Het Zwarte Meer
THIA
Plannen voor een zwembad
te Haastrecht
Mannen van grote verdienste trokken er op uit
Neêrlands grootste waterwildreservaat
Kerstbloemstukjes waa_t
Goudse Spetters
Onze bioscopen
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
CLOWNTJE RICK's AVONTUREN
FOTO-KRONIEK 1949
Ook badhuis in de
raad ter sprake
Wedstrijdprogramma voor a.s. Zondag
Voetbal
Korfbal
Naar onbekende landen en onbekende volken
Dienaren van de wetenschap
Door teleurgestelde liefde
aan het zwerven
H
In de kliniek van de Par ij se Dierentuin
EEN SCHOEN EN
SLOF
M0RLEX, de chimpansee onder
doktershanden
yWEEDE
BLAD - PAGINA 2
•GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 17 DECEMBER 1840.
Vervolg Stadcnieuwe
Friese hart ging open
Toneelclub van Fryske Krite
debuteert succesvol
Een suikeroompje, weduwnaar zonder
kinderen, maar met hulahoudeter. een neef
en een nicht, die ocanpjeiief nogal ddkwlj js
met een bezoek vereren. Ziedaar de ove
rigen* niet originele factoren, die atof in
overvloed boden voor een ..fleurlgh «Uk yn
trije bidriuwen". dat het ,*elskip Meilnoar
ien". de toneelclub van de Fryake krlte
alhier gisteravond in het Veemarktreetau-
Tant op verraaaend aardige manier voor
het voetlicht heeft gebracht. Zo maar.
voor de gezelligheid. De Friese vereniging
ln onze stad bestaat nog maar enkele jaren
en ..Meltnoar ten" (Samen één) ia pas in
November een jaar oud geworden. Het
gezelschap etaat dus eigenlijk nog maar
ln de baby-adhoeptjes. Maar het ia zeker
weC een zeer voorspoedig opgegroeide
bab- tie op het terrein van het Goudse
Sm? -toneel een wija woord kan mee
praten.
Maar.het kindje praet Fries. Voor de
toes-'- uwer* van gieteravond vu dit
•dht geen bezwaar. Juist om eens onver
valst rie* te horen spreken en om in de
Friet sfeer te leven, zij het elecbta voor
enige iren. waren de leden van de Fryake
Krite allen van huie uit zelf Friezen,
bijeen gekomen. ..Wij wensen beeliat geen
afscheiding met de niet-Frlezen. tussen
■wie wij leven en weTken". zo betoogde de
voorzitter, de heer O. Atema. in zijn wel
komstwoord, ..onze vereniging wil alleen
gezélliga avonden verzorgen in Frieae
sfeer".
Er moet voor de leden van de vereni
ging. die de uitvoering van het blijepel
..Skjin-skip" op zich hadden genomen durf
nodig zijn geweeet om dat te doen.
Want het ia een delicate zaak om toe
schouwers van zeer uiteenlopende leeftijd,
en een evenzeer verschillende geestelijke
ontwikkeling, die alleen dit gemeen heb
ben. dat zij op Friese grond geboren zijn,
•en hele avond aangenaam bezig te
houden.
Toch ds dat aan „Meilnoar ien" gelukt.
En hoel
Het toneel stelde voor een doodgewone
kamer (meer compleet mèt Frieae klok).
In een atoel de rijke rentenier-boer. die
zijn iheuimtiek niet kwijt ken raken.
Door de kamer loopt zijn huiehoudster,
lang. recht, nooit pathetisch, maar altijd
boeiend, ondanks, misschien zelfs dank zij
de onelegante zwarte jurk. Men moet een
Friezin zijn om met zó weinig gebaren en
met een gezicht, waarop zelden bewogen
heid te lezen was. zo'n indruk te maken en
dan bovendien die indruk gedurende een
toneelstuk, dat bijn# drie uur duurde, te
handhaven.
Naast haar waren het vooral de boer
«elf en zijn vriend, die met hun diepzinnige
opmerkingen en trage manier van doen.
de juiste sfeer troffen. En dan Sytake. dat
jolige, vriendelijke ..faemke". dat van de
stijve Jeltsje heel wat t« verduren heeft.
De Friezen, die in onze stad wonen, heb
ben hun hart kunnen ophalen aan dit
toneel. En niet de Friezen alleen.
Een zangkoortje van de Krlte zong aan
het begin van de avond enige Friese
liederen.
Positie ambtenaren na
souverelniteitsoverdracht
De Vereniging van ambtenaren bij het
binnenlands bestuur ln Indonesië heeft
een brochure „De ambtenaar bij het bin
nenlands bestuur in Indonesië en de sou-
vereiniteitaovsrdracht" uitgegeven, van
de hand van de heer J. Heemstra ta
Gouda, bestuurslid van de in Den Haag
gevestigde vereniging, ln welk overzicht de
schrijver de kwestie der nieuwe rechts
positie van de Nederlandss ambtsnaren in
Indonesië bespreekt en hun vrijwaring
tegen ondragelijke posities vraagt.
Advertentie.
Onze
rijn weer magnifiek. Telefoon 2S5I.
Loop der bevolking
Gevestigd: Mw. A. J. Dernee van Mep-
pel naar Kleiweg 37; P. A. Teerling <6
pers.) v Hummelo en Keppel n. Da Costa
kade 106; J. Glasbergen (2 pers.) v. Leiden
n. Kerkhoflaan 7; T- O'Brien v. Engeland
n. Onder de Boompjes 127; Mw. J G. de
Hoest v. Amersfoort n. de la Reijlaan 40;
A. A. J. Buijs v. Beverwijk n. Kleiweg 24;
A. C. Besems v. Rotterdam n. P. C. Both-
straat 08. L. B. Koratanje (5 pers.) v.
Katwijk ad. Rijn n. Da Costakade 144;
P Korstanje v. Katwijk ad. Rijn n. Da
Costakade 114; Mw T. J. Borsboom v.
.Woerden n. Gr. Florieweg 77; H Burgers
(5 per».) v. BrieUe n- Da Costakade 110.
Vei trokken: G. W. Dernee van Gouwe 48
».ir Austr.liü; Mw. W. J. Merbi»-Eojb«-
ling v. Kievitstraat 17 n. Australië; Mw.
C Spek v. de la Reijlaan 40 n. Leidechen-
dam „Hulp en Heil"; Mw. H. Kleef v. de
la Reijlaan 40 n. Leidschendam „Hulp en
Hell"; Mw. A. A. Koster v. Lange Dwars
straat 40 n. Waddinxveen. Zuidkade 87;
Mw. E. Trsnning-Veenhoven v. F. W.
Reitzstraat 18 n. Sneek. Dr Bosstraat 13;
C Doeve (2 pera.) v. Groenendaal 110 n.
Den Haag, Goudenregenstraat 199; J. Tak
v Bockenbergstraat 7 n. Rotterdam. Werk-
hóefstraat 11a; Mw. B. F. Rozestraten v.
Graaf Florlsweg 77 n. Hengelo St. Ger.
Majella Ziekenhuis; Mw. T. A. B. Essink
v Graaf Florisweg 77 n. Den Haag. Kliniek
Bethleheim; J. W. Breeman v. Burgvlist-
kade 34 tl Leiden, Marnixstraat 11. Mw.
M H. J. Timmermane-Dellevoet v. J. P.
Heyestraat 0 n. Utrecht Busk. Huëtstraat
B bis; H. F. Timmermans v. J. P. Heye
straat 9 n. Boxtel. Stationsplein 3; G. C.
M. van Dijk v. Kleiweg 24 n. Wieringer-
meer Slootdorp. Brink 1.
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde
75 Jaar geleden.
B. en W. van Gouda herinneren alle be
langhebbenden aan hun verplichting tot
het doen van aangifte ter inschrijving
voor de nationale militie. B. en W. roe
pen op tot de inschrijving hen. die in 1888
zijn geboren en die woonachtig zijn in de
wijken A tot en met I op 24 Januari 1878
en hen. die wonen in de wijken I tot en
met T op 25 Januari 1878. Een ieder ia
gehouden te zorgen, dat hij bij de in
schrijving wijk en nummer van rijn woon
plaats kan opgeven.
M Jaar geleden.
Het ijs ia al aterk, dat in Gouda esn
avondfeest van de IJsclub „Gouda en
In tal van omliggende plaataen wedstrij
den op de schaata zijn gehouden.
28 Jaar geleden.
Uit Boakoop: Op 10 December zal in de
Geref. Kerk alhier-het nieuwe orgel in
gebruik worden genomen. Bij deze gele
genheid zal de heer Leo Mens, organist
ln de Nieuwe Kerk en leraar aan het con
servatorium te 's Gravenhage, het orgel
bespelen.
Boskoop
GOUDA: LANGE T1ENDEWEG 53, TELEFOON 3485.
HOKUS POCUS
Wett u nog, dat een paar weken ge
leden ome gemeenteraad in zak en at zat?
Er was toen plotseling een tekort op de
begroting van zoiets als anderhalve ton.
Terwijl men dacht, dat men de zaak
sluitend had.
En nou kan ik niet zeggen, dat deze
fl//aire van zo-heb-je 't en zo-heb-je 't-
niet een grote indruk op m'n stadgenoten
heeft gemaakt. Ik heb zo eens hier en
daar geïnformeerd naar de gevoelens.
Over 't algemeen vond men het sneu voor
de wethouder van financiën, zo iets van:
jammer, hij was bijna klaar en toen kwam
grote broer en die gaf er een schop tegen
en daar lagen de blokken. En wat die
anderhalve ton betreft: och, die zou er
wel komen: wat is nou vandaag de dag
een ton? M'n ouwe vriend Willem zei:
Den Haag heb z'n eige weer 's vergist. Ze
hebben by het rekenen natuurlyk de
komma verkeerd gezet. Daar had ik vroe
ger ook al zo'n last mee.
Nee, 't was ons niet aan te zien, dat
onze stad een financiële kater te boven
moest komen. Alleen m'n buurman. Die
kijkt maar somber de laatste tijd. Ik heb
hem er eens over aangesproken, want
we zijn er voor om de weeën van deze
tijd tesamen te torsen.
,,'k Zie de toekomst maar donker in.
buurman," zei hij. Als het zo doorgaat,
degraderen ze nog".
Laat hij het nou over z'n voetbalvereni
ging hebbenDaar schijnen ze ook een
tekort te hebben: aan doelpunten.
Ja, zo heeft ieder z'n zorgen. Maar onze
goede stad is nou van éin zorg af. Den
Haag is weer aan 't goochelen gegaan en
hoepla, het geld is er weer. De wethou
der kan z'n kunstig bouwsel weer in
elkaar zetten, het is hem van harte
gegund, 'k Zou dat geld mpar dadelijk
opvragen: binnen is binnen.
Maar nou is er vieer een zorg by geko
men: toie is <ie beste hoofdgaardeniér?
Zoek dat maar eens uit met zeshonderd
sollicitanten. Anders een pracht woord:
hoofdgaardenierdat staat vierkant op
z'n benen. Buitenlanders hebben ook zin
in het baantje: gaarden is blijkbaar een
aantrekkelijk beroep. Ik denk. dat ze
allemaal op datliggeld afkomen: dat lijkt
me ook een gemakkelijk te verwerven
verdienste.
JAN TERGOUW.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gemeente. St. Janskerk
(Achter de Kerk 5) 10 uur da J. J. Koning,
8 uur ds G. Elzenga. Westerkerk (Emma-
straat 33) 9 en 10.30 uur da G. Boer. 8 uur
ds J. J. H. v. d. Ree. Rotterdam-Zuid.
Kinderkerk (Zeugestraat 38) 10.15 uur mej.
L. v. d- Berg.
Ver. van Vrijz. Ned. Hervormden (Pe
perstraat 128) 10.30 uur ds mr H. van
Ewijck. Stolwijk.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizer
straat 2) 10.30 uur dr W- R. M. Noordhoff,
Haarlem.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10
uur ds J. van Leeuwen. Schiedam.
Oud Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30
en 6 uur pastoor G. P Giskes.
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en S uur
da A. NIJhula.
Geref. Kerk art. 31 (in Chr. Geref. Kerk.
Gouwe 141) 8.30 en 3.30 uur ds G- Koene
koop.
Geref. Gemeente (Stationsplein 18) 10
en 5 uur dr C. Steenblok.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe 141) 10.18 en
5.15 uur leesdienst.
Nederd. Geref. Gemeente (Zeugestraat
38) 8.30 en 5 uur da Joh. van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23)
10 en 5 uur ds H. C. Leep, Rotterdam.
Dinsdag 7.30 uur Bijbellezing ds J. L van
Wijk. Zaterdag 7.30 uur bidstond.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 uur
Heiligingsdienst. 6.45 uur openluchtsamen-
konvj; Markt, 7.30 uur verlossingasamen-
komst. Leidsters kapiteines E. Geutjes en
M. Meijerhof.
Kerk van Jezus Christus van de Heili
gen der Laatste Dagen (Spieringstraat
49) 8 uur dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Achter de
Kerk 10) 7.30 uur dr A. Manussen, Zeist.
Burgerlijke Stand
Geboren: Dirkje, d. v. L. van Weenen en
D. Rietveld. Vogelplein 6; Neeltje Cathe
rine. d. v. J. G. Stolk en M. Wildschut,
Vondeletraat 27; Rudolf, z. v. C. G. de
Jong en A. E. de Bruin. Krugerlaan 88:
Willem Matthijs. z. v. G. N. van der Wiilik
en C. J. de Jong, Tollensstraat 44.
Ondertrouwd: A. D. Swaneveld en W.
van der Wolf; J. P. Massar en C. Dazler;
A. L. Verstoep en C. C. A. A. Wulffraat;
F. van den Berg en D. Rietveld: J. J. Ge
luk en T. van Leeuwen: A. F. Schenk en
S. P. Grootendorst; J. Blijenberg en A. C.
van Benten.
Overleden: Cornells Bosoh. 70 j.; Gerar-
dus Jdhan Frederik Tijasen, 84 j.
DE ZESDAAGSE.
Thali» Theater. Joe Brown la haast
alweer een vergeten filmstuk geworden,
dat ln het museum der filmdwazeh als
Buster Keaten en Harold Lloyd (die zich
echter weer voor een nieuwe film heeft
aaftgemeld) is opgeborgen. Joe's glorietijd
was ..die van de zesdaagse" en deze film
behoort dan ook tot de beste, die er van
Joe Brown in omloop zijn. Thalia geeft u
nog eens de gelegenheid om u met deze
kolder-ln-blik te amuseren.
Avonturen van O'Flynn
Reünie Bioscoop Misschien basts an
ze alleen maar in de fantaste van rö«naft
en scenarioschrijvers, die mensen, wié het
avontuur al# het ware naloopt. Zulke
mer.een als O'Flyrm. de jonge Ierse edel
man. die na avontuurlijke zwerftochten,
naar zijn groene eiland terugkeert en daar
weer meteen met zijn neus in de boter
valt. En toch ia het vaak aardig die avon
turen. hetzij lezend of kijkend, mee te
maken. Ook die van O'Flynn. die net re
patrieert als Napoleon een Invasie in
Engeland van plan ie. Ierland daarvoor als
springplank wil gebruiken en door zijn
agenten, mitsgaders een vijfde colonne, de
zaak laat voorbereiden. Amper heeft hij
beide voeten op vaderlandse bodem, of
O'Flynn 2it sl midden ln de verwikke
lingen. die ln snel tempo tot een lawine
aangroeien. Vechtend, rijdend, springend
en klimmend gaat O'Flynn langs en door
allerlei gevaren en verschrikkingen, maar
ook beminnend en dichtend, op zijn weg
heeft hij de vrouw van zjjn dromen ont
moet. Maar die is de verloofde van zijn
grootste tegenstander, een dubbel «pel
spelend Engels officier. Natuurlijk loopt
de geschiedenis uit op een happy-end. Een
drievoudig nog wel; de landing der Fran
sen wordt dank zij O'Flynn verijdeld, de
-verraderlijke officier ontmaskerd en de
schone prinses veroverd. Doch eer men
daar aan toe ia. heeft zich heel wat afge
speeld. dat in spanning houdt en vermaakt,
want Douglas Fairbanks, die zelf dit film
verhaal bouwde, heeft er veel fijne humor
door gemengd. En al heeft de hele geschie
denis in wezen weinig te betekenen, ze
brengt ontspanning. Douglas Fairbanks
speelt zelf de hoofdrol en het is er hoe
kan't ook anders een die hem ligt. De
schone prinses wordt gespeeld door de
nieuw-ontdekte «ter Helena Carter, die
stellig talent toont. Voorts treden om.
Richard Greene en Patricis Medina op de
voorgrond.
Levensdrang
Schouwburg Bioscoop. Het ls maar
het beste, dat men zich niet door deze
titel, die als een loden gevaarte op een
mens afkomt, laat afschrikken. Maar Feo-
dor Petroff, rechter ln het keizerlijke Rus
land, zou kunnen opmerken, dat juigt de
drang om te blijven leven hem tot deze
houding van dubbelschuldlge bracht. HIJ'
voelt voor Olga, de houthakkersdochter
een liefde en aan^zlen ze even schoon
als geraffineerd ls. gebruikt ze kunsten,
die al zo oud zijn alaSie vrouw zelf. Men
ziet: er komt hier geen gloednieuw gege
ven te voorschijn, Iedere onderlegde lezer
zal motieven en handelingen kunnen aan
treffen. die herinneren aan onze beste
romans. Maar het geheel wordt zo, we
zouden haast zeggen charmant, gespeeld,
dat de film tot het eind boeit. Wat een
kostelijk type is er gemaakt ven die
domme, naïeve adellijke kasteelheer, dte
natuurlijk ook slachtoffer wordt van vrou
wenlist. Linda Darnall was echter ondanks
haar sobere kledij geen houthakkersdoch
ter en George Sandera zal nooit een
he-man-nummer-één worden, doch hij
verrast wel door houding en mimiek. Als
achtergrond voor dit drama heeft men
Rusland gekozen, maar dat kan geen zor
gen baren, want het is een soort Holly-
wood-Rusland. Ondanks het onbevredi
gend slot zaten de toeschouwers nog op
hun stoelen, toen het woord einde ver-
icheen Die aandacht komt hoofdzakelijk
voor rekening van de regie, want die was
best.
PLAATSELIJK NIEUWS
ZONDAGIDIBNIT DOKTOREN
Van Zaterdagmiddag 3 tot Maandagochtend
I uur zijn aanwezig de arteen:
Krlmpenerwaard: O- J. Barten ta Schoon
hoven. tal. K 1133-331: A-, Blom te Krimpen
a.d. IJ wel, tel. K 1M8-185; Joh. Boumsn te
Gouder.lt, Ml. K 1IÏ7-JU; J.
Grient te Bergambacht, tel. K 1135-211.
Boskoop. C. H. Film. tel. 31.
Haastrecht, Polsbroek en Oudewateri T.
I. j. A. Bonga ta Haastrecht, tel. X 1531-303.
Moordrecht en Nleuwerkerk a.d. IJssslt J.
D. van Westendorp te Moordrecht, tel. X
"waddinxveen: 3. W. H. Helleman, te^ 37».
Zevenhuizen en BlelswUk: J. Tol te Bieis-
wljk. tel. X 1*2-100..
Bergambacht
Vriendschappelijk. De gehouden
vriendschappelijke wedstrijd tussen de
Bergambachtse damclub en die van
Schoonhoven had 'tot resultaat: A. Post—
C. Koppenol 0—2, D. van den Berg—H.
Bruggeman 2—0, M. Scholten—J. Zijder
laan 1—1, C. Deelen—D. Herkhof 2—0, F.
den Ouden—H. Muilwijk 1—1. A. C. P. de
Langen—A. Bezemer 2—0, Jac. Speksnij
der—L. Boreh 2—0, L. Noorlander—L. de
Haan 1—1, W. Kroone—Bitter 1—1, B.
Vermeij—P. Mulder 2—0 en P. Vermast—
J. Kamer 2—0. Bergambacht won met
16—6.
Geen „poflicht" meer.
Dinsdagavond zal een raadsvergadering
worden gehouden. De agenda vermeldt
als belangrijkste punt het voorstel van
B. en W tot algehele tariefsherziening
voor de levering van electWsche stroom.
Indien dit voorstel wordt aangenomen
zullen voor de llchtverbruikers de stroom
begrenzers worden afgeschaft, zodat dan
aan het „poflicht" een einde komt.
HOOFDPIJN?
Mijnharde Hoofdpijnpoeders. Doos 43 ct.
Mijnharde Hoofdpijntabletten. Koker 73 cc.
703/04 Op een morgen, toen ze uit bed
kwamen en zich gingen aankleden, liep
Bunkie opeens naar het raam en riep:
O. kijk eens, Rick.het heelt van
nacht gesneeuwd I
Je warempel, het was zo. Op het kozijn
lag een dikke laag sneeuw opgehoopt. En
overal, waar ze keken, waren daken en
straat met zo'n mooi wit kleed bedekt!
Fijn! juichte Rick. Nu kunnen we
lekker sneeuwballen!
Ja. zei Bunkie. Laten we maar gauw
opschieten, dan kunnen we vóór echool-
tijd nog wat spelen!
Ze watten zich en kleedden zich gauw
aan. Toen renden ze naar beneden en naar
buiten. De aneeuw was mooi droog, niet
van die natte aneeuw. die direct wegsmelt
als je ze oppaktIn 'n ogenblik hadden
ze ieder wat mooie sneeuwballen gedraaid,
en toen begon het eneeuwgevecht!
Rang! riep Rick. Die zit, Bunkie 1
Pata! lachte Bunkie. Die is ook raak!
Om beurten raakten ze elkaar met de
zachte, koude ballen. Toen ze naar bin
nen gingen, moesten ze zich eerat eens
flink afkloppen....
Kérkconeert vin Hosanna.
Onder leiding van haar dirigent Willam
Hülamann uit Gouda, gaf de Chr. Ora-
tóriumverenlging „Hosanna" een kerk-
concert in de Ned. Hervormde Kerk.
Instrumentale medewerking aan dit
concert verleenden de organist Wim
Sevinga uit Ermelo, de fluitist Hans de
Groot uit Utrecht en de cellist Max Wer
ner uit Utrecht. Al» uagsdUtt tred op de
tenor Henk Emmink uit Utrecht. De be
geleiding van het koor werd verzorgd
door het Strijkorkest uit Gouda.
Uiteraard gaf deze samenwerking een
zeer afwiiaélend programma. Naait orgel-
soli van Pafchélbel en Bach bracht het
koor ten gehore de Cantate ..Da» Néugê-
borene Kindeleln" van Buxtehude en hét
Koraal uit het Weihnachtaoratorium en
het „Goria in Excèlsis Deo", béide van
Béch. De uitgevoerde werken bestonden
overigens hoofdzakelijk uit werken van
Bach. o.a. de sonate in g klein voor fluit,
cello en orgel.
Het hoeft geen verwondering te wék
ken, dat een dergelijk programma door de
aanwezigen met grote aandacht werd ge
volgd.
Bloemenveiling. Cottp. vereniging
„De Boakoopse velling", 16 Dec. Rozen
fr. bloemig per boa: Pechtold ƒ1.80—2.40,
etter Times 2.40—2.80, Roiélandis
4.80—6.60. Gemengde rozen 1.40. Dl-
veraen per boe: Mehoniabled 0.36—0.58,
troa-Chryaanten ƒ0.20—0.20, ld. gemengd
0.45.
BeshulstvelUng. Ook gitteren was er
weer ruime aanvoer van Keritertlkelen.
Er waren tal van kopera, doch er werden
lagere prijzen gemaakt. Hulat met bes,
le art. ƒ3.20—5.10. ld 2e art. 1.40—1.00.
ld. goudbont ƒ1.70—3.20, id. zilverbont
2.70—3.30, Blauwe spsrregroen 1.10—
140. Snijgroen ƒ0.30—0.70, allea per kg.
Diversen per stuk: Shlmmia met bes 1.20
—1.80, Sparrebomen ƒ1.50, id. boompjes
ƒ0.40—0.70. Kerststukjes 1.40—1.70. Hulst
struiken met bes 1.80—1.00. De handel
was vlot.
Tavsnu speelde „lehaktls".
Voor het goed bezet verenigingsgebouw
aan de Rozenlaan gaf da toneelclub
„Tavenu" een uitvoering.
In verband met de Heijermansherden-
king werd van deze acteur opgevoerd het
bekende toneelstuk „Schakels", spel van
de huiselijke haard in vier bedrijven. Er
werd wederom goed spel te zien gegeven.
Het hartelijk applaus na elk bedrijf was
ten zeerste verdiend.
Een geanimeerd bal was het slot van
deze geslaagde avond.
Burgerlijke Stand. Geboren: Hendrik,
z. v. Teunis de Bruin en Pleternella Se-
pers.
Ondertrouwd: Geerlof3v. d. Bijl 29 j. en
Teuntje van Marle 22 j.
Gebouwd: Pieter Cornelia Grootendorst
26 j. en Maartje Kerkhoven 25 J: Jacobus
Johannes Vermeulen 41 j. en Maria Cor
nelia Brénd 36 j.
Overleden: Christina Helena Wilhelmina
Verkade 79 J., weduwe van Hugo Melis
HsrdijzefPieter Grootendorst 48 J-, echtg.
van Sijtje van Tol.
Gouderak
Muziekuitvoering. Het mutlekkorps
„Caecilia" gaf ln da zaal van de heer
Binnendijk een uitvoering, die goed ge
slaagd ia- Het muzikale programma werd
vlot en goed afgewerkt. Het toneelstuk
„De Stier van Califomlë" wend door
Moordrecht» toneelgroep uitstekend ge
speeld. Heden zal de uitvoering herhaald
worden.
Boven begroting. B. en W. hebben
gisteren aanbesteed het rloleren en op
nieuw bestraten van de Veeratraat ter
lengte van plm. zestig meter. Ingekomen
elf biljetten, laagste inschrijver W. v. d.
Laak te Gouda voor 5205. hoogste P. v.
d. Dool te Ammerstol voor 7344. Het
werk wordt niet gegund, daar de laagste
inschrijving boven de begroting lift.
Moordrecht
Burgerlijke Stand. Ondertrouwd: H. van
Mourlk. 20 j. te Waddinxveen en M. W.
Dirkzwager. 22 j.
Getrouwd: G. J. Luljtjea. 30 J. en N.
Knoop. 24 j.
Overleden: A. <U Wilde. U J.. wed. van
P. Tuinder.
Blindenbond goede avond.
In hotel Het Posthui» hield de Neder
landse Blindenbond een propaganda-
avond, welke bijzonder ls geslaagd. Mede
werking verleenden d» blinde solisten
Hetty Engeltjes (zang) en Thierry van
Diest (piano). Voort» een dameskoor sa
men gesteld uit leden van de gemengde
zangvereniging „Advendo". Nadat burg
meester Brandt de avond geopend nad,
zong het dameskoor enkele liederen.
Thierry van Dieat speelde het Improptu
opus 00 no. 2 van Schubert en 8 walsen
opu* 30 van Brahms.
Na de pauze 5 Etudes van Chopln en
Ballade opia 23 van dezelfde componist.
Hetty Engeltjes verraste met een uit
stekende »tem en goede uitspraak. Voor
de pauze zong zij enkele liederen van
Bach, een aria uit Der Meaaiaa en uit
Theodore, het Ave Maria van Cherubiijl
en bekende liederen van Catharina van
Renttes. Haar voordracht in het Zonnelied
liet niet na een diepe indruk op de aan
wezigen te maken. Een langdurig applaus
was haar deel. Op de hem zo bekende
wijze hield de bondapropagandlat Joh. van
den Berg zijn propagandarede. terwijl hij
na de pauze onder grote aandacht „De
Zaaier*' 'declameerde, uit het werk van
de blinde dichter Frita Tingen. Nadat da
begeleider van het gezelschap de film
„Wakende Ogen" had gedraaid, aprak de
burgemeester een slotwoord.
DAMMEN.
Voor de wintercompetitie van de dam
vereniging Moordrecht werden de volgen
de wedstrijden gespeeld: H. AdmiraalA.
van Kerkhof afgebr.. P. Twlgt—G. de
Bruin 2—0, A. van der Ree—M. C. Ter
louw 2—0, J. Blom—G. M. van J ever en
0—2. De stand in de competitie ia thans
onder de eerst vijf: 1. G. M. van Jeveren.
2. P. Twift, 3. A. van der Ree, 4. C. Ter
louw. 5. P. Palagraaf.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk: 10 uur
da J. van der Winden uit Naaldwijk.
Ned. Herv. Evangelisatie op Geref.
grondslag 10 en 6.30 uur de heer H.
Ockerae.
Geref. Kerk: 8.30. 10.30 en 6.30 uur
leesdienst.
Oud Geref. Gemeente: 10 en 4 uur lees
dienst.
R.K. Kerk: 7.30 en 10 uur H. Mis, 8 uur
Lof.
Schoonhoven
„Het H«galand". Het aantal belang
stellenden. dat de Nutszsal moest bezet
ten. was maar zssr klein, toen ar films
vertoond werden over het werk en het
doel van de Stichting „Het Hogeland".
Nadat ds De Ruiter de avond met een
kort woord had geopend, werden enkele
films vertoond waarbij men een niet al
leen duidelijk beeld kreeg van hst reclas-
•eringswerk van deze Stichting, maar ook
van het werk der Stichting op het terrein
van drankbestrijding, daken en ouden
van dagen.
Burgerlijke Stand. Geboren: Johan-
nus Arie Eliza, z. v. C. van Buren «n J.
Vink; Cornelia, d. v. M. van Klaren en
G Kuijf.
Ondertrouwd: H. J. Kouw 26 j. en M.
Stalenburg 28 J.
Dè „Goudsche Courant" haeft nog een beperkt aantal exemplaren van twee
uitgaven, waarvan U plezier zult beleven en.die niet duur zün.
Deer ia In de eerste plaats dat aardigs boekje, waarop de jeugd to bijzonder
gaateld la, h«t vierde deel van
Pi-ij» «lechts vijftig cent
En verder la er die mooie uitgave, die de belangrijkste gebeurtenissen van het
algelopen jaar in beeld bréngt en voor U de herinnering er ean zei bewaren, de
een jaaroverzicht met een groot aantal fraaie foto's.
Prijs afgehaald slechts 1.35
Twee uitgaven, die uitnemend geschikt zijn voor een geslaagd Keratgeachenk.
Zolang de voorraad strekt zijn belde werken verkrijgbaar aan one Bureau,
Markt 31. Ja
Haaetrecht
In de Donderdagavond gehouden raads
vergadering van Haastrecht werd be
noemd tot lid van het burgerlijk armbe
stuur de heer F. W. Gronert en tot lid
van het armbestuur van Roosendaal, da
heer M. van Vliet, beiden aftredend.
Bij de behandeling van de gemeente
begroting vroeg de heer Faaij naar de
woningtoewijzing voor 1950 en hoe het
staat met de industrieterreinen, voorts of
reeds belangstelling bestaat voor het in
dustrieterrein, of bekend ia, dat een
autobusondernemer in deze gemeente ter
rein zoekt en verder.' hoe het staat met
de restauratieplannen van het raadhuis.
De heer Broere wees op het fonda van
de Knegtsbo8*e, dat in het belang van de
volksgezondheid moet worden aangewend.
Een naburige gemeente krijgt een bad
huis, wellicht ls hier ook iets dergelijks
tot stand te brengen en kan hiervoor dit
fonds worden aangewend. Sprekér be
pleitte de Invoering van gezinshulp in
principe in die richting werken. Voorts
had hij vernomen, dat de restauratie
kosten van het raadhuis zo hoog zullen
worden, dat men van het plan maar af
zag. Hij brak een lans voor de bouw van
nieuwe woningen ook te Stolwijkersluis.
-Spreker had vernomen, dat men bij -ver
dere woningbouw vreesde, dat wellicht
woningen leeg zouden blijven staan. Zo
pessimistisch is hij' echter niet, daarvoor
ia hier de nood 'te !|oog.
De voorzitter, burgemeester Lepelaars,
antwoordde de heer Faaij. dat omtrent de
Woningtoewijzing voor 1950 nog niets be
kend is. De onteigening van het Industrie
terrein is nog in behandeling, het Is du»
voorbarig hierop vooruit te lopen. Met
de wensen van de autobusondernemer zal
het gemeentebestuur natuurlijk zo moge
lijk rekening houden. Aan de heer Broere
antwoordde de voorzitter, dat als de raad
hierop prijs stelt, een plan voor een bad
huis zal worden voorgelegd. Er bestaan
hier echter ook plannen vobr een zwem
bad. B. en W. zullen dit nader bezien. De
kwestie van de gezinshulp moet van par-
tlcuiere zijde naar voren komen, waarna
de gemeente kan helpen. De voorzitter is
van mening, dat Stolwijkersluis zeer zeker
woningbouw toekomt en dit gedeelte ge
lijk met de rest der gemeente moet wor
den bedeeld. Er ls echter een moeilijk
heid. n.l. het uitbreidingsplan voor Stol
wijkersluis. dat in oorlogstijd gereed
kwam en waarvan de herziening op ver
zoek van de provincie is aangehouden in
verband met de nieuw geprojecteerde
weg en brug. Bij verdere nieuwbouw be
hoeft z.i. geen vree» te best*»n.
Inzake de restauratie v»n het raadhuis
is een ontwerp ontvangen, waarvan de
kosten hoog'Zijn, n.l. ƒ74.000. Bij dit plan
bestaat nog het bezwaar, dat de secre
tarieruimte te klein blijf en het vele ln
dit plan gestoken geld wellicht niet ver
antwoord zou zijn. Daarom komt hierover
thans nog geen officieel vooratei. Er ls
een nieuwe indeling gevraagd Inzake^ de
slootvervuiling te Stolwijkeraluls zal dn
samenwerking'met Stolwijk het nodige
worden verricht.
De heer Fraaij vroeg of de rattenverdel-
ging resultaat heeft, waarop de heer Smit
zeide, dat er wel veel ratten zijn ver
dwenen, doch ook weer veel terugkomen,
omdat niet allfc inwoner» doelmatig Mede
werken aan de bestrijding. De heer Moons
achtte het noodzakelijk, dat het gif op de
juiste plaatsen wordt gebracht en hij was
van mening, dat het langs de IJasel niet
wel mogelijk zei zijn alle ratten te ver
delgen. Voorts vroeg de heer Faaij of ten
aanzien van de straatverlichting nog
nadere plannen bestaan. De voorzitter
deelde mede. dat op kruispunten enkele
nieuwe lantaarns zijn geplaatst en een
proef ls genomen met nieuwe lampen,
welke een goed effect hebben.
De begroting werd zonder stemming
vastgesteld, sluitende In ontvangsten en
uitgaven op 170.770 en een post voor
onvoorziene uitgaven van 10.613.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk: 10 uur
ds W. de Voogd van der Stresten. Ned.
Herv. Geref. Evangelisatie: 0.30 en 6 30 uur
de heer H. Zegt te Gravenhege. Geref.
Kerk: jo en S 30 uur de heer Gomare te Bot
terdam.
Moezkapelle
Bedankt. De Geref. Gemeente hitr
ter plaatse ontving opnieuw een teleur
stelling want cand- A. Vergunst te Lel
den nam het beroep naar Zelat aan en
bedankte derhalve voor h»t beroep naar
hier. Maar niet alleen Moerkapelle kraeg
een bedankje, want aangezien de heer
Vergunst het recordcijfer van 30 beroepen
behaalde, moest hij nog 28 andera ge
meenten eveneens teleurstellen.
Ouderkerk a. d. IJssel
Burgerlijke Stand. Ondertrouwd: Wil
lem Arie Verboom 32 j. te Gouderak sn
Cornelia Otterspeer 28 j.
Gehuwd: Arie Lingen 22 j. en Johanna
Ariaantja Heuvelman 20 j.
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk,
Dorp: 9 30 u. da H. Ewoldt, Alblasserdam;
6 30 u. da G. Boer. Gouda. Wijkgebouw:
9 30 en 6.30. u. de heer A. de Redelijkheid.
Geref. Kerk: 9.30 en 6.15 u. da A.
Vreugdenhll, Nleuwerkerk (z).
Waddinxveen
Beroep. De J. Zwijnenburg. Ned. Herv.
predikant t» Huizen (N.H.). die een beroep
ontving van de Ned. Herv- Gemeente al
hier, bedankte voor het beroep naar
Groot- Ammers.
Damoverwinnlng. Voor de competi
tie werd gespeeld T.O.GBoskoop II
11—9. Jac. Droog—J. Mesman 1—1, Alb.
v. ArdtnneGlacemborg 11, Ady. Com-
peer~A. M de Jong 1—1, A. Janmaat—
G Luiten 1—1. Th. v. d. Starre—H. C.
Trlmp 0—2. M. Jasper*—W. A. Otterloo
2—0, G. Bosman—A- N. v. Tol 02. J. W.
TlllemansCh Marcand 11, H. v. d.
Kroeg—D. V. Wijk 2—0. A. Perridon—H.
Binkhuize 2—0.
Zevenhuizen
Behandeling van begroting.
De burgenjeetter heeft de leden van da
raad bijeengeroepen tegen - Donderdag-
avond halfacht. De agenda vermeldt o-.m.
een voorstel tot vaststelling van de ge
meentebegroting voor 1950 en vooratei tot
voorlopige vaststelling van het uitbrei
dingsplan Oud Verlaat.
KERKELIJKE MUTATIES.
Ned. Herv. Kerk. Benoemd tot predi-
kent-directeur van het Diaconessenhuis
te Emmen da J. C. Brokken, legerpred.
te Schoonhoven, die deze benoeming ook
aannam.
Aangenomen naar Meeden da A. Ho-
j man te Grotebroek.
Bedankt voor Beilen da P. de Hoop t»
Gramsbergen; voor Hoevelaken ds L.
1 Brasser te Rijssen.
Ksrst» Klus»
WEST I
Hsarlsm—HDVS
VSV—Zeeburgia
Sparta—DOS
KFC-ADO
Feljenoord—Blauw Wit
WEIT II
Da VolewUcker#—Xerxas
DWS—EDO
HBS—'t Gooi
AJax—Neptunua
SVV—RCH
OOST
Zw. Boys—Ensched Boys
Go Ahead—Hengelo
Quksk—Wapeningen
AOOVV-NEC
Enachade—Heracles
ZUID I
VVVHelmond!»
Bratoantla—NOAD
Sltt. BoyUmburgia
MW—Xerkrade
RBC-VVV
ZUID II
Longa—TSC
Willem II—Eindhoven
NAC—Juliana
NOORD
Heerenveen—Be Quick
Friesland—Leeuwarden
Achilles—Sneek
velocJtes—HSC
GVAVFrisla
WE8T I
Tweede Klasse
At Alcm Vlctrix—DWV
AFC—HVC
Vriendenschaar—Elinkwlik
Volendam—De Spartaan
UW—Rapiddtis
B: Hercules—ZFC
WA—Watergraafsmeer
velox—wfc
WestfrielaOSV
TOGStormvogel»
WR»T n
Tweede Klasse
vue-
UVS—Unitaa
B: Fortune—MW
ODS—COtl
Gouda—RFC
DHC—Excelsior
Slledrecht—Emma
Derde Klasse
A: TYBB—Roodenburg
HBC—Alphen
HFC—Wassenaar
Hllbnen—RKAVV
GSV—Tonegldo
B: Blauw Zwart—FSV Prat.
BMT—Texa#
VDL—VCS
HPSV—GDA
Cs RVCLFC
postduiven—Olympia
Westerkw—LaaJckwirtl#/
ONA-VFC
Moordrecht—VIOS
Di HOV—Leonid»»
Hillesluls—DHZ
H van Holland—DCL
BD8—Concordia
VOC—Spartaan
Zwtjndrecht—Ursua
SVW—De Miieschen
CKC—Slikkerveer
Dubbeldam—Fluks
papendrecht—The Ria. Hope
Vierde Klasse
'Al BSM-ASd
ATOblpel-LDWB
Teyllngen—Lisse
Docos—Rouwkoop
WSB—SJC
0: KRVC-HDV
Wilhelmus—Rijswijk
SOA—VVP
Zwart Blauw—Maasstraat
Alphia—Waddinxveen
CSpoorwegen—DSO
Gouderak—Te Werve
Vogel—DHL
Ba va— Kranenbu
Lenig en Snel—
D: Voorburg—'s Graven».
Westlandla—DVC
BTC—BEC
Oliveo—Delft
GDS—Quick Steps
E: SpoorwJJk—Lugdunum
VDV—Belvedere
Stolwijk—Duno
Velo—St Lode wijk
PDK—Schiedam
F: Bodegraven—DEH
DN1T—Hermandad
5MV—VEP
SIOD—Florissant
Oudewater—NHS
G: Transvella—DBZ
Zwervers—Excelsior '10
Het Noorden—RDM
Lekkerkerk—Futterehoek
Oud Bellerland—WRW
Germinal—DRL
FlakkeeDDC
DZBDlndua
VND—Martinit
OVV—HJon
J: SSW—Alblasserdam
RCD—Merwede
OSS—GelukvogeVs
s Gravendeel—Merwesteijn
Hardinxveld—LSV
ZUID-HOLLAND
Eerste Klasse
Het Zuiden—Achilles
Tweede Klasse»
Ai BarendrechtOoi Eib 5
Qeetos 2—Actief
Roozen>urg—Velox
Quick—olympiean
B: Spangen 2—ALO
Unicum—Algemene
DKC-HSV
Het Zuiden 5-Ready
Derde Klasse
Kt Quiok 2—Regenboog
Z wervere—Trek vogel s
"oortugsal—Gymn3
Bi Sperwer»—Deetoe
Hou Stand—Zwerver» 5
ODO—Phoenix
rov— Avanti
Deetos 3—Merwede
CV Rood Wit—DKC 2
Algemene 2—Dte Haghe
De Raven—HSV 2
Schiedam—HKV 2
Di Wion—Zuiderkwartier
HKV 3—Olympiaan 3
Achilles 2—Die Haghe 2
Succes—Vlcu» Orienti* 5
RKB
Eerste Klasse
Ai De Spartaan—Velox 3
Het Zuiden 4-De Overk
Wlon 2—Ons Huls 2
Rozenburg 3—OSCR 3
Bt Actief 2—Succes 2
De Overkanter» 2—Ons Huis
Oharlole—De Spartaan
Tweede Klas#»
At Sperwers 3-Het Zuiden 5
USV—De Overkanter» 3
Bi Spangen 5—Eureka
OSCR 3—Unicum 1
Chariots 2—Barendrecht 3
Darde Klasse
Al Actief 4—Ons Huis 3
Sperwers «—USV 3
Bt Suoces 3—De Sp»rts»n
Ci De Overk 5 -Sohiedam 3
USV 3—Charlols 3
fcugdklasse
Eureks-Het Zuiden
Wlon—Rozenburg
XTAN de grofe ontdekkingsreizigers kent men de geschiedenis en wett men
van hoe groot belang hun reizen zijn geweest. Naast hen heeft echter een
gehele schare van ontdekkers, wier namen ons minder bekend zijn, een belang- j
rijke rol gespeeld bij de ontdekking van vreemde landen en het propageren van
de Europese beschaving. Sommigen trokken er op uit, gedreven door hun zucht
naar avonturen, anderen gedrongen door hun godsdienstige gevoelens, zij allen
vestigden zich te midden van primiti»iyï volken. Zij maakten zich vertrouwd
met de taal, de denkunjze van Hen te ujter midden zij hun leven doorbrachten
1 en hebben daardoor onze kennis aangaande onbekende landen en volken heel
wat meer verrijkt dan de officiële, algemeen bekende „ontdekkingsreizigers
schriften nagelaten, die ver uitsteken bo
ven het werk van de meeste zijner tijdge
noten wat betreft de wetenschappelijke
betrouwbaarheid;
"OEEDS in vroeger tijden kwamen
iedere herfst de Kleine Zwanen uon
hun broedgebieden in de toendra's vait
Noordoost-Rusland, naar onze oude
Zuiderzee om Wer te overwinteren. Ze
zochten er de ondiepe gedeelten op aan
de Oostkuit, waar het zeegras grbeide of,
zoals in de omgevmg van de Uselmon
den, grote velden van fonteinkruiden
voorkwamen, waarvan de wortels het
geliefkoosde voedsel'van ie zwanen vor-'
men. Vooral tussen Laaxum en Tacozijl
en ook tussen Blokzijl en Elburg waren
de vogels in troepen van honderden,
soms zelfs uan duizenden exemplaren
gedurende de herfst en in de winter te
zien.
NA DE AFSLUITING van de Zuiderzee,
ln 1932. verdween door de verzoeting
van. het water.het zeegras vrij spoedig,
maar andere planten breidden zich nu
enorm uit en -grote delen van vroeger
onbegroeide, ondiepe kuststroken hebben
tegenwoordig 's zomers een dichte be
groeiing van fonteinkruiden, waterpest en
vederkruid en ook nog van andere plan
ten. En in de herft. als de bovengrondse
delen van deze planten vergaan, maar
hun wortelstokken en fknolletjes gaat ert
sappig in de bodem hyerblljven. komen
als vanouds de Kleine Zwanen om deze
voedselrijke wortels te oogsten waarbij
ze. om het begeerde voedsel te bereiken,
met hun poten en snavel grote-«kullen
maken van ruim een meter breed en enige
decimeters diep en ftldus over grote opper
vlakten de IJselmeerbodem Intensief „be
werken". Met de uitbreiding van de
waterplantenbegroeling is ook het over-
wlnteringsgebled van de Kleine Zwanen
hier uitgestrekter geworden en tegen
woordig vertonen ze zich vrijwel langs
de gehele Oost- en Zuidoostkust, van
Makkum tot Harderwijk en nog verder
Ook in het Zwarte Meer. het randmeer
ten Zuiden van de Noordoostpolder ver
schijnen ieder Jaar omstreeks de tweede
week van October de eerste Kleine
Zwanen „De .,oeld.rs" ïljn ei-weer
zeggen dan de mensen, die rond het Meer
wonen. Die eigenaardige benaming voor
de zwanen houdt verbond met hun geluid,
een fluitend ..Hoel" of „Hoei" dat schier
dag en nacht over het water klinkt en bij
windstil weer tot ver ln de polders te
horen is.
Toevluchtsoord voor
zwanen en eenden
TN HET ZWARTE MEER. dat een be-
schermd gebied is. vinden niet alleen
de zwanen, maar ook vele doi'.enden een-
den een rustig en veilig toevluchtsoord^
Wat de geschiedenis van het Zwarte Meer
als waterwildreservaat betreft: het was in
1941 toen een van de laatste mooie water-
landschappen van het Kamperetland o„:-
gonncn werd. dat prof dr G. J. van Ooidt.
om verdere inpoldéring te voorkomen en
tevens een fraai waterwildreservaat »e
verkrijgen, zich tot het Departement van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen
wendde; waarop door de belanghebbenden
een vergadering werd gehouden, met als
resultaat, dat ln principe besloten werd
h-t buitendijkse lsnd. de biezenvelden
.en het water tot waterwild- en broed-
reservaat te verklaren.
Teneinde het contact met genoemde
lichamen en het Departement te leggen.
Eenden en Kleine Zwanen op het
Zioarte Meer: op de achtergrond de
Kadoeler Brug.
werd een Contactcommissie benoemd,
zuiver uit officiële personen bestaande
waarbij prof. Van Oordt als vertegen
woordiger van het Departement voorzitter
werd. Het Staatsbosbeheer werd belast
met de beschermingsmaatregelen. Door
de oorlog kon een en ander niet,uitge
voerd worden, doch na de bevrijding
werden twee opzichters benoemd, die de
beschikking kregen over één. later over
twee motorboten en werd de toestand, zo
als die thans is. De waterlandschappen
zijn behouden gebleven en de vogels,
streng beschermd, varen er wel bij.
De jacht is er verboden, met uitzondering
van die doox enkele broodjagers uit
Kampen en Genemuiden. die hiel van
jongs af aan gejaagd hebben en die men
hun brood niet wijde ontnemen; nieuwe
vergunningen worden echter niet ver
leend.
Natuurlijk diep
ondiep bad
ET GEBIED, dat zich naar het Westen
uitstrekt tot aan de Ramspolbrug, is
rond 2000 ha groot, een enorme water
vlakte met hier en daar een breae,
donkere rand van biezen, elders met geel
bruine rietkragen omzoomd, een gebiea,
waar bulten de vaargeul de diepte zeer
gering is ideaal dus voor de zwanen en
óók voor de eenden, waarbij dan de z g.
zwemeenden als Wilde eend. Slobeend.
Pijlstaart en Taling de ondiepe gedeelten
en de z.g duikeenden als Kuifeend, Tafel
eend en Brilduiker de diepere plaatsen
opzoeken om voedsel te zoeken, maar
voor de rest van de tijd gezellig in grote
troepen ronddobberen of zich in enorme
wolken van de ene plaats naar de andere
spoeden, vooral wanneer er eerf Kieken
dief of een Slechtvalk komt jagen. Ook de
zwanen gaan wel eens op visite tn
naburige wateren, zoals bijv. het Ganzen-
diep ze gaan nogal onbeholpen, met klet
sende vleugelslagen, van het water op.
maar eenmaal ..los" geven ze een zeld
zaam sierlilk en imposant vliegbeeld. ja.
dat is werkelijk een prachtig gezicht zo n
phalanx f van blanke zwanen tegen de
zachtblauwe herfsthemel!
Eldorado voor vogel
liefhebbers
/~iOK IN HET VOORJAAR en de voor-
zomer is dit gebied de bescherming
waard, dan broeden er Eenden. Fuut en
Meerkoet Roerdomp. Bruine Kiekendief
en ook het Baardmannetje, een tamelijk
zeldzame mezensoort. die slechts op
enkele plaatsen in ons land broedt en
dan vooral op hel, Kampereiland en om
geving. ja zelfs nergens jn Europa zo tal
rijk voorkomt als hier!
Het zijn standvogels, wat wil zeggi
'8 winters op
dat ze grotendeels
broedplaats blijven en er dan in troepjes
in de riet- en biezenvelden rondzwerven.
De mannetjes zijn kenbaar aan een brede,
zwarte streep, die uit de mondhoeken-
schuin naar beneden loopt, zo op de
manier van een ouderwetse snorbaard,
vandaar dus de naam. Ze hebben een
tamelijk lange staart, wat tot uitdrukking
komt in de Latijnse familienaam Panurus.
dat is een-en-al-staartige, wat wel een
tikje overdreven ls!
Leverancier van het materiaal
voor de Genemuider niatten
OOK DEZE WEEK hebben wij ze daar
gezien, deze mooie, min of meer
exotisch gekleurde Baardmannetjes en
wel: in de uitgestrekte biezenvelden fangs
de Zuidelijke oever van het Zwarte Meer.
Deze biezenvegetatie is tussen haakjes
heel belangrijk voo|j de matlenindustrie in
Genemuiden. want het zijn déze biezen
velden, die het materiaal jeveren voor de
zo bekende, fraaie Genemuider matten,
's Zomers Is er dan ook een grote be
drijvigheid. want dan komen de biezen-
snijders met hun bootjes om de biezen te
snijc'en en te vervoeren Het is de moeite
waaid in die tijd een bezoek te brengen
aan Genemuiden en dan tevens die andere
UEN DER BEKENDSTE van bovenbe-
J-J doelde personen in Frangois Fy-
r a r d, die in 1601 op reis naar Indië
zijnde, schipbreuk leed bij de Maladieven-
eilanden en zeven jaar op die archipel
bleef. Hij maakte een diepgaande studie
van wat hij te zien kreeg en schreef daar
na een boek. dat nog heden ten dage zijn
waarde heeft behouden.
EEN wel zeer romantisch lot was
Pietro deils "VsUe beschoren,
een lid van een oude patricische familie te
Rome. Hij nam als soldaat dienst in het
leger van de Paus en maakte later jacht
op de Barbijrijse zeerovers. Teruggekeerd
te Rome constateerde hij, dat een ander
hem zijn verloofde had afhandig gemaakt
en hij zocht troost voor dat verlies in een
pelgrimsreis naar het Heilige Graf te Je
ruzalem. Na langdurige omzwervingen
daar aangekomen, was het reizen hem zo
goed bevallen, dat hij verder trok naar
Bagdad. Damascus »n de ruïnes van het
oude Babylon. Daarna trouwde hij met
een schone jonkvrouw, afkomstig van
Kreta, vergezelde de Sjah van Perzië tiir-
dens diens veldtocht tegen de Turken, be
studeerde gedurende vier jaar het Perzi
sche land. bezocht Dekan om in 1626 terug
te keren te Napels. Hij beschreef op
boeiende wijze de landen, die hij had be
zocht. In hem heeft men de voorloper ge
zien van de moderne wetenschappelijke
wereldreiziger, hij was een uitstekend
geograaf en een vlot verteller.
Reizigers-handelsman
JEAN BAPTISTE* TAVERNIER, die op
22-jarige leeftijd het grootste deel van
Eurdpa had bereisd, volgde zijn voorbeeld
en ondernam Wissen 1638 en 1663 verschei
dene studiereizen in Perzië. in Indië tot
aan de Chinese grens en de Soenda-
eilanden. Tavernier verschafte zich de
voor zijn reizen nodige geldmiddelen door
de Koop en verkoop van edelstenen en
andere waardevolle voorwerpen en bracht
zonder veel moeite een groot vermogen
bij elkaar Zijn geschriften, die z<eer en
thousiast ziin geschreven, hebben in grote
mate bijgedragen tot de vermeerdering
van onze kennis van de landen wefke hij
Karakteristiek voor deze tijd was. dat
alle bekende reizigers hun weg naar het
Oosten kozen. Van Afrika Werd in het ge
heel geen notitie genomen. Reizen, die be
oogden Amerika verder te ontdekken, kon
den niet meer op de steun van de een of
andere regering rekenen.
JEAN DE THéVENOT was een consciën
tieus archeoloog; van 1661 tot 1667 on
dernam hij grote studiereizen in het Oos
ten. die hepi tot in Indië brachten. Van
zijn reizen bracht hij kostbare verzame
lingen mee en hij heeft ons een reeks ge-
Gewetensvrijheid in Perzië
gevonden
JEAN CHARDIN trok evenals Tavernier
naar Perzië en Indië, waar hij de schit
terende paleizen en kunstvoorwerpen der
Groot Mogolen ernstig bestudeerde Hij
wist toegang te krijgen tot het Hof van
Sjah Abbas II. wat voor hem een buiten
kansje was. Iedereen wilde sieraden in
dezelfde stijl hebben als die van de Per
zische Sjah en Chardin kon onmogelijk
aan alle aanvragen voldoen. Voor hem was
het zakendoen echter slechts een middel.
J B. Tavernier, die Azië verkende en
zelfs de Soenda-eilanden bezocht.
stekende tekeningen en schilderijen maak
te. Men beweert, dat hij de eerste was.
die de Samojeden bezocht.
Groot dienaar der wetenschap
Scherp tekent het silhouet van de toren
van de ketk van VoUeniioue rich, tegen
de lucht als men op het Zwarte Meer
varend naar de noordelijke oever kijkt.
oude plaatsjes ln de omgeving te bezoeken,
zoals Zwartsluis en VollenhoVe. waar de
daarvoor ontvankelijke reiziger zich zal
vermeien bij de aanblik van schilder
achtige geveltjes en straatjes, soms zóals
ln Hasselt, zó nauw. dat de "bus van de
Noord-Westhoek er wel eens in de knel
raakt!
We waren er echter in hoofdzaak voor
de zwanen. Op het ogenblik zijn er een
kleine duizend aanwezig, in grote troepen,
die voor het grootste deel bestaan uit
solitaire vogels (waarschijnlijk eenjarige
vogels en mogelijk ook oudere dieren, die
door een of andere oorzaak zonder kroost
bleven) en voor de rest uit families van
twee ouden en één tot vijf jongen, die
gemakkelijk van de volwassen vogels te
onderscheiden zijn door hun nog vaal
grijs verenkleed. Het familieverband blijft
bij de zwanen n.l. de eerste winter ge
handhaafd. Hoelang de vogels nog zullen
blijven is niet te zeggen; dat hangt van
het weer af. Krijgen we strenge vorst,
dan zijn ze spoedig verdwenen. Waarheen
zé dón trekken ls niet met zekerheid te
zeggen, maar vermoedelijk naar het
andere in West-Europa bekende overwin-
teringsgebied van de Kleine Zwanen, naar
Ierland, want juist in de tijd. dat ze bij
óns verdwijnen, worden ze dóór talrijker.
Ook Wilde Zwaan en
Knobbelzwaan
BEHALVE DE KLEINE ZWAAN krijgen
we op het IJselmeer (en het Zwarte
Meer) ook de twee .andere soorten te J
zien: de Wilde Zwaan -en de Knobbel-,'
zwaan. De Wilde Zwaan is iets groter en j
vertoont meer geel op de snavel, maar I
lijkt verder zo veel op de Kleine, dat de 1
meesfe mensen ze niet onderscheiden
kunnen en beide dan ook met dezelfde
naam van ..Deen" betitelen. De Knobbel- I
zwaan is beter te onderscheiden door de
knobbe,l boven z'n zwarte snavel; het is
trouwens een goede bekende, want het is
deze soort, die in ons land en ook elders
ln tamme en ook wel eens in halfverwil-
derde staat tot broeden komt in parken
en grote buitens. In het wild broeden de
Knobbelzwanen echter in de Oostzee
landen en in Zuidoost-Europa. De Wilde
Zwanen broeden o.a. op IJsland en in
het Noorden van Scandinavië. Finland en
Rusland.
Als het voorjaar nadert, gaan de
zwanen ons weer verlaten. Eind April
zijn gewoonlijk de meeste verdwenen,
vertrokken.naar hun broedplaatsen ln het
Noorden, om daar. profiterend van de
korte Poolzomer. te broeden en hun
jongen groot te brengen. En als het dan
weer herfst geworden ls. trekken ze als
vanouds naör hun overwinteringsgebieden
en verschijnen dan ook weer langs de
kusten van het IJselmeer en het Zwarte
Meer,
Jean Chardin. die gewetensvrijheid in
Perzië vond.
niet een doel. Dank zij de faciliteiten, die
hem waren verleend kon hij alle moge
lijke Inlichtingen over land en bevolking
verkrijgen en daarmede heeft hij Europa
onschatbare diensten bewezen. Jean* Char
din was Protestant. In Frankrijk terugge
keerd vond hij de toestanden daar zo ver
anderd. dat hij besloot naar Perzië terug
te keren, waar men een veel grotere ge
wetensvrijheid kende en waar zijn geloof
hem niet verhinderde een positie in te
nemen, waarop hij. gezien zijn kennis,
recht had. Op weg naar Perzie werd hij
tweemaal door rovers overvallen en vol
komen uitgeschud, een reis door Indië
stelde hem in staat een nieuw vermogen
bijeen te garen. Vele jaren later vestigde
Chardin zich in Engeland, waar hij een
boek schreef, dat Perzië in. de XVIIde*
eeuw meer bekend deed zijn dan honderd
Jaar later.
Enige jaren daarna werden deze zelfde
landen bezocht door Se Nederlandse schil
der Conn el is de Bruyn, die er uit-
rPENSLOTTE dient de Westfaalse genees-
-*■ heer en geleerde KSmpfer te wor"
den genoemd, die lange tijd ln Scandinavië
vertoefde en in zijn kwaliteit van gezant
schapssecretaris naar Rusland ging in
die dagen een volkomen Aziatisch land
en vandaar zich naar Perzië begaf, waar
hij in dienst trad bij de Oost Indische
Compagnie ten einde zijn reizen te kun
nen voortzetten. Ondernomen met zuiver
wetenschappelijke doeleinden, brachten
deze reizen Këmpfer in Arabië. in Indië,
op Ceylon. Java. Sumatra en in Jappn.
Kampïer verzamelde een zeer uitgebreide
collectie tot nu toe onbekende planten en
gaf er een uitvoerige beschrijving van- Zijn
reusachtig herbarium en het merendeel
zijner manuscripten worden bewaard in
het British Museum te Londen. Het Be
langrijkste werk is dat aan Japan gewijd,
een land in zijn dagen volkomen ónbekend.
Kampfer had zich in Japan vele vrien
den gemaakt en hij maakte van deze re
laties gebruik om inlichtingen te krijgen
Wanneer men bepaalde dingen niet aan
een vreemdeling wilde mededelen, raad
pleegde hij allerlei boeken en geschriften
om zijn informaties zo volledig mogelijk
te doen zijn.
Reizigers als Këmpfer zijn zeldzaam;
wetenschappelijke expedities begonnen pas
een eeuw later. Het tijdvak der grote ont
dekkingen liep ten einde, er waren nog
slechts details op te lossen. Het waren ge
woonlijk kooplieden of handelaars, dïe de
sporen der ontdekkingsreizigers volgden,
zij werden op de voet gevolgd door mis
sionarissen en dan kwamen de toeristen,
die door nieuwsgierigheid geprikkeld
„verre reizen" ondernamen, wat zij de
werajd wisten te vertellen was meestal
zeer oppervla'
■pR ligt geen verdriet In een opoffe
ring, als 't iemand geldt, die men
liefheeft. *t Is dan geen opoffering
lelt 't niet.
F. MONTRéSOR
liefheeft, 't
meer. lïfen^el
VIJF JAAR IS HET NU
GELEDEN, dkt vele
vrouwen uit de grote ste
den moeizaam, ..op een
schoen en een slof", de
boeren afliepen op zoek
naar voedselEr waren
zelfs vrouwen, die geen
schoen en slof meer had
den en haar voeten met
lappen hadden bekleed.
Nu hebben wij weer
schoenen te kust en te
keur en de Nederlandse
schoenen-Industrie kan
zelfs weer aan de meest
verwende smaak voldoen.
De dames kunnen zich
weer de weetae veroor
loven de schoenen te dra
gen. welke geschikt zijn
voor de gelegenheid, waar
voor ze moeten dienen.
Echter zólang hebben ze
maar de schoenen aan
getrokken. welke ze toe
vallig nog hadden, dat ze
weer moeten leren pas
send schoeisel te dragen
en bijvoorbeeld geen lange
wandeling te ondernemen
in hooggehakte stappers,
want „stgpper" en „hoog
gehakt", dat gaat niet
samen.
helt" platte haltïtraen kan niettemin elegant altn. getuige de schoenen llnkaboven af-
geheeld Aangezien het vorige jaar de „cocktalljurk" haar intrede deed (een japonnetje,
dat het midden houdt tussen een middag-en avondtoilet) heeft eenNederlandsschoe
nenfabrlkant «en rAodel ontworpen, dat bij zo n jurk past en men ziet dit model links
onder afgedrukt Heeft de cocktailjurk echter een zomers karakter, zoals het japonnetje,
dat da dame onderaan rechts draagt, dan is de pump meer in harmonie met het geheel.
Tenslotte ziet men rechts bovenaan het muiltje, waaraan velen de voorkeur geven boven
de pantoffel.
in het Bos van Vincen-
nes zijn evenals in de
Diergaarde Blij-Dorp, te
Rotterdam, waar dit maar
enigszins mogelijk is, in de
plaats van met tralies voor.
ziene kooien ruimten in de
open lucht, waar de dieren,
zelfs de roofdieren, zich
vrij kunnen bewegen. Dit
systeem komt in de eerste
plaats ten goede aan de
dieren zelf, die er zich veel
beter bij bevinden, dan
wanneer zij in duffe hok
ken zitten opgesloten. Maar
desondanks ontbreekt het
ook in een zo modern op
gezette grote dierentuin
toch nooit aan „patiëntten".
Steeds zijn er een paar
zieke of door eep of ander
ongeval getroffen dieren.
Precies zoals bij de men
sen zijn de betrekkelijk on
schuldige ziekten, die ech
ter met de hulp van een
dokter moeten worden ge
nezen, het veelvuldigBt:
storingen in de spijs
vertering, verkoudheden,
kleine verwondingen van
een of ander lichaamsdeel,
enz. En precies zoals tjlj de
mensen komen er ook ver
wondingen voor na kleine
vechtpartijtjes of buren-
ruzietjes.
De dierentuin van Vin-
cennes heeft zijn eigen
kliniek en „huisdokter'.
Zoals iedere andere dokter
heeft ook hij zijn spreek
uren, waarheen de dieren
door hun verzorgers wor
den gebracht, wanneer zij
niet meer lopen kunnen
vaak gedragen op> de arm,
of anders per auto. Boven
dien brengt de dokter in
de afzonderlijke dierente
huizen natuurlijk zijn nood
zakelijke dagelijkse visites.
De kliniek is tevens voor
ernstige gevallen ten zij
bezit een speciale operatie
zaal, die met de nieuwste
instrumenten, welke in de
diergeneeskunde worden
gebruikt, is uitgerust. Zo
als de directeur van de
kliniek vertelde, worden de
dieren er ook vaak ingeënt
of aan een kortere of
langere serumkuur ender
worpen.
Om in een gecompliceerd
geval een juiste diagn'óse
te kunnen stellen, worden
alle hulpmiddelen der mo
derne geneeskunde toege
past: bacteriologisch onder
zoek. bloed-aftapping. enz.
De chimpansee, die we hier
op "het spreekuur In de kli
niek zien als hij wil,
luistert hij naar de naam
MoFlex is niet in de
dierentuin geboren, maar
werd als „baby" in het wild
gevangen. Hij voelde zich
reeds enige tijd „niet lek
ker", hetgeen het vermoe
den deed postvatten, dat
hij aan een tropische
ziekte leed, waarvan men
de diagnose echter nog niet
kon vaststellen. Daarom
onderzocht de dokter hem
zo grondig mogelijk. Het
grote verband, dat Morlex
om zijn arm krijgt, moet
het wondje, veroorzaakt
door bloedaftapping, tegen
zijn scherpe nagels be
schermen.
De tegenstand, die ver
scheidene dieren in de kli
niek bieden, wordt dikwijls
alleen veroorzaakt door de
onbekende omgeving en de
vooral ln de operatiezaal
helle belichting, die wat
vreemd op hen Inwerkt.
Daarentegen merken zij
heel goed, dat de dokter
niets kwaads met hen
voorheeft, maar hen in
tegendeel wil helpen en
hun dankbaarheid na de
behandeling is vaak ont
roerend.
Zo heeft ook Morlex zich
tevreden gesteld met het
uiten van één enkele kreet,
om zich daarna te gedra
gen, alsóf hij begreep, dat
alles slechts voor zijn best
wil geschiedde.
Het ls ook voor een
chimpansee niet prettig
„zich niet lekker te
voelen...."
