'm
WIZ&f1S\BA
Gj
Strijd tegen begrotingstekorten bijna gewonnen
De Rónde-Tafel-Conferentie
slaagde
Im I
Probleem Indonesië beheerste
de politiek
HET SYLVESHJPMEISJE door Henriëttè van Eyk
Het
EDICHZ
Z.M. de Zeearend als een grote
bommenwerper tussen de jagers
Van wals en mazurka
tot jitterbug en raspa
NEDERLAND IN HET JAAR 1949
Devaluatie zette alles op losse schroeven
mi $&n
Uitbreiding van het
handelsverkeer
De woningbouw
Distributie loopt ^af
De Verenigde Staten van Indonesië zelfstandig
Souvereiniteit enige dagen
geleden overgedragen
HET KONINKLIJK
HUIS
B
Het parlement in vogelvlucht
Toenemende spanning in 1950
De eerste staatssecretaris
WEUKE BEKENDE LANDGENOTEN
ONS IN 1949 ONTVIELEN"
*or«-
h! V 1
i
r T4
Hoog bezoek in vaderlandse contreien
EINDELIJK SUCCES
EEN BEKENTENIS
op Oudejaarsavond
Europa danst een halve eeuw
1911de revolutie
-i F-
ZATERDAG 31 DECEMBER 1948.
DERDE BLAD - PAGINA
XJET had zo'n mooie dag kunnen worden, die derde Dinsdag van September.
Een sluitende begroting. Zelfs een met een overschot van 191 millioen,
waaruit een ongedekte post van het Landbouw-Egaüaatiefonds-1949, ad 171
millioen nog kon worden betaald, waarna nog een overschotje van 20 millioen
kon worden genoteerd. Maar als een ijskoude douche kwam op diezelfde Dinsdag
de mededeling van minister LieftinclLdat de Regering had besloten met ingang
ts van de gulden te bepalen op 3.80 in
'ndering van de gulden neerkwam van
van 21 September te 00.00 uur de k<
de dollar, hetgeen op een waardevi'
•ven 30%.
-*J»C»CITOUCTCflMK(N0USTK N
na t
ipumpg
,W|
De Regering hsd slch, bU het nemen
van deze Ingrijpende beslissing, laten
leiden door de volgende overwegingen:
De betalingsbalans moet bi) het eindigen
van de Marsball-hulp In evenwicht sijn
gebracht.
Nederland kan slch In de Internationale
concurrentiestrijd niet veroorloven duur
der te xtjn dan i|jn mededingers.
Nederland moet sonder beswaar actief
kunnen deelnemen aan de bevrijding van
het handels- en betalingsverkeer.
Msar met dat al zitten we nu nog met
een begroting, opgebouwd met de gulden,
die, naar een uitlating van minister Llef-
tlnck kort voor de devaluatie, toch zo
hard was. De nodige suppletoire begrotin
gen zullen het komende jaar wel te
wachten zijn.
PRIJZENSTOP
Intussen trgphtte de Regering de gevol
gen van de devaluatie voor de bevolking
zoveel mogelijk te verzachten door een
onmiddellijke afkondiging van een prijzen-
stop. Maar langzaamaan werd de prijs
voor tal van artikelen vrijgelaten, want
hetgeen ingevoerd moest worden, was nu
eenmaal, in guldens uitgedrukt, duurder
geworden. Er is de laatste maanden druk
geconfereerd en tegen de Kerstmis kwam
de Regering met de verrassing: een loons
verhoging van 5"» werd toegestaan. Hoe
zorglijk de toestand van 'i lands financiën
la, bleek wel uit een verhandeling, die de
Sresident van de Nederlandsche Bank, dr
loltrop. te Amsterdam hield op een
universiteitsdag. Hierbij wees dr Holtrop
onder meer op het volgende:
In de periode van 1 Januari 1947 tot
30 Juni 1949 heeft Nederland, om het
tekort op zijn betalingsbalans te dekken:
1200 buitenlands bezit geliquideerd; voor
1700 millioen nieuwe schuld aangegaan:
voor 600 millioen goud en dollars uit de
monetaire reserves geput en bovendien
werd voor ƒ900 mlllicjen aan Marshall
hulp genoten.
Gelukkig ontwikkelt onza uitvoer zich
ln de goede richting. In November
werd zelfs een record bereikt. In die
maand namelijk werd tulm 88*/» van
onze invoer gedekt door uitvoer, een
getal dat aan tijden van weleer doet
denken.
Met de woningbouw scbtjnt het In de
goede rtchtlng te gaan. Er komt schot In!
Dit Jaar zonden volgens het „Dertig-Jaren-
plan" van minister In 't Veld S5.8M
woningen gereedkomen, msar het zullen
er wel 48.889 z|Jn. De bedoeling is dit
aantsl komende Jeren met sprongen van
HM nog op te voeren tot 88.899 per Jaar.
In 1988 son men dan door de woningnood
been «Mn. En binnen dertig Jaar zonden
dnplexwonlngen en krgtten tot het ver
leden behoren.
INDUSTRIALISATIE
De snelle toeneming van onze bevolking
de 10 millioen werd dit Jaar over
schreden brengt niet alleen woning-
zorgen met zich mee, maar ook krijgt de
Regering de vraag op te lossen: Hoe
komen al deze mensen san werk. Daar
de landbouw maar weinig arbeidskrachten
kan opnemen en de industrie veel, is het
de Industrie, die op dit punt aller aandacht
vraagt. Minister. Van den Brink ls met een
groots industrialisatie-schema gekomen.
Hl] wil flinke bedragen in de industrie
Investeren: van 1 Januari 1948—1 Juni
1952 3000 voor vervanging machines,
enz. en 2700 voor nieuwe industrieën. In
die tijd zullen 60.000 arbeiders aan de slag
moeten komen door betere bezetting en
155.000 in nieuw gestichte bedrijven. De
industriële productie voor 1948 geschat
op 5468 millioen, zal in 1952 53 gestegen
moeten rijn tot 7171 millioen. Om de
export naar Amerika eri Canada aantrek
kelijker te maken gaf minister Van den
Brink aan de exporteurs toestemming 10*/*
van het netto geïncasseerde dollar-
irovenue te behouden om vrij over te
>eschikken.
In de loop van het jaar zijn we
langzaamaan bevrijd van de knellende
distributiebanden. Cacao opende de rij
in Februari, in Mei volgden ijzer, staal
en cokes, 22 Juni gingen boter, mar
garine, vetten en spijsolie van de bon.
1 Juli kwamen sigaren, sigaretten en
tabak vrij; 5 Juli het hout. Na 3 No
vember konden de dames weer lapjes,
japonnetjes, enz. enz. kopen, zonder
eerst een bonnen ba lans te moeten
opmaken. .Even later kon men net
zoveel vlees kopen als.de porte-
monnaie toeliet. En die liet bij de
meestert niet Veel toe, want het vlees
werd bar duur.
De dure prijzen waren het gevolg van
het opheffen van de subsidies, destijds
ingesteld om het de consument financieel
mogelijk te maken vlees te kopen en
anderzijds om de boer ln het leven te
houden. Enige weken hebben we nog
goedkoop varkensvlees kunnen eten, maar
ook hieraan is een eind gekomen.
Wat wij duur vinden, noemen de Belgen
goedkoop. Vandaar dat met het vrijkomen
van vlees, boter enz. er dagelijks een
stroom Belgische huismoeders de grens
overkwam om in het goedkope Holland
te winkelen. Het liep zo storm, dat vooral
in de grensstreken de Belgische'wlnkeliers
en beenhouwers steen en been klaagden,
zodat ten slotte de Belgische regering
ingreep. En dat terwijl de Benelux toch-
wil aansturen op een vrij handelsverkeer
tussen de partners. Op 1 October kwam
de Voorunie der Benelux tot stand waarbij
groter vrijheid van in-' en uitvoer tot
stand kwam.
HANDELSACCOORDEN
Hard is op het departement van Econo
mische'Zaken gewerkt aan de uitbreiding
van het internationaal handelsverkeer,
terwijl ook alles irv het werk werd gezet
om te komen tot een vlotter beallngs-
verkeer. In Februari kwam een overeen
komst met Engeland tot stand het
handelsverkeer op te voeren. Met Zwit
serland werd ln Maart een tariefovereen
komst geslpten. Dezelfde maand kwamen
handelsaccoorden met Italië en met de
Duitse-Trizone tot stand.'Ih Mei volgden
overeenkomsten ,m«t Tsjecho-Slowakije, ln
Juni met Finland en Joego-Slavië. In
Juli werden accoorden gesloten met Dene
marken. Frankrijk, Turkije en Oost-
Duitsland;. in Augustus met Noorwegen.
Hongarije. Ierland en Zweden sloten de rij.
Als laatste en wellicht de belangrijkste
overeenkomst moet nog worden genoemd
de totstandkoming op 5 October van de
Voor-Unie der Benelux.
DE DETAILHANDEL
De omzetten hebben, zoalz in de loop
van het Jaar bleek, in verschillende
branches van de kleinhandel het hoogte
punt bereikt of zijn daar reeds overheen.
De omzetcijfers van aardappelen, groente
en fruit, meubelen en dranken zijn aan
zienlijk lager dan het vorig Jaar.
Wat het teruglopen van de omzet In
fruit betreft, dit wordt voor een groot
deel toegeschreven aan de sterke daling
van de-"frultprljzen vergeleken bij het
vorige jaar.
Het kruldeniersbedrljf, dat ln het wsr-
Jaar een inzinking van 10*/» vertoonde,
haalde het in het najaar aardig op en de
Octobermaand van dit jaar was ongeveer
gelijk aan die van het vorlge."Ook met
de bakkers was dit het geval. De textiel-
winkela hebben het na ,de bevrijding nog
niet zo druk gehad ala dit najaar en als
de prijzen niet zo hoog waren zou men
handen tekort komen om de klanten te
helpen.
Twee 9 conferenties: de Ronde Tafel
Conferentie in Den Haag en éen ge
moedelijke conferentie aan- een eettafel
te Batavia. Van rechts naar links: de
Hoge Commissaris van de Kroon dr
Beel, minister-president Ur Drees en
het Australische lid van de Commissif
varv Goede Dienst'en Critchly
Ongeveer 70 vierk. kilometer Duits
grondgebied werd in het voorjaar aan
Nederland overgedragen. Er woonden
toen 10.000 Duitsers in dat gebied. Foto
van het hijsen van de Nederlandse
driekleur te Elfen en in de inzet een
marechaussee, die de pieren" van
een nieuwe ingezetene controleert
Een schip op strand, een baken in zee.
Maanden lang heeft het Zweedse
C. A. Banck als zo'n baken op het
Bloemendaalse strand gezeten. Toen
het eindelijk los was gekomen volgde
het roemloos einde op de scheeps-
sloperij te H.I. Ambacht
iia>
OP 7 Juli hebben Koningin Juliana en
Prins Bernhard hun koperen huwe
lijksfeest gevierd. Op holder verlangen la
het naar buiten uit geen feestvieren ge
worden, maar werd het feit ln huiselijke
kring herdacht.
Alleen hebben morgen» de garde-
regimenten Grenadiers en Jagers, in ver
band met het 120-jarig bestaan van deze
keurkorpsen, vor d* Koningin en de
Prins voor het paleis Soestdijk gedefi
leerd. De volgende dag ging het Koninklijk
aar naar Den Haag, waar in Hui» Den
asosch het nationaal huldeblijk werd aan
geboden door de voorzitter van het comité
mr L. Kesper. Het nationaal huldeblijk,
waarvoor het Nederlandse volk ta al zijn
geledingen had Mjgedrfgen, bestaat uit
Jen aanvulling op het Meissper «ervies van
Wet Koninklijk gezin en uit een antiek
Holland» servies, afkomstig uit de porse
leinfabriek te Oud-Loosdrecht, sdtepplng
van de 18de eeuwse P"idtk8.nt"?,,Tct^ri*
natuui kundige en fabrikant da J. de Mol.
Een deputatie van ie Nederlandse
strijdkrachten in Indonesië bood in
Januari van dit jaar aan de leden van
het Koninklijk Huis foto-albuvjs aan
Bovendien werd aangeboden een ma
quette van de door prof. Bijlhouwer ont
worpen parkaanleg rond het Hul» ten
Bosch. Ook de landmacht en de marine
boden geschenken aan en op 9 Juli hebben
afgevaardigden van het Nederlandse ver
enigingsleven voor^ het Koninklijk paar
gedefileerd.
Prinses Wtlhelmina. wier gezondheids
toestand thans niets meer te wensen over
laat, heeft dit jaar driemaal een stichte
lijk wpord voor de radio gesproken, name
lijk tegen Pasen, Pinksteren en Wj de
aanvang van de adventsdagen.
De Koninklijke familie heeft de traditie
van een jaarlijks bezoek aan Amsterdam
in ere hersteld. Bovendien vertoefde de
Koningin nog enige malen te Amsterdam
tot het ontvangen en afscheldnemen van
gezanten. Prins Bernhard bezocht dit jaar
veel streken van on« land om zich daar
te laten voorlichten over de stand van
landbouw, industrie, enz.
glechta luttele dagen voor de jaar
wisseling op 27 December
kwam eindelijk het sluitstuk op net
schier eindeloos lijkende onderhan
delen: de overdracht door H.M. de
Koningin van de souvereiniteit aan
de Republiek Indonesia Serikat.
Het jaar was Ingezet met de uitvoering
van het bevel van de legercommandant in
(Van onze parlementaire redacteur)
TTET Indonesische probleem heeft ook in het afgelopen jaar weer in het
parlement overheerst en daarmee een domper gezet op het binnenlandse
politieke leven, ook al omdat men genoopt was tot de grootst mogelijke ^Amen-
werking. Anderzijds ls deze gedwongen samenwerking van groot belang geweest
voor de arbeidsvrede en aldus voor de opvoering van de productie na de-jaren
van achterstand. Nu het Indonesische probleem is afgewikkeld bestaat er echter
alle kans dat in 1950 de binnenlandse politieke strijd opleeft met de kans ook
op alle nadelige gevolgen daarvan, tenzij men zo verstandig is in te zien dat
het herstel van het economische leven en het leggen van een basis voor nieuwe
welvaart, óók een dwingende reden is tot samenwerking voor het levensbelang
van het Nederlandse volk. 1
In dit verband is in het afgelopen jaar het voornaamste besluit ge weegt van de
Tweede Kamer, op 12 October, de aanvaarding van het wetsontwerp op de
publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, de maatschappelijke hervorming teneinde
door een harmonieuze samenwerking tussen overheid, ondernemers en arbeiders
de grootst mogelijke welvaart te bereiken. Het hoofdprobleem is het verkrijgen
van Voldoende kapitaal, door besparing en versobering, voor de noodzakelijke
uitbreiding van de industrie. In Rusland is voor het bereiken van dit doel het
probleem opgelost door het dictatoriaal beknottep van de economische vrijheid
van ondernemers en arbeiders, gepaard gaande met onderdrukking van de
geestelijke vrijheid, doch Nederland, als eerste land ter wereld, zoekt jri?t eer
biediging van de geestelijke vrijheid de oplossing langs de weg van een* goed
georganiseerde samenwerlcing tussen overheid, ondernemers en arbeiders.
In het parlement ia dit Jaar voor het
eerst een nieuwe figuur opgetreden, de
staatssecretaris. Op 25 Januari werd ala
eerste benoemd de Rotterdammer mr W.
C. L. v. d. Grinten, verbonden aan het
departement van Economische Zaken, die
zijn krachten speciaal wijdt aan de pu
bliekrechtelijke bedrijfaorganiaatlfc. Op
1 Mei werd de heer W. H. Fockema
Andreae benoemd tot staatssecretaris van
Oorlog en schout-bij-nacht H. C. W.
Moorman tot staatssecretaris van Marine.
De raad van ministers onderging wijzi
ging doordat op 11 Februari minister
Sassen aftrad wegens een conflict over
het Indonesische beleid, waarna op 14 Fe
bruari minister v. Maarseveen tijdelijk «n
op 15 Juni definitief zijn functie overnam.
Nadat mr v. Schaik tijdelijk de porte
feuille van minister v. Maarseveen had
beheerd, werd op 20 Septenïber mr Teu-
lings benoemd tot minister van Binnen
landse Zaken. Oud-minister Fiévez, die
zich aan het departement van Defensie
had overwerkt, overleed op 30 April.
De eerste «tappen op
internationaal terrein
De opheffing van Nederlands traditlo^-
nele. neutraliteitspolitiek heeft er toe
geleid, dat Nederlands positie in de wereld
steeds meer Internationaal verweven
wordt. Het statuut van Europa werd ln
de Tweede Kamer op 6 Juli en in de
Eerste Kamer op'27 Juli goedgekeurd;
het Atlantische patri werd op 19 Juli door
de Tweede Kamefen ,op 3 Augustus door
de Eerste Kamer aanvaard. Ook ln het
verband van Benelux en het pact van
Brussel moet Nederland zich meer op
Internationaal- terrein bewegen en het is
merkbaat dat onze diplomaten met de
nieuwe omstandigheden nog niet ver
trouwd zijn. Op het gebied van de buiten
landse politiek, waar Nederland gewend
la geweest zijn eigen zin te doen en het
spel alleen te spelen, constateert men
thans ln internationale kringen bij de
Nederlanders een zekere traagheid, die
volgens de Belgen met hun veel langere
ervaring in diplomatieke samenwerking
met het buitenland, er ook de oorzaak
van ls dat Nederland in de Indonesische
kwestie aan het kortste eind heeft getrok
ken. want ln 1948 had Nederland in inter
nationaal verband veel meer kunnen
Kerelken. Een symptoom van die Neder
landse traagheid, als gevolg van de eer-
Indoneslë. generaal Spoor, het vuren te
staken. De taek ven de troepen werd:
„Optreden tegen wanordelijke elementen,
die, hetzij alleen of gezamenlijk, de open
bare veiligheid in gevaar brengen of die
de aanvoer van voedsel en andere nood
zakelijke behoeften voor de noodlijdende
bevolking trachten te belemmeren pf te
verhinderen.
De regering wee gezwicht voor de drei
gementen. geuit in de zittingen ven de
Veiligheidsraad onder meer stopzetting
van de Marshall-hulp. Aan Republikeinse
xijdé wss men niet zo volgzaam. Zo ver
klaarde Palar, de vertegenwoordiger van
de Republiek ln genoemde zittingen van
de Veiligheidsraad, dat het verzet zou
blijven voortduren tot de algehele uitput
ting van de Nederlandse militaire, econo-,
mlsche en financiële hulpbronnen. En oók
met het uitvaardigen ven het Republikein
se bevel het vuren te staken ging het alles
behalve vlot. Het duurde zelf» tot Augus
tus'eer dat bevel door Djokja werd ge
geven.
Niettegenstaande de Nederlandse bewij
zen van goede wil bleef de Veiligheidsraad
„lastig". Onder meer werd aangedrongen
op het vrijlaten van de Republikeinse lei-
'ders. die het vorig Jaar bij de bezetting
van Djokja door de Nederlandse troepen
waren gelnterneprd. Soekarno verleef
met beperkte bewegingsvrijheid ip een
landhuis aan het Tobameer op Sumatrl;
Hatta. Roem en enige andereh pp Bapka,
na later bleek met al heel. weinig
bewegingsvrijheid. Het gevolg van een en
ander »was een-ware protesténregen.
Terug in.Djokja
Eind Juni werd Djokja door de Neder
landse troepen pntj-uimd»en op 6 Juli keer
den Soekarno. Hatta en andere ministers
■inriezc hoofdstad van de Republiek terug.
Néderland had dus zijn belofte ingelost,
maar het duurde nog een maand tot
3 Augustus eer het Republikeinse bevel
afkwam het-vuren tev-ataken. En vén een
vlotte uitvoering van* dat hevel kon. even-
'mln worden gesproken, iyant het heeft nog
maanden geduurd eer het tot alle gewa
pende Republikeinen was^doorgedrongen.
Ncêrlands goede wil
Nog duidelijker ging Nederland zijn goe-;
de wil tonen ln een verklaring van zijn
regeripg. dat zij' bereid was belangrijk
vroeger dan- de bU een vorige gelegenheid
overeengekomen datum van 1 Juli 1950.
,0c HEOCRLflMJSC HANDELSBALANS 1*-9
lijke, oprechte, trotse houding van „alles
of niets", openbaarde zich ook ln de stroe
ve wijze waarop de Tweede Kamer op
6 April de grenscorrecties met Duitsland
aanvaardde, hetgeen de Eerste Kamer op
21 April,-' met 25 tegen 17 stemmen, pas
deed nadat minister Stikker had gedreigd
met het aftreden van de regering. Het it-
niet zo vreemd, dat er ook bij de behan
deling vaiLde begroting" ven Buitenlandse
Zaken vele klachten waren. Ook voor de
Kamerleden is -het Interessant lokkende,,
internationaal terrein nog onbekend ge
bied.
Documenten zonder weerga
Belangrijke b*luiten ven de Tweede
Kamer zijn votrts nog geweest op
3 November Ae gfcedkeuring van de rege
ling voor de mWeriële oorlogsschade, op
9 September dé verplichte verzekering
tegèn onvrijwillige werkloosheid elft Voorts
zijn er nog honderden wetsontwerpen aan
genomen op het gebied van het oqderwijs
(het achtste leerjaar krijgt eeq kans zich
tot maatschappij school te ontwikkelen), de
geldzulverlng, de bijzondere rechtspleging,
de belastingen, de accijnzen, deaard
appelmoeheid. de kinderbijslag. de pen
sioenen, het krankzinnigenwezen, de -na»
tuurbeschermlng, de octrooiwet, weder
opbouw, enzj teveel onderwerpen om op
te noemeffc J 4
Een speciale commissie v»n de. Tweede
Kamer werkt, nog «teeds met eerbiedwek
kende energie aan het onderzoek van'het
beleid van de Nederlandse regering' ln
Londen tüdens de, oorlogsjaren. Op 19
Maart vefllheen het eerste deel, op 9 Juni
het tweede deel en op 17 December het
derde deel van de parlementaire enquête,
documenten sonder weerga ln onze ge
schiedenis.
Twee oorlogen
Als de uitverkopen buiten be
schouwing mogen worden gelaten
hebben de huisvrouwen in voor-
en najaar bij kruidenier en melk
boer voordelig suiker en margarine
kunnen kopen, toen de toinkeliert
gedurende enkele weken een
onbloedige, maar grimmige prij
zenoorlog voerden om hun omzej
te veraroten en klanten te winnen.
01 aar rij konden zich natuurlijk
niet de weelde veroorloven be
neden Inkoopsprijs te bleven
leveren/
de souvereiniteit «anti de Indonesische
reifèring over te dragen. Bovendien werd
voorgesteld een Ronde Tafgl Conferentie
in Den Haag te beleggen, waaraan alle
partijen zouden deelnemen. r
Minister Sassen, die zich met de thans
gevolgde politiek niet langer koti verenk.
gen, ging heen, om te worden opgevolgd
door minister Van Maarseveen,
Toen volgde een lijd van heen en weer
vliegen van ministers en experts tussen
Amsterdam en Batavia.
Van een Haagse conferentie in Maart
kwam hatuurlijk niets. Er moest eerst in
Batavia en elders in Indonqslë nog- heel
wat gepraat worden ecr;fnen van Republi
keinse Wint erlo toestemde naar'Den Haag
te komen. Op de zogenaamde ^vóór-tcon-
ferentie te Batavia Itwam ten slotte ln
April de Vén Aoyen-Roem-overéënkomst
tot stand. J
v. Koyen-Roem-Overeenkomst
Moh. Roem beloofde namens de Repu
bliek. dat bevel;zou warden gegeven het
vuren te staken; samen té werken aan
het herstel van de vredt* en de 'ordenen
deel te nemen aan een Ronde-Tafel-Coil» -
ferentle ln Den Haag.
Dr Van Royen stemde, n'aitiens Neder
land, in met de terugkeer vBn de Republi
keinse regering naar Djokja én vrljlatlQg
van de politieke gevangènen.
Dr Beel. de Hoge 'Vertegenwoordiger
van de Kroon ln Indonesië, had bezwaren
tegen* vorm en omvang Van het herstel
der Republiek. Hij vroeg en Kreeg begin
Mei ontslag en werd opgevolgd door de
heer A. H. J. Lovlnk. secretaris-generaal
van het ministerie van Bulteijlandse
Zaken.. v o
In die tijd, 25 Mei, overleed generaal
Spoor, die juist toen een welhaast onmis
bare kracht was; hij werd Opgevolgd door
luit.-generaal D. C. Buurman van VreejJan.
De Ronde Tafel Conferentie
Pp'23 Augustus een htlf Jaar later
dan Nederland aanvankelijk- had voorge
steld wetd ln de Ridderzaal ln Den
Haag in plechtl<ll aitting de Ronde-Tafel-
Conferentie geopend. Het woord „vertrou
wen" wds niet van de Iitcht, maar patuur-
lljk kvéamen er ook tal van meningsver
schillen aan het licht. Enige malen werd
al gesproken over koffers pakken. Maar
dan toog men naafr „stille" conferentie
oorden als De Hooge Vuursche an
Chateau Namur waar de geschillen in
oen sfeer van „vertrouwelijkheid" werden
opgelost.
Op 2 November kwam dc Ronde Tafel
Conferentie vopr de, laatste maal bijeen,
ditmaal 'natuurlijk In plenaire zitting hl
de Ridderzaal. Na enige hoffelijk^ toespra
ken werden de ontwerp-overegipkomsten
"Unie-Slajupt. SouvorelpiteHfoverdracht
erf Overgangaquereeakqtnst getekend.
Het Indonesische'p&rlement keurde da
ontwerpen goed en Zatardag 11 December
had de Republik Indonesia Serikat haar
eerste president, ir Soekarno.
Begin December hechtte de Tweede
Kamér met ,meer*dan de tweederde var-
eiste1 aantal stemmen haar goedkeuring,,
aan -het ontwerp en op 21 December volgde
de Eerste Kam&r haar voorbeeld. Op *27
December tenslotte werd in een plechtige
zitting in het paleis op de Dam te Amster
dam door H.M. de Konin«4n de souvereini
teit over de Republik Indonekia Serlkst
overgedragen aan de vertegehwooroiger
van deze nieuwe republiek, MOh. Hatta.
Intussen ontruimden de Nederland»#
troepen de bèzette gebieden zonder dat -
het toj irtcldenten kwam en trokken
naar verschillende, plaatsen aan de kust,
waar op Inscheping wordt gewacht. Enig#
schepen met militairen zijn reed» in het
♦ajlerland aangekompn.
üL-
JANUARI.
Dr Alb. C. Kruyt, de grote zenrffellng vin
Midden-Celebes. v
Ir Joseph Th. Cuyperz, bouwmeestei' <*m.
van de Amsterdamse Effectenbeurs en<de
St. Bavoi te Haarlem.
S. F. van Osa, uitgever en hoofdred|t-
teur van de Haagse Post
FEBRUARI
Hehrl de „Vries, toneelspeler.
r Ds J. van Dorp, oud-predikant vah dc
-Ned. Herv. Kerk te Londen.
Dr.iB. J. W. Posthumus Meyes,-emeritus
"Ned. Herv. predlkinc.
Jqr -A. Loosjes. oud-secretaris vqn de
Vércnlglóg ter behartiging vsm de be
langen de» Boekhandels.
APRIL. 4
Prof. K. de Snoo..hoogleraar in de.ver
loskunde aan de Universiteit te Utrecht.
Mevr. A. Noordewler-Reddlngius, zan
geres te Hilversum.
Prof. mr S. J. Grimbére. hoogleraar
aan de Economische Hogeschool te Tilburg.
H, M. van Duim. vice-admiraal b.d.
A. H. J. L. Fiévez. oud-minister van'
Oorlog.
Henrl Hermans, oud-lld der' Tweede
Kamer, pionier der R.K. Arbeldersbewe,-
glng-
MEI. 1
Willy Sluiter, bekende schilder uit Den
Haag.
^Generaal S. H. Spoor, opperbevelhebber
van de Nederlandse strijdkrachten ln In
donesië. -
JUNI. J
Lucie van Dam van Ittelt. 'schilderes, te
Utrecht.
Anns Tyssen-Bremerkamp, eertijds een
bekende operazangeres.
Mr dr J. WIJnveld. sdvocaat-generaal bij
de Hoge Raad der ftysdeglandjn.
JULI. n -y
J. Plesman, gezagvoerder van de bU Barl
verongelukte Roermond/' 1
H. wallaardt Sacré, kolonel b.d., grond
vester van de Nederlandse militaire lucht
macht.
Dr J. Fockema Andreae, oud-jourgemees-
ter van Utrecht "en oud-Commlsaaris der"
Koningin van Groningen.
AUGUSTUS.'' v
Ir O. C. Bouwmeester. oud-Rijksbouw
meester en voorzittel van Monumenten-
Herman Moerkerk, tekenaar, schilder en
schrijver. 1
Jht dr N. vgn Suchtelen. schrijver en
oud-directeur deri Wereldbibliotheek.
SEPTEMBER.
Mgr dn.Th. J. R. Verhoeven, directeur
van het R.K. Centraal Bureau voor Onder
wijs en Opvoeding.
Mr H Kranenburg. oud-r»ad«heer In de
Hoge Raad der Nederlanden.
Mevr. Wilbrink Hoitsema-Kdk^ (Truida
Kok), «chrllfster van meisjes- en klndér-
boéken. -
OCTOBER.
Mr F. J. van Lanscbot. oud-burgemeester
van Den Bosch. v
„NOVEMBER. 1
Prof. dr H. N. ter Veen. oud-hoogleraar
aan de Gemeentélljke Universiteit van
Amsterdam.
Prof. dr B. Brouwer, voorzitter van het
Nederlands^ Kankerinstituut.
DECEMBEÉ..
Mej. A. L. Schock. dlreqtrlcë van de
particuliere zaken van H.M. de Koningin
Voor Het Loo en Omstreken.
vJV 1
j»r
jyjET OUDEJAAR verschijnen de herinneringen, kwebbelende, mlirmelende
oude hansjes, de Sylvester-vrouwtjes, die van alle kanten komen en de
kamer vullen, die giechelen en zuchten, en die zeggen: „Weet je dit. nog, weet
je dat?"
Later, als de klok goed en wel twaalf uur heeft geslagen, verdwijnen ze, met
de sfeer van kaarslicht en dennegroen. De mensen lachen opgelucht; „Weg met
het verleden!" Ze steken overal de lichten aan, alle lichten. Een zee van licht
valt o.ver witte, ieestelyk gedekte tafels. In de .kristallen vazen staan witte
seringen. „Uren. dagen, maanden, jarenis achter de rug. De radio komt
met jazzmuziek.
Op straat en in de restaurants wordt gedanst. De lucht is vol confetti en
geklingklang van glazen: „Geluk en gezondheid in het Nieuwe Jaar!" Ze gooien
aardewerk aan scherven! over het water loeien de sirenes van de boten, hier
en daar is het schijnqgl van vuurwerk, de herinneringen zijn weef- veilig en wel
weg, terug naar het verleden. r
i
TAAT IS ALTIJD 20 GEGAAN, eeuwen
achter etk'sar. De SylvestervrouwtJeS
Sijn alleptaal zo'n beetje hetzelfde: oud er»
zeurderig en sentimenteel. Er is er hlet
één, die uit de tpon valt. Maar eenmaal
met Qudejaftr la %r iets vreemds Uebaurd,
toen i» per vergissing,.— in die graUw»
rijén iets Jongs meegekomen, een klein"
kind. een meisje.
Denk nu niet, dat het verleden een
Janboel ia. Alles Ia daar werkelijk keurig
fieregeld. Alles staat op kaartsysteem en
eder Sylvestervrmiw»je krijgt een over-
atapie.^n een papiertje, waarop het adres
staat waar ze heen moet. Maar een admi
nistratieve fout blijft altijd mogelijk.
In leder geval, het kleine meisje kfeeg
net als de anderen haar overstapje erf
adrespaplërtle. Vader Tijd, die die pape
rassen uitreikte, keek wel even verwon
derd, maar hü had zoveel aan zijn hoofd
Zonder iets te reggen «tapte ze tussen
dé oud,e vrouwtjes het yerleden uit.
Er was niemand, die speciaal op haar
letje. Ze hield zich muisstil. Ze verloor de
papiertjes, maar dat hinderde niet. ze wist
tóch niet wat ze er mee moest doen. Te
dacht: „Ik ga zoeken naar een mevrouw
rtet blond haar 5&n een litteken op haar
voorhoofd, neb als ik s
„Tiktak, tiktak." zeiden" «le klokken
van de stad. „Half twagjf,. nog dertig
minuten nog negen én twintig
De oude vrouwtjes verdwenen naar
links en rechts. „Tot straks," fluisterden
ze. Ze lieten het kleine meisje alleen
achter ln een brede straat' met grote
huizen Voor de hulzeji waren tuintjes,
waar de sneeuw oplage tkxlshagen en
denneboompjes lag.
In een van die tuintjes, met zijn rug
tegen het stammetje van een kale kas
tanje. zat de nachtwake;-. Zijn brandende
lantaarn stond naast hem op de grond.
HU at een erg vet ollebottetje en hU zei
tegen het meisje: „Waa/>m heb je Je
verkleed?"
Haar zwart# rijglaarzen
Het meisje keek hem vragend aan. ZU
^ïèd zich helemaal niet verkleed. Zij droeg
een tjimelQk lang roodgeruit jurkje. Het
hofe boordje' was afgezet met zwart
bandfluweel. "Mrh
waren nelies gepoetst
en haar blonde krul
len, die tot qver haar
middel hingen, waren
b^ven op haar hoofd
opgenomen met een
Kote, wijd uitstaan-
li vuurrode strik.
„Als Je maar weet,"
ging de paehtwaker
verder, „d»t J«
erg opgedirkt uitziet
met dat losse haar.
Wat loop Je hier
elgenlUh tg ïoekeq?"
Het meisje steunde
haar' ellebogen ob,
het hekje en staarde
ln het Ucht van de
lantaarn. #e wist;
heel goed wat
zocht, te had kunnen
antwoorden;.„Ik zoek
de* vrouw, die ik
geworden bén." Maar
ze zei zomaar wat,
Iets heel andera. „Ik
zoek een poe»..
„Zég dat dan,"!
bromde de nacht
waker. „Elr zit een|
roole poes ln het
portiek van nummer
drie."
Toen de roole poes
van nummer drie het meisje zag, zei ze.
„Ik ben de dochter van de dochter van
Minet. Je weet wel. alle poezen heettpn
vroeger Minet."
„Tiktak, tiktak." zelden de klokken.
„Nor twintig minuten
Het tnelaje werd onrustig. Wat vloog de
tijd. „Dochter „van da dochter;van
Minet, zou JU me alstjeblleft willen zeggen
waar ze ls?"
„Ze. ze. wie ia ze?" vroeg de poes
Snibbig, en het meisje trachtte hals over
kop de zaak'uit te leggen, wat heel moei
lijk Was.
„Vóó; da klók twaalf slaat, zie je," be
sloot ze hsar relaas, „vóór die tUd wilde
lk'h»ar even goedendag zeggen. Ik zou
haar zó herkennen, aan dat litteken op
ipUn- voorhoofd, ik bedoel op héér voor
hoofd."
Dèv roole poes vond het een verward
verhaal, maar ze begreep toch wel, dat
'het meisje Iemand zocht, „een «llevo
dameJ
„Luister," zei ze, „Je belt gewoen overal
aan en vraagt ipevrouw' te Spreken. Al
licht loop je die dame dan tegen het 1U<
Ik ga pu maar. Ik wil Nieuwjaar vieren
met de zwarte kater van de hoek."
Het meisje keerde zich om en belde
aan de eerste de beste deur.* Ze werd
opengedaan door een prachtige blauw-
fluwelen lakel^'dle „nee, nee, neezei.
Even hoorde ze In de verta geroezemoes
van stammen. Even rook ze de geur van
punch en gebak. Toen werd de deur
zacht, maar onherroepelUk voor haar ge-
sloten.
De tweede deur werd open gedaan door
een statige huishoudster. „Nee," zei de
hulshoudster. „wU willen geen kinder
postzegels. We hebben geen ouwe kran
ten. We kopen niet aan de deur."
De derde deur werd zo plotseling voor
[aar gezicht dichtgegooid, dat er eeq.flip
"in haar Jurkje tussen kwam te zitten,
kprdoor ze nog eens moest bellen
SU de volgende deur wa» er een jongen,
naar haar schopte, en %U de daarop
Igende deur een oude htfer, die zei, dat
1 zondig was voor een jongedame om
zo laat op straët té lopen
Toen he^ meisje aan de tlpnde deur
belde, was er iets opstandigs ln haar hart
gekomen. Ze duwde iemand, die haar de
pas wilde afsnUden, opzU. stormde dié gang
in, greep een parapluie uit dp koperen
standaard, zwaald» die en rlep:^ „Ik wil
mevrouw spreken!" *v
- Ze had blUkbaar heel hard geroepen.
In' minder dan "geen tijd stohd de géhg
vol'mensen. De mensen knipperoogden in
het'felle Ucht van de krista Hén lantaarn,
'want.ze hadden urenlang in de scheme
rige talön kezeten om het vlammende
haardvuur, waarin te met verveelde
gezichten de verdroogde hulsttakjes van
het Kerstfeest opstookten.
„Wie lz'dat? Wat ls dat?" riepen.de
mensen. Ze keken kwaadaerdig en" de
vëouw^; des huize», een kleine dame ln
zwart velours chiffon, die zich de hele
avond had ziften ergeren aan haar mis
lukte permanent, stiet een vreselUke kreet
utt: .„Ze heeft de parapluie van tante
Claslen gestolen. Houd de dief
Bliksemsnel schoot het meisje (Je deur
Rouw om het Jaar
Maanden, komt, bréngt bloemen aan,
lucht I» bleek met de laatste maan,
*n het jaar, het jaar is dood!
Bet jaar is een koud, dood mon in huts,
ln ik tofl het begraoeri met zang en geruis
Ven rallende bloemen
Het Jaar, ach. 't jaar is doodl..,.
BlUde*maandf» van 't dode jaar,
'Vollegt zachtér achter de baar
Den'toen gij volgdet na elkaar.
Armvollen dragend van blijde bloemen,.#'
f?r*te en laatste -maanden, treedt
Lengt de baar mét slepend kleed
ulo preerlende lippen t noenien
opelend den naam van 't
Ach, 't schone jaar is
Maanden, die als maaaden rijt,
Strooit rondöm hem bloemen en JcndA
Hij was een schoon, groot nfan in rij» tyd,
Draagt hem met zangen en-blagen uw
Bloemen liggen om 't schoft-hoofd,
Bloemen over de baar
Maar het licht, ach het licht te gédoofd
In de ogen ran 't dode jaar.
Gaat nog ernmaal rónd de baar.
Komt dan wiirr.
Ziet nog eens naar 't dode jaar,
Dart niet meer...
Zoete Mei, die altijd lacht -
Wee» niet meer met h»gen*MJ£-
.Gij rijt schoonste ran iedsr jear,
Weeniet meer, maar wacht.
Wacht met ufr zusters ter wederzij,
Hand in hand.
De hoor op mijn drmj^jriacJ «J P£i
t ls het nieuwe jaar en.de bljjde Met
Wenkt het met bloemen naderbij
t Nieuwjaar gaat
.Oorspronkelijk DichSwerhT,
Wenkt het met bloemen na«™y
JUJIRT VtKWXT (MS—1931).
uit. Ze rende door strateq en straten én
vlak achter 'haar aan kwam de velours
chiffon-dame. De parapluie van tante
Ciasien had een gouden knop, en goud is
goud. „Houd de dief!"
Eigenlijk had haar man achter die para
pluie aan moeten gaan, maar haar man
was een.man van niets. De hele avond
maar ginnegappen tegen die idote»made-
mol'selie. En ondertussen lle\ hij alle
parapluies het huis uir dragen. Hèm een
zorg als zij een longontsteking kreeg. En
dan die permanent Ze zou alles kort en
klein willen slaan. Za zou beginnen met
dat mlsdadlgersklnd aaar voor haar
„Tiktak, tiktak," zelden de klokken, en
klikklak, klikklak vlak aèhter het
meikjé aan kwam het geluid, dat de hoge-
nakschoentjes'van de boze dame maakten
op het natte sneeuw-asfalt.
„Tiktak, tiktak nog vijf minuten
Bij de lantaarn op de hoek éan de
Mandarijnenstraat, struikelde het meisje
ovpr de roole poe%, die bezig was met
e»n schelviskop. het nieuwjaarsgeschenk
van haar vriend, de zwarte kater. Flang,
daar lag ze. languit in de sneeuwmodder.
Een seconde later stond ze alweer over
eind. maar het was te laat.
„Lelijkerd!" De boze damp pakte het
■Jcind bij haar roodgeruite pofmouwtjes en
.schudde het door elkaar of ze alle ergernis
van die avond, van dat jaar, van haar
hele leven op die manier wilde koelen.
„Ga mee. ik zal Je naar de gevangenis
J«ten brengen."
Maai
Maar het meisje bleef, doodstil staan en
„luisterde hoe de klokken begonnen aan
het voorspel van het hele uur. Toen sloeg
ze haar ogen op en keek de vrouw recht
ln het gezicht. En toen
Je kunt iemand herkennen aan de blik
van zijn ogen, aan de kleur van zijn haar,
aan de manier wasrop hij lachtDe
vrouw en het awisje herkenden elkaar aan
eenjclefn littekentje, halfverschalen achter
een hoollg gepermanente kuif en de zach
te. blonde krullen van een kind.
I" WVARl van dit jaar hadden we tot tweemaal toe een ontmoeting met
een zeer hoog personage en zijn verschijning heeft grote indruk op ons
gemaakf Trouwens zo'n belevenis heb je niet iedere dag. Mijn twee vrienden
hadden hem nog nooit eer gezien en wat mijzelf betreft, het was al elf jaar
geleden, dat ik hem de laatste maal zag. En wel op Rotterdams grondgebied, n.l.
op ae Vondelingenplaat, waar h\j, geëscorteerd door een dozijn grote zilver-
y^e^Wen' v}°°^:. ^'en begrijpt natuurlijk al, dat wij met een vogel te' doen
heaoen* een kpninklijke nog wel, n.l. Zijne Majesteit de Zeearend de grootste
van allé-arenden. Toen, op de Vondelingenplaat, leek het net een grote bommen-
werper met een stelletje jagers om zich heen. We hadden reeds verbomen dat
de kolossale vogel, die bijna een meter hoog is en een vlucht heeft van meer dan
twee en een halve meter op het vogeleiland de Beer op Rozenburg gesignaleerd
was. Hjj^bleef voor ons echter onzichtbaar; de ene dag werd hij dan juist op
Voorna gezien en een volgends maal had men hem in de Wassenaarse duinen
waargenomen. In ieder geval hadden we verscheidene malen pech; we kregen
de arend niet te rijn.
«en
en vrolijk gewofden. Alle lichtjes van de
kerstboom schitterden er in en alle spie
gelende zonneplekjes op het water varf1
de zee, en al de felle tinten blauw en
paars van hyadnthenvelden fn het voor
jaar.
De klok begon te slaan: een, twee, drie
„Ik' wist niet," zei de vrpurfr, „dét
Iemand zó in de war kon raken door een
paar glazep punch
Ze kneep haar ogen .dicht. Toen ze ze
weer open deed, was de hemel'rood van
bengaals vuur. Er werd geschoten en
gejuicht.
„Twaalf uur," „gelukkig Nieuwjaar!"
Het meisje In het ouderwetse roodge
ruite jurkje was weg. Onder de lantaarn
lag deschelviskop, en tante Claslens
parapluie n}et de gouden knop.
Bij onze bezoeken aan de Beer dachten
we tenslotte helemaal' niet nteer aan de
arend, doch toen we eind Januari aan de
Zuidpunt naar de talloze eenden in de
Brielse Maas stonden te kijken riep een
onzer opeens „kijk daar eens een knaap
gaan", waarop een ander onmiddellijk
constateerde „de zeearend". En hli had
gelijk. Ogenblikkelijk lieten we ons op het
kletsnatte zand vallen en met de kijker
gewapend tuurden we de kolos|ale „vogel
na, die in Noordelijke richting- precies
langs de. waterlijn verdween.
Wij zégen hert af en toe even terzijde
kijken en dan kenden wij heel goed het
profiel van zljrf enorme haaksnavel zien.
Toen hij zo ver was, dat we hem rustig
staande korlderi' nakijken, bleek eerst welk
een grote, beroering zijn verschijning onder
de justende vogels teweegbracht.
Toevallig was het laag water, zodat* op
de allkbanken voor de kust'talloze eenden,
meeuwen e.d, stonden te soezen. Toen de
arend statig langs hen voorbij zeilde, gln-
gep alle vogels tegelijkertijd de lucht in,
in'massale troepen. Een «deling zwart
witte scholeksters, trok allereerst onze
aandacht, het waren er stellig 3000. Het
aantal eenden, dat 'verschrikt in onze-
richting kwanf aiintetten,. was beslist nog
groter, zeker 4000 stuks, terwijl er geen
gelegenheid was dehonderden meeuwen
te tellen. Een groots en fantastiich
schouwspel. Weliswaar hebben dese die
ren voor de arend op de vlucht te gaan,
doch daar hij slechts één vogel slaat als
de honger hem daartoe dringt en hij nu
als het ware op de vlucht was, konden
ae gerust zijn, ofschoon dé verschrikte
vogels dit laatste natuurlijk niet konden
weten.
De week daarop hadden wij weer geluk.
Net -hadden we het laatste duin over
gestoken in de richting van de Brielse
Maas of wij zagen de arend ai op een pa*l
zitten, vlak nan de boorden van dit water.
Voorzichtig liepen wij in zijn richting,
doch pangezien we enkele honderden
metera over het slik moesten aflegg'éiren
derhalve geen dekking hadden, «lopen wij
lit gebukt^ houding over het glibberige
wad. Telkèns als wij enkele tientallen
meters «hadden afgelegd, hielden wij halt
om hem eersf te bekijken .voordat hij ér
vandoor zou gaan. Een paar bonte kraaien
maaktep het hem geducht lastig ZU
schenen weinig op zUn aanwezigheid
gesteld en deden nu en dan aanvallen op
de arend. waaAi) zU echter zorgden, dat
zU de veilighei^hiet uit het oog verloren.
'De arend trok^zich van het gedoe der
kraaien hoegenaamd niets aan; met zulk
ordinair volk kon hU zich natuurlUk niet
inlaten.
Toen we ongeveer 250 A 30<f meter van
hem af waren, hebben we ons weer op
het natie met een kleilaagje bedekte zand
neergevleid en h|er hebben we hem minu
ten lang fcunnen bedonderen. De grote
romp was roodbruin gekleurd, de sterke
srmvel geelachtig en de poten eveneens
geel van kleur. Daar de staart grijs was
en niet wit, zoals bij oude vogels, konden
we vaststellen, dat het e'én jong exemplaar
was.
Toen wU de vogel enige tijd hadden
bekeken, vond hU ons tenslotte wellicht
w»t al te nieuwsgierig. Op een gegeven
ogenblik sloeg I|ij zUn enorme vlerken uit
en zeilde langzaam en uitermate statig
zuidwaarts. De bonte kraaien, die hem te
voren, nog zo hadden getreiterd, gingen
er als hazen vandoor, maar wanneer de
arend gewild had, zou hU hen gemakkelUk
hebben kunnen Inhalen. Overigens zal hU
De zeearend is afkomstig uit Zweden,
de Baltische Staten of Ruslapd' en bUna
leder winterhalfjaar worden et een of
twee en soms zelfs drie.exemplaren ln
oqs land aangetroffen. Op' de Beer komt
er nooit meer dan één en op de» Hoge
Veluwe komen er wel eens twee tegelijk
voor.
Als de winter bijzonder streng is, vec^'
trekt hij dlkwUIs naar het Zuiden van
ons werelddeel, waar de temperatuu» wat
handzamef' ls. In Maart of April keert
hij dan weer naar zUn vaderland terug.
In zijn vaderland is de zeearend laren-
lang sterk vêrvolgd met als gevolg, dat
er b.v. ia, Zuld-Zwed#n, het land van de
zeearenden, nog slechts enkele paren over
zijn. Thans worden de vogels, gelukkig
beschermd, waardoor er eenskleinqj kans"
bestaat, dat de soort niet geheel jyordt
uitgeroeid. v
In ons land iUn Alle roofvogels be-,
«chermd. nn sedert 1 Februari van dit
Jaar ook de sperwer, die de enige uit-*
sondering vormde, wettelijke bescherming
geniet. Nn kannen eventuele échutiers
geen torenvalken, boomvalken of slecht
valken meer wegknallen onder het motto
„Ik dacht dat het een sperwer was".
fNUDJ^AR verjlwijnt, Nieuwjaar
werschünf,
Hef uur van twaalf breekt aan.
Herinnering voert m(j terug
Langs d' afgelegde baan.
Ga lk mijh.'Joop- en rijbaan na,
Mijn weg door hét verkeer,
Dan sla ik (ik wil eerlijk zijn)
De ogen even neer.
Was ik niet dikwijls onbeleefd
En vaak een egoïst?
Deed ik geen domme dingen soms.
Terwijl ik beter wist?
Ik gaf geen voorrang waar het
moest,
Ik gaf geen richting aan,
Ik reed niet aan de rechterkant,
Bleef niet voor 't stoplicht «taan,
Ik was een zondaar ln 't verkeer,
_Dat is het juiste woord;
ven vijand van de veiligheid,
Die het verkeer verstoort.
Al heb ik dan geen mens gedood
En niemand ook verwond,
Ik weet, dat ik door mijn gedrag
Tqch mede-schuldig stond.
Bezinning wijst het goede pad,
Dit geldt thans ook voor mij.
'k Zal zorgen in hef nieuwe jaar
Dat 'k veilig loop en rü'
Niet ik alleen, doch ledereen
Zij zich hiervan bewust;
Dat veiligheid van het verkeer
In eigen hand berust!
Wie rich straks aan de regels
houdt,
"Voorzichtig loopt en rijdt,
Die draagt het zijne er "toé bij
veiligheid.' 1
voor aller
yiJFTIG JAAR GELEDEN: "kleine bieisjes ëh.Jongetjes, die nauwelijks met?
het hoofd boven de tafel kwamen, togen opWoensdag- of Zaterdagmiddagl
naar de dansles. Zwarte Jakschoentjes, onberispelijk witte handschoentjes. Naar
alle .regelen der kunst leerden ze de'Wèense wals eV» de polka muzürka én de
ooston-m)als, eentompromis tussen JEnQelsf en Weënse smaak op walsgebied. De
jongetjes leerden correcte ■'buidingen maftn eft kregen ingeprent, dat ze de leest
der .damri' met een elegant gebogen arm behoorden te omvatten. De jonge
„dametjes" werden ingewijd trf het maken van hoofse neigingen-en het in acht
nemen van een ingetogér\ houding. Jong geleerdoud gedaan. Op de bals der
groten werd onberispètijk in toepassing gebfacht wat de kleintjes wat bijgebracht.
Elk jaar kwamen er nigilwe dansen bij, maar eigenlijk xDaren die toch terug te.
brengen tot de wals, de polka en dergelijke; alle dansen hadden zekere grond
vormen gemeen. Dit ging zo dpor tot onistrëeks 1911.
'"pOEN BRAK ln' de wereld vsn de dans
-*■ een revolutie uit: handschoenen; raak
ten uit de mode. de héér ging de' dame
inniger omstrengelen. En de one-step was
geboren, een,eenvoudige, nu|ar voor die
tUd revolutionnalre danS. dieimet onweer
staanbare'' kracht '(lanschibs,, dansscholen
en de feestzalen ln aristocratische wonin
gen binnendrong. De one-step veroverde
met één slag de harten van al'.e dansers.
Ze was gemakkelUk te leren en voor
Velen, gewoon tan de ouderwetse, soms
Ingewikkelde dansfiguren, betekende ze
een ware ontspanning. Het was eigenlijk
een prettig wandelingetje, beter nog: een
vrolijkte, rhythmlsche mars. Nu Ja, voo^
degenen,- die. zo'n one-step dansten, was
hét allerplezierigst. Maar' de ouderen, dje
toekeken, waren diep geschokt.
Er atond hun nog meer te wachterf! Nog
waren ze er niet aan gewend of kon
digde zich een nieuwe dgns aan. Men
sprak er al over nog vóór ze de dansvloer
had bereikt. Men sprak er over? Dit ls te
zacht uitgedrukt! Er 'w»s al schandaal
over, vóór men de danf zelfs had gezien,
alleen al door wét er over werd gepubli
ceerd. ZÓ raar als men het lichaam bU die
dans moest houden en zulke gewaagde
figuren... Deze geruchtmakende dan»/.
'n Argentinië en het'eerst door
geboren ln Argentinië en het eerst door
gedrongen ln Frankrijken Engeland, waar
Tori! In 1911 gaat «en kreet van veront
waardiging door de vtreld over een zo
eamstootgevenie dans al» de tanga
1913: de furlana, in Italië „dans van de
Pausgenaamd, omdat Zijn Heiligheid
deze lleverfgag dan de tango.
ze mpt gejuich werd. begroet en-...ver-'
boden deze dans was de tango..
Ouderen herinneren »lch hoe ieder zich
opwond over die schaamteloze dans: in
Amerika werd een ware kruistocht met
de geestelUkheld voorop georganiseerd
tegen de tango. De Engelse bladen hielden
enquêtes onder bekende persoonlUkheden,
politici en leden van de hoge adel, «in
gaande de vralg of ze pro of contra de
tango waren. In Frankrijk ontstond na
tuurlUk „l'affaire du tango" en in alle
lenden meenden brave huisvader» hun
dochters in bescherming te moeten nemen
tegen de gevaren van een zo zedeloze dans
Zelfs danslerares zagen ln, dat de tango
te gewaagd was, maar daar ze toch ook
veel aantrekkelUks had. beUverden ze zich
de nieuwe dans te kuisen.
Dans van de Palis
Het verhaal gaat, dat een Italiaanse
danaleraar een avond organiseerde voor
Öamea en heren uit hoge Romeinse krin-
1926: de charleston doet haar intrede.
gen, onder wie een kardinaal. Na het
souper kondigde de dansleraar aan, dat
hU met zUn vrouw een dans zou demon
streren zonder evenwel de naam te
■noepien. Na de dans luid applaus en een
f.limlachende kardinaal. Toen onthulde de
eraar, dat hetgeen men-had gezien, de
gewfaakte tango was, natuurlUk een fat-
aoenlUke versie van de oorspronkelUke
ArgentUnse dans, maar toch: de tango!
Zo werd -de kardinaal ontwapend, wat
niét belette, dat Paus Plus X toch niets
van het niepwe ding wilde weten.,TUdens
een-audiëntie zag prinses Antlci Mattel,
een leerlinge van bovenbedoelde dans-
leraar, kans de Paus te verzekeren, dat
haar beide dochtertjes de tango hadden
leren dansen op éen wUze, die inderdaad
geen aanstoot kón wekken. .Waarop de
Patis glimlachend antwoordde: „Maar
waarom zulke lelUke buitenlandse dansen
Introduceren in onze balzalen? Ik herin
ner mU, dat, toen lk lft Venetië \yas, daar
de furlana werd gedanst, een gracieuze,
hoofse dans."
De dansleraar, die hoorde wat de Paus
had gezegd, liet er geen gras over groeien.
Nog geen maand later introduceerde hij
de f u r 1 a n a. die hU „de dans van de
Paus" noemde en die epn tussenvorm was
tussen de Napolitaanse tarantella en de
"Romaanse saltarello, een dans in acht
figuren, die de ontmoeting en het wëer
uiteengaan van twee geliefden symboli
seerde en waarbU lichamelijke aanraking
tussen de dansenden werd vermeden.
Overeenkomstig de wens vsn de Paus
Bleef deze dans, althans ln Italië, «p het
Erogramma van elk bal ataon. maar na
et uitbreken van de oorlog ln 1914 keer
de men terug tot de one-step, die overal
ln Europa vaste voet had gekregen.
In de leer bij de negers
TUdens Wéreldoorlog I deden de eerste
jazzbands hun Intrede en omstreeks 1918
kreeg men de foxtrot, die men nog
altUd kent als quick-step en die
elgenUJk de grond vormt voor alle dansen,
welke we sindsdien hebben gekregen.
Want sedert 1919 is er bUna geen jaar
geweest of het leverde een nieuwe dans
op. Zo ontstond in 1920 de hesitation
(letterUjk „aarzeling"), een langzame dans,
die ln 1922 werd opgevolgd door de
shimmy, die met vuur werd gedanst
door de slanke meiakes dier dagen met
haar Jongenakopje. De opwindende shim
my ring in de jaren 1923 en 1924 over ln
da blues, gedanst in hetzelfde rhythm*
als een langzame fox met kwUnende be
wegingen."
En daar kwam ln 1928 Ineens de
charleston opdagen, genoemd naar de
•tad in Zuid Carolina. De beruchte neger
dans, die via Engeland Europa binnen
drong. De charleston werd met hartstocht
gedanst. NatijurlUk vormde zU een dank
baar onderwerp voor de tekenstift van
cartcaturisten. Zo publiceerde het Engelse
rijdschrift „Sketch" een plaat onder de
titel „"Dejchokken van de charleston",
waarop men een dienstbode zag afgebeeld,
die ontzet op de drempel van een balzaal
blUft staan, waar de avond tevoren de
gasten zich aan de nieuwe dans hebben
overgegeven. De vloer is bezaaid met de
meest verschillende voorwerpen: brillen,
doosjes, armbanden, sleutelringen, parel
snoeren^ bankbiljetten
Niéuwe schokken
Ook het succes van de charleston was
echter van voorbijgaande aard..Het pu-
bliek kreeg spóedlg genoeg van al dat
gespring en bovendien ging de mare, dat
deze dans schadelUk was voor de gezond
heid der dames. Zo kreeg de black
bottom een kans, eveneens een neger
dans, maar toch reeds veel kalmer dan
de charleston. En we komen dan aan het
Jaar 1930, een Jaar, waarin dé wereld
van- de dans opnieuw werd opgeschrikt.
Toen immers werden, kort na elkaar, de
rumba en de cucaracha ingevoerd,
resp. uit Cuba eiKuit Zuid-Amerlka. alle
twee dansen, waarbU schokkende bewe
gingen werden gemaakt. Hiermede is
echter de evolutie van de fox niet tot staan
gekomen, want vervolgens kregen wU de
swing, daarna de slowfox (langzame
foxtrot) en de t a p. Vlak vóór de tweede
wereldoorlog werd bUna uitsluitend de
aiow-fox gedanét, 'eennlet-vermoelen-
de dans. i.
Nauwelijks zweeg het kanon in 1945 of
er ontstak, evehals na de vorige oorlog,
een ware danswoede. De dansers ln de
bevrUde gebieden haastten zich de
boogie-woogie en de Jitterbug
te leren van de Amerikaanse soldaten,
dynamische dansen met sprongen en open
figuren, die vooral de Jeugd beoefende als
een sport. Spoedig echter bleken deze
dansen niet voor de balzaal geschikt, daar.
bU al die open figuren de paartjes vaak
tegen elkaar botsten, ln elk geval elkaar
hinderden. Zelfs ln grote zalen was er
voor deze dansen dikwijls niet genoeg
ruimte.
Met dat al bleef men behoefte gevoelen
aan veel beweging en zo kwam de
rumba terug en drong de samba zich
nahr voren, een dans, die afkomstig Is uit
Brazilië. Een vrolUk geval met onnatuur-
Ujke bewegingen. Om voorwaarts te gaan
zetten de dansers een voet achteruit!
DaarbU maken ze wiegende bewegingen
op dezelfde plaats, voor- en achteruit
deinend. Tenslotte worden verschillende
figuren rechts of links gemaakt.
En nu de raspa 1
In 1948 kwam nlt Zuid-Amerika een
rustiger dans. de bolero, die wordt
gedanst op de klanken van sentimentele,
melodieuze muziek. De dansers moeten
elkaar bU voortduring in de ogen kUken,
eikaars polsen strelen en af en toe Ujkt
het of ze ln extase geraken of als in een
droom voortdanaén.
Het nleuwstj# op dansgebled is de.
raspa, een vmding van de Italiaan
Bruno en voor liet eerst deze zomer ln
Italië gedanst ln een tUdperk. toen de
mensen voor alles behoefte hadden vrolUk
en zorgeloos te zUn. De muziek, waarop
deze dans wordt uitgevoerd, is een men
gelmoes van one-step, samba en taran
tella; afwisselend worden levendige be
wegingen met armen en benen gemaakt
Tot slot vallen dame en heer om beurten
op de knieën, terwijl de andere handen
klappend'om de knielende ronddraait (de
Mexicaanse .shuffle"). Zal deze Italiaanse
nieuwigheid de dancings van overig
Europa bereiken? Op dit gebied la allea
mogelijk!
