;Ï4
;-'M
V;
IMMLERS NALATENSCHAP IN SPANJE:
concentratiekampen
Antoon Verhoeven toonde ook
in Breda zijn superioriteit
Kampioenschap van N.-Brabant Hardrijden j Een millioen man voor
invasie op Formosa
Keurige prestatie van de Bredanaar
Toine Cantinau
Poolse wapentransporten
naar Albanië
Damkampioenschap
t 1950 in zicht
Twee jongens zaaien tweedracht in een volk
COMMUNISTEN WILLEN ARENDSNEST IN
HIMALAJA BEVRIJDEN
F
Een menselijke barometer
Rumoer bij toespraak
van Attlee
AMERIKANEN LOSSEN HUN
WONINGPROBLEEM OP
Idealisten slaan de hand aan spade en truffel
over h4t -
44 Millioen auto's doorkruisen de Verenigde Staten
Goed resultaat van
Rotterdpmsche Rank
jolles naar Duits model
Hans Kaart wilde niet
spelen voor T.N.l-officieren
Machinale
insecten-
bestrijding
Het land der omgekeerde wereld
WAAR MEN OM ZON BIDT ALS HET DROOG
IS EN DE VROUW DE EERSTE STAP DOET
ANDERHALF MILLIOEN LEPROZEN
Vroeger gescliuwd, nu genezen
SYSTEMATISCHE MOTTENAANVAL OP
TAPIJTEN IN DE RIDDERZAAL
Grote schoonmaak verdreef de veelvraten
j v £'p
De Verenigde Staten hauwen woningen op grote schaal
KORTE KRONIEK
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
VEIJDAG 27 JANUARI 1950.
V.S. blijven strikt afzijdig
^NTOON VERHOEVEN uit Dussen werd gisteren kampioen van Noord-Brabant
hardrijden, door op alle afstanden te zegevieren. Hu deed meer dan dat. want 1
?P <Je 8n®lle baan van -Ijsvermaak- benaderde hij het Nederland record op de
1500 meter ?n maakte hij de beste na-oorlogse tijd op de 5000 meter op een
Nederlandse baan. Een keurige prestatie van deze Brabander, die momenteel
een van de snelste Nederlandse hardrijders is. Ook onze Bredase rijders kwamen
niet slecht voor de dag. De strijd, welke Cantinau leverde op de 5000 meter tegen
de Eindhovenaar W. van Zandvoort, was enerverend. In de laatste ronde haalde
de Bredanaar ongeveer vijf en dertig meter van zijn achterstand in en verloor
in de sprint slechts met ongeveer dertig centimeter. Labruyère had het onèeluk
om op de 1500 en de 5000 meter tegen de sterke Eindhovenaar Verbiesen te
moeten rijden. Hij moest in deze rijder zyn meerdere erkennen, maar veel gaf I
cje Bredanaar met toe. Dames sloeg tenslotte op 'de 5000 meter op overtuigende
wijze P. van Zandvoort uit Eindhoven.
niserende vereniging, de heer Laman Trip
met enige welgekozen woorden de prijzen
aan de deelnemers uit. Toine Cantinau
kreeg een extra prijs, omdat hij geëindigd
is alseerste Bredanaar en eerste Braban
der na de kampioen. Verhoeven moest een
ere-ronde rijden. Hij deed dit gaarne, maar
niet voordat zijn supporters hem in de
bloemetjes een azalea gezet hadden.
Stormachtig werd de kampioen toege
juicht.
De uitslagen
De uitslagen waren als volgt:
500 meter 1 Verhoeven (Dussenj 48 9, 2
Van Ommen (Goor) 53.6, 3 Kortenoever
('s Graveland) 53.8. 4 A. Hoekstra ('s Gra-
venzande) 54.1, 5. W. van Zandvoort (Eind
hoven) 54 8. 6. Cantinau (Breda) 55. 7 Ver
biesen (Eindhoven) 55.5. 8 Labruyère (Bre
da) 59 8, 9 BHjleven (Breda) 1.02, 10 Da
mes (Breda) 105.2, 11. P. van Zandvoort
(Eindhoven) 1.06. 12. Leyten (Breda) 1 08.
1500 meter: 1 Verhoeven 2.35.5, 2. Kor
tenoever 2 44.9. 3 Hoekstra 2 48 9, 4 Van
Ommen 2.51.9. 5 Cantinau 2.54,8, 6 W van
Zandvoort 2.58.2, 7. Verbiezen 2.59.2. 8 La
bruyère 3 min 9 Blijleven 3.03 6, 10, P.
van Zandvoort 3.13.5, 11. Dames 3.23.9, 12.
Leyten 3.52
5000 meter: 1. Verhoeven 9.13.2, 2. Kor
tenoever 9.32.9. 3. Hoekstra 9.54.5, 4 Van
Ommen 10.15.6, 5. W van Zandvoort 10.16,
6. Cantinau 10.16.4. 7 Dames 10.42.2, 8. Ver
biesen 10.42.5. 9 Labruyère 10.52.6, 10. P
van Zandvoort 10.53.5, 11 Blijlevens 12.25.9
Eindklassement: 1. Verhoeven 156.05. 2.
Kortenoever 166.06, 3. Hoekstra 169.85, 4
Van Ommen 172.46. 5. Cantinau 174.91, 6
W. van Zandvoort 175 80, 7. Verbiesen
179.91, 8 .Labruyère 185.06, 9. P. van Zand
voort 180.45. 10. Dames 190.62, 11. Blij
levens 203.16.
Bij de provinciale kampioenschappen van
Noord-Brabant te Ginneken, waarin de
crack Antoon Verhoeven, die gedurende
zes weken in Noorwegen heeft getraind,
winnaar werd op alle nummers, bezigde
men een typische startmethode. Om even
tuele onregelmatigheden te voorkomen,
stonden de tijdwaarnemers met de rug
naar de rijders toe. Op de voorgrond de
rijder Kortenoever, op de achtergrond
de rijder Labruyère uit Breda.
Een heldere blauwe lucht en een fees
telijk zonnetje zetten aan deze door „Ijs
vermaak" georganiseerde wedstrijden
luister bij. Daarbij kwam nog, dat de baan
in zeer goede conditie was, zodat snelle
tijden gemaakt konden worden. Het heeft
de organisatoren heel war moeite gekost
en nachtelijke uren om de baan zo
goed te krijgen Maar zij hebben eer van
hun werk gehad, want de rijders waren
vol lof over de puike conditie van het ijs.
Het was een spiegelgladde vlakte waar
over dë hardrijders op hun Noren hun
ronden maakten. Kortom, het was voor
deelnemers en publiek, dat vooral in de
middaguren in groten getale was opge
komen. een ijsfestijn om nooit te ver
geten. „Ijsvermaak" heeft weer iets goeds
geboden.
Er hadden elf rijders voor deze wed
strijden ingeschreven, welke ongetwijfeld
gerekend mogen worden tot de besten
Vandaarook. dat het voor onze Bredase
hardrijders geen gemakkelijke taak was
om tegen deze sterren uit te komen.
Verhoeven oppermachtig
Dat Dussen met zijn kampioen Verhoe-
Ven meeleeft, bleek wel uit het gro aan
tal supporters, dat mee naar
komen was. Zij staken hun en'
niet onder stoelen of banken en moedig
den hun „Antoon" luide aan Eigenlijk
was dit niet nodig, want de stevige Dusse-
naar reed zo oppermachtig, dat hij geen
gevaar te duchten had. Op alle afstanden
was hij de rijder, die met kop en schou
ders boven alle andere deelnemers uit
stak. Zelfs slaagde hij erin om op drie
seconden na het Nederlands record 1500
meter, dat op naam staat van Jan Langen-
dijk. te benaderen. De tijd van Verhoeven
was 2 min. 35.5 sec. En dat in een race
tegen Van Ommen, waarin van strijd geen
moment sprake was. Maar dit was nog
niet genoeg voor de man uit Dussen. Op
de 5000 meter maakte hij de snelste na
oorlogse tijd in Nederland. De chrono
meters wezen 9 min. 13.2 sec. aan en de
beste tijd tot nu toe werd gemaakt door
Strijbis met 9 min. 21 sec. Hoe zouden de
tijden geweest zijn als Verhoeven sterkere
tegenstanders had moeten bestrijden en
dus meer strijd had moeten leveren? On
getwijfeld nog scherper! Antoon Ver
hoeven mag gerangschikt worden onder
de beste Nederlandse rijders. Zijn stijl is
prima, zijn bochtentOThniek fantastisch en
zijn snelheid groot. Brabant heeft in hem
een groot kampioen.
Het zou onmogelijk zijn om alle wed
strijden uitvoerig te bespreken. Dit h?eft
ook geen zin De verschillende tijden
spreken duidelijke taal. Kortenoever uit
's Graveland was de gevaarlijkste tegen
stander van Verhoeven, maar op de 5000
meter kon hij de Dussenaar ook maar geen
enkel ogenblik benaderen. En dan was er
Aad Hoekstra ui£ 's Gravenzande, een
jonge opkomende kracht, waarvan veel
verwacht kan worden en een Van Ommen
uit Goor, die ook een keurige prestatie
leverde.
De Bredanaars
De Bredanaars zijn. tenslotte goed voor
de dag gekomen. Wij memoreerden reeds
de grote prestatie van Cantinau op de
5000 meter tegen W. van Zandvoort. Wat
een machtige eindsprint perste de Bre
danaar eruit. Had hij deze een tiental me
ters eerder ingezet, dan zouden wij hem
een goede kans op de overwinning heb
ben gegeven. Op de 1500 meter bezette hij
dè vijfde plaats mét 2 min. 51.8 sec. en
als hij een betere 500 meter gereden had
nu werd 55 second enafgedrukt dan
was hij stellig enige plaatsen hoger komen
te staan op de eindrangschikking. Nü be
zette hij een keurige vijfde plaats.
Labruyère heeft ook knap gereden, al
zal hij zich moeten toeleggen op het ma
ken van langere slagen en een meer ge
bogen lichaamshouding. Hij had het an
ders niet gemakkelijk tegen zijn tegen
standers. Dames was onfortuinlijk op de
500»meter. want reeds bij het Ingaan van
de eerste bocht maakte hij een lelijke tui
meling, welke hem ettelijke seconden
kostte. Zowel de 1500 meter (Van Blij
leven, die nog veel moet leren, maar op
de goede weg is) als de 5000 meter wer
den door hem gewonnen.
Neen, ontevreden mogen wij over de
Bredase deelnemers niet zijn. En nu krij
gen zij Zaterdagmiddag nog eens gelegen
heid om onder elkaar uit te maken, wie
de sterkste Bredanaar is. Dan is Piet de
Korte, die gisteren wegens werkzaamheden
verstek moest laten gaan. ook aanwezig.
Het kan interessant worden.
Ijsvermaak deed het best
„Ijsvermaak" heeft eer van haar werk
en ook eer van de originele Brabantse
koffiemaaltijd, die tussen de bedrijven
door in het paviljoen werd aangeboden.
Was het een wonder, dat de sympathieke
'sGravenlander Kortenoever namens de
rijders daarvoor met een geestig «peechje
hartelijk dankte, dat beantwoord werd
door de onvermoeide penningmeester van
„Ijsvermaak", de heer P. Germanus. Na
afloop reikte de voorzitter van de orga-
De z.g. „waakzaamheidscommissie"
(tegen het communistische gevaar) van
de internationale federatie van transport-
arbeidws heeft te Londen een verklaring
uitgegeven, waarin wordt medegedeeld
dat oorlogsmateriaal uit Polen naar Al
banië wordt gezonden, waar voorraden
worden gevormd, waaruit zal worden ge
put bij een eventuele aanval op Joego
slavië.
De „waakzaamheidscommissie" waarin
leiders der transportarbeiders uit Frank
rijk. België, Nederland. Noorwegen
en Groot-Brittannië zitting' hebben, nam
deze mededeling op in een voor de pers
bestemde verklaring, waarin een over
zicht werd gegeven van de resultaten van
een conferentie van twee dagen, waarop
werd besproken welke maatregelen zullen
worden genomen om het cummunistische
optreden in Europese havens tegen te
gaan.
Volgens officieuze doch gewoonlijk be
trouwbare berichten uit Kanton zal het
Chinese communistische oppercommando
een millioen manschappen gebruiken voor
een invasie op het nationalistische bol
werk Formosa. Tegelijkertijd zou een
aanval worden gedaan op het eiland
Painan. ten ruiden van de provincie
Kwangsi.
Radio-Peking meldt, dat de onder
minister van buitenlandse zaken van de
regering te Peking bij het ministerie van
buitenlandse zaken van Thailand krach
tig heeft geprotesteerd tegen de slechte
behandeling en het doden van Chinese
onderdanen door de regering van Thai-
land.
Het euand Formosa is van zeker stra
tegisch belang voör de verdediging van
de Verenigde Staten, doch dit belang is
niet groot genoeg om het door Amerikaan
se strijdkrachten te doen bezetten. Dit is
de mening, die door generaal Omar Brad
ley, chef van de generale staf. en door de
minister van landsverdediging, Louis
Johnson, is geuit in de Senaatscommissie
voor buitenlandse zaken, zo heeft sena
tor Tom Connally tegenover journalisten
verklaard.
Aan de finale om het Nederlands dam
kampioenschap 1950 nemen de Volgende
spelers deel: Gordijn, Den Haag: Keiler.
Amsterdam. Van Dijk, Wagenlngen: Hoo-
zenburg. Haarlem: Van deu Staay. Rdam;
Rustenburg. Amsterdam; De Jongh. Amster.
dam: Suyk. IJmulden. D,ukel. IJ mul den,
Lljfthart. IJmulden; Metz. Amsterdam en
Vos. Amsterdam.
Er wordt gespeeld in Café De Kroon Ie
Amsterdam op de volgende dagen: 7. 10. 11.
12. 17, 18. 19 24 25 28 Februari en voorts
op 3. 4. 5. 10. 12( 17 en 18 Maait.
Het tempo is bepaald op 25 zetten per
uur Indien deelnemers, hetzij voor de
eerst. hetzij voor de zesde plaats
gelijk aankomen. worden zeer spoe
dig na het einde van de finale beslis
singswedstrijden gespeeld. De zes hoogst
aankomenden z'Jn gerechtigd voor deelne
ming aan de fjnale van 1951 en de zes
laagst-aankomenden heren terug in de
voorwedstrijd van 1951.
Aan de voorwedstrijd omhet persoon
lijk kampioenschap van N«Ierland 1951
nemen de volgende .dammers deel: Laros,
IJmulden: Baas. Enschedé; Drenth. Emmer-
compascuum; Ham. Rotterdam: Doornbos.
Apptngedam; ónnlnk, Aalten; De Ren. Den
Bosch: Jurg. Almelo; Veenstra. Breezand;
Haasdonk. Den Haag. Van Aalten. Huissen:
Anderson, Goes; Westra, Almelo en
Bergsma. Wartena De zes laatst genoemden
zijn de gewestelijke kampioenen van 1949.
De wedstrijden worden ln verschillende ste
den gespeeld, n 1 te Utrecht Leeuwarden
en IJmulden. De 8 hoogstaankomenden zijn
gerechtigd voor deelneming aan de finale
om het persoonlijk kampioenschap van 1951.
de nummers 7 tot en met 14 keren terug
naar de provinciale wedstrijden. Vrijdag 10
Februari vangen de wedstrijden aan. De 15e.
tevens de laatste ronde, wordt op 25 Maart
gespeeld.
Er zijn mensen, die beweren, dat, als
men een vroüw echt boos wil maken, men
moet zeggen, dat zij dikker begint te
worden. Weest op uw hoede, dames, laat
u niet némen!
Een veertienjarige
zegtNeen
LHASA, de geheiligde hoofdstad
Tibet, is men op het ogenblik
bezig een flesje zeer bijzondere inkt
gereed te maken. Binnen enkele da
gen zullen dit flesje plus een fijn pen
seeltje en enige documenten naar een
veertienjarige jongen worden gebracht.
Aan de voet van elk der bovenbedoel
de documenten zal hij de woorden
„aanvaarding - verzetzien geschre
ven staan. De jongen zal vervolgens het
penseeltje in de inkt, vrolijke, kleurige
inkt, stoppen, het er uit halen en met
penseel en inkt een van de woorden
onleesbaar maken, het woord van zijn
keuze. De overblijvende inkt zal wor
den weggeworpen: nooit meer, voor
geen enkel doeleinde zal ze mogen
worden gebruikt. Alleen Zijn Heilig
heid Jetsoen Jampal Ngawant Lobsang
Yeshey Tenzing Gyatso mag deze inkt
en dan nog slechts één keer, gebruiken.
Deze veertienjarige is niemand mlnjler
dan de veertiende reïncarnatie van da
Dalai Lama. geestelijk en werelds heerser
over vier millioen Tibetanen. Met de
plechtige handeling, welke de knaap bin
nenkort zal verrichten, zal hij beslissen
6f Tibet de communistische bedreiging
het .te bevrijden" zal aanvaarden of dat
Tibet hen zal bestrijden. De veertienjarige
zal het verzet kiezen.
Wat zal er door zijn hoofd gaan. wanneer
hij denkt aan het gewichtige ogenblik, dat
hem wacht en waarop hij zal moeten doen
wat zijn raadgevers hem hebben gezegd
te doen? Hij is niet zó jong meer of hij
begrijpt het gewicht van het ogenblik en
de zwaarte van de beslissing, die hij ten
slotte moet bekrachtigen. Maar hij is juist
nog Jong genoeg om hartgrondig te wen
sen dat een ander dit zaakje maar op
knapte. desnoods zijn tegenstander.
Twaalf tegen veertien
Want de tegenwoordige Dalai Lam*
heeft een tegenstander, een twaalfjarige
jongen, dié beweend, cf wiens familie be
weert. dat hij de tieVide Tasji of Panchen
Lama van Tibet is. de reïncarnatie van de
negende Tasji Lama. die in 1937 werd ver
moord. Hij beweert of anderen beweren
voor hem. dat de ziel van de negende Tasji
Lama bij zijn geboorte bezit heeft geno
men van zijn lichaam.
Volgens traditie is de Tasji Lama even
heilig als de Dalai Lama. hoewel hij niet
dezelfde wère^lijke macht heeft. Dit voert
tot een concurrentiestrijd tussen de Dalai
Lama en de Tasji Lama of. indien deze
kinderen zijn, zoals in dit geval, tussen
hun respectieve adviseurs. De jeugdige
Dalai Lamg wordt ter zijde gestaan door
een regentj. De jonge Tasji Lama hal
vroeger steun en leiding van de Chinese
Mohammedaanse generaal Poe-Fang.
maar tegenwoordig moet hij naar de pij
pen dansen van de Chinese communisten.
Ze beschoulwen hem als een prachtig wa
pen. waarmede hun intocht in Tibet kan
worden gedekt.
De communistische legercommandant
heeft eenvoudig beweerd, dat de Taaji
Lama hem i een boodschap heeft gezonden
met het vérzoek „het volk van Tibet te
bevrijden en de verraders te verjagen".
En Mao Tse Toeng heeft edelmoedig be
loofd het vólk van Tibet te hulp te zullen
snellen en zijn hoop in vervulling te doen
gaan.
Wat het volk van Tibet in werkelijkheid
dat is met vrede te worden gelaten.
De inwoners wensen niets liever dan rus
tig in hun Isolement te kunnen blijven
Isolement jheeft eigenlijk reeds eeuwen
en eeuwenlang het gehele leven in Tibet
beheerst. Isolement is het weefsel, dat de
Dalai Lama bindt aan zijn eerste minister,
de eerste minister aan zijn kabinet, dat uit
vier ledeni bestaat, het kabinet aan de
Nationale Vergadering van hoge staats-
functionarigsen, hooggeplaatste Lama's en
grondbezitters. Zo onderhoudt de Natio
nale Vergajderiog weer een band met de
provinciale magistraten, deze magistraten
met de hindelaars, herders en boeren.
Deze hiërarchie. waarin ieder zijn eigen,
geïsoleerde plaats heeft, doet de koopman,
die een bèzoek heeft gebracht aan het
weelderige, vruchtbare Bengalen, met
vreugde in het hart terugkeren naar zijn
ge spicicn en gewritruen waarstnu-
elke wisseling in temngratuur en
dheid. Tijdelijk lichte pijnen laaien
s hevigheid op, bederven Uw^evens-
zijt Gij, als vocht en tocht Uw vijanden zijn.
Lw gevoelige spieren en gewrichten waarschu
wen U bij elke wisseling
weersgesteldheid,
vaak in alle
vreugde en verwoesten'Uw gestel. Wrijf Uw
rheumatlek en Uw lendenpijn weg, maak Uw
stijve spieren weer soepel met de beroemde
Akkefs kloosterbalsem, het middel waarvan men
al 3 geslachten lang zegt: „geen goud zo goed."
Toen de Britse premier gisteren in een
toespraak ter gelegenheid van het uitroe
pen der republiek van India sprak van
„de vrije kameraadschap op basis van ge
lijkheid van ihet Gemenebest', klonken er
kreten in de zaal van „en hoe staat het
met Afrika?". Toen hij het woord ..demo
cratie" gebruikte riep men „wat denkt ge
van democratie in India?"
Anderen riepen echter „stilte" en
„orde Attlee ging tijdens het rumoer
zitten. Toen hij enkele minuten later zijn
ioaspraak vervolgde applaudisseerde men
Eerder hadden enige jonge mannen, die
zich Indiase communistische studenten
noemden, bulten de vergaderzaal een
spandoek opgehangen waarop geschreven
stond „87 Procent had geen zeggenschap
btj de totstandkoming van de grondwet
van- India".
Een tweede spreker werd eveneens
onderbroken. Hierop verwijderde de po'i-
tie enkele jonge mannen, onder wie ook
enige Engelsen.
ITALIAANSE REGERING
SAMENGESTELD
De Italiaanse kabinetsfórmateur, De
Gasperi. heeft verklaard, dat hij heden
ochtend de lijat van nieuwe ministers aan
president Einaudi zou voorleggen.
De nieuwe regering werd Donderdag
avond definitief samengesteld.
vierduizend meter hoge plateau van Ka-
limpong. waar het enige voedsel bestaat
uit gerstemeel en de enige brandstof is
mest van de yak. Van de vreemdeling met
zijn machines en wonderlijke denkbeel
den. moet men in Tibet niets hebben, men
grendelt de deur stevig om hem buiten te
sluiten. Dit alles heeft tengevolge, dat.
wanneet de Tibetanen ten strijde zouden
moeten trekken, ze zouden gaan. gewa
pend met messen en antieke roerdompen,
om weerstand te bieden aan allerlei mo
dern oorlogstuig.
Dierbaar isolement
Hun afgeslotenheid is mede oorzaak, dat
ze toch maar een zeer vaag begrip hebben
van hetgèen er in de wereld omgaat „Die
oorlog is werkelijk verschrikkelijk", zei
vijf jaar geleden een hooggeplaatst ambte
naar tot een journalist, wie het gelukt was
Yatoeng ln
c verschrikkelijk." Onder-
t geli
r te dringen tot het plaatsje Yat
kelijk
wijl streek hij als liefkozend over zijn
Tibet. „Werkelij
rijk-geborduurd lakens kleed en de tur
kooizen ring in zijn oor glinsterde, toen hij
het hoofd schudde. „We kunnen zelfs geen
fijne Britse broeaat laten komen."
Deze brocaatstoffen. die met katoen,
rijst, suiker, tabak en ijzerwaren de voor
naamste import-goederen vormen, worden
in Tibet ingevqerd uit India via Sikkim.
De karavanen moeten Tibet bereiken langs
een rotaachtig pad. dat hier en daar slechts
75 cm breed ia. Nadert een karavaan van
de tegenovergestelde zijde, een karavaan,
die wol en yak-staarten naar India brengt,
dan moeten de karavaanleiders en koop
lieden zich tegen de rots drukken en zich
daaraan vastklampen om niet in de diep
te te warden geworpen.
Dergelijke karavanen nfioeten allemaal
de Jelap La of de Natoe La doortrekken,
wilde passen, vierduizend meter hoog in
het Himalajagebergte. Ze moeten hun weg
zoeken door sneeuwstormen en over glet-
scherijs en langs de trieste overblijfaelen
van dieren, die de ruwheden van de tocht
niet hebben kunnen doorstaan. Deze twee
passen en nog een paar andere, die nog
onherbergzamer zijn. zouden de Indiërs,
die beter zijn toegerust, gemakkelijk kun
nen verdedigén tegen aanvallen uit het
Noorden. Maar voor de Tibetanen is dit
een schrale troost. Als de Chinese com
munisten het land trachten binnen te drin
gen. zal de blauwe inktmop van een veer
tienjarige jongeh tienduizend Tibetaanse
soldaten ln beweging brengen en ze zullen
de communisten tegemoet gaan. met of
zonder hulp van buitenaf. En dan zal er
tenminste één slag worden geleverd en die
zal de zege brengen aan de sterkste. Zal
de slag op de Himalaja evenzo aflopen als
in 1940 voor ons de slag op de Grebbeberg?
TJET WONINGPRORLEEM is internatlo-
AJ-naal: geen land of het moet bouwen,
bouwen en nog eens bouwen om te voor
zien in de" behoefte aan woonruimte. Over
het algemeen zijn de mensen, die Willen
bouwen, onderworpen aan vaste en
strenge regels omtrent grootte, uiterlijk
en plaats van vestiging. In het vrije Ame
rika schijnt men ook in dit opzicht meer
^eigen initiatief te kunnen hebben dan el
ders ter wereld. Dat leert het verbaal
van drie gezinnen, die dezer dagen een
nieuw huis betrokken. In de eerste plaats
waren daar de heer en mevrouw Rudi
Bass, afkomstig uit Croton in de staat
New York. Vrolijk en wel trokken ze een
huis binnen, dat hun ongeveer 1500 dollar
minder heeft gekost dan anderen voor
een dergelijk huis van dezelfde grootte
moeten betalen. Enkele weken later ver
huisde de chemicus Jim Clapp. die met
vrouw en kind in Connecticut woonde,
naar een nieuw verbijf. dat niet alleen
2500 dollar goedkoper was dan huizen van
het soort als hij nu zijn eigen kon noe
men. maar waar hij bovendien de buren
van zijn keuze had. Het waren n.L vrien
den van jaren her rn de desbetreffende
gezinnen betrokken terzelfdertijd bun
nieuwe home.
Usonia verrijst
In een nieuw dorp. Usonia gedoopt, en
dat verrijst op de helling van een heuvel
in de buurt van While Plains in de staat
New York. legde Johnny Kepler de laatste
hand aan het inwendige van zijn nle.uw
huis. dat een onderdeel vormt van een
coöperatie, waartoe een zekere heer
Frank Lloyd Wright het initiatief heeft
genomen. Het is zijn bedoeling een ge
meenschap te vormen van mensen, die zich
een 'hieuw huis wilden verschaffen zon
der te vervallen in de hoge bouwkosten,
die ook ln Amerika gelden en zonder ge
noegen behoeven te nemen met zeer
kleine woningen, die in lange rijen, in
eentonige straten zijn neergezet. Eigenlijk
wilde hij veel verder gaan: hij beoogde
niet alleen het coöperatief bouwen, maar
hij wilde met recht gemeenschappen stich
ten. een nieuwe poging wagen tot samen
leving in groepen, pogingen, welke telkens
en telkens weer zijp ondernomen. Men
behoeft slechts te donken aan „Walden
dat Frederik van Eeden stichtte. Ook
Amerikanen hebben meermalen beproefd
te komen tot een vreedzaam samenleven
van allerlei mensen in groepsverband cn
nu beproeft dus Frank Lloyd Wright het
opnieuw. Ongetwijfeld vestigt hij zijn
ideale gemeenschap in een gunstige tijd.
nu de woningnood -mensen meer en meer
leert of althans dwingt elkaar te verdra
gen. Trouwens er worden op het ogen
blik in Amerika meer dergelijke „com-
munauteiten" gevormd, o.a. wordt buiten
Los Angeles een dorp gebouwd. Crestwood
Hills, waar 500 gezinnen onderdak zullen
vinden tegen een prijs, waar ze nergens
elders terecht kunnen. Dit dorp zal de
beschikking krijgen over een park. sport
en speelvelden, winkelstraat, gasfabriek,
zaal voor lezingen e.d., kleuterschool en de
gemeente Los Angeles heeft beloofd een
lagere school te zullen bouwen op drie
minuten afstand van het centrum van
Crestwood Hllls.
Eendracht maakt een
goedkoop huis
In San Francisco staat ook een groep
woningzoekenden op het punt de handen
ineen te slaan om gezamenlijk een aanval
te doen op de hoge kosten voor huizen
bouw en in Kalamazoo in Michigan zijn
twee andere bouw-coöperaties opgericht'*
Maar van al die bouwers en plannenma
kers gaan de vijftig gezinnen, die reeds
sedert vier laar bezig zijn hun eigen dorp
te stichten toch het verst wat betreft de
voornemens eendrachtig samen te leven.
Het is heel goed mogelijk dat eenmaal de
geschiedenis van dit voorbeeld g«wag zal
maken. De idee kreeg leven ln eéh klein
groepje vrienden, die op een keer gezel
lig bij elkaar zaten te praten en toen ineens
kwamen te spreken over de vraag of het
niet heerlijk zou zijn als ze na de oorlog
gezamenlijk huizen zouden kunnen bou
wen. „Als ww onze geldmiddelen en onze
energie eens in één potje deden, zouden
we dan geen geld kunnen besparen op de
kosten van de architect en van. het bou
wen als zodanig?" Ziedaar de vraag, die
hen bezighield. Het bleef niet bil een
theoretische bespreking, want spoedig
nadat men er voor de eerste maal met
elkaar over had gesproken, kwamen de
vaders en moeders van twintig ggzinnen
bij elkaar om gezamenlijk ernstig van ge
dat kort te voren was gereten met het
resultaat, dat staande de vergadfring een
coöperatie werd gevormd en dat ieder ge
zinshoofd honderd dollar stortte, zodat
men 2000 dollar had om mee te beginnen.
Vervolgens kochten de Usonians voor hun
dorp van vijftig huizen bij White Plains
een stuk grond van 97 acre (één acre is
4000 vierkante meter) voor 22.000 dollar,
zodat men per gezin de beschikking kreeg
over iets minder dan 8000 vierkante meter
grond, voorbijna 250 dollar, per acre. Elk
gezin kreeg de beschikking over één acre.
waarmee het mocht doen wat het wilde,
terwijl de resterende 47 acres bestemd ble
ven voor gemeenschappelijke grond.
Om de kinderen
Frank Wright, de ziel van de gehele be
weging. was zelf benieuwd wat er terecht
zou komen van dit plan van mensen, die
meer smaak en goede wil dan geld be
zaten. De tachtig jaar oude heer maakte
zelf een bouwplan. In plaats van de recht
hoekige stukken, waarin een lap grond
pleegt te worden verkaveld, kreeg elke
familie een cirkelvormig stuk grond toe
gewezen. zodat het op zo min mogelijk
aantal punten het gebied van de buurman
raakt. Zo bleef er ook telkens tussen twee
aan gezinnen toegewezèn percelen een
stukje gemeenschappelijk gebied. In
plaats van de grond gelijk te gaan maken,
zoals een beroepsbouwer zou doen. ont
wierp Wright een plan. waarbij de huizen
op verschillende hoogte kwamen te iig-
gen. m.a.w. ze werden tegen de heuVel
gebouwd, zodat de bewoners van de hui
zen. die reeds zijn gezet, een mijlenver
uitzicht hebben. Verder omgaf hij het be
woonde gedeelte van het dorp Usonia met
een gordel van groen, zodat, mochten er
in de toekomst fabrieken of handelskan
toren verrijzen aan de uiterste grens van
het nieuwe dorp de Usonians toch altijd
midden ln het groen blijven zitten. Ook
bestemde Wright een hoekje van het ter
rein voor het bouwen van een modelboer
derij, niet ter wille van de producten, die
ze zal opleveren, al zal ze natuurlijk enig
voedsel afwerpen, maar toch vooral ter
wille van de kinderen, die nu eenden,
kippen en koeien in levende lijve kunnen
zien. en hun leven gadeslaan in plaats
van er over te leren uit boeken, zoals
Amerikaanse stadskinderen doen. De kin
deren zullen ook kunnen spelen in de la
nen tussen de huizen. Om te voorkomen,
dat automobilisten met een vaart door het
dorp stuiven, werden de straten en wegen
allemaal aangelegd met sterke bochten en
slingers, zodat bestuurders het wel zullen
laten sneller dan 20 km per uur te rijden
Toch niet heel goedkoop
De financiering van de zaak heeft heel
wat hoofdbrekens gekost, daar de banken
niets voelden voor 'het verlenen van voor
schotten of het verstrekken van hypo
theek. Ten slotte is een energiek Usonian
er. in geslaagd geld van regeringswege te
krijgen op grond van het feit. dat het
Congres financiële steun yoteerde voor
coöperaties. Wel. Usonia Is niets minder
dan een coöperatie.
Desondanks zijn de huizen niet goed
koop. n.l 15.000 a 25.000 dollar, -maar ze
zijn groot en ruim, hebben een tuin en
zijn zeker goedkoper dan woningen, gezet
door individuele bouwers. Besparing werd
vooral verkregen door het aankopen in hét
groot van materialen, vooral van cypres-
sen uit het Zuiden, die voor het buiten
werk zijn gebruikt. Hoewel geen twee
huizen er van bulten gelijk uitzien, heeft
men toch kunnen besparen door gebruik
te maken van gestandaardiseerde raamko
zijnen. binnenwerk e.d. Verder hebben de
Usonians kunnen besparen door zelf een
handje te helpen door de grond gereed te
maken, graafwerk te doen. in een woord
door een deel van de taak van de vakman
over te nemen. Hoe zal Usonia zich ont
plooien?
Indonesische handelsdelegatie
naar Europa
Op 27 Januari vertrekt een Indonesische
delegatie naar Europa voor het voèren
van handelsbesprekingen De delegatie
staat onder leiding van mr Asmoen van
het ministerie van welvaart. Adviseur 'a
mr D. B. A. Wisselink van hetzelfde mi
nisterie. De delegatie zal in Nederland
worden aangevuld. Zij zal de door Indo
nesië van Nederland overgenomen han
delsovereenkomsten (overeenkomstig het
besluit van de Ronde Tafel-Conferentie)
bestuderen, eventueel nieuwe handels
overeenkomsten sluiten of bestaande ver-
Het wegverkeer in de
Ver Staten heeft in 1949
een niewt» toppunt bereikt.
Meer dan drie milliard
dollars is door de staat,
de federale staten en de
gemeenten uitgegeven voor
de aanleg van nieuwe
verkeerswegen en weg-
kruisingen Er rijden n l.
in de Ver Staten 44 mil
lioen automobielen en
vrachtauto's en de Ameri
kaanse automobielindustrie
produceerde meer een
heden in 1948 dan het jaar
te voren. n.l. 5 millioen.'
Het knooppunt van wegen
op bovenstaande foto-,
uiaarin geen kruispunten
voorkomen, die het gere
gelde verkeer zouden
kunnen belemmeren,
vormt een onderdeel van
de Pulaski-verkeersweg in
de stad Jersey, een indus-
trie-cehtrum, dat in het
Noordoostelijk deel van
de staat New-Jersey is
gelegen.
i
IJDAG 27 JANUARI 1950.
EERSTE BLAD - PAGINA 3
VER de Duitse concentratiekai
veel gesproken; bUna evenveel
diehe. maar eigenlijk weet r
ook Spanje s«n concentrate
«ft. Werner Dumoht. een jonge Duitser,
hierover een boekje open in de N e w-
Y o r k Herald Tribune.
>n Spaanse consul ln Zwitserland had
verzekerd, dat hij het land kon bin-
mgaan zonder visum, dat hij er gemak-
jitlc werk kon vinden en vervolgens
i«r Amerika emigreren, zoals zijn be-
■Heling was.
THèt kwam enigszins anders uit dan hij
verwacht. Op een warme Augustus-
■g van het jaar 1948 trok hij de Frans-
"aanse grens over bij Port Bou en hij
jnd onmiddellijk een hartelijk onthaal,
int de carabineros. de grenswachters,
irkwikten hem met wijn, chocolade,
■Kffie en sigaretten. De officier vroeg
wat hij in Spanje kwam doen en
^^Kar waarheid vertelde hij dit, er de na-
■tfruk op leggend, dat hij tenslotte naar de
^^■erenigde Staten wilde emigreren. De
^^■flcler schreef alles nauwkeurig op en
^Hèrzekerde de gelukkige, dat hij een pret-
tijd in Spanje tegemoet ging en dat
^Kj volop werk en volop geld zou vinden,
meer daar de Spanjaarden grote
^^■riendschap voor de Duitsers koesteren.
9fe' Rn stellig zou het hpm ook heel gauw ge-
K lukken naar Amerika te emigreren. Het
^Kiek alles goed en prachtig, maar in de
^Kractijk kwam het anders uit!
K Reeds de tweede dag van zijn verblijf
|H|n Spanje werd hij gearresteerd en de
f Sperde dag werd hij, stevig geboeid, naar
K^Hrerons vervoerd. Hier nam een officier
^Hjan Spanjes Geheime Politie hem een
^^Berhoor af en vroeg hem o.a.. waarom
■ftjj de grens overgekomen was. of hij
^Réommunist was en het plan had het paleis
^[fe Madrid in de lucht te doen vliegen.
|li dit verhoor bracht men hem over naa»-
de gevangenis te Barcelona. Hier werd
gfiij in een cel opgesloten, nadat men hem
«dwongen had een stuk te tekenen
rachtens hetwelk hij dertig dagen moest
Hiitzitten wegens het illegaal overschrijden
Kan de grens.
Honger, slaag en ongedierte
De Spanjaarden bleken evenwel een
feigenaardige opvatting te hebben van de
Sijdsduur van dertig dagen, want de
l&naanden verstreken en Werner Dumont
||>leef in de cel met het gevoel dat men
sjtiem vergeten had. Vijf maanden duurde
f'flit en toen kreeg hij zekerheid, dat men
niem niet vergeten had. Want op een
!#ag ging de celdeur open en voerde men
kern naar buiten, de vrijheid tegemoet
goals hij meende. Helaas: hij werd op
transport gesteld; het einddoel van de reis
ftleek een concentratiekamp te Nanclares
pella Oca in het Noorden van Spanje te
tfljn. Enkele andere buitenlanders maakten
■e trieste reis met hem mee.
Het kamp bleek op een plateau te lig
gen, omgeven door bergen. Ten overvloede
|jzas het omgeven door een prikkeldraad-
|rersperring, drie meter hoog en drie
fceter dik met een wacht aan het machine
geweer op elke drie en een halve meter
jjRet corps bewakers wordt Policia. Armada
Sjenoemd en komt veel overeen met de
■fóuitse SS De kampcommandant, An-
BHHrcas Gonzales Garcia was majoor bij het
^■'olitieleger.
B Het hele kamp droeg een Duits karak-
U Ier. was trouwens door een Duitser ont-
JV Worpen, door niemand minder dan Heln-
T tlch Himmler. de Duitse SS-leider. Ge-
Aangenen self hadden de martelplaats
|yinoeten bouwen. Eigenlijk is het kamp nog
|.:gteeds niet geheel iereed. De gebouwen
|T s(jn opgetrokken uit steen met een opper
vlakte van opgeveer 50 b(J 70 meter. In
saien z(|n de bedden dicht bfy elkaar
:eset, zodat elke barak een 300 tot 400
icnsen kan bevatten. In .de gebouwen
irioelt het van vliegen, luizen, vlooien en
ader ongedierte, maar de Spanjaarden
tchjjnen dit niet erg te vinden; in eik ge
val deden geen sterveling een poging om
pasrln verbetering te brengen.
Het voedsel, dat de gevangenen kregen,
as slecht en de hoeveelheid onvoldoende,
'weemaal per dag kregen ze soep, be-
itaande uit water, waarin stukjes rotte
lardappelen en een paar bonen" dreven.
Daarbij werd een half pond brood ver-
itrekt. Het rantsoen was volkomen on-
oldoende om er het leven bij te houden.
een na de ander werd ziek: t.b.c.,
lysenterie, typhus kwamen veel voor en
lag aan dag waren ei sterfgevallen.
Voor al die zieken was slechts één arts
Gebouw aan Coolsingel voor
1.op de balans
D# Rotterdamsche Bank verschijnt weer als
rrste in de rU der Nederlandse grot* banken
iet haar verslag. Gezien de grote omvang
'an dit bankbedrijf (250 vestigingen in Neder-
and) Is het verschijnen van het verslag, nog
een maand nadat het boekjaar veratreken
s, een prestatie van betekenis.
E 'fnen algemeen een lichte teruggang ln de re-
uitaten der banken, die der Rotterdamsche
"PBank wijzen utt, dat de winst In 19Ǥ voor
pilaar nog tets hoger was dan ln het gunstige
Haar Wtt:
1949
1948
29.764.780
29.263.118
14.741.187
14.435.957
997 859
822.718
1.250.000
2.500.000
2.000.000
1 000.000
1 000 000
5.368.000
6.805.700
4 050.000
4 050.000
ld. ln procenten 9
bedrijfsonkosten ondergingen
en stijging. Deze zullen, nu per 1 Jan. 1950
- loonsverhoging van 5»i Is doorgevoerd,
erder toenemen, terwijl ook het pensloen-
nds dientengevolge versterking moet on
dergaan. Reeds utt de winst van 1949 ls een
bedrag van 1.250.000 extra ln het penstoen-
fonds gestort.
Dat de «nvang van zaken ln 1949 verder la
toegenomen, blijkt utt de debiteurenrefce-
"ing. die steeg van 119 millioen tot 135
millioen, terwijl de crediteurenrekening van
M5.5 millioen tot 924.2 millioen opliep
Onder deze rekening zitten overigens nog
reserves verborgen, p a. de reserve tegen
eventuele risico's en de belastingreserve. De
belastinareserve werd dit Jaar met 1.5 mil
lioen minder gedoteerd dan het vorige Jaar.
De directie der Rotterdamsche Bank ver-
Wacht een daling ln de haar toevertrouwde
gelden naarmate de achterstand ln de af
wikkeling van fiscale maatregelen ingelopen
wordt.
Uit de balans blijkt de hechte positie van
«lit bankbedrijf. De 140 gebouwen bijvoor
beeld staan op de balans voor. één gul
den, Inclusief het prachtige nieuwe pand te
Rotterdam. In het vorige veralag is mede
gedeeld, dat de verzekerde waarde der ge
bouwen «5 millioen bedraagt. En voorts
zouden wij wel eens de specificatie van de
credtteurenrekening willen zien.
Aan de op 9 Februari te Rotterdam te
nouden buitengewone algemene vergadering
van houders van commanditaire aandelen
van de C V Wm H Müiler Co zal een
voorstel tot Wijziging vgn artikel 4 der sta
tuten worden voorgelegd ter verhoging van
net commanditaire kapitaal tot ten hoogete
15.839 000
beschikbaar, de dorpsdokter, en hij moet
verantwoordelijk worden gesteld voor de
dood van talloze mensen. Spanje laat het
Internationale Rode Kruis niet in derge
lijke kampen toe, het Spaanse Rode Kruis
«tak geen vinger uit en de politie had er
vrij spel.
In het kamp waar Dumont werd op
gesloten. bevonden zich 400 vreemdelin
gen. behorend tot 22 nationaliteiten. De
meesten hunner waren Duitsers, krijgs
gevangenen uit Frankrijk ontvlucht over
de Spaanse grens. Verder trof hij er Hon
garen, Polen, Russen. In plaats van de
vrijheid in Spanje te vinden, vonden ze
er een erger gevangenschap dan waarin
ze ln Frankrijk ooit hadden gesmacht en
dit reeds vier, vijf jaar lang.
Bezetting van eigen leger
Trachtte een gevangene te ontvluchten
en werd hij op heterdaad betrapt, dan
schoor men hem tot straf het hoofdhaar
af en werd hij gedurende enkele weken
in een steengroeve te werk gesteld.
Dumont, wie dit tot tweemaal toe over
kwam. beklaagde zich eens bij de leider
van de arbeidsgroep over het werk en
kreeg, als enig antwoord, zo'n klap met
een stok op de rug, dat hij omtuimelde.
„Je kunt maar tussen twee dingen kie
zen" werd hem bovendien toegesnauwd,
„werken of sterven".
Dit was niet genoeg. De volgende dag
bracht een bewaker hem in een vertrek
van de wacht en daar werd hij toen zo
met een gummistok bewerkt, dat hij
wekenlang te bed moest blijven.
Sommige buitenlandse gevangenen
mochten het kamp verlaten om als vrije
arbeiders
in Spanje te werken. Alleen
ze zich geregeld bij de politie
melden en ze mochten ook niet van baas
veranderen zonder haar toestemming.
Prettig of gemakkelijk hadden ook zij het
niet, toant ze konden alleen het minste
soort werk, dat geen Spanjaard wilde
doen, verrichten; voornamelijk in de
steengroeven, in de mijnen en bij tunnel
bouw Het loon was te laag om !n hun
onderhoud te voorzien, want levensmid
delen zijn zeer duur in Spanje. De mees
ten trachtten dan ook de grens over te
komen, hetgeen slechts een enkele ge
lukte. In de regel werden ze bij de grens,
in het gezicht van het beloofde land, ge
pakt en dan vervolgens weer in gevange
nis of kamp opgesloten. Sommigen wor
den zelfs gepakt nog vóór ze het grens
gebied hadden bereikt, want Spaanse
politie en soldaten patrouilleren overal en
practisch is het niet mogelijk een straat
door te lopen of een eindje per trein te
reizen, zonder dat men naar uw papieren
vraagt.
Spanje is een land. dat zucht on
der de bezetting van zijn eigen troepen.
Wilde men goed en wel uit het kamp
komen, dan was er maar één middel: zich
eeri geldige pas met uitreis-vergunning
van de Spaanse autoriteiten verschaffen.
Dumont was zo gelukkig het vurig be
geerde papiertje te krijgen, dank zij de
bemiddeling van het bureau van de Geal
lieerde Contróle Commissie te Madrid.
Toen zijn medegevangenen hoorden, dat
hij mocht vertrekken, smeekten ze hem,
wanneer hij Spanje achter de rug had.
hen niet te vergeten, maar wereldkundig
te maken, dat er in Spanje nog altijd een
nazi-regering is en dat honderden bui
tenlanders. afkomstig uit 22 verschillende
landen, zuchten onder haar wrede metho
den.
^gezelschap van Hans Kaart is
onder bescherming van mill-
':arta aangekomen, na-
Woensdag,
talre politie, te Djakai
dat het geweigerd had voor Indonesische
De bestrijding van in
secten op Amerikaanse
boerderijen wordt machi
naal verricht. De Ameri
kaanse boeren hebben n.l.
de strijjl tegen de vliegen
aangebonden, die als ver
spreiders van allerlei
soorten ziekten een ware
plaag vormen Daarbij
maakt men gebruik van
insecten-dodende midde
len die als oplossing door
een motorpomp worden
weggespoten en welker
werkzaamheid nog vele
maanden voortduurt. Op
bijgaande foto neemt men
een boerderij in de buurt
van Brookville. in de staat
Maryland, onder handen.
Met een op een vracht
auto opgesteld motor-
pompaggregaat worden de
muren van de schuur
besproeid
- officieren te Pekalongan op te treden.
Hans Kaart deelde mede. dat op het
ogenblik, dat men op het punt stond een
uitvoering aan te vangen, die georgani
seerd was voor Nederlandse soldaten, die
op hun repatriëring wachten, vier T.N.I.-
officieren binnenkwamen. „Ik verklaarde
toen, dat ons contract Inhield, dat wij al
leen voor Nederlandse soldaten spelen,
waarna wij het toneel verlieten," aldus
Hans Kaart
Het Nederlandse legercommando gaf op
dracht. dat het gezelschap zich naar Dja
karta zou begeven, nadat de T.N.I.-offi-
cieren een klacht hadden ingediend over
de belediging.
Gesmokkelde juwelen
verduisterd
De Venlose politie heeft zekere G. P.
uit Venlo gearresteerd, die wordt ver
dacht van verduistering van een partij
juwelen ter waarde van 4000 gulden. De
juwelen behoorden toe aan de Duitser
B G. en werden reeds geruime tijd gele
den door hem naar ons land gesmokkeld.
Toen hij enkele weken geleden naar
Venlo kwam waren zijn juwelen verdwe
nen. Hij had ze ter hand gesteld aan P.,
die de kostbaarheden vér beneden de
waarde lm Amsterdam heeft verkocht.
De opkopers heeft men nog niet kunnen
achterhalen. De politie raakte op de
hoogte van deze verduistering, toen de
Duitser werd aangehouden, daar hij niet
over een wettige verblijfsvergunning be
schikte.
van de republikeinse partij van Wales wordt
opnieuw verzocht om een onafhankelijk be
stuur voor Wales en ..onvoorwaardelijke vrij
heid van Engelse overheersing
De mensenrechten. De subcommissie van
de V.N. voor bescherming van de minder
heden en voorkoming van discriminatie heeft
een resolutie goedgekeurd, waarin de op
richting wordt aanbevqlen van een Interna
tionale rechtbank voor de rechten van de
mens of van een permanent lichaam met uit
gebreide contröle- en verzoeningsbevoegd
heid.
(Van 'onze Haagre correspondent)
Ty/Toffen zijn gevaarlijke vijanden. Ge
bruik makend van een geniepige
krijgstactiek, die voornamelijk in don
kere kleerkasten en in verborgen I
hoekjes tot haar recht schijnt te kun
nen komen, kruipen ze in Uw winter
jas of Uw wollen vest en leggen daar
hun eieren. En dan is de ellende be
gonnen. Want U kunt nu wel jacht
maken op de kleine, nerveuze fladde-
raar en Uw jacht ook dikwijls met
succes bekroond zien, het zal meestal
niet veel meer helpen. Tegelijkertijd
zullen in hun warme schuilhoeken de
mottenkinderen in de vorm van larven
zich met grage kaken te goed doen aan
Uw kostelijke textielweefsels en bezig
bevrijden
Alles anders dan ergens
anders - behalve als het
om de vrijheid gaat
TNe bedreiging van
■L/ muniiten Tibet,
het Himalajagebergte
hetgeen ln gewoon
gelijk staat mei
volle licht geworpen op dit merkwaardige
land. waar allerlei eigenaardige ge
bruiken heersen. Steekt b(J voorbeeld een
Tlbetaan «ijn tong naar iemand uit. dan
wil dat niet zeggen, dat h(j zich mis.
draagt als een ondeugende jongen, in
tegendeel. hö geeft te kennen, dat het
hem vreugde doet de andere te
ontmoeten.
In Tibet heerst op allerlei terrein naar
ons gevoel ..de omgekeerde wereld". Zo
draagt de Tibetaan zijn Zondagse pakje
elke dag, alleen men ziet hef niet
Over dit „Zondagse pak" draagt hij zijn
gewone werkkleren en 's Zondags of bij
bijzondere gelegenheden keert hij de
volgorde van zijn costumes om, hetgeen
natuurlijk een gemakkelijke methode is
als men een huis heeft zonder voldoende
bergruimte.
Zag een Tibetaan een Nederlandse
vrouw, gehuld in een bontjas, dan zou
hij etgllig in lachen uitbarsten, want naar
zijn smaak behoort het harige bont
binnenwaarts te worden gedragen. De
mooiste kamers' van het huls zijn. wat
wij zolderkamers zouden noemen. Gelijk
vloers brengt hij het vee onder! Dit vee
Verricht op deze wijze min of meer de
functie van centrale verwarmingsketel,
want de warmte van de koeienlijven
stijgt omhoog. De geur echter ook
Voorts is voor de Tibetanen elk jaar
een schrikkeljaar, want in dit wonder
lijke land zijn het de vrouwen, die naar
de hand van hun geliefde dingen en de
mannen moeten maar rustig afwachten
of ze zullen worden uitverkoren in de
huwelijksboot te stappen.
Tijdens perioden van lange droogte
houdt men in Tibet bidstonden, niet om
regen van de Hemel af te smeken, maar
om zon te vragen. Immers de zon doet
de sneeuw van de bergen smelten.
Hun begrippen inzake „thee" zijn heel
wonderlijk; hun thee lijkt veel op 6oep,
maar dan hevig gezouten soep. smakelijk
gemaakt door ranzige boter; er drijft wat
gruis van Chinese thee in.
Rechten der vrouw ln de V.S. De Ameri
kaanse Senaat heeft een voorgesteld amen
dement op de grondwet goedgekeurd, dat
beoogt vrouwen gelijke rechten als mannen
te geven op economisch, burgerlijk en sociaal
gebied. Het amendement gaat thans naar het
Huis van Afgevaardigden, waai een twee
derde meerderheid nodig is voor aanneming.
Atoomindustrie. President Truman heeft
het Congres medegedeeld, dat de uitbreiding
der fabrieken voor atoomenergie sneller gaat,
dan aanvankelijk voorzien was. Hij verzocht
het Congres daarom 87.880 000 dollar beschik
baar te stellen voor de financiering der
plannen.
WATERSTANDEN tl JANUARI
Keulen O M -0 17; Rubrort —108 010: Lo-
blth 9.07 -0.19; Nijmegen 8 93 0 18Arnhem
7 08 —0.14; Eefde 2.50 18; Deventer 163
—0.10: Borgharen 41.45 +0.91 Belfeld U82
+0.50: Grave 4 77 +0 08,
Vreeswijk 016 -0.03; Llth 0.32 -0.16.
WATERGETIJDEN 27 JANUARI
Rotterdam 1« getij 10.17 u.. 2e getij 22.49 u.
Dordrecht le getij 11.07 u.. 2e getij 23 39 u.
naat wei mee,
die uitermate
rziken. yïmi,
in ruim^Re
Het grootste
De streek is dermate bergachtig, dat
de huizen tegen de hellingen worden ge
bouwd. teneinde de kleine vlakten, welke
zich hier en daar bevinden, geheel te
kunnen gebruiken om voedsel te ver
bouwen. Toch valt het klimaat wel mee,
want men vindt eT dalen, die uit
beschut liggen, zodat perz:k<
appels, noten en kersen er
kunnen worden gekweekt,
deel van het land is echter koud. kaal
en armoedig
Op iedere vijf inwoners vindt men een
Boeddhistische priester, terwijl een veer
tienjarige jongen wereldlijk en geestelijk
heerser tegelijk is. Het enige levensdoel
van de Tibetaan is zich verdienste te
verwerven. Hiornaar kan men streven
door bepaalde dingen wel en andere niet
te doen Vlees en vis eten bijvoorbeeld
behoort tot dedingen, die men niet moet
doen. De verdienste, welke men hiermede
verwerft kan men verstevigen door het
zeggen van gebeden Iedere Tibetaan
draagt een wiel met zich mee. waarin
gebeden zijn gegrift en iedere wenteling
van het wiel betekent het aantal gebeden,
dat er in is gegrift.
Er is in Tibet een geheiligde plek en
grote verdienste verwerft de Tibetaan
zich door die plek rond en nog eens rond
te lopen en andermaal rond te wandelen
0 Met dat al vormen de Tibetanen een
aantrekkelijk volkje, ze zijn vrolijk, goed
gehumeurd, geestig. Ze kunnen tegen een
stootje en laten zich niet vlug uit het
veld slaan of hun goede stemming be
derven. Physiek zijn ze zeer "krachtig,
goed geproportionneerd en 180 m. of
meer lang. Ze willen maar één ding: met
rust gelaten te worden door de buiten
wereld, zeker door de Chinese
communisten.
Lepra-lijders behoeven niet meer in afzondering te sterven
als „zuster North van het Londense Hos
pitaal" en. hij kwamen overeen, dat hij
een groot deel van zlin leven zou wijden
aan de ongelukkigsten onder de ongeluk-
kigen. de mensen, die door ieder werden
verstoten, alleen omdat ze aan een afzich
telijke. besmettelijke ziekte leden. Hij
bracht een revolutie in de behandeling
van lepra-lijders te weeg, dank zij een
serum, dat hij uitvond. Dank zij hem be
tekent de diagnose „lepra" geen doodvon
nis meer. maar de constatering van een
ziekte, die hoop op herstel geeft. Lange,
lange jaren heeft dr Rogers met de groot
ste toewijding en het grootste geduld moe
ten zoeken voor hij het middel'had gevon
den. In 1920 kon hij de ingespannen arbeid
ln een afmattend klimaat niet langer ver
dragen. Toen keerde hij naar Londen terug
maar niet om te gaan rusten Nog altijd
ls hij druk aan het werk In India heeft
hij methoden om lepra-lijders te genezen
gevonden, maar degenen, die hen verzor
gen, moesten nog -vertrouwd worden ge
maakt met de geneeswijze. Na zijn terug
keer in Engeland heeft hij een grote or
ganisatie opgericht, welke het rhogelijk
heeft gemaakt, dat de geneeswijze binnen
het bereik is gekomen van 1.500.000 me
laatsen in India en de Koloniën, 1.500.000
mannen en vrouwen, die hun hoop op her
stel hebben te danken aan Sir Leonard
Rogers.
Haltook aan cholera
"LEEUWEN- EN EEUWENLANG heeft als
-Lj de verschrikkelijkste ziekte, welke de
mens kan treffen, ^de melaatsheid gegolden
lepra, zoals deze ziekte ook wordt ge
noemd. De lijders waren verplicht een bel
of een houten klepper te dragen, zodat
men hun nadering reeds op grote afstand
gewaar kon worden en voor hen kon
vluchten; ze werden in gestichten opgeslo
ten. samengebracht in kolonies, verbannen
naar eenzame eilanden. Aan melaatsheid
lijden betekende elgenlilk levend dood zijn.
betekende, dat men ledematen ziet afster
ven. het gezicht verworden tot een af
grijselijke vervorming van hetgeen eens
een menselijk gelaat was geweest.
Een afdoend geneesmiddel was niet be
kend en trouwens, niemand dacht er aan
zich tijdig onder behandeling te stellen
De maatregelen, welke tegen een patiënt
werden genomen, waven zó drastisch, dat
de lijder, die de eerste symptomen van de
gevreesde ziekte bij zich waarnam, er zich
wel voor wachtte er over te spreken.
Slechts door te zwijgen kon hij zijn ver
banning uit de maatschappij zo lang mo
gelijk uitstellen en n.-.tuurlijk leverde hij
al die tijd een ernstig gevaar voor zijn
medemensen op
Gelukkig heeft men in deze eeuw een
remedie tegen het kwaad gevonden. Voor
uitgang op" medisch gebied betekent na
tuurlijk altijd langdurige voorafgaande
studie en vele proefnemingen, waarop een
genie plotseling zijn licht laat schijnen.
Het genie, dat een zegen is geweest voor
lijders aan lepra, is Sir Leonard
Rogers, een thans een en tachtigjarige
medicus, die nog steeds in Londen leeft en
werkt. In '93 slaagde hij voor zijn artsen
examen en ongetwijfeld stak er een mode
dokter in hem. Hij gevoelde er echter
niets voor dames, die in haar boudoir aan
hoofdpijn zaten te lijden, of lords, die
jicht hadden gekregen wegens overvloe
dig tafelen, te behandelen. Hij vroeg en
verwierf een plaats bii de Brits-Indische
Geneeskundige Dienst.
Het gevreesde vlekje
Onder alle pracht en praal van het 19e
eeuwse Brits-Indië was een afschuwelijke
wonde verborgen Daar was de radja, ge
huld in een met juwelen bestlkt staatsiege
waad een lijder aan lepra. Daar waren
vrouwen, overdadig behangen met edel
gesteenten. uiterlijk schoonheden, tot plots
een verdacht vlekje op haar wangen ver
scheen. En in de lagere kasten, bij de
paria's, daar heers'en armoede en ver
vuiling, welke in een warm klimaat
broedplaatsen zijn voor allerlei besmet
telijke ziekten. Rijk en arm leefden ge
lijkelijk in een voortdurende bedreiging
met besmettelijke ziekten en voor een
dokter was het Sisyphusarbeid te trachten
hygiënische toestanden te krijgen.
„We'lnig vrouwen zouden haar man toe
stemming hebben gegeven te gaan werken
onder melaatsen, zoals mijn vrouw het mij
deed", heeft de nu 81-jarige eens dankbaar
verklaard. Zijn vrouw, bekend in Engeland
zijn aan de schade, welke U straks zult
ontdekken met een: Aaach kijk eens,
allemaal motgaatjesDan worden
in allerijl mottenzakken en mottenbal-
len aangeschaft, maar voor zover de
motten hierom niet hartelijk lachen
in Uw razernij kunt U tot deze
conclusie komen zal het veelal te
laat zijn.
Er ls niets wat de motten ontzien en
rang of stand kennen ze niet. Met evenveel
plezier nestelen ze zich ln de enige jas
van de man. die het niet breed heeft als
ln een van de tien van de villa-bewoner
En zo heeft een afdeling van het grote
mottenleger ook. zonder een greintje eer
bied voor omgeving en traditie, een aan
val gedaan op de prachtige tapijten in de
Ridderzaal op het Haagse Binnenhof. Ze
ker. ze hebben de aanval jarenlang voor
bereid en in kleine plaatselijke acties reeds
veel schade aan het geheel toegebracht,
maar nu achtte men het tijdstip gekomen
om de aanvallers met grof geschut te lijf
te gaan. De 30 tot 40 jaar hangende tapij
ten voornamelUk Deventertapijten, des
tijds in de K.V.T-fabrieken vervaardigd
mochten, trouwens toch wel eens aan
een extra onderzoek worden onderworpen.
Ze waren wat vuil geworden, kleine gaat
jes en scheurtjes moesten worden gere
pareerd. het zand moest er worden uit
gehaald. kortom de tapijten moesten centi
meter voor centimeter worden nagekeken
De Nomot Tapljtreiniglng uit Utrecht
kreeg opdracht om dit met de ongeveer
700 m2 wand- en vloertapijt, gordijnen,
stoelzittingen, baldakijn en verdere van
wollen en andere dierlijke weefsels ge
maakte goederen te doen. Ze hadden
trouwens ervaring op dit gebied, want op
dezelfde manier hadden zij het Koninklijk
Paleis in Soestdijk. de Koninklijke spoor-
rijtulgen. de studiogebouwen in Hilver
sum. de Nieuw-Amsterdam. verschillende
schouwburgen en andere grote gebouwen
ln een „nieuw tapijtje" gestoken.
En zo zag de oude Ridderzaal, die al v.ele
malen het toneel was geweest van zeer
belangrijke gebeurtenissen uit onze ge
schiedenis en waar al dikwills aanzienlijke
personen in vergadering waren bijeengeko
men, een ploeg mannen in overalls binnen
stappen. met grote ladders gewapend, die
onmiddellijk na hun entree begqnnen de
tapijten te verwijderen en zo de beroemde
zaal in zijn kale naaktheid zetten. Het ls
echter maar een tijdelijke opluistering,
want na een verblijf van ongeveer zes we
ken in de Utrechtse schoonheidssalon, die
met de prozaïsche naam van reiniglngs-
fabrlek wordt aangeduid komen de tapij
ten als nieuw terug. Schoon, gerepareerd,
maar voor alles motvrll en motecht ge
maakt. Het eerste houdt in. dat de motten,
die er nu in zaten, vernietigd zijn, het
tweede, dat er 25) jaar geen mot meer ple
zier zal hebben om in een Ridderzaal
tapijt te happen.
En eigenlijk hebben die kleine veelvra
ten er ook niets ln te zoeken. Want als
straks alles weer in zijn nieuwe pracht op
zijn plaats hangt het eerste deel is deze
week teruggekomen is de Ridderzaal
weer klaar om voornamere gasten te ont
vangen Slijten zullen de tapijten toch wel,
want de tanden van de tijd kunnen we als
mensen niet stil laten houden. Maar bil dat
proces hebben we geen motten nodig, die
zullen we vernietigen waar we kunnen.
Vandaar dat offensief in de Ridderzaal!
toegeroepen
De British Empire Leprosy Relief Asso
ciation werd in een verslag van de Vol
kenbond beschreven als een „Gezondheids
organisatie op grote schaal, die internatio
naal werkt volgens wetenschappelijke
richtsnoeren."
In 1920. toen Sir Leonard India verliet,
schreef de Indian Medical Gazette het
volgende. „Een groot man. een Vorst op
wetenschappelijk gebied, heeft India ver
laten Toerf hij in India aankwam, stierven
jaarlijks tientallen tengevolge van een tro
pisch abces aan de lever, honderden ten
gevolge van dysenterie en duizenden als
slachtoffers van cholera. Nu. dank zij hem.
komen abcessen aan de lever nog slechts
sporadisch voor en terwiil vroeger 60 pro
cent van allen, die door cholera werden
aangetast overleden, sterven thans slechts
20 procent van alle cholera-patiënten. Tot
voor kort werd Lepra beschouwd als on
geneeslijk. Nu weten we, dat deze ziekte
kan worden genezen als de lijder er vjug
bij is. Dit alles is het werk van één man.
donder wie duizenden nu reeds lang in het
graf zouden liggen en die nu gezond en
wel zlin.
Sir Leonard Rogers heeft tal van onder
scheidingen verworven p a. kreeg hij de
Nobelprijs Hetgeen hem echter het geluk
kigst maakt is, dat hij het mogelijk heeft
gemaakt, dat lepra-kolonies kunnen wor
den afgeschaft, mits degenen, die door de
ziekte worden aangetast, zich onmiddel
lijk onder behandeling stellen.
Ook het woningbouw-
probleem heeft de Ameri
kanen niet onberoerd
gelaten, maar wij geloven,
dat de moeilijkheden aan
de overzijde van de Allan-
tische Oceaan minder
groot zullen zijn dan ln
het door de oorlog geteis
terde West-Europa. Met
dit al hebben de Ameri
kaanse bouwers, wat New
York betreft, het vorige
jaar niet stilgezeten en er
is van de lucht uit
gezien, gelijk op bijgaande
foto een omvangrijk
complex etage-woningen
verrezen, waar 11.250 ge
zinnen een onderdak kun-
nen vinden Deze huur
huizen bewinden zich in
Stuyvesant-stadeen wijk
van de stad New York. en
het daarachter gelegen
Peter Cooper-dorp Tussen
de huizen i» i» voldoende
ruimte uitgespaard voor
recreatie-doeleinden.
Rechts op de foto ziet men
een deel van de East
Rtver. op de achtergrond
z ter men enige wolken
krabbers wan Manhattan
met links in de hoek het
Empire State-gebouw.
Buitenland
- Formosa. De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Dean Acheson. heeft
verklaard, dat zijn ministerie geen bezwaar
had tegen verlenging van de periode voor
economische steunverlening aan de Chinese
nationalisten op Formosa van 15 Februari
tot 30 Juni.
- 89.000 Chrvsler-employé's In staking. Na
zes maanden van onderhandelingen over een
pensioenregeling zijn ongeveer 89 000 em
ployé s van de Amerikaanse Chrysler-auto-
mobielfabrieken ln staking gegaan.
- Communisten geweerd. Het algemeen be-
stuur van het Britse congres van vakverbon
den (T.U.C.) heeft twee nieuwe maatregelen
genomen om communisten te verhinderen
sleutelposities in de beweging te bezetten
- „Vergeten". Naar het Westduitse nieuws
bureau D.P.A. meldt ls ln Oost-Duitsland de
uitgever van een handboek, dat een lijst van
prominente schrijvers bevat, van zijn functie
ontheven, omdat hij vergeten heeft de namen
lal'n ,en „Wl'l}elm Pieck We Oostdultse
president) ln de lijst op te nemen.
- Go home! Te West-Berlljn zijn commu
nisten begonnen met een campagne tegen de
Britse en Amerikaanse bezettingsautoriteiten
o°r op muren en Amerikaanse wagens de
n.?u home G.Ga naar huis") te kalken
müu woningprobleem. De Westduitse
minister voor woningbouw. Eberhard Wilder-
muth. heeft een utt gebreid programma voor
de bouw van huizen opgesteld, dat voor 1950
voorziet ln de bouw van 250 000 kleine huizen
en flats.
- Truculent. De commandant van de Brit
se duikboot Truculent, die onlangs door een
Zweeds tanksch.p geramd werd, waardoor
B4 mensen om -het leven kwamen, zal voor
de krijgsraad moeten verschijnen, aldus heeft
de Britse admiraliteit bekendgemaakt De
27-jarige luitenant-ter-zee Bowers, wordt be
schuldigd van „plichtsverzuim subsidiair het
verliezen van zijn schip door nalatigheid".
- SchrUvers-..eer"! De bekende roman
schrijver Valentin Kotajev gaat accoord met
de crltiek. die de P r a w d a onlangs op zijn
laatste roman heefv uitgebracht. Katajev
schrijft zelf in de Prawda. dat de critlek ge
rechtvaardigd is en dat hij zijn roman zal
wijzigen, „omdat zijn eer als schrijver in het
gedrang is gekomen".
- SpUt. De Westduitse regering heeft in
antwoord op een protest van de Franse hoge
commissaris. André Francois Poncet. haar
spijt betuigd over het ..misverstand
Begrafenis van Kolarof. Wassil Kolarof,
de Maandag overleden Bulgaarse minister
president, is Woensdag te Sofia begraven De
plechtigheid duurde drie uur. Een koor van
3.000 leden zong de Internationale en als
laatste groet werden kanonschoten gelost.
Kolarof werd begraven lp een graf naast het
mausoleum van zijn voorganger Georgl Dl-
mitrof.
