Belgen
machl
VAL DA
Streekgenote vond haar levenstaak
in het oerwoud van Afrika
gaan
m
de Congo een
aehtige stuwdam bouwen
A I
- iv
Smal en Mal
Flikkerlicht-installatie bij
overweg in Zwarteweg
Eerste fase van plannen tot industrialisatie
Mondain leven
in
Leopoldstad
Soekarno in Djakarta
teruggekeerd
De Vrede wordt gesloopt
- i
DUITSE STUDENT ONTVREEMDDE 1500
OUDE MEESTERS UIT MUSEA
Grootste diefstal van kunstwerken
in deze eeuw
Dader nieldJe zich
hij Kiclse politie
Drie doden hij ontploffing te Neerbosch
Overgang K.N.I.L.-officieren
naar; Indonesisch leger
Alg. Rijnschippersbond
gedupeerd
Secretaris wegens verduistering
van 40.000 gearresteerd
MIN. STIKKER ZIET MOGELIJKHEDEN
VOOR EUROPESE SAMENWERKING
Politiek bemiddelaar
CLOWNTJE
OP AVONTUUR
De eerste klasseiï
KORTE KRONIEK
Ook een bij vroegere
halte Hekendorp
Goudse Spetters
AT CD
AAR-
ANNEER.
Tong van meisje vroor
aan paaltje vast
Zuster Maria Lagendijk uit Oudewater,
medewerkster van prof. /Ub. Schweitzer
Werken zolang het
Te kleine stat
Naar Lambarene
Waar liefde met de daad wordt getoond
EERSTE BLAD - PAGINA 2
(Van
onze Brusselse correspondent).
In de grote Congo-stroom. die b« Stan-
lcyatad onbevaarbaar wordt ten gevolge
van de honderd nieter hoge watervallen,
«al een machtige stuwdam gebouwd wor
den. die geheel Oost-Congo van strooin
«al kunnen voorzien. Met de bouw van de
hydro-electrische centrale te Tshopo zal
h«fjrag van cir/:a 200 mlllloen frank
of *15 2 i
i gulden gemoeid zUn.
In di( gebied, waar de blanken niet lan
ger dan een jaar blijven vanwece de
ler dan^ een jaar blijven vanwege de
nalaria. wordt de basis gelegd voor de
nieuwe Industriële structuur van de Con-
go-stattj,. Want Congo heeft slechts een ot
twee kpienmijnen. die zeer magere kolen
opleveren. Het hout is er duur en de
benzmé moet men invoeren. Het land is
daarentegen rijk aan hydro-electrische
potentie en die gaat men nu exploiteren.
De indifptrie is bereid zich in de Congo te
vestigen, doch onder voorwaarde dat ze
over goedkope stroom kan besihikken,
iervoor was nodig dat de staat ar
temde in eens een groot bedrag ter
.-„king te stellen om de stuwdam te
Douwen en op de opbrengst va» zijn geld
te waemen totdat de vele stroomveTbrui-
kende bedrijven geïnstalleerd zijn.
In dg leerste jaren moet de zaak nood
zakelijkerwijs met verlies werken. De
«tuwdarh en de hydro-electrische centrale
u°r j £00r de staat met staatsgelden ge-
i u jl~e exPjbitatie v$n de centrale zal
in handen warden gegeven van een parti
culiere maatschappij. Dat het de Belgen
ernst islfnet de industrialisatie-plannen in
de Coygó hebben wij uit talrijke aanwij
zingen Ijtunnen afleiden. Alle koloniale
yennoottphappen zi.jn overstelpt met solli
citaties! I paar betrekkingen In de Congo,
ve.e iiwiüstrie'én denken et over ergens in
<ie kolcjlrije een fabriek of een stapelplaats
Tandheelkundigen verspelen
h m instrumentarium
De offldier van justitie bij de rechtbank
te Amslfi ifdam. heeft in hoger beroep be
vestiging geëist van vonnissen, die de
kantonrechter had uitgesproken over vijf
verdachttp, wier beroep op de dagvaar
ding stpid omschreven als „tandtechni-
ker". Zji, waren wegens het onbevoegd
uitoefenët van het beroep van tandarts
door de cantonrechter leder tot geldboe-
end van 100 tot 600 veroor-
irbij van allen het instrumen-
ird werd verklaard.
verdedigeu* maakten kenbaar,
liënten het^et de omschrijving
•Biker" eens waren. Zij
|j, zoals ter zitting werd ean-
- in het buitenland hun opleiding
•ts genoten en zijn in het bezit
nlandse tandarts-diploma's, het-
eenter volgens de Nederlandse
'e bevoegdheid geeft in ons land
i van tandarts uit te oefenen,
jvcrdachten zijn allen te Amster
dam woonachtig en enigen van hen heb
ben in de hoofdstad een jarenlange prac-
tijk als tandarts; hun was ten laste gelegd,
het onbevoegd uitoefenen van het beroep
van tgndsirts.
Uitspraak in deze zaken 14 Februari
halftien.
deeld.
tanum
Enigen
«at hun
van buit
t niet.
het ber
De vijl
te bouwen of tenminste een verkoopkan
toor. De Belgen beschouwen de Conga niet
langer als een gebied waar slechts diege
nen naar toe trekken, die overal elders
onmogelijk zijn geworden.
De situatie is trouwens ook wel zeer
veranderd. Men hoort verhalen pver het
mondaine leven in Leopoldstad. waar de
gemiddelde ambtenaar wekelijks receptie
noudtterwijl de Brusselse directeur
bij een ministerie niet zelden in een af
zichtelijk bureau, ergens op een zolder
kamer van het departementsgebouw, huist.
Een Vlaamse radio-reporter bij de
wereldzender Leopoldstad verdient een
salaris van 1200 gulden in de maand en
kan - indien hij zuinig met het geld om
springt en aan het grote mondaine leven
niet meedoet een aardige duit sparen.
Wat overigens maar zeer weinigen doen.
Want by dertig graden warmte laat men
zich noggl gauw verleiden om de speciale
tropische bieren, die in Europa gebrouwen
worden, te drinken. En één flesie kost 35
francs of bijna 3 gulden!
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1950.
Ik zal maar één zin zeggen: de samen
werking tussen Indonesië en India, Pa
kistan en Birma is schitterend, aldus ver
klaarde president Soekaryo bij zijn aan
komst te Djakarta, na een afwezigheid
van elf dagen. Hij beantwoordde echter
nog een drietal vragen van de zijde der
journalisten. De premier verklaarde, dat
hij een goede reis achter de rug had en
dat premier Nehroe misschien ln de maand
Mei naar Indonesië komt en tenminste een
week zal blijven. Op de vraag van een
Indonesisch journalist of hij nogmaals de
juist bezochte landen zal bezoeken, ant
woordde Soekarno lachend. „Do you want
me to return?". Op het vliegveld, waar
het gezelschap verwelkomd werd. werden
de president en zijn echtgenote met rood
witte guirlandes omhangen. Talryke toe
schouwers wachtten de president en zijn
echtgenote buiten het restaurant van het
vliegveld Kemajoran op. Langs de gehele
weg van Kemajoran naar het paleis, die
ongeveer drie k.m lang is. stonden bêwa-
kingstroepen opgesteld, terwyi overal jui
chende mensen op de been
T)E mensen en niet de natuur maken
■*-^een land gezellig.
ANDERSEN
Het standbeeld ..Vrede" dat een onderdeel vormt van het Nationale gedenkteken voor
het keizerlijk paleis in de Russische sector van Berlijn, wordt gesloopt Reeds meer
monumenten, waaronder een standbeeld van keizer Wilhelm I en turee
-leeuwen vielen ten offer aan de sloper. Al deze beelden zullen
tot, naar de mening der Russen, nuttiger voorwt
bronzen
'orden omgesmglten
Een 25-jarige Duitse student in de
kunstgeschiedenis, die verdacht wordt van
de meest sensationele diefstal van kunst
werken In deze eeuw, en wiens aanhouding
was verzoeht. heeft «tcb gisteren bU de
politie te Kiel aangemeld.
De politie gelooft, dat de man ongeveer
2.000 kunstwerken van wereldberoemde
meesters had gestolen, die naar schatting
verscheidene mlllioen mark waard zUn. De
t van de amederij
Tot vee jjp de ontfitving 1
van Hacrkèns te Neerbosch werd gister
morgen een knal gehoord, als van een
bominslag] De huizen wankelden even.
De smederÜ van Haerkens was in de lucht
gevlogeti. De eigenaar J. P. Haerkens en
tyn 23-Jarige knecht Pierlot uil W'tjchen.
die dicht I»if de uitgang stonden, werden
gedood. Df 22-jarige knecht Van Bremen
uit Malden, die vermoedelijk bi) het aam
beeld heefj [gestaan, werd onder het neer*
rin 'bedolven. Iljj werd een uur
jjjtoos door brandweerlieden on-
nen vandaan gehaald.
ivan de smid. de 20-jarige J.
jaie aan de poort stond, werd
Hij liep een armbreuk op
e vleeswonden,
jtjte van het woonhuis ging mee
terwijl de voorkant van de
woning vrijwel onbe-
Alleen» waren overal de
Merkwaardig was. dat van
woningen zo goed alsdben
ie. De brandweer geYees-
it en geestelijke hulp umren
ter plaatse, maar konden
i meer bieden. Brano is U>y
deze ontploffing niet ontstaan. Omtrent) «e
oorzaak ko«|men vanmiddag nog gee» uit-
De mlnistéf van Defensie der Ver. Staten
van Indoneèjê, heeft Donderdag op het
ministerie vbn Defensie te Djakarta enige
Indonesisch'
landse strl
stonden van'
De bespreki
Indonesisch'
aangename
gende resui
heeft Dondt
Jakarta enige
officieren van de Neder-
:rachten. die onder leiding
:olonel Soegondo. ontvangen,
jen tussen de minister en de
officieren verliepen in een
leer en hebben tot Öevredi-
iten geleid. De benoeming
van- deze Jftflonesische officieren in de
Indonesischè strijdkrachten khn binnen
kort wordferi verwacht, nadat zij door de
Nederlandsei
van hun
Koninkrijk
Voorts
Indonesisch'
wisselchove;
snelling vai
KNIL. de
rale troepei
regering zullen zijn ontheven
rplichtingen tegenover het
x Nederlanden.
tussen de minister en de
officieren van gedachte ge
le mogelijkheid van een ver-
de reorganisatie van het
iligheidsbataljons. de Fede-
enz.
Een rc
ermgscommissaris
Pasocndan
Na afloop Hr|gn de achtste zitting van de
jTjioistfrraadi| der Republiek Indonesia
Serjket heeft de minister van Voorlichting.
Mononoetoe. ([verklaard.» dat de erkenning
door de Sowjjet-Unie wai behandeld. Het
- de Söwjet-Unie werd op-
Alt werd nog niet verzon-
.d hiermede kon nog geen
- de pers hieromtrent ge
antwoord a.
gesteld, doi
6en. In vei
mededeling
daan wordi
Het officiële comipuniqué over de zit
ting .meldt, dat onder meer de kwestie-
Pasoendan bëgprokenv werd. In verband
met het beschikbaar stellen van het man
daat door hef staatshoofd van Pasoendan
besloot het kibinet een regeringscommis
saris van de Vpr. Stagen van Indonesië In
Fasdendan te, benoemen.
sluitsel geven. De veiligheidsdienst heeft
vastgesteld, dat het acetyleentoestel. dat
in een hoek van de smidse stond, nog on
beschadigd was.
De smederij ligt aan de Agnietenstraat
ft Neerbosch bij Nijmegen, waar jaren
lang Duitsers en later ook Engelsen ge
legen hebben. In de ruïne van de smidse
zijn lege granaten gevonden.
Voorts meent men te weten, dat de smid
dezer dagen van een boer uit de om
geving een paar buizen heeft gekregen.
De mogelijkheid wordt niet uitgesloten ge
acht, dat er trotyl in <jeze buizen heeft
gezeten. Deze buizen zouden in de smederij
hebben gelegen. Zekerheid daaromtrent
bestaat echter nog niet.
Nader wordt gemeld:
Het onderfoek nasr de oorzaak van de
de smederij tc Neerbosch
dezen, dat inderdaad de oor-
borden gezocht in het gebruik
waarin zich trotyl bevond,
i gebruikten deze buizen Rj-
Ze werden lands de wfeg
i daar. indien nodig, tot ont-
lerij van Haerkens was Don-
partij van deze buizen ge
bracht. waarvan er enige recht getrokken
moesten worden. Toett men vanmorgen
vroeg een van de buizen in het vuur stak,
volgde een hevige explosie.
heeft uit
zaak moet
van buize
De Engels
gelegd o
In de
derdag een
den bij
18-jarige neef P. Haerkens uit Mal-
u" Nijmegen is in het ziekenhuis
ht. Het blijkt, dat de jongen nog
verscheidene ijzerspljnters in het lichaam
heeft, welke verwijderd moeten worden.
Zijn toestand is evenwel niet levensge
vaarlijk.
Namens de Algemene Rijnschippersbond.
die gevestigd is te Rotterdam, is
gisteren aangifte gedaan van verduiste
ring. gepleegd door de bezoldigde secreta
ris-penningmeester. de 52-jarlge A. W. J.
V. B(j een accountantsonderzoek, dat eind
October werd ingesteld, is deze fraude
aan het licht gekomen. Het schijnt, dat V.
reeds in 1034 met de knoeierijen begonnen
Is. Het verduisterde bedrag is nog niet
bekend omdat de accountants met hun on
derzoek nog niet gereed zijn, maar het
wordt geraamd op ten minste 40.000, V.
Is aangehouden en in het hoofdbureau op
gesloten.
Werk van Michelangelo wordt
bij opbod verkocht
Michelangelo's laatste meesterwerk, zijn
vierde „Piëta", dat hij schiep toen hij
bijna S0 Jaar oud was. zal bij opbod wor
den verkocht. Het beeld, dat op 230.000.000
lire geschat is (de omrekeningskoers van
de lire staat op 1 cent) zgl naar de hoog
ste bieder gaan. maar het departement
van onderwijs heeft last gegeven, dat bet
niet naar het buitenlartd mag worden
verkocht en in Italië moet blijven. Er is
een bod van Amerikaanse Roomakatholie-
ken. die het beeld aan de Paus ten ge
schenke willen geven,
gestolen werken zouden behoord hebben
tot voormalige collecties van musea te
Berlijn en in andere steden van Duitsland
Deze schilderijen, die in de oorlog werden
verwijderd, waren na de ooriog in Greifs-
wald. Stettin en Sehwerin (alle in de
Sow jet-zone) opgeslagen ln universiteiten
en musea.
De politie vond enige dagen geleden in
een koffer, die door de student bij een
bank te Llibeck in bewaring was gegeven.
1 444 kunstwerken, die uit voormalige
collecties van beroemde Duitse musea
werden vermist, aldus meldt het West-
duitse persbureau D.P.A.
Een paar dagen -tevoren had de politie
beslag gelegd op een tweede koffer in de
voormalige woning van de student Deze
koffer, zo werd gezegd, bevatte 135 werken
van Rembrandt en Albrecht Dürer.
De koffer, die in de bank te Lübeck
werd gevonden, bevatte volgens D i e
Welt o.m. 32 etsen en schilderijen van
Rembrandt. 45 van Dürer, 110 van de in
de achttiende eeuw levende kunstenaar
Daniel Chodowiecky, een van Rafaël. twee
van Tischbein, een van Hans Holbein eh
.verscheidene van andere beroemde mees
ters.
De teruggevonden stukken werden aan
een onderzoek onderworpen door een ex
pert te Lübeck. Hij verklaarde, dat men
met vrijwel absolute zekerheid kon zeg
gen, dat de meer dan 1.500 werken de
echte schilderijen zijn. die uit de collecties
worden vermist.
Ons dagelijks kopje thee
In de afgelopen weken heeft zich het
gerucht verspreid, dat de thee-Itjvoer in
de naaste toekomst wel eens zou kunnen
worden stopgezet, als gevolg van een
tekort aan buitenlandse betaalmiddelen
Het merendeel der in Nederland gecon
sumeerde theeën is afkomstig uit Indo
nesië, terwijl de Regering daarnaast
ponden sterling ter beschikking stelt voor
aankopen in andere productiegebieden,
aldus meldt Van Nelle's persdienst. Kan
het handelsverkeer met Indonesië ondank*
eventuele binnenlandse moeilijkheden
doorgang vinden zoals tot dusverre, dan
bestaat er geen gevaar voorifce huidige
theeconsumptie in Nederland. Slechts
wanneer de ontwikkeling in Indonesië de
theeproductie en -export zou belemme
ren, kon er enige stagnatie ontstaan.
In dat geval mag echter verwacht wor-
wei\uSLt< de ^egfr,',ng méér P°nden ter
beschikking zal stellen dan tot dusverre.
Ook dan dreigt er geen onmiddellijk ge
vaar -voor de theevoorziening van ons
Vliegende verpleegsters krijgen
luchtmachtinsigne
Op de vliegbasis Tillilitan bil Djakarta
is Vrijdagochtend aan een aantal vliegen
de verpleegsters het luchtvaartinsigne
Uitgereikt, dat als regel door vliegers,
waarnemers, boordmecano's, radlotelegra-
fisten en luchtfotografen wordt gedragen.
De vliegende verpleegsters, gekleed in
haar nieuwe witte unjform, stonden op
gesteld voor een Dakota, geflankeerd door
twee pelotons luchtvaarttroepen.
Generaal Van der Eem wees in zijn
toespraak op het belangrijke werk, dat
door de vliegambulanoedienst, waartoe
deze verpleegsters behoren, in drie jaar
tijds werd verricht. Enkele getallen noe
mende. zei de generaal, dat in het jaar
1947 tijdens 44 vluchten 462 patiënten door
de lucht werden vervoerd. In 1948 maak
ten tijdens 95 vluchten 739 patiënten een
luchtreis en in 1949 liep dit aantal op tot
2136 tijdens 337 vluchten. Tijdens deze
tochten, die zich dikwijls over grote af
standen uitstrekten, werden gewonde of
zieke militairen verzorgd door „een
handjevol" verpleegsters, die steeds klaar
stonden om te helpen waar te helpen
viel. bijgestaan door het personeel van
het 20ste squadron. Niet alleen ln Indo
nesië. doch ook op de luchtweg naar
Nederland werden deze verpleegsters in
geschakeld.
GenerVal Van der Eém noemde in het
bijzonder zuster Berkouwer. die juist
teruggekeerd was v*n haar 15de reto'
vlucht naar Nederland.
Na de toespraak van de commandant
militaire luchtvaart reikte mevrouw Si
mons de insignes uit: een rood kruis met
adelaarsvleugels aan weerszijden; voor een
buitenstaander het zichtbare bewijs, dat
de verpleegster, die dit insigne draagt, tot
het vliegend personeel van de luchtmacht
behoort.
XTONING FAROEK van Egypte wil nu
maar persé dat 10-jarige meisje
trouwen, en heeft haar verloofde, een
diplomaat, gewoonweg, Faroekéloos,
reis gestuurd. Zij wil niet. En hij ho
maar aan.
Zelfs De Bilt bemoeit er zich al mee.
Luidde het weerbericht niet reeds vele
dagen: „AANHOUDENDE VORST?"
A LS die Wilhelm Pieck in de Russische
zone van Duitsland aan het bewind
blijft, ziet het er voor de Radio in Oost-
Duitsland maar lelijk uit. De hele dag
Pieck-urenl Vandaar, dat men er alléén
maar bepaalde uitzêndingen mag
\^ELE mensen weten niet, hoe z
naam van het vrouwelijke Kam'
"afpS1', eT, end,e'\°XtV''-
schiedenis niet. Het is een uitpuTSgj
/TEJUFFROUW A. van de Bezem
^T1 binnenkort by het Ministerie var,
Economische Zakei» de dag herdenken dal
zij 25 jaar geleden als werkster daar In
functie trad. Het bijzondere bii «?u
jubileum is. dat zij geen Doctoranda en
haar echtgenoot, de schrijver 2e klasse on
jaarloon, géén doctorandus is. Zii daterï!.
nog uit de tijd. dat het Perfectionisme n«2
niet bekend was. de tijd, dat - 8
lerlid,
oeten
ur^Jsn
dïTfi
Freule Wttewaall van Stoetwegen
uitspreken. Welnu: hier is. de
De W geldt voor twee letters U. Vandaar,
dat U in Radio-uitzendingen dan ook
hoort: Het Kamer-
lid Mr Uuttewaall van
Stoetwegen. En nu
vraagt mij een lezer,
hoe die naam nu
feitelijk is ontstaan.
Woutertje, (een be
kend geleerde op taai
volken- en zedekun-
dig gebied) geeft hiervan de volgende
verklaring:
Vele honderden jaren geleden zwom
er een viertal jongens vrolijk in de Waal
Aan de oever naderde een feestelijke op
tocht, Een bruiloft. En één der zwemmen
de jongens riep opgetogen. „Naar de kant,
jongens! Uu#' de Waal' Van Stoetwege!"
die jongen, (geb. 567 na Chr.) moet
de Stamvader van ons huidige
Kamerlid zijn.
TJENRlëTTE, de goede, die lief en leed
1 en de 11 mud anthraciet met mij deelt,
koopt tegenwoordig de aardappels ge
schild. Dat is prettig. Maar dan kloeten
ze nog geput worden. En uit een oogpunt
van Hoofsheid bied ik dan aan, dit voor
haar te doen. (aangezien ons derde Bin-
door Woutertje
^-...atietransacties nog géén AcaH*
micus ingeschakeld behoefde te worden en
een sinaasappel nog géén 22 cent kosttp
maar drie voor een dubbeltje.
I^EN bekend journalist, die dezer daser,
een jubileum vierde, kreeg van zün
Directeur een prachtige vulpen ten
•chenke. Maar hij weigerde, die te aanl
vaarden. Hij wildi
liever iets anders
..Er gebeurt tegen.'
woordig zóveel (zei
dé oude en wijze uit
het vak) er gebeurt
zo ontzettend veel
dat met geen PEN té
beschrijven valt, dat
ik my. in het belang van de Krant, maar
liever aan mijn potlood houd...."
]VTAAR wij vernemen, zal ook Portugal
toetreden tot de (illusoire) Fritalux
.Voorgestelde naam voor Finebel. Als U
niet weet wat Finebel is. weet U óók niet
wat Fritalux is. Maar ik kan het U niet
uitleggen. Enfin, het heeft iets te maken
met Frankrijk. Italië en de Benelux.$En
men wou het Finebel of Fritalux noemen)
Maar nu Portugal erby komt. zou het dan
POFRITALUX moeten worden. Wat aar
dig begint te lijken op: Pommes Frites
Luxe. Hetgeen weer uitstekend in dé
past1" conferenties en der dineetjes
WOUTERTJE.
Met het K.L.M.-IHntoestel uit Parijs arri
veerde Donderdagavond om zeven uur
minister Stikker op het vliegveld Schip
hol. In de ontvangkamer van het vlieg
veld vertelde h(j de aanwezige journa
listen iets over zijn nieuwe functie in de
organisatie van de European Economie
Cooperation. De vorige week vroegen de
Amerikanen mij deze functie op m(j te
nemen, zo zeide hU- Ook van de zjjde
der Engelsen en Belgen kwam dit ver
zoek tot mij. Na overleg met het kabinet
heb ik deze functie aanvaard. Het is mijn
mening, dat ik haar goed kan combineren
met mijn eigen ambt. Nu %an ik immers
snel ingelicht zijn over de politieke con
sequenties van de technische plannen van
de O.E.E.C. Het kabinet zag ook de grote
betekenis hiervan in voor Nederland en
Europa.
Ik zal veel moeten reizen ln mijn
nieuwe functie, zo vervolgde de minister.
Niet alleen naar Parijs, maar door heel
Europa en misschien zelfs ook naar Ame
rika. Ik heb geen officiële titel. Dat wilde
ik liever niet om een ^ijere armslag te
hebben. Ik ben eigenlijk een poHtiek be
middelaar in EuroDa een multilateraal
bemiddelaar. Ik kan mijn taak alleen dan
goed doen, als de deelnemende landen
het vertrouwen hebben, dat ik niet in'de
eerste plaats voor mUn eigen land werk,
maar voor het belang van Europa.
Nederlands positie
Op de vraag waarom men juist een
Nederlander in deze hoge functie heeft
benoemd zei de minister: Nederland heeft
steeds een zakel^ke middenpositie gehad
tussen de verscheidene landen In. Dit
heeft er ongetwUfeld toe bijgedragen, dat
men iemand uit Nederland heeft gekozen
voor de bemiddelende functie.
Een der journalisten vroeg naar de
mening van minister Stikker over de
Europese samenwerking. Hij zei hierover,
dat het beter zou zijo indien er wat meer
voortgang was. Toch ziet de minister de
mogelijldMid tot samenwerking niet som
ber in. or er spoedig sprake zat zijn van
grote resultaten kon hij nog niet zeggen,
maar hij verwacht deze toch wel binnen
enkele maanden,
Over de waarneming van zijn ambt in
Nederland zei minister Stikker, dat na de
reorganisatie van Buitenlandse Zaken een
toestand is gekomen, waarbij men kan
overzien, hoe alles moet worden geregeld.
Het is gebleken, dat er een secretaris
generaal nodig zal zijn.
Op de vraag of Europa er bovenop zal
Dief van juwelen bij smokkelen
tegen de lamp gelopen
Op 17 Dec. van het vorige jaar wer
den bij een inbraak in een wonirtg aan de
Talinglaan in Den Haag juwelen ter
waarde van 25.000 gestolen.
De dader, de 52-jarige boomkweker P.
de B. uit Den Haag. is thans in Roosen
daal aangehouden. Hij heeft reeds bekend
en tevens medegedeeld, dat hij nog vier
Inbraken in Den Haag heeft gepleegd,
waarbij tapijten, kleding en radio's ter
waarde van ongeveer 5000 werden ont
vreemd.
Bij het onderzoek wds komen vast te
staan, dat De B. ook smokkelde. Een <jeel
van de gestolen juwelen heeft hU naar
België weten over te brengen. Bij een Van
deze eècapades werd hy in Roosendaal
aangehouden. Een ander deel van de ju
welen is teruggevonden bij een juwelier
te Haarlem, die volgens de politie, te goe
der trouw ia geweest. Ook in Antwerpen
zyn juwelen achterhaal^.
744-45 Plop lachte. Hij begreep weL
wat de Jongens dachten.
Jullie wilt zeker ook wel eens 'n
tochtje maken met m'n zeilslee. niet?
Ja, dat was zo. Het leek hun prettig,
met zo'n vaart over het ijs te stuiven
N°u. jei Plop, vooruit dan; één
voor èèn. Kom, Bunkie, Jij mag eerst,
stap maar op
Bunkie deed gauw z'n schaatsen af en
ging op de slee zitten. Er was plaats
genoeg naast Plop.
Houdt je vastwaarschuwde Plop.
W« jaan I Dadelijk komen Jullie aan de
beurt hqor!
Goeie reis, Bunkieriep Rick.
Plop trok het zeil strak De wind kwam
enn en de slee begon te glyden. steeds
?£el*er' en. li"8 het met 'n mooi
vaa"je vooru t Dat ging fijn. zo over het
gladde ijsvlakBunkie genoot er van.
Rick en Oepoetie keken de slee na.
Ze wuifden Bunkie na.
Nou. dat gaat lekker hard, hè 7
zei Rick. t
c" .N£u' uen.a0flachte Oepoetie. Die
PIpp! die hoeft altijd iet» leuks bedacht 1
zijn als de Marshallhulp afgelopen is,
antwoordde minister Stikker, dat Europa
tegen die tijd nog zeker een dollartekort
zal hebben. Het duurt echter nog tot eind
1952 voor de Marshallhulp afloopt en in
die tyd aldus de minister kan nog
veel gebeureti.
Over West-Duitsland zei hij. dat de toe
stand daar gunstiger zal worden voor de
Europese economie. In hoeverre het toe
komstig vredesverdrag hierop invloed zal
hebben, is echter niet te voorspellen. Er
heerst nu nog een toestand van oorlog
in West-Duitsland en eerst wanneer deze
is opgeheven, kan het land zich verder
ontplooien, kan het zich oriënteren op de
internationale markt en kan het zich
economisch ontplooien.
Minister Stikker vertelde verder nog,
dat hij gisteren een lang gesprek heeft
gehad met Harriman. Ook met de Portu
gese. Noorse en Duitse vertegenwoordigers
heeft hij gesproken.
De volgende week gaat minister Stikker
weer naar Parijs en daarna zal hy enkele
West-Europese landen bezoeken.
Indonesische militaire politie vond in het
telefoongebouw te Djakarta een groot
aantal wapens, ajkomstio van de troepen
van Westerling.
Waar is Willem Jongeneel
Sinds Zondag 8 Januanl wordt
75-jarige Willem Jongeneel uij Rot
terdam vermist, van wie na het ver
laten van de woning niets meer is ver
nomen. Zijn signalement luidt: lang 1.75
m. schraal postuur, mager gezicht, grijs
haar. op een van zijn handen is een anker
getatoueerd; hij was gekleed in een zwarte
demi, zwarte broek en schipperspet.
Lonen bioscooppersoneel
In de nieuwe loonregeling voor het per
soneel van de Nederlandse bioscopen zijn
dq5 pet loonsverhoging van 1 Januari 1980
en de tydeiijke bijslag van 1 November
1048 in de lonen opgenomen.
De loonregeling is door het college van
Rijksbemiddelaars goedgekeurd- Werkge
vers en werknemers in hfet bioscoopbedrijf
hebben in gezamenlijk overleg beslqUn
een sociale commissie in het leven te roe
pen. waarin de arbeidsvraagstukken, welke
zich in het bioscoopbedrijf voordoen, zul
len worden bestudeerd en geregeld. In
deze commissie heeft een gelijk aantal le
den zitting van werkgevers- als van werk
nemerszijde.
Eerste Klasse
WEST I
vsv—s pari a
HDVSKFC
ZeebuiRia—Feijenoord
DOS—Blauw Wit
RWS—HBS
XerxesA
•t GooiRCH
Neptunus—De Volewijckera
ÖOST
Gó Ahead—Quick
Enach. Boys—AGOVV
Hengelo—Enschede
Wagenlngen—Heracles
NEC—Zw. Boys
ZUID I
PgV—Heknondla
Brabantia—Slitt. Boys
MVV-RBC
Llsnburgla—Kerkrede
VVV-NOAD
ZUID II
Spel. Emma—TSC
Juliana—LOnga
Marrits—Eindhoven
Willem II—BW
Blei) erhelde—N ac
NOORD
Friesland—Sneek
Frieda—HSC
H eerenveen—Leeuwarden
Vélocd tM—GVAV
Oude munten gevonden
te Utrecht
Bij graafwerkzaamheden te Utrecht
werd een half vergane koffer gevonden,
die een groot aantal zilveren munten
(pl,m 200) bleek te bevatten, blijkens de
datering afkomstig uit het midden van
de 17e eeuw. Enkele daarvan droegen de
beeltenis vay St Stefanus. ZU bleken ver
vaardigd in diverse munterijen van ons
land, o.m. uit de provincies Utrecht, Zee
land. Friesland en Groningen.
Behalve deze uit oudheidkundig oog*
punt zeer merkwaardige stukken vond
men terzelfder plaatse twee vermoedelijk
zilveren kettingen, een verzilverd kope
ren sleutel ln geheel gave toestand en
twee zilveren ringen.
Leden Tsjechische legatie
uit Canada geweien
De Canadese regering heeft de uitwUzing
gelast van twee leden van de staf van de
Tsjecho-Slowaakse legatie in. Ottawa als
represaille voor de uitwijzing verleden
week van twee leden van de Canadese
legatie in Praag, zo werd Dohderdag
officieel te Ottawa bekendgemaakt. De
Canadese regering legt de Tsjeého-
Slowaakse functionarissen n.iets ten laste,
zy waren eenvoudig voor een represaille
actie uitgekozen. Er was geen sprake van
een breuk van de diplomatieke betrek
kingen met Tsjet'
Binnenland
Spiraalborenfabriek te Amersfoort. Da
minister van Economische Zaken, prof. df J.
B. M. van den Brink, heeft vanmorgen ta
Amersfoort de eerste Nederlandse fabriek
van apiraalboren der N.V. Borenfabrtak
Bofa geopend.
Beheerder marinebasis Soerabajt. Da
officier-beheerder van de marinebasia ta
Soerabat», de commandeur Beckerlng Vic-
kers. zal Dinsdag a s. naar Nederland ver
trekken; de naam van zijn opvolger is nog
niet bekend.
Buitenland
TsJecho-SlowakUe erkent Ho TsJI Mtnh.
Na Rusland heeft Tsjecho-Slowakije al»
tweede Europese staat besloten diplomatieke
betrekkingen met Ho TsJI Mlnhs „Vietna
mese democratische republiek" aan te kno
pen.
„Missouri" beschadigd. Het 45 000 ton
metende Amerlkianse slaggchip Mlaaourl, dat
op de modderbanken van Chesapeake Bay
asm de grond was gelopen, is vlotgebracht-
Bij een onderzoek van het oorlogsschip
gebleken, dat zich In de romp een scheur ter
lengte van vier meter bevindt.
Uranium ln Canada. In de provincie van
Charlevois, die 190 kilometer ten Noordan
pervlakte van 15.000 «acres ls afgepaald.
Secretaris van Aga Khan bestolen. Eern
zakkenroller heeft belangrijke papteren
'uit de zak van de particuliere secretaris van
de Aga Khan gestolen, toen deze bij rijn
aankomst op het vliegveld te Karatsjl door
een grote menigte werd omstuwd.
Doodvonnissen In Hongarije. Drie man
nen. beschreven als „rijke boeren", zijn In
Hongarije ter dood veroordeeld. Zij zouden
op instigatie van JoegOBlsvlsohe agenten «en
communistische leider ln een dorp aan de
Joegoslavische grens hebban vermoord. Twee
anderen werden veroordeeld tot levenslange
gevangenisstraf omdat zlji tot de misdaad
zouden hebben opgstookt.
Vogelcr moet terechtstaan. Het Ameri
kaanse staatadepartement.deelt mede. dal de
gezant van de Ver staten te Boedapest, Na
thaniel Davis, door de jilaatsvervangende
premier van Hongarije, er van op de hoogte
ls gebracht, dat Robert Vogelër. de Ameri
kaanse burger, die door de Hongaarse auto
riteiten onder beschuldiging van splonnage
ls gedetineerd, over enkele weken zal worden
berecht.
Voora
Congres heeft .voorgesteld,
der Verenigde Staten zodanig z«l worden ge
wijzigd. dat het mogelijk wordt plaatsver
vangende congresleden te benoemen, die i»
staat zouden zijn onmiddellijk de plaatsen
van Amerikaanse volksvertegenwoordigers lp
te nemen, die eventueel, tndlen Washington
door een waterstofbom zou worden getrof
fen. om het leven zouden komen.
Geen lekke banden meer? Een Belgische
montéur heeft patent gevraagd op ëen lucht
band. die zonder binnenband kan worden
gebruikt. De band Is van binnen met een
substantie van eigen vinding bekleed, waar
door eventuele lekken zichzelf dichten. Er
zijn op grote schaal proeven rhet de banden
genomen, die een bevredigend resultaat had-'
den.
Overstromingen in Ver. St. Vele steden,
ln het midden van de Ver. Staten worden be
dreigd door overstromingen, tengevolge van
zware regenval en natte sneeuw. In oost-
Arkansas zijn ongeveer 20 000 mensen door
het water uit hun hulzen verdreven. In Ken
tucky. West-Virginia. Ohio, Tenessee en an
dere staten neemt het overstromingsgeVaar
ernstig toe.
Chileans kabinet afgetreden. Het Cl
leep8e ksrtjinet heeft besloten af te tre<v
opdat president Gonzalez Videl» nieuwe n
nisters kan benoemen met het oog op
golf van stakingen. Er (s nog niet besloten,
of het nieuwe kabinet een militair of zaken
kabinet zal zijn. Men verwacht, dat de sa
menstelling zal afhangen van de ontwikke
lingen in de stakingstoestand
Sowjet-boycot. De SowJet-Unle heeft m
Januari J.l. medegedeeld geen bijeenkomsten
van de geallieerde commissie voor zaken be
treffende het Verre oosten meer te kunnen
bijwonen, zolang de vertegenwoordiger van
de Chinese natlonellstUche regering toegang
tot de vergaderingen had. In de commla»*
zijn elf staten vertegenwoordigd.
De Nederlandsche Spoorwegen zullen
spoedig een aanvang maken met het be
veiligen van zeven en twintig onbewaakte
overwegen in ons land. Deze zullen van
een automatische flikkerlichtinstallatie
worden voorzien.
Naar wij vernemen, behoort tot deze
aldus te beveiligen overgangen de onbe
waakte overweg in de Zwarteweg te dezer
stede in de spoorlijn Gouda—Utrecht.
Nog een tweede onbewaakte overweg in
deze streek krijgt een fUkkerlichtinstalla-
tie, die bij de voormalige halte Hekendorp
in de weg van Hekendorp naar Driebrugge
(Woerden).
Het iigt in de bedoeling nog dit jaar
een tweede groep overwegen samen te
stellen, die voor beveiliging in aanmerking
komen. Hiermede zal dan het voorlopig
vastgestelde aantal van vyftig overwegen
zijn bereikt.
Neem een doos echte
PASTIL 1- E S
VOORKOMING VAN GRIEP
MUZIEK
Elsje is naqr het jeugdconcert geweest,
't Is haar niet meegevallen. Het laatste
deel, die muziek uit Littauen vond ze
het mooist. Maar volgende keer gaat ze
weer, zegt ze. want Elsje is niet iemand,
die iets gauw opgeeft. Je moet het leren.
muziek mooi te vindén. Dat
jat het I
eyen lat
certen dan haar vader. Ik wil natuurlijk
:eat ze. o
zal wel. Ik hoop. dat het haar lukt. Dan
lteeft ze meer genoegen later van de con-
niets ten nadele zeggen Als Gouwenaar
vind ik het fijn, dat er telkens maar weer
volle zalen zijn. Ik zie er ook veel mensen
van buiten de stad en we kunnen trots
zijn als de stad op die manier iets aan
de omgeving heeft aan te bieden.
Ik vind ze in de omtrek trouwens hoe
langer hoe muzikaler worden. Gister
avond las ik nog in de krant, dat men in
de buurt bezig is een cacafonisch corps op
te richten met een ruime plaats voor het
slagwerk. Alle potten en pannen met de
deksels zijn al geregistreerd. Men zegt
ook. dat de bakker de.trog voor zijn buik
zal binden als Turkse trom.
En dan Stolwijk. Ik sta al meer en
meer verbaasd over de psychologische
inzichten van het gemeentebestuur daar.
Ze gaan zich daar nou wassen met zeep
en muziek. Is er schoner manier denk
baar om schoon te worden? Nou heb ik
uit zeer onbetrouwbare bron het volgen
de vernomen: vandaag zenden ter ge
legenheid van de eerste Stolkse-bad-Za-
terdag de Hilversurnse zenders een bad-
programma uit, telkens van twintig mi
nuten.
I. Binnenkomst en uitkleden: Einzug
der Gladiatoren.
II. Boenen van de grote stukken: An
dante uit de tweede symphonie van Josef
Hay dn.
ril. Bijwerk: La Samba van Maria
Zamorra.
IV. Afspoelen met: It always rains on
Saterdag van Victor Towers, terwijl tot
slot aangekleed wordt met Paui Lincke's
wals: Wie bist du schön.
JAN TERGOUW.
Puzzle-winnaars
Een kruiawoordpuzzle ditmaal en dat
was spekje voor de puzzlekring, die ove
rigens stevig had te bijten om het hapje
te verorberen. Maar daar is het ook
puzzle-werk voor. Ditmaal zijn de win
naars:
prijs van 5: mevr. Van HeesewUck.
Joubertstraat 158 te Gouda;
prijzen van 2.50: soldaat G. Zuidam,
Spieringstraat 3 te Gouda en A. Dubbel
dam. Lekdijk 94 te Ammerstol.
De prijzen kunnen aan ons bureau,
Markt 31. worden afgehaald of worejen op
verzoek toegezonden.
T.m 5 Febr. 10—12.30 en 1.30—4 u. Museum
„Het tatharina Gasthuis": Tentoonstelling
weiken van Biettner (Zondags geopend 2—4).
4 Febr. 8 uur Kunstmin: Feestavond Gouds*
gymnasiastenverenlglng ..Utile Duld".
6 Febr 8 uur Aula Museum Het Catha-
rina Gasthuis: Eerste lezing In eurus Caspar
Hdwelei over „Het genieten van muziek
voor Volksuniversiteit.
6 Febr. 8 uur He* Blauwe Kruis: Bijeen
komst Natuurkundig Genootschap spreker
Peter Creutzberg over ..Ik zie. ik zie. wat
jij niet ziet", vertoning film „Veld en veld
werk".
7 Febr. 8 uur Het BlaüWe Kruis: Spreek
beurt ds B Slond. adventislenpredikant
7 Febr. 8 uur Kazernestraat 14: Toneel
cursus Nederlandse Amateurtoneelunie. spre
ker J Evevwijn over „Theorie en practtjk,
regie en toneel".
7 Febr. 8 uur Reünie: Tweede en laatste
lezing cursus P. C. J. Reyne over ..Sha
kespeare' door Humanistisch Verbond.
7 Febr. 7.30 uur Vr()e Evangelische Kerk:
Bij bel lezing ds J. I van Wijck
8 Febr. 8 uur CalvUn: Bijbellezing d« O.
Boer.
8 Febr. 8 uur Daniël: Bijbellezing Evange
lisatie Geref. Keik
8 Febr. 8 uur Reünie: Spreekbeurt ds J.
Börger voor Logosverband.
8 Febr. 8 uur Nieuwe Schouwburg: Concert
Rattei danisch Philharmonisöh orkest, voor
„Het Gouds Volksconcert", dirigent Paul
van Kempen, solist Willem Noske, viool.
9 Febr 7.45 uur l^aernestraat 14: Lezing
over de Bijbel doonA Poelman en P Dou-
ma.
9 Febr. 8 uur Nieuwe Schouwburg: Opvoe
ring Ja en Nee" door ..De Maasstadspe
lers".' voor Goudse Toneelkring.
9 Febr. 8 uur Westerkerk: Bijbellezing
cand I D. H. Dijk.
9 Febr 8 uur Concordia: Concert mannen
koor Gouda's Liedertafel", dirigent Moss
Wolff, solist Chris Veelo. piano
9 Febr 8 uur Het Blauwe Krulsi Bijeen
komst Oudheidkundige Kring „Die Gdude".
spreker dr mr J. Smit over „Het Franse
v i eetwdeUngenlagtoen"
9 Febr. 8 uur Reünie Bioscoop: Filmavond
Volksuniversiteit, vertoning „Muizen en
Bioscopen
Reünie Bioscoop: Warschau Concerto (met
Anton Wplbrook en Sally Gray).
Schouwburg Bioscoop: Blue Sklea (met
Blng Crosby en Fred Astaire).
Thalia Theater: Ontsnapt tan het duivels
eiland (met Humphrey Bogart en Peter
Lorre).
Aanvang 3, 7 en 9.15 uur, Zondag 8, 7 en
9.TJ uur.
Sport op Zondag
Zondagsdienst doktoren
Bij afwezigheid van de huisarts zijn van
Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond 12 uur
te consulteren de doktoren P. de Boer. Gou
we 115 (telefoon 2273) en J. H. F. Rename.
FluweLenstiregel 59 (telefoon 3003).
Apothekersdienst
In ons land hebben we pas druk
over de vorst en de koude gepraat,
maar nu moet u eens horen wat Cap
Moteman, onze Goudse briefschrijver
in Canada, vorige week heeft mee
gemaakt. Dat is nog eens een win
tertje. Hij vertelt:
,.We hebben de auto schoongemaakt
met kokend water. Mijn vrouw liep
vlak achter me aan met een zeem.
Als ze niet direct zeemde was het
hete water hsid bevroren.
En dan onze dochter. Zij
likte door een ongeluk bij het spelen
aan een ijzeren paaltje en daarbij bleef
haar tong jxtstzitten. Een geweldig ge-
bnd. Gelukkig kwam een van de
doktoren van het sanatorium voorbij,
die haar er af haalde. Wat een schrik.
Met een snoepje was ze het gauw -weer
vergeten. Wijzelf waren er langer
van overstuur!"
yEEL GELEGENHEID wordt ons in deze jachtige en woelige tijd,
waarin enorme spanningen en verschuivingen de kleine mens vast
houden, niet gelaten om onze gedachten te concentreren op een eenzame
plek aan de rand van het oerwoud van aequatoriaal Afrika. Een eenzam,e
plek, waar nu al zes en dertig jaar een man bewogen door Christelijke
liefde, die enkel dienen wil, met een kleine groep, een te kleine groep
medewerkers vecht tegen een oceaan van lichamelijke en geestelijke
ellende, waarin onze zwarte broeders in de binnenlanden van Afrika
dreigen ten onder te gaan.
Op 14 januari J.l. hebben we even aan
hem gedacht. Er was geen krant, welke
niét een artikel aan hem wUdde. Aan prof
dr Albert Schweitzer, de man van Lam-
batene. op die dag 75 jaar geworden.
En nu komen opnieuw het werk en de
persoon van Schweitzer onder de schyn-
werper. maar naast hem 6taat ditmaal
een landgenote. Een verpleegster die in
nerlijk zich sterk verbonden weet me'.
Albert Schweitzer en blijmoedig de af-
Een overzicht van het ziekenhuis (in het midden) en de woonverblijven in de
stichting van prof. Schweitzer aan de oever van de Ogowe in Lambarene.
tuig naar Parij* en kort na dp bevrijding
arriveerde zij in Oudewater.
Een goed half jaar bleef zy maar hier.
Afrika riep weer. Eind December 1948
zat ze opnieuw op de boot. Voor haar
tweede verblijf onder de evenaar en aan
de rand van het oerwoud. De omstan
digheden in de wereld waren gelukkig
nu zo. dat dit tweede verbiyf niet langer
dan de normale drie jaar behoefde te
duren en niet zoals het eerste tot dubbele
lengte werd uitgerekt.
Op 4 Januari j.l. vertrok zij uit Lamba
rene met de boot. die eens per week af
vaart. Een paar dagen logeren in Port
Gentil en Zondag 8 Januari het vliegtuig
in. Dwars over Sahara en Middellandse
Zee naar Parus. Aankomst Dinsdag 10
iittkuVanihêt drukkende klimaat en het Januari. Schiphol bleek dicht te zitten van
te drukke leven in Lambarene ondergaat, de mist en dus maar de nachttrein geno
omdat ook zy dienen wil. doen. wat haar mén. Woensdag thul*. in Oudewater,
hand te doen vindt en niet vragen naar
dank en eer. Zij vindt haar Ievensvervul-
»ltng in de arbeid naast de grote en gav*
persooniykheid van Schweitzer en. al wil
zij daar niet van weten, zij ia als stille
werkster een heldin, een van die velen
uit verpleegsterskorps en zending, wier
epos hoog nodig geschreven dient te wor
den.
Zij is ook een streekgenote. Haar ouders
wonen hier. Zij is pas weer terug uit Lam
barene en logeert bij hen in Oudewater.
Haar naam is Maria J. Lagendyk.
Haar ouderlijk huis stond in Voorburg,
maar in 1943 moesten vader en moeder
evacueren naar Oudewat'er en daar wonen
ze sindsdien. Die evacuatie maakte zus'.er
Lagendijk niet mee. want ze zat toen al
vijf jaar in Lambarene.
Als jong meisje droomde zij er reeda van
om baar leven in dienst te stellen van
het grote christelijke ideaal der barmhar
tigheid. Reeds toen zij veertien was storfti
het bij haar va6t, dat zij verpleegster
wilde worden en dan liefst in een streek,
waar haar hulp het meest nodig was. Eerst
dacht zij aan Suriname en Armenië, maar
toen zy op 19-jarige leeftijd het boek van
dr Schweitzer ..Aan de zoom van het
oerwoud" las. wist «ij wat haar levenstaak
*ou worden. Dat was in 1928.
Vier jaar werkte zij in het ziekenhuis
aan de Coolsingel te Rotterdam voor haar
verpleegstersopleiding, ging toen om de
verschifleiide talen goed machtig te wor
den 'Haar Engeland en andere Europese
landen, behaalde de aantekening voor
verloskundige en eindelijk, op 21 October
1938, was het ogenblik aangebroken, waar-
ïuaï zij negen jaar lang had uitgezien:
«ij scheepte zich in naar Pórt Gentil in
Frans aequatoriaal Afrika. Een andere
boot bracht haar in een dag varens de
rivier de Ogowe op tot waar op een
eiland het dorp Lambarene en enkele kilo
meters daar vandaan, het ziekenhuis van
«r Schweitzer liggen.
Zes Jaar werkte zij daar. Normaal houdt
«en blanke het er niet langer dan drie
jaar uit en moet dan nodig een jaar naar
Europa om weer wat bij te komen. De
oorlogsomstandigheden beletten dat ech
ter en zuster Maria bleef zes jaar dr
Schweitzer trouw bijstaan in deze voor
hem zeer zware tijd.
Maar toen werd ze ernstig ziek. In
Augustus 1044 ging zij naar het ziekenhuis
ven de Amerikaanse zending in Kame
roen. waar het klimaat beter is dan in
Lambarene. In Mei 1945 ging zij per vlieg-
Of er deze drie jaar- hard gewerkt la
in Lambarene? Zuster Lagendyk vertelt
er over met de bezieling van iemand, die
dit werk liefheeft en met de scherpe in
telligentie. die de problemen, welke hier,
vooral in de naoorlogse tijd, liggen, ten
volle uit.
Ja. het is weer hard werken geweest.
Schweitzer tobt met een te kleine staf in
zijn ziekenhuis. Zowel wat de blanken
als de negers betreft. Geruime tijd had hy
in deze jaren de medewerking van de dok
toren Kop en Brack, beiden bekwam*
chirurgen, maar in 1948 weer vertrokken.
Toen is ln de zomer dr Israël komen hel
pen. Zijn vader was predikant in de Elzas
en een speciale vriend van Schweitzer.
Dank zij zUn komst, kon dr Schweitzer
1 October 1948 naar Europa vertrekken
na negen jaar onafgebroken tropendienst.
Op 13 November j.l. was hij weer terug
en eind December 1949 moest dr Israël
vertrekken naar zijn oude werkkring, waar
men hem slechts tijdelijk uitgeleend had.
Thans staat dr Schweitzer alleen voor het
medische werk, maar nog dezë maand
komt er een nieuwe dokter naar Lam
barene.
Behalve de doktoren zijn er een half
dozUn blanke verpleegsters. Sommigen van
hën zijn al vele jaren medewerkster van
dr Schweitzer: Mathilde Kottman. Emma
Hausknecht «n Gertrud Koch. Het is een
internationaal gezelschap. De taal. die er
gesproken wordt, is een eigenaardig men
gelmoesje. Onder elkaar spreekt men 4pei
meest een Elzassers of Zwitsers dialect,
tegen de negers wordt Frans gesproken en
daar er ook nog een Amerikaans meisje
werkt dat geen Duits verstaat, klinkt er
bovendien Engels doorheen. Ja en ook
Hollands.
Want zuster Lagendijk ft er niet meer
de enige Hollandse verpleegster. Sin de
October 1947 werkt, hier ook Alie Zilver
uit Den Haag. Zo komt het. dat zuêter
Lagendijk nu nog zo prachtig haar Neder
lands spreekt, zonder dat zij naar haar
worden behoeft te zoeken. Bovendien
is mevr. Obermen uit Rotterdam acht
maanden een handje wezen helpen en
zijn vader en moeder Lagendijk het vorig
jaar vijf weken op bezoek geweest.
xa gegeven- Bij alle verontrusting daar
over blijft zij echter innerlijk kalm. In de
woorden, die hij meermalen in dit ver
band tot zuster Lagendijk zei „Ik kan
zelf alleen doen, wat volgens mijn Inzicht
het goede is, de rest moet ik overlaten'
spreekt in alle eenvoud een diepe levens
filosofie. tnin
Toen zuster Lagendijk in Januari 1947
in Lambarene terugkwam, heeft ze eerst
enkele mannen geholpen op het bureau
van dr Schweitzer. Administratie en cor
respondentie. Daarnaast verdeling van het
werk onder de werkmensen. Dat zijn fa
milieleden van patiënten, die meegekomen
zijn. Een neger komt nooit alleen naar het
ziekenhuis. Familieleden vergezellen hem
om hem te verzorgen en zyn potje voor
hem te koken. Deze gèzoode negers moe
ten een paar uur per dag werken voor
hun eten.
Een lastig baantje voor zuster, die
dit werk moet leiden. Ze moeten
terdege in de gaten gehouden wor
den. Onwillig om te werkeft zijn ze eigen
lijk niet. maar bij de mihste kans daartoe
proberen zij weg te komen, .,'t Zijn nog
maar grote kinderen", zegt zuster Lagen
dyk.
Eigen plantage
Gedurende di« eerste maanden had zij
ook de zorg voor de fruitbomen. Schweit
zer heeft een hele plantage met een dui
zend vruchtbomen. Natuurlijk geen appels
en peren, maar sinaasappelen, grape-fruit,
mandarynen. ananas en tomaten.
In Juni 1947 kwamen de Amerikaanse
schryvers van het boek enige weken naar
Lambarene in opdracht van de Unitarian
Church en zuster Lagendijk met haar
uitstekende talenkennis trok toen met
mr Joy en mr Amold op om een groot
aantal foto's te maken van ziekenhuis en
omgeving. Toen de Amerikanen vertrok
ken waren, begon haar gewone taak weer:
het verzorgen van de blanke patiënten, d*
bevallingen en de babyzaal.
Er zijn tegenwoordig bUna altijd ook
blanke patiënten in Lambarene. zy wor
den ondergebracht in een apart gebouw
tje met acht kamers, in eik waarvan twee
bedden staan. Van haar kamer in het
hoofdgebouw uit, dat op een lage heuvel
staat, kan zuster Lagendijk de blanken
barak op een kleine 200 meter afstand zien
staan en ze kan gemakkelijk geroepen
worden, als haar hulp nodig is. want....
„Zo'n kamer. a)s mijn dochter daar
heeft", vertelt de heer Lagendijk, „is maar
een vreemd iets op het eerste gezicht. Er
zitten geen ramen in en alle wanden en
ook het dak zijn van een soort horren
gaas met kruislatten er achter ter ver
steviging. 't Is net een soort kooi", 't Mag
dan op het eerste gezicht wat vreemd zijn,
doelmatig is het natuurlijk wel. Het kli
maat eist de grootst mogelijke luchtver
versing en de kamer is muskietenvrij ook.
Het is te begrypen. dat de vrouwen van
blanken uit dit gebied voor een bevalling
naar het ziekenhuis komen. Negerinnen
komen meestal alleen, als er iets niet in
orde is. Het gebeurt wel dat zuster Lagen
dyk twee of drie bevallingen op één nacht
te verzorgen heeft.
Bovendien zijn er altijd een aantal
negerweeskinderen. Als een negermoeder
sterft, zal zelden een andere negerin de
zorg voor het kind overnemen. Haar by-
geloof belet het haar. Een vrouw, die de
verantwooréeiykheid van de overleden
moeder overneemt, wordt volgens dit bij
geloof in zekere mate zelf moeder van
het kind en loopt derhalve gevaar om
hetzelfde lot te ondergaan en dus ook
spoedig te sterven. Vroeger waren op die
manier duizenden moederloze kinderen in
het oerwoud ten dode opgeschreven. Tegen
woordig brengen de inboorlingen, als ty
weterj, dat er op de zendingsposten ge
condenseerde melk aanwezig is. de arme
schepseltjes daarheen, opdat deze met de
fles kunnen worden grootgebracht. En ook
Schweitzer krügt zijn deel van deze kih-
deren. Drie jaar houdt men ze daar.
Zwerversbloed spreekt
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde:
75 Jssr geleden
Uit een advertentie: Tegen 1 Mei te huur
bet buitenverbiyf „Actiehoven" aan de
Moordrechtse dijk te Gouda, geheel ge-
achikt voor zomer- en winterverbiyf.
51 Jaar geleden
De toneelvereniging „Kunst na Arbeid"
beeft in Kunstmin met medewerking van
de Goudse Orkestvereniging een uitvoe-
ring gegeven onder leiding van de heer
Woerlee. De verschillende muzieknum-
hier* werden goed uitgevoerd. Het Trans
vaalse volkslied lokte een warm applsus
uit. Opgevoerd werd eerst „Een oud sol
daat" en daarna de bekende klucht „Jo-
crisie de vondeling".
25 Jaar geleden.
Uit een advertentie: Thalia-Theater:
hoofdnummers „Mooie Juultje van Vo-
lendam". drama van stad en dorp in zes
■eten naar het bekende en in heel Ne
derland met succes opgevoerde toneel
stuk van Joh. Lemaire. In de hoofdrol
onze gevierde Hollands* filmdiva Anni*
Een nog groter probleem dan de grootte
van de blanke staf vormen de zwarte
medewerkers. Er zyn er nog verschillende
uit de eeraje tyd, die trouwe helpers zijn
gebleven. De jongere generatie echter is
de laatste jaren moeilijk vast te houden.
De negerbevolking van Afrika maakt een
zeer snelle evolutie door. De periode van
de landbouw en het handwerk, die by
het blanke ras vele eeuwen heeft geduurd
en het gelegenheid heeft gegeven tot ka
rakter- en cultuurvorming, wordt hier
overgeslagen. Uit hun primitieve staat
worden de •èiegers overgeplaatst in de in
dustriële periode. Zij nemen wel zeer
gemakkelijk de uiteriyke vormen van de
blanke beschaving over. maar het wezen
lijke daarvan blijft hèn verre. Algemene
menseiykheid en trouw kennen zy niet.
Jong* negers, die opgeleid worden
tot verplegers, vertrekken, wanneer
men hen zoveel heeft bygebracht,
dat zy juist goed bruikbaar worden, om
dat zij kans zien elders, in de handel by-
voorbeeld. meer te verdienen en omdat
hun oude zwerversbloed te sterk gaat
spreken.
Er is veel in de ontwikkeling der na
oorlogse jaren, dat dr Schweitzer
lede ogen aanziet. In een onlangs uitge
komen boek over zijn werk („Het Afrika
van Albert Schweitzer" door Charles R.
Joy en Meivin Amold) heeft hy zelf het
laatste hoofdstuk geschreven *n daarin
op bezonnen wyze zijn oordeel over d«
na-oor^ogs* politiek ten opzichte van Afri-
hen. Sinds 1947 zijn er echter een paar
nieuwe medicynen beschikbaar gekomen,
waarmede zeer goede resultafen worden
bereikt. Het zyn het promin. dat in Detroit
in Amerika wordt geproduceerd en het
Franse electro-cupérol. Dr Schweitzer ver
wacht dat het met deze geneesmiddelen
mogelijk ls algehele genezing te krijgen,
indien de behandeling kan beginnen in het
eerste stadium lichte, ongevoelige vlek
ken in de huid. Is de ziekte al verder, dan
worden toch belangrijke verbeteringen
verkregen: de pün vermindert en de zie
ken kunnen 's nachts weer wat slapen, de
eetlust neemt toe. men wordt de bloed
armoede baas en de wonden gaan bijna
geheel dicht, zodat de patiënten weer kun
nen lopen en werk verrichten. Er zijn
momenteel gemiddeld een tachtig melaat
sen in Lambarene in behandeling, die bij
elkaar in een apart dorpje van bamboe
hutten wonen. Verschillenden van hen
zijn na een behandeling van enkele maan
den in staat om allerlei werkzaamheden
in tuin en boomgaard te verrichten.
Zend ons medicijnen"
Dagindeling
De gewone dagindeling van zuster La
gendyk? Vah halfzeven tot halfacht de
blanke patiënten verzorgen. Dan ontbijt.
Om 8 uur appèl van alle negers en werk
verdeling. Tot 12 uur is zuster Maria dan
bezig met de verdere verzorging van haar
blanke en zwarte patiënten. Dan even wat
rustiger aandoen en om halfeen eten.
Daarna rust tot twee uur. Allen moeten
absoluut stil zijn. Van 2-6 uur is het
medicynen klaar maken en alles gereed
maken voor de nacht. Om 6 uur douchen
en rust tot 7 uur. Dan is het avondeten.
Tot halfnegen biyft men dan wat bU
elkaar zitten praten. Dr Schweitzer trekt
zich terug naar het einde der zaal. waarin
een dertig mensen staf. bezoekers en
lopende blanke patiënten de maaltijd
kunnen gebruiken. Hy heeft daar «yn
vaste hoekje, waar ieder gelegenheid heeft
lijke of algemene belangen onder
vier ogen met hem te bespreken. Zijn
papegaai houdt hem daarbij aleeds gezel-
KDari ls het ook de tyd van theedrinken.
„Ja. wat je thee noemt", zegt mevrouw
Lagendijk. Wat een nare smaak, ik wist
niet wat ik proefde. De andere avonden
heb'ik gelukkig echte thee gehad". Zuster
Lagendijk moet hartelijk lachen bij de
herinnering, „wy vinden het erg lekker
zegt ze. „WU plukken zelf de bladeren van
de verschillende bomen en zetten daar
thee van. De bladeren van de kaneelboom
byvoorbeeld geven er een lekkere zachte
kaneelsmaak aan".
Van halfnegen tot negen uur wordt nog
even de rondgang langs de patiëhten ge
daan en om negen uur is het bedtyd.
Echter niet voor dr Schweitzer. Bijna
altijd zit hij nog met Alie Zilver te wer-»
ken tot één uur in de nacht aan admini
stratie en correspondentie. Voor het boek
„De Filosofie der Beschaving', dat hij
bezig is te 6chryven, blijft alleen een ge
deelte van de Zondag beschikbaar.
„Dr Schweitzer ia een geweldige w*r-
ker". zegt zuster Lagendijk en zy voegt
er aan toe: „Je kunt bijna niet geloven,
dat hil vijf en zeventig is".
Melaatsheid kan genezen
Toen de heer en mevrouw Lagendijk na
hun verblijf van vijf weken. vqrl«den
jaar weer zouden vertrekken en zuster
Lagendyk dit aan een groepje melaatse
werkers vertelde, trad een grote neger
naar voren en zei: „Bid voor ons in dat
verre land. opdat er genoeg medicijnen
voor ons gezonden zullen worden".
's Avonds zong een koor van melaatsen
voor hen en een negerpredikaot hield
een toespraak. HU sprak naar aanleiding
van Prediker 9 vers 7—10. Als men deze
verzen naleest, zal men zien. welk een
toepasselijke tekst deze negerpredikant
had gekozen.
Dit blijven onvergetelijke ogenblikken
voor de heer en mevr. Lagendijk.
Zij hebben ook andere herinneringen
Toen zij naar Lambarene kwamen, had
Maria een motorboot naar Port Gentil ge
stuurd om hen te halen. Met twefe negers
als bemanning en twee negerjongens als
mede passagiers werd de reis naar Lam
barene aanvaard. Nu is de Qgowe een zeer
brede rivier met een vrU groot verschil in
waterstand in verband met de regenval
in het binnenland. Bij lage stand liggen
er nogal wat zandplaten
De familie Lagendijk trof een lage water
stand. En jawel, plotseling 's nachts om
twee uur voer de motorboot op zulk een
zandbank. Tot halfnegen '6 morgens heb
ben ze er gezeten met om zich heen de
verlaten eenzaamheid van rivier en oer
woud. Toen lukte het de boot vlot te
krijgen.
Met gerechtvaardigde trots laat de heer
Lagendijk een goed schilderij van de
rivier de Ogowe zien. dat hij in Afrika
kocht. Geschilderd door een nëgerkun-
stenaar.
Wat zal de toekomst brengen voor het
ziekenhuis in Lambarene? Dr Schweitzer
is 75 jaar Wie zal zijn werk voortzetten?
Zuster Lagendijk kijkt ernstig. Zij weet
het niet. Dr Schweitzer weet het ook niet.
Hij had gehoopt, dat dr Israël de man zou
worden voor Lambarene. maar die is weer
terug naar Europa. Dr Schweitzer werkt
echter door. zolang hij werken kan.
Wat zijn de plannen van zuster Lagen
dijk? Gaat ze weer terug na negen jaren
van harde arbeid onder de tropenzon?
„Ja", zegt deze vrouw vastberaden, over
een half jaar ga ik weer terug. Ik zal
blijven werken in Lambarene. voor dr
Schweitzer en in de geest van dr Schweit
zer. zolang mijn gezondheid mU dat zal
blijven toestaan
Wanneer een der leden van de staf jarig
is. verzamelen in alle vroegte prof.
Schweitzer (rechts) en de collega's zich
in het gangetje voor de kamer van
jarige om haar te feliciteren en toe le
zingen. De middelste van de vijf ver-
pleegsters tegenover prof Schweitzer is
zuster Lagendijk.
Het zal wel algemeen bekend zUn, dat
toen prof. dr Albert Schweitzer in 1913 op
38-jarige leeftyd een schitterende car
rière als geleerde en kunstenaar afbrak
om zich te wijden aan de noden van het
warme Afrika onder de evenaar. zUn
eerste grote. bUna onmenseiyke taak waa
de bestrijding van de zeer gevreesde
slaapziekte. Het gouvernement heeft deze
taak echter overgenomen en zUn werk
terrein. ligt nu op ander gqbied. Het zijn
voornameiyk de chirurgie buikgezwel
len en breuken en de bestrUding der
melaatsheid, die het grootste deel van zUn
aandacht opeisen.
De melaatsheid is een veel voorkomende
ziekte Ift Afrika. Tot voor kopt was er
weinig tegen te doen. De lepra-lijders
werden, als zij in handen van het gou
vernement kwamen, in kampen gecon
centreerd. Men kon hun lijden wat ver
zachten, maar veel hoop was. er niet voor
TWEEDE BLAD - PAGINA II
ZATERDAG 4 FEBRUARI 1950.GOUDSCHE COURANT
