EXTRA NADRUK Wijlen Roosevelts archief voor historici Ik ben al 20.000 jaar oud Forceren vaii bouwprogramma heeft bedenkelijke zijde mr Villa Hügel, het paleis van de familie Krupp Britse geleerden gevangen op Stomngton-eiland De geest van Kemal Pasja houdt Turkije groot klaagde een student ontmoedigd Maar hij is nog veel ouder en kan er vreugde uit putten Koude kwik-oorlog Sp.anje-Italië Vijf millioen brieven en documenten MODERNE SAMENLEVING EIST MODERN TRANSPOR! Werkloosheid en zwarte Ionen loeren om de hoek Kostbare cultuurschat teruaf naar Duitslafl Politieppstliuis gaat uit ^schuitje varen mim Ons belastingstelsel tegennatuurlijk Eenstemmig en toch verwarrend Rok "K 300 Kamers, 250 man personeel aar keizers en koningen gasten waren Italiaan maakte amok tijdens kerkdienst et Chinese probleem én de Veiligheidsraad Kekkonen is vol goede moed Reorganisatie ten Vaticane Britse deelneming aan de Europese betalingsunie Drie jaren in het Zuidpool-ijs Het vliègtuig bracht redding Vele avonturen De Turken zien elkaar „bij de staart" GROTE MOEILIJKHEDEN VOOR PLANTERS IN INDONESIë Klachten over Japans optreden Televisie- ioestellAi aan de lopende band Matrozen wilden chauffeur beroven Redt zich door duik in het water De Kennemer Duinen een Nationaal Park Opium uit Duitsland gesmokkeld A.V.R.O. toont kleurentelevisie (TWEEDE blad - PAGINA 2 GOUDSCHE COURANT DINSDAG 21 MAART 1950. /~\NLANGS optvlng Georges Fradier. lid van de staf van de Unesco, een brief van een jonge Amerikaanse student, die ongeveer als volgt luidde: „Ik ben zo oud, schreef hij, dat niets nieuw meer is en er voor mij "niets mfeer te doen ovèr- i blijft". Deze jongeman was juist terug gekeerd van een reis naar Frankrijk, ■waar hij drie maandèn had doorgebracht niet in vacantiekampen. Zelfs had hij •*iet^ hpewel'hij schilder'is, allerlei muséa bezocht. "Hij had eenvoudig gezworven door twee pf drie riviervalleien en, aan dé hand van zijn Baedeker,, de voor historische grotte# ondérzpeht. Aanvankelijk, zo bleek uit zijn bgfef,' was hij verrukt geweest over alles wat hij om zich heen zag; een nieuwe we reld was voor hem opepgegaan. Daarna was hij ontmoedigd geworden, want al die overblijfselen uit het verleden waren zijns inziens, te oud. „Twintigduizend jaar geleden, zo schreef hij verder in zijn brief, maakte de mens jacht op bisons op deze zelfde heuvelen. Ze tekenden werktuigen en wapens. Sommige' dier jagers, waren schilders en maakten veel betere tekeningen, twintigduizend jaar geleden, dan ik nu zou kunnen doen..*.." En hjerna liet hij een hele lijst volgen van dingen, welke onze voorouders beter verstcjnden dan wij. Zijn brief eindigde met eert verzuchting, waaruit al zijn ont moediging sprak: „Ik meende, dat ik sleehts enkele jaren geleden was geboren en dat alles in orde was. Nu weet ik, dat ik twintigduizend jaar oud ben en ik vrjag mij af, wat het nut daarvan is". Een eeuw geleden zou deze schrijver V°or een dwaas zijn uitgekreten, daar "men tdfen algemeen de theorie aannam, dat de mens juist vierduizend jaar. vóór Christus op aardè kwam, jnist vroeg ge noeg om de tempels van Babyion te bou wen. In 1832 begon een inwoner van Abbeville in het Noorden van Frankrijk, Boucher de Pertes, pijlpunten en bijlen' te verzamelen, welke hij in ver schillende aardlagen, duizenden jaren oud, had gevonden» Niemand nam hem au sérieux tot Charles Darwin zijn evolutie leer publiceerde. Toen moest worden uit» gemaakt hoe lang die evolutie dan aan de gang zou zijn en zo kwam men tot een periode langer dan 20.000, zodat boven bedoelde jongeman nog ouder is dan hij zelf meent. Deskundigen, en onder hen zijn zeer voorzichtige deskundigen, geloven, dat de eerste etsen in stegn en de beroemde, aapachtige kaak van de Piltdown mens ongeveer >600.000 jaar oud zijn. Maai; noch deze Piltdown man noch zijn opvolger, de Neanderthal mens, genoemd naar een ander kaakbeen, maken werkelijk indruk op onze student, die voornamelijk artist is in dénken en doen. De Neanderthal mens heeft wandschil deringen noch snijwerk in steen nagelaten. Op het ogenblik zijn wij misschien in staat dezelfde dingen te doen als hij. vooropgesteld, dat wij over hetzelfde spierstelsel beschikten en door dezelfde gevaren waren omringd. Toch weten wij heel weinig van de Neanderthal mens. Misschien moest ónze Amerikaanse stu dent wat langer bij die Neanderthal mens stilstaan. Anthropologen geloven, dat hij heel groot was, dat hij gebogen dijbenen had en een gezicht zonder kin en dat dit veel op een aap geleek. Zijn stoffe lijke resten en de werktuigen, die hij ge bruikte, zijn teruggevonden in 50.000 jaar oude aardlagen dn Kroatië, Engeland, Frankrijk, Malta, Italië en Palestina. Die van een mensensoort; die veel moet hebben geleken op de Neanderthaimens zijn gevpnden in Chipa, £erwijl anthropo logen in £uid-Afrii«a de resten hebben gevonden van een reus, die allerlei ken merken met de gorilla gemeen moet heb ben gehad, maar wiens tanden goed ont wikkeld wflren. De Neanderthaimens had een goed versland, want de capaciteit van zijn échedel, 1450 kubieke cm, was beter ontwrkkeld dart van menig onzer tijdgenoten. Maar wat voetdfe die oude voorvader van ons uit voor hij van de aardbol verdween, als hij daarvan ten minste inderdaad verdwenen i$? Aan hem daeken wij het ontstaan van de maatschappij, want zelfs de jacht moest worden georganiseerd, evenals het begin van de handel (de overblijfselen van zijn werkkamers en winkels zijn ook ontdekt). Hij hield er reeds een gods dienst op na en begroef het hoofd uit pure devotie. Een Amerikaans deskundige Rusland Franco's eerste klant Kwikzilver is een kostbaar metaal, dat op betrekkelijk weinig plaatsen gevonden wordt. In Europa zijn het vooral Italië en Spanje, waar ziéh .sinds onheuglijke tijden beroemde en beruchte kwikzilvermijnen bevinden. Het kwikerts is n.l. een giftige stof en het is dan ook geen wonder, dat men de arbeid in die mijnen bij voorkeur door gevaqgftnen heeft faten verrichten. Voor de niesten van hert stond het ge lijk met een aoodvonnis. Door deze'vorm van explpitatie hadden Italië en Spanje vrijwel een monopolie van de winning van dit kostbare metaal •n sinds 1928 vormden beide landen een kwikzilverkartel, dat de internationale markt beheerste en de prijzen vaststelde. Thans is dat kartel uiteengevallen, door dat tussen beide landen concurtentle-oor- log is ujtgebroken. Eerst werkte Italië Spanje uit de markt en thans is het Spanje, dat kwik levert voor prijzen, kunnen waartegen de Italianen het niet volhouden. De oorzaak daarvan ls, dat in de jong ste wereldoorlog Amerika van zijn Spaan se pn Italiaanse kwikzilverleveranciers was afgesneden. In de Verenigde Staten zelf en in Mexico werden toen kwikzilver mijnen geopend, die met moderne installa ties werken, doch die mede door een goede bescherming van de arbeiders veel duurder jTroduceerden dan de Zuid-Euro- pese mijnen. Terwijl het kartel na 1945 kwik leverde voor 70 dollar per fles (van 34.5 kg inhoud) moest het Amerikaanse kwik 100 dollar per fles kosten. Toch Werkten de Amerikaanse mijnen door. om dat de. regering er nu eenmaal veel geld aan gespendeerd had om ze in exploitatie te brengen en omdat de Ver. Staten grote voorraden kwdc wilden vormen. Kwik is n.l. onmisbaar bij de munitie-fabricage. Daardoor konden de Spanjaarden en Italianen ondanks hun lagere prijzen niet genoeg verkopen én hoopten de voorraden zich op. Eerst waren het de Italianen, die met hun kwik bleven zitten, doch tenslotte gelukte het hun om behandeld te worden als voorkeurland, daar zij lid waren van de Marshall-organisatie. De Spanjaarden hebben daarop thans geantwoord met de. kwikprijs te verlagen tot 47 dollar per fles waarvoor geen enkel ander land kan leveren. Hef gevolg is geweest, dat het Spaans-Italiaanse kartel uiteenviel. En de eerste klant van hel Spanje van Franco was Rusland, welk land onlangs 40.000 flessen besteld mojt hebben. Het ls een tare wereld! T dat de Neanderthaimens de mythen heèft uitgevonden. Hij moet gedwongen zijn geweest in holen te leven ,®r dfe «teeds dreigend, aanstormende gletschers en ook om zich tegen de kou te beschermen. Hoe het zij, een feit blijft het, dat de mens geen 5.000 en ook geen 20.000 jaar oud is. De Franse archaeoloog Lantier gelooft, dat de oude palaeolitische tijd, toen de eerste werktuigen werden ge maakt. tenminste 550.000 jaar teruggaat. Onze Amerikaanse student moet zich du« hoe langer hoe meer ontmoedigd gevoe len. Hij moet diep onder de indruk zijn van het feit, dat hij, 600.000 jaar na dato, xiog niet veel v.erder is gekomen mét zijn penseel dan de tovenaars van de Dor- dogne 600.000 jaar geleden. Tal van geleerden zullen hem échter verzekeren, dat een dergelijke ontmoedi ging geen zin heeft. Om dit te bewijzen geeft de archaeoloog Lantier het volgen de kroniek je: Vroeg 'palaeolitische tijd 550.000 tot 15.000 v. Chr Iaat palaeolitische tijd 15.000 tot 4 000 v. Chr.; Neolitische tijd, daarin de eerste beschavingsvormen zich voordeden. 4.000 tot 2.000 v. Chr. En hieruit blijkt, dat de geschiedenis steeds vlugger gaat- De m?ns heeft 50 eeuwen nodig gphad om da gesproken taal en def landbouw te ontdekken. Ter wijl de ontwikkeling v^n bijna alle vor men van kunst en de bouw van woningen aap de meeroevers in de tijd van enkele duizenden jaren hebben plaats gehad, het bouwen van de Pyramiden kostte slechts» enkele eeuwen. Elke eeuw deed een klóekere stap naar de wereldverovering en in de tijd van enkele tientallen jaren &aat deze ver overingspoging zo snel, dat wij er bang van worden. Onze vrees komt niet voort uit jiet feit, dat de mensheid nog jong is, maar iflt het feit, dat onze vooruitgang hoe langer hoe,sneller geschiedt. Toch had onze Amerikaanse schilder het wel e^n beetje bij het rechtïf eind, want de mensheid heëft het stadium, waarin ze in kelders leefde, nog niet geX .heel verlaten. De Engelse schrijver Bux],ey drukt^ het zo uit„ dat onzfe ge- erfde beschaving nog geen 'tijd heeft ge had zlcH volkomen in te burgeren. Onze vorige erfelijke belasting uitte zich in oorlogep en revoluties, dié" het erfdeel waren van ons Neanderthal verleden. Maar het feit, dat de beschaving zo jong ls, is bemoedigend voor de toekomst. Het verhaal gaat. dat toen men Frédérlc Joliot-Curle vertelde van de eerste atoom splitsing, hij moet hebben uitgeroepen: „Eindelijk begint de rrifcns zich dus los te maken van de prse-historische tijd". Ver moedelijk zweelde hem de versnelling v&n de wetenschappelijke vooruitgang voor ogen, welke er toé zal leiden, dat wij ten slotte het heelal beheersen en mis schien wel onszelf. Misschien dacht hij er ook aan, dat de mensheid niet langer kan leven zonder het collectieve bewust zijn en dat de mensheid, uit vrees of uit hoop, zich in ieder geyal tot een collecti viteit moet verenigen. Daarom moet men de Amerikaanse stu dent geruststellen, want hij is niet de' machteloze erfgenaam van een vergeefs en te ver verleden. Laat hij bij deze ochtendschemering der beschaving -aan het werk gaan. Laat hem te voorschijn komen uit die geheimzinnige grotten enj dromen van de overwinningen, welke In de honderdste eeuw. van onze era kunnei worden, behaald. Kerkrade roept rattenvanger te hulp De in het centrum van Kerkrade ge legen Einderstraat hééft te kampen met een rattenplaag. Jaren lang hebben de bewoners van deze straat, daarbij ge holpen door gemeentepersonee), getracht het ongedierte de baas te worden. Er kwartien echter steeds meer ratten. Ten einde raad heeft het gemeeutebeetuur van Kerkrade thans de hulp ingeroepen van een Maastrichtenaar, de heer J. Olieschlager, die bekend sfaat als de „rattenvanger van Cauberg". Deze zal dezer dagen trachten de Kerkraadse ratten" t< verschalken. Bijna 20 milliard dollar vpor America's defensie De commissie voor de toewijzingen van het Amerikaanse Huis van afgevaardig den bestudeert thans een verzoek Van de regering om 19.800.000.000 dollar ter be schikking te stellen voor, uitgaven voor de landsverdediging. Onder dit bedrag zijn de gelden inbegrepen, die zullen wor den gebruikt voor atoomkracht-onder zoekingen, doch de kosten voor de Ameri kaanse militaire, hulpverlening aan de staten-ondertekenaren van het^tlantische Pact vallen er buiten. -% JL Smit en Co's Internationale Sleep dienst heeft aan J. K. Smit's Scheeps werven N.V., te Kinderdijk, opdratht ge geven tot de bouw van een zeesleepboot hoofdafmetingen 45 x 8 80 m welke de naam Oceaan zal dragen. De Oceaan wordt uitgerust met een en- kelwerkende zes-cylinder viertakt SMIT- M A.N. hoofdmotor van 2000 I.P.K., welke door J. K. Smit'a Scheepswerven zal worden gebouwd. Bij de zeer, uitgebreide uitrusting voor aleepwerk op lange afstand zal onder.meer een zware bergingspomp en een water kanon voor brandbestrijding worden aan gebracht De Oceaan zal in de zomer van 1951 in dienst worden gesteld. „Klinkt helder op gebeeld houwde sonnetten Ter feestelijke herdenking van het 173- jarige bestaan van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, looft het be stuur een «om van 300 uit voor het beste Nederlandse sonnet, dat voor 28 Mei 1950 onder pseudoniem bij secretaris, de heer F. P. Huygens, Duinrell 1, Was senaar. binnenkomt. De mededinging staat open voor iedereen- De beslissing wordt bekendgemaakt op tfe jaarvergadering van 21 Juni. Meer dan *ijf millioen brfeven en per soonlijke stukken, die door wijlen presi dent Franklin Roosevelt werdén bewaard, staan van heden af tér beschikking van geschiedkundigen en deskundigen, die ze willen raadplegen. In Hyde Park, de yoor- maUge residentie y»n Rooaeveit, thans eigendom van.de staat waar de documen ten zich bevinden, is door mevrouw Roo sevelt na een korte plechtigheid het ar chief van haar overleden echtgenoot open gesteld. Het omvat ongeveer 85' van alle brieven en polUieke documenten, die door de president werden bewaard. De rest zal pas over 25 jaren aan de openbaarheid worden prijsgegeven. De D.U.W. mag geen arbeiders aantrekken Over de lonen bij de D.U.W. is herhaal delijk met vertegenwoordigers van de Raad van Vakcentralen overleg gepleegd. De minister van Sociale Zaken heeft zich daarbij steeds op het standpunt gesteld, aldus wordt aan de Eerste Kamar meege deeld. dat de lonen bij de D.U.W, die van het vrije bedrijf dienen te volgen, doch deze niet te boven mogen gaan. De D.U.W.-lonen houden niet slechts verband met het landbouwloon, maar evenzeer met die van grondwerk in het vrije bé- drijf. Het is niet mogelijk dit verband ten gunste van het D.U.W.-loon te wijzigen, aangezien hierdoor de moeilijkheden, welke particuliere werkgevers en ge westelijke arbeidsbureau* reeds thans herhaaldelijk ondervinden, omdat som mige arbeiders liever bij de D.U.W. wer ken dan in het vrije bedrijf, slechts zou den De betekenis van de burgerluchtvaart voor de maatschappij De burgerluchtvaart vormt een onmis bare factoF in de samenleving, hoe wel zij nog maar een dertig jaar geleden voor het eerst een taak in het verkeer te vervullen kreeg. Deze taak aanvan kelijk nog bescheiden - werd .voort durend groter, ondanks het feit, dat deze uitbreiding op velerlei gebiea voor de maatschappijen hoge kosten met zich bracht en nog brengt. Thans, nu het karakter van de luchtvaartmaatschappijen veranderd is van éénmansbedrijfjes om streeks 1920 tot de. ton- en passagiers kilometers producerende „fabrieken" van nu. zofeqtiet vliegtuig niet meer in de huidlge^naatschappij zijn weg te denken, ook al heeft de rentabiliteit van het luchtverkeer tot op heden nog niet overal dezelfde gunstige ontwikkeling te zien gegeven. De welvaart, van de wereld kan door het vliegtuig in niet onbelangrijke mate bevorderd worden en wel in de eerste plaats, door het grote voordeel, de tijd winst. Tijdwinst, die niet alleen wordt bereikt door de grotere snelheid van het transportmiddel, maar ook door de ge- riitgere afhankelijkheid ten opzichte van geografische obstakels. In de staat Columbia b.v. zijn grote nieuwe gebieden ontsloten door de luchtvaart. Het ver anderen van muildierpaden in redelijke autowegen over de Andes zou met enorme fchkosten gepaard gaan. Vandaar dat achter deze bergketens vliegvelden werr den gebouwd, waardoor de mijnfyouw- gebieden konden worden ontsloten. Aart en afvoer geschiedt geheel door hét vliegttUg. Een ander voordeel voor de economie is, dat de luchtvaart de mogelijkheid biedt om het handelsvolume te doen toenemen. Nieuwe, ruime markten ont staan voor die goederen, waarbij het tijdselement een belangrijke rol speelt. Dit geldt voornamelijk voor bederfelijke goederen als zacht fruit, snijbloemen, verse vis, broedeieren en -kuikens en andere levende dieren. Omdat b.v. snij bloemen uit Nederland nu wel naar Amerika kunnen worden vervoerd, stelt het vliegtuig de verladers in staat om met kracht op de Amerikaanse markt te verschijnen. Omdat het uitvalspercentage zeer klein is zijn ook de kosten lager, zodat het vliegtuig hier voor de verladers een kostenbesparend element vormt. Voor de gemeenschap in haar geheel betekent deze verruiming van de handel een ver groting van de deviezeninkomsten. Deze verruiming ls dus direct ontstaan door de luchtvaartmaatschappij. Een ander kostenbesparend element vormen de transitokosten. De luchtvaart immers, ia niet op kusthavens aan gewezen, de luchtvracht kan rechtstreeks van het ene economische centrum naar het andere worden gebracht, zodat hier mee voor stukgoederen de transito- functie gedeeltelijk wordt uitgeschakeld. Bovendien kan de handelaar door snellere levertijd kleinere voorraden aanhouden, waardoor hij dus minder kapitaal hoeit vast te zetten, terwijl vaak met kleinere opslagruimte kan worden volstaan. Om dat de korte credieten, die men in som mige branches krijgt, zeer hoge rente eisen, zal het duidelijk zijn, dat hierdoor het snellere vervoer grote bedragen kunnen worden bespaard. Bij een levering van een millioen gulden b.r. betekent één maand kortere relsduür tyj 5rente een besparing van circa 4.150 gulden. Belangrijk is ook, dat de verzekerings- J-* premies bij de luchtvaart lager zijn dan bij vrachtvervoer met andére tran sportmiddelen. Dan is er nog de be sparing op verpakking. Is over het al gemeen stevige en zware verpakking nodig, bij de luchtvaart kan deze veel lichter en dus góedkoper zijn. Hoewel de tarieven in de luchtvaart veelal hoger liggen, makén deze belangrijke be- sparipgen het in de meeste gevallen voor de verlader toch voordeliger om door de lucht te vervoeren. Daarnaast komt nog, dat degene, die van luchtvervoer gebruik maakt, eerder op de markt is en daardoor zijd omzet kan stimuleren, waardoor de omzetsnelheid van het geld wordt vergroot en de rentelast hierdoor verlaagd. Dit geldt vooral voor mode artikelen. Bij luchtvrachtvervoer wordt het r.isico van plotselinge waardedaling door wijziging in de valutaverhouding verminderd. Dit geldt ook voor het uit vallen van vitale bedrijfsonderdelen, zoals scheepsassen, etc., waardoor de zeer hoge kosten, verbonden aan het stilleggen van de gehele productie-eenheid aan merkelijk worden gereduceerd. Dat het zakenleven meer en meer de waarde van het nieuwe vervoermiddel begint in te zien, blijk! uit de vrachtcijfers van de luchtvaartmaatschappijen, die ieder jaar opnieuw een grote stijging vertonen. Ook bij het reizigersverkeer heeft de luchtvaart een eigen stimulerende wer king. die het grootst is op de inter continentale routes. Het is thans voor grote bedrtjven mogelijk geworden het persoonlijk contact met de buitenlandse vestigingen of handelsrelaties veel- vuldiger te doen plaats hebben. Duurdê. vroeger een reis maanden, thans door gebruikmaking van het vliegtuig vraagt zulk een reis nog maar enkele weken, waardoor de 'arbeidsprestaties van de betrokkenen belangrijk worden verhoogd. Ook voor de politieke contacten, die de verschillende naties hebben, biedt ahet vliegtvus door de snelle diensten, die het bewijéT grote uitkomst. Dat de luchtvaart het toerisme be vordert, en hiermee een onzichtbare, doch uiterst belangrijke import bewerk stelligt,. blijkt wel uit het feit, dat door de Amerikaanse reizigers in de jaren 1938 tot 1939 exclusief de scheepspassages 8 1.283,000.000 werden uitgegeven, terwijl de waarde van de belangrijkste handels artikelen, die de V.S. in dezelfde jaren importeerden, „slechts" 776.000.000 bé- droeg. Bovenstaande voorbeelden, die nog met vele anderen zijn aan te vullen, tonen aan, dat de burgerluchtvaart, «Jjoewel deze nog in het kostbare stadium van ontwikkeling verkeert, zich een^eigenen bijzonder kostbare plaats in onze samen leving heeft veroverd. D« wapanzendlngcn. Het Amerikaanse ministerie vsn defensie heeft bekendge maakt dat in de loop van de volgende week zal worden begonnen met het verschepen van Amerikaanse militaire uitrusting, bestemd voor de grcyidstrijdkrachten vsn de staten- - ondertekenaren van het Atlantische Pact. Het heeft 2' jaar gek' lioen brieven te atalagisecenRooaeveit maakte «en afschrift van bijna iedere brief, die hij schreef en ontving. Hij'had zijn brieven voor publicatie gereed willeft maken vóóp zijn dood. Een brief van Roosevelt, geschreven vijf jaar voordat de atoombom op Hirosjima werd geworpen, was de eergte stap, die leidde tot de dntaekking- van de atoorfi- bom. 15 Juni 1940 schreef Rooseyelt ..na melijk aan de Amerikaanse geleerde dr Vannev$r Bush, dat hij hem had benoemd tot voorzitter van de defensie-commissie voor wetenschappelijk onderzoek: „Kort geleden heb ik een speciale commissie in gesteld ter bestudering van het moge"" verband tussen de» nationale defeosu de jongste ontdekkingen op atoomgebied in het bijzonder de splitsing van uranium," aldus deze brief. Roosevelt verzocht deze speciale corhmissie rapport uit te bren gen aan dr *Bush. Bouwbedrijf als wapen in overheidshand YToor de tienduizenden mensendie oj> een nieuwe woning zitten te wachten, gaat hét bouwen nooit snel genoeg. Het is begrijpelijk, dat zij manen, dat de regering de bouwerij veel harder moet aanzetten, maar mi nister In 't Veld heeft al herhaaldelijk gezegd, dat het forceren van het bouw programma niet zonder bedenkingen is. Walmeer toy op het ogenblik, alles op alles zetten om zoveel mogelijk hui zen te bouwen, dan zal dat in de eer ste plaats de bouwkosten verhogen en ten tweede het gevaar met zich mee brengen, dat na een periode van grote activiteit in het bouwvak massale werkloosheid zal optreden. Dat de bouwkosten verhoogd worden, is toe te schrijven aan veu»4^11ende oor zaken. Op het ogenbliW^fijn defttaterialen nog heel duur, doch jtn de toekom\t wordt daling verwacht. SUeeg de vraag Vu nog door vergroting vin de bouwnijverheid, dan zou wel eens rn plaats van prijsdaling Tegelijk met het vliegtuig, wai Amerikaanse hoge commissaris uit Washington naar Frankfo keerde, is het beroemde Mainz teruggebracht, een van Duitsl baarste cultuurschatten met e van circa een millioen gulden, boek uit 1457, het oudste vooi kleurendruk, blijft tijdelijk hoede van de Amerikaanse missie, totdat het definitief aa wordt teruggegeven. Het Mainl ter werd waarschijnlijk gestole' bergplaats van de bibliotheek te waar het zich in de oorlog bevoi handelskanalen kwam het op wijze in de V.S. Het werd door d 'Ameri- leljjke j kaanse regeringsautoriteiten in N w York de en j Het Psalter telt 175 bladzijddh, waar van 121 bedrukt zijn, en is 40 bij 31 cen timeter groot. Van het in drie «leuren op perkament gedrpkte hoek (rdoti, blauw ^opieën. McCloy terug- r Psalter nds kost n waarde oge coin Psal- Nee, dit is geen nieuwe rondvaartboot, maar een politieposthuls van de Engelse Rivier Politie, dat nagezien moet vwrden. Het posthuis (dat géén cellen „aan boord" heeft) ligt seeds sinds 1898 aan de Waterloo Pier te Londen. Gedurende de tijd, dat het 60 meter lange gevaarte onder handen wordt genomen, doet een oude spoorweg wagon op een schuit dienst als plaatsvervangend rivierpolitieposthuis. prijsstijging kunnen optreden. Bij het bouwprogramma verdeeld over tien jaar mag men daar tegenover rekenen, dat de huizen langzamerhand goedkoper zullen worden. Men vergete niet, dat de rege ring bij de huidige bouwkosten een sub sidie geeft om de huren toch betrekkelijk laag te kunnen houden. Dat subsidie komt uit 's Rijks kas en dus uit belastinggeld. Versnelling van het bouwprogramma zou daardoor de belastingen nogmaals zwaar der maken. Ook zou het opvoeren van de woning productie aanleiding worden tot het be talen van nog meer „zwarte lonen". In het bouwvak worden nog altijd, evenala in de metaalindustrie, de baksteenindus trie en enkele andere beroepen, waar het aan geschoolde krachten mankeert, op grote schaal hogere lonen betaald dan vol gens de C.A.O. geoorloofd is. Ook hier zou het niet verstandig zijn de contróle op de lonen maar op te heffen, omdat dien tengevolge in allerlei andere beroepen eveneens de drang naar loonsverhoging der zou worden, aldus redeneert men in regeringskringen. Zo is het bijv. in de confectie-industrie heel goed merkbaar, dat er in de dames- confectie van de hogere prijsklasse, die voor export bestemd is, vlot hoge lonen worden betaald voor prima krachten. Daardoor komt men bijv. in de tjricotage- industrie, die goedkopere producten af levert voor het binnenland, mensen te kort. Naar wij vernemen is de vraag naar geschoolde krachten bij de fijnere dames- confectie-industrie in Amsterdam nog zo groot, dat men daar nog ongeveer 2000 werkkrachten extra kan gebruiken. Dit trekt niet alleen de beste werksters uit andere industrieën weg, maar heeft ook zijn invloed op arbeidsters van gemiddel de kwaliteit. Toch blijft het een vraag of het wel juist ls de lonen zo kunstmatig in evenwicht te honden. Wanneer men de bedrijven vrij laat in het bepalen van het loon, zullen aanvankelijk de industrieën, die "het het beste kunnen betalen, een grote toeloop krijgen. Daardoor ontstaat echter ook een selectie en bovendien zal door het toe nemende aanbod van arbeidskrachten het loonpeil zich toch weer stabiliseren. Bij de tegenwoordige regelingen is er een Loon-Contróle Dienst nodig om d« werk gevers in het gareel te houden. Hoe dan ook, de overheid vreest een nog groter opwaartse druk op de lonen, wanneer het bouwbedrijf nog meer men sen tekort zou komen. De andere overweging van de regering om te voorkomen, dat wij de kerkgelegen heid in het bouwvak in enkele jaren van geweldig snelle bouw zullen uitputten, ia van minstens evenveel belang. Het bouw bedrijf is een uitstekend wapen in de hand van de overheid om bij afnemend* werkgelegenheid de werkloosheid te be strijden. In België doet men dit reeds, om dat daar inderdaad de werkloosheid een dreigende omvang begint aan te nemen. Met het oog daarop is op de Belgische begroting voor 1950 een bedrag van 3850 millioen francs uitgetrokken, dat ia drie maal zoveel als in 1948. Met dit geld geeft men aan hen. die een eigen huia willen bouwen, credieten tot 90'van de atich- tingskosten (voor een woning van nor male omvang) en hét gevolg is, dat nu massa s mensen aan het sparen zijn om de '10V., die ze zelf bijeen moeten bren gen, in handen te krijgen. Dit is voor een arbeider ongeveer f 1500.—. De Bel gische regering hoopt, dat dit bouwpro gramma gecombineerd met de uitvoering van grote bouwwerken voor regerings rekening de.arbeidsgelegenheid belangrijk zal doen stijgen. Het zal wel niet genoeg zijn om de terugslag in de conjunctuur te kunnen opvangen, maar het helpt na tuurlijk wel. Kennelijk wil minister In 't Veld even eens een deel van de behoefte aan wo ningbouw reserveren voor het geval, dat ook bij ons de tijden slechter worden. Hij wil niet alleen thans arbeidsgelegenheid hebben voor iedere bouwvakarbeider, maar die arbeidsgelegenheid zo goed mo gelijk voor jarenlang zeker stellen. De Haagsche Pos^ berekent, dat de overheid door haar tegennatuurlijk be lastingstelsel juist de meer gegoeden in staat stelt om. op de keper beschouwd, extra goedkoop te leven. Iemand, die 20.000 inkomen per jaar heeft en 1000 extra verdient, zal slechts een vermogens waarde van 33T48-*overhouden, als hij dit bedrag terzijde zou leggen om uit de in komsten daarvan jaarlijks wederom 3' rente te trekken. Van die extra 1000 in komen neemt de fiscus eerst 480 weg, blijft 520. Daarvan zou men ft 3* - 15.60 inkomen krijgen. Daarvan gaat echter af ƒ2.60 vermogensbelasting en 7.5Ö IB. De spaarder behoudt du» 5.50, wat, a 3* gekapitaliseerd, een reële waarde heeft van 183. Bespaart hij zijn* rente even eens, dan is de reële waarde van die ren te ook maar weer 18.3*/». De reële kapi- taalswaarde wordt dus per saldo slechts 33,48 gld., namelijk 183 1000ste maal 183 1000ste van 1000 extra inkomen. JJ il V€ Hij doét dus veel 'erstandiger de ƒ520 direct uit te geven. Andersgezegdde s waarde van dit «eld is zo de b o ns u m p t i e waarde vermogei gering, dertig maal zo groot ls! Anders belicht. Wij nemen aan, dat iemand niet 20.000 inkomen 1000 per jaar werkelijk overhoudt, na aftrek van alle uitgaven inclusief die voor oude- dagsverzorging. Wij hebben dan niet meer té maken met de IB van zijn inkomen, maar wel met zijn overgehouden 1000. Het inkomen hiervan kan 30 zijn. Daar van gaat at f 5 Vermogensbelasting en 14.40 IB. resteert dus 10.60 of, gekapi taliseerd a 3'/i, een reële vermogens waarde van 353. Blijft hij die 1000 ver der beleggen, plus de rente daarvan, dan wordt de reële vermogenswaarde van fcijn besparing volgens gelijke redenering als van Groot 124.60. zeg royaal 125, of één achtste. Inplaats van dus die 1000 te besparen, kan hij ze veel beter dadelijk uitgeven. Alles wat hij daarvoor koopt, kost hem dus maar één %chtste. Houdt hij dus b.v. 8000 over. en koopt hij daarvoor een auto van 8000. dan kost die hem, als tweemaal twee vier is en blijft, mpar 1000. Eigenlijk nog veel minder, want bij besparing van 8000 komt een nóg sterkere progressie in wér king. De minder gezegenden zijn er er ger aan toe. De boer b.v. mag zijn aardappelen niet onmiddetthk aan een particulier verkopen. Hij W||t ze aan een of ander bedrijfschap^ afleveren, en dan komen ze met heel wat extra kosten via de winkelier bij de con sument terecht. Voor deze en tal van an dere artikelen gel„dt dus een soort van gedwongen winkelnering, wat in apdere vorm bij de wgt verboden is. De boer moet op gelijkerwijze ook al zijn melk afleveren, en rmig zelf geen boter meer maken. De alopde karnen staan dus op zolder, en de arme consument komt er bekaaid af. Ais hij zich „verdelgt" door de boer op te gaan, is hij een misdadiger, en komt in het gevang. Het is duidelijk, dat de veelgeroemde publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie één gigantische ge dwongen winkelnering is Zelfs zij, die daardoor groepsgewijs begunstigd worden, schieten er niets mede op. Want t.o.v. andere groepen zijn z ij weer de consu menten en worden dus ook op hun beurt gesneden. Het huidige streven om de be lastingdruk op de vertering (inkomsten besteding heet dat deftig in tegenstelling tot verwerving) te verzwaren, brengt juist het minst draagkrachtige deel der con sumenten in steeds ongunstiger positie. In Stalin", een district van Moskou, hebben ftlle kiesgerechtigden deelgeno men aan de Russische verkiezingen voor de Opperste Sowjet. Het is. meent de Nwe Courant, jammer, dat bij verkiezin gen niet een deelneming van lül of 150 pCt. mogelijk is. want dan zou dit in „Sta- Ün" zeker zijn gebeurd. Nu moet maar schalk Stalin genoegen nemen met maar* 100 pCt. Het is nog een wonder, dat ieder een in staat was naar het stemlokaal te gaan en niemand overleden of ziek was, waardoor dit prachtige succes bereikt kon worden. Of is men met de stembus van ziekbed tot ziekbed gegaan om het zó ver te brengen? Ook voor koortsigen is het stemmen niet moeilijk in de S.U. Er is slechts één lijst met de candidaten van de communistische partij en met de na men van partijlozen, waarop bovenaan in Stalin" natuurlijk Stalin staat. Wanneer men vóór wil stemmen doet men het bil jet zonder meer in de stembus en wanneer men tegen hj. haalt meneerst een streep door de namen van de cadidaten. Vóór b^ekent een vertrouwensvotum voor Stalin's-régime. Het is zó eenvoulig, ook voor de zieken. Verkiezingsdag is in de S.U. een grote feestdag. Overal worden volksfeesten ge houden, populaire muziek klinkt door de straten, portretten en leuzen van de par tijleider» versieren de huizen en gebou wen en de mensen trekken hun beste pak aan. Deze bespotting van verkiezingen en democratie is op zichzelf niet belangrijk. Maar de Russische leiders maken van dit volksfeest \evens gebruik om verkiezings- redevoeringen te houden. Vrede was ditmaal het grote buiten landse programma-punt. De S.U. is niet bang voor oorlog en zij wil de vrede te gen het buitenlands imperialisme verde digen. Maar. zo zei Malenkof, „de S.U. zou de hoop op wereldvrede niet opgeven en zij was bereid deel te nemen aan Iede re. eerlijke internationale poging om deze te verzekeren." Ook Molotof weidde hier over uit en hij herhaalde de Leninistlsche- Stalinistische stelling, dat kapitalisme en communisme in vreedzame concurrentie naast elkaar kunnen leven. De grote vijand van de vrede was volgens hem het imperialisme. Enkelen zullen door deze verklaringen wel velward zijn. want in het verkiezingsprogramma hadden zij kun nen lezen, dat Lenin en Stalin tevens heb ben gezegd, dat zolang de kapitalistische wereld bestaat, de dreiging van een im perialistische aanval op de S.U. ook be staat. zodat de partij ziek ten doel stedt de gewapende Russische macht te versterken. Het is goed. dat men in het Westen zich door deze opvattingen niet laat verwarren. Neen modeshows in Hotel des Inde» CsGravenhage) zijn voor mij. zegt Hendrik Hagenaars Hoek in de Nwe Courant, heer van standing, niet weggelegd, want lag ik niet. dat het zo goed, om niet te zeggen zo heerlijk was. dat er even gebot toilet was gemaakt, óók door de heren? En zag ik er niet een prettig plaatje bij van een heer in rok? Men moet he» zonder mij stellen, want bij Jove. de vijand heeft mijn rok verduis- teremaand en de vriend, die Lieftinck heet. verhindert mij zulk «en prachtig kledingstuk aan te schaffen. Gekheid i« gekheid, maar die na-vordering is dat niet. En die rok van mij wès zo mooi. Even uit de mode, want Hendrik Senior had hem nog gedragen, doch van eèn voortreffelijke distinctie: niemand zou mij van een ober hebben kunnen onderschei den. Ik heb er vijfmaal examen Ih gedaan: twee keer candidaats en driemaal docto raal. Zo was hij het zwart en witté sym bool van nederlaag op nederlaag, doch uiteindelijke victorie niettemin en sinds dien omhulde hij in twintig jaren nog driemaal mijn ree-ranke leden. Ik was aan dat machtige kledingstuk gehecht en welke kellner in Berlijn of Dusseldorf zou hem nu dragen? Nu zijn er lieden, die mij zeggen: huur er een. Hendrik, die zijn goed en rein en best-passend, maar ziet ge: ik ben zulk een ouderwets man en geen pronker met andermans kleren en veren. Bovendie; zou ik zo'n hele modeshow lang met schrikachtige gedachte hebben lopen dat alle ambassadeurs en legatie raden ter plaatse elkaar-aanstootten en zegden: „Kijk die man daar eens! een héér kunt ge hem niet noemen, want hij draagt andermans kleren" en dat min derwaardigheidscomplex van mij is tóch al lang niet leuk 'meer. Neen. mijn geliefden, voor Uw Hen drik geen modeshow. Hij marcheerde in^het leger der grauw* naamlozen, die hefc hemd nader is dan dt rok. rondge-^ DAG 21 MAART 1950. GOUDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAGINA 3 (Speciale reportage) EN rutm twee maanden geleden Gustav Krupp von Bohlen und Hatbach over leed, lag zijn stoffelijk overschot niet opgebcuird in de vitla Hügel te Essen, het eisachtige huis, dat in 1872 een jaar na de Frans-Duitse oorlog, toaarin Krupps onnen mede de overwinning hadden berpchten) eigepdom uierd van de familie. nt zoals men weet staat de villa, evenals de fabrieken van Krupp, onder het ag van de geallieerden. oen wij Essen bezochten waren wij nieuwsgierig naar het lot van deze pomjjeuze Ia vanwaar men een prachtig gezicht heeft over de Baldeney-See. Huisbewaarder hrmann. die reeds 42 jaar de familie Krupp heeft gediend, was echter niet bereid veel te vertellen. Niettemin stond hij ons toe, voor zover dat in verband met de kzaamheden mogelijk was, het paleis van Krupp. waar keizers, koningen, prinsen, lomaten, kooplieden en industriëlen uit alle landen te gast waren, te bezichtigen. «dereen, die de fabrie- van Krupp Indertijd tchtigde en orders in portefeuille had, maakte villa zijn opwach- en deze bezoeken «len .drukker naarmate waarschijnlijk werd de kanonnen spoedig den spreken Het proto- was er verantwoordelijk dat Iedere gast een mer kreeg, die in over stemming was met zUn ardlghetd Voor gasten het Verre Oosten was een Japanse kamer en Chinese kamer, en het rblljf, waar eenmaal kei- Wilhelm II logeerde, .1 hij aanwezig was bij bruiloft van Gustav von hlen und Halbach en rtha Krupp, wordt nu de eizerskamer" genoemd, het grote gebouw, dat lehonderd kamers en rscheidene zalen omvat, j de laatste tijd de kan en gevestigd van de mbined Coal Controll oup, die weldra zal wor- n opgeheven. Maar van het werk ln die ntbren merkt men weinig als men de orme ontvangzaal binnentreedt, waar ntailen schilderijen hangen. Eén er van waart de herinnering aan veldmaar- halk Von Hindenburg, met wie men op la Hügel zeer bevAid was. Zijn ge- iWerd portret haflP onmiddellijk bij ingang. De familie Krupp is hier vele 'en vertegenwoordigd. Op een schilderij van ziet men het gehele gezin, be ende uit de ouders en voorts de kinde- Alfred, die nu in de gevangenis van ndstaerg het vonnis van een Amerikaans PjÉlitair gerechtshof uitzit, zijn beide pwoers Klaus en Edgar, die gesneuveld in, Eerthold, die zich op vrije voeten Jmvindt en zijn twee zusters. De souvenir- Bgers hebben in dit huis heel wat van jifim gading kunnen vinden, maar op onze Slaag of er veel is gestolen, krijgen we $en regelrecht antwoord. Indertdaad heb- ben enkelen de verleiding niet kunnen «erstaan. Uit de bibliotheek, die 35.000 boeken telt. is een der eerste drukken n Dickens' David Copperfield meege- men. Een Engelsman, die op de villa s gestatlonneerd, trachtte een partijtje tgerei mee te nemen, maar toen hij Hoek van Holland op de boot wilde ppen, vond de douane de lepels en rken met het embleem van Krupp. Geen vijanden I fin de bibliotheek hebben thans de ge leerde officieren de „mess" ingericht, bovenzaal is met behulp van houten otten ingericht tot kantoorruimte. In grote ^ptzaal, die plaats bood aan vele "ten, is de enorme tafel, waarop kost- re serviezen prijkten, vervangen door n aantal kleinere. In slechts één verblijf zijn de werk zaamheden niet veranderd. Dat is de keu ken, die voor massa-productie is ingericht en die nu uitstekend dienst kan doen, al ls de aard der spijzen veranderd. Huls bewaarder Dohrmann, die nog met sterke banden aan de familie Krupp is verbon- De achterzijde van Villa Hügel te Essen den, ia blij de geallieerden als huurder» te hebben. De villa is namelijk een bezit, dat afzonderlijk wordt bestuurd Daartoe behoren de stallen, tuinen, bossen, een wasserij en een garage Een staf van 250 man personeel onderhoudt het bezit zorg vuldig. Dohrmann, van wiens adviezen de huldig* bewoners vaak gebruik maken, houdt de Inventaris goed bij elkaar en daarbij kan hij op de steun der geallieerden rekenen. De laatsten staan trouwens op de Hügel niet als vijanden aangeschreven Dat bleek wel uit het feit. dat toen de Britse lei- der van de C.C.C.G., de heer Collins, die sedert 1945 op de villa heeft gewerkt en veel heeft gedaan voor de wederopbouw der kolenmijnen in het Roergebied, naar Engeland terugkeerde, hij een treffende hulde van de Duitse mijnwerkers in ont vangst had te nemen. Een mijnwerkers kapel had zich namelijk op het station van Emmerik, waar Collina passeerde, opge steld en blies vrolijke wijsjes toen de Brit naar Hoek van Holland vertrok. i kerkdienst ln een dorpje bfj (Italië), kreeg de 23-jarige Mario plotseling een aanval van waanzin, trok een dolk en begon daarmede ln wilde we» om zich heen te steken, meisje kreeg een steek ln de borst, zij ter plaatse overleed, acht kerkgangers werden ernstig ge- Terwijl Gurino. zijn dolk zwapiend het kerkgebouw rende, verspreidden kerkgangers zich in paniek. Buiten het gebouw gekomen vermdnden zij zich wel. Een aantal hunner drong het lebouw weer binnen en wist Gurino overmannen. politie wist te beletten dat Gurino gelyncht. Hij ls ter observatie in het lijk krankzinnigengesticht opge- Britse kringen te Lake Success is klaard, dat Engeland een vergeefse ufl 1hJee't Eedaan de impasse in de mgneidsraad over de vertegenwoor- ng van China te verbreken. Na over- met de Amerikaanse afgevaardigde ft de Britse vertegenwoordiger bij de Hgheidsraad, Sir Terence Shone, de «vaardigden van Ecuador, Egypte en a verzocht de toelating van een ver- enwoordiger van het communistische i\a in de Raad te steunen, zonder eerst regering te Peking te erkennen. Geen drie landen was echter bereid op het tse voorstel ln te gaan. Sir Terence zou instructie van Bevin hebben gehan- d. Proefneming met waterstofbom April zullen Amerikaanse deskundi- op de atol Enlwetok. in de Stille Proefnemingen doen met een jrstofbom. zo wordt in doorgaans goed- llchte kringen vernomen. De wöter- om zou ongeveer vijftig maal zo sterk als de atoombommen, die thans in de enlgde Staten geproduceerd worden. est-Duitsfand geniet van anti-Britse nazifilm verzwakte versie van de anti- nazifilm Titanic trekt op het blik in de Westdultse bioscopen zeer toeschouwers. Deze film werd Jn 1943 aet van Goebbels door Herbert Selpin aakt. Volgen» Duitse bronnen is Selpin r door de Gestapo gearresteerd. Hij zich in zijn cel op. Toen de oorlog open was, verboden de geallieerden In zijn eerste persconferentie heeft de nieuwe Finse premier. Kekkonen, ver klaard, dat zijn coalitieregering goede vooruitzichten heeft op het herstellen van de Fins-Russische betrekkingen op basis van wederzijds vertrouwen. Niet minder dan zes ministers, zo zei hij. zijn bestuurs lid van de vereniging Finland—Sowjet- Unie. De eerste taak van de nieuwe Finse re gering is de beantwoording van de Sow- jet-Russische nota waarin Finland ervan beschuldigd wordt geen Sowjet-Russische oorlogsmisdadigers te willen uitleveren. Chinese communisten beletten vertrek van Amerikanen Het Amerikaanse departement van bui tenlandse zaken heeft verklaard, dat de Chinese communisten een massale evacuatie van Amerikanen uit China heb ben belet door op het laatste ogenblik 'e weegeren aan twee Amerikaanse schepen toestemming te geven voor het binnen varen van de haven van Sjanghai. De plaatselijke Amerikaanse vertegenwoordi gers is verzocht bij de Chinese autoritei ten aan te dringen op herziening van het Bijna 2.000 buitenlanders, onder wie 310 Amerikanen, waren van plan geweest China gisteravond te verlaten. Twee maanden geleden heeft de Ameri kaanse regering al haar diplomaten en consulaire ambtenaren opdracht gegeven China te verlaten. Driemanschap van kardinalen Volgen» mededeling uit betrouwbare bron bestaat de mogelijkheid, dat de Pau» in Mei aanstaande een driemanschap van nieuwe kardinalen zal benoemen, dat. on der de leiding van de Paus. aan het hoofd zou komen te staan van het Interne be stuur van de kerk. 20wel als van de bui tenlandse betrekkingen van het Vaticaan. Naar verluidt zou de voornaamste van het driemanschap worden de 59-jarige mgr Alfredo Ottavlanl. assessor van de congregatie van het Heilig Officie. Hij zou alle bestuursaangelegenheden van de Va ticaanse staat en van de congregaties, die de Curia Romana vormen, moeten coör dineren en in het algemeen moeten toe zien op de buitenlandse politiek van het Vaticaan. De twee andere leden van het drieman schap zouden meer in het bijzonder de kwesteis van buitenlandse betrekkingen en de diplomatieke aangelegenheden voor hun rekening moeten nemen. Verder neemt men aan. dat de Paus in het volgend jaar het college van kardina len zal uitbreiden van zeventig tot hon derd leden. Dit zou de mogelijkheid ®ch®P" pen tot ruimere vertegenwoordiging in het college van de niet-Europese landen. Engeland wil uitsluitend als geldschieter optreden Engeland zal vandaag aan de Organisatie voor Europese Economische Samenwerking te Parijs, naar de financiële correspon dent van Reuter meldt, een voorstel doen toekomen, om toe te treden tot de voor gestelde Europese betalingsunie uitslui tend als geldschieter. Van de zijde van het Engelse ministerie van financiën werd vernomen, dat deze belangrijke concessie, waarbij Engeland zich verplicht zelf geen gelden van het fonds der unie té lenen, gedaan zal worden op voorwaarde, dat bepaalde noodzakelijke aanpassingen ge schieden in verband met de internationale positie van het pond sterling. Engeland aanvaardt de doelstellingen der betalings unie en is bereid zijn volle aandeel bij te dragen tot het bereiken daarvan. Het is echter van mening, dat zeer technische regelingen nodig zijn ln verband met de speciale positie van het pond sterling. (Van onze Londense correspondent) TNRIE JAAR lang hebben tien jonge Engelsen en een Zuid-Afrikaan een volkomen van de buitenwereld afgesloten bestaan geleid op het desolate Stoninaton-eiland in het Zuidpoolgebied, geheel door pakijs omringd, oft als het dooide, door storm achtige met ijsschotsen overdekte zeeën. Het was hun taak dit gebied in kaart te brengen, de bodemgesteldheid te onderzoeken, biologische studies te maken, alsmede^ meteorologische gegevens te verzamelen. Te voet en per hondenslede verrichtten zij hun moeizame arbeid. Aan hun karakter en uithoudingsvermogen werden door de harde omstandigheden de hoogste eisen gesteld. Het begon er lelijk voor deze groep geleerden uit te zien, toen vorige zomer het bevoorradingsschip John Biscoe, dat elk jaar deze basis van vost, levensmiddelen en andere benodigdheden vnorzao. niet in staat bleek dobr het ijs heen te dringen. Er bestond echter geen ogenblikkelijk gebrek aan voedsel en brandstofv want er waren grote reserve-voorraden aangelegd jjfior een eventuele noodtoestand. Er was daarom ruimschoots voldoende voor nog een extra-jaar. Men paste zich dan ook spoedig aan de nieuwe situatie aan en prepareerde het werk voor het komende jaar tn alle gemoedsrust. Inderdaad konden de prestaties, die in de periode, dat nieuwe aanvoer achterwege bleef, werden verricht, de verge lijking met de arbeid uit de eerste jaren glansrijk doorstaan. Lange sledetochten stelden de geologen en landmeters ln staat hun kennis van het gebied te verrijken en enige belang wekkende ontdekkingen te doen. Eén der reizen, ondernomen door de leider dr V. E. Fuchs en een assistent duurde bijna drie maanden. Zij legden toen een afstantf van meer dan 1500 km af. De vervelihg in het Ingevroren kamp werd gedood door hard werk en allerlei initiatief. Eén der mapnen maakte b.v. vërjaardagsgesthen- ken. zoals sigarettenhouders. gecombi neerd met lucifersdoos. Drie van de groep, die thans per vliegtuig in Londen arri veerden. vertelden, dat ze genoeg te eten en te dringen hadden gehad. Zij hadden allerlei spelletjes gedaan om de moed er in te houden, maar soms werd het hun te machtig en reikhalzend zagen, ze uit naar de verlossing. Eén van het gezel schap verklaarde, dat hij het niet erg zou vinden om weer naar het Poolgebied terug te keren, maar de anderen waren niet zo zeker van hun zaak Ze wilden voorlopig alleen maar aan vacantie denken. Natuurlijk hebben de Poolondertoekers talrUke avonturen beleefd. Twee van de expeditieleden verhaalden, hoe ze met een klein bootje drie uur lang tusaen rPWAALF JAAR is het geleden, dat -t- Mustapha Kemal Pasje, de man, die de moderne Turkse Republiek grondvestte, de moderne Turkse Republiek grondvestte, is overleden, maar voor iedere Turkse jongen en voor iedere Turkse man, om van Turkse vrouwen en meisjes niet te spreken, ls hij nog steeds het ideaal. Kemal was een soldaat in hart en nieren» Hij stampte een leger te voorschijn uit half verhongerde dorpen en toverde munitie voor de dag uit kale heuvels. Hiermede versloeg hij de Grieken, die gewapend en gesteund werden door de geallieerden. Zo maakte hij meteen een eind aan de plannen van Lloyd George en Clemen- ceau om Turkije te verwoeste^. De nieuwe Republiek triomfeerde, waar het oude Sultanaat had gefaald, Een kwart eeuw lang bleef de Republiek met zijn hoofdstad Ankara, eerst onder Ata- turK en later onder zijn opvolger InÖnü, volkomen geïsoleerd vah het Westen. Ataturk wilde niets te danken hebben aan een Europa, dat zijn land had willen ontbinden. Hij alleen had het van onder gang kunnen redden en zijns inziens moest Turkije op eigen kracht evolueren van dictatorschap naar democratie. De tweede wereldoorlog leerde echter Kemals opvolger maar als ervaren staatsman wist hij dit misschien reeds lang dat met een variant op een Bijbelwoord, het niet goed is, dat een land alleen sta... Het tegenwoordige Turkije zoekt dan ook voortdurend meer toenadering tot Europa en Amerika. Dit belet echter niet. dat de geesf van Ata turk de mensen nog beheerst, zoals zijn ruiterstandbeeld de hoofdstad Ankara, welke hij bouwde. Het pleit voor zijn populariteit, dat de bewoners van Ankara de naam van de hoofdstraat, waar het standbeeld staat, eigenlijk nooit noemen. Ze plegen te zemen: „Goed. laten wij elkaar ontmoeten bij de paardenstaart!" of ze zeggen „In de paardenstaart", als ze de hoofdstraat bedoelen. Dromen van goud Ondanks de verbazingwekkende voor uitgang op het gebied van landbouw, Onze correspondent te Djakarta seint: .WU hadden een onderhoud met de voor zitter van het Algemeen Landbouwsyndl- caat. mr Van 't Oever, over de toestand van de planters op Oost Java. HU vertelde ons. dat de situatie jeer moei lijk is in de omgeving vgn DJëmber, waar ervaren planters werken, die van de eerste actie af daar gezeten hebben eri met het oude, vertrouwde personeel zo goed mogelijk hun arbeid hebben voortgezet. Er heerst daar momenteel een Japanse sfeer* zodat planters, die werkeliik uit het allerbeste hout zUn gesneden, uiterst nerveus zijn geworden, en "hun het werk, door onder- mUnlng van het prestige. vrUwel onmo gelijk is gemaakt. Verschillende ondernemingen zijn inder tijd waér begonnen te draaien met vroe gere mandoers, die het werkvolk vertrou wen inboezemden. Sinds enkele maandeh wordt die mandoers het leven echter on mogelijk Smaakt door groepen lieden, tegen wie de planter» met geen mogelijk heid kunnen optreden. Het gebeurde on langs. dat een mandoer voor de ogen van het werkvolk op Japanse wijze werd af geranseld. terwijl de administrateur werd vastgehouden. Dat op die manier het prestige van mandoer en nlanter volkomen wordt gebroken, is duidelijk. Vele arbeiders, die tot dusverre hun best hebben gedaan, lopen nu weg uit angst voor represailles of hullen met de wolven mee tegen het leidinggevend per soneel om te voorkomen dat zM als „goed willend" worden gebrandmerkt. Natuurlijk komt onder die omstandig heden vin het werk niet veel terecht, terwijl het toch gaat om producten, die op de wereldmarkt zeer veel opbrengen, vooral koffie en tabak. Het rampokkersgevaar Een andere moeilijkheid voor de onder nemers is dat alle wapens in beslag wor- npokkers. die zelf altijd goed "bewapend zijn. kunnen nu onbedreigd hun slag slaan. De bescherming door de T.N.I. heeft geruime tijd geheel ontbroken. Toen de plantersgezinnen van het Idjen- plateau werden geëvacueerd en men be greep dat de situatie inderdaad zeer ernstig was geworden, heeft men een be gin gemaakt met beschermingsmaatrege len. Men beperkte zich eqhter tot een beszetting van 16 man voor een gebied dat zo groot is als de provincie Utredht. Ook in de streek van Bondowoso is de opwinding groot. Daar geschieden huls- zoekingen en Inbeslagnemingen op Japan se manier. Veel beter is gelukkig de „toe stand in de omstreken van Kediri. waar luitenant-kolonel Soeïahmat de leiding stevig in handen heeft en voor goede orde zorgt. Mr Van 't Oever zeide dat de producten exporteurs profiteren van de nieuwe de viezen-regeling. ondanks de nieuwe uit- voerbelasting en ondanks het uitblijven van een loonstop, wat er wel toe leiden zal dat men nieuwe eisen van de arbeiders zal moeten inwilligen. De koffie, welke tbans nog naar de binnenlandse markt wordt verkocht, zal in de toekomst wel uitsluitend, voor export worden bestemd, tenzij de regering bepaalde maatregelen treft om te voorkomen dat men dit koffie land zonder koffie komt te ziten inmid dels kan de regering maatregelen treffen om de export te stimuleren, maar het resultaat zal tenslotte voor een groot deel afhangen van de productie-mogelijkheden. En het moet worden gezegd dat in het al gemeen de gepubliceerde berichten over moeilijke omstandigheden voor de planters ni«t overdreven zijn. industrie, opvoeding en recht, ondanks het feit. dat de Turkse vrouw plotseling /an de sluier, waarachter lang haar bekoorlijkheden verstopt, is Turkije een land van contrasten gebleven. Van Kon- atantlnopel, de vroegere hoofdstad van Turkije, pleegt men te zeggen, dat ze ligt te dromen naast de Gouden Hoorn, maar Indien dit zo is, dan MJn het toch dromen van welvaart. Nog altijd verdienen Griekse kooplieden fortuinen binnen de vesten van de oude stad. Ponden en dol lars rollen er bij de vleet en de zwarte markt bloeit en werpt een rozig schijnsel op de bevolking, die van haar afhankelijk is. zowel voor eerste levensbehoeften als voor weelde-artikelen. In de grote hulzen, die eens behoorden tot de ministers van de Sultan of -waar zijn uitverkorenen woonden, tronen nu handelskoningen, catè's en bioscopen vindt men bij de vleet in Konstantiope. of Istanboel, zoals het nu heet. En het verkeer langs de muren van gesloten moskee's ls eenvoudig levensgevaarlijk. - De markten, omgeven door muren en voorzien van boogvormige daken gelijk oude catacomben, zijn opgepropt met koopwaar; men ziet er een weelde en overdaad als nergens in het na-oorlogse Europa. Terwijl ze met hun schreeuwende luxe enigszins parvenu-ig aandoen, lig gen de moskeeën daar in hun strenge eenvoudige schoonheid. Achtereenvolgen de Sultans hebben ze gebouwd als een symbool van onsterfelijkheid, maar des ondanks hebben ze heel wat verande ringen zien komen. Want Mustapha Kemal. die er zich rekenschap van gaf welk een verregaande Invloed de pries ters op de bevolking uitoefenden tijdens het Sultanaat, maakte een eind aan de heerschappij van de Islam. Hij hief allerlei geestelijke orden op. evenals de kerkelijke rechtspraak en religieuze scholen. In het vervolg konden de Mohammedanen hun godsdienst slechts in bepaalde, daartoe aangewezen moskeeën belijden. Ook kon den ze nog een bedevaart naar Mekka ondernemen en voor die gelegenheid de fez weer opzetten, welke plaats had meeten maken voor de ronde hoed. Maar.de Islam raakte „uit de mode" in Turkije, maar behalve in Koerdistan, waar men zich de oude godsdienst niet zo gemakkelijk liet ontnenfen. Tussen de twee weneldoorlogen in. zijn de Koerden driemaaUin opstand gekomen en telkens werden de opstanden metfbgenloos onder drukt. De Koerden hebben echter een sterk geheugen.... Ze vormen een uitzondering. Als geheel genomen heeft /de bevolking zich, vol komen verenigd met de Nieuwe Republiek, zodat „zelfs zoons van de nationalisten, die door Ataturk zijn opgehangen, tegen woordig belast zijn met de bewaking van de bergdorpen ten Noorden van het Van- meer. Turkije's kwetsbare plek met Rus land aan de andere zijde van de berg Ararat. fAmerikaanse eh Turkse generaals ln Ankara menen, dat in dit gebied een ge mechaniseerde inval tot de onmogelijk heden behoort en^ze houden er dan ook rekening mee. dat, wanneer het tot oorlog zou komen het leger gebruik zou moeten maken van paarden voor het transport van allerlei oorlogstuig. Evenwelde Russen doen dit ook. Tekenend ls, dat het Russische gezantschap in Ankara een zeldzaóm grote staf heeft en veel meer personeel* dan nodig is. De jonge Russen, daar werkzaam, besteden een opvallend gro"bt deel van de werktijd om Turks. Arabisch en verschillende dialecten te leren. Wordt er een ondergrondse be weging voorbereid? Maar dit alles verontrust de Turken niet al te zeer. Ze vertrouwen op hun leger, dat ze als het best geoefende en uitgerustè ter wereld beschouwen. Daar bij vormt Turkije een eenheid met een vastgesteld doel voor ogen het doel. dat Ataturk voor zijn land uitstippelde. En dit land ademt een atmosfeer van onaf hankelijkheid. Welke ook te danken aan de grote grondvester van de Turkse Republiek, wiens geest de mensen bijeen houdt; die over het \and waakt en die de bewoners bezielt met vertrouwen in de toekomat. gevaarlijke IJsschotsen hadden moeten manoevreren om het vliegtuig te bereiken* dat hen redde. Z(j moesten met de voet zware ijsblokken van de boot wegduwen en kregen het daarbij zo heet. dat ze de bovenkleren moesten uittrekken. Een van deze beide jonge mannen had in 1947 een vliegtuigongeluk, toen zijn machine bij het dalen op het ijs een der ski's van het goed af. Men speel landingsgestel I over de kop sloeg, gelukkig goed af. Men speel de ook voetbal op ski's, maar hield toen Iemand een lelijke trap met dit scherpe voorwierp kreeg. Een ander waa op wandeling over een Spleet gespron gen. maar het ijs hield hem niet en h« kwam In water terecht van 31 graden onder nul. De verblijfplaatsen in het kamp waren zeer geriefelijk. Men vatte ook wel eens kou. maar influenza ln Engeland was iets veel ergere. In Augustus bedroeg de tem- peratuur minus 40 graden F.,dochln Ja nuari steeg deze tot 13 graden boven nul. Sommigen namen een bad ln de open lucht Over de bereiding van het voedsel was men nogal 6omber gestemd. maar de meesten va4ten het gebrek aan kookkunst van de tochtgenoten gemoedelijk op. Een aardige afleldi-X was bet contract van de j-adioteliegrafist met amateurs over de gehele wereld. Niet minder dan 25.000 radioberichten werden uitgesetnd. Hij vroeg de aetherpartners om een brief kaartje naar zijn ouderlijk huls te sture^. en hij vond er dan ook honderden bij zijn thuiskomst. De mannen konden de B.B.C.-uitzendin gen uitstekend horen. Familie en vrien den spraken enkele malen tot hen door de radio, hetgeen een gebeurtenis van belang voor de Poolkampeerders was. Stonington eiland ligt aan de voet van een gleischer, welke afdaalt van een 2000 meter hotfè bergkam Drie kwart van het jaar is de zee door ijs bedekt. Naar huis Toen de John Biscoe onverrichterzake naar Port Stanley op de Falklands moest terugkeren, maakte de gouverneur van deze eilandengroep. Sir Miles Clifford, dadelijk plannen om de afgesloten groep mannen te bevrijden. Men wist hoe moeilijk dat zou zijn. om dat de baai, waarin het eiland ligt, be rucht was om haar ijsgang. In 1948 was het hulpschip er in geslaagd het kamp te bereiken, dank zij de aanwezigheid van twee Amerikaanse ijsbrekers Men be twijfelde echter of na de mislukking van de tweede expeditie van 1949, een nieuwe poging in 1950 niet even hopeloos zou r nog een extra Jaar was er ge 'tof genoeg. Het was o e mannen om bet gebied voedsel of brancistof genoeg. Het was ook onmogelijk voor ae per slede te verlaten. De enige oplossing *M>r de lucht. s ge^ Deception Island ln de Zuld-Sbetlands en Daartoe werd iën luchtbasis gevestigd op tweede vooruitgeschoven vliegveld aangelegd op Argentine Island, halver wege het schiereiland Graham Land. dat als een wijsvinger uitsteekt in de richting van Kaap Hoorn. Van hieruit werden vijf man veilig door de lucht overgebracht. Later slaagde de John Biscoe eg met groot risico in zich te weg te banen door het ijs en de overgebleven zes mannen aan boord te nemen met hun kaarten en an der voor de wetenschap uitermate be langrijk materiaal. Engeland niet verwonderd over Indonesische devaluatie Te Londen hebben de ingrijpende "j^nt- zuiveringsmaatfegelen van de regering der ver. Staten vgn Indonesië weinig ver wondering gewekt. Men is van mening, dat zij de tweede fase vormen van een plan. wedks derde fase binnenkort te ver wachten ls ln de vorm van het vaststellen van een nieuwe wisselkoers van de gul den. Men twijfelt er bier niet aan, dat dit neerkomen op een aanzienlijke de valuatie van de roepiah ten aanzien van de gestabiliseerde buitenlandse valuta, waarschijnlijk zelfs tot 75*/». In financiële kringen te Londen is men van oordeel, dat door de Zondag genomen maatregel in de eerste plaats de ongeveer 200.P00 Nederlanders en de bijna drie mil lioen Chinezen ln Indonesië zullen warden getroffen, daar deze twee bevolkingsgroe pen practisch vrijwel het gehele bedrag agn in omloop zijnde geld van het land in hun bezit hebben. De belangstelling voor de televisie in de Ver. Staten groeit met de dag. Waren er na de tweede wereld oorlog in de zomer van 1945 13.000 telêvisie-oih- vangtoestellen in de Ver. Staten in gebruik, dft aan tal is thans vermeerderd tot 3.700.000 stuks. Men ver wacht, dat eind 1950 vijf millioen televisie-ontvang toestellen in de Ver. Sta ten in gebruik zullen zijn. Het spreekt vanzelf, dat de fabricatie van televisie-ont- vangers aan de lopende band geschiedt. Op de foto ziet men het afmonteren van televisie ontvangers in een fabriek in Sun bury (Pennsylvania). Deze toe stellen zullen later in ver schillende uitvoeringen de kopers bereiken. Twee jonge matrozen, die met een kustvaarder uit Ierland in Amsterdam waren teruggekeerd, hebben daar gister avond een taxi gehuurd. Zij hadden het plan de chauffeur onderweg van zijn geld te beroven. Tussen Meppel en Havelte hebben zij de chauffeur met een steen op het hoofd geslagen. De chauffeur wist echter uit de wagen te komen en is in de Drentse Hoofdvaart gesprongen om aan zijn belagers te ontkomen. De matrozen gingen er met de auto vandoor, doch in Havelte zijn zij Tegen de paal van een brug gereden. Zij hebben toen de auto verlaten en zijn er vandoor gegaan. De inmiddels gewaarschuwde politie heeft de belde matrozen op een landweggetje kun nen arresteren. Gedeputeerde Staten van Noord Holland zUn met Amsterdam en Haarlem in con tact getreden omtrent de aankoop en de wijze van financiering en exploitatie van een groot duinterrein, ongeveer 1200 ha. dat in de toekomst zijn bestemming zal krijgen ais recreatieterrein en wandel park. Het genoemde terrein wordt be grensd door de bebouwingen van IJmui- de0 Veisen. DHehuis. Santpoort, Bloemen- daal, Overveen en Haarlem. Gedeputeerde Staten hebben daarbij overwogen, dat, dit terrein voor de gemeen te Amsterdam, de Zaanstreek en Kenne- merland van zeer groot belang is. aange zien de bevolkingsgroepen uit deze streken, ongeveer 1.750.000 mensen, het terrein per trein, fiets of auto zeer gemak kelijk kunnen bereiken. De duinterreinen zullen worden aangekocht door een in het leven te róepen stichting, genaamd Het Nationaal Park de Kennemer Duinen, die tevens de exploitatie zal verzorgen. De aankoopkosten bedragen 1.250.000. Hierin zal het Rijk 53 procent bijdragen, van de provin&ie wordt een bijdrage van 25 procent verlangd en van de gemeenten Amsterdam en Haarlem elk 10 procent. Het terrein, waar het hier om gaat aldus zeggen Gedeputeerde States ln een prife-advles maakt deel uit van het nog gave duingebied van West- ia. Het behoort tot de fraaiste duin van Nederland en het ontleent zijn grote waarde aan zijn unieke ligging in de nabijheid van onze grootste bevol kingscentra. De politie te Winschoten heeft vier per sonen, die betrokken zijn bij een groots opgezette handel in gesmokkelde opium fen cocaine in Noord-Oost-Groningen, ge arresteerd. Reeds geruime tijd was de politie smokkelaars op het spoor, doch het gelukte haar niet tot arrestaties over te gaan. Zaterdag echter kon de Winscho- ter zakenman B. V. op heterdaad worden betrapt, toen hij een zakje met ongeveer een halve kilogram opium aan een in Winschoten vertoevende zakenman uit Gorinchem, zekere I. L., verkocht. Belde werden gearresteert. Gebleken dat men hier te doen heeft met een smokkelcomplot ln verdovende middelen, dat grote voorraden opium en cocaine, welke afkomstig zijn uit oude Duitse legervoorraden, over de Nederlandse grens brengt. In Oude Pekela kon d« politie de man arresteren, die de hoeveelheid opium aan de W4nschoter zakenman had afgele* verd. Ook werd gearresteerd een land- bouwer uit Oostwoid, die de voorraden steeds verborg, voordat zij de gren* overgingen. Ter gelegenheid van de Jaarbeurs heeft de AVRO in samenwerking met de ver tegenwoordigster der Engelse firma Pye. de Technische Handelsonderneming Van Andel N.V. te Rotterdam, ln Het Hof van Holland te Hilversum demonstraties van kleurentelevisie georganiseerd. Ten overstaan van^de pers werden Maan dagochtend voor het eerst ln de verduis terde zaal de zes televisieschermen tot kleine tonelen, waarop eerst een in fraaie tinten gestoken ofaroeper, Tonny Bok. de nieuwsgierige kijkers toesprak, ter inlei ding van enkele korte kleurige taferelen» Een aquarium vol roofvissen ..kwam Qloor". Teddy Scholten«stelde allerlei kleu rige bloemen met eén praatje en menig knipoogje aan het gehoor voor, en de grootste verrassing bood het optreden van de marionetten van Bert Brugman, die het in deze omgeving zowel wat het zich thuis voelen als wat het visuele effect betreft van de vissen en van Teddy Scholten wonnen. Duidelijk is, dat de technische kanten van de kleurentelevisie aardig onder de knie zijn. Hier domineerde het blauwe gamma. Het effect van het kleine, bewe gende beeld wint het van de kleurenfilm, doch het beeld op het televisie-apparaat eist wel. dat men het zoveel mogelijk recht van voren en niet van terzijde bdcijkt. waftt anders vertekent het sterk. ®rerl- gens is de kleurentelevisie, hoe interes sant op zichzelf, voor ons Nederlanders nog mger dan de zwart-wit televisie een kwestie van kijken, maar niet aankomen. personei ls, dat

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1950 | | pagina 3