ff y 1
..Bram" legde plotseling een
volledige bekentenis af
FRANKRIJK LEEFT OP DE RAND VAN EEN
„POLITIEKE" VULKAAN
„Derde macht" fictie geworden
Weerzinwekkende tonelen in
Italiaans parlement
Ex-krijgsgevangen Gouwenaar
op
weg naar huis
at cy
Toevloed van jong bloed
kwekersvak te gering
m
Moerkapelle zoekt naar andere
bouwmogelij kheden
v V'
s li*
Verdediger vraagt vrijspraak voor
Koning van het Verzet"
Vreemde inmenging
van advocaten
Voetbal
Militaire waarnemers in
Indonesië geen volledige
bewegingsvrijheid
kunstnïeuws
Parlcmentsonlbi ndi ng
niet te vermijden?
Devaluatie van de democratie
Vuistslagen als
argumenten
Amstenlamsclie Bank—
Incassobank
SURINAME HEEFT HONDERD VIJFTIG
SCHOLEN NODIG
Paramaribo moet wetenschappelijk
centrum worden
Steun Prins Bernhardfonds
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
t
Peter v. d. Wal ziel
er patent uit
AAR-
ANNEER.
Goudse Spetters
Een probleem voor Boskoop
Waarom willen de jongens niet
meer naar de tuin
JOH. MUUKLING
Overneming polderwegen
door gemeente
Op
naar
huis
JSEBSTE BLAD - PAGINA 2
ZATERDAG 18 FEBRUARI 1950.
Bijna twee uren heeft het pleidooi van mr S. J. Polak geduurd, die als raads
man optrad in de zaak tegen de 41-jarige secretaris van het Noorse consulaat-
generaal te Rotterdam, tegen wie het O.M. vorige week wegens verduistering
varl 75.000,van de stichting L.O.-L.K.P., die het geld zou bestemmen voor
dB Stichting 1940-1945. die de nagelaten betrekkingen van de verzetsslacht-
offers verzorgt, een jaar gevangenisstraf, waarvan zes maanden voorwaardelijk,
had geëist. Ter zitting was gistermiddag meer belangstelling voor deze zaak dan
vorige week. De,publieke tribune was geheel gevuld en in het gereserveerde
gedeelte hadden talrijke belangstellenden, afkomstig uit de kringen van het
voormalige verzet, zomede tal van advocaten een plaats gevonden. De president,
mr J. van Vollenhoven, gaf dadelijk na de opening het woord aan de verd. S.,
die een enigszins nerveuze indruk maakte S. wilde een nadere verklaring af
leggen. Hij zei zich volkomen bewust ttf zijn, dat hij foute dingen had gedaan.
De vorige keer was hij daarop ter zitting teruggekomen. Met duidelijke stem
verklaarde verd.: Ik beken onvoorwaardelijk het mij ten laste gelegde.
Daarna verkreeg de raadsman, mr Polak
het woord Hij herinnerde aan de woor
den, die de president vorige week bij de
aanvang van de zitting had gesproken
Deze woorden waren gericht tot hen. die
zich gedurende de bezetting in het verzet
hadden onderscheiden. PI was daarvoor
zeer erkentelijk, ook voor de woorden van
wijs vermaan, die de president bij die
gelegenheid tot zijn cliënt heeft gespro-
Ken. doch die hij helaas niet ter harte
heeft genomen. Deze man. aldus pl., toont
oprecht berouw Uit eigen beweging heeft
hij de 26.000. waarover hij de beschikking
had. aan de justitie overgedragen zonder
dat de opsporingsambtenaren er om had
den gevraagd
Mr Polak beschreef de geestelijke span
ningen. waaraan zijn cliënt na de bevrij
ding was blootgesteld geweest en be
schreef zijn levensloop. Hij heeft altijd
een grote mate van solidariteitsgevoel
bezeten en tenslotte heeft hij zijn geweten
ontlast. Toen pl. deze» zaak kreeg voor
gelegd. zag hij daarin een juridisch ver
weer. Bovendien snakt zijn cliënt naar
vrijspraak en toont over zijn daden op
recht berouw. Hij maakt zich zorgen over
de toekomst van zijn gezin, en erkent ten
volle zijn schuld.
Pl. gaf toe. dat hy ztjn cliënt niet naar
Den Haag had moeten meenemen, waar
hfj een andere strafpleiter heeft geconsul
teerd in het byzyn van z(fn cliënt. Als
gevolg daarvan werden er by zyn cliënt
andere gedachten gewekt, die hem tot
ander inzicht leidden, zodat hU zUn voor
de politie afgelegde verklaringen ging
herroepen.
Hele en halve collaborateurs
Uitvoerig besprak pl. daarna de ten
lastelegging en ging de bundeling,van het
verzet na. zoals die zich tegen het einde
van de oorlog voltrok. S. was de oprichter
van het C.V.B.. het centraal voorzienings
bureau. Voor de financiering daarvan ge
bruikte hij gelden, die hem gedurende de
bezetting ter hand waren gesteld en die
afkomstig waren van. zoals pl opmerkte,
hele of halve collaborateurs. Hij voorzag
ook in die tijd de Binnenlandse Strijd
krachten. onderduikers enz. van de nodige
levensmiddelen. Als beloning werd hij
bevorderd tot chef-intendant der B S Het
geld. dat S. had ontvangen, was niet be
stemd voor de B.S., die een onderdeel van
de Nederlandse strijdkrachten vormden en
via regionale betaalmeesters van geld
werden voorzien De get. F. A. van der
Hoeven, aldus pl. heeft verklaard, dat S
geheel vrijwillig aan de B S. leverde en
6# winst maakte. Later is S. tot leveran-
ciër van de B S. aangesteld en mocht hij
de titel van chef-intendant gebruiken ter
verkrijging van toewijzingen enz.
Pl kwam vervolgens tot de relatie tus
sen S. en T. E Van laatstgenoemde leen
de hij in Mei 1945 ƒ60.000.— voor het
C.V.B. Pl. hield vol. dat deze gelden geen
eigenaar hadden, anders zou zijn cliënt
zich er niet aan hebben vergrepen. Dui
zenden en duizenden guldens zijn bijeen
gebracht get. Bodelier. secretaris van
S. heeft daarover verklaringen afgelegd
die voor het merendeel uit de handel in
sterke drank afkomstig waren. Dit geld
was tijdens de bezetting uitsluitend be
stemd voor onderduikers en verzetslieden.
Dit geld was aan S. gegeven en hij heeft
daarmee schenkingen gedaan, o a. 20 000
aan de weduwe van een verzetsslachtoffer,
zomede aan verscheidene fondsen, die na
de bevrijding zijn opgericht. Verder heeft
S. gelden geleend van L.O -F II, waarvan
hij de leider was. maar hij heeft het geld
niet teruggegeven. Hij heeft dit geld niet
in de zak gestoken en pl. betwijfelde of
de Stichting L.O.-L.K.P. juridisch het
recht had de gelden tot zich te trekken.
Met de oprichting van de Stichting L.O.-
L.K.P. in het najaar van 1945 had S. niets
te maken. Er is geen wederrechtelijke toe-
eigening geschied. Het is pl. onmogelijk
een antwoord te geven op de vraag wie
er eigendomsrechten kan laten gelden op
het geld. Na de bevVijding kon pl. het
Juridisch doel ervan niet zien. Ten aanzien
van dit gedeelte van het ten laste gelegde
drong pl. bij de rechtbank aan op vrij
spraak.
Huwelijksnarigheid
Wat de auto en de bontjas betreft,
waarover in de vorige zitting is gespro
ken. deelde mr Polak mee, dat zijn cliënt
een auto had gekocht van /'3000.— en de
bontjas heeft hij in 1944 onder moeilijke
omstandigheden verkocht voor ƒ8000.—.
Geld had hij gespaard voor de toekomst
van zijn kinderen. S weigert de namen
te noemen van zijn illegale vrienden aan
wie hij geld heeft geschonken toen zij in
financiële moeilijkheden verkeerden.
De verdachte „Bram" (rechts) in gesprek
met zijn verdediger mr S. J. Polak.
verantwoord, dat een strafvervolging
heeft plaats gehad. Pl. deed een vurig
beroep op de rechtbank om clementie en
drohg aan op een lichte straf.
Het O.M waargenomen door dr M. S.
van Oosten, zei in zijn repliek, dat de
zwenking van verd. in de vorige zitting
hem verbijsterd en teleurgesteld had. Bij
het voorlopige onderzoek gedroeg verd.
zich als een oprecht man. Thans begreep
de officier iets van de zwenking, aange
zien verd. aanwezig was bij de gesprek
ken tussen twee advocaten. Blijkbaar
heeft hij daarvan niet veel begrepen.
Dr Van Oosten gaf vervolgens nog een
kort overzicht omtrent de illegale groe
peringen en de oprichting van de Stich
ting L.O.-L.K.P. en weerlegde de bewering
van de raadsman als zou S. niet met de
L.O.-L.K.P. na de bevrijding te maken
hebben gehad.
Bram en José
Er ontstond enige beweging in de zaal
toen de officier aan de rechtbank het
orgaan Mededelingen overlegde van
December 1945. waarin een foto staat af
gedrukt naar aanleiding van de oprichting
van de Stichting L.O.-L.K.P. en waarop
S. en T- E. („Jdsé") broederiyk naast
Het seponeren van deze zsak. aldus dr
Van Oosten, zou de goede naam van de
justitie hebben geschaad. Bij spr. staat de
justitie hoger dan de illegaliteit. Er is een
grens getrokken en allen staan gelijk: ille
gaal of niet-illegaal.
Nadat de raadsman, mr Polak had ge
dupliceerd. heeft de president medege-
I defeld. dat de gelden, waarvan aan S de
I verduistering is ten laste gelegd, tenslotte
bestemd waren voor de Stichting 1940—
1945. Dit geld is daar niet gekomen en de
president noemde dit erg betreurenswaar
dig. De illegaliteit heeft recht op waar
dering voor wat zij heeft gedaan. Wanneer
deze zaak niet voor het forum van de
openbaarheid was gebracht, zouden er tal
van gissingen zijn gedaan en onzekerheid
zijn ontstaan.
De president deelde daarna mede, dat
de rechtbank op 2 Maart a.s. uitspraak zal
doen.
In het verslag van de zitting van vorige
week Donderdag was vermeld, dat a<
vader van Marinus van der Stoep. „Rob"
die bij een overval door de S.D. aan de
Oudorpweg alhier in de hongerwinter is
neergeschoten, aanspraak had willen ma
ken op een uitkering van het Rijk. Dit
is onjuist. De heer Van der Stoep Sr heeft
alleen maar pogingen gedaan om enkele
voorwerpen, die aan zijn zoon toebe
hoorden, terug te krijgen.
Verkeersjtaking te Djakarta
Het openbare verkeer in Djakarta ia
sedert vanmorgen ernstig ontwricht door
een staking van het 300 m*m tellende per
soneel van de Bataviase Verkeers Maat
schappij, waardoor het stadstram- en auto
busverkeer stilligt. De staking is een
gevolg van het ontslag, zonder opgaaf van
redenen, aan 16 conducteurs. De stakers
eisen, dat deze in dienst zullen worden
teruggenomen of drie maanden salaris
zullen krijgen uitgekeerd. Onderhandelin
gen met de directie hebben niet tot een
resultaat geleid.
1948 heeft zijn vrouw
In
reegeno-
;inderen
Aan liquidatiesalaris van
men, toen zij haar man en twee kim
in de steek liet. Aan liquidaties
het C.V.B. ontving S. ƒ3000.—.
De president tot mr Polak: Wat is dat
i constructie? Die begrijpt u zelf
g uit zijn elg<
zak en kan toch moeilijk salaris word<
niet! Dit geld is afkomstig
genoemd. Dat kunt u toch niet pleitenl U
hinkt op twee gedachten
Mr Polak: Maar hij mocht het hebbenl
Hij had zijn eigen vermogen in de zaak
verspeeld.
„Redder van de Maastunnel"
In het vervolg van het pleidooi schetste
mr Polak de betekenis van S. voor het
verzet te Rotterdam. Hij schroomde niet
zijn cliënt de ..Koning van het Verzet"
te noemen, die gedurende de bezetting
zich niet afzijdig wilde houden en in De
cember 1940 met het verzet begon. Hij
heeft o.a. een falsificatie-centrale geleid,
heeft gevangen gezeten en is bevrijd,
kortom hij vormde een lichtend voorbeeld
in duistere jaren. Aan hem is het te
danken geweest, dat de Maastunnel niet
werd opgeblazen.
Pl. had gehoopt, dat de zaak geseponeerd
aou worden en achtte het sociologisch niat
Eerste Klasse
WEST 1
Haarlem—Sparta
KFCVSV
EeljenoordHDVS
Blauw Wit—Zeeburgla
ADO—DOS
WEST II
De VolewlJ okers—HBS
AJaxDWS
SVV—Xerxes
RCH—EDO
Neptumus—'t Gooi
OOST
Zwolee BoysQuick N
AGOVV—Go Ahead
Ensohede—Ensched. Boys
Heracles—Hen«elo
NEC—Wageningen
ZUID I
Helmondi a—B-ra bawtla
NOAD—Kerkrade
PSV—VVV
ZUID II
Jullama—Bleljerheide
Eindhoven—N AC
Sportclub Emma—Longa
NOORD
Leeuwarden—Heerenveen
Be Quick—Friesland
GVAV—Achlllee
HSC—Sneek
WEST I
Tweede Klasse
Alcm Victrlx—AFC
Volen dam—D W V
UW—Zaandijk
Rapldltas—HVC
De Spartaan—EllnfcwUk
B: WestfriadaWA
TOG-ZFC
Stormvogels—Watergrjn.
OSV—WFC
Dr Hirschfeld heeft, naar in Djakarta
wordt verteld, verzocht om vrijlating
van verscheidene Nederlandse militairen,
die door Indonesische strijdkrachten in
Djakarta en Bandoeng gearresteerd wer
den Men meent, dat de soldaten betrok
ken waren bij de opstand van Westerling.
In Nederlandse kringen werd medege
deeld. dat ongeveer 17 militairen van de
Nederlandse strijdkrachten, van wie 5
Europeanen, werden vastgehouden. Ver
scheidene van "de niet-Europese soldaten
zouden ernstig geslagen zijn om hen aan
het spreken te Krijgen.
Een afschrift van het Nederlandse ver
zoek is gezonden naar de Unci, zo wordt
vernomen.
Voorts zou het aan Nederlandse officie
ren niet zijn toegestaan de gearresteerden
te bezoeken In diplomatieke kringen
werd aan Reuter medegedeeld dat een
verzoek van de Unci om faciliteiten voor
de militaire waarnemers, teneinde zich
vrij in Indonesië te bewegen, werd ver
worpen door het Indonesische leger, dat
niet"wil. dat zij zich buiten de gebieden,
waar de Nederlandse soldaten geconcen
treerd zijn, begeven. Het Indonesische
commando verklaart, dat de commissie
geen algemene militaire waarneming
meer nodig heeft.
Twee muziekprijzen van
Amsterdam
B. en W. van Amsterdam kennen dit
Jaar twee muziekprijzen toe. één van
2500 en één van 1500 Voor de eerste
prijs is op advies van een jury. bestaande
uit Sem Dresden mr Guillaume Landré
en Ernest W Mulder, voordracht ver
leend tot het schrijven van een concer
tant werk voor blaasinstrumenten (met
uitzondering van fluit) aan: A. Bonsel,
Bertus van Lier. Karei Mengelberg en
Herman Strategier. Ieder van hen zal
een vijfde gedeelte van de eerste muziek,
prijs ontvangen. De componist, die daar
voor op grond van de volbrachte opdracht
in aanmerking komt, zal bovendien nog
een bedrag van 500 ontvangen.
Voor de tweede muziekprijs zal op
advies van een jurv bestaande uit Gerard
Boedijn. Eduard Flipse en Oscar van
Hemel, aan twee componisten opdracht
worden verleend tot het schrijven van
een werk voor harmonie- of fanfare-or
kest. Beide opdrachten zullen worden
gehonoreerd met de helft van deze mu
ziekprijs.
(Van onze J>arijse correspondent)
De uitslag van een der laatste stemmingen In de Franse Kamer n#ar aanleiding
van de wet op de collectieve arbeidscontracten, die, zonder één tegenstem werd aan
genomen, kan, menen wij, de buitenstaander op een dwaalspoor brengen. Voor het
oog Immers lijkt het nu, dat Bidault,. na de socialistische ministers door andere excel
lenties vervangen te hebben, thans rruatlg voort guut de staatszaken volgens zijn per
soonlijke Inzichten te bestieren. Dat \g echter een gevaarlijk gezichtsbedrog. In werke
lijkheid heerst er momenteel in de Frrjnse binnenlandse politiek een zeer ernstige zij
het nog half-latente regeringscrUiis^wolèdat het laatste, toch reods zo wankele, bolwerk
tegen de extremisten van links en in feite in duigen ls gevallen.
sedert laren om roept, een stevige stap
is gevorderd, en dat vervroegde verkie
zingen de zittingsperiode van het hui
dige parlement loopt tot in 1951 aan
waarschijnlijkheid zeer veel gewonnen
hebben.
De radicalen en de Gaullisten wensen het
tegenwoordige kiessysteem der evenredige
vertegenwoordiging te vervangen door een
stelsel gebaseerd op de persooniyke can-
didatuur met eenvoudige meerderheid, dat
BH de behandeling van het eerstg pro
bleem. waarover de socialisten en de hui
dige regering van mening verschillen, zal
blijken dat de derde macht een fictie is
geworden. Mocht Bidault dan af moeten
treden, dan zal het in de volgende fase
tevens duidelijk worden tenzij de socia
listen op dat moment bij zouden draaien,
waarop momenteel nog geen enkel tejeen
wijst dat er in het parlement geen meer
derheid meer is te vormen, waarmee te
regeren valt. De communisten komen voor
een ministerzetel Immers niet meer in aan
merking en de Gaullisten bedanken voor
die eer. zolang er niet eerst nieuwe verkie
zingen zijn gehouden. Alles wat daar tus
sen ligt. de smalle meerderheid waarop
tot dusver de ..derde macht'-regeringen
gebaseerd waren, is thans door een diepe
kloof, tussen socialisten en radicalen
vooral, gescheiden: een kloof, die iq feite
reeds lange tijd bestond, doch tot voor
kort. uit vrees voor de consequenties, aan
beide zijden wat werd gecamoufleerd.
Daarom mag men het vertrek der socialis
ten uit het kabinet-Bldault het belang
rijkste evenement noemen, dat de vierde
republiek, sinds De Gaulle zich in 1945
terugtrok en sedert Ramadier in '46 de
communisten uit de regering verjoeg, heeft
te verduren gehad.
De directe gevolgen van dit socialisti
sche besluit waaraan een heel complex
van overwegingen ten grondslag ligt zijn
op dit ogenblik nog niet duidelijk te voor
zien. Doch zeker is. dat men op de weg
naar Kamerontbinding, waar De Gaulle nu
singen te weerhouden wist Nu alndelUk
ook Moch over stag ia gegaan het lot
van de derde macht bezegeld De voor- a
mallge minister van Binnenlandse Zaken
die door communisten en Gaullisten om
het hardst verafschuwd wordt, redigeerde
zelf de collectieve ontslagbrief voor
Bidault en ging deze de volgende morgen
persoonlijk overhandigen In politieke
kringen flulstcit men nu. dat Bevin, die
in die dagen Juist in Parijs vertoefde; de
Sfio, de Franse socialistische partij,'het
laatste stootje heeft gegeven om de be
slissende stap te wagen Labour zou be
vreesd zijn geweest voor do terugslag od
het Engelse kiezerevolk. dat zo het e«n en
ander heeft gelezen van het onderzoek
naar het schandaal der Franse generaals
waarbij vooral Ramadier steeds duidelijker
gecompromitteerd blijkt te zijn.
by de tweede stemming de
Franse Labour-partij
Aannemelijker is echter, dat het bestuur
van de Sfio vooral voor de aandrang
der lagere partijregionen li gezwicht
Onder de arbeiders verliezen namelijk ds
socialisten dagelijks, ten voordele van de
raerncin u»i communisten terrein en wanneer op dit
mogelükheld 1 moment nieuwe Verkiezingen gehouden
zou acheppen een stevig platform voor
een regerings-coalitle te vormen. Door j
overleg tussen de „nationale" partyen,
ïou dan, naar men meent, evenals voor de
oorlog, de communistische kamerdepu
tatie kunnen worden gedecimeerd. Aan- i
gezien echter naast de socialisten vooral
de Katholieken van zo'n wijziging van
kiessysteem niets te winnen, doch vrij
wel alles te verliezen hebben, ryst er van
deze zlfde timen dit radicaal-Gaullistische
streven natuurlijk een zeer intensief ver
zet. Dat verzet, gevoegd by de fanatieke
communistische oppositie, doemt het plan
van De Gaulle in zijn oorspronkelijke I
vorm tot mislukking. Daarentegen is het w.«,H«infci,.wrK.Li u
Wtl WMrichtynlUk. <l«t comproml. S 0S»,nJ 5o.r Ï.-H
tuurt, belde kieutelieU ul worden ent- ÏS', "T.f, ™°r.,dc"1 Blum
worpen, w.eratee .Hen, beh.lve de ettm- ."J'""l""'"
muni.ten, etch «onden kunnen verentten. vle„'el v,n de ™"--!
werden, dan zou zeker blijken, dat i
socialistische beweging, die eens ondtr
mannen als Jaurés de gehele Franse
arbeidersklasse belichaamde, thans tot een
kriclpartijtje ineen is geschrompeld. Door
een radicaler oppositie hoopt de leiding
althans een fractie van de geleden ver
liezen terug te kunnen winnen.
Maar nok hier moeten de kansen eg
succes wel zeer wissrlvallig worden ge
noemd Want nooit zullen de socialisten,
op hel punt van een niets ontziend verzet!
tegen de communisten op kunnen (omen
wier demagogie nu eenmaal door geen
enkele overweging van nationaal verant-
(Van onze Romeinse correspondent)
Twee Engelse collega's zeiden my, zon
der het van elkaar te weten, precies de
zelfde woorden: „Ik vrees dat in Italië
het parlementaire stelsel niet heel lang
meer zal duren". Wy zyn op het vasteland
misschien wat meer gewend en laten niet
zo snel de moed zinken. Maar wat wy in
het Italiaanse parlement moesten zien. was
zeker wel heel erg. TerwUl midden in de
vergaderzaal ongeveer 250 afgevaardigden
in een wild handgemeen op elkaar los
sloegen, trachtte een ander kamerlid de
minister-president op de regeringsbank te
iyf te gaan. waarby hy door twee minis
ters tegen de grond werd geslagen
Het is moeiiyk zich voor te stellen, dat het
.-parlementair debat" op een nog lager peil
zinken kan
De aanleiding tot dit tumult was een
passage in de rede van De Gasperi. die het
debat over het programma der nieuwe
regering afsluit. Sprekend over de open
bare orde wees De Gasperi erop. dat aan
de onlusten van Modena, waarbij zes ar
beiders om het leven kwamen, duizenden
personen hadden deelgenomen, die uit
andere plaatsen naar Modena waren ge
bracht en niets met het conflict te maken
hadden. Sommigen waren enkele dagen
tevoren in verband met een amnestie voor
het Heilige Jaar uit de gevangenis ont
slagen. Op deze woorden reageerden de
communisten met wild misbaar. Zelfs
Togliatti, die steeds rustig blijft, gesticu
leerde ditmaal heftig en schreeuwde woor
den. in in het algemeen tumult verloren
gingen.
Kort daarop, toen De Gasperi melding
maakte van de processen, die thans in
gang zijn tegen communisten, die politie
agenten hebben gedood tijdens conflicten,
ging men van woorden tot daden over.
Bijna alle kamerleden verlieten hun zetels
en gingen elkaar in de open ruimte voor
de regeringsbanken te lijf. Ook Togliatti,
die steeds pleegt toe te zien bij dergelijke
vechtpartijen, nam ditmaal aan de strijd
deel. Het was een toneel, zoals zelfs deze
vergaderzaal zelden te zien geeft. Ge
durende een half uur werd ln de saai,
daarna in de wandelgangen gevochten. De
tribunes werden ontruimd, twaalf afge
vaardigden moesten in de kliniek van de
kamer worden verpleegd Toen na drie
kwartier de zitting werd hervat, werd de
communist Di Mauro wegens poging om
de minister-president te lijf te gaan. uit
de zaal verwijderd. Hij verdedigde zich
door te zeggen, dat De Gasperi de doden
van Modena had beledigd en het gehele
Italiaanse volk. dat deze doden door sta
kingen en betogingen heeft geëerd Alle
communisten en Nennl-socialisten stonden
op van hun zetels, toen Di Mauro de zaal
verliet. Onmiddellijk daarop hervatte De
Gasperi zijn rede. doch hy werd onder
broken door een grootae ovatie van zijn
partijgenoten, waaraan ook de sociaal
democraten en. hoewel zy in de oppositie
zijn, ook de liberalen deel namen.
Over dat compromis wordt momenteel
druk gesproken: een veelzeggend teken
voor de atmosfeer van politieke onrust,
die thans ln de Franse binnenlandse poli
tiek heerst. Mocht Bidault ten val worden
gebracht, dan neemt men algemeen aan.
dat een rechtse politicus als Queuille of
Pleven, resp. minister van binnenlandse
zaken en van oorlog in het zittende ka-
Katholieke M.R.P.
aldus tot de stichting van een soort Franss
I.abour-party te kunnen geraken Het
onafhankelijke linkse blad Combat
maakt de laatste tyd voor dat denkbeeld
veel propaganda en Inderdaad dient men
te erkennen, dat door zo'n politieke grens-
verschuiving het actuele partyen-mozaiek
aanmerkelijk aan overzichtelijkheid zou
kunnen winnen. Het Vroegere rechtse
zaken en van oorlog in het zittende ka- «unncn winnen. liet Vroegere rechtse
binet. als premier zal worden aangewezen. antrum zou met de geamputeerde M.R.P.
'n *Un oude gedaante kunnen worden
hersteld en de oppositie zou eindeiyk een
teneinde de constitutionele voorwaarden
voor nieuwe parlementsverkiezingen te
scheppen.
Uit een en ander mag men in elk geval
concluderen, dat de socialisten zeer drin
gende redenen moeten hebben gehad de
banden te verbreken met de Katholieken,
waarmee ze ze» jaar lang tezamen de
regeringsverantwoordelijkheid gedragen
hebben. Die redenen bestaan dan ook in
derdaad. Geen zinnig mens gelooft dat de
officiële aanleiding een verschil van
mening over de uitbetaling van een bonus
de werkelijke oorzaak van het socia
listische besluit kan zijn geweest. Die
oorzaak ligt aanmerkelijk dieper.
Na het socialistische partijcongres van
December j.l. hebben wij gewezen op de
ernstige gewetenscrisis, die zich daar had
gemanifesteerd. Reeds toen werd uit die
hoek gedreigd met de terugtrekking van
de socialistische ministers, wanneer aan
bepaalde eisen niet werd voldaan en de
regeringspolltiek niet met vaste hand ln
linkse richting zou worden omgebogen.
Het was toen échter vooral de zeer be
kwame minister Jules Moch. wiens grote
Invloed de partij van overhaaste beslis-
mcer oprechte en daardoor opbouwende
rol kunnen gaan spelen. Hoe dat zy, ln
elk geval is de tegenwoordige toestand
allengs onhoudbaar geworden, hetgeen
door Bidault onlangs zelf werd erkend,
toen hy met verwondering openlijk
erkende als llnksvoclend politicus chef
van een rechtse regering te zyn grwordenl
Wegens het Franse volkskarakter, dat
individualistisch en opvliegend is. zal ar
op parlementaire basis hier wel nooit, ge
lijk in Engeland een stabiel bewind van
lange adem worden gevestigd Maar in
elk geval zou wel gestreefd kunnen worden
naar een minimum van overzichtelijkheid,
waardoor althans de verantwoordelijk
heden van regering en oppositie duidelijk
gescheiden zouden zijn Een dergelijke
operatie behoeft men nog niet voor de
eerstvolgende dagen io verwachten Maar
het is voor elke oplettende toeschouwer
wel duidelijk, dat het land, polijiek ge
sproken. een overgangsstadium heeft be
reikt. Men behoeft geen profeet te zyn
om voor de komende maanden wijzigingen
van zeer ingrijpend karakter to kunnen
voorspellen.
De behaalde bruto resultaten zijn gun
stig en bereikten een hoger niveau dan
verleden jaar. aldus de directie van de
Amsterdamsche Rank N V Incasso-Bank
N V. in haar verslag over 1949 Da posten
provisie alsmede effected en syndicaten
komen ongeveer met die van verleden jaar
overeen, n.l. totaal 21.765 731 tegen
f 21 998 658 In 1948 De winst onder het
hoofd Interest en wissels was hoger dan
verleden jaar n.l. 27.306 416 tegen
23 850 493 Do eigenlijke onkosten bleven
op ongeveer gelijk peil Teneinde de pen-
sioenvoorwaarden van het personeel te
verbeteren ls 3.000000 gestort ln de
(Van onze eigen verslaggever)
Paramaribo, 10 Februari
In een gesprek met de pers heeft gouverneur mr Klaasesz z(jn indrukken
samengevat van het bezoek van Prins Bernhard aan Suriname. Hij verklaarde
dat de regeringsraad enthousiast was over het bezoek en dat de bevolking in het
bijzonder in de laatste dagen, vooral tijdens de tweede rondrit op Zondag, uiter
mate geestdriftig was. Ook Prins Bernhard. aldus de gouverneur, was zeer
tevreden en wil in elk geval het volgend jaar terugkomen, maar dan voor een
langduriger bezoek in de binnenlanden. -----
De gouverneur heeft voorts gezegd, dat vele ondernemingen ten heerste ge- uS"™ef ?s4"7/°oS'
interesseerd zouden zijn bij de bouw van een goed hotel in Paramaribo, teneinde 23 858.554 22 36^ 502) Na diverse
Suriname meer tot een toeristenland te maken vooral wat het binnenland betreft.
Hiertoe zouden dan watervliegtuigen moeten worden ingeschakeld.
Velen zijn ten zeerste getroffen door het feit. dat Prins Bernhard* reis niet
alleen een beleefdheidsbezoek was. maar ook een economisch doel had. Men
apprecieerde zeer de grote deskundigheid van de Prins die bijvoorbeeld tijdens
zijn bezoek aan Nickerie de boeren verbaasde door mede te delen, dat hij reeds
te Caracas het probleem van de rijstexport naar Venezuela met de autoriteiten
daar had besproken.
De Priru heeft te kennen gegeven dat
de basia van het Prin» Bernhard-fonda
zodanig zal worden verbreed, dat dit onder
de nieuwe verhouding steun aan het cul
turele werk in Suriname zou kunnen
geven, zoala het verlenen van beurzen
aan studenten, een en ander in aanvulling
op het werk van de culturele stichting.
De gouverneur, bij wie de Prins te gast
was. was zeer getroffen door de grote
activiteit, die de Prins ten toon spreidde
Als anderen sliepen schreef hij vele brie
ven over aangelegenheden, die hij ln
756-57. 'Ja, warempeldat waa nog 'n
mooie voetbal, die Opoetie voor de dag
had gehaald!
Nou, al ia 't dan afgelopen met
schaatsen, dan kunnen we toch nog heel
wat pret hebben met voetballenl zei Oe-
poetie. Zullen we vaat eens gaan pro
beren?
Met de bal gingen ze naar buiten.
Oepoetie gaf 'm de eerste trap en toen
waren ze er helemaal inRick trapte
de bal naar Oepoetie, Oepoetie naar Bun-
kie. Fijn ging dat! De bal sprong heen en
weer en kaatste tegen de straat.
Vooruit, Bunkie! Geef 'm een pil!
riep Rick.
Flop! schoot de bal naar Oepoetie. Flop!
ging hij naar Rick.
Ze deden allemaal hun best, de bal
ateeds hoger te mikken. Je werd warm
van dat schoppen! En plelzier, dat ze
hadden!
Flop!daar kwam de bal boven op
Bunkie's hoofd terechten Bunkie
stootte hem ln 'n mooie boog weer weg.
Goed gekopt. Bunkie! Juichte Oepoetie.
Zo waren ze 'n hele tijd zoet met de bal.
En ze vergaten er het ija en de achaatsen
door....
Nederland aan de betreffende instanties
wenste voor te leggen.
Een middelbare school
De gouverneur, alhoewel pas kort in
Suriname, is zeer geïnteresseerd bij het
werk van de autonome regering voor het
onderwijs. In April zal Paramaribo een
middelbare school krijgen, welker diplo
ma's gelijk zullen staan met de Neder
landse en voor welke acht leraren uit
Nederland zullen overkomen. De verbete
ring van het ontwikkelingspeil op onder
wijsgebied zal echter npg jaren verder
gaan De gouverneur achtte het plan van
burgemeester d'Atlly om Paramaribo tot
een soort universitair centrum te maken
voor wetenschappelijk werk van Neder
landse geleerden, die in hun vacantie-
maandon naar Suriname zouden komen
voor wetenschappelijke arbeid en het
houden van lezingen zeer zeker voor
verwezenlijking vatbaar. Suriname zal dan
evenwel laboratoria en bibliotheken ter
beschikking moeten stellen Het weten
schappelijk contact in' het klein is reeds
gelegd door een bezoek van prof. Hellin-
ga. die reeds voor de tweede maal te
Paramaribo vertoeft voor de studie van
de taalverhoudingen.
De nieuwe staatkundige verhouding ls
de gouverneur ten zeerste meegevallen. De
verhouding tussen de gouverneur en de
regeringsraad ia allerplezierigst. Juridisch
kan het autonome Suriname tot de gou
verneur zeggen: WIJ doen thans alles zelf.
doch de practijk ls dat de dingen met de
Souverneur besproken worden, die thans
ijna nog meer dan vroeger in Inwendige
aangelegenheden wordt gekend.
Bestrijding analphabetisme
Na de gouverneur heeft de tandsminis-
ter L. Lichtveld gesproken en een toe
lichting gegeven op zijn plannen o a. voor
de verbetering van het onderwijs ln Bos-
land, waartoe enigszins experimenteel
gevormde groepen van personen uit bos
negerdorpen en indianen-nederzettingen
in de stad worden opgeleid. Bij die op
leiding wordt de nadruk gelegd op het
bijbrengen van elementaire medische
kennis, op bestrijding van het analphabe
tisme en dat wat nodig is voor een een
voudige bestuurstaak, als het aanleggen
voorzieningen sluit de verlies- en winst
rekening met een saldo van 8 734.517
9 649 81Q). waaruit een onveranderd
dividend van 4op de preferente en 81/»
op de gewone aandelen wordt voorge
steld.
Ingevolge de belangengemeenschap tus
sen de beide banken zijn in 1949 12 kan
toren met elkaar \erenigd wsardoor het
aantal gecombineerde kantoren gestegen
ls tot 29; onlangs ls een kantoor te Oude-
water gevestigd
De met de instellingen gelieerde ban
ken vertoonden ook ln 1949 een bevredi
gende ontwikkeling Uit de matige stijging
van de post debiteuren mag niet de con
clusie getrokken worden, dat de crediet-
vraag van het bedrijfsleven gering zou zijn
geweest Integendeel, er heerste een grote
bedrijvigheid Nog steeds echter blijkt,
dat van de toegestane credieten in verband
met de snelle omzet der gefinancierde
goederen ln de regel een zeer afwisselend
gebruik wordt gemaakt. Gehoopt wordt,
dat het nieuwe kantoor van de Bijbank
te Rotterdam ln de loop van 1950 gereed
zal komen.
Nieuwe boerderijen in de
Noord-Oostpolder
Deze week ls men in de Noord-Oostpol
der begonnen met het bouwen van 24
boerderijen. De constructie is geheel gelijk
aan die van de beton boerde rijen, alleen
worden ze van steen opgetrokken.
- De Paus hersteld. Paus Plua XIII i«
thans na zijn Influenza weer aan het werk
Men verwaciht. dat hij Zondag a s. e«n be
langrijke rede uitspreekt tot drie honderd
Katholieke Journalisten die voor een Inter
nationaal perscongres te Rome vertoeven.
van bevolkingsregisters in de dorpen.
Evenals de gouverneur ls minister Licht
veld van mening, dat voor verhoging van
het economisch welvaartspeil in het ar-
beidsarme Suriname een verbetering der
volksgezondheid noodzakelijk is. In Suri
name dienen, zo zeide hij. ten minste 15C
scholen te worden bijgebouwd In een
tempo van 15 per jaar. wil men ook m«ar
enigszins het probleem van het thans
zwaar overbelaste onderwijs (in "e>e
schoolklassen zitten honderden kinderer
op de grond) oplossen
De kosten van de onderwljsverbeterm»
en van de ziektebestrijding welke reed
door de jonge regering zeer krachtig »ijr
aangepakt, dienen op twee millioen gulden
per jaar geschat te worden. Dit zijn be
dragen, die vrijwel alleen uit het Wel-
vaartsfonds gehaald kunnen worden onder
het motto: bestrijding is goedkoper dan
niets doen.
7.ATERDAG 18 FEBRUARI 1950.
POWDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA t
DJAKARTAANSE BRIEF No. 232
i
Het grote ogenblik is aangebroken, de thuisreis begint.
SERGEANT Peter van der Wal vaart al,
op weg naar Gouda Hij is daags voor
zUn vertrek - en ik geloof zelfs, dat het
de dag van zijn embarkatie was af
scheid komen nemen en hij bracht nog
een Gouwenaar mee. Gerrit Polet. over
wie ik al eens heb geschreven, al is dat
tlweer een poosje geleden.
Van sergeant Van der Wal behoef ik
niet te vertellen, dat hij degene was. die
een maand of veertien op Sumatra in
krijgsgevangenschap van de T N I Ver
toefde, Over zijn belevenissen schreef hij
mij destijds, kort na zijn bevrijding, een
brief uit Mcdan en daaruit heb ik toen in
de krant verteld. Op zijn ervaringen in
krijgsgevangenschap behoef ik dus niet
terug te komen. Het is trouwens een
treurig liedje, dat al in alle toonaarden is
bezongen. Wat men zich op het ogenblik
slechts afvraagt, is. of het met de organi
satie van het Indonesische leger nu wel
zoveel beter is gesteld als destijds me» de
T.N-L, waarover Van der Wal verhalen
heeft verteld, waarvan je de haren te
berge rezen.
Gelukkig heeft Peter van zijn langdurig
verblijf In het republikeinse krijgsgevan
genkamp geen nadelige gevolgen onder
vonden voor zijn lichamelijke gezondheid,
dit in tegenstelling met zijn beide lot
genoten. die na hun invrijheidstelling veel
moeite hebben gehad om hun Hollandse
terug te krijgen en daarvoor
f
In de Berenlaan
l* Fobr. uur Kunstmini Feesiavond burn t-
varenigin# numemeester James'opvoe-
Hu-
verschillende malen ln het ziekenhuis
hebben gelegen. Die kwalen zijn meestal
een gevolg van langdurige ondervoeding,
van blootstelling aan allerlei ongedierte
(waaronder muskieten met hun malaria
wel de voornaamste plaats innemen) en
ten slotte de algemene ontberingen, als
b.v. het gebrek aan geneesmiddelen De
Nederlandse soldaten, die enige maanden
ln een republikeins krijgsgevangenkamp
hebben doorgebracht, waren er zo zij
er het leven al afbrachten meestal niet
veel beter aan toe dan de honderdduizen
den mannen, die Jarenlang in de Duitse
en Japanse krijgsgevangen- en interne
ringskampen hebben gezeten. En Peter
mag zich wel bijzonder gelukkig prijzen,
niet alleen omdat hij "er levend af is ge
komen. maar bovendien omdat hij er
lichamelijk tenminste niet slechter op is
Aangezien deze brief nog in de krant
komt voor het Engelse troepenschip, waar
mee hij repatrieert, in een Nedeilandse
havén aanlegt, kan ik de familie, vrienden
en kennissen wel vast vertellen, dat Peter
er uitziet als Gouda's welvaren, zovele
jaren ervaring als O V W.-er rijker en vol
«pirit om in Nederland" aan het werk te
Hij heeft er vroeger wel eens over
in Indonesië te blijven. Ver-
leiyk hebben o m. zUn krijgsgevan-
:hap hem op andere gedachten ge
bracht. Zo niet. dan is bepaald de huidige
toestand in Indonesië niet geschikt om de
Nederlander of h'q nu soldaat of burger
is te doen besluiten om zijn toekomst
aan 'Indonesië te verbinden
Sergeant Van der Wal blijft dus in
Nederland en misschien wel in Gouda en
gaat daar weer aan de slag. Ik ben ver
geten. wat-ie vóór zijn militaire dienst
voor de boterham deed. Het is trouwens
niet belangrijk. Het gaat er nu maar om.
dat er een Goudse soldaat, die het slecht
gehad heeft, springlevend en kerngezond
in de Goudse gemeenschap terugkeert.
Over een paar dagen ls hij weer bij U en
van achter m'n schrijfmachine wil ik er
gerust by zeggen, dat ik hem dat in vele
opzichten eigenlijk benUd.
Uit vroeger tijden
De Goudsche Courant meldde
75 Jaar geleden.
B. en W. der gemeente Gouda brengen
ter kennis van alle patentplichtige inge
zetenen. wier namen voorkomen op de
euppletoire registers voor het dienstjaar
1874—1875. dat de patentbladen ln gereed
heid liggen en ter secretarie verkrUgbaar
zijn, wanneer zij zich daartoe persooniyk
aanmelden van 22 Februari tot 6 Maart.
De binnen die tyd door de belanghebben
den niet afgehaalde patenten zullen door
de deurwaarder der directe belastingen
aan de huizen tegen betaling van tien
cent worden uitgereikt, terwyi de nalati-
gen vervallen ln een boete van vyftien
gulden.
50 Jaar geleden.
Uit Gouderak: Tot heemraad van de
Polder Middelblok en Veerstalblok is be
noemd de heer J. van der Vllst.
Als hoofdingeland-plaatsvervanger voor
de Krimpenerwaard is gekozen de heer
M. van Dorp te Berkenwoude.
25 Jaar geleden.
In een vergadering van de afdeling
Gouda van de Zuid-Hollandse IJsbond
heeft de vraag, óf en zo ja. op welke wijze
de afdeling zou kunnen overgaan tot de
InTichting van een ysbaan, aanleiding ge
geven tot uitvoerige bespreking.
Na breedvoerig overleg werd aan een
commissie, bestaande uit de hereiv N. H.
van Schelven. J. H. de Wilde. H. J. E.
van de Ven. C. van Eijk en F. Tieter op
gedragen een gedetailleerd plan op te
•tellen met een begroting van de kosten
der Inrichting en exploitatie van een
baan.
En nu is het wel vreemd, dat lk van
Gerrit Polet zo bar weinig te vertellen
heb Vermoedelijk heb ik teveel aandacht
besteed aan Peter en aan ons gesprek over
de situatie van het ogenblik, de verge
lijkingen waartoe het bezoek de gelegen
heid bood en aan de toekomst. Dat was
een geanimeerd gesprek, waaronder de
koffie koud werd Maar dat is onvermij
delijk in deze dagen. Als er Nederlanders
bij elkaar zijn, praten zy over de toestand
en vooral over de nogal onzeke.e toe
komst. En als er Gouwenaars bij elkaar
zijn. is er helemaal geen speld tussen te
krijgen. Gerrit vertelde me. dat hij in het
Subsistenten-bataljon aan de Berenlnan is
gelegerd en dat hij voor zijn militaire
dienst op de kweekschool zat. Ook hij
heeft er. zoals iedere Nederlandse mili
tair in Indonesië, zijn tijd nu wel ongeveer
op zitten en hy schat zelf. dat hU om
streeks Maart of April a.s. zal worden
gerepatrieerd. Nu heb ik oude kennissen
aan de Polets. Ik heb met twee Polets
beiden neven van Gerrit, als ik het goed
heb begrepen in een Goudse band ge
speeld en natuurlijk hebben we het daar
ook even over gehad.
James".
ring .De 've'raclwppellng"
>9 Febr. 10.15 uur iteunlei Biieerako
pianistisch Vei bond. spreker J. KmlJes over
..Henriette Roland Holst"
20 Febr. 7.30 uur De Zalm Openbare vei-
koplng onroerende goederen door notails
K Zeevat.
20 Febr. I uur Aula Museum Het Catha-
rlna Ciasthulii Derde en laatste voordracht
ln cursus Casper HOweler over „Het gen e-
ten van muziek" voor Volksuniversiteit.
20 Febr. I uur Het Blauwe Kruis: Bijeen
komst vakfrtudieetub Unie wei krve-mersorga-
nUaties in grafisch bedrijf, vaktekenen on
der leiding vun J. Spoel.
20 Febr 9 uur Ambachtsschooli Algemene
vergadetlng vereniging „De Ambachtsschool
voor Gouda en omstreken".
21 Febr. 7.30 uur Vrije F,van*. Gemeentel
Bijbellezing ds J. I. van Wijck.
21 Febr. uur Het Blauwe Kurls: Spreek
beurt ds B Slond. adventlstenpredikunt.
21 Febr. 9 uur Iteunle: Guitsu*avond Hu-
manUtisoh Vei bond. spreker dr Lybin.- ki
over „De mens. de aarde, de mensheid".
21 Febr. I uur CavlUn: Bybellezlng ds G.
Boer.
21 Febr. uur Kazernestraat 14: Taalcur
sus Goudse Bond van Dllettantenverenigln-
gen
21 Febr. 1.15 uur Kunstmin: Opvoering
revue „Stilte.... opname!" door Jeugdto
neelgezelschap „De Scherpschutters".
22 Febr. 7.30 uur Veemarktrestaurant: Jaar
vergadering Ned. Chr. Vrouwenbond.
22 Febr uur Daniël: Bijbellezing Evange
lisatie Geref. Kerk.
22 Febr 9 uur Het Schaakbord: Oursue dr
W Storm o vei „liet huwelijk van A tot 7."
voor Ned. Vereniging voor Sextrele Hervor
ming.
22 Febr. 9 uur Reünie: Spreekbeurt ds J.
Brtrger voor Logosverbatvd.
22 Febr. S uur Westerkerki Bljibejiezing
cand I. D. H. Dijk
22 Febr 8 uur De Kroon: Bijeenkomst
Scheidsrechters vereniging „Gouda" spre
kers P. Heneman en C. Simmers.
23 Febr. 2.30 en 7.30 uur ('hr. Geref. Kerk:
Spreekbeurt prof G. Wisse, biddag.
23 Febr. 7.45 uur Kazernestraat H: Lezing
over de Bijbel door A. Poelman en P.
Doui
23 Febr 8 uui
Kerk. spreker
anti Christ".
23 Febr R uili
komst Natuurk
Daniël:
C. A.
Het Blauwe Kruis: Bijeen-
ndig Genootschap, spreker
dr W. Froentjes over „Gerechtelijk natuur
wetenschappelijk onderzoek".
23 Febr 8 uur Thalia Theater: Vierde Nuts-
avond. voordrachten Maud Cossaar en Johan
Woider
21 Febr. Kapel Peperstraat: Vrouwen
wereld-gebedsdag.
24 Febr. R uur Het Blauwe Kruis: Alge
mene ledenvergadering Remonstr. Geref.
Gemeente.
24 Febr. I uur TUdeiyk stadhuis: Vergade
ring gemeenteraad.
Febr. 7.15 uur Veemarktrestaurant: Jaar
JEUGD
'k Heb het maar eens hardop voor-
geleien. want (fat kon geen kwaad.
..Jonge man. 47 jaar. roekt kennis
making'stond er. Niet. dat ik nou ken
nismaking wil gaan zoeken, maar ziet U.
dat ..jongeman" imponeerde me. Mevrouw
Tergouw zegt, dat ik een ouwemannen-
hoest over me krijg, maar een mens staat
er verbaasd wan, Iwe jolig iemand na het
lezen ran zulk een aanhef van een adver
tentie de trap kan ophuppelen.
'Ie Hoop. dat de man van die adver
tentie slaagt Van harte.
Net. toen ik de krant neerlei (jjeerlag
zegt Keesje, maar das jout)
telefoon, 't Was m'n schoomuaii
avond zou 't gebeuren, zei ze. E'V toen
zijn we er heengegaan. De buren
er ook en de ouders van m'n
zuster d'r mans kant. Op de ti
een kinderbad en zat Fntsje. t
Fritsje een poging ondernemen om het
record tieri meter kleuterslag te ver
beteren. Want m'n schoonzuster d'r man
is van memng. dat je daar al vroeg mee
beginnen moet. Hij is erg modern in zijn
opvattingen en hij zegt altijd: Records
zijn dingen die gebroken moeten worden.
H{j had ook een stophorloge in zijn hand
en toen moest Fritsje starten, 's Jonge
jonge, wat een slag. Als die jongen zo
doorgaat komt hij nog tijd tekort,
als hij groot is. En dat zou jammer zijn,
u-ant dan tra rem er geen records meer
om te breken en waar moeten we dan
met onze Vaderlandse Roem naar toe!
De keerpunten werden voortreffelijk
genomen en opeens riep de man van m'n
schoonzuster: ,.H{j is er! Twee minuten,
drie en vijf achtste seconde Het record
van Pietje van de overkant is gebroken'!"
„Hoera", zei ik, trant tk weet op zijn
tijd ook sporttere dingen te zeggen.
,,'t ls toch wat", zei de opoe.
Maar opa vroeg, trie nou zo'n kapyt
record betalen moet. U'ant hij is altijd
heel erg op de centjes.
Toen zijn we vaar huis gegaan en ver
telden daar alles aan mevrouw Tergouw.
Die was niet meegegaan. Die zat te
studeren In het Burgerlijk Wetboek.
Nou vind ik het best. dat die vrouwen
uit bedrijf en beroep zo'n beetje aan d'r
rechten 'zitten te knutselen, 't Is altijd
gemakkelijk, als een mens weet. waar hij
of zij aan toe is. Maar waarom moet dat
nou in de krant. Je hebt kans. dat me
vrouw Tergouw on zekere dag met het
Wetboek ran Strafrecht op tafel komt.
JAN TERGOUW.
TE KRAPPE SCHOENEN
maken wij breder en groter.
Doelestraat 10
Telefoon 3780.
(Van een medewerker)
EDERE Boskoopse boomkweker is be-
>nnen als tuinjongën als de eerste
op de ladcfer Dc ouderen kwamen als
„en van tien jaar of nog eerder en
menige flinke kweker of zelfs exporteur
thans ls als een mager knaapje met
een driekwart broek, „een twijfelaar", op
een gure natte morgen, terwijl het nauwe
lijks licht was. ietwat beverig naar zijn
eerste baas gelopen met in zijn zak het
nieuwe mes en soms al een blinkende
graaf of schoffel op zijn rug.
In kleine loodsjes hebben de kwekers
de overgeleverde beginselen van het veel
zijdige boomkwekersvak doorgegeven en
ailen hebben ze wel eens ten einde raad
zo'n prutsend knaapje bij het stek maken
toegeroepen: „Een mes is om te snijen
en niet om te douwen!" Zenuwachtig
hebben de ventjes geleerd teentjes te
draaien en touwtjes te knopen en bij het
oculeren dagenlang diep gebukt, het hoofd
bijna op de grond, oeulaties dichtgebonden
achter de baas aan of in de winter entwas
gesmeerd op de veredelingen. En zo waren
er nog meer karweitjes, die toevertrouwd
werden aan des kwekers schildknaap.
Elke kleine kweker had vroeger zo'n
knechtje, dat hem voor niet te veel geld
en in ruil voor wijze lessen bijstond ln
de strijd om het bestaan Men zag adver
tenties voor jongens. ..die een gulden per
week konden verdienen Werden de
schouders van de beginneling wat breder
en werd zyn broek wat langer, dan zocht
hij als „halfwas" een grotere baas. die
meer betaalde. Later nam hij zelf wat
land, werkte daar vóór en na werktijd,
breidde dan uit en ging twee dagen voor
zichzelf werken als kweker. Dit was het
normale ontwikkelingsbeeld van de Bos
koopse kwekerij. De tuinjongen was het
verjongende element in het v3^- die het
snoeimes overnam als de oude kweker
het neerlegde.
Een verandering
Langzamerhand treedt nu in de Bos
koopse kwekerswereld een verandering
op: de toevloed van jong bloed is niet
I langer voldoende. Het spreekt niet meer
vanzelf, dat een zoon van een kweker of
van een kwekersknecht in de tuin gaat.
Er vertrekken kwekers naar het buiten
land en hun plaatsen worden niet alle
door nieuwe krachten ingenomen. Waar
1 vergadering Ned. Herv. knapenverenlging op
Zo juist sprak ik over de Berenlaah. I Geref. grorJ
een naam, die vele Gouwenaars kennen
Ik herinner me. dat ik in die eersie dagen,
toen er vele Gouwenaars naar Indonesië
kwamen, meestal naar de Berenlaan moest
om daar hun legeringsjïlaatsen te Zoeken.
Nu heb ik me dikwijls afgevraagd, of die
laan die vroeger wa^rschijniyk „gang"
(voor „steeg") heeft geheten misschien
was genoemd naar loslopende beren, hoe- I
wel ik me uit de geschiedenis van de
Indonesische archipel nergens kan her- i
inneren. dat deze eilanden beloond zijn
geweest door beren, behalve iitfde laatste j
decennia door „beren" in een heel andere j
betekenis. Maar er is nog een derde be- j
tekenis aan „beren". „Beren" waijen vroe-
ger gestraften, die door het leger werden
gebAÏikt als dragers. Ze heten dan ..ket- J
tingberen". De rol van de kettingteren
in de militaire geschiedenis van Indonesië J
is dikwyls onderschat. Ik wil niet heel
ver teruggaan, maar ik geloof toch. dat i
de pacificatie van Atjeh in het begin van
deze eeuw, zonder de ..kettingberen", die t
de militaire voorraden van het leger door
de Atjehse jungles sjouwden, nooit zo
snel zou zijn verlopen. En aangezien de I
wyk, waar die ..Berenlaan" is gelegen, j
helemaal een militaire wijk is. geloof ik i
stellig, dat die Berenlaan naar de ketting-
beren is genoemd. En ik ben blij. dat die
dan toch in de straatnamen van Djakarta
zijn vereeuwigd.
Zolang het duurt, want er is al een
commissie ingesteld, die de straatnamen
zal moeten herzien en aanpassen aan de
nieuwe tijden. Alle aan het vroegere tijd
perk herinnerende namen moeten ver
dwijnen en ik woon straks zelf vermoede- j
lijk ook niet meer aan de Nassauboule-
vard. maar b.v. aan de „Djalan Raya Mer- r
dekaof zoiets. En U begrijpt wel, dat
de „kettingberen" en hun mensonterend
beroep ook gaan verdwijnen en de Beren
laan zal worden omgedoopt.
JAN BOUWER
.Obadja
Bioscopen
Schouwburg Bioscoop: De zaak Paradine
(met Alid-a Valiren Gregory Peck).
Thalia Theater: Eiland der verdoemden
(met Jean Simmons en Donald Houston.)
Reünie Bioscoop: t Zal Je niet gebeuren
(met Ermrln-to Macarlo).
Aanvang J. 7 en 9 15 uur; Zondag 3. 5. 7 en
9.14 uur.
Sport op Zondag
Voetbal: GSV—Roodenbuig. aanvang 2 30
Zondagsdienst artsen
Bij afwezigheid van de huisarts zijn van
Zate-dagmiddag 3 tot Zondagavond 12 uur
ie consulteren de doktoren A. J Kettler.
Gouwe 166 telefoon 3358 en H. Reedijk. Cta-
bethstraat 45. telefoon 3132.
Apothekersdicnst
Steeds geopend des nachts alleen voor
recepten Apotheek E Grendel alléén Prins
Hendrikstraat 15c en J. Rond. Kleiweg 78
Twee winkels bij Uiverplein
De agenda voor de raadsvergadering
van a.s. Vrijdag vermeldt de beëdiging
en installatie van mevr. G. J. Wagner-
Bik en verder een dertigtal punten, waar
toe behoort een voorstel om over te gaan
tot de bouw van twee z.g dagwinkels bij
het complex van vier en vijftig Welschen-
het Uiverplein en de
Leeuweriksl it.
Donderdagavond kwam de raad va,n
Moerkapelle in openbare vergadering on
der leiding van burgemeester J. J. Steen
bakker Morilyon Loijsen bijeen.
De voorzitter opende deze eerste ver
gadering in 1950 met een terugblik over
het afgelopen jaar. waarbij hij herinnerde
aan het overlyden van enkele militairen
uit deze gemeente in Indonesië en aan het
overlijden van twee oud-wethouders, de
heren C. A Brouwer en P. Zegwaard.
Het woningvraagstuk vormt nog steeds
het moeilijkste probleem in deze gemeen
te Wel gaf het gereedkomen der tien
nieuwe woningen van- de woningbouw
vereniging „Volksbelang" een aanzien
lijke verbetering De gemeente is echter
nog altijd gehandicapt in het bouwen om
dat zowel voor 1949 als voor 1950 geen
bouwvolume werd toegewezen. De bouw
De Gouderakse damvereniging „Het Geruite Bord", die kampioen van de districts
competitie is geworden, is een nog jonge vereniging. Zij werd drie jaar geleden
opgericht door enige enthousiaste damspelers, die in vroeger jaiwn deel hebben uit
gemaakt van een Gouderakse damvereniging. Deze club heeft echter haar bestaan niet
kunnen redden en is opgevolgd door „H.G.B dat in de korte tijd van zijn bestaan tot
de sterkste teams in de Goudse streek is gaan behoren. Dit jaar werd het kampioen
schap zonder puntenverlies bereikt, een resultaat, waarop men in Gonderak vanzelf
sprekend erg prat gaai De H.G.B 'ers hebben er door beive:en. dat :ij een goede
studie van het damspel hebben gemaakt en niet uit de weg gaan voor problemen, die
veel hersenwerk vragen.
van de z.g. goedkope woningen, waarover
de minister van fVederopbouw en Volks
huisvesting heeft gesproken, is bekeken,
doch men is tot de conclusie gekomen, dat
een dergelijke bouw van een kleine wo
ning (met' beneden een woonkamer en
een keuken en boven drie slaapkamertjes
en een douchecel) toch nog ongeveer
7000 zal kosten en een huur zal vragen
van ongeveer 6 per week. Dat is veel
te hoog. Het indertyd door de raad vast
gestelde uitbreidingsplan was uitgegaan
van normale omstandigheden. Thans leven
we wat de bouwerij betreft onder abnor
male omstandigheden, die het noodzake-
lyk maken uit te zien naar mogelijkhe
den om anders te bouwen dan volgens
het bestaande plan mogelijk is. Daartoe
wordt thans overleg gepleegd met een
stedebouwkundige.
In antwoord'op een vraag van de heer
De Knegt deelde de voorzitter nog mede.
dat het bouwen van betonnen huizen of
van „huizen op wielen" in Moerkapelle
niet zal geschieden.
De gemeentebegroting voor 1950. die aan
de orde kwam, gaf weinig stof tot het
houden van algemene beschouwingen. By
de artikelsgewijze behandeling werd op
voorstel van de heer Jac. de Knegt be
sloten het presentiegeld voor de leden (en
plaatsvervangende leden) van het stem
bureau "te =yerhogen tot ƒ5 per persoon
en per dag.
Op een vraag, hoe het onderhoudswerk
in de regel wordt gegund, antwoordde de
voorzitter dat dit bij toerbeurt geschiedt. I
nadat eerst prijsopgaaf is ingediend
De raad keurde zonder hoofdelijke
stemming _de begroting goed.
Het op de begraafplaats aanwezige
baarhuisje zal worden ingericht tot aula.
De voorzitter deelde mede. dat wordt uit
gewerkt een plan tot verandering van de
indeling der begraafplaats.
Ook in deze vergadering werd de aan
dacht gevestigd op de toestand van het
Kerkewater ten westen van de stenen
brug. B. en W. hopen, dat dit moeilijke
probleem binnen niet al te lange tijd zal
zijn opgelost.
De raad besloot in principe tot het ver
beteren van de Raadhuistraat, het Kerke-
dijkje en het zuideiyk gedeelte van de
Dorpsstraat. Het geheel uitgewerkte plan
zal in de eerstvolgende vergadering wor
den besproken.
Burgemeester en wethouders deelden
mede. dat met het bestuur van de polder
,,De Wilde Venen" overeenstemming is
bereikt ten aanzien van de in de be
bouwde kom der gemeente gelegen we
gen. De gemeente zal die wegen in beheer
en onderhoud van de polder overnemen,
waarvoor de polder bereid is een bydrage
te verlenen van 140 per jaar, 'of, wan
neer de gemeente dëar meer voor voelt,
een bijdrage ineens van 4000 B en W.
spraken hun grote waardering uit voor
de bereidheid van de polder om mede te
werk?n.
Militairen op de „Pasteur"
en de „Atlantis"
Met het troepenlransportschip „Pasteur",
dat 25 Februari te Amsterdam uit Tand
jong Priok wordt verwacht, repatriëren:
Gouda: korp J. G. Oosterom, Graaf van j
Bloisstraat 45; serg. maj. M G. v. d. Laan.
Kattensingel 3(i. sold A de Mooy. Lange
van Wijngaardenstraat 10. sold. Ie kl. J. J.
Wijsman. Ridder Van Catsweg 59; mari
nier 2e kl. Z M A. v. d. Ben. Van Per-
sijnstraat 11; mannier 2e kl. Z.M. J.
Delno. Burgvlietkade 75.
Schoonhoven: soldaat J. C. W. Kave
laars, Lopikerstraat 60; sold. C. W. A.
Jongëneelen. Haven 82.
Boskoop: soldaat J. Pellekporn, Emma-
kade 35.
Oudewater: soldaat J. M Strik. Korte
Havenstraat B 212, sold le kl. H. T. San-
gers. Waardsedijk 76 (Linschoten). sold.
T P. Kraan. I.insehoterkade D 8; sold,
le kl. J. v. Vliet. Amsterd. Veer C 127.
YVaddinxveen: sold. A. Hertog. Brede-
weg 7; sold. D. v. d. Starre, Bloemen-
daalseweg 22.
Moordrecht: sold. D. Verdoold, Stevens
straat 43, sold, le kl. A. Boere. West-
einde A 48. sold. A. D. Verdoold. Oost-
einde P 85: mar. 2e kl. Z.M. P. Kok. Graaf
Wlllemstraat 12.
Berkenwoude: soldaat K. van Dam,
Dorp B 69.
Ammerstol: sold H. Kok. Kerkstraat
81: sold. T. Ooms. Kerkstraat 7.
Nieuwerkerk a. U. IJssel: serg. C. M.
Streng. Parallelweg 6.
Bergambacht: sold. G. J. C. Vermeulen,
Bovenberg D 90.
Bodegraven: korp. C. J. v. Vliet,
Stationsweg 130. Nieuwerbrug.
Stolwykersluis: soldaat le kl. J. de
Bode. no. 15.
Zevenhuizen: sold, le kl. G. F. van
Halm. Groeneweg 39.
Stol wyk: serg. H. Liefhebber. Tent-
weg 30.
ReeuwUk: mar 2e kl. Z.M. G. T. Ver-
degaal. Dorp D 69.
Aan boord van het troepentransport
schip ..Atlantis", dat op 3 Maart te Am
sterdam uit Tandjong Priok wordt ver
wacht. bevinden zich uit:
Gouda: sold, le kl. J. van Dyk. Molen-
werf 14; korp. J. Goverde, Joubertstraat
94; serg. P v d Wal, Raam 298; wacht
meester P de Bruin. Pretoriaplein 30;
korp J. Jannes. Karekietstraat 1; huzaar
le kl. C. J. Pol. Walvisstraat 78.
Haastrecht: sold, le kl. E. Kraan. Pro-
vinclaleweg 63 B
Ouderkerk a. d. IJssel: korp. J. v. d.
Ben. Lage weg 223.
De passagierslijsten van beide schepen
liggen op ons bureau. Markt 31. voor een
ieder ter inzage.
eens bloeiende tuinen waren, grazen nu
koeien of schapen of staat het onkruid
kniehoog En het buitenland vraagt flinke
hoeveelheden planten, de export is nog
steads stygende en de arbeid van de
goede kweker wordt nu voldoende be
loond. Waar een voortdurend tekort aan
Boskoopse planten bestaat, moet veel uit
andere streken betrokken worden, wanr
blijkbaar wel liefhebbery voor het kwe
kersvak is blijven beëtaan.
Men maakt zich in Boskoop zorgen over
deze gang van zaken Men spreekt erover
en men vraagt zich af: „Waarom willen
de jongens niet meer in de tuin Het
onderwerp is al aangeroerd in de ge
meenteraad en op vergaderingen van
kwekersverenigingen. En ook de jongens
fcelf houdt het bezig.
De eerste, die gevraagd Werd. waarom
hij niet in de tuin was gegaan, plakte een
band bij een fietsenmaker. Hij gaf niet
veel antwoord, hij zei alleen, dat hij dit
werk liever deed. graag droog bleef en nu
meer verdiende Hij bleek te komen uit
een gezin met vijf zoons: vader boom-
kwekerskneeht. twee jongens monteur,
twee chauffeur en één na een korte poos
in de tuin nu schippersknecht.
In een gezellig rommelig loodsje ant
woordde een oudere kweker, die onder
het praten het mes liet doorgaan, op de
vraag, waarom de jongens niet meer de
tuin ingaan: „Dat is de schuld van de
vaders. Die hebben in de crisisjaren zo
veel geklaagd over die rottuin, maar er
was weinig brood op de plank, dat is zo.
'De vaders hebben gezucht onder regerings
crediet en gezegd ..Mijn jongen niet in
de tuin" en nu gaan de jongens naar de
ambachtsschool, want een monteur ver
dient meer en gemakkelijker."
Zijn eindconclusie, die vele anderen be
vestigden, was: „Liefde voor het vak be
staat niej meer." Een ander zei: „Als je
na een paar goede jaren net je beYien
onder je lijf hebt. dan komt er tegenslag
en al je werken is voor niets geweest."
Ook dit zullen de jongens dikwijls gehoord
en onthouden hebben.
„Te veei rompslomp"
Een handelaar, zelf eenvoudig begon
nen. wiens naam nu bekend is en die de
oceaan verscheidene malen heeft overge
stoken, Zijn talen goed spreekt en van
vele markten thuis is. trok aan zijn sigaar
en vond. dat de papieren rompslomp de
jongelui tegenwoordig afschrikt. „Vroeger
kon je met vijftig roe beginnen de patroon
kocht de rozen wel en er was zekerheid.
lk spreek nu van de jaren van vóór '14.
Nu moet je bij de Sierteeltcentrale een
teeltvergunning aanvragen, van je extra
winst belasting betalen en voor een
loodsje met gereedschap, plantgoed, land-
huur en reserve om een jaar ongeveer
van te leven, is zeker tienduizend gulden
nodig Vroeger op de uitbetalingen zag je
jongens van achttien, die hun extra ver
diende geld van bijvoorbeeld vijfhonderd
gulden ontvingen, verdiend op hun eigen
rozenland, waarop ze in hun vrije tijd
kweekten. Belasting hoefde er niet van
betaald te worden en met dat geld konden
ze dan zelf een tuintje beginnen en als je
het zuinig aanlegde er het eerste jaar van
leven. Maar nu je als eigen baas de
kinderbijslag en de sociale verzekeringen
weggooit, is het aantrekkelijker onderge
schikte te blijven. Als de kleine onder
nemer geen bescherming krijgt, komt er
niets van terecht De huidige regerings
polltiek is gericht op bescherming van de
groten en de ondergeschikten, maar voor
de economisch nog zwakke beginnende
kleine ondernemer is er geen plaats."
Weer anderen wezen op de gemakke
lijke verbindingen met de industrieën in
Waddinxveen, Gouda en zelfs Den Haag
en Rotterdam. In een warme huiskamer,
waar een jongen van zestien jaar lui naar
de radio zat te luisteren, te lui zelfs om te
antwoorden, zei de moeder: „Mijn jongen
niet ln tuin. Vroeg beginnen, om half
zeven in de zomer en dan tot zes uur
's avonds, niks gedaan, die dag is veel
te lang. Nu gaat hij om kwart over zeven
naar de fabriek en is om even vUf uur
thuis, zodat om zes uur het eten aan kant
is Nooit regent hij nat en hy verdient
ruim twee gulden meer dan in de tuin."
Inderdaad zijn in Boskoop zelf ook enige
industrieën, die met jongens werken.
Toch optimisme
Toch wordt een enkeling nog gelokt
door de buitenlucht, zodat de tuinjongen
nog niet helemaal verdwenen is. Eén, die
voor zijn baas afval aan het verbranden
was, antwoordde op de vraag, waarom hij
de tuin had gekozen, dat hij de kwekerij
een mooi vak vond. „Ik ga op de tuin-
bouwcursus en later hoop ik het tot kas-
baas te schoppen." Een andere knaap van
zestien jaar zei fel: „Ik krijg van mijn
vader rozenland en ik begin lekker voor
mijn eigen."
Een leraar aan de tuinbouwcursus bleek
optimist over de toekomst. „Verleden jaar
had ik in de eerste klas dertien leerlingen
en nu tweeëndertig, allemaal tussen de
gyijftien en de achttien. Ze voelen, dat je
zonder diploma's er niet*komt en ze offe
ren graag vier jaar lang vier avonden per
week om de theoretische kant van het
vak machtig te worden, hoewel velen
dromen van baantjes by de plantsoenen en
een toeslag voor diploma's. Tot zelf be
ginnen zien zij. nu een bak om te kweken 4
driehonderd en een loodsje duizend kost,
als vader geen geld heeft, meestal geen
kans. Merkwaardig is. dat een flink aantal
leerlingen uit Reeuwijk en Hazerswoude
komt. waar men harder en blijkbaar lo
nender weet te werken dan in Boskoop."
Maar wie op een Proeftuinavond de
paar honderd, meest kleine, kwekers ziet,
die luisteren naar wetenschappelijke uit
eenzettingen over groeistoffen en nieuwe
kweekmethoden. weet. dat bij de eenmaal
gevestigden de geest goed is en dat men
ondanks moeilijkheden moed houdt en
vooruit wil. Als het Boskoop goed mag
blijven gaan. dan zullen er jongens blijven
komen, die met een goede schoolopleiding
en een diploma tuinbouwcursus zullen
bydragen tot instandhouding van het
mooie kwekersvak.
AANVAARDING GESCHENK
B. en W. stellen de raad voor het door
de heer en mevr. Helbers-Molt ter plaat
sing in het straks gerestaureerde stadhuis
aan de gemeente aangeboden portret van
Prins Maurits onder dankbetuiging aan de
schenkers voor hun daad van burgerzin
te aanvaarden.
Betere stroomvoorziening
in De Tempel
Ten behoeve van een betere stroomvoor
ziening voor de buurtschap De Tempel te
Reeuwijk de bewoners hebpen herhaal
delijk geklaagd over onvoldorèide stroom-
sterkte in het bovengronds eiectriciteits-
net en deze klachten zijn gegrimd bévon-
den stellen B. en W. de raad>«or ter
plaatse een transformatorstation (te bou
wen en dit op het hoogspanningsnet aan te
sluiten. De kosten van de electfische in
stallatie en van aansluiting voor rekening
van Gouda komend, worden geraamd op
26.250. Reeuwijk zal een tegemoetko
ming van 1000 betalen en de kosten van
de bouw van het transformatorstaUón
voor zijn rekening nemen.