COUD5CME COUPANT
Lijker
r v
=g
WEEPBËfcICHT
It
elft J
de
FINS STOOMSCHIP BRAK EN VERGING
voor een
verkers
sters
Reeds zestig uren woedt de
storm over het Kanaal
i Depót
Opticien Dec
Albert Einstein pleit
wereldregering
o o
4
>ns
SCHEEPSRAMP BIJ DEN HELDER
KOSTTE ELF MENSENLEVENS
S'
Mr N. S. Blom binnenkort
staatssecretaris van
Buitenlandse Zaken
Indonesië heeft
'wacht hem?
z
voor
van
De eerste klussers
een
mach.
Ir W. F. H. van Rijckevorsel
overleden
idervliet Zn
i UW HUWELIJK?"
in!
Schepen vluchten in de havens
het geweld van wind en water
Sleepboot gezonken
vier doden
ié ér dan enig
<evat zij de
voor leven
GROOT GOUDA
Dorus Rijkers vond
overlevenden
nog meer
dollars nodig
Het enige middel ter voorkoming van
massa-vernietiging
Bewapeningswedloop heeft
hysterisch karakter
gekregen
SLECHTS SLOEP MET DRIE MAN KWAM
GOED TE WATER, ZEGT SCHIPPER BOT
Nederlandse troepen in de
Oost gewaarschuwd
tegen desertie
Maandag 13 Febr,. 1950
Prijs 10 cent per nummer
Prijs abonnement:
88ste Jaargang No 22902
per week
ƒ0.30
Markt 31. Telefoon 2745
Bureau:
1.26
per maand
3.78
Postrekening 48400
per kwartaal
i
haal kwamen.
In het b<
hij enkel
ton mt
een
{els
het
en
rk af en dan...
deze
kan
tuk van 50 gram
1—1
0—1
door het
Maandag-
,dd
1—1
3—1
in
)orl<
0—3
2-1
NOORD
*4)
Kijker v
ïlfde Riji
Emma
EN VERGOED-
En
warme maal;
de drank;
ens wilt tracteren.
wenden tot
>edingsraad.
ng vin alia kinderen
n vltamlnM:
Chef-Exploitatie:
D. DE KLERK
en leerlingen
Polsbroek
ziet pl
dood i
ioor
stad.
Directeur-Chefredacteur:
S. H. VAN DER KRAATS
?g naar
meldde
hij zich
ir het iri
daai
zee
bergen’
ipbrc
Jnds
vson. Ie
Salokt
ceders, toel
Nederlands
eten van
Namen
toffers.
Wage
NE"
n een weldaad voor
5—1
3—2
9-0
s jonggehuwde.
or STONE.
inco per post f4.15.
;tbn« «4, DEN HAAG-
De
ciën.
per v
Van
Afnemende maan
op 8 00: onder 17 50
op 7.30; onder 14.28
log
Ik i
en
Wai
cirU
;1 de voeding beter
veel goedkoper dan
lat de gezondheid
orus Rijkers
larin zich a<
i bevonden
alle schipbi
Dorus r“'-
rat zij ver!
hun schi
loedelijk
i de
lemaal
•n der zi
gewordt...
I" hem he<
geen men
hebben de
i is onder-
ingboot
Nieuwe
r melk is voor
ling evenveel
één kilo vis
vlees of
ren I
imige zi.
als uit el
>uin ineengei
'aan
nar
ng
rafft
van
•doodgeblakt
mijen,
»n er
"?e bt
aan Maf* btstud
is fWM/ besteed
overtrekken met
hocolade
dikke leeg
tl mei roomboter
ke vulling van chocolade
e. eiwit on volle melk
ramp
*n uit zet
...ddag
woont.
de soep of in de
ikken in voedings-
irden van Schotland
iden, Foula. is thans
storm geïso-
i zich 65 kie-
verkiezin-
i. daar zij
jk te mo-
na s
in 191
waar hi
'kzaam
istituut gri
Hoogge
Batavia
hij l
jaar v<
het dep;
zijn
Sunt
iten sloej
ten. De si
mden kwamen
De 18 geredde^, van het vergane Finse
stoomschip „Karhula" warmen zich na
hun aankomst in Den Helder by de ka
chel van het hotel, waar zij door de
goede verzorging weer wat op hun ver-
haal Irmatnen
DRINKT, trekt
i onze goedkoopste
ig eiwit. Hèt eiwit,
g heeft voor aan-
t eiwit in brood,
i groenten.
:h snel een ramp
schip telegra-
Jken van het
ingeslagen fc..
{ing. „Wij ver-
e woor-
WS CHOCOLADE
zal minister Djoeanda overleg
Indonesische functionarissen
gI '..ode en voorlopige
een handels-
Irittannië. In
landelsaange-
gezagvoerder seinde gistermiddi
zijn vrouw, die in Lovisa
s de woorden: IK LEEF!
ziet verbaasd
ister naar de
Kijker moet
man, in een
(Van onze speciale verslaggever).
In de vroege morgen'van Zondag, die stormachtig was met zware buien
uit het Noordwesten, heeft zich voor onze kust wederom een scheeps
ramp afgespeeld, die elf mensen het leven heeft gekost. Het oude Finse
stoomschip Karhula verging ter hoogte van Den Helder. Een lek ver-
- oorzaakte een snel toenemende slagzjj. Later sloeg een stortzee een van
de voorluiken in. Snel vervulde toen het scheepje en op het moment dat
de opvarenden in de sloepen zouden gaan, brak het schip in tweeën. Eén
sloep kwam nog goed te water. Mannen sloegen of sprongen overboord
en wisten later de sloep te bereiken. Maar elf van hen gingen met het
snel zinkende wrak onder. Een geluk was, dat de reddingboot Dorus
Rijkers de sloep wist te vinden en de 18 schipbreukelingen aan boord wist
te nemen. Een vliegtuig, een Engels schip en de sleepboten Holland en
Ebro hebben nog de zee afgezocht, maar niet meer kunnen ontdekken
dan wrakstukken. De Dorus Rijkers bracht de geredden, 16 Finnen en 2
Duitsers, in Den Helder aan wal.
ZUID I
Brabantta—PSV
Hetnwnd’.a—bimbu ngia
NOAD—MVV
EENDRACHT
MAAKT MACHT
V
ptP A.SPTEA
AD ASTBA
Wei
K N.f
avond tot >->
Aanvankeb
regen en rrt.
wind; later
draaiend naai
wisselende be.,
buien. Iets kout
14 Februari
Zon
Maan
kon niet zijn om een fo^jJKER
GVAV—Frisia
Achilles—Velocitas
Heeren veen—Friesland
ZUID II
Longa—Bleijerheide
Julian a—-Sport cl u b
FSC—NAC
Mauri ts—Willem II
Sleepboot gezonken. De sleep
Drie Gebroeders, toebehorende aan
Poot, een Nederlandse schipper, is
na het breken van de roerketting vooi
sluis bij Namen gezonken. Er zijn
slachtc
van Finan-
van New York
»m vertrokken.
weer naar
j twee dagen zal vertoeven,
sal hy weer naar Amsfer-
hij nog vier dagen zal
zich weer naar Indo-
In nood. Positie tien
van Texel-lichtschip.
graden. Drijven naar
Zaterdag is over de Kanaalkust een ge
weldige storm losgebroken. Te Duinker
ken bereikte de Wind een snelheid van
120 km per uur. Tal van muren en daken
in Duinkerken harden van de storm te
lijden. Palen van de electrische hoogspan
ning zijn omvergewaaid. Waardoor in de
gehele streek de electriciteitsvoorzlening
werd gestoord. Verscheidene schepen kon
den niet uitvaren.
Ook de kusten van Groot-Brittannië
worden hevig door de storm geteisterd.
Achttien schepen werden in de ..downs”
opgehouden, terwijl andere vaartuigen in
noordelijke richting voor de storm weg
liepen. De storm woedt thans reeds zestig
uur achtereen en nog steeds zijn er geen
tekenen waar te nemen, dat de wind gaat
minderen. De Britse kustvaart is nage
noeg geheel tot stilstand gekomen. Britse
kustwachtposten hebben in de afgelopen
vijftig uur op wacht gestaan.
Een aantal Spaanse treilers is de
haven van Bantry (Eire) binnengelopen,
ir de vaartuigen het op de enorm hoge
i (gesproken werd over „golven als
n”) niet meer konden bolwerken.
Om 6 i
land van
West Ter
de Karht
de Duit
van Boi
nood
Wat
van 1
achterbleven, met het schip waren onder
gegaan of op zijn gunstigst nog in zee
ronddreven.
kring voor de mar-
>a. die tot het laatst
uitgezonden. Hij
het vege lijf te
in de mid-
en zou-
•trekken
te van-
:erk) GOUDA
mdsen, ook aan het
oorvegen. Medische
Indonesische minister
I. Djoeanda. is Zaterdag t
vliegtuig naar Amsterdai
i Amsterdam vertrok hy
Londen, waar hy -
op 14 Februari zt
dam komen, waar
verblijven, alvorens
nesië te begeven.
Minister Djoeanda deelde Aneta mede,
dat hij later zal trachten nieuwe leningen
van de Ver. Staten te verkrijgen. Indien
wij voor het volgend jaar 150 millioen
200 millioen dollars zouden kunnen ver
krijgen. zou hierdoor de industriële ont
wikkeling van Indonesië worden bevor
derd. zo zeide hij. Vooris deelde de minis
ter mede, dat Indonesië van plan is lid
te worden van de Wereldbank.
In antwoord op de vraag, wat hij heeft
gedaan om de investering van particulier
buitenlands kapitaal in zijn land te bevor
deren. zeide minister Djoeanda, dat hij in
de Verenigde Staten contact heeft gehad
met verscheidene organisaties, o.m. met
de Nationale Raad voor de buitenlandse
handel en de commissie voor Zuid-Oost-
Azië.
Te Londen z-’
plegen met Indonesische
en met de board of tradi
besprekingen voeren over e
overeenkomst met Gröot-Br
Nederland za^Jijj. eveneens hi
legenheden bespreken.
>pboot De
in de heer
is Vrijdag
>r een
geen
WEST II
t Gooi—Nep’tunus
Xerxes—SVV
RCH—Ajax
De Volew ij okers—DWS
OOST
VagenlngenGo Ahead 0—2
IEC—Quixgjc 2—0
G 11 FEBRUARI 195(1
t arm, niet rijk
mannen in uni-
één been, bij
mouw slap
>ken, op een
s ruwe plan-
rust een
voor de
Professor Albert Einstein heeft in een
uitzending voor de televisie onder meer
gezegd, dat het denkbeeld van het ver
kregen van veiligheid door nationale be
wapening met de huidige staat der mili
taire techniek „een gevaarlijke illusie” Is.
Deze illusie had in de Verenigde Staten
vooral steun gevonden in het feit, dat
Amerika het eerste land was. dat er in
slaagde de atoombom te fabriceren.
Amerika had zich, zo zei Einstein ver
der, in de laatste vijf jaar la.en leiden
door het beginsel van „veilighe.d goot een
superieure militaire kracht, wat de kosten
ook zijn". De bewapeningswedloop tussen
Amerika en de Sowjet-Unie. die oorspron
kelijk bedoeld was als een m.ddel tot
voorkoming, had een „hysteri&ci karak
ter” gekregen. Achter de muren van ge
heimhouding werd aan beide zijden met
koortsachtige haast aan middelen tot mas-
«avernietiging gewerkt. De waterstofbom
verschijnt als een mogelijk te bereiken
doel, zo vervolgde Einstein, en de presi
dent heeft plechtig verklaard, dat men de
werkzaamheden aan deze bom met kracht
zal voortzetten. Iedere stap schijnt het
noodzakelijke gevolg vah de voorafgaande.
Ten slotte blijkt steeds duidelijker, dat
alles leidt naar massavemietigmg
Het was noodzakelijk, dat men het ge-
Den Haag wordt gemeld,
de benoeming verwacht
N. S. Blom, buitengewoon
igd minister. than«
het ministerie van
tot staatssecretaris
Te Zeist Is overleden ir W. F. H. van
Rijckevorsel, oud-directeur der Neder
landse Spoorwegen. Na in, Delft gestu
deerd te hebben, trad ir Vén Rijckevorsel
in 1902 te Hilversum in dienst bij de Hol
landse Ijzeren Spoorwegmaatschappij.
Lang bleef hij echter niet in Hilversum,
want spoedig werd hij overgeplaatet naar
Amsterdam en nog iets later naar Alk
maar. Van 1905 tot 1912 was hij werk
zaam in Rotterdam. Hierna werd hij be
noemd tot Inspecteur van het vervoer
bij de hoofdadministratie te Amsterdam
Op 1 October 1931 volgde zijn benoeming
tot chef van de dienst van verffter en op
1 September 1935 tot chef vair pe dienst,
van Vervoer en Handelszaketi, waarna
hij tenslotte in 1938 directeur van de
Nederlandse Spoorwegen werd. Ir Van
Rijckevorsel, die ridder In de orde van
de Nederlandse Leeuw en commandeur
In de orde van Oranje Nassau was, werd
op 1 Maart 1946 eervol uit deze fupetie
ontslagen.
luur hebben de scl
Toen seinden zij d_.
rolgen omdat de kans
schipbreukelingen te
°am, want
dat taxi’s
'ijf mark, als
'feut had vi
lokje gelachen
eerste aan-
»d door het
klein stoomscheepje, dat
iet een lading houtpulp
iand naar Frankrijk, kans
het zware stormweer
etmaal zonder kleer
de gevaarlijke gron-
”raddeneilanden liggen,
Zuidwestelijke koers
te kust voort te zetten,
i veertig jaar geleden
2214 ton. Reeds in de
rdag op Zondag om 4 uur
...inning tot de ontdekking
was lekgeslagen, maar ern-
i de toestand niet éi. De
g wat slagzij.
daarop volgende twee uur nam
{zij echter geleidelijk toe tot on-
40 graden en de gezagvoerder
sde dat hij zijn schip ging verliezen,
door het stormachtige weer en de
zee. Hij liet het noodsein geven,
f minuten over zes ontving IJmtti-
t sein:
>.S. Karhula.
Zuidwest
van 40
I vinden uitgesloten moest worden geacht.
De Holland ging koers op Terschelling, de
I Pentridge Hill zette zijn afgebroken reis
j voort en de Dorus Rijkers werd naar Den
Helder teruggeroepen.
Omstreeks 2 uur kwam de reddir.
met 18 geredden in de haven van Ni
Diep aan.
meer water in het schip kwam,
in heeft daarna order gegeven in
>n te gaan. Direct daarop ge-
catast
verder.
J>«t
.egercommandant maakte bekend,
'j ten aanzien van hen, die in strijd
’.ijn bevelen handelen., disciplinaire
egelen heeft doen treffen. De gene
gde hier onmiddellijk aan toe. dat
tal schromen, deze maatregelen te
m, indien hiertoe opnieuw aan-
icht worden gegeven. De leger
commandant deed ten slotte een beroep
op het saamhorigheidsgevoel en maande
tot zelfbeheersing aan. om. getrouw aan
de goede traditie in onze beide legers, de
periode van afwachten tot een waardig
einde te brengen.
Schip in de Maas bij
Niers gezonken
Het was niet zozeer de zware storm dan
wel de hoge waterstand en de sterke
stroom van de Maas, die de schippers Za
terdag veel moeilijkheden bezorgden. Te
Niers had de sterke stroom schuld aan een
aanvaring tussen twee schepen. Het bre
ken van een kabel was oorzaak, dat een
schip van een sleep los raakte en hierdoor
niet de juiste koers kon houden. Een
stroomafwaarts komend schip liep op net
losgc/raakte. Binnen 5 minuten zonk het
schip, dat met kunstmest was geladen De
twee opvarenden konden noch bijtijds het
zinkende schip verlaten.
Iets kouder
Weerverwachtin” meegedeeld
I N.M f In De Bilt, geldig van
-ond tot Dinsdagavond.
lijk zwaar bewolkt met enige
m en dan harde Zuidwestelijke
krachittge tot matige wind
ar Noordelijke richtingen met
jewolktog en plaatselijk enkele
ider
Spelende tegen auto gelopen
Zaterdagavond waren te Woudsend
onder Sneek enige jongens aan het ro-
vertje spelen. Met een zakantaarn moest
men elkaar opzoeken. Plotseling, toen een
Vrachtauto kwam aangereden, stak de
14-jarige zoon van de heer W. de Vries
uit Woudsend de straat over met het ‘ge
volg. dat hij met het hoofd tegen de
wagen liep. Hij werd op slag gedood.
Het was om
Karhula weer
later wisten de
snellende schepen dat ziel
ging voltrekken. Het Finse s«
feerde, dat een van de lull
voorschip door de zee was
dat men nu in de sloepen ging. „W
laten het schip waren de laatste
den van de marconist.
Direct sprong de marconist van de
sleepboot Holland in de aether. HU vroeg
zUn Finse collega zün morsesleutel vast
te zetten. Zolang er stroom was zou dan
een onafgebroken toon te horen zyn. waar
op men de Karhula zou kunnen peilen. De
Fin schUnt dit gedaan te hebben, want om
halfacht toen juist was geseind dat de
motorreddingboot Dorus RUkers van Den
Helder was vertrokken om ook hulp te
verlenen, seinde de Fin nogmaals dat het
schip zou worden verlaten en hy ver
zocht te peilen. Direct daarop verdween
het geluid van de seinen.
Op dat moment speelde zich de drama
tisch snelle ondergang van de Karhula af,
zoals later, toen de overlevenden werden
opgepikt, zou blijl
bruik van geweld plechtig afzwoer Deze
afzwering kon slechts goed gevolg hebben
als te zhlfd^r tijd een supematioraal juri
disch en uitvoerend orgaan werd gesticht.
„Is er een uitweg uit deze impasse? Wij
allen, en in het bijzonder zij. die verant
woordelijk zijn voor de houding der V S.
en de Sowjet-Unie dienen te beseffen, dat
wij een uitwendige vijand verslaten heb
ben. doch niet m staat zijn geweest ons
los te maken van de door de oorlog ge
schapen geestesgesteldheid. Het is onmo
gelijk vrede te bereiken, zolang iedere
daad verricht wordt met het oog op een
mogelijk conflict in de toekomst. De lei
ding gevende opvatting bij iedere politiek?
daad dient daarom de vraag te zijn: Wat
kunnen wij doen om een vredelievend
samengaan van, ja zelfs meer samenwer
king tussen, de landen te bereiken
Vrees en wantrouwen moesteji aan kant
worden gezet. Een plechtig afzweren van
geweld, niet alleen met betrekking tot
massavernietiging. was zonder twijfel
noodzakelijk. Het voorgestelde superna-
tionale orgaan diende de volmaclu te ht(b-
ben te beslissen over kwesties, die de
vrede onmiddellijk bedreigden.
Zelfs een verklaring van de landen
loyaal samen te zullen werken aan de
vorming van een dergelyke wereldrege
ring met beperkte bevoegdheden zou het
hangende gevaar voor oorlog verminderen.
L’iteindeiijk echter, zo besloot professor
Einstein is iedere vorm van samenwer
king tussen mensen onderling gebaseerd
op wederzijds vertrouwen en pas in de
tweede plaats op instellingen zoals ge
rechtshoven cn politie.
Het was een k
gistermorgen met
op reis van Finlai
had gezien 1q
van het laatste
scheuren rond
den, die voor de W<
te komen en met
zijn reis langs onzt
De Karhula werd
gebouwd en mat 2
nacht van Zaterdr
kwam de bemar
dat het schip i
«tig zag men
Karhula kreeg w<
In de daarop vu.(
de slagzij echter g<
geveer 40 graden
vreesde dat hij z‘‘~
ook door het stor
ruwe zee. Hij liet
Om vijf
den het
S.O.K
mijl
Slagzij
kust.
Direct daarop kwam de kust in actie.
Te hulp
uur 30 seinde de sleepboot Hol-
n Doeksen dat hij de haven van
erschelling verliet, op weg naar
lula. Tien minuten daarna - -’JJ-
itse sleepboot Dantzig. dat i
jrkum eveneens op weg naai
verkerende schip begaf.
it later kwam er een telegram binnen
het ruim 7000 ton metende Engelse
s.s. Pentridge Hill.
Bevinden ons 15 mijl Zuid Zuid Oost
van de Karhula. Snelheid 6 mijl.
Gaan naar het in nood verkerende
schip
seinde de Engelsman. Scheveningen Radio
zat inmiddels niet «til en nam direct een
peiling van de seinen, welke de Karhula
afgaf. Hierdoor was het kuststation om
kwart over zes in staat te seinen dat vol
gens de peiling de Karhula zich moest
bevinden op 52 gr 59 min. 40 sec. Noorder
breedte en 4 gr. 15 min. Oosterlengte, dat
is op de plaats waar vroeger het licht
schip Haaks lag. ongeveer dwars van
Huisduinen, dertien mijl uit de kust.
Zet Morsesleutel vast
kwart* over zeven dat de
begon te seinen en even
kuststations en de t? hulp
jpen dat
rekken. Het
Naar ons uit
kan binnenkort de
worden van mr N. S.
gezant en gevolmachti»
juridisch adviseur op I
I Buitenlandse Zaken.
van Buitenlandse Zaken.
I Nicolaas Selhorst
Blom werd 22 Maart i
1899 te Deventer gc-
boren. Hij studeerde
rechtswetenschappen
aan de rijksuniversi- j
telt te Leiden en ver- j
I trok na zijn promo
tie in 1923 naar In-
dië, waar hij tot 1925
werkzaam was als
substituut griffier bij
het Hooggerechtshof
te Batavia. Hierna
was hij gedurende M
drie jaar verbonden H
aan het departement
van Justitie aldaar. In 1928 werd hij be
noemd tot waarnemend lid van de Raad
van Justitie te Makassar. Na zijn verlof
in 1929 werd hij lid van de Raad jvan Jus
titie te Padang. Van 1934 tot 1948 werkte
mr Blom als hoofdambtenaar aan het
departement vap Justitie te Batavia. In
1941 aanvaardde hij de benoeming tot
directeur van justitie in Ned.-Indië, om
na de capitulatie belast te worden met de
leiding van het .«dagelijks bestuur tijdens
de afwezigheid von de luitenant-gouver-
neur-generaal. Op 31 Mei 1946 verkreeg
mr Blom eervol ontslag In Indonesië.
Na zijn aankomst in Nederland werd hij
raadadviseur aan het ministerie van Bui-
tenlandse Zaken.
rgang van
de overlei
-jken.
Vliegtuig zoekt
Inmiddels was van het vliegveld Val
kenburg een Mitchell van de Opsporings-
en Reddingsdienst vah de Kon. Marine
opgestegen om van de lucht uit het zee
gebied bij Den Helder te verkennen om
eventueel de te hulp varende schepen via
de radio in te lichten, welke koers zij
moesten sturen om het wrak te bereiken.
Het vliegtuig ontdekte vrij spoedig wat
over bleef van de Karhula. n.l. de brug
die boven water uitstak en die. naar later
bleek, van het schip was afgeslagen en
op drift was gegaan. De sleepboot Holland
heeft later deze brug ook zien drijven.
Het was omstreeks tien minuten voor 9
dat de Pentridge Hill meldde dat men het
wrak had waargenomen en dat het geheel
verlaten was. Het vliegtuig bleef cirke
len boven de wrakstukken en schoot regel
matig lichtkogels af om de op weg zijnde
schepen de koers aan te geven. Men vrees
de echter het ergste voor alle opvaren
den van de Karhula omdat zij in hun
eigen «loepen hun schip moesten verla
ten, een situatie die. gezien storm en zee
gang. weinig kans op slagen bood.
Om halfelf kwam eindelijk een bericht
binnen dat verblijdend mocht heten. Dat
bericht kwam van de reddingboot.
Toch gevonden
De Dorus Rijkers had een sloep gevon
den. waarin zich achttien mannen van de
Karhula bevonden o.w. de kapitein. Het
gelókte alle schipbreukelingen aan boord
van de Dorus Rijkers te halen en toen
kon, uit wat zij verhaalden over de onder
gang van hun schip, worden opgemaakt
dat er vermoedelijk van een tweede sloep,
waarin -zich de rest van de bemanning
moest bevinden, geen sprake was. Men
had het schip overhaast moeten verlaten.
Wie kans had gezien in de sloep te komen,
wist vrijwel zeker dat zij. die op het wrak
De Dorus Rijkers begon toen, geholpen
door de sleepboot Holland, de Pentridge
Hill en het vliegtuig stelselmatig de zee
af te zoeken. Men voer soms door massa’s
wrakhout en kisten van de deklading maar
nergens werd een levend wezen aangëtrof-
fen. Wel werd een omgeslagen sloep ge
zien en de Holland heeft twee lege sloepen
zien drijven.
Tot het middagui
de zee afgezocht. T
hun weg gingen verve
nog in zee drijvende s
(Van onze speciale verslaggever).
Het is een wonder dat er nog zoveel
overlevenden zijn, vertelde schipper Piet
Bot. de jonge gezagvoerder van de Dorus
Rjjkers. ons gistermiddag, nadat hU om
2 uur in Nieuwediep was binnengekomen.
Zoals de Finnen mjj onderweg vertelden,
kwam het vergaan van de Karhula zo
snel, dat zy maar één sloep goed te water
konden krUgen. Daarin zaten drie man. De
anderen werden later uit zee opgevist en
die sloep hebben wU gelukkig gevonden.
Voor het uitvaren had ik de juiste posi
tie van het schip opgekregen. Ik vertrok
even voor half 8 uit de haven en voer
door het Schulpengat naar zee. omdat ik
in de buurt moest zijn waar vóór de oor-
het lichtschip Haaks heeft gelegen,
voer de koers Noord West ten Westen:
laat die nou direct goed zijn geweest.
ant toen we later een vliegtuig zagen
rkelen, dat lichtkogels uitgooide, zodat
ik kon vermoeden dat ik daar moest zijn,
hoefde ik niet eens van koers te verande
ren. We voeren er recht op af.
Het was niet zo gemakkelijk. De zee
was erg ruw en de wind stBhd frjet kracht
7 uit het Noordwesten. Dan is het daar in
zee niet zo prettig.
Om 10 uur kregen we een sloep in zicht
waarin mensen zaten. We zijn er langszij
gemanoeuvreerd en het duurde niet lang
of ik had zestien mannen aan boord. Dat
overnemen viel wel mee. Toen we langs
de sloep schoven, sprongen ze over. Tijdens
het verder zoeken, waarbij we veel wrak
hout tegenkwamen maar helaas
sen, en ook op de terugweg. 1
Finnen verteld hoe hun schip
gegaan.
Toen het lek werd ontdekt en de slagzij
steeds ernstiger werd, hebben ze nog ge
tracht hun schip recht te krijgen door het
overpompen van water in de ballasttanks.
Maar dat leverde geen resultaat op. Toen
de slagzij 40 gradén was en de toestand
hopeloos, hebben ze het noodsein gegeven.
Alles verergerde nog toen een overkomen
de stortzee een van de voorluiken insloeg
én er nog
De kapitein
de sloepen te gaan,
beurde de catastrophe.
Twee sloepen waren onklaar, maar de
derde kwam met drie man te water. Toen
brak ineens het schip. Die nog aan boord
waren, gingen naar de brug en deze
werden door een brekende zee overboord
geslagen. De drie mannen in de sloep
hebben zoveel mogelijk scheepsmaats uit
zee gehaald. Maar ze hadden niet eens tijd
gehad zwemvesten aan te trekken. Bij het
verlaten van het schip kwamen nog twee
verstekelingen voor de dag, maar voor
zover ik weet, zijn zij niet gered. Wat ik
uit de gesprekken heb kunnen opmaken,
heeft de sloep hen niet in zee drijvend
gevonden.
Bij deze schipbreuk kwamen om het
leven: Hold Lindstrom. 3e machinist.
Gustav Henrickson. Ie machinist: Aaro
Salomaa: Erkki Salokangga. radio-tele-
grafist. Oskari Terkki, treyimer. Gósta
Hollstein, matroos; Anssi Janatuinen,
dekboy. Kalevi Puscinius, matroos: Eino
Laine, olieman: Erkki Lecktonen, tremmer
en-Kauk&Miettmeft,'verstekeling.
nul
de gouwleid
R gehuil der
Hitlers gebi
zou wegvage..,
®et eigen ogei
getuchtigd voi
Rotterdam.
nkeLe nachten was hier een stuk uit de
i. s de,aarde neergestreken. Deze nacht
ÏLh Het 8tat*on stoot nog een late
•°“reagers uit, die verdwijnen in de
in t'5 zic^ verliezen in het puin. Ovetai
de puinvlakte pinkelen lantaarns, en
in ïnrre, "woHchten aan de gevels gloeien
triim*M e fcleur®n als stille, verdwaalde
lorm*n- KÜker zoekt onwillekeurig
nJ.. dom °P- De opkomende maan,
rtnn u driftig drijvende wolkenflar-
„rnL k e Rontige omtrekken van het
duidelfk °'1W met de tWee ranke toren8
Eigenaardig, bedenkt Kijker, deze
is nn a! e‘w,n|ÜR helemaal niet zo oud
wn?i, ,£och tot een der zinnebeelden
Ha» net .We8ten was geworden, zozeer,
•taan °mDer'Commandhem heeft laten
loopt langs de andere ruïnes, die
rnao n?uw omringen. Hij ziet plots de
maansikkel staren door een dood venster
ean gevel. Eens keken daardoor mensen
°P het gewoel in de binnenstad. En op
°eze plaats wordt Kijker overvallen door
r.l? §evoel- dat hii in °nze netjes opge-
«k 8teden nooit zo sterk heeft gekend:
b.eïef van de volkomen zinloosheid,
van de krankzinnigheid der twee grote
oorlogen, die de heersers van dit volk de
wereld en vooral Duitsland zelf hebben
•angedaan.
Een late voorbijganger
naar Kijker, die door een vem
maan staart. Hij blijft staan.
«ets zeggen, tegen een oude
vale uniform, op krukken.
..Ziet er spookachtig uit, niet?
waarom
„Ik leef”
Gekleed in kleren, die aan boord van de
Dorus Rijkers waren, enkelen de blote
voeten gestoken in klompen, zo kwamen
de schipbreukelingen gistermiddag in Den
Helder aan. In het hotel Het Wapen van
Den Helder werdep zij ondergebracht. En
daar hebben zij, gezeten rond de kachel,
verteld van de ramp, welke hun schip
trof. De meesten va*n hen hebben voor
hun leven moeten'zwemmen, een van hen
zelfs een uur voor hij door de eigen sleep
-werd ontdekt en binnenboord gehaald.
Kapitein Grönstrand heeft tot het ver
gaan op de brug gestaan. Toen de brug
wegsloeg, is hij overboord gesprongen en
later door de sloep opgepikt. Uit de ver
halen bleek, dat schipper Bot. misschien
zonder het te weten, wel twee versteke
lingen heeft gered. Een derde stow away
is bij het vergaan omgekomen. De man
nen hadden verscholen gezeten fn de bun
kers en kwamen bij de ramp voor de dag.
Twee van hen konden uit zee worden ge
vist.
Allen hadden bewonderinj J-
conist, Erkki Salokangg;
toe roodseinen heeft
.heeft geen kans gezien
redden De geredden zijn later
dag van nieuwe kleding voorzien e'
den vandaag naar Amsterdam vertr
om de terugreis naar Finland aan t<
chepen gen.
dat zij De f
naar
slechts
Het nieuwe 10 000 ton metende passa
giersschip Manchester City werd door zes
sleepboten van de Tyne, waar zijn machi
nes waren aangebracht, naar Sunderland
gesleept. Eén van de sleepboten sloeg om
en zonk binnen twee minuten. De stuur
man en drie andere opvarenó
om het leven.
Eén van de ten noorJ*~
gelegen Shetlandseilanden, Fo.
reeds veertig dagen door de s
leerd. Op het eiland bevinden
zers, die evenwel niet aan de
gen zullen kunnen deelnemen,
niet hebben verzocht schriftelijl
gen stemmen.
TAIESER verdammte Kriegzei de
KijkerXreedU door Keulen. Hij was in
•en taxi gestapt, behoedzaam, want men
had hem gewaarschuwd, dat taxi’s daar
ichtelijk om zo’n gruwelsproc..,
en op de taxameter gewezen: e
dag 0 70 D M. Dus Kijker reet
centrum van Keulen, op weg naar een
reDe dom staat er nog. Vlakbij stoet het
«rote station voortdurend stromen mensen
in het centrum uit. Zwaarbeschadigd is
het „Hauptbahnhof maar het doet zijn
werk' al® een grootsteeds station, mét
winkels en kiosken in de benedenhal. Dom
en station staan te midden van puin met
een wonderlijke puinflora: daar staat het
onkruid, hoog opschietend met de grillig
heid van de planten, die Europa’s verpul
verde huizen overwoekeren, en daar zijn
de voorzichtig uitbottende winkelstraten,
die zich te midden van de verwoestingen
ontwikkelen.
Kijker ziet stom verbaasd naar de ver
woestingen. die hij toch waarlijk niet voor
•I de eerste maal ziet. De taxi snort, stil
langs bouwvallen en de chauffeur scheldt
luid op de oorlog. Hij heeft allang door
dat Kijker een Nederlander is. Hij kent
Rotterdam, heeft in Nederland gelegen,
in 1942, toen „het er nog heel goed was.”
Misschien zegt hij het om de fooi, denkt
KVoor het eerst sedert de oorlog la
Kijker in Duitsland. In het begin van de
dertiger jaren was hij enkele malen te
Keulen geweest, maar hij herkent -niets
van de stad, waarin toch ook een stuk
geschiedenis van het oude Europa stond
geschreven, de grootste stad aan de Rijn,
die met ons land betrekkingen heeft ge
had. sinds de oeroude Europese handels-
wegen bestonden.
Later op de dag dwaalt Kijker te voet
door Keulens binnenstad, een fantastisch
mengsel van dood en leven. Te midden
van puinhopen of schoon geveegde fun
damenten, waar de gaspijpen, verwar
mingsbuizen en andere ingewanden van
huizen nog uit de grond kronkelen, staan
muren of levenloze karkassen van gebou
wen overeind, alsof de eigenaar er nog
plannen mee heeft. En plotseling is er
•en stuk winkelstraat, twee rijen winkels
met prachtige puien, waarboven soms
weer de kale karkassen met hun holle
vensters de overbuurman, ook al jaren
dood, aanstaren. Dan weer is er een
puinvlakte met de grauwe stapels
Schutt”, soms plotseling ’versierd door
een meccanodoos-in-het-groot, een bouw-
•el van stalen balken, dat op een geheim
zinnige manier is blijven staan. Wonen
hier nog mensen? Het schijnt van wel,
want ergens tussen de puinhopen hangt
aan een lantaarnpaal een in felle kleuren
geschilderd bord met een wijzende pijl
„Zum Friseur”. Er moet ®en kapper in
buurt wonen.
ijker ziet mensen, niet
leed. Daar gaan drie w
n, twee met krukken, op
derde hangt een platte
neer. Bij een winkel weggedol
primitief onderstel van enkele
ken en vier kinderwagenwieltjes,
romp in tuniek, met een bord
aalmoezen naast zich.
Kijker dwaalt en dwaalt. Hij komt te
recht in de villawijk, die hij zich van
vroeger herinnert Enorme villa's, be
woond door de rijkste families van het
Rijnland, omgeven door welverzorgde
tuinen. De bommenwerpers hebben ze
neen, niet weggevaagd. Sommige zijn in
derdaad door een voltreffer als uit elkaar
gespat en tot een berg puin ineengezakt,
maar van de meeste staan nog dikke
muren overeind, hoog, maar brokkelig.
Een onafzienbare verzameling ruïnes, die
ichijnen te willen logenstraffen, dat de
oorlog een onderneming van de zeer
rijken is. De bomen zijn *doodgeblakerd,
de tuinen werden woestenijen, maar
allerlei houten borden duiden er op, dat
in een deel van deze sombere burchten
nu zaken worden gedreven, dat in de
«chutse van die bouwvallen mensen wo
nen, Wat er aan schatten in deze kolossale
huizen moet zijn verwoest, kan niemand
ach voorstellen.
's Avonds laat ontvlucht Kijker nog eenï
de rose lampjes van zijn hotel. Het waait
hard. Op de Rijn staan schuimende kop
pen. De Rijn, die in vrede in Zwitserland
begon, die in de laatste oorlogsjaren des
nachts hier voorbij kroop tussen angst
vallig verduisterde steden, tefwijl zovele
«vonden de maan zijn water als een zil
veren lint deed schitteren om de weg te
e,j:aan de dreunende luchtvloten, de
n'... e door onze landen stroomde,
terwijl wij met grimrflige gezichten de
i nde stalen adelaars hoorden voorbij-
Huisterend: daar gaan ze weer!
wat dat betekende, heeft Kijker vandaag
gezien Hier langs deze zelfde Rijn, waar
een?ui e luidsPrekers brulden uit het ont-
“8**jke huis der partij, tevens zetel van
R2.u*°U*leider en waar z*j het hysterisch
menigte lieten uitschallen na
>ral, dat hij de Engelse steden
jen, ziet Kijker dan eindelijk
en hoe zwaar dit land is
voor Warschau, Belgrado,
WEST I
Zeeburg!a—Hermes DVS
DOS—VSV
Luitenant-generaal Buurman van Vree-
den, de Nederlandse legercommandant in
Indonesië heeft Zaterdagavond een radio
redevoering gehouden, waarin hij o.a.
zeide, dat hij het betreurde, dat een aan
tal onder Nederlands bevel staande mili
tairen gedurende de afgelopen weken uit
drukkelijk gegeven orders in de wind heeft
geslagen. Hij waarschuwde er voor, dat
zo'n handelwijze de aanhangers van be
staande destructieve ideologieën de ge
legenheid geeft, om in troebel water te
vissen en zodoende hun heilloze voorne
mens te verwezenlijken, hetgeen onvermij
delijk moet leiden tot chaotische toe
standen.
De lei
dat hij t
met zij-
maatregelei
raai voegde
hij niet zal
verscherpei
leiding moi
nmai
het
zelfbeheersinj
goede tra<
riode van
ide te brei