelsde rijn zuster, be-
2*whaar voor alles wat ze voor hem
«Maan, maar vroeg haar niet om
*1te blijvcA. William hielp hem de
yJy naar boven, schoof een bankje
zijn been en spreidde een plaid
LL.T^Ul h|j meneer Tattlecombe'!
jjynfen over Emily Salt aan-
1Ze luistert aan de deur, zei
hy net zo verontwaardigd
■J"1 Wj te William's droom gedaan
heb het altyd wel gedacht, maar
."".hoar nu op heterdaad betrapt.
Jfbeurde gisteravond, nadat Abby
t tL was gekomen. De zat
nih praten over jouw huweiyk
<atuurljjk kwamen we toen ook op
jij^tzUment. waarin lk jou de zaak
n begon: Dc hoop. dat
11 Sgltmaar meneer Tattle-
«f een hand op en vervolgde;
vindt het best Ze ls een goed
2oaU ik je al eerder gezegd heb. I
Maar Emily Salt, dat la een leUlkerdl
Er gloeiden twee rode vlekken op Üln
wangen. Emily Salt ia maar
familie van my dan ze van Jou la Spreek
niet over dat testament ln tegenwoor
digheid van ïmily. zei ran «uiter. Dat-
heb ik nooit gedaan en1 ber lk ook.niet
van plan, antwoordde ik haar. Wel. zei
zeT Emily weet er toch lets van en ze
t^ erdoor van .treek. Wat «ut het h«r
aan en waar windt ze over op.
vroeg lk. Laat ze zich met haar eigen
zaken bemoeien, daar heeft ze voldoende
tan. Ze hoeft zich niets van de mUne
t«n te trekken. W4t weet ze er eicenlUk
vtn? vroeg lk dan, Abby
hier niet op en toen heb ik het haar op
de man af gezegd: EmUy staat aan de
deur te luisterèn.
Abel had het kenneUjk heel prettig
E vonden dit te zeggen. Hyhad er al
ig op gewacht zich eens uit te kunnen
soreken over Emily Salt Abby had er
stilletjes bU gezeten met neergeslagen
ogen. Ze had niets gezegd. °™JB}
niets tegen in te brengen vieL HU legde
dit William uitvoerig uit.
De dokter was er Zaterdag geweest
en had gezegd, dat ik m*n been moest
gaan gebruiken. Ik stond dus op en
strompelde wat rond. Het ging niet goed,
maar ook /liet slecht Wat lk zeggen wit
lil dat ik dicht bU de kamerdeur kwam.
en toen opeens de trap hoorde kraken
•Er ls één trede, die kraakt. Abby Is wat
en toen 1
slechthorend, maar ik gelukkig niet Ik
had verder geen geluid vernomen, en ik
kreeg de overtuiging, dat Emily daar
achter de deur rondsloop. Ik be^on op
nieuw te praten en lk verhief mijn stejn
enigszins, omdat ik het jammer vomt
dat ze iets zou missen. Ik zet dat ik me
wel eens afvroeg, of ooit ontdekt zou
worden, vate jy eigenlijk was. En toen
maakte ik oneens de deur open en Emlly
viel by na tegen me aan.
Stond ze tegen die deur geleund?
Abel knikte.
Inderdaad, met heer hand op de
deurknop, stond ze daar te luisteren.
Gelukkig voor m'n been, viel ze niet
bovenop me.
William trachtte zyn gezicht ln de
plooi te houden.
Wat hebt u toen gedaan, meneer
Tattlecombe?
Ik heb gezegd; Je kunt alles veel
beter horen, als Je binnenkomt, Emlly
Salt Ze staarde me aan, op de manier,
zoals z|j dat kan doen en zei, dat ze op
het punt stond binnen te komen. Dc *ei
haar wat ik van haar dacht. Je staat
aan de deur te luisteren, zei ik, en dit
is niet de eerste keer, dat je dat doet.
Alt ie er maar aan denkt, juffrouw Salt,
dat je je handen van mUn zaken afhoudt'
Op dat moment kwam Abby op me af
en wilde me ln my^ stoel terugdringen.
Kom Emily begon ze. maar toen
raakte Emily haar haar bezinning kwyt.
Ik heb nog nooit zoiets meegenfcalcl. Ze
échreeuwde als een wild beest en gilde,
dat ik Abby tekort deed. En wat gaat
jou dat aan. èls dat zo zou zyn? vroeg
ik haar en ik zou nog heel wat meer
hebben gezegd, als m'n been in een betere
toestand was geweest Toen ik weer in
toyn stoel zat nam Abby Emily met zich
mee de kamer uit Dc hoorde haar al maar
«chraeuwen, terwyi ze naar beneden ge
bracht werd.
Meneer Tattlecombe
Abel hief zte hand ln een gebitdend
gebaar omhoog.
Als Ja iets over m'n testament wilt
zoggen, boud het dan voor Je. Ik ben het
met meself eens en Abby vindt het ook
best. Wat Emlly Salt aangaat die be
hoort ln een Inrichting thuis en dat heb
lk Abby ook gezegd, toen ze weer boven
kwam. We kregen er geen woorden over.
maar als ik daar was biyven logeren,
dan zou dat op de duur toch niet te
vernujden zyn geweest en. daarom heb
lk beiloten wear hier terug te komen.
Zeg.ehdie foto boven de schoor
steenmantel hangt scheet en ik zie ook,
dat de twee foto-albums van plaats ver
wisseld zijn; die met de vergulde hoe
ken moet daar achter op tafel liggen.
«y keek critisch toe, hoe William een
en ander in orde bracht. Het meubilair
hier was niet zo mooi als dat bij Abby
Salt. Het vloerkleed Was tamelijk versle
ten en de stoelbekleding was smoezelig,
Maar hij was tenminste weer thuis. De
foto boven de schoorsteenmantel was een
vergroting van zyn trouwfoto hy een
ernstige jongeman fn een slechtzittend
pak en zü. Mary, een onopvallend lief
jong meisje met ballonmouwen en een
afschuwelijk hoedje op. Deze meubels
hadden ze indertyd samen gekocht Hy
knikte goedkeurend, terwyi hy om zich
heen keek, en zei;
Nergens is het zo goed tls in Je
eigen huis, William.
"s Avonds na het eten, toen ze alles
opgeruimd en afgewassen hadden, ver
telde William Katherine hot verhaal
over Emily Solt die aan de deur luis
terde. HU zat schetsen te maken van de
houten koe en had een blocnote op z'n
knieCn.
Ze is natuurUjk niet helemaal
wya, zei hy. Ik kon me slat
hoe mevrouw Salt het met haar uit
houdt. Alle keren, dat ik daar geweest
ben. loerde ze naar me door een spleet
van een deur of verdween ze net om de
hoek in de gang. Toch kan ik niet hele
maal met meneer Tattlecombe's testa
ment Instemmen. Hy heeft het zo ge
maakt, dat ik zyn zaak zal erven, heb ik
je dat al verteld?
Nee, zei Katherine.
Wel. dan doe lk dat nu. Hy ver- -
telde het me voor het eerst die keer
dat ik werd neergeslagen, toen ik vah
hem vandaan kwam. Je kunt le niet
voorstellen, hoe benauwend het is, als
menaen je vertellen, dat ze je Iets na
willen laten.
Vertelde hy je dat dié avond?
Ja. Hy zei dat mevrouw Salt er
warmpjes by zat haar man heeft haar
goed bezorgd achtergelaten en verder
zei hy, dat wi) de 2
werkt hadden, zodat hy het prett
ala lk zyn erfgenaam werd. Naüipriyk
heeft dit niets met ïmily Salt te maken
zoals hy haar ook gezegd heeft maar
ik kan er niets aan doen, dat het me een
onaangenaam gevoel geeft, dat zy er zich
over opwindt.
Ze heeft er helemaal niets mee te
maken, zei Katherine met nadruk.
(Wordt vervolgd).