EXTRA NADRUK
Wijlen Roosevelts archief
voor historici
Ik ben al 20.000 jaar oud
Forceren vaii bouwprogramma
heeft bedenkelijke zijde
mr
Villa Hügel, het paleis van
de familie Krupp
Britse geleerden gevangen op
Stomngton-eiland
De geest van Kemal Pasja houdt
Turkije groot
klaagde een student ontmoedigd
Maar hij is nog veel ouder en kan er
vreugde uit putten
Koude kwik-oorlog
Sp.anje-Italië
Vijf millioen brieven
en documenten
MODERNE SAMENLEVING EIST MODERN
TRANSPOR!
Werkloosheid en zwarte Ionen
loeren om de hoek
Kostbare cultuurschat
teruaf naar Duitslafl
Politieppstliuis gaat uit ^schuitje varen
mim
Ons belastingstelsel
tegennatuurlijk
Eenstemmig en toch
verwarrend
Rok
"K
300 Kamers, 250 man personeel
aar keizers en koningen
gasten
waren
Italiaan maakte amok
tijdens kerkdienst
et Chinese probleem én
de Veiligheidsraad
Kekkonen is vol
goede moed
Reorganisatie ten
Vaticane
Britse deelneming aan de
Europese betalingsunie
Drie jaren in het Zuidpool-ijs
Het vliègtuig bracht redding
Vele avonturen
De Turken zien elkaar „bij de staart"
GROTE MOEILIJKHEDEN VOOR PLANTERS
IN INDONESIë
Klachten over Japans
optreden
Televisie-
ioestellAi aan
de lopende
band
Matrozen wilden chauffeur
beroven
Redt zich door duik
in het water
De Kennemer Duinen een
Nationaal Park
Opium uit Duitsland
gesmokkeld
A.V.R.O. toont
kleurentelevisie
(TWEEDE blad - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
DINSDAG 21 MAART 1950.
/~\NLANGS optvlng Georges Fradier. lid
van de staf van de Unesco, een brief
van een jonge Amerikaanse student, die
ongeveer als volgt luidde: „Ik ben zo
oud, schreef hij, dat niets nieuw meer
is en er voor mij "niets mfeer te doen ovèr-
i blijft". Deze jongeman was juist terug
gekeerd van een reis naar Frankrijk,
■waar hij drie maandèn had doorgebracht
niet in vacantiekampen. Zelfs had hij
•*iet^ hpewel'hij schilder'is, allerlei muséa
bezocht. "Hij had eenvoudig gezworven
door twee pf drie riviervalleien en, aan
dé hand van zijn Baedeker,, de voor
historische grotte# ondérzpeht.
Aanvankelijk, zo bleek uit zijn bgfef,'
was hij verrukt geweest over alles wat
hij om zich heen zag; een nieuwe we
reld was voor hem opepgegaan. Daarna
was hij ontmoedigd geworden, want al
die overblijfselen uit het verleden waren
zijns inziens, te oud. „Twintigduizend jaar
geleden, zo schreef hij verder in zijn
brief, maakte de mens jacht op bisons
op deze zelfde heuvelen. Ze tekenden
werktuigen en wapens. Sommige' dier
jagers, waren schilders en maakten veel
betere tekeningen, twintigduizend jaar
geleden, dan ik nu zou kunnen doen..*.."
En hjerna liet hij een hele lijst volgen
van dingen, welke onze voorouders beter
verstcjnden dan wij. Zijn brief eindigde
met eert verzuchting, waaruit al zijn ont
moediging sprak: „Ik meende, dat ik
sleehts enkele jaren geleden was geboren
en dat alles in orde was. Nu weet ik, dat
ik twintigduizend jaar oud ben en ik
vrjag mij af, wat het nut daarvan is".
Een eeuw geleden zou deze schrijver
V°or een dwaas zijn uitgekreten, daar
"men tdfen algemeen de theorie aannam,
dat de mens juist vierduizend jaar. vóór
Christus op aardè kwam, jnist vroeg ge
noeg om de tempels van Babyion te bou
wen. In 1832 begon een inwoner van
Abbeville in het Noorden van Frankrijk,
Boucher de Pertes, pijlpunten en
bijlen' te verzamelen, welke hij in ver
schillende aardlagen, duizenden jaren oud,
had gevonden» Niemand nam hem au
sérieux tot Charles Darwin zijn evolutie
leer publiceerde. Toen moest worden uit»
gemaakt hoe lang die evolutie dan aan
de gang zou zijn en zo kwam men tot een
periode langer dan 20.000, zodat boven
bedoelde jongeman nog ouder is dan hij
zelf meent.
Deskundigen, en onder hen zijn zeer
voorzichtige deskundigen, geloven, dat de
eerste etsen in stegn en de beroemde,
aapachtige kaak van de Piltdown mens
ongeveer >600.000 jaar oud zijn. Maai; noch
deze Piltdown man noch zijn opvolger, de
Neanderthal mens, genoemd naar een
ander kaakbeen, maken werkelijk indruk
op onze student, die voornamelijk artist
is in dénken en doen.
De Neanderthal mens heeft wandschil
deringen noch snijwerk in steen nagelaten.
Op het ogenblik zijn wij misschien in
staat dezelfde dingen te doen als hij.
vooropgesteld, dat wij over hetzelfde
spierstelsel beschikten en door dezelfde
gevaren waren omringd. Toch weten wij
heel weinig van de Neanderthal mens.
Misschien moest ónze Amerikaanse stu
dent wat langer bij die Neanderthal mens
stilstaan. Anthropologen geloven, dat hij
heel groot was, dat hij gebogen dijbenen
had en een gezicht zonder kin en dat
dit veel op een aap geleek. Zijn stoffe
lijke resten en de werktuigen, die hij ge
bruikte, zijn teruggevonden in 50.000 jaar
oude aardlagen dn Kroatië, Engeland,
Frankrijk, Malta, Italië en Palestina.
Die van een mensensoort; die veel moet
hebben geleken op de Neanderthaimens
zijn gevpnden in Chipa, £erwijl anthropo
logen in £uid-Afrii«a de resten hebben
gevonden van een reus, die allerlei ken
merken met de gorilla gemeen moet heb
ben gehad, maar wiens tanden goed ont
wikkeld wflren. De Neanderthaimens had
een goed versland, want de capaciteit
van zijn échedel, 1450 kubieke cm, was
beter ontwrkkeld dart van menig onzer
tijdgenoten. Maar wat voetdfe die oude
voorvader van ons uit voor hij van de
aardbol verdween, als hij daarvan ten
minste inderdaad verdwenen i$?
Aan hem daeken wij het ontstaan van
de maatschappij, want zelfs de jacht
moest worden georganiseerd, evenals het
begin van de handel (de overblijfselen
van zijn werkkamers en winkels zijn ook
ontdekt). Hij hield er reeds een gods
dienst op na en begroef het hoofd uit
pure devotie. Een Amerikaans deskundige
Rusland Franco's eerste klant
Kwikzilver is een kostbaar metaal, dat
op betrekkelijk weinig plaatsen gevonden
wordt. In Europa zijn het vooral Italië en
Spanje, waar ziéh .sinds onheuglijke tijden
beroemde en beruchte kwikzilvermijnen
bevinden. Het kwikerts is n.l. een giftige
stof en het is dan ook geen wonder, dat
men de arbeid in die mijnen bij voorkeur
door gevaqgftnen heeft faten verrichten.
Voor de niesten van hert stond het ge
lijk met een aoodvonnis.
Door deze'vorm van explpitatie hadden
Italië en Spanje vrijwel een monopolie
van de winning van dit kostbare metaal
•n sinds 1928 vormden beide landen een
kwikzilverkartel, dat de internationale
markt beheerste en de prijzen vaststelde.
Thans is dat kartel uiteengevallen, door
dat tussen beide landen concurtentle-oor-
log is ujtgebroken. Eerst werkte Italië
Spanje uit de markt en thans is het
Spanje, dat kwik levert voor prijzen,
kunnen
waartegen de Italianen het niet
volhouden.
De oorzaak daarvan ls, dat in de jong
ste wereldoorlog Amerika van zijn Spaan
se pn Italiaanse kwikzilverleveranciers
was afgesneden. In de Verenigde Staten
zelf en in Mexico werden toen kwikzilver
mijnen geopend, die met moderne installa
ties werken, doch die mede door een
goede bescherming van de arbeiders veel
duurder jTroduceerden dan de Zuid-Euro-
pese mijnen. Terwijl het kartel na 1945
kwik leverde voor 70 dollar per fles (van
34.5 kg inhoud) moest het Amerikaanse
kwik 100 dollar per fles kosten. Toch
Werkten de Amerikaanse mijnen door. om
dat de. regering er nu eenmaal veel geld
aan gespendeerd had om ze in exploitatie
te brengen en omdat de Ver. Staten grote
voorraden kwdc wilden vormen. Kwik is
n.l. onmisbaar bij de munitie-fabricage.
Daardoor konden de Spanjaarden en
Italianen ondanks hun lagere prijzen niet
genoeg verkopen én hoopten de voorraden
zich op. Eerst waren het de Italianen, die
met hun kwik bleven zitten, doch tenslotte
gelukte het hun om behandeld te worden
als voorkeurland, daar zij lid waren van
de Marshall-organisatie. De Spanjaarden
hebben daarop thans geantwoord met de.
kwikprijs te verlagen tot 47 dollar per
fles waarvoor geen enkel ander land kan
leveren. Hef gevolg is geweest, dat het
Spaans-Italiaanse kartel uiteenviel. En de
eerste klant van hel Spanje van Franco
was Rusland, welk land onlangs 40.000
flessen besteld mojt hebben. Het ls een
tare wereld!
T dat de Neanderthaimens
de mythen heèft uitgevonden. Hij moet
gedwongen zijn geweest in holen te leven
,®r dfe «teeds dreigend, aanstormende
gletschers en ook om zich tegen de kou
te beschermen.
Hoe het zij, een feit blijft het, dat de
mens geen 5.000 en ook geen 20.000 jaar
oud is. De Franse archaeoloog Lantier
gelooft, dat de oude palaeolitische tijd,
toen de eerste werktuigen werden ge
maakt. tenminste 550.000 jaar teruggaat.
Onze Amerikaanse student moet zich du«
hoe langer hoe meer ontmoedigd gevoe
len. Hij moet diep onder de indruk zijn
van het feit, dat hij, 600.000 jaar na dato,
xiog niet veel v.erder is gekomen mét zijn
penseel dan de tovenaars van de Dor-
dogne 600.000 jaar geleden.
Tal van geleerden zullen hem échter
verzekeren, dat een dergelijke ontmoedi
ging geen zin heeft. Om dit te bewijzen
geeft de archaeoloog Lantier het volgen
de kroniek je: Vroeg 'palaeolitische tijd
550.000 tot 15.000 v. Chr Iaat palaeolitische
tijd 15.000 tot 4 000 v. Chr.; Neolitische
tijd, daarin de eerste beschavingsvormen
zich voordeden. 4.000 tot 2.000 v. Chr.
En hieruit blijkt, dat de geschiedenis
steeds vlugger gaat- De m?ns heeft 50
eeuwen nodig gphad om da gesproken
taal en def landbouw te ontdekken. Ter
wijl de ontwikkeling v^n bijna alle vor
men van kunst en de bouw van woningen
aap de meeroevers in de tijd van enkele
duizenden jaren hebben plaats gehad, het
bouwen van de Pyramiden kostte slechts»
enkele eeuwen.
Elke eeuw deed een klóekere stap naar
de wereldverovering en in de tijd van
enkele tientallen jaren &aat deze ver
overingspoging zo snel, dat wij er bang
van worden. Onze vrees komt niet voort
uit jiet feit, dat de mensheid nog jong is,
maar iflt het feit, dat onze vooruitgang
hoe langer hoe,sneller geschiedt.
Toch had onze Amerikaanse schilder
het wel e^n beetje bij het rechtïf eind,
want de mensheid heëft het stadium,
waarin ze in kelders leefde, nog niet geX
.heel verlaten. De Engelse schrijver
Bux],ey drukt^ het zo uit„ dat onzfe ge-
erfde beschaving nog geen 'tijd heeft ge
had zlcH volkomen in te burgeren. Onze
vorige erfelijke belasting uitte zich in
oorlogep en revoluties, dié" het erfdeel
waren van ons Neanderthal verleden.
Maar het feit, dat de beschaving zo jong
ls, is bemoedigend voor de toekomst.
Het verhaal gaat. dat toen men Frédérlc
Joliot-Curle vertelde van de eerste atoom
splitsing, hij moet hebben uitgeroepen:
„Eindelijk begint de rrifcns zich dus los te
maken van de prse-historische tijd". Ver
moedelijk zweelde hem de versnelling
v&n de wetenschappelijke vooruitgang
voor ogen, welke er toé zal leiden, dat
wij ten slotte het heelal beheersen en mis
schien wel onszelf. Misschien dacht hij
er ook aan, dat de mensheid niet langer
kan leven zonder het collectieve bewust
zijn en dat de mensheid, uit vrees of uit
hoop, zich in ieder geyal tot een collecti
viteit moet verenigen.
Daarom moet men de Amerikaanse stu
dent geruststellen, want hij is niet de'
machteloze erfgenaam van een vergeefs
en te ver verleden. Laat hij bij deze
ochtendschemering der beschaving -aan
het werk gaan. Laat hem te voorschijn
komen uit die geheimzinnige grotten enj
dromen van de overwinningen, welke In
de honderdste eeuw. van onze era kunnei
worden, behaald.
Kerkrade roept rattenvanger
te hulp
De in het centrum van Kerkrade ge
legen Einderstraat hééft te kampen met
een rattenplaag. Jaren lang hebben de
bewoners van deze straat, daarbij ge
holpen door gemeentepersonee), getracht
het ongedierte de baas te worden. Er
kwartien echter steeds meer ratten. Ten
einde raad heeft het gemeeutebeetuur
van Kerkrade thans de hulp ingeroepen
van een Maastrichtenaar, de heer J.
Olieschlager, die bekend sfaat als de
„rattenvanger van Cauberg". Deze zal
dezer dagen trachten de Kerkraadse
ratten" t< verschalken.
Bijna 20 milliard dollar
vpor America's defensie
De commissie voor de toewijzingen van
het Amerikaanse Huis van afgevaardig
den bestudeert thans een verzoek Van de
regering om 19.800.000.000 dollar ter be
schikking te stellen voor, uitgaven voor
de landsverdediging. Onder dit bedrag
zijn de gelden inbegrepen, die zullen wor
den gebruikt voor atoomkracht-onder
zoekingen, doch de kosten voor de Ameri
kaanse militaire, hulpverlening aan de
staten-ondertekenaren van het^tlantische
Pact vallen er buiten. -%
JL Smit en Co's Internationale Sleep
dienst heeft aan J. K. Smit's Scheeps
werven N.V., te Kinderdijk, opdratht ge
geven tot de bouw van een zeesleepboot
hoofdafmetingen 45 x 8 80 m welke
de naam Oceaan zal dragen.
De Oceaan wordt uitgerust met een en-
kelwerkende zes-cylinder viertakt SMIT-
M A.N. hoofdmotor van 2000 I.P.K., welke
door J. K. Smit'a Scheepswerven zal
worden gebouwd.
Bij de zeer, uitgebreide uitrusting voor
aleepwerk op lange afstand zal onder.meer
een zware bergingspomp en een water
kanon voor brandbestrijding worden aan
gebracht De Oceaan zal in de zomer van
1951 in dienst worden gesteld.
„Klinkt helder op gebeeld
houwde sonnetten
Ter feestelijke herdenking van het 173-
jarige bestaan van de Maatschappij der
Nederlandse Letterkunde, looft het be
stuur een «om van 300 uit voor het
beste Nederlandse sonnet, dat voor 28
Mei 1950 onder pseudoniem bij secretaris,
de heer F. P. Huygens, Duinrell 1, Was
senaar. binnenkomt. De mededinging staat
open voor iedereen-
De beslissing wordt bekendgemaakt op
tfe jaarvergadering van 21 Juni.
Meer dan *ijf millioen brfeven en per
soonlijke stukken, die door wijlen presi
dent Franklin Roosevelt werdén bewaard,
staan van heden af tér beschikking van
geschiedkundigen en deskundigen, die ze
willen raadplegen. In Hyde Park, de yoor-
maUge residentie y»n Rooaeveit, thans
eigendom van.de staat waar de documen
ten zich bevinden, is door mevrouw Roo
sevelt na een korte plechtigheid het ar
chief van haar overleden echtgenoot open
gesteld. Het omvat ongeveer 85' van alle
brieven en polUieke documenten, die door
de president werden bewaard. De rest zal
pas over 25 jaren aan de openbaarheid
worden prijsgegeven.
De D.U.W. mag geen arbeiders
aantrekken
Over de lonen bij de D.U.W. is herhaal
delijk met vertegenwoordigers van de
Raad van Vakcentralen overleg gepleegd.
De minister van Sociale Zaken heeft zich
daarbij steeds op het standpunt gesteld,
aldus wordt aan de Eerste Kamar meege
deeld. dat de lonen bij de D.U.W, die van
het vrije bedrijf dienen te volgen, doch
deze niet te boven mogen gaan. De
D.U.W.-lonen houden niet slechts verband
met het landbouwloon, maar evenzeer
met die van grondwerk in het vrije bé-
drijf. Het is niet mogelijk dit verband ten
gunste van het D.U.W.-loon te wijzigen,
aangezien hierdoor de moeilijkheden,
welke particuliere werkgevers en ge
westelijke arbeidsbureau* reeds thans
herhaaldelijk ondervinden, omdat som
mige arbeiders liever bij de D.U.W. wer
ken dan in het vrije bedrijf, slechts zou
den
De betekenis van de burgerluchtvaart voor de maatschappij
De burgerluchtvaart vormt een onmis
bare factoF in de samenleving, hoe
wel zij nog maar een dertig jaar geleden
voor het eerst een taak in het verkeer
te vervullen kreeg. Deze taak aanvan
kelijk nog bescheiden - werd .voort
durend groter, ondanks het feit, dat deze
uitbreiding op velerlei gebiea voor de
maatschappijen hoge kosten met zich
bracht en nog brengt. Thans, nu het
karakter van de luchtvaartmaatschappijen
veranderd is van éénmansbedrijfjes om
streeks 1920 tot de. ton- en passagiers
kilometers producerende „fabrieken" van
nu. zofeqtiet vliegtuig niet meer in de
huidlge^naatschappij zijn weg te denken,
ook al heeft de rentabiliteit van het
luchtverkeer tot op heden nog niet
overal dezelfde gunstige ontwikkeling
te zien gegeven.
De welvaart, van de wereld kan door
het vliegtuig in niet onbelangrijke mate
bevorderd worden en wel in de eerste
plaats, door het grote voordeel, de tijd
winst. Tijdwinst, die niet alleen wordt
bereikt door de grotere snelheid van het
transportmiddel, maar ook door de ge-
riitgere afhankelijkheid ten opzichte van
geografische obstakels. In de staat
Columbia b.v. zijn grote nieuwe gebieden
ontsloten door de luchtvaart. Het ver
anderen van muildierpaden in redelijke
autowegen over de Andes zou met enorme
fchkosten gepaard gaan. Vandaar dat
achter deze bergketens vliegvelden werr
den gebouwd, waardoor de mijnfyouw-
gebieden konden worden ontsloten. Aart
en afvoer geschiedt geheel door hét
vliegttUg.
Een ander voordeel voor de economie
is, dat de luchtvaart de mogelijkheid
biedt om het handelsvolume te doen
toenemen. Nieuwe, ruime markten ont
staan voor die goederen, waarbij het
tijdselement een belangrijke rol speelt.
Dit geldt voornamelijk voor bederfelijke
goederen als zacht fruit, snijbloemen,
verse vis, broedeieren en -kuikens en
andere levende dieren. Omdat b.v. snij
bloemen uit Nederland nu wel naar
Amerika kunnen worden vervoerd, stelt
het vliegtuig de verladers in staat om
met kracht op de Amerikaanse markt te
verschijnen.
Omdat het uitvalspercentage zeer klein
is zijn ook de kosten lager, zodat het
vliegtuig hier voor de verladers een
kostenbesparend element vormt. Voor de
gemeenschap in haar geheel betekent
deze verruiming van de handel een ver
groting van de deviezeninkomsten. Deze
verruiming ls dus direct ontstaan door de
luchtvaartmaatschappij.
Een ander kostenbesparend element
vormen de transitokosten. De luchtvaart
immers, ia niet op kusthavens aan
gewezen, de luchtvracht kan rechtstreeks
van het ene economische centrum naar
het andere worden gebracht, zodat hier
mee voor stukgoederen de transito-
functie gedeeltelijk wordt uitgeschakeld.
Bovendien kan de handelaar door snellere
levertijd kleinere voorraden aanhouden,
waardoor hij dus minder kapitaal hoeit
vast te zetten, terwijl vaak met kleinere
opslagruimte kan worden volstaan. Om
dat de korte credieten, die men in som
mige branches krijgt, zeer hoge rente
eisen, zal het duidelijk zijn, dat hierdoor
het snellere vervoer grote bedragen
kunnen worden bespaard. Bij een
levering van een millioen gulden b.r.
betekent één maand kortere relsduür tyj
5rente een besparing van circa 4.150
gulden.
Belangrijk is ook, dat de verzekerings-
J-* premies bij de luchtvaart lager zijn
dan bij vrachtvervoer met andére tran
sportmiddelen. Dan is er nog de be
sparing op verpakking. Is over het al
gemeen stevige en zware verpakking
nodig, bij de luchtvaart kan deze veel
lichter en dus góedkoper zijn. Hoewel
de tarieven in de luchtvaart veelal hoger
liggen, makén deze belangrijke be-
sparipgen het in de meeste gevallen voor
de verlader toch voordeliger om door
de lucht te vervoeren. Daarnaast komt
nog, dat degene, die van luchtvervoer
gebruik maakt, eerder op de markt is en
daardoor zijd omzet kan stimuleren,
waardoor de omzetsnelheid van het geld
wordt vergroot en de rentelast hierdoor
verlaagd. Dit geldt vooral voor mode
artikelen. Bij luchtvrachtvervoer wordt
het r.isico van plotselinge waardedaling
door wijziging in de valutaverhouding
verminderd. Dit geldt ook voor het uit
vallen van vitale bedrijfsonderdelen,
zoals scheepsassen, etc., waardoor de zeer
hoge kosten, verbonden aan het stilleggen
van de gehele productie-eenheid aan
merkelijk worden gereduceerd. Dat het
zakenleven meer en meer de waarde van
het nieuwe vervoermiddel begint in te
zien, blijk! uit de vrachtcijfers van de
luchtvaartmaatschappijen, die ieder jaar
opnieuw een grote stijging vertonen.
Ook bij het reizigersverkeer heeft de
luchtvaart een eigen stimulerende wer
king. die het grootst is op de inter
continentale routes. Het is thans voor
grote bedrtjven mogelijk geworden het
persoonlijk contact met de buitenlandse
vestigingen of handelsrelaties veel-
vuldiger te doen plaats hebben. Duurdê.
vroeger een reis maanden, thans door
gebruikmaking van het vliegtuig vraagt
zulk een reis nog maar enkele weken,
waardoor de 'arbeidsprestaties van de
betrokkenen belangrijk worden verhoogd.
Ook voor de politieke contacten, die de
verschillende naties hebben, biedt ahet
vliegtvus door de snelle diensten, die het
bewijéT grote uitkomst.
Dat de luchtvaart het toerisme be
vordert, en hiermee een onzichtbare,
doch uiterst belangrijke import bewerk
stelligt,. blijkt wel uit het feit, dat door
de Amerikaanse reizigers in de jaren
1938 tot 1939 exclusief de scheepspassages
8 1.283,000.000 werden uitgegeven, terwijl
de waarde van de belangrijkste handels
artikelen, die de V.S. in dezelfde jaren
importeerden, „slechts" 776.000.000 bé-
droeg.
Bovenstaande voorbeelden, die nog met
vele anderen zijn aan te vullen, tonen
aan, dat de burgerluchtvaart, «Jjoewel
deze nog in het kostbare stadium van
ontwikkeling verkeert, zich een^eigenen
bijzonder kostbare plaats in onze samen
leving heeft veroverd.
D« wapanzendlngcn. Het Amerikaanse
ministerie vsn defensie heeft bekendge
maakt dat in de loop van de volgende week
zal worden begonnen met het verschepen van
Amerikaanse militaire uitrusting, bestemd
voor de grcyidstrijdkrachten vsn de staten-
- ondertekenaren van het Atlantische Pact.
Het heeft 2' jaar gek'
lioen brieven te atalagisecenRooaeveit
maakte «en afschrift van bijna iedere
brief, die hij schreef en ontving. Hij'had
zijn brieven voor publicatie gereed willeft
maken vóóp zijn dood.
Een brief van Roosevelt, geschreven vijf
jaar voordat de atoombom op Hirosjima
werd geworpen, was de eergte stap, die
leidde tot de dntaekking- van de atoorfi-
bom. 15 Juni 1940 schreef Rooseyelt ..na
melijk aan de Amerikaanse geleerde dr
Vannev$r Bush, dat hij hem had benoemd
tot voorzitter van de defensie-commissie
voor wetenschappelijk onderzoek: „Kort
geleden heb ik een speciale commissie in
gesteld ter bestudering van het moge""
verband tussen de» nationale defeosu
de jongste ontdekkingen op atoomgebied
in het bijzonder de splitsing van uranium,"
aldus deze brief. Roosevelt verzocht deze
speciale corhmissie rapport uit te bren
gen aan dr *Bush.
Bouwbedrijf als wapen
in overheidshand
YToor de tienduizenden mensendie
oj> een nieuwe woning zitten te
wachten, gaat hét bouwen nooit snel
genoeg. Het is begrijpelijk, dat zij
manen, dat de regering de bouwerij
veel harder moet aanzetten, maar mi
nister In 't Veld heeft al herhaaldelijk
gezegd, dat het forceren van het bouw
programma niet zonder bedenkingen
is. Walmeer toy op het ogenblik, alles
op alles zetten om zoveel mogelijk hui
zen te bouwen, dan zal dat in de eer
ste plaats de bouwkosten verhogen en
ten tweede het gevaar met zich mee
brengen, dat na een periode van grote
activiteit in het bouwvak massale
werkloosheid zal optreden.
Dat de bouwkosten verhoogd worden, is
toe te schrijven aan veu»4^11ende oor
zaken. Op het ogenbliW^fijn defttaterialen
nog heel duur, doch jtn de toekom\t wordt
daling verwacht. SUeeg de vraag Vu nog
door vergroting vin de bouwnijverheid,
dan zou wel eens rn plaats van prijsdaling
Tegelijk met het vliegtuig, wai
Amerikaanse hoge commissaris
uit Washington naar Frankfo
keerde, is het beroemde Mainz
teruggebracht, een van Duitsl
baarste cultuurschatten met e
van circa een millioen gulden,
boek uit 1457, het oudste vooi
kleurendruk, blijft tijdelijk
hoede van de Amerikaanse
missie, totdat het definitief aa
wordt teruggegeven. Het Mainl
ter werd waarschijnlijk gestole'
bergplaats van de bibliotheek te
waar het zich in de oorlog bevoi
handelskanalen kwam het op
wijze in de V.S. Het werd door d 'Ameri-
leljjke j kaanse regeringsautoriteiten in N w York
de en j
Het Psalter telt 175 bladzijddh, waar
van 121 bedrukt zijn, en is 40 bij 31 cen
timeter groot. Van het in drie «leuren op
perkament gedrpkte hoek (rdoti, blauw
^opieën.
McCloy
terug-
r Psalter
nds kost
n waarde
oge coin
Psal-
Nee, dit is geen nieuwe rondvaartboot, maar een politieposthuls van de Engelse
Rivier Politie, dat nagezien moet vwrden. Het posthuis (dat géén cellen „aan boord"
heeft) ligt seeds sinds 1898 aan de Waterloo Pier te Londen. Gedurende de tijd, dat
het 60 meter lange gevaarte onder handen wordt genomen, doet een oude spoorweg
wagon op een schuit dienst als plaatsvervangend rivierpolitieposthuis.
prijsstijging kunnen optreden. Bij het
bouwprogramma verdeeld over tien jaar
mag men daar tegenover rekenen, dat de
huizen langzamerhand goedkoper zullen
worden. Men vergete niet, dat de rege
ring bij de huidige bouwkosten een sub
sidie geeft om de huren toch betrekkelijk
laag te kunnen houden. Dat subsidie komt
uit 's Rijks kas en dus uit belastinggeld.
Versnelling van het bouwprogramma zou
daardoor de belastingen nogmaals zwaar
der maken.
Ook zou het opvoeren van de woning
productie aanleiding worden tot het be
talen van nog meer „zwarte lonen". In
het bouwvak worden nog altijd, evenala
in de metaalindustrie, de baksteenindus
trie en enkele andere beroepen, waar het
aan geschoolde krachten mankeert, op
grote schaal hogere lonen betaald dan vol
gens de C.A.O. geoorloofd is. Ook hier zou
het niet verstandig zijn de contróle op
de lonen maar op te heffen, omdat dien
tengevolge in allerlei andere beroepen
eveneens de drang naar loonsverhoging
der zou worden, aldus redeneert men
in regeringskringen.
Zo is het bijv. in de confectie-industrie
heel goed merkbaar, dat er in de dames-
confectie van de hogere prijsklasse, die
voor export bestemd is, vlot hoge lonen
worden betaald voor prima krachten.
Daardoor komt men bijv. in de tjricotage-
industrie, die goedkopere producten af
levert voor het binnenland, mensen te
kort. Naar wij vernemen is de vraag naar
geschoolde krachten bij de fijnere dames-
confectie-industrie in Amsterdam nog zo
groot, dat men daar nog ongeveer 2000
werkkrachten extra kan gebruiken. Dit
trekt niet alleen de beste werksters uit
andere industrieën weg, maar heeft ook
zijn invloed op arbeidsters van gemiddel
de kwaliteit.
Toch blijft het een vraag of het wel juist
ls de lonen zo kunstmatig in evenwicht
te honden. Wanneer men de bedrijven vrij
laat in het bepalen van het loon, zullen
aanvankelijk de industrieën, die "het het
beste kunnen betalen, een grote toeloop
krijgen. Daardoor ontstaat echter ook een
selectie en bovendien zal door het toe
nemende aanbod van arbeidskrachten het
loonpeil zich toch weer stabiliseren. Bij
de tegenwoordige regelingen is er een
Loon-Contróle Dienst nodig om d« werk
gevers in het gareel te houden.
Hoe dan ook, de overheid vreest een
nog groter opwaartse druk op de lonen,
wanneer het bouwbedrijf nog meer men
sen tekort zou komen.
De andere overweging van de regering
om te voorkomen, dat wij de kerkgelegen
heid in het bouwvak in enkele jaren van
geweldig snelle bouw zullen uitputten, ia
van minstens evenveel belang. Het bouw
bedrijf is een uitstekend wapen in de
hand van de overheid om bij afnemend*
werkgelegenheid de werkloosheid te be
strijden. In België doet men dit reeds, om
dat daar inderdaad de werkloosheid een
dreigende omvang begint aan te nemen.
Met het oog daarop is op de Belgische
begroting voor 1950 een bedrag van 3850
millioen francs uitgetrokken, dat ia drie
maal zoveel als in 1948. Met dit geld geeft
men aan hen. die een eigen huia willen
bouwen, credieten tot 90'van de atich-
tingskosten (voor een woning van nor
male omvang) en hét gevolg is, dat nu
massa s mensen aan het sparen zijn om
de '10V., die ze zelf bijeen moeten bren
gen, in handen te krijgen. Dit is voor een
arbeider ongeveer f 1500.—. De Bel
gische regering hoopt, dat dit bouwpro
gramma gecombineerd met de uitvoering
van grote bouwwerken voor regerings
rekening de.arbeidsgelegenheid belangrijk
zal doen stijgen. Het zal wel niet genoeg
zijn om de terugslag in de conjunctuur
te kunnen opvangen, maar het helpt na
tuurlijk wel.
Kennelijk wil minister In 't Veld even
eens een deel van de behoefte aan wo
ningbouw reserveren voor het geval, dat
ook bij ons de tijden slechter worden. Hij
wil niet alleen thans arbeidsgelegenheid
hebben voor iedere bouwvakarbeider,
maar die arbeidsgelegenheid zo goed mo
gelijk voor jarenlang zeker stellen.
De Haagsche Pos^ berekent, dat
de overheid door haar tegennatuurlijk be
lastingstelsel juist de meer gegoeden in
staat stelt om. op de keper beschouwd,
extra goedkoop te leven. Iemand, die
20.000 inkomen per jaar heeft en 1000
extra verdient, zal slechts een vermogens
waarde van 33T48-*overhouden, als hij dit
bedrag terzijde zou leggen om uit de in
komsten daarvan jaarlijks wederom 3'
rente te trekken. Van die extra 1000 in
komen neemt de fiscus eerst 480 weg,
blijft 520. Daarvan zou men ft 3* - 15.60
inkomen krijgen. Daarvan gaat echter af
ƒ2.60 vermogensbelasting en 7.5Ö IB. De
spaarder behoudt du» 5.50, wat, a 3*
gekapitaliseerd, een reële waarde heeft
van 183. Bespaart hij zijn* rente even
eens, dan is de reële waarde van die ren
te ook maar weer 18.3*/». De reële kapi-
taalswaarde wordt dus per saldo slechts
33,48 gld., namelijk 183 1000ste maal
183 1000ste van 1000 extra inkomen.
JJ il V€
Hij doét dus veel
'erstandiger de ƒ520
direct uit te geven. Andersgezegdde
s waarde van dit «eld is zo
de b o ns u m p t i e waarde
vermogei
gering,
dertig maal zo groot ls!
Anders belicht. Wij nemen aan, dat
iemand niet 20.000 inkomen 1000 per
jaar werkelijk overhoudt, na aftrek van
alle uitgaven inclusief die voor oude-
dagsverzorging. Wij hebben dan niet meer
té maken met de IB van zijn inkomen,
maar wel met zijn overgehouden 1000.
Het inkomen hiervan kan 30 zijn. Daar
van gaat at f 5 Vermogensbelasting en
14.40 IB. resteert dus 10.60 of, gekapi
taliseerd a 3'/i, een reële vermogens
waarde van 353. Blijft hij die 1000 ver
der beleggen, plus de rente daarvan, dan
wordt de reële vermogenswaarde van fcijn
besparing volgens gelijke redenering als
van Groot 124.60. zeg royaal 125, of
één achtste. Inplaats van dus die 1000
te besparen, kan hij ze veel beter
dadelijk uitgeven. Alles wat hij daarvoor
koopt, kost hem dus maar één %chtste.
Houdt hij dus b.v. 8000 over. en koopt
hij daarvoor een auto van 8000. dan
kost die hem, als tweemaal twee vier is
en blijft, mpar 1000. Eigenlijk nog veel
minder, want bij besparing van 8000
komt een nóg sterkere progressie in wér
king.
De minder gezegenden zijn er er
ger aan toe. De boer b.v. mag zijn
aardappelen niet onmiddetthk aan een
particulier verkopen. Hij W||t ze aan
een of ander bedrijfschap^ afleveren,
en dan komen ze met heel wat
extra kosten via de winkelier bij de con
sument terecht. Voor deze en tal van an
dere artikelen gel„dt dus een soort van
gedwongen winkelnering, wat
in apdere vorm bij de wgt verboden is.
De boer moet op gelijkerwijze ook al zijn
melk afleveren, en rmig zelf geen boter
meer maken. De alopde karnen staan dus
op zolder, en de arme consument komt er
bekaaid af. Ais hij zich „verdelgt" door
de boer op te gaan, is hij een misdadiger,
en komt in het gevang. Het is duidelijk,
dat de veelgeroemde publiekrechtelijke
bedrijfsorganisatie één gigantische ge
dwongen winkelnering is Zelfs zij, die
daardoor groepsgewijs begunstigd worden,
schieten er niets mede op. Want t.o.v.
andere groepen zijn z ij weer de consu
menten en worden dus ook op hun beurt
gesneden. Het huidige streven om de be
lastingdruk op de vertering (inkomsten
besteding heet dat deftig in tegenstelling
tot verwerving) te verzwaren, brengt juist
het minst draagkrachtige deel der con
sumenten in steeds ongunstiger positie.
In Stalin", een district van Moskou,
hebben ftlle kiesgerechtigden deelgeno
men aan de Russische verkiezingen voor
de Opperste Sowjet. Het is. meent de
Nwe Courant, jammer, dat bij verkiezin
gen niet een deelneming van lül of 150
pCt. mogelijk is. want dan zou dit in „Sta-
Ün" zeker zijn gebeurd. Nu moet maar
schalk Stalin genoegen nemen met maar*
100 pCt. Het is nog een wonder, dat ieder
een in staat was naar het stemlokaal te
gaan en niemand overleden of ziek was,
waardoor dit prachtige succes bereikt kon
worden. Of is men met de stembus van
ziekbed tot ziekbed gegaan om het zó ver
te brengen? Ook voor koortsigen is het
stemmen niet moeilijk in de S.U. Er is
slechts één lijst met de candidaten van
de communistische partij en met de na
men van partijlozen, waarop bovenaan in
Stalin" natuurlijk Stalin staat. Wanneer
men vóór wil stemmen doet men het bil
jet zonder meer in de stembus en wanneer
men tegen hj. haalt meneerst een streep
door de namen van de cadidaten. Vóór
b^ekent een vertrouwensvotum voor
Stalin's-régime. Het is zó eenvoulig, ook
voor de zieken.
Verkiezingsdag is in de S.U. een grote
feestdag. Overal worden volksfeesten ge
houden, populaire muziek klinkt door de
straten, portretten en leuzen van de par
tijleider» versieren de huizen en gebou
wen en de mensen trekken hun beste pak
aan.
Deze bespotting van verkiezingen en
democratie is op zichzelf niet belangrijk.
Maar de Russische leiders maken van dit
volksfeest \evens gebruik om verkiezings-
redevoeringen te houden.
Vrede was ditmaal het grote buiten
landse programma-punt. De S.U. is niet
bang voor oorlog en zij wil de vrede te
gen het buitenlands imperialisme verde
digen. Maar. zo zei Malenkof, „de S.U.
zou de hoop op wereldvrede niet opgeven
en zij was bereid deel te nemen aan Iede
re. eerlijke internationale poging om deze
te verzekeren." Ook Molotof weidde hier
over uit en hij herhaalde de Leninistlsche-
Stalinistische stelling, dat kapitalisme en
communisme in vreedzame concurrentie
naast elkaar kunnen leven. De grote
vijand van de vrede was volgens hem het
imperialisme. Enkelen zullen door deze
verklaringen wel velward zijn. want in
het verkiezingsprogramma hadden zij kun
nen lezen, dat Lenin en Stalin tevens heb
ben gezegd, dat zolang de kapitalistische
wereld bestaat, de dreiging van een im
perialistische aanval op de S.U. ook be
staat. zodat de partij ziek ten doel stedt de
gewapende Russische macht te versterken.
Het is goed. dat men in het Westen zich
door deze opvattingen niet laat verwarren.
Neen modeshows in Hotel des Inde»
CsGravenhage) zijn voor mij. zegt Hendrik
Hagenaars Hoek in de Nwe Courant,
heer van standing, niet weggelegd, want
lag ik niet. dat het zo goed, om niet te
zeggen zo heerlijk was. dat er even gebot
toilet was gemaakt, óók door de heren? En
zag ik er niet een prettig plaatje bij van
een heer in rok?
Men moet he» zonder mij stellen, want
bij Jove. de vijand heeft mijn rok verduis-
teremaand en de vriend, die Lieftinck
heet. verhindert mij zulk «en prachtig
kledingstuk aan te schaffen. Gekheid i«
gekheid, maar die na-vordering is dat
niet.
En die rok van mij wès zo mooi.
Even uit de mode, want Hendrik Senior
had hem nog gedragen, doch van eèn
voortreffelijke distinctie: niemand zou mij
van een ober hebben kunnen onderschei
den.
Ik heb er vijfmaal examen Ih gedaan:
twee keer candidaats en driemaal docto
raal. Zo was hij het zwart en witté sym
bool van nederlaag op nederlaag, doch
uiteindelijke victorie niettemin en sinds
dien omhulde hij in twintig jaren nog
driemaal mijn ree-ranke leden.
Ik was aan dat machtige kledingstuk
gehecht en welke kellner in Berlijn of
Dusseldorf zou hem nu dragen?
Nu zijn er lieden, die mij zeggen: huur
er een. Hendrik, die zijn goed en rein en
best-passend, maar ziet ge: ik ben zulk
een ouderwets man en geen pronker met
andermans kleren en veren. Bovendie;
zou ik zo'n hele modeshow lang met
schrikachtige gedachte hebben
lopen dat alle ambassadeurs en legatie
raden ter plaatse elkaar-aanstootten en
zegden: „Kijk die man daar eens! een
héér kunt ge hem niet noemen, want hij
draagt andermans kleren" en dat min
derwaardigheidscomplex van mij is tóch
al lang niet leuk 'meer.
Neen. mijn geliefden, voor Uw Hen
drik geen modeshow.
Hij marcheerde in^het leger der grauw*
naamlozen, die hefc hemd nader is dan
dt rok.
rondge-^
DAG 21 MAART 1950.
GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAGINA 3
(Speciale reportage)
EN rutm twee maanden geleden Gustav Krupp von Bohlen und Hatbach over
leed, lag zijn stoffelijk overschot niet opgebcuird in de vitla Hügel te Essen, het
eisachtige huis, dat in 1872 een jaar na de Frans-Duitse oorlog, toaarin Krupps
onnen mede de overwinning hadden berpchten) eigepdom uierd van de familie.
nt zoals men weet staat de villa, evenals de fabrieken van Krupp, onder het
ag van de geallieerden.
oen wij Essen bezochten waren wij nieuwsgierig naar het lot van deze pomjjeuze
Ia vanwaar men een prachtig gezicht heeft over de Baldeney-See. Huisbewaarder
hrmann. die reeds 42 jaar de familie Krupp heeft gediend, was echter niet bereid
veel te vertellen. Niettemin stond hij ons toe, voor zover dat in verband met de
kzaamheden mogelijk was, het paleis van Krupp. waar keizers, koningen, prinsen,
lomaten, kooplieden en industriëlen uit alle landen te gast waren, te bezichtigen.
«dereen, die de fabrie-
van Krupp Indertijd
tchtigde en orders in
portefeuille had, maakte
villa zijn opwach-
en deze bezoeken
«len .drukker naarmate
waarschijnlijk werd
de kanonnen spoedig
den spreken Het proto-
was er verantwoordelijk
dat Iedere gast een
mer kreeg, die in over
stemming was met zUn
ardlghetd Voor gasten
het Verre Oosten was
een Japanse kamer en
Chinese kamer, en het
rblljf, waar eenmaal kei-
Wilhelm II logeerde,
.1 hij aanwezig was bij
bruiloft van Gustav von
hlen und Halbach en
rtha Krupp, wordt nu de
eizerskamer" genoemd,
het grote gebouw, dat
lehonderd kamers en
rscheidene zalen omvat,
j de laatste tijd de kan
en gevestigd van de
mbined Coal Controll
oup, die weldra zal wor-
n opgeheven. Maar van het werk ln die
ntbren merkt men weinig als men de
orme ontvangzaal binnentreedt, waar
ntailen schilderijen hangen. Eén er van
waart de herinnering aan veldmaar-
halk Von Hindenburg, met wie men op
la Hügel zeer bevAid was. Zijn ge-
iWerd portret haflP onmiddellijk bij
ingang. De familie Krupp is hier vele
'en vertegenwoordigd. Op een schilderij
van ziet men het gehele gezin, be
ende uit de ouders en voorts de kinde-
Alfred, die nu in de gevangenis van
ndstaerg het vonnis van een Amerikaans
PjÉlitair gerechtshof uitzit, zijn beide
pwoers Klaus en Edgar, die gesneuveld
in, Eerthold, die zich op vrije voeten
Jmvindt en zijn twee zusters. De souvenir-
Bgers hebben in dit huis heel wat van
jifim gading kunnen vinden, maar op onze
Slaag of er veel is gestolen, krijgen we
$en regelrecht antwoord. Indertdaad heb-
ben enkelen de verleiding niet kunnen
«erstaan. Uit de bibliotheek, die 35.000
boeken telt. is een der eerste drukken
n Dickens' David Copperfield meege-
men. Een Engelsman, die op de villa
s gestatlonneerd, trachtte een partijtje
tgerei mee te nemen, maar toen hij
Hoek van Holland op de boot wilde
ppen, vond de douane de lepels en
rken met het embleem van Krupp.
Geen vijanden
I fin de bibliotheek hebben thans de ge
leerde officieren de „mess" ingericht,
bovenzaal is met behulp van houten
otten ingericht tot kantoorruimte. In
grote ^ptzaal, die plaats bood aan vele
"ten, is de enorme tafel, waarop kost-
re serviezen prijkten, vervangen door
n aantal kleinere.
In slechts één verblijf zijn de werk
zaamheden niet veranderd. Dat is de keu
ken, die voor massa-productie is ingericht
en die nu uitstekend dienst kan doen, al
ls de aard der spijzen veranderd. Huls
bewaarder Dohrmann, die nog met sterke
banden aan de familie Krupp is verbon-
De achterzijde van Villa Hügel te Essen
den, ia blij de geallieerden als huurder»
te hebben. De villa is namelijk een bezit,
dat afzonderlijk wordt bestuurd Daartoe
behoren de stallen, tuinen, bossen, een
wasserij en een garage Een staf van 250
man personeel onderhoudt het bezit zorg
vuldig.
Dohrmann, van wiens adviezen de huldig*
bewoners vaak gebruik maken, houdt de
Inventaris goed bij elkaar en daarbij kan
hij op de steun der geallieerden rekenen.
De laatsten staan trouwens op de Hügel
niet als vijanden aangeschreven Dat bleek
wel uit het feit. dat toen de Britse lei-
der van de C.C.C.G., de heer Collins, die
sedert 1945 op de villa heeft gewerkt en
veel heeft gedaan voor de wederopbouw
der kolenmijnen in het Roergebied, naar
Engeland terugkeerde, hij een treffende
hulde van de Duitse mijnwerkers in ont
vangst had te nemen. Een mijnwerkers
kapel had zich namelijk op het station van
Emmerik, waar Collina passeerde, opge
steld en blies vrolijke wijsjes toen de
Brit naar Hoek van Holland vertrok.
i kerkdienst ln een dorpje bfj
(Italië), kreeg de 23-jarige Mario
plotseling een aanval van waanzin,
trok een dolk en begon daarmede ln
wilde we» om zich heen te steken,
meisje kreeg een steek ln de borst,
zij ter plaatse overleed, acht
kerkgangers werden ernstig ge-
Terwijl Gurino. zijn dolk zwapiend
het kerkgebouw rende, verspreidden
kerkgangers zich in paniek. Buiten het
gebouw gekomen vermdnden zij zich
wel. Een aantal hunner drong het
lebouw weer binnen en wist Gurino
overmannen.
politie wist te beletten dat Gurino
gelyncht. Hij ls ter observatie in het
lijk krankzinnigengesticht opge-
Britse kringen te Lake Success is
klaard, dat Engeland een vergeefse
ufl 1hJee't Eedaan de impasse in de
mgneidsraad over de vertegenwoor-
ng van China te verbreken. Na over-
met de Amerikaanse afgevaardigde
ft de Britse vertegenwoordiger bij de
Hgheidsraad, Sir Terence Shone, de
«vaardigden van Ecuador, Egypte en
a verzocht de toelating van een ver-
enwoordiger van het communistische
i\a in de Raad te steunen, zonder eerst
regering te Peking te erkennen. Geen
drie landen was echter bereid op het
tse voorstel ln te gaan. Sir Terence zou
instructie van Bevin hebben gehan-
d.
Proefneming met
waterstofbom
April zullen Amerikaanse deskundi-
op de atol Enlwetok. in de Stille
Proefnemingen doen met een
jrstofbom. zo wordt in doorgaans goed-
llchte kringen vernomen. De wöter-
om zou ongeveer vijftig maal zo sterk
als de atoombommen, die thans in de
enlgde Staten geproduceerd worden.
est-Duitsfand geniet van
anti-Britse nazifilm
verzwakte versie van de anti-
nazifilm Titanic trekt op het
blik in de Westdultse bioscopen zeer
toeschouwers. Deze film werd Jn 1943
aet van Goebbels door Herbert Selpin
aakt. Volgen» Duitse bronnen is Selpin
r door de Gestapo gearresteerd. Hij
zich in zijn cel op. Toen de oorlog
open was, verboden de geallieerden
In zijn eerste persconferentie heeft de
nieuwe Finse premier. Kekkonen, ver
klaard, dat zijn coalitieregering goede
vooruitzichten heeft op het herstellen van
de Fins-Russische betrekkingen op basis
van wederzijds vertrouwen. Niet minder
dan zes ministers, zo zei hij. zijn bestuurs
lid van de vereniging Finland—Sowjet-
Unie.
De eerste taak van de nieuwe Finse re
gering is de beantwoording van de Sow-
jet-Russische nota waarin Finland ervan
beschuldigd wordt geen Sowjet-Russische
oorlogsmisdadigers te willen uitleveren.
Chinese communisten beletten
vertrek van Amerikanen
Het Amerikaanse departement van bui
tenlandse zaken heeft verklaard, dat de
Chinese communisten een massale
evacuatie van Amerikanen uit China heb
ben belet door op het laatste ogenblik 'e
weegeren aan twee Amerikaanse schepen
toestemming te geven voor het binnen
varen van de haven van Sjanghai. De
plaatselijke Amerikaanse vertegenwoordi
gers is verzocht bij de Chinese autoritei
ten aan te dringen op herziening van het
Bijna 2.000 buitenlanders, onder wie 310
Amerikanen, waren van plan geweest
China gisteravond te verlaten.
Twee maanden geleden heeft de Ameri
kaanse regering al haar diplomaten en
consulaire ambtenaren opdracht gegeven
China te verlaten.
Driemanschap van kardinalen
Volgen» mededeling uit betrouwbare
bron bestaat de mogelijkheid, dat de Pau»
in Mei aanstaande een driemanschap van
nieuwe kardinalen zal benoemen, dat. on
der de leiding van de Paus. aan het hoofd
zou komen te staan van het Interne be
stuur van de kerk. 20wel als van de bui
tenlandse betrekkingen van het Vaticaan.
Naar verluidt zou de voornaamste van
het driemanschap worden de 59-jarige
mgr Alfredo Ottavlanl. assessor van de
congregatie van het Heilig Officie. Hij zou
alle bestuursaangelegenheden van de Va
ticaanse staat en van de congregaties, die
de Curia Romana vormen, moeten coör
dineren en in het algemeen moeten toe
zien op de buitenlandse politiek van het
Vaticaan.
De twee andere leden van het drieman
schap zouden meer in het bijzonder de
kwesteis van buitenlandse betrekkingen en
de diplomatieke aangelegenheden voor
hun rekening moeten nemen.
Verder neemt men aan. dat de Paus in
het volgend jaar het college van kardina
len zal uitbreiden van zeventig tot hon
derd leden. Dit zou de mogelijkheid ®ch®P"
pen tot ruimere vertegenwoordiging in het
college van de niet-Europese landen.
Engeland wil uitsluitend als
geldschieter optreden
Engeland zal vandaag aan de Organisatie
voor Europese Economische Samenwerking
te Parijs, naar de financiële correspon
dent van Reuter meldt, een voorstel doen
toekomen, om toe te treden tot de voor
gestelde Europese betalingsunie uitslui
tend als geldschieter. Van de zijde van
het Engelse ministerie van financiën werd
vernomen, dat deze belangrijke concessie,
waarbij Engeland zich verplicht zelf geen
gelden van het fonds der unie té lenen,
gedaan zal worden op voorwaarde, dat
bepaalde noodzakelijke aanpassingen ge
schieden in verband met de internationale
positie van het pond sterling. Engeland
aanvaardt de doelstellingen der betalings
unie en is bereid zijn volle aandeel bij te
dragen tot het bereiken daarvan. Het is
echter van mening, dat zeer technische
regelingen nodig zijn ln verband met de
speciale positie van het pond sterling.
(Van onze Londense correspondent)
TNRIE JAAR lang hebben tien jonge Engelsen en een Zuid-Afrikaan een volkomen
van de buitenwereld afgesloten bestaan geleid op het desolate Stoninaton-eiland
in het Zuidpoolgebied, geheel door pakijs omringd, oft als het dooide, door storm
achtige met ijsschotsen overdekte zeeën. Het was hun taak dit gebied in kaart te
brengen, de bodemgesteldheid te onderzoeken, biologische studies te maken, alsmede^
meteorologische gegevens te verzamelen. Te voet en per hondenslede verrichtten zij
hun moeizame arbeid. Aan hun karakter en uithoudingsvermogen werden door de
harde omstandigheden de hoogste eisen gesteld. Het begon er lelijk voor deze groep
geleerden uit te zien, toen vorige zomer het bevoorradingsschip John Biscoe, dat elk
jaar deze basis van vost, levensmiddelen en andere benodigdheden vnorzao. niet in
staat bleek dobr het ijs heen te dringen. Er bestond echter geen ogenblikkelijk gebrek
aan voedsel en brandstofv want er waren grote reserve-voorraden aangelegd jjfior
een eventuele noodtoestand. Er was daarom ruimschoots voldoende voor nog een
extra-jaar. Men paste zich dan ook spoedig aan de nieuwe situatie aan en prepareerde
het werk voor het komende jaar tn alle gemoedsrust. Inderdaad konden de prestaties,
die in de periode, dat nieuwe aanvoer achterwege bleef, werden verricht, de verge
lijking met de arbeid uit de eerste jaren glansrijk doorstaan.
Lange sledetochten stelden de geologen
en landmeters ln staat hun kennis van
het gebied te verrijken en enige belang
wekkende ontdekkingen te doen. Eén der
reizen, ondernomen door de leider dr V.
E. Fuchs en een assistent duurde bijna
drie maanden. Zij legden toen een afstantf
van meer dan 1500 km af. De vervelihg
in het Ingevroren kamp werd gedood door
hard werk en allerlei initiatief. Eén der
mapnen maakte b.v. vërjaardagsgesthen-
ken. zoals sigarettenhouders. gecombi
neerd met lucifersdoos. Drie van de groep,
die thans per vliegtuig in Londen arri
veerden. vertelden, dat ze genoeg te eten
en te dringen hadden gehad. Zij hadden
allerlei spelletjes gedaan om de moed er
in te houden, maar soms werd het hun
te machtig en reikhalzend zagen, ze uit
naar de verlossing. Eén van het gezel
schap verklaarde, dat hij het niet erg
zou vinden om weer naar het Poolgebied
terug te keren, maar de anderen waren
niet zo zeker van hun zaak Ze wilden
voorlopig alleen maar aan vacantie
denken.
Natuurlijk hebben de Poolondertoekers
talrUke avonturen beleefd. Twee van de
expeditieleden verhaalden, hoe ze met
een klein bootje drie uur lang tusaen
rPWAALF JAAR is het geleden, dat
-t- Mustapha Kemal Pasje, de man, die
de moderne Turkse Republiek grondvestte,
de moderne Turkse Republiek grondvestte,
is overleden, maar voor iedere Turkse
jongen en voor iedere Turkse man, om
van Turkse vrouwen en meisjes niet te
spreken, ls hij nog steeds het ideaal. Kemal
was een soldaat in hart en nieren» Hij
stampte een leger te voorschijn uit half
verhongerde dorpen en toverde munitie
voor de dag uit kale heuvels. Hiermede
versloeg hij de Grieken, die gewapend en
gesteund werden door de geallieerden.
Zo maakte hij meteen een eind aan de
plannen van Lloyd George en Clemen-
ceau om Turkije te verwoeste^.
De nieuwe Republiek triomfeerde, waar
het oude Sultanaat had gefaald, Een
kwart eeuw lang bleef de Republiek met
zijn hoofdstad Ankara, eerst onder Ata-
turK en later onder zijn opvolger InÖnü,
volkomen geïsoleerd vah het Westen.
Ataturk wilde niets te danken hebben
aan een Europa, dat zijn land had willen
ontbinden. Hij alleen had het van onder
gang kunnen redden en zijns inziens moest
Turkije op eigen kracht evolueren van
dictatorschap naar democratie.
De tweede wereldoorlog leerde echter
Kemals opvolger maar als ervaren
staatsman wist hij dit misschien reeds
lang dat met een variant op een
Bijbelwoord, het niet goed is, dat een
land alleen sta... Het tegenwoordige
Turkije zoekt dan ook voortdurend meer
toenadering tot Europa en Amerika. Dit
belet echter niet. dat de geesf van Ata
turk de mensen nog beheerst, zoals zijn
ruiterstandbeeld de hoofdstad Ankara,
welke hij bouwde. Het pleit voor zijn
populariteit, dat de bewoners van Ankara
de naam van de hoofdstraat, waar het
standbeeld staat, eigenlijk nooit noemen.
Ze plegen te zemen: „Goed. laten wij
elkaar ontmoeten bij de paardenstaart!"
of ze zeggen „In de paardenstaart", als ze
de hoofdstraat bedoelen.
Dromen van goud
Ondanks de verbazingwekkende voor
uitgang op het gebied van landbouw,
Onze correspondent te Djakarta seint:
.WU hadden een onderhoud met de voor
zitter van het Algemeen Landbouwsyndl-
caat. mr Van 't Oever, over de toestand
van de planters op Oost Java. HU vertelde
ons. dat de situatie jeer moei lijk is in de
omgeving vgn DJëmber, waar ervaren
planters werken, die van de eerste actie
af daar gezeten hebben eri met het oude,
vertrouwde personeel zo goed mogelijk
hun arbeid hebben voortgezet. Er heerst
daar momenteel een Japanse sfeer* zodat
planters, die werkeliik uit het allerbeste
hout zUn gesneden, uiterst nerveus zijn
geworden, en "hun het werk, door onder-
mUnlng van het prestige. vrUwel onmo
gelijk is gemaakt.
Verschillende ondernemingen zijn inder
tijd waér begonnen te draaien met vroe
gere mandoers, die het werkvolk vertrou
wen inboezemden. Sinds enkele maandeh
wordt die mandoers het leven echter on
mogelijk Smaakt door groepen lieden,
tegen wie de planter» met geen mogelijk
heid kunnen optreden. Het gebeurde on
langs. dat een mandoer voor de ogen van
het werkvolk op Japanse wijze werd af
geranseld. terwijl de administrateur werd
vastgehouden. Dat op die manier het
prestige van mandoer en nlanter volkomen
wordt gebroken, is duidelijk.
Vele arbeiders, die tot dusverre hun
best hebben gedaan, lopen nu weg uit
angst voor represailles of hullen met de
wolven mee tegen het leidinggevend per
soneel om te voorkomen dat zM als „goed
willend" worden gebrandmerkt.
Natuurlijk komt onder die omstandig
heden vin het werk niet veel terecht,
terwijl het toch gaat om producten, die op
de wereldmarkt zeer veel opbrengen,
vooral koffie en tabak.
Het rampokkersgevaar
Een andere moeilijkheid voor de onder
nemers is dat alle wapens in beslag wor-
npokkers. die zelf altijd
goed "bewapend zijn. kunnen nu onbedreigd
hun slag slaan. De bescherming door de
T.N.I. heeft geruime tijd geheel ontbroken.
Toen de plantersgezinnen van het Idjen-
plateau werden geëvacueerd en men be
greep dat de situatie inderdaad zeer
ernstig was geworden, heeft men een be
gin gemaakt met beschermingsmaatrege
len. Men beperkte zich eqhter tot een
beszetting van 16 man voor een gebied dat
zo groot is als de provincie Utredht.
Ook in de streek van Bondowoso is de
opwinding groot. Daar geschieden huls-
zoekingen en Inbeslagnemingen op Japan
se manier. Veel beter is gelukkig de „toe
stand in de omstreken van Kediri. waar
luitenant-kolonel Soeïahmat de leiding
stevig in handen heeft en voor goede orde
zorgt.
Mr Van 't Oever zeide dat de producten
exporteurs profiteren van de nieuwe de
viezen-regeling. ondanks de nieuwe uit-
voerbelasting en ondanks het uitblijven
van een loonstop, wat er wel toe leiden
zal dat men nieuwe eisen van de arbeiders
zal moeten inwilligen. De koffie, welke
tbans nog naar de binnenlandse markt
wordt verkocht, zal in de toekomst wel
uitsluitend, voor export worden bestemd,
tenzij de regering bepaalde maatregelen
treft om te voorkomen dat men dit koffie
land zonder koffie komt te ziten inmid
dels kan de regering maatregelen treffen
om de export te stimuleren, maar het
resultaat zal tenslotte voor een groot deel
afhangen van de productie-mogelijkheden.
En het moet worden gezegd dat in het al
gemeen de gepubliceerde berichten over
moeilijke omstandigheden voor de planters
ni«t overdreven zijn.
industrie, opvoeding en recht, ondanks
het feit. dat de Turkse vrouw plotseling
/an de sluier, waarachter
lang haar bekoorlijkheden
verstopt, is Turkije een land van
contrasten gebleven. Van Kon-
atantlnopel, de vroegere hoofdstad van
Turkije, pleegt men te zeggen, dat ze ligt
te dromen naast de Gouden Hoorn, maar
Indien dit zo is, dan MJn het toch dromen
van welvaart. Nog altijd verdienen
Griekse kooplieden fortuinen binnen de
vesten van de oude stad. Ponden en dol
lars rollen er bij de vleet en de zwarte
markt bloeit en werpt een rozig schijnsel
op de bevolking, die van haar afhankelijk
is. zowel voor eerste levensbehoeften als
voor weelde-artikelen. In de grote hulzen,
die eens behoorden tot de ministers van
de Sultan of -waar zijn uitverkorenen
woonden, tronen nu handelskoningen,
catè's en bioscopen vindt men bij de vleet
in Konstantiope. of Istanboel, zoals het
nu heet. En het verkeer langs de muren
van gesloten moskee's ls eenvoudig
levensgevaarlijk.
- De markten, omgeven door muren en
voorzien van boogvormige daken gelijk
oude catacomben, zijn opgepropt met
koopwaar; men ziet er een weelde en
overdaad als nergens in het na-oorlogse
Europa. Terwijl ze met hun schreeuwende
luxe enigszins parvenu-ig aandoen, lig
gen de moskeeën daar in hun strenge
eenvoudige schoonheid. Achtereenvolgen
de Sultans hebben ze gebouwd als een
symbool van onsterfelijkheid, maar des
ondanks hebben ze heel wat verande
ringen zien komen. Want Mustapha
Kemal. die er zich rekenschap van gaf
welk een verregaande Invloed de pries
ters op de bevolking uitoefenden tijdens
het Sultanaat, maakte een eind aan de
heerschappij van de Islam. Hij hief allerlei
geestelijke orden op. evenals de kerkelijke
rechtspraak en religieuze scholen. In het
vervolg konden de Mohammedanen hun
godsdienst slechts in bepaalde, daartoe
aangewezen moskeeën belijden. Ook kon
den ze nog een bedevaart naar Mekka
ondernemen en voor die gelegenheid de
fez weer opzetten, welke plaats had
meeten maken voor de ronde hoed.
Maar.de Islam raakte „uit de mode"
in Turkije, maar behalve in Koerdistan,
waar men zich de oude godsdienst niet
zo gemakkelijk liet ontnenfen. Tussen de
twee weneldoorlogen in. zijn de Koerden
driemaaUin opstand gekomen en telkens
werden de opstanden metfbgenloos onder
drukt. De Koerden hebben echter een
sterk geheugen....
Ze vormen een uitzondering. Als geheel
genomen heeft /de bevolking zich, vol
komen verenigd met de Nieuwe Republiek,
zodat „zelfs zoons van de nationalisten,
die door Ataturk zijn opgehangen, tegen
woordig belast zijn met de bewaking van
de bergdorpen ten Noorden van het Van-
meer. Turkije's kwetsbare plek met Rus
land aan de andere zijde van de berg
Ararat.
fAmerikaanse eh Turkse generaals ln
Ankara menen, dat in dit gebied een ge
mechaniseerde inval tot de onmogelijk
heden behoort en^ze houden er dan ook
rekening mee. dat, wanneer het tot oorlog
zou komen het leger gebruik zou moeten
maken van paarden voor het transport
van allerlei oorlogstuig. Evenwelde
Russen doen dit ook. Tekenend ls, dat
het Russische gezantschap in Ankara een
zeldzaóm grote staf heeft en veel meer
personeel* dan nodig is. De jonge Russen,
daar werkzaam, besteden een opvallend
gro"bt deel van de werktijd om Turks.
Arabisch en verschillende dialecten te
leren. Wordt er een ondergrondse be
weging voorbereid?
Maar dit alles verontrust de Turken
niet al te zeer. Ze vertrouwen op hun
leger, dat ze als het best geoefende en
uitgerustè ter wereld beschouwen. Daar
bij vormt Turkije een eenheid met een
vastgesteld doel voor ogen het doel. dat
Ataturk voor zijn land uitstippelde. En
dit land ademt een atmosfeer van onaf
hankelijkheid. Welke ook te danken
aan de grote grondvester van de Turkse
Republiek, wiens geest de mensen bijeen
houdt; die over het \and waakt en die de
bewoners bezielt met vertrouwen in de
toekomat.
gevaarlijke IJsschotsen hadden moeten
manoevreren om het vliegtuig te bereiken*
dat hen redde. Z(j moesten met de voet
zware ijsblokken van de boot wegduwen
en kregen het daarbij zo heet. dat ze de
bovenkleren moesten uittrekken. Een van
deze beide jonge mannen had in 1947 een
vliegtuigongeluk, toen zijn machine bij
het dalen op het ijs een der ski's van het
goed af. Men speel
landingsgestel I
over de kop sloeg,
gelukkig goed af. Men speel
de ook voetbal op ski's, maar hield
toen Iemand een lelijke trap met dit
scherpe voorwierp kreeg. Een ander waa
op wandeling over een Spleet gespron
gen. maar het ijs hield hem niet en h«
kwam In water terecht van 31 graden
onder nul.
De verblijfplaatsen in het kamp waren
zeer geriefelijk. Men vatte ook wel eens
kou. maar influenza ln Engeland was iets
veel ergere. In Augustus bedroeg de tem-
peratuur minus 40 graden F.,dochln Ja
nuari steeg deze tot 13 graden boven nul.
Sommigen namen een bad ln de open
lucht
Over de bereiding van het voedsel was
men nogal 6omber gestemd. maar de
meesten va4ten het gebrek aan kookkunst
van de tochtgenoten gemoedelijk op. Een
aardige afleldi-X was bet contract van de
j-adioteliegrafist met amateurs over de
gehele wereld. Niet minder dan 25.000
radioberichten werden uitgesetnd. Hij
vroeg de aetherpartners om een brief
kaartje naar zijn ouderlijk huls te sture^.
en hij vond er dan ook honderden bij zijn
thuiskomst.
De mannen konden de B.B.C.-uitzendin
gen uitstekend horen. Familie en vrien
den spraken enkele malen tot hen door
de radio, hetgeen een gebeurtenis van
belang voor de Poolkampeerders was.
Stonington eiland ligt aan de voet van
een gleischer, welke afdaalt van een 2000
meter hotfè bergkam Drie kwart van het
jaar is de zee door ijs bedekt.
Naar huis
Toen de John Biscoe onverrichterzake
naar Port Stanley op de Falklands moest
terugkeren, maakte de gouverneur van
deze eilandengroep. Sir Miles Clifford,
dadelijk plannen om de afgesloten groep
mannen te bevrijden.
Men wist hoe moeilijk dat zou zijn. om
dat de baai, waarin het eiland ligt, be
rucht was om haar ijsgang. In 1948 was
het hulpschip er in geslaagd het kamp
te bereiken, dank zij de aanwezigheid van
twee Amerikaanse ijsbrekers Men be
twijfelde echter of na de mislukking van
de tweede expeditie van 1949, een nieuwe
poging in 1950 niet even hopeloos zou
r nog een extra Jaar was er ge
'tof genoeg. Het was o
e mannen om bet gebied
voedsel of brancistof genoeg. Het was ook
onmogelijk voor ae
per slede te verlaten. De enige oplossing
*M>r de lucht.
s ge^
Deception Island ln de Zuld-Sbetlands en
Daartoe werd iën luchtbasis gevestigd op
tweede vooruitgeschoven vliegveld
aangelegd op Argentine Island, halver
wege het schiereiland Graham Land. dat
als een wijsvinger uitsteekt in de richting
van Kaap Hoorn. Van hieruit werden vijf
man veilig door de lucht overgebracht.
Later slaagde de John Biscoe eg met groot
risico in zich te weg te banen door het ijs
en de overgebleven zes mannen aan
boord te nemen met hun kaarten en an
der voor de wetenschap uitermate be
langrijk materiaal.
Engeland niet verwonderd over
Indonesische devaluatie
Te Londen hebben de ingrijpende "j^nt-
zuiveringsmaatfegelen van de regering der
ver. Staten vgn Indonesië weinig ver
wondering gewekt. Men is van mening,
dat zij de tweede fase vormen van een
plan. wedks derde fase binnenkort te ver
wachten ls ln de vorm van het vaststellen
van een nieuwe wisselkoers van de gul
den. Men twijfelt er bier niet aan, dat dit
neerkomen op een aanzienlijke de
valuatie van de roepiah ten aanzien van
de gestabiliseerde buitenlandse valuta,
waarschijnlijk zelfs tot 75*/».
In financiële kringen te Londen is men
van oordeel, dat door de Zondag genomen
maatregel in de eerste plaats de ongeveer
200.P00 Nederlanders en de bijna drie mil
lioen Chinezen ln Indonesië zullen warden
getroffen, daar deze twee bevolkingsgroe
pen practisch vrijwel het gehele bedrag
agn in omloop zijnde geld van het land
in hun bezit hebben.
De belangstelling voor de
televisie in de Ver. Staten
groeit met de dag. Waren
er na de tweede wereld
oorlog in de zomer van
1945 13.000 telêvisie-oih-
vangtoestellen in de Ver.
Staten in gebruik, dft aan
tal is thans vermeerderd
tot 3.700.000 stuks. Men ver
wacht, dat eind 1950 vijf
millioen televisie-ontvang
toestellen in de Ver. Sta
ten in gebruik zullen zijn.
Het spreekt vanzelf, dat de
fabricatie van televisie-ont-
vangers aan de lopende
band geschiedt. Op de foto
ziet men het afmonteren
van televisie ontvangers in
een fabriek in Sun bury
(Pennsylvania). Deze toe
stellen zullen later in ver
schillende uitvoeringen de
kopers bereiken.
Twee jonge matrozen, die met een
kustvaarder uit Ierland in Amsterdam
waren teruggekeerd, hebben daar gister
avond een taxi gehuurd. Zij hadden het
plan de chauffeur onderweg van zijn geld
te beroven. Tussen Meppel en Havelte
hebben zij de chauffeur met een steen op
het hoofd geslagen. De chauffeur wist
echter uit de wagen te komen en is in
de Drentse Hoofdvaart gesprongen om aan
zijn belagers te ontkomen. De matrozen
gingen er met de auto vandoor, doch in
Havelte zijn zij Tegen de paal van een
brug gereden. Zij hebben toen de auto
verlaten en zijn er vandoor gegaan. De
inmiddels gewaarschuwde politie heeft de
belde matrozen op een landweggetje kun
nen arresteren.
Gedeputeerde Staten van Noord Holland
zUn met Amsterdam en Haarlem in con
tact getreden omtrent de aankoop en de
wijze van financiering en exploitatie van
een groot duinterrein, ongeveer 1200 ha.
dat in de toekomst zijn bestemming zal
krijgen ais recreatieterrein en wandel
park. Het genoemde terrein wordt be
grensd door de bebouwingen van IJmui-
de0 Veisen. DHehuis. Santpoort, Bloemen-
daal, Overveen en Haarlem.
Gedeputeerde Staten hebben daarbij
overwogen, dat, dit terrein voor de gemeen
te Amsterdam, de Zaanstreek en Kenne-
merland van zeer groot belang is. aange
zien de bevolkingsgroepen uit deze
streken, ongeveer 1.750.000 mensen, het
terrein per trein, fiets of auto zeer gemak
kelijk kunnen bereiken. De duinterreinen
zullen worden aangekocht door een in het
leven te róepen stichting, genaamd Het
Nationaal Park de Kennemer Duinen, die
tevens de exploitatie zal verzorgen.
De aankoopkosten bedragen 1.250.000.
Hierin zal het Rijk 53 procent bijdragen,
van de provin&ie wordt een bijdrage van
25 procent verlangd en van de gemeenten
Amsterdam en Haarlem elk 10 procent.
Het terrein, waar het hier om gaat
aldus zeggen Gedeputeerde States ln een
prife-advles maakt deel uit van het
nog gave duingebied van West-
ia. Het behoort tot de fraaiste duin
van Nederland en het ontleent
zijn grote waarde aan zijn unieke ligging
in de nabijheid van onze grootste bevol
kingscentra.
De politie te Winschoten heeft vier per
sonen, die betrokken zijn bij een groots
opgezette handel in gesmokkelde opium
fen cocaine in Noord-Oost-Groningen, ge
arresteerd. Reeds geruime tijd was de
politie smokkelaars op het spoor, doch
het gelukte haar niet tot arrestaties over
te gaan. Zaterdag echter kon de Winscho-
ter zakenman B. V. op heterdaad worden
betrapt, toen hij een zakje met ongeveer
een halve kilogram opium aan een in
Winschoten vertoevende zakenman uit
Gorinchem, zekere I. L., verkocht. Belde
werden gearresteert. Gebleken
dat men hier te doen heeft met een
smokkelcomplot ln verdovende middelen,
dat grote voorraden opium en cocaine,
welke afkomstig zijn uit oude Duitse
legervoorraden, over de Nederlandse grens
brengt. In Oude Pekela kon d« politie de
man arresteren, die de hoeveelheid opium
aan de W4nschoter zakenman had afgele*
verd. Ook werd gearresteerd een land-
bouwer uit Oostwoid, die de voorraden
steeds verborg, voordat zij de gren*
overgingen.
Ter gelegenheid van de Jaarbeurs heeft
de AVRO in samenwerking met de ver
tegenwoordigster der Engelse firma Pye.
de Technische Handelsonderneming Van
Andel N.V. te Rotterdam, ln Het Hof van
Holland te Hilversum demonstraties van
kleurentelevisie georganiseerd.
Ten overstaan van^de pers werden Maan
dagochtend voor het eerst ln de verduis
terde zaal de zes televisieschermen tot
kleine tonelen, waarop eerst een in fraaie
tinten gestoken ofaroeper, Tonny Bok. de
nieuwsgierige kijkers toesprak, ter inlei
ding van enkele korte kleurige taferelen»
Een aquarium vol roofvissen ..kwam
Qloor". Teddy Scholten«stelde allerlei kleu
rige bloemen met eén praatje en menig
knipoogje aan het gehoor voor, en de
grootste verrassing bood het optreden van
de marionetten van Bert Brugman, die
het in deze omgeving zowel wat het zich
thuis voelen als wat het visuele effect
betreft van de vissen en van Teddy
Scholten wonnen.
Duidelijk is, dat de technische kanten
van de kleurentelevisie aardig onder de
knie zijn. Hier domineerde het blauwe
gamma. Het effect van het kleine, bewe
gende beeld wint het van de kleurenfilm,
doch het beeld op het televisie-apparaat
eist wel. dat men het zoveel mogelijk recht
van voren en niet van terzijde bdcijkt.
waftt anders vertekent het sterk. ®rerl-
gens is de kleurentelevisie, hoe interes
sant op zichzelf, voor ons Nederlanders
nog mger dan de zwart-wit televisie een
kwestie van kijken, maar niet aankomen.
personei
ls, dat