ftADHKT1 van het week-end
eenJONGEN
Gi
ZUID AFRIKA heeft z'n Voortrekkersmonument
Jpi'fpfe s
Tactiek van de regering;
uitstel van enige weken
Vijftienhonderd emigranten
voeren met de Volendam uit
VRIJ ROMEND' WOONHUIS
Werkster
Het
EDICHT
PANDA EN DE MEESTER-GWS
WIE IS WILLIAM SMITH'/
Rijk wordt ernstig concurrent
op spaargebied
KLM
De betekenis van de Grote Trek
I TKf *0t v*r
Wat de Boeren er toe bracht huis en
haard te verlaten
Israels voorbeeld
gevolgd
De K.A.B. dringt aan op
5% loonsverhoging
De Willem Ruys neemt
emigranten mee
Naar vrije prijzen
Onderwijs gerepatrieerde
kinderen
Zijn kind doodgeslagen
omdat het huilde
Zijn zestiende vrouw
Garantiewet ambtenaren in Indonesië
Dr J. Samuels geroyeerd
Een baas van een snoek
De Ruyter en Van de Pol
nog ongeslagen
Onder lien 200 Joden
uit Duitsland
Een kruimeldief bij
Nederlands Kunstbezit
NET MEISJE
NETTE JONGEN
BAKKERIJ
VAN AALST
Café met
Vergunning
MEISJE
HIJ, DIE KOMT
Het zwarte schaap
Voedingssalon 1950
Waar huisvrouwen en
fabrikanten samenkomen
door PATRICIA WENTWORTH
Effecten- en geldmarkt
Kunnen particuliere spaarbanken de rente
verhogen
HET BEKEND MAKEN VAN EEN
BEPAALDE HEER
Aangegeven effecten
midden 1950 vrij
TWEEDE BLAD
iriA 4
COUDSCHE COURANT
ZATERDAG 17 DECEMBER 1949.
H
yjOOR het ontstaan van de Grote Trek zijn verschillende redenen aangevoerd
zoals het streven van de Engelse overheid in de Kaap, de inwoners aldaar
te verengelsen; de rol der Engelse zendelingen ten aanzien van de naturellen
en net gebrek aan bescherming dat, met name de „grensboeren", genoten tegen
invallen der naturellen uit het Noorden. Al deze dingen veroorzaakten bij vele
Boeren een gevoel van onbehagen, van onveiligheid en zelfs van verbittering
Zy verkozen niet langer onder zulke omstandigheden te leven en verlieten hun
geboortegrond, hun huis en haard. Zij trokken Noordwaarts, de Oranjerivier
over, en sommigen nog verder Noordwaarts, de Vaalrivier over, de gebieden
binnendie later Oranje Vrijstaat en Transvaal werden genoemd.
woord meegesproken. In Europese ogen
kan de Grote Trek Iets lijken dat „ver
weg" is. Eerv vrijwillige volksverhuizing
van gezinnen met have en goed in ossen
wagens kan iets onwezenlijks in zich heb
ben, vooral als deze geschiedt ,-,in latere
tijden". Toch is de Grote Trek nauwe
lijks honderd jaar oud, zoals de gehele
geschiedenis van Zuid Afrika (behoudens
die van de onmiddellijke Omstreken van
Kaapstad) nauwelijks honderd jaar oud is.
Vijfenzestig jaar geleden stond er, ergens
op de Transvaalse hoogvlakte, een boe
renhuisje, verloren in een onmetelijke
eenzaamheid. Op dezelfde plek bevindt
yONDER ENIGE TWIJFEL zochten en
begeerden de voortrekkers één zaak
boven alles: Vrijheid» Daarvoor hebben zij
alles verlaten en alles op het spel gezet.
Mozes en Aöron trokken met hun scharen
uit Egypte, door zeeëp en woestijnen,
naar het Beloofde Land. Daarin zagen de
voortrekkers hun beeld, toen zij naar en
door wildernissen trokken en zich, onder
gevaarvolle omstandigheden waarvan
ziekten, ontberingen en oorlogen tegen de
naturellen overvloedig getuigenis hebben
afgelegd een beloofd land hebben ge
schapen. De Grote Trek was niet slechts
een daad van moed en vrijheidsdrift. Het
godsdienstig element heeft zeer zeker een
De Ver bondsraad van de Nederlandse
Katholieke Arbeidersbeweging heeft zich
fisteren beziggehouden met het vraag
stuk van de lonen en prijzen. De ver
langens van genoemde raad werden vast
gelegd In een resolutie.
Het wordt, aldus wordt o.a. in deze
resolutie gezegd, een eis van sociale
rechtvaardigheid geacht en voor
handhaving van Orde en rust noodzakelijk,
dat per 1 Januari a.s. verplicht wordt
voorgeschreven, dat de lonen, vastgelegd
in de C.A.O.'s en loonregelingen, met 5*/i
worden verhoogd, met een minimum van
2 per week. Eenzelfde verhoging van de
pensioenen en sociale bijstandsregelingen
wordt noodzakelijk geacht.
Bovendien wordt er op aangedrongen de
loongrenzen voor de sociale verzekerings
wetten te verhogen van 8750 tot 4500
per jaar.
De Koninklijke Rotterdamsche Lloyd heeft
op de Willem Ruys, die 6 Januari a.s. uit
Rotterdam vertrekt, de vierde klas en
een gedeelte van de derde klas accommo
datie beschikbaar gesteld voor passagiers
met bestemming Australië. In de vierde
klasse kunnen uitsluitend mannelijke
emigranten worden ondergebracht. Indien
mogelijk zal ook voor latere reizen ruimte
voor emigranten beschikbaar worden ge
steld.
Op verzoek van de Rotterdamsche Lloyd
zal de British Overseas Airways Cor
poration ten behoeve van de voor Australië
bestemde passagiers de frequentie op haar
luchtlijn Singapore—Sydney verhogen, in
aansluiting op de aankomst van de Wil
lem Ruys te Singapore op 24 Januari.
Met ingang van 17 December 1949. zijn
de prijzen voor telegrafie-, telefonie- en
sterkstroom-apparatuur. materiaal voor
radiozenders e.d. vrijgelaten.
De hieronder vallende artikelen zijn:
telegrafie- en telefonle-apparatuur; sterk-
etroomschakelapparatuur tot en met 60 A.;
materiaal voor radiozenders: versterkers
van 100 VA of hoger; programmakiezera
en luidsprekers voor radiodistributie en
uitsluitend voor openbaar verkeer bestemd
ontvangmateriaal.
Ook zijn met ingang van 17 December
vrijgelaten de prijzen voor paraffine, voor
zover het na 1 Augustus 1949 ingevoerde
paraffine betreft.
In 1947 Is het onderwijs aan de uit In
donesië gerepatrieerde kinderen geregeld
toegenomen, doordat er steeds nieuwe
leerlingen arriveerden, voor wie een plaats
bij het overbruggingsonderwijs moest wor
den ingeruimd. In plaatsen, waar geen
overbruggingsscholen voor lager en mid
delbaar onderwijs konden worden opge
richt, werden de leerlingen verwezen naar
de gewone school. Deze leerlingen werden
dan, op kosten van de op dit gebied werk
zaam zijnde stichting, bijgewerkt.
De kosten, aan dit onderwijs verbonden,
hebben in 1947 een bedrag van 1.704.576
gevergd, aldus uit de toelichting van een
guppletoire Onderwijsbegroting voor 1947.
zich thans het hartje van de city van
Johannesburg.
Legendarische geschiedenis
en ontwikkeling
T)E GEHELE GESCHIEDENIS van Zuid-
■L/ Afrika, van de Natalse settlers, van de
(wee Boerenrepublieken en van de fabel-
chtig snelle ontwikkeling van het géhele
gebied bezuiden de Limpopo heeft iets on
wezenlijks, iets legendarisch. De werkelijk
heid, de feitelijkheid van deze nog zo
bloedjonge geschiedenis leert men eerst
kennen, wanneer men in het land woont
en men zichzelf in de duizendvoudige
facetten en verhoudingen, die er bestaan,
enigszins heeft ingeleefd. De Grote Trek
heeft op de sfefer en op vele bewoners van
Zuid-Afrika een onuitwisbaar stempel ge
zet. De ëenzaamheld en gevaren ener vaak
barre natuur, het aan zichzelf overgelaten
zijn en het Calvinisme der „vaderen"
hebben de Boer, de Afrikaner, gekneed en
gevormd: Piet Retlef, Gert Maritz, Hen
drik Potgieter. Louis Trichardt. Sarei Cil-
liers. Piet Uys, Andries en M. W. Preto-
rius en zovele anderen tot en met
M. T. Steyn en S. J. P. Kruger, zij allen
waren kinderen van een natuur en van
levensomstandigheden, die alleen hier be
stonden. Zo zijn de Boeren a.h.w. een
specifiek ras met een specifieke mentali
teit geworden en zo zijn zij in staat ge
weest tot prestaties, die het aanschijn van
Zuid Afrika hebben veranderd en waar
van het nageslacht tot op de huidige dag
de vruchten plukt.
De voortrekkers geëerd
Ï")IT NAGESLACHT NU heeft uit dank-
baarheid en in eerbied voor dit nog zo
nabije verleden, ter ere van de voortrek
kers een monument gebouwd, dat getuige
nis aflegt van het leven, het werken en de
idealen der voortrekkers.
De eerste idee, de voortrekkers met een
monument te eren, stamt uit de dagen
van de Zuid Afrikaanse Republiek, toen
wijlen generaal Piet Joubert in 1895 de
hoeksteen van het monument bij Blauw-
kransrivier heeft gelegd (waar in 1838 de
moord op het trekkers-lager plaats had).
Bij die gelegenheid is een comité gevormd
om gelden ln te zamelen voor een voor
trekkersmonument.
De Boerenoorlog maakte aan alle plan
nen een einde. Een tweede poging volgde
in 1909 te Pietermaritzburg, maar ook nu
bleef het bij een poging. In 1931 heeft de
Federatie van Afrikaanse Kultuurliggame
(F.A.K.) zich met de zaak bemoeid en een
Sentrale Voortrekkersmonument Komitee
(S.V.K.) benoemd om te pogen, gelden in
te zamelen, een monument te doen op
richten en dit op Dingaansdag, 16 Decem
ber 1938 in te wijden. Zo snel ging het
echter niet, maar in 1935 heeft de regering
zich, bij monde van de toenmalige eerste
minister, wijlen generaal J. B. M. Hertzog,
met de monumentidee ingelaten, in het
S- V. K. regerings-leden benoemd en gel
delijke steun toegezegd. Voorzitter van het
S-V.K. was in 1931, en is ook thans nog,
dr E. G. Jansen, de huidige minister van
naturellenzaken ln het kabinet dr Malan.
Tot architect werd benoemd Gerard Moer
dijk, wiens ontwerp is aanvaard en thans
is uitgevoerd.
In 1937 werd met de fundering begonnen,
nadat, uit tal van plaatsen die om histo
rische redenen dongen naar het monu
ment, Pretoria is gekozen. Op 16 December
1938 is de hoeksteen gelegd. Het plan, het
monument in te wijden op 16 December
1943, heeft de oorlog verijdeld.
Op 16 December 1938. bij de hoeksteen
legging, zijn boodschappen voorgelezen
van Koning George van Engeland en van
Koningin Wilhelmina, terwijl de vice-pre
sident van de Raad van State, jhr mr F.
Beelaerts van Blokland, tegenwoordig
was. Uit Kaapstad en van de plek, waar
Piet Retief vern*>ord is door de volge
lingen van de vCTraderlijke Dingaan, zijn
toen fakkels aangedragen.
De plechtige inwijding
THANS IS HET MONUMENT, met alle
beelden en versieringen (beelden van
Plet Retief, Andries Pretorius, Hendrik
Potgieter en van de „onbekende voortrek
ker", van de voortrekkersvrouw en van
ossenwagens) gereed, en gisteren is het
door de eerste minister, dr D. F. Malan,
onmiddellijk na het uitspreken van een
rede geopend Op dat plechtige ogenblik,
precies om 12 uur Vrijdag viel er een
zonnestraal op de binnen het monument
opgestelde sarcofaag, die de dood van
Piet Retief en de zijnen symboliseerd.
In de bovenste hal zijn een aantal Frie
zen aangebracht, die in historische volg
orde, de belangrijkste gebeurtenissen van
de grote trek uitbeelden. Beneden- en
bovenhal wekken herinneringen op aan de
Dome des Invalides te Parijs. In deze zin,
dat zij ruimte bieden voor latere herin-
neringen-in-beeld van grote mannen van
de Unie. Het uitzicht van de top van het
monument ls machtig wijd en geeft een
gevoel van rust. dat trouwens ook het
gehele Interieur van het monument ken
merkt. Rond het monument zijn 56 osse-
wagens uitgebeiteld: hetzelfde aantal als
dat van het trekkerslager van Bloedrivier:
symbool van veiligheid.
De feesten waren reeds Woensdag,begon
nen. Een groots gebeuren was de ont-
Wandaad na vijf jaar
erkend
Eerst thans is een gruwelijke mishande
ling aan hoa licht gekomen, die een vader
in 1944 pleegde op zijn vier maanden oude
baby, een jongetje, waardoor deie baby
tenslotte overleed.
De politie had er dezer dagen de lucht
Van gekregen, dat het kind van de familie
P., die destijds aan de Schiedamsesingel te
Rotterdam woonde, vermoedelijk een on
natuurlijke dood was gestorven. Bij on
derzoek kwam aan het licht, dat de baby
reeds zes weken na de geboorte moest
worden opgenomen in het Sophia-kinder-
ziekenhuis. Het leed aan hersenbloeding.
Na anderhalve maand verpleegd te zijn ge
weest kon de zuigeling naar huis, maar
een week later moest het kind opnieuw
worden opgenomen wegens kwetsuren aan
de hals en een gebroken sleutelbeentje. Op
8 November van dat jaar verliet de baby
opnieuw het ziekenhuis, maar een week
later overleed hij. Thans is de vader aan
gehouden. Hij heeft een volledige beken
tenis afgelegd en beweerde ln die tijd zeer
nerveus te zijn geweest en aan slapeloos
heid te hebben geleden.
Als het kind 's nachts huilde, ging hij
het bed uit en kastijdde het. Eenmaal heeft
hij zijn zoontje op het hoofd geslagen, de
tweedë maal sloeg hij het ln het nekje. De
vader is vandaag voor de officier van
justitie geleid.
J. F. Williams, die in Ipwa (V.S.1
bekend is als de man die de meeste keren
uwd is, heeft een eis tot echtschei-
van zijn zestiende vrouw ingediend,
ams is 67 jaar. Hij voert aan dat zijn
laatste vrouw, met wie hij in 1946 in het
huwelijksbootje stapte, hem verlaten
heeft met de woorden: „Zelfs in het
paradijs zou ik niet bij je willen blijven".
Williams trouwde in 1904 voor de eerste
keer. Dit huwelijk duurde 24 jaar. De
volgende waren alle betrekkelijk kort.
(Van onze parlementaire redacteuT.)
Er zit méér achter de simpele mededeling van voorzitter Kortenhorst
dat de regering het op prijs zal stellen de garantiewet voor de ambte»
naren in Indonesië niet volgende week Vrijdag maar pas nè de souve-
reiniteitsoverdracht in de Tweede Kamer te behandelen. Volgende week
Vrijdag gaat de Tweede Kamer met Kerstvacantie en zij zal dan niet
eerder bijeenkomen dan 31 Januari! Indien de garantiewet dus niet
volgende week Vrijdag wordt behandeld, betekent dat een uitstel van
enkele weken, die de regering om bepaalde redenen juist gewenst acht.
In de ochtendzitting had dr Korten
horst als voorzitter de verwachting uit
gesproken, dat de garantiewet volgende
week Vrijdag zou worden behandeld, maar
's middags bij de heropening van de zit
ting vroeg de heer Romme (K.V.P.)
heel toevalling natuurlijk! zo langs zijn
neus weg of de voorzitter zéker was van
de behandeling volgende week Vrijdag.
En toen vertelde de voor
zitter, dat die zekerheid
Tweede
dwenen was, omdat zij zo
juist had gehoord en
niet van de eerste de
beste dat de regering er prijs op stelde
de behandeling niet te doen geschieden
vóór de overdracht van de souvereiniteit,
maar er né.
De heer Romme stond op zijn
terste benen. Want zijn fractiegeno<
Graaf had er op 8 December juist voor
gepleit, dat die garantiewet vóór Kerst
mis in behandeling zou komen en dat hij
daaromtrent eventueel door middel van
een motie een uitspraak van de Kamer
wilde uitlokken. Daarom had minister
Joekes op 9 December een verklaring af
gelegd, die te goeder trouw niet anders
kon worden begrepen dan dat de behan
deling zou geschieden vóór Kerstmis. En
aan die afspraak wilde professor Romme
die vandaag zijn beleid moet verdedigen
in de partijraad van de K.V.P., de rege
ring beslist houden.
De Kamer was het hiermee eens en
voorzitter Kortenhorst werd gemachtigd1
het zaakje op te nemen met de r
Voor de tweede maal 6e eerste keer was het een Jaar geleden is de Volendam
als regeringsschip met bijna 1500 emigranten naar Australië vertrokken, 1500 mensen,
die zich een nieuw bestaan willen veroveren ln een ander land dan het land van hun
geboorte. Uit vrijwel alle provincies van Nederland kwamen zij gisteren naar Rotter
dam met wat handbagage. En van 's morgens 10 uur af was het in de grote loods aan
de Schiehaven, waarvoor de Volendam gemeerd lag, een drukte van belang. Vijftien
honderd mensen te controleren op papieren en bagage, op deviezen, hun plaats te
wijzen aan boord en zoveel andere dingen, is een opgave die men niet te licht moet
schatten. Er was dan ook een legertje administratief personeel, pass?ncontroleurs,
douanebeambten en kruiers de gehele dag in de weer om alles naar wena te laten
verlopen.
vangst van de „rapportrijders".
.trek" van i938 ver-
die de
symbolische „Ossewat
vingen, toen een ossenwagen van Kaap
stad, van het monument van Jan van RLe-
beeck, naar Monumentkoppie ls getrokken.
De inwijdingsplechtigheid was het hoog
tepunt van dfe feestviering.
Zodra de toegang tot het binnenste van
het monument was ontsloten (door 12 jon
gens en meisjes ln voortrekkerskleder
dracht),J begonnen op alle plaatsen, dor
pen en steden in de Unie de kerkklokken
te lulden ten teken, dat het Voortrekkers
monument werkelijkheid was geworden.
Als lid der Mij tot bevordering
der Geneeskunst
Enige tijd geleden heeft de maat
schappij tot bevordering der geneeskunst
als lid dier Maatschappij geschrapt dr J.
Samuels te Amsterdam.- Dr Samuels deed
pogingen om officiële erkenning te ver
krijgen voor zijn nieuwe behandelings
wijze van kanker. De Amsterdamse arts
ging in hoger beroep tegen zijn royering,
doch dit beroep is door de Raad van
Beroep verworpen, „gezien de misdragin
gen, die in hoge mate in strijd zijn met
de waardigheid en de belangen van de
geneeskundige stand", aldus een deel
van de motivering.
In verband met deze schrapping heeft
op 12 December dr. Samuels een schrijven
gericht tot de Griffier van jugtitie bij de
Amsterdamse rechtbank. Hij betoogt
hierin, dat het van groot belang is, dat
een diepgaand onderzoek wordt ingesteld
naar de verschillende punten, die tot de
royering aanleiding hebben gegeven.
Over de zaak-Samuels zijn twee offi
ciële rapporten verschenen. In het tweede
rapport van een commissie, onder voorzit
terschap van dr J. J. Brutel de la Rivière,
vdorzitter van de Gezondheidsraad, is een
vernietigend oordeel uitgesproken over
de methoden van de betrokken genees
kundige.
Dr Samuels mag de geneeskunst blijven
uitoefenen.
Vrijdag ia aan de visafalag te Lemmer
door de L.E. 96, schipper C. Postma, een
snoek aangevoerd, die twintig pond woog.
Het beest was een meter en vijf centi
meter lang. Dit zou de zwaarste snoek
zijn, die tot dusver ln het IJselmeer werd
gevangen.
Vrijdag werd te Helmond de strijd om het
kampioenschap van Nederland 47/2 voort
gezet.
De uitslagen op de tweede dag waren:
v. d. Pol
400
19
115
31.05
Metz
355
19
66
1668
Eichelsheim
28i
I
87
15.35
De Ruyter
400
n
75
23.52
Van Lochem
226
25
46
9.04
Eichelsheim
400
15
116
16.90
Kobus
400
20
91
20.00
Sweerlng
276
20
102
13.80
v. d Pol
400
7
176
57.14
De Leeuw
76
7
31
10.85
Metz
121
6
56
2016
De Ruyter
400
8
146
66.06
De Leeuw
400
0
193
50 00
Kobus
189
8
158
23.62
Metz
400
21
113
19 04
Eichelsheim
271
21
3t
12.90
De Ruyter
400
14
127
28 57
Van Lochejn
206
14
66
14.50
v. d. Pol
400
15
96
26.66
Sweering
342
15
82
22.80
Het klassement
na de tw
eede
dag
luidt:
1. De Ruyter
8
1600
51
202
31.37
2. Van de Pol
8
1600
60
176
26.68
3. Kobus
4
1170
76
156
15 39
4. De Leeuw
3
1047
49
193
2136
6. sweerlng
3
1410
101
109
14.03
6. Metz
1
1121
75
113
14 94
7. Eichelsheim
1044
82
116
12.73
8. V*n Lochem
s
1225
104
94
11.77
Wel zelden heeft een zo gemengd ge
zelschap emigranten de reis naar een
nieuw vaderland aangevangen. 'Een bijzon
der groot aantal beroepen kon men onder
hen aantreffen, veel timmerlieden en
bankwerkers, tuinders, molenaars, vlieg
tuigmakers, gevangenbewaarders, boeren,
boerenknechts, kruideniers, een boekhan
delaar en zelfs een cameraman. Opmer
kelijk was, dat het overgrote deel van de
passagiers alleenstaand was. Het aantal
gezinnen was vrij gering. De leeftijden
varieerden van 25 tot 40 jaar met enkele
uitzonderingen van oudere mensen die voor
het merendeel naar familie gingen. Hun
emigratie was behandeld door de Stich
ting Landverhuizing Nederland van het
ministerie voor Sociale Zaken en de se
lectie was uitgevoerd door de immigratie
attaché van de Australische legatie in Den
Haag, kolonel Stoyles, die zich zeer gun
stig uitliet over de mogelijkheden van
slagen voor al deze emigranten. Uitgezon
derd kantoorpersoneel is voor elk beroep
direct plaatsing mogelijk in Australië en
Nieuw-Zeeland.
Tweehonderd van de passagiers zijn
geen Nederlanders. Het zijn „verplaatste
personen", afkomstig uit kampen in Duits
land, allen Joden die op kosten van het
American Joint Distribution Committee
naar Australië kunnen emigreren. Zij zijn
vrijwel allen statenloos behalve enkelen,
die de Poolse of de Tsjechische nationali
teit bezitten. Zij verbleven enkele jaren
in de kampen en zien nu eindelijk kans
weg te komen en een nieuw leven te be
ginnen. Ongeveer 20 emigranten hebben
de Lithause, Deense. Italiaanse of Belgi
sche nationaliteit, terwijl 10 Australiërs
de gelegenheid aangrepen met de Volen
dam naar hun vaderland terug te keren.
Al deze mensen gingen in groepjes aan
boord, zodra de formaliteiten vervuld wa
ren. En in de loods, achter hoge hekken,
groeide de schare van familieleden en
vrienden aan, die hun xerwanteh uitge
leide deden. Afscheid nemen valt zwaar,
vooral als de man vertrekt en zijn vrouw
met enkele kinderen achterblijft en het
vooruitzicht heeft misschien over een
jaar te kunnen volgen. Ook zwaar voor
de vader en moeder-op-leeftijd, die hun
zoon wegbrengen, de zoon. die besloot weg
te trekken, omdat hij in dat verre vreemde
land meer kans van slagen meent te heb
ben dan hier, Zulk een afscheid betekent
een vaarwel voor altijd.
En minder zwaar zal het vaarwel zijn
voor de gezinnen, die vertrekken omdat
zij in elk geval bij elkaar blijven en el
kaar in die eerste moeilijke maanden, als
alles zo vreemd is land, taal en men
sen steun kunnen geven. Zoals de land
bouwer Anthonie Hoebergen, die met
vrouw en acht kinderen, de grote reis
aanvaardt en er zich zeker zal doorslaan
omdat die kinderen, die in leeftijd
variëren van 14 tot 25 jaar, geen last zijn,
maar medewerkers, die bij goed zal kun
nen gebruiken.
Er ls gisteren daar in de late middag-
Het echtpaar Rijkers, samen 107 jaar tel
lende, aan boord van de Volendam op
weg naar Melbourne, waar reeds twee
zoons zich hebben gevestigd.
uren in die kille loods en later, toen de
Volendam de trossen had losgegooid, op
de kade heel wat verdriet weggesnikt.
Want emigreren betekent afscheid nemen,
dikwijls voor altijd.
De Volendam doet Fremantle en Mel
bourne aan om zijn passagiers te ontsche
pen. En de tachtig emigranten, die naar
Nieuw-Zeeland gaan. zullen in Sidney een
ander schip vinden voor het laatste traject
van de grote reis.
verenigd Europa. De Europese parle
mentaire unie heeft te Gstaad onder de titel
„De structuur van Europa" een memoran
dum gepubliceerd, waarin de vorming van
een Verenigde Staten vart Europa de meest
doelmatige garantie tegen vernietiging van
de Europese beschaving ln een derde wereld
oorlog wordt genoemd.
Grotewohl. De Oostduitse regering heeft
meegedeeld, dat premier Otto Grotewohl
enkelte weken rust nodig heeft om van zijn
ziekte te herstellen Hij heeft influenza ge
had, waarbij zich een complicatie voordeed.
Zijn gezondheidstoestand is thans bevredl-
Wanneer de garantiewet in behandeling
:omt, bestaat de kans, dat de Kamer, ge.
peild de stemming, op het wetsontwerp
een amendement indient, waardoor de
Nederlandse ambtenaren, in Indonesië
onbekommerd door financiële redenen
vrij zijn al of niet ln dienht te blijven van
de regering der Verenigde Staten van
Indonesië.
De regering wil het de ambtenaren ech
ter niet te gemakkelijk maken om te
voorkomen, dat de ambtenaren bij bosjes
hun ontslag indienen, waardoor onrust
zou ontstaan, de een de ander zou aan
steken, en het bestuursapparaat zou wor
den ontwricht tot schade van Indonesië,
juist in de komende moeilijke maanden en
jaren, en dientengevolge van Nederland.
Maar de Kamer schijnt te overwegen,
dat de regering dan maar op andere mid
delen moet zinnen om de ambtenaren tot
aanblijven te bewegen. Het ls een kwestie,
die Maandagavond, wanneer het debat
over Indonesië in de Eerste Kamer begint,
ook nog wel ter sprake zal k;omen.
Tegen dierenmishandeling
voor de wetenschap
De behandeling van de begroting van
onderwijs heeft geen nifeuws opgeleverd,
omdat volgens onderlinge afspraak de
kernpunteh van debat buiten beschouwing
zijn gelaten. Bovendien verweten vele
Kamerleden minister Rutten, dat hij zich
van de vragen en klachten maar met een
kwinkslag afmaakt, een bewijs, dat er
geen nieuws uit de minister te halen viel.
Onvermeld mag echter niet blijven, dat
ds Z a n d t (S.G.P.) voor de zoveelste maal
weer een pleidooi heeft gehouden tegen de
vivisectie, het doen lijden van dieren ten
bate van wetenschappelijke proeven. Men
kan de dieren vergiftigen, uithongeren,
verdrinken, bevriezen, verbranden, ver
stikken, gedeelten van de hersenen weg
snijden, de stembanden doorsnijden om het
gillen van de pijn tijdens de bewerking
niet te horen énz enz. Te gruwelijk alle
maal om op te noemen. Daarom drong
ds Zandt aan op het instellen van een
leerstoel voor de ènti-vivisectie en wonder
boven wonder verklaarde minister Rut-
t e n zich bereid te overwegen in overleg
te treden met de Nederlandse 'Bond ter
Bestrijding van de Vivisectie, over het in
stellen van zulk een leerstoel, Indien de
bond deze voor haar rekening wil nemen.
Minister R u 11 e n verklaarde ook met
sympathie het instellen te willen over»
wegen van een leerstoel in jle Spaanse
taal, die door 150 millioen mensen op de
wereld wordt gesproken.
Wetenswaardig was ook nog de mede-
lellng van minister Rutten, dat van de
'50 huishoudscholen, die er thans in ons
ind zijn, er 100 tot stand zijn gekomen
a de bevrijding. Er wordt wel aange
hangen op nóg meer huishoudscholen,
aar men ziet, aldus de minister, dat er
•eds veel is gedaan.
De radio
De radio-omroep ressorteert ook onder
et departement van minister Rutten, die
-en nieuwe radiowet op stapel heeft staan.
De heer v. d. Zaal (AR.) verklaarde
daar niet zo veel behoefte aan te hebben,
maar de heren Cornelissen (V.V.D.)
en v. S 1 e e n (P.v.d.A.) drongen juist aan
op een spoedige indiening, omdat de zelf
standigheid van de omroepverenigingen
dient te worden hersteld De overgangstijd
duurt veel te lang.
Er werd ook bezwaar tegen gemaakt,
dat de kosten vgn de wereldomroep wor
den gefinancierd uit de opbrengst van de
luisterbijdragen Men betaalt voor het
ontvangen van binnenlandse uitzendingen
maar niet voor uitzendingen naar het bui
tenland.
Maandagmiddag zal minister Rutten
antwoorden.
NEDERLANDINDONESIë
Celebes 18 op 790 mijl ONO v Minlkol
Kota Agoeng 17 v Soerabaya te Makassar
Melampus Java-Amet 17 v Port Said
Poelau Laut p 18 Ouessant 18 van Batavia
te Amsterdam verwacht
Polydorus 16 v Batik Papan n Sorong
Rotti 17 V Soerabaya n Batavia
Sarangan p 16 Finisterre 19 om 4 u. te Rot
terdam verwacht
Slbajak Java-Rotterdam 17 te Suez verw.
Tarakan Batavia-Amsterdam 17 te Suez
Waterman Rot>t-Java p 16 Malediven
Zeeland Rotterdam-Java 16 v Suez
Zuiderkruis 18 v Batavia te Rotterdam
Voor de Haagse rechtbank heeft zich te
verantwoorden gehad de 23-jarige L. J.
van W., die als 19-jarige jongeling al op
trad als waarnemend landelijk inspecteur
der stichting Nederlands Kunstbezit Van
W. was ten laste gelegd, dat hij zich enige
voorwerpen, toebehorende aan genoemde
stichting, had toegeëigend Ook zou hij
invloed hebben uitgeoefend op een
taxateur, wat tot gevolg had dat een in-*
boedel, die eerst op 1.200 000 was ge
schat, op ƒ120.000 werd getaxeerd.
De officier van justitie merkte in zijn
requisitoir op, dat verdachte zich een
knoeier heeft getoond. Wel was hij een
kruimeldief, maar hij heeft de handen
naar vele kruimels uitgestoken De offi
cier becritiseerde de leiding der stichting,
die aan een 19-jartge jongeman een zo
verantwoordelijke positie had gegeven.
EU: een jaar gevangenisstraf met af
trek van voorlopige hechtenis
Gevraagd:
voor de winkel, beslist eer
lijk, van goede getuigen
voorzien, tevens
14—18 jaar.
Aanmelden: M. C. BAAS.
Bothastraat 14, Gouda, na
6 uur, niet op Zondag.
te koop, zeer goed onderhouden-
Brieven onder No. 9920, Advert.bureau Houtman.
Burgemeester Martensstraat 6, Gouda.
Te huur, voor Dame-alleen,
gedeeltelijk gemeubileerde,
gestoffeerde
KAMER
met badkamer. Centrum der
stad. Br. onder No. 11451,
Bureau van dit Blad.
GOUWE 176 GOUDA
vraagt:
van 1818 Jaar.
gèwtóBagd voor het schoon-
hoüflen 3 x per week van een
klein kantoor.
Aanmelden: Zeugestraat 38,
Gouda.
Door omstandigheden ter
overname:
in centrum Gouda.
Brieven onder No. 11440, Bw.
van dit Blad.
Gevraagd:
voor dag on
nacht
voor winkel en huishouding.
Brieven onder No. 11490, Bur.
van dit Blad.
^TERDAG 17 DECEMBER 1949.
pgN week nog scheidt ons van
D Kerstmis. Van Kerstmis 1949. De
„ereld, die over weinige dagen de
rste helft van deze drukke eeuw
ioopt vol te maken, bereidt zich voor
het vieren van dit vredefeest. En
wij daar ooit naar hebben ver-
ÜÜgd, dan is het wel nü. De op drift
»eraakte mensheid ziet in Kerstmis
en steunpunt in de woelige deining
Kan deze tijd. Zy grijpt naar Kerstmis
jdj naar een reis van enkele korte
■dagen uit een land vol van rumoer
een plaats van stilte; als een wel-
slaap, kort van uren, maar als
è"n zoete droom. Kerstmis is gewor-
Icn tot het feest, waarop we, even
a-eer en telkenjare opnieuw, verlan-
end soms, terugdenken aan éen
leaal, waarnaar we eens uitzagen,
naar waarom we thans glimlachen,
jmdat deze keiharde wereld ons kei-
urd heeft gemaakt. Ja, wy zijn kei-
urd als blokken graniet soms, als
otsen, waartegen de zachtere gevoe-
ens stuk slaan. Wij zijn de kinderen
an deze eeuw, gekleed in staal en he-
Upend et staal; wij juichen en wy
ingen bij de sonore muziek van zwaar
tonkende motoren. En, innerlijk ver
loofd, hardhorend door al het lawaai,
Ktten we de borst vooruit om onze
iterkte. Wij hebben het, wat we zo
loemen, sentimenteel-z^n allang ver
eerd. Wij hebben geen tijd meer voor
winning, wij hebben geen tijd meer
m terug te zien, want tijd is geld en
eld beheerst ons allen. Want geld be
ekent materie en wij zijn zo aan de
niterie verknocht, dat de materie ons
haar wil oplegt.
En toch, ieder van ons, draagt diep
zich de hoop en de verpachting,
in weerwil van alles. De mens grijpt
Kerstmis met een verwachting....
JAT is het zwaartepunt van Kerstmis.
En daar gaat het om. We bereiden
os voor op de Kerstfeestviering. Maar
Ut doen we dat? We zien uit naar
Kil houvast in ons leven. Vinden we
lit houvast in Kerstmis? Gaat het ons
Is Johannes de Doper, die, gevangen
zijn kerker, gekweld wordt door die
ie vraag: Zijt Gij degene, Die komen
Hm of verwachten wij een ander? De
raag dient beantwoord, door ieder
ran ons. Wij moeten weten, waarop we
misturen. Wij moeten weten of Kerst-
uil voor ons is enkel een denneboom
set brandende kaarsjes en wat rood
*jipier om de lamp of de herdenking
de geboorte van Christus. Of
is een paar dagen rust in een
leven of de zekerheid, dat Hy
e is, Die komen zou, Die onze
en toeverlaat wil zijn bij onze
«mHykheden en in ons verdriet. Wat
i Kerstmis voor ons? Waarop bereiden
rij ons voor? De wereld leidt ons naar
ie ondergang, Christus voert ons naar
e overwinning. We hebben de keus.
h we moeten kiezen. Want Chrislfas
n de wereld staan lijnrecht tegenover
Ikiar. Het is voor ons óf het één óf
let ander. Een middenweg is er niet.
in week nog scheidt ons van Kerst-
1949. Dan zullen de klokken lui
den, Moge het zijn om ons de blijd-
tchap in het hart te geven: Christus
de Heer is geboren voor my.
zon?verdwijnt niet weder
ni straalt steeds nieuw op 't mensdom
neder,
Int zonder haar verkwijnen zou.
Vwheid raait voor aile volken,
ear glans verdrijft de donkere wolken
an zond' en dwaling, wee en rouw.
!y, volken, neemt Hem aan,
iy wijst de rechte baan.
falleluja.
'«kt u bereid
ui Heiland leidt
tot z\jn eeuw'ge heerlijkheid.
H. J. Wk.
EERSTE BLAD - PAGINA 3
i mo*ellJk. dat latere geslachten een gedicht als „De blinde passagier"
van Bert Voeten njet zullen kunnen lezen zonder een min of meer uitvoerige uitleg
wy, die de tweede wereldoorlog meegemaakt hebben, begrijpen onmiddellijk dat
met deze blinde passagier dê onderduiker bedoeld wordt. Het opgesloten zijn in een
kleine ruimte, waarin van de buitenwereld «lechts een flauw gerucht doordringt; het
zich s avonds buiten de schuilplaats wagen; het eindeloos wachten en het waakzaam
zijn voor ontdekking: de situatie is in beide gevallen zo zeer dezelfde, dat de dichter
zijn beeldspraak van het begin tot het einde kan volhouden. Slechts eenmaal maakt
hij daarbij gebruik van een meer persoonlijk motief, dan namelijk, waar hij de werk
zaamheid van de ondergedoken dichter van verzetspoëzie karakteriseert: „met schiet
gebed en vloek soms strofen schrijven...." Overigens vloeien de motieven op natuur
lijke wijze uit de gelijkheid der situaties voort en de vrijheid, die ten slotte een einde
zal maken aan de beproevingen van de verstekeling, had niet treffender verbeeld
kunnen worden dan door die driemastbark, die, glorieus, met volle zeilen, komt
aanvaren.
DE BLINDE PASSAGIER.
De dagen zijn mij enkel nog wat bleke,
door 't luik omlijste vlakken najaarslucht.
De zee: schuimkoppen die aan boegstaai breken,
het donker tot den dood herhaald gerucht.
Een avond zonder maan waag ik mij boven
om roet en luis en lampzwart te ontgaan,
een homp zuurJ>rood en wat tabak te roven
en even in den westerwind te staan.
Niets doen dan wachten, luisteren, waakzaam blijven
voor 't scheepsvolk, zijn genadeloos gericht;
met schietgebed en vloek soms strofen schrijven;
wachten en luisteren, tot het duister zwicht
en over 't dek de helle roep komt drijven:
,JDe driemastbark De Vrijheid is in zicht!"
Uit: De blinde passagier".
BERT VOETEN (geb. 1918).
En hier ij dan het zwarte schaap, dat men
niet links laat liggen. Voor de korrende
feestdagen wordt de witte vacht zorg
vuldig uitgekamd en geschuierd op deze
Engelse boerderij.
(Van onze verslaggeefster)
Ha! De hulsvrouw lacht. Langzamer
hand wordt de klant weer koning! Aller
lei saken houden weer reclamedagen of
hebben reclame-artikelen of andere aan
trekkelijkheden, welke de huisvrouw no
pen juist ln die zaak en In geen andere te
kopen het wordt werkelijk weer ple
zierig te gaan winkelen.
Ja, maar nu gaat het er voor de huls
vrouw toch ook om het huishoudgeld, dat
zij ie besteden heeft en dat over het al
gemeen werkelijk niet veel is, zo doelma
tig mogelijk te besteden. Enige voorlich
ting op dit gebied kan geen kwaad. Deze
voorlichting zal de huisvrouw in April van
het volgend jaar ruimschoot kunnen krij
gen in de „voedingssalon", die dan in de
Houtrusthallen te Den Haag zal worden
gehouden. Er ls «en stichting gevormd
„Voedingssalon 1950'. die zich tot taak
stelt huisvrouwen en leveranciers van
voedingsartikelen bij elkaar te brengen,
m.a.w. in navolging van dergelüke salons,
welke reeds in het buitenland worden ge
houden, met name irt België, een grote
tentoonstelling van levensmiddelen in te
richten, waar niets te koop zal zijn, maar
waar druk zal worden gewerkt met mon
sters Iedere beozekster (en bezoeker)
krijgt bij de Ingang een papieren tasje
en heeft men de uitgang bereikt, dan is
die tas voj met allerlei heerlijkheden, wel
ke men (thuis'zal kunnen keuren. Tussen
in- en uitgang heeft men dan veel gezien
in rustige sfeer. De bedoeling is n.l. deze
tentoonstelling zo rustig mogelijk te hou*
den: geen schetterende muziek, alleen een
orkest in het restaurant en rustig ook zal
de aanblik van de tentoonstelling zijn: alle
stands worden ingericht door de ontwer
per, die de deelnemers vanwege dë Stich
ting ter beschikking wordt gesteld Ver
der zal worden gezorgd, dat stands van
artikelen, die verband met elkaar houden
(toast en kaas) in eikaars nabijheid wor
den gezet. BH de beslissing over toelating
van gegadigden als deelnemers heeft de
Voedingsraad mede een stem in het ka
pittel.
Winst beoogt deze Salon niet. De helft
van de netto-opbrengst zal een liefdadig
doel ten goede komen.
Het Stichtingsbestuur, dat ons een en
ander vertelde, verklaarde, dat het de
bedoeling is in het vervolg elk jaar een
dergelijke Salon te houden, steeds in
Den Haag.
Hilv. I (VARA) 6 Nieuws; (.11 Gr.pl.; (.36
Ned. Strijdkr.; 7 Artistieke Staalkaart;
(VPRO) 7.30 Bijbellezing; (VARA) 7.45 Voor
de Nederlanders in Duitsland; I Nieuws; 1.65
Actualiteiten; 5.15 Amusementsmuziek; 5.45
Gevar. programma; 5.45 Socialistisch com
mentaar; 10 Sextet; 11.55 Hoorspel; 16.40 Ac-
cordeonmuziek; 11 Nieuws; 11.15 Verzoekpro
gramma 11.35 Gr.pl.
Hilv. II (KRO) 6 Plano en orgel; (.15 Jour
nalistiek weekoverzicht; 8.10 Amusements
Orkest; 7 Nieuws; 7.15 Actualiteiten; 7.55 Ka
tholiek Thuisfront overal; 7 30 Dansmuziek;
7.50 Benelux-commentaar; I Nieuws; 1.05 De
gewone man; (.12 Gr.pl.; f.15 Lichtbaken; 5.40
Gr.pl.; 5 Gevar. programma; 5.45 Puzzle; 5.55
Populair concert; 10 30 WIJ lulden de Zondag
in; 11 Nieuws; 11.15 Reportage; 11.25 Concert
gebouw Orkeat ei) solist.
ZONDAG 15 DECEMBER 1(45.
Hilv. 1 (VARA) 5 Nieuws; 1.15 Gr.pl.; 1.31
(VPRO) 10 Voor de kinderen; (IKOR) 10 16
Doopsgez. kerkdienst; (AVRO) 12 Kwintet;
12.50 Voor de Jeugd; 12.46 Pianospel; l'
Nieuws; 1.20 Dansmuziek; 1.50 Even afreke
nen, heren; 2 Gr.pl.; 2.05 Boekbespreking;
1.20 Phllh. Orkest en solisten; 2 30 Film
praatje; 3.45 Lichte muziek; 4.05 Dansmueiek;
4.30 Sportrevue; (VPRO) 5 Causerie; 5.26
Causerie, declamatie en piano; (VARA) 5.36
Ome Keesje; 5.50 Meisjeskoor: 6.05 Reportage;
6.15 Nieuws; 6.30 Ned. Strijdkr.; 7 Radiolym-
pus; 7 30 Lichte muziek; (AVRO) 5 Nieuws;
5.05 Actualiteiten; 3.15 Opera; 8 10 Cabaret;
5.35 Omroep Orkest; 8.55 Paul Vlaanderen;
16.20 Strijkkwartet; n Nieuws; 11.15 Gr.pl.
Hilv. II (NCRV) I Nieuws; S.1S Grj».; 1.56
Morgenwijding; 8.15 Kerkkoor; (KRO) 3.36
Nieuws en waterstanden; 9.45 Gr.pl.; 10.25
Toespraak door de Italiaanse ambassadeur ln
Nederland; 10.30 Toespraak door de presi
dent van Radio Italians; 10.35 Clavecimbel-
eoncert; 10.55 Klokgelui; 10.56 Hoogmis; 12.11
Causerie; 12 30 Italiaanse volksliederen; 1
Nieuws; 1.20 Italiaanse muziek; 2 Rome
zien, klankbeeld; 2.25 Opera, (3.10 wij spreken
dagelijks Italiaans); 4.10 Klankbeeld over
Aasisle; 4.30 Vespers; (IKQR) 5 Ned. Hgrv.
kerkdienst; (NCRV) 7 Kamerkoor; 7.15 Kent
gij uw Bijbel? (KRO) 7.30 Nieuws; 7 43 Cau
serie; 5.05 .Napolitaarne liederen; 1.46 Lite
raire causerie; 3.50 Opera (verv. van 2.25);
(8.25—15.10 Hoorspel); 10.4# Causerie; 10.4,1
Avondgebed; u Nieuws; 11.15 Symph. Orkest
en solisten.
MAANDAG 13 DECEMBER 2545.
Dagprogramma.
Hilv. I (AVRO) 7 en l.30 Nieuws; f.40 Ra
dio-ochtendblad; 9 Weerberichten; 3.03 Gr.-
pl 8.30 Voor de vrouw; 8.35 Gr.pl.; 10,Mor
genwijding; 10.15 Populair concert; 16.50 Gr.-
pl.; 11 Causerie; 11.15 Carillon en orgel; 13
Dansmuziek; 12.35 Plano en orgelf X Nieuws;
1.15 Amusementsmuziek; 1.50 Causerie; 2
Kamerkwartet; 2.20 Causerie; 2.40 Piano en
cello; 3.15 Gevar. programma; 4 Musicalen-
ATUURLIJK hadden Joris Goedbloed (alias Ramses Ameno-
tep de Negenhonderddrleëntachtigste) en Panda en William
Bobberbroek er geen vermoeden van, dat er nog meer
«rionen in de buurt waren. Zij gingen nu naar de tempel van
toe, met Joris, vrolijk keuvelend, voorop.
»Wjk", zo sprak hij luchtigjes in het voorbijgaan, „daar op
indie wand ziet gij een welgelijkend portret van mijn oud-oom
«mses de Vierentwintigste uitgebeiteld! Hij gold voor een der
w»pste mannen van zijn tijd, en nog heden ls hij de trots van
«rcelona. Daar vertoeft hij namelijk tegenwoordig In het
museum, als mummie. En dan", ging Joris voort, toen zij de
"°ele hal binnen traden, „dan zal het u misschien genoegen
°°tn om daar een schildering te aanschouwen van mijn ge-
.oo^» UolWl,
liefde tante Kefertete. U kunt haar niet meer als persoon leren
kennen, want er viel geen mummie meer uit te maken nadat zij
eenentwintighonderdzestig jaar geleden door een krokodil werd
opgegeten. De gelukzalige uitdrukking van de krokodil werd
door de schilder van dit tafereel zeer fijntjes getroffen. Masr
mag ik nu nog alvorens u verversingen aan te bieden
even uw aandacht vestigen op die stoere zuil daar? Een gedenk
zuil. meer dan dertig eeuwen geleden opgericht ter herdenking
van de massale zwemoefeningen van het Egyptische leger in
de Rode Zee. Let op de...."
Maar waar zij op moesten letten kon hij niet meer zeggen, want
op dat ogenblik klonk uit een van de zijgangen de stem van
dame Van Tutteren, die vroeg: „Wat is dat voor een zuil?"
„Die zuil?" antwoordde de stem van Gids AH Ben Aaypous
„O.... dat is een zuil!"
Hilv. II (NCRV) 7 en 8.30 Nieuws; 5 40 Gr.-
pi.; I Weer belichten; 1.03 Gr.pl.; 9.15 Voor de
zieken; 8.30 Waterstanden; 3.35 Familiecompe
titie; 10.10 Gr.pl.; 10 30 Morgendienst, 11 Gr.-
11-30 Voordracht; li.io Planorecital; 12.10
Zigeunerkwlntet; 13.33 Vocaal ensemble, cem
balo-gezelschap en solisten; 1 Nieuws; 1.15
Metropole Orkest en soliste; 2 Schoolradio;
2.35 Gr.pl.; 2.45 Voor de kinderen; 3 Accor
deon Orkeat; 3.15 Koorconcert, 3 45 Bijbelle
zing; 4.30 Sluiting; 5.30 Cembalogezelschap.
Avondprogramma.
HJ1V. (AVR°) Nieuws; 6.15 Gr.pl.; 6 30
Ned. Strijdkr.; 7 Voor de kinderen; 7.05 Film
krant; 7.30 Muzikale causerie; 7.45 Reg uitz.;
Nieuws; 106 Orkestconcert; 3.35 Radio-
tcoop; 11 Nieuw»; 11.15 Gr.pl.
Hilv. II (NcAv) 6 Orgelspel; 8.20 Sport-
overzicht; 6 30 Voor de Jeugd; 6.45 Boekbe
spreking; 7 Nieuws; 7.15 Engelse les; 7.30 Gr.-
pl.; 7.40 Radiokrant; 8 Nieuws; 8.05 Gr.pl.;
3.15 Motetgezelschap; 9 Hoorspel; 9 35 Gr.pl.;
10.15 Internationaal evangelisch commentaar;
10.25 Strijkkwartet: 10.45 Avondoverdenklng;
11 Nieuws; 11.15 Gr.pl.
Beleggingsmogelijkheden
gevraagd
(Vah onze financiële medewerker)
/~\NS ARTIKEL van de vorige week
^werd besloten met de opmerking,
dat er voor de bevordering van de
spaarzin onder de bevolking meer
nodig is dan verhoging van de rente,
■waartoe, 2oals men zich herinnert, de
Rijkspostspaarbank het voornemen
heeft (van 2,16 tot 2,40 pet.). Daar
over valt wel iets te zeggen, ditmaa*
willen we echter de vraag onder he4
oog zien of een hogere spaarrente
inderdaad tot grotere besparingen
leidt en of de particuliere spaarban
ken, welke merendeels niet meer dan
2 a 2x/t pet. voor de kleinere inleggin
gen vergoeden, tot betaling van een
hogere rente in staat zijn.
Over de vraag of een hogere spaarrente
een stimulans voor het sparen is, zijn
de „spaar-geleerden" het natuurlijk niet
eens anders zouden 't geen geleerden
zijn! In éen beschouwing van „De Neder-
landsche Conjunctuur" v.an Febr. 1936
was één der conclusies, dat een stijging
van de rentevergoeding met 0.01 pet. ge
paard gaat met een süiging van het in
leggerssaldo met 0,256 pet. Tal van eco
nomisten zijn van mening, dat het onjuist
ij de invloed van de hoogte der spaar
rente op de grootte der spaargelden te
ontkennen. Anderen echter kennen aan
de hoogte van de rente geen belangrijke
invloed op het sparen toe.
Wie in dezen gelijk heeft, kan moeilijk
worden uitgemaakt, te minder omdat
beide categorieën deskundigen hun con
clusies baseren op een studie van de
spaarpractijk gedurende een aantal jaren.
In hoeverre de rentefactor »tijdens en
na de tweede wereldoorlog de grootte der
spaarinleggingen heeft beïnvloed, zal ook
bij een wetenschappelijk onderzoek nau
welijks kunnen worden vastgesteld, om
dat de renteverlaging in die jaren ge
paard ging met allerlei andere factoren,
waarvan sommige de stijging der spaar
gelden bevorderden, andere haar belem
merden. De goedkoop-geld-politlek en de
daarmee samenhangende Inflatie bracht
een geldruimte teweeg, welke ook aan
de spaarbanken ten goede kwam, ook al
bestonden de grote inleggingen voor een
werk
kleding^
Kan Langer Mee!
HHB ÖMt if, JAAR IH GtBRUIK BH 01 K 1 W
M0G SLECHTS BEPERK? LEVERBAAR
De 4 Klaveren- of Van der Ven-conventie (VIII)
Wanneer de vrager niet met 4 klaveren
doch met vier in een andere kleur
vraagt, dan wil dit zeggen dat die bepaalde
kleur hem in het geheel niet interesseert, dat
hij daarin dan een renonce of in het geheel
geen verliesslag heeft, zoals wij uit het
vorige voorbeeld gezien hebben. Is men een
maal met een dergelijk vraagbod begonnen,
dan werkt dit gedurende alle verdere vraag-
bledingen door. In het
vorige voorbeeld vraagt
N. door 4 harten aan z'n
partner hoeveel azen hij
heeft, behalve hartenaas.
Krijgt hij hierop als ant-
vraagt hij nu verder naar het aantal heren,
behalve hartenheer. Krijgt hij als antwoord
5 harten (dus één heer), dan weet hij dat dit
zeker ruitenheer moet zijn en Is dus 7 schop
pen een lay-down.
Heeft men echter eerst op de gewone ma
nier met 4 klaveren naar het aantal azen ge
vraagd en daarop een bevredigend antwoord
ontvangen en wil men nu weten of partner
een bepaalde heer in handen heeft, dan
vraa«t men in de gewenste kleur, dus:
Noord 1 Sch. Zuid 3 Sch.
4 KL 4 Sch.
(geeft dus 2 azen aan)
Wanneer N nu 4 S.A. biedt, dan vraagt bij
naar het aantal heren. Wil hij echter alleen
maar weten of z. een bepaalde heer heeft,
b.v. rultenheer, dan vraagt hij niet 4 S.A,
maar 5 ruiten. Heeft Z. de gevraagde heer
niet dan antwoordt hij met de opvolgende
kleur, dus 5 H. Heeft hij hem echter wel, dan
met de daaropvolgende kleur, dus 5 schop
pen. Heeft Z. echter de gevraagde heer niet,
maar wel een singleton in de gevraagde
kleur, wat van evenveel waarde kan zijn,"
dan antwoordt hij met 5 S.A. dus
de direot opvolgende kleur ls neen
de daarop volgende kleur is ja
de weer onmiddellijk daaropvolgende
—aar wel singleton.
Heeft vrager zelf maar één of in het geheel
geen heren, dan heeft het geen nut om naar
een bepaalde heer te vragen. Wel echter kan
dit gebeuren, wanneer blijkt uit het ant-
dat er voldoende heren
kleur is nee
woord t
Houdt nous- on lucht-
wegen ruim met Dampo-verkoudheids-
balsera verdrijft verkoudheden en
mankt U in rieptijden minder vatbaar.
aanwezig zijn. B.v.: N. heeft geen enkele
heer en krijgt van partner als antwoord 3
heren, dan kan het van belang zijn voor een
zes- of zevenbod, welke heren dat zijn. B.v.:
N. heeft S. a v b 10 9 3
H. a v
R. a v 10
K. 5
Bij het eerste vraagbod geeft Z. een aas
aan. Dit is dus klaveraas. Heeft Z. nu schop
penheer, ruitenheer en hartenheer, dan is 7
schoppen een lay-down. Heeft hU echter bij
de gemelde drie heren klaverheer, dan mag
maar 6 schoppen geboden worden. Het bled-
verloop is dan als volgt;
N. l Sch. z, 3 sch.
N. 4 KI. 4 H. (1 aas)
N, 4 S.A. (hoeveel heren) z. 5 Sch. (3 heren)
N. 8 K. (5S.A. zou naar de vrouwen vragen)
Heeft Z. nu klaverenheer, dan moet hij
volgens het bovenstaande principe antwoor
den 6 harten en weet N. dat hij maar 6
schoppen kan bieden. .Geeft Z. echter een
ontkennend antwoord, dus 6 ruiten, dan kan
N. rustig 7 schoppen biecfen.
Omtrent de effectenregistratie bevat de
Memorie van Antwoord van minister Lief-
tinck, de mededeling, dat de registratie
van de aangemelde effecten in de eerste
helft van 1950 zal worden beëindigd. Dit
zal medebrengen, dat alle tijdig aange
geven effecten dan zullen zijn vrijgege
ven, voorzover geen opposities tegen deze
effecten zijn ingediend. Een uitzondering
moet hierbij worden gemaakt voor de zich
in Duitsland bevindende Nederlandse ef
fecten, ten aanzien waarvan de organi
satie van de aanmelding in verband met
de gecompliceerde verhoudingen daar te
lande aanzienlijke vertraging heeft on
dervonden.
De tijd, nodig om de gehele effecten
registratie af te wikkelen, zal afhangen
van het verloop van de vaststelling van
de effecten welke als niet aangemeld die
nen te worden geregistreerd, alsmede van
de duur van de afwikkeling der uit de
effectenregistratie voortvloeiende rechts-
her8telprocedures. De laatste factor is ook
in zeer belangrijke mate afhankelijk van
de omstreden effecten belanghebbende
partijen.
goed deel uit zgn. „oneigenlijke" spaar
gelden. Het waren geen spaargelden in
de gewone zin des woords, overgehouden
na de voorziening van normaal levens
onderhoud, maar gelden, die beschikbaar
bleven, omdat de normale levensbehoef
ten wegens een toenemend gebrek aan
goederen niet konden worden bevredigd.
De teruggang der spaargelden gedurende
1947, 1948 en 1949 hield daarmee uiter
aard verband. De zgn. „inhaalvraag" naar
goederen is in die jaren groot geweest etv
eerst thans kan worden gezegd, dat zij
langzamerhand bevredigd is, al zullen er
ook nu nog tal van gezinnen zijn, waar
het manco nog niet ten volle is aangevuld.
Hoe dit zU, het komt ons voor, dat on
der normale omstandigheden de rente
voet der spaargelden voor de bevordering
van de spaarzin geen te verwaarlozen
factor it. Want men spaart niet alleen om
het kapitaal te behouden, maar ook om
het te doen aangroeien, en wat dit aan
groeien betekent, hebben w(j In ona vorig
artikel met enkele cijfers geïllustreerd.
Er behoeft dan ook niet aan te worden
getwijfeld of de voorgenomen verhoging
van de spaarrente bij de Rijkspostspaar
bank bedoelt een prikkel te zijn tot be
vordering van de spaarzin der Neder
landse bevolking. En dat deze spaarzin
geprikkeld wordt, valt slechts toe te
juichen. Want zoals prof. De Guchteneere
te Brussel het eens gezegd heeft: „Bij
het herstel van het land hebben het spa
ren en beleggen een essentiële rol te
vervullen. De levenskracht van ,onze
volkshuishouding en het rhythme van de
verdere sociale vooruitgang zullen af
hangen van het besparingsvolume en de
doelmatige investering daarvan".
"TEN ANDERE VRAAG ls of de parti-
■®-J culiere spaarbanken de Rijkspostspaar
bank nu reeds op de weg naar een hogere
rente zullen kunnen volgen. Deze vraag
hangt ten nauwste samen met de beleg
gingsmogelijkheden, welke er voor die
spaarbanken bestaan. Deze zijn door de
goedkoop-geld-politiek aanmerkelijk slech
ter geworden. De 4 en 3"« pet. obligaties
werden gaandeweg geconverteerd in 3 pet.
stukken en deze zijn wegens hun lange
looptijd nog niet eens geschikt voor de
belegging van spaargelden, omdat zij een
groot koersrisico lopen, dat alleen spaar
banken met een grote koersreserve zich
mogen veroorloven.
De particuliere banken hebben hun
spaafgelden dan ook voor 10 20 pet. ih
schatkistpapier belegd met een rentever
goeding van 1 k 2 pet., voor 10 k 20 pet,
gedeponeerd op een door het Rijk geopen
de Liqufditettsrekening, welke 2pet,
rente oplevert, met de verplichting echter,
dat de spaarbanken over tenminste
ƒ3500.— per spaarrekening 2,16 pet. rente
vergoeden, terwijl voorts 3 pet. Grootboek-
obligaties en 33'/* pet. Nederland 1947 en
3 pel. Investeringscertificaten zijn gekocht.
Daarnaast zijn aan publiekrechtelijke
lichamen leningen verstrekt en zijn hypo
theken gesloten, maar tenslotte hebben de
particuliere spaarbanken in 1948 geen
hoger rendement„kunnen behalen dan 2.90
pet. (1947: 2.95 pet.) terwijl ze gemiddelde
2.10 pet (1947: 2.18 pet.) hebben uitbetaald.
Wanneer men nu weet, dat ook de be-
drjjfsonkosten der particuliere spaar
banken de laatste Jaren belangrijk geste
gen zijn en tussen en pet. variëren,
dan 1* het duidelijk, dat z\j onder de hui
dige omstandigheden niet tot verhoging
der spaarrente kunnen overgaan zonder
hun poaitie ernstig te verzwakken.
Terwijl de levensverzekeringsmaat-
■chappijen de laatste jaren zijn overgegaan
tot aankoop van industriële obligaties en
zelfs tot industriële aandelen, wensen de
spaarbanken, welks gelden een geheel
ander karakter dragen en op korte termijn
opvraagbaar zijn, zich daarvan terecht te
onthouden. Als gezegd, slechts enkele
grote instellingen met een belangrijke
koersreserve kunnen het risico van een
dergelijk bezif dragen. De reserves der par
ticuliere spaarbanken, die in 1944 15 pet.
bedroegen, maken thans nog slechts 10 pet.
van de ingelegde spaargelden uit.
Door een verhoging van dq spaarrente
bij de Rijkspostspaarbank tot 2.40 pet.
komt het beleggingsprobleem bij de parti
culiere spaarbanken derhalve ln een acuut
stadium. Eind 1948 stond er van het totale
spaartegoed tn ons land 36'/« pet. bij de
Rijkspostspaarbank, 26 pet. bij de Particu
liere Spaarbanken en 37'/* pet. bij de Boe
renleenbanken uit.
De Rijkspostspaarbank, die gebruik
maakt van postkantoren, postagentschap
pen, e.d. heeft procentueel een lager on-
kosten-cijfer dan de particuliere banken
en zij wordt nu bij verhoging van haar
spaarrente een nog zwaardere concurren
te. Sommigen zien in deze verhoging reeds
nationalisatietendenzen, maar ook al zijn
deze niet aanwezig, dan nog kan er terecht
bezwaar tegen worden gemaakt, dat de
particuliere spaarbanken op deze wijze in
hun nuttige economische functie worden
beknot.
Een hogere rente voor de kleine spaar
ders is alleszins billijk: wij hebben er
meer dan eens voor gepleit. Maar het rijk,
dat aansprakelijk is voor het lagere be
leggingsrendement van de laatste jaren,
zal nu ook voor de particuliere spaar
banken beleggingsmogelijkheden moeten
i, welke haar in staat stellen het
scheppen.
voorbeeld der Rijkspostspaarbank
te
volgen. Waartoe het met zijn vlottende
schuld van ettelijke milliarden ook ruim
schoots in staat is!
Meneer Tattlecombe arriveerde met
«n ppgerujmd gezicht om vier uur in
d,nïïug omhelsde zijn zuster, be-
hart voor alles wat ze voor hem
tin» 8e?aan' maat vroeg haar niet om
tr«„ blijvert. William hielp hem de
bi? „»0p n£ar bov®n. schoof een bankje
voor zijn been en spreidde een plaid
hij meneer Tattlecombe's
PwMktngen over Emily Salt aan-
JÏÏ08.1 ""„Ze luistert aan de deur, zei
k«L hij net zo verontwaardigd
had tSK. in William's droom gedaan
ik aeb het altijd wel gedacht, maar
Dat „h*«r nu op heterdaad betrapt,
uit hSl u.rt*e Bisteravond, nadat Abby
m»t w terug was gekomen. Ik zat
«I n.»aar ,'n praten over jouw huwelijk
J* kwamen we toen ook op
SJj^t ment' waarin ik jou de zaak
c beB°n: Ik hoop, dat
torn!* ?altmaar meneer Tattle-
- iku een hand op en vervolgde:
ioby yindt het best. Ze ls een goed
toals ik je al eerder gezegd heb.
Maar Emily Salt, dat ls een lelijkerd!
Er gloeiden twee rode vlekken op zyn
wangen. Emily Salt is niet meer
familie van mij dan ze van jou is. Spreek
niet over dat testament in tegenwoor
digheid van Emily, zei m'n zuster. Dat
heb ik nooit gedaan en ber ik ook met
van plan, antwoordde ik haar. Wel, zei
ze, Emily weet er toch lets van en ze
is erdoor van streek. Wat gaat het haar
aan en waar windt ze rich over op
vroeg ik. Laat ze zich met haar eigen
zaken bemoeien, daar heeft ze voldoende
aan. Ze hoeft zich niets van de mijne
aan te trekken. Wèt weet ze er eigenlijk
van? vroeg ik dan. Abby antwoonide me
hier niet op en toen heb ik het haar op
de man af gezegd: Emily staat aan de
deur te luisterèn.
lana OD gewacni zien ecna u»
spreken over Emily Salt. Abby had er
stilletjes bU gezeten met neergeslagen
ogen. Ze had niets gezegd, omdat er
niets tegen in te brengen viel. Hy legde
dit William uitvoerig uit.
De dokter was er Zaterdag geweest
en had gezegd, dat ik m'n been moest
gaan gebruiken. Ik stond dus op en
strompelde wat rond. Het ging niet goed,
maar ook /tiet slecht. Wat ik zeggen wil,
is dat ik dicht bij de kamerdeur kwam,
en toen opeens de trap hoorde kraken.
Er ls één trede, die kraakt. Abby is wat
slechthorend, maar ik gelukkig niet. Ik
had verder geen geluid vernomen, en ik
kreeg de overtuiging, dat Emily daar
achter de deur rondsloop. Ik begon op
nieuw te praten en ik verhief mijn stepi
enigszins, omdat ik het jammer vond,
dat ze iets zou missen. Ik zei, dat ik me
wel eens afvroeg, of ooit ontdekt zou
worden, wie JU eigenlijk was. En toen
maakte ik opeens de deur open en JCmily
viel bijna tegen me aan.
Stond ze tegen die deur geleund?
Abel knikte.
Inderdaad, met haar hand op de
deurknop, stond ze daar te luisterèn.
Gelukkig voor m'n been, viel ze niet
bovenop me.
William trachtte ztfn gezicht ln de
plooi te houden.
Wat hebt u toen gedaan, meneer
Tattlecombe?
Ik heb gezegd: Je kunt alles veel
beter horen, als je binnenkomt, Emily
Salt. Ze staarde me aan, op de manier,
zoals zij dat kan doen en zei, dat ze op
het punt stond binnen te komen. Ik zei
haar wat ik van haar dacht. Je staat
aan de deur te luisteren, zei ik, en dit
is niet de eerste keer, dat je dat doet.
Als Je er maar aan denkt, juffrouw Salt,
dat je je handen van mijn zaken afhoudt!
Op dat moment kwam Abby op me af
en wilde me ln mijn stoel terugdringen.
Kom Emily begon ze, maar toen
raakte Emily haar haar bezinning kwijt.
Ik heb nog nooit zoiets meegemaakt Ze
Schreeuwde als een wild beest en gilde,
dat ik Abby tekort deed. En wat gaat
jou dat aan, óls dat zo zou zijn? vroeg
ik haar en ik zou nog heel wat meer
hebben gezegd, als m'n been in een betere
toestand was geweest. Toen ik weer in
mijn stoel zat, nam Abby Emily met zich
mee de kamer uit. Ik hoorde haar al maar
schreeuwen, terwijl ze naar beneden ge
bracht werd.
Meneer Tattlecombe
Abel hief z'n hand in een gebiedend
gebaar omhoog.
Als je iets over m'n testament wilt
zeggen, houd het dan voor je. Ik ben het
met mezelf eens en Abby vindt het ook
best. Wat Emily Salt aangaat, die be
hoort in een inrichting thuis en dat heb
Ik Abby ook gezegd, toen ze weer boven
kwam. We kregen er geen woorden over,
maar als Ik daar was blijven logeren,
dan zou dat op de duur toch niet te
vermijden zijn geweest en, daarom heb
lk besloten weer hier terug te komen.
Zegehdie foto boven de schoor
steenmantel hangt scheef, en ik zie ook,
dat de twee foto-albums van plaats ver
wisseld zijn: die met de vergulde hoe
ken moet daar achter op tafel liggen.
Hij keek critisch toe, hoe William een
en ander in orde bracht Het meubilair
hier was niet zo mooi als dat bij Abby
Salt. Het vloerkleed was tamelijk versle
ten en de stoelbekledlng was smoezelig.
Maar hij was tenminste weer thuis. De
foto boven de schoorsteenmantel was een
vergroting van zijn trouwfoto hij een
ernstige jongeman in een slechtzittend
pak en zij, Mary, een onopvallend lief
jong meisje met ballonmouwen en een
afschuwelijk hoedje op. Deze meubels
hadden ze indertijd samen gekocht. Hij
knikte goedkeurend, terwijl hij om zich
heen keek, en zei:
Nergens is het zo goed als in je
eigen huis, William.
's Avonds na het eten, toen ze alles
opgeruimd en afgewassen hadden, ver
telde "William Katherlne het verhaal
over Emily Salt, die aan de deur luis
terde. Hij zat schetsen te maken van de
houten koe en had een blocnote op z'n
knieën.
".e is natuurlijk niet helemaal goed
wijs, zei hij. Ik kan me niet indenken.
hoe mevrouw Salt het met haar uit
houdt. Alle keren, dat ik daar geweest
ben, loerde ze naar me door een spleet
van een deur of verdween ze net om de
hoek in de gang. Toch kan ik niet hele
maal met meneer Tattlecombe's testa
ment instemmen. Hij heeft het zo ge
maakt, dat ik zijn zaak zal erven, heb ik
je dat al verteld?
Nee, zei Katherine.
Wel, dan doe ik dat nu. Hij ver
telde het me voor het eerst die keer
dat ik werd neergeslagen, toen ik van
hem vandaan kwam. Je kunt je niet
voorstellen, hoe benauwend het is, als
mensen je vertellen, dat ze je iets na
willen laten.
Vertelde hU je dat dié avond?
Ja. Hij zei dat mevrouw Salt er
warmpjes by 3»t haar man heeft haar
goed bezorgd achtergelaten en verder
zei hij, dat wij de zaak samen weer opge
werkt hadden, zodat hij het prettig vond,
als ik zijn erfgenaam werd. Natuurlijk
heeft dit niets met Emily Salt te maken
zoals hij haar ook gezegd heeft maar
ik kan er niets aan doen, dat het me een
onaangenaam gevoel geeft, dat zij er zich
over opwindt.
Ze heeft er helemaal niets mee te
maken, zei Katherine met nadruk.
(Wordt vervolgd).
0