SPORTPRAET Een Mattheus-passie op etskoper VREUGDEVUREN in Drente en Twente Nederlands televisieplannen op dood spoor doorban flens. De eerste ronde Nu ook een ARABISCH PACT Revers en Mast komen voor een krijgsraad 625 Lijnen niet te rijmen met de dalende koopkracht Scheveningen blijft zonder roulette Joliot-Curie solidair met de Sowjet-Unie Alweer de missing link ENGELAND VERJOEG HETDOLLARSPOOty Maar er is nog geen blijvende oplossjng van Eric Middlesex-Wanderers komen in Den Haag r HET PAASVUUR IS ONTSTOKEN" PASEN, FEEST VAN HET NIEUWE LEVEN Oude Volksgebruiken met vaak heidense oorsprong* PASEN CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR in de weerkunde Paasklappen en Vleugelen (Tottenham) en Aston (Manchester I m. Wright (Wolves). Franklin (Stoke C en Dickinson (Portsmouth), v. Fir (Preston), Mannion (Middlesbr.), Mor sen (Blackpool), Berlftey (Chelsea) Langton (Bolton W^iderers). Pu op 83 April begint de promo tie- en degradatiecompetitie, waarin Neptunus. Emma en U.V.S. elkaar de ene plaats in de eerste klasse sullen betwisten. De eerste ronde la vastgesteld en lnidt: 23 April: Neptunus-ÜVS; 30 April: U.V.S.—Emma; 7 Mei: Emma —Neptunus. BERDE BLAD - PAGINA 4GOUDSCHE COURANT ZATERDAG 8 APRIL 1950 De politieke commissie van de Arabi sche Liga heeft, blijken* mededeling van de voorzitter, een collectief verdedigings verdrag ontworpen naar voorbeeld van het Atlantische Pact. Het pact zou bin dend zijn voor «de zeven ieden van de Liga. te weten: Egypte. Jordanië. Irak. Syrip. de Libanon, Saudi Arabië en Jemen. Ook Jordanië, dat de besprekingen van de commissie der Arabische Liga over Israël had geboycot, heeft aan de opstel ling van het ontwerp-pact deelgenomen. Het Jordaanse leger het „Arabische •- gioen", wordt als de sterkste en best ge organiseerde strijdmacht van de Arabische landen beschouwd. De Franse generaals Revers en Mast. die eg van worden verdacht betrokken te zijn bij de verdwijning van een geheim Indo-Chinees rapport, zullen voor een krijgsraad van hoge officieren moeten verschijnen. De staatsraad, het hoogste juridische lichaam van Frankrijk, heeft namelijk Vrijdagavond besloten, dat offi cieren boven de rang van kolonel voor gen krijgsraad gedaagd kunnen worden. Over het algemeen worden officieren berecht door mede-officieren varr min stens gelijke rang onder leiding van een officier van hogere rang dan Je beklaag de. Het schijnt zeker, dat van dit begin sel in .dit geval afgeweken zal moeten worden, omdat boven generaal Revers alleen maarschalk Petain staat. van de beef thuiskomt is er niet altijd thee. maar soms wel een bed om z'n zonden te overdenken TNE tournee van Karél Lotsy in Indonesië is een groot succes, schrijft de pers dienst van de Niwin. He| Dagblad van Djdkarta heeft na een voordracht van onze bondsvoorzitter geschreven: ,,Men zal kun nen begrijpen waarom een man .als Karei Lotsy zich een gelukkig mens moet voelen op momenten, waarop ruim zestig landen en ruim vijfduizend athleten zich verdrin gen om eens in de vier jaren tijdens de Olympische Spelen in het strijdperk te treden.-De stichter van de moderne Olym pische Spelen, baron Pierre de Coubertin had zich geen betere 'voorvechter van zijn idealen kunnen denken dan «een Karei Lotsy. tJET internationaal Paashockeytournooi ■LJ- voor dames op Klein Zwitserland in Den Haag, dat reeds morgen begint, be looft zeer Interessant te worden. Uit het buitenland komen de Calpdonians (Schot land), het Irish touring team (Ierland), Ramsgate (Engeland) en Stella (Frankrijk). Voorts zijn door HHYC. Kieviten en Togo die dit tournooi organiseren, uitgenodigd BDHC (Bïoemendaal) en éen team. be staande uit speelsters van Zuid-, Oost en Noord-Nederland, genaamd de Zonne bloemen. Al met al het neusj# van de zalm. (Van onze T.V.-medewerker) Het wordt met de dag duidelijker: met televisie vlot het nu niet bepaald in ons land en de oorzaak hiervan moet wel in de eerste plaats gezooht worden by de fi nanciën. Btf de oorspronkelijke financie ringsplannen is men uitgegaan van een drie-partijenstelsel (regering, omroep en industrie). Van deze drie instanties heb ben zich echter twee teruggetrokken. Thans moet de omroep alleen maar zien de dubbeltjes bi) elkaar te krijgen. Het Ir begrijpelijk dat één party het startka pitaal moeilUk kan opbrengen en er dus allerwegen naar middelen gezocht moet worden om uit de huidige impasse te ge raken. Wij hebben nooit het aanvaarden van 625 lijnen kunnen rijmen met de huidige dalende koopkracht van het Nederlandse volk. Het is zo langzamerhand wel bekend, dat er een nauw verband béstaat tussen het aantal lijnen en dê kostprijs van tele- visie-apparatuur. Hoe lager het aantal lij nen (er bestaan hierbij uiteraard grenzen) daar een redelijke beeldkwaliteit gewaar borgd moet zijn), hoe goedkoper de tele visie-ontvangers. Hoe voordeliger de te levisietoestellen, hoe meer er verkocht zullen worden enhoe hoger het bedrag zal zijn dat aan kijkersbelasting opge bracht zal worden. De televisiebelasting vormt toch uiteindelijk de financiële basis voor de Nederlandse televisie-onderne ming. Onze weinig rooskleurige financiële toe stand brengt echter tevens mee zoals door de Nederlandse televisiecommissie uitdrukkelijk bepaald wordt dat ten aanzien van het Nationale televisiepro gramma voorlopig soberheid geboden is. Onder deze omstandigheden zou men dus de mogelijkheid om ter afwisseling buiten landse televisieprogramma's binnen de Nederlandse huiskamers te brengen met beide handen moeten aangrijpen. Neen. zegt de Nederlandse televisiecommissie, wij geven de voorkeur aan een systeem, waarbij rechtstreekse televisieprogram ma-uitwisseling met het land. dat door ervaring en grandiose opzet hiervoor het eerste in aanmerking komt in casu En geland de pas is afgesneden. Hiermee is het dan tevfens grotendeels uitgesloten de programmakosten door interlandelijke programma-uitwisseling te drukken. Ook In dit opzicht strookt de aanvaarding van 625 beeldlijnen do* niet met onze armoede Bovendien, als wij in ons land wel één taal machtig zijn, dan is het wel Engels en dat kan niet gezegd worden ten aan zien van Zweeds. Noors. Deens, Fran», Italiaans, enz., in casu de taal vaft de lan den,- welke ons misschien, wat de aan vaarding van 625 lijnen betreft, volgen. De Franse taal hebben wij genoemd met betrekking tot Zwitserland en niet in verband met Frankrijk, daar dit laatste land te kennen heeft gegeven bereid te zijn het bestaande 455 lijnen stelsel los te laten ten gunste van het Engelse 405 lijnen systeem. Wanneer wij het televisievraagstuk in West-Europees verband bezien, dan is het toch een punt van «je eerste orde dat Enge land. Frankrük. België. Nederland en Luxemburg tot overeenstemming komen ten aanzien van een gemeenschappelijke televisiestandaard. Wanneer wij ook de 405 lijnenstandaard aanvaarden, dan zijn al drie Westeuropese landen het eans en dan kunnen België en Luxemburg niet achter blijven. Laten wij hierbij niet Vergeten dat er op het ogenblik in Engeland al meer dan 300.000 televisie-ontvangers in be drijf zijn. (alleen al gedurende de maand Januari 1950 is het aantal televisie-ont vangers met.... 45.800 uitgebreid) er zijn thans twee zenders in werking en een derde zender is in aanbouw, terwijl er bovendien nog twee zenders met een ver mogen van niet minder dan 50 kilowatt een unicum tot dusverre besteld zijn. Ook aan de vernieuwing en uitbreiding van studioaccommodatie en opnameap paratuur wordt koortsachtig gewerkt. Het zal wel heel lang duren, alvorens enig an der Europees land op dezelfde televisie prestaties kan bogen als vandaag Enge land. Handen uit de mouwen Hebben wij de toekomstige financiering van de Nederlandse televisie-onderneming dus voor een groot gedeelte in eigen hand door een ai of niet jliiste keuze van het aantal lijnen, geheel anders ligt de zaak ten opzichte van het probleem: Hoe krij gen wJj de zaak op toeren? Voor dit doel Is het allereerst noodzakelijk het Neder landse publiek televlsierijp te maken «n dit zou moeten geschieden door groot scheepse televisiedemonstraties in alle grote steden van Nederland. Wij hebben hierbij geen uitzendingen op het oog maar televisie per kabel Wat het programma materiaal betreft, zou het misschien het °?8)e EUn de voorkeur te geven aan films. Wellicht zou bij deze televisiepropaganda- ij* *e^ev'8le-amatetfrisme ingescha keld kunnen worden. Aan enthousiasme heeft het bij de Nederlandse televisie-ama teurs nooit ontbroken,'maar vele schone toekomstplannen zijn vastgelopen bij ge brek aancontanten. Van amateurszijde sijn er al enige demonstraties gehouden, maar de beperkte middelen waren oor zaak dat aan de (te) hoog gestelde ver wachtingen dikwijls niet voldaan kon wor den. Bij televisiedemonstraties dienen wij da eisen hoog te stellen en aan deze voor waarde kan alleen voldaan worden in on derlinge samenwerking van alle instanties, groeperingen, enz., welke bij de Neder landse televisie-ontwikkeling direct of In direct betrokken üjn. zoals de radio-om roep. de televi8te-apiateurswereld, de ra- diohandel. enz. Er is thans over televisie genoeg ge schreven en gesproken, laten wij nu eens eindelijk metterdaad topen. dat wij er niet voor terugdeinzen barricaden te bestor men, welke op het eerste gezicht onneem baar schenen. In Er/»eland heeft men het voor elkaar geschopt waarom zou het in ons land niet lukken Worden de televisie demonstraties een doorslaggevend succes, welaan dan valt er aan de toekomst van de Nederlandse televisie niet te twijfelen. Op Scheveningen zal dit jaar nog niet de roulette draaien. De regering voelt er niet voor. Scheveningen blijft een hoog staande badplaats. Het is karakteristiek voor de aard van het Nederlandse volk. dat het in het algemeen alleen ..winst" goedkeurt, die is verdiend met werken en niet met zuiver gokken Dat pleit voor de Nederlandse mentaliteit en de Scheve- ningse badplaats zonder roulette is dus typerend voor Nederland. Maar het wil niet peggen, dat in Den Haag nergens de roulette draiit De speelclubs tierea er welig, want alle Hagenaars die een speel- club willen vormen en in hun particuliere woning de roulette laten draaien kunnen dit doen. mits er tijdens de roulette maar geen sterke drank wordt geschonken Dat kan natuurlijk wel vooraf erf na afloop gebeuren. \n ieder geval zijn er Ln Den Haag vele speelclubs. Maar een goed op gezette speelbank op Scheveningen. die haten zou afwerpen voor de Staat en met welke gelden de aantrekkelijkheden van de badplaats zouden kunnen worden verbeterd, is niet toegestaan. Voor de aantrekking van vreemdelingen (en deviezen!), waarvan thans meer dan ooit werk wordt gemaakt, omdat Neder land in het kader van de industrialisatie ook de vreemdelingen-industrie moet ontwikkelen, beschouwt Scheveningen een speelbank als een extra middel, fn een steedse" badplaats als Scheveningen zoekt men niet enkel de natuur, maar ook vertier. - Op zichzelf is een roulette niet zo heel belangrijk, maar het zijn altijd verschil lende factoren bij elkaar, die een bad. plaats compleet en de attractie ervan be palen. Natuurlijk zijn er vqor de hand liggende argumenten om de roulette (evenals de Staatsloterij) te veroordelen, maar de „exploitanten" van Scheveningen beschouwen dit als een soort eenzijdige ontwapening omdat België. Frankrijk. Duitsland en andere landen -wel officiële speelbanken kennen, waarbij meestal de bepaling geldt dat de inwoners van de betreffende badplaats niet aan de roulette mogen deelnemen. De roulette moet een attractie voor vreemdelingen blijven. Om die reden zullen zij dit seizoen niet naar Scheveningen komen. Omdat de roulette zo moeilijk Is te verenigen met de Neder landse volksaard. Om een Paasvuurtje Verleden week Maandag kregen de buren B. en L. aan de Elferlnksweg te Enschede ruzie om een Paasvuurtje. had een vuurtje aangestoken tegen lage omheining van de tuin van L. vroeg B om dat uit te maken, omdat zijn vrouw wasgoed buiten had hangen. B. weigerde dit kortaf. L. werd kwaad, stapte over de omheining d| trapte het vuurtje uit. B. gif hem daarop een klap en beiden raakten slaags. Op het gegil van de kinderen kwam de vrouw van B naar buiten. Zij zag haar man op de grond liggen met L. boven op hem. Ze greep een hark en gaf L. met de scherpe kant een paar klappen. L.. die aan hoofd en arm vlas gewond. Het zich door een dokter verbinden Aan vankelijk lieten de verwondingen zich niet ernstig aanzien, maar Maandag openbaarde zich Infectie en moest naar het ziekenhuis worden overgebracht. ZUn toestand is hoogst ernstig. TJET Engelse elftal, dat 15 April tegen Schotland speelt is alê *olgt samen- d. Williams (Wolves^ a. Ransey Aston (Manchester Un.), (Stoke City) v, Finney «r*resion;, maiiinun (iviiuuieauiMorten- sen (Blackpool), Berkley (Chelsea) en Langton (Bolton Wanderers). Prof Joliot-Curie heeft Donderdag op het congres der Franse communistische partij verklaard, dat „communistische ge leerden noqit iets van hun kennis be-^ schikbaar zullen stellen voor een oorlog* tegen de Sowjet-Unie". Het Gaullistische parlementslid Legen- dre heeft de voorzitter van de Nationale Vergadering meegedeeld, dat hij de regering wil vragen of prof. Joliot-Curies verklaring verenigbaar is met zijn positie als hoge commissaris voor de atoom energie. Vele Fransen vragen zich trouwens af. hoe een vooraanstaande communist, zelfs al is hij Frankrijks grootste natuurkundige, aan het hoofd van het Franse atoom onderzoek kan staan. De France Soir vestigt er echter de aandacht op. dat naast het hoge commis sariaat voor atoomenergie, dat onder de minister-president staat, nog een af deling voor wetenschappelijk onderzoek onder het departement van defensie werkt. Kwesties van nationale defensie en uit wisseling van atoomgeheimen ressorteren onder deze afdeling en niet onder die van prof. Joliot, aldus het blad. Blijkens een bericht in de New York Herald Tribune geven recente skeletvondsten in het Noorden van Trans vaal de Britse anthropoloog prof. Robert Broom aanleiding tot de conclusie, dat thans niet langer meer van een ent- brekende schakel in de ontwikkeling van aap tpt mens kan worden gesproken. Reeds eerder in de laatste vijf en twin tig jaar zijn vondsten gedaan, die over gangsvormen kunnen zijn van de aap mens tot wezens, die zoveel overeenkomst:^ vertonen met de mens, dat de wetenschap niet in staat is. een scheidingslijn te trek ken. Te Swartkrans- werd een schedel ge vonden met een zo ruime hersenholte, dat men haar bijna stellig aan een mens moet I toeschrijven, hoewel de bijbehorende kaak zwaarder is dan de menselijke. In het I zelfde gebied zijn onlangs twee kaken ge- I vonden die bij een klein maar echt mensentype behoren. „Er ontbreekt biijk- l baar geen enkele schakel meer, we hebben de gehele serie", verklaarde prof. Broom. Bijzetting urn uit Indonesië In Nationaal Monument Eind vorig jaar werd per K.L.M.-vlieg tuig een urn naar ons land overgebracht met aarde van 22 Indonesische erevelden, I waar onze gesneuvelde militairen en slachtoffers van het verzet in de Japanse bezettingstijd begraven liggen. De urn werd voorlopig geplaatst in de Grote Kerk in Den Haag in afwachting van de bijzetting in het Nationale Monument op het Midden-Damterrein te Amsterdam. Deze plechtige bijzetting zal op Zater dag 29 April geschieden. In de morgen wordt de urn overgebracht naar de Nieu we Kerk te Amsterdam, waar 's middags om halfdrie een herdenkingsbijeenkomst wordt gehouden. De minister zonder por tefeuille. de heer L. Götzen, zal in de Nieuwe Kerk een rede uitspreken. H M. d* Koningin en Z.K.H. de Prins der Nederlanden hébben het voornemen' te kennen gegeven om de plechtigheid bij te wonen. Na de herdenking in de kerk zal de urn worden overgebracht naar het Midden- Damterrein. ter bijzetting bij de urnen met aarde van onze elf provinciën. Mi nister Götzen en de burgemeester van Amsterdam zullen daar het woord voeren.^ De General Muyr brengt repatriërenden Op 1 April is uit Tandjong Priok naar Nederland vertrokken liet troepenschip General Muyr met 1518 pasagiers. Aan boord bevinden zich de volgende onder delen van de Kon. Landmacht: 16 R.V.A. t (regiment veldartillerie). 18 R.V.A.. 18 en 32 A.A.T. (aan- en afvoertroepen) 'en 6e HupVa (hulp verbandplaats afdeling). (Van onze Londense correspondent) Wat het leger bericht was in oorlogstijd, zijn Engelands financiële kwartaal-verslagen thans, want van de economische worsteling met de buitenwereld, met name Amerikf. hangt voor Groot-Brittannië's toekomst alles af. Het dollartekort was hard op weg een permanent instituut te w«Jfden. Vandaar "dat Cripps' onthulling in het Lagerhuis, dat het dollarspook tenminste|| de afgeldpen drie maanden verjaagd is. grote tevredenheid heeft gewekt. Het is voor de eeAte maaF*inds de MarsAall-hulp in 1948 begon, dat de handelsbalans van het sterlinggebied een 'dollarsurplus vertoont, geheel onafhankelijk van de hulpuijkeringen. Het gunstige saldo v"an 40 mlllioen steekt lichtend af tegen het deficit van vorig'jaar. dat b.v. in het derde kwartaal nog 539 millioen dollar bedroeg. Resultaten geflatteerd De devaluatie bracht het keerpunt. Eind 1949 was het tekort reeds tot 31 millioen teruggelopen De goud- en» dollarreserves zijn thans sinds September 1.1., toen de devaluatie een feit ward, met 600 millioen dollar toegenomen en bedragen n«T 1984 millioen. hetgeen niet zo ver beneden het peil is van Maart 1948. toen de totale re serve 2241 millioen bedroeg, een bedrag, dat Cripps als, het absolute minimum voor Engelands financiële# veiligheid beschouw de. Het maximum aan reserves werd be reikt aan het eind van 1946, namelijk 2696 millioen. hpt minimum was 1340 millioen in September 1949. Engeland hbeft echter thans nog geen enkele reden tot zelfgenoegzaamheid, want het zal nog moeten blijken of de gunstige ontwikkeling van de handelstoestand zich zal kunnen voortzetten. Het derde kwar taal van het lopende jaar zal daarvoor het bewijs moeten leveren, «yndat dan ver schillende tijdelijke factoren niet meer aanwezig zullen zijn. Verder zal de MarshaU-hulp dit jaar kleiner zijn, terwijl tevens jan het licht zal komen of de de valuatie ingrijpende invloed zal uitoefenen op het loon- en prijspeil. Het bevredigend^ resultaat is hoofdza kelijk het gevolg van de drastische in krimping van de dollaraankopen door het sterlinggebied als geheel en de verhoogde export naar Amerika en Canada. y Voorzichtig optimisme Men legt ln Londen thans een voorzich tig optimisme aan de dag. omdat, men ge looft, dat de niet-tijdelijke factoren, welke de ommekeer in de dollarsituatie hielden bewerkstelligen, blijvende invloed zullen uitoefenen. Deze factoren zijn: de inkrim ping van de import en de vergroting van dq export, alsmede het eindigen van dol larbetalingen aan niet-dollarlanden. Een noodzakelijke voorwaarde voor het voortgaan in de goede richting is, dat En gelands prijzen concurrerend blijven Een nieuwe economische terugslag in de Ver. Staten zou eveneens het bereikte resultaat weer ongedaan maken. Ook is het moge lijk. dat tiet Amerikaanse Congres de uit staande Marshall-hulp zal verminderen yegens de gunstiger gang van zaken in het sterlinggebied of dat dit roekelozer met dollars zal omspringen, nu de toestand niet meer zo precair is. Vast ftaat in elk geval, dat or nog veel gebeuren moet vóór Engeland helemaal op eigen benen kan staan en dat het strikt zal dienen vast te houden aan zijn tot nu toe gevolgde dollarpolitiek Het zal op de duur de nodige exportgoederen moeten produceren tegen de juiste prijzen eaj kunstmatige hulpmiddelen als importres tricties overboord moeten gooien. Eeti permanente oplossing van het dol larprobleem is echter pas mogelijk, als de dollarlanden bereid zijn de buitenwe reld als een gelijkwaardige handelspartner te behandelen. Dit was ook het thema van Montgomery's tafejrede aan het jaarlijkse diner der Pilgrims, toen hij weer één van zijn gebruikelijke escapades maakte naar ander terrein dan het strlkt-militalre. Indonesische vriendschap belangrijker dan Nederlandse In zijn tot heden geheim gehouden me morandum inzake de voorgestelde politiek van de Verenigde Staten met betrekking tot bet Verre Oosten, dat hij in' Augustus 1949 bij het State Departement indiende, noemde prof. Owen Lattimore Indonesië en het bestuur onder Ho Tsji-Minh in Vietnam de twee toetsstenen ln Zuid- Oost-Azië. Hierop zullen de leiders van dé ver scheidene nationalistische bewegingen het verschil bepalen tussen hetgeen verkregen kan worden door vriendschappelijke sa menwerking met de vertegenwoordigers der Ver Staten en wat bereikt kan wor den door rechtstreeks trotseren van het Europese land. dat sterk de economische steun van de Ver. Staten heeft. Indien al de onderhandelingen tussen de Nederlanders en de Indonesiërs, die voor een groot deel door de welwillende aandrang van de Ver. Staten tot stand kwamen, een oplossing tot gevolg hebben, die in Indonesië te veel uitgestelde hoop*y schijnt in te houden, terwijl de weerstantf in Indo-Chlna onder Ho Tsji-Minh steeds meer vervulde hoop gaat betekenen, zal het resultaat in geheel Zuid-Oost-Azië |n strijd zijn met de belangen der Ver Sta- ten. De voldoening of ontevredenheid van J het volk ln Indonesië zal grotere reacties teweeg brengen dan cle voldoening of on tevredenheid van de Nederlandse publieke opinie, alaus Lattimore. die door senator McCarthy „één der belangrijkste spionnen van Rusland" is genoemd. TTTEET U, wat m'n ««rata Indruk waa van BraaliiëNee, niet van mU maar van Tom Whittaker. de manager van Arsenal, dat aogle u weet enige tyd terug door Zuid-Amerika getoerd heeft. Nou, zeg het maar Tom „Waar ik Ook kwam. in Rlo de Janeiro, *|n Rlo de Plata, overal was de Jeugd aan het voetballen. Er kon rfergene een stukje bouwgrond s«n. een armetierig geiten veldje At alleen maar een brok koolas. of er werd een bijl 09 gegooid en dan maar voetballen. Jongens, van de vroege ech tend tot de late avon^L - "Vfou, om dit te kun^pn zien had Tom Whittaker nieL^b ver van buis ba- hoeven te gaair.Def' moet hij straks eena komen kijka^al» hier het Paasschool- voetbaltoufflooi begint. Ik weet al niet mee'r 'ho/'eel jontens er aan meedoen, ik herinner me all eelt nog de noodkreet van Jacques ven Priel, die geloof ik driehon derdvijftig scheidsrechter* moest hebben. En als Tom het stulpje van Eric eens de eer van een bezoek wil aandoen wil ik hem gaarne vergezellen naar wat door junior en z'n vriendjes genoemd wordt de beef'.-zijnde een drassig stukje gront, aan de peripherie van de stad. Hi" ver- beeldt junior zich de ene dag. dat hij grondwerker is en tot z'n nek toe In het water moet staan om daags daarna alleen te mogen worden aangesproken met Faas. Wat deze knapen hier, door plassen en kuilen, met een bal kunnen doen. zou niet alleen Tom Whittaker. maar ook Ratje Verlegh interesseren. Ik sta er dikwijls met meer .tudie naar te kijken dan naar een wedstrijd van eerite kla,sers. Ik ken, ln navolging van m'n vriend Töm. die z n landgenoten met de Brazilianen vergelijkt, «ok tot een paar merkwaardig* vtrgelij- jun»or op de beef kingen gekomen. De Engelse voetballer heeft z.'n kostbare benen zo goed be- schermd. dat hij sprekend lijkt op het Michelin-mannetje, de beefvoetballer speelt doorgaans met z'n kousen qp z'n »nkels- De Engelsman beschouwt een aneler, die drie keerlmet de bal dribbelt, als een ergernis, vopr de beef is hij een virtuoso. Engels voetbal eist dat de bal sneller gaat dan de speler in de beef verdwijnen ze dikwijls allebei in de mod der Als de Engelsmdn z'n kalmte verliest sebruikt hij meestal z'n voeten en soms r'n lichaam junior gebruikt zijn vuisten. Na de wedstrijd drinkt de Engelsmtfn thee -n gaat naar bed om de volgende dag fit te zijn voor een partijtje golf gis junto* Jan Stender wordt meer en meer een machtig man. Hier ziet men Nellie Theiler de kampioene van Zwitserland op de 100 meter borstcrawl, by hem in de leer. „Niet zó. maar zózegt Jan. Naar wij vernemen zal een bondselftal op Zaterdag 2? Mei in Den Haag op het VUC-terrein een wëdstrijd spelen tegen het Engelse tourteam Middlesex Wande rers; aanvang 4 uur. j DIT is de laatste phase van een Mattheus-passie op etskoper, die Rembrandt ons heeft nagelaten. Drie van de vier phasen of staten, waarin de kunstenaar de plaat bewerkte, de eerste phase in twee afdrukken op perkament, vormen op de ten toonstelling van de verzameling van de heer en mevrouw I. de BruVn—van der Leeuw in 'het Museum Boymans de climax. We mogen hier zeker spreken van „een Mattheus-passie op etskoper want afgezien van de voonstelling. Golgotha, is er nóg iets in gegroefd, n.l. een drama van aandoeningen, dat Rembrandt kwelde tot in het diepst van zyjn ziel. Snijdend met de scherpe burijn in 'het harde koper van de etsplaat compo neerde Rembrandt dus niet alleen de tragedie van Christus. In reeksen Van parallelle krassen schreef hij ook hartstochtelijk zijn eigen leea. De hier afgebeelde voltooide staat van zijn passie zou men kunnen noemen een in inkt gedrenkte visuele transpositie van het slotkoor van Bach's meesterwerk: „Wir setzen uns mit Tranen nieder". In gelukkiger jaren groefde Rembrandt het polyphone begin- koor: „Sehet! Wen? Den Brautigam" Van die gelukkiger jaren trilde nog altijd, ondanks het verlies van Saskia. een nagalm door in de eerste staat van de ets, die wemelde van figuren, moordenaars en snikkenden, wier ge stalten in de vierde, laatste staat in duisternis verloren gingeti. In 5ën grote lichtval woelde Rembrandt met zijn burijn al die figuren van de passie, zoals Mattheus ze in zijn evangelie ten tonele voerde uit het glanzende vlak van de metalen plaat op. de blinde drijvers om het kruis die vals getuigden en ruig hadden geschreeuwd om vrijlating van Barabbas op het Paas feest die gehoond en gegeseld hadden en Christus de spijkers door' de handen hadden gedreven en dan de onthutste ge lovigen. wie men de koralen van het gelaat kon lezen, en voor al die ene mens. die zich maar te laat in het stof werpt en klaagt: „niet zij zijn moordenaar, ik ben het", en tenslotte de Romeinse centurio. wiens ziel overloopt van wroeging, de wroeging die nazingt in Bach's aria's „Buss und Reu" en „Erbarme dich". Met innige liqfde drukte Rembrandt die eerste staat op ver schillend papier en ook op perkament af. Hij beschouwde de plaat als een hoogtepunt in zijn reeks etsen van het Nieuwe Testament Maar zoals hij altijd streefde naar vervolmaking, zo liet hij het niet bij deze staat. Hij ontdekte zwakheden in de tekening. Hier kwam een rechterarm niet goed uit daar kon iemand zeggen dat er een been ontbrakHij sneed opnieuw in de plaat, verjongde haar, drukte wéér. nam de plaat ten derde male onderhanden, verfijnde de voorstelling nog eens. detailleer de scherper, schiep nieuwe contrasten.Zeer wel mogelijk liet hij de etsplaat toen jarenlang rusten. Een moeilijke tijd I brak voor hem aan «wat niet verhinderde, dat hij met onblus- 1 bare ijver voortwerkte). Hij ging failliet. Hij moest afstand doen van zijn kostbare verzameling kunstvoorwerpen. De veiling daarvan moet hem zeer hebben aangegrepen. Toen vond hij de I „vermoeide" plaat van Golgotha .terug, „vermoeid" door de vele I afdrukken die ervan waren gemaakt, want in de pers leden de lijnen. De scherpe bramen, die door de snijdende burijn waren I opgedreven en die de inkt vasthielden, waren gesleten. De inkt- I gleuven waren geen hartstochtelijk gegroefde goten meer die bij het afdrukken onder de pers hun fluwelen lijnen aan het 1 papier gaven. De plaat was uitgeput. Maar zij had ook nooit de staat bereikt waarin Christus aan het kruis zijn „Eli. Eli. lama sabachtani" sprak, „Mijn God. mijn God. waarom hebt Gij mij 1 verlaten Er was grote droefheid en duisternis in R'embrandts hart. Hij moest dat ogenblik in beeld brengen waarvan geschreven is, dat van de zesde ure aan er duisternis over de gehele aarde kwam. Dus ten vierde male nam hij de etsplaat voor zich. Hy schuurde j partijen, die hem te barok leken, weg, klopte de plaat aan de achterzijde weer op, stak er de burijn opnieuw in en sneed de I duisternis in, striemde haar als het ware ln het koper, heftig I bewogen, de pols gespannen van de kracht, die het hem kostte, want op de ongeprepareerde plaat mocht geen zuur inbijten, de burijn graveerde direct, diep en vast. in het metaal. I Tal van figuren zonken weg in donkere partijen. Een paard, dat omgewend had gestaan, werd met de kop naar het kruis gericht. Het steigerende paard van de knielende Romein werd in het diepste donker teruggedrukt. De contouren kerfde Rem brandt zo diep, dat de bramen bij het afdrukken in het Ja panse papier zouden snijden. De verstokte moordenaar zag het licht niet meer de berouwvolle mocht de grens van de lichtval nog naderen. In de verdonkering viel de console onder de voeten van Jezus weg. Het lichaam hing Met tere kerfjes werkte Rembrandt op het stervende lichaam door, tot hij er een aangrijpende plastiek in had gebracht. En zo bereikte hij, door eigen leed gedreven, het moment van het „Eli, Eli. lama sa bachtani", nadat het voorhangsel van de tempel van boven tot beneden gescheurd was en de Romeinse centurio bevreesd had gezegd: „waarlijk, deze was Gods Zoon". Met een gedruis van regenstraal-strepen voltooide Rembrandt tenslotte deze laatste phase van zijn compositie „Wir setzen uns mit Tranen nieder". Het slotkoor van passie. De laatste sta'ht. Een aangrijpende climax vormt deze ets met de afdrukken van de andere staten op de tentoonstelling in Boymans. Rembrandt is er de verkondiger in van het expressionisme var) de 20ste eeuw. W. WAGENER. gATERDAG 8 APRIL 1950 TWEEDE BLAD - PAGINA 3 JAAP KRONSELAAR kijkt met welgevallen zijn nieuwe woning rond. wrijft vergenoegd de handen. Eindelijk is het er toch van gekomen! Wèg zijn ze uit dfe oude straat, waar hij meer dan twintig jaar gewoond heelt, twintig jaar: waar blijft de tijd? Tja. het had moeite gekost de woning te krijgen, geloop en gezanik, maar je moet in die dingen een beetje geluk hebben. Geruild had hij met een echtpaar, dat de kinderen groot had. getrouwd, en dan wordt zo'n huis tfllicht te groot voor twee mensen, hoe gaat dat? Het was al een tijd in de pen geweest, de oudje* zagen op tegen de verhuizing, maar nu het voorjaar was gekomen, waren ze tot de stap overgegaan, 't Kwam prachtig uit. vond Jaap, nu waren ze met Pasen fijn op stee. T ANGZAAM staat hü op uit zijn stoel. gaat, de handen in de zakken, voor het venster staan en kijkt naar buiten. Fijn uitzicht heeft-ie hier, heel wat beter dan in de ouwe woning, daar kon je met per missie bij de buren op tafel kijken. En dan. voor Jöns is 't ook een hele ver betering, vooral nu de kinderen groter worden. Het was daar op 't laatst behel pen geweest tot je or benauwd van werd. Je kan 't al goed aan de dagen zien", onderbreekt Jans zijn milde gedachten. Ze steekt het theelichtje aan. scharrelt bedrijvig met kopjes: Jans heeft iets moederlijks in haar doen. „Zal ik je 'n bakje inschenken?" vraagt ze, met haar zachte stem. Welja, waarom niet? 'n Bakkie thee valt er altijd wel in". WJeap slurpt behaaglijk zijn kopje leeg, zW het behoedzaam op tafel. „Bn Jans", gaat zijn stem bijna teder, „hebben we hier 'ri aardig woninkie of niet?" Ja. de wóning is mooi, zegt Jans. Ze tuurt op haar handen die -liggen stil in haar schoot. Haar lippen trillen onmerk baar bijna, maar Jaap ontgaat het niet. Kom. zegt hij, en er is iets in zijn stóm, waarmee men kinderen vermaant, nou moet je niet meer piekeren over die ouwe woning. We hebben er genoeg moe- jans knikt. „We hebben er zeker moe ten scharrelen, en erg ook. Maar 't was er toch wel gezellig. De kinderen zijn er geboren en ik was gehecht aan de buurt Buurt! schampert Jaap minachtend, nogal wat moois. Op de tafel kijken bij de buren. En dan die beroerde alcoof Nqe Jans, we zijn. er een stuk op vooruit gega*Bl ■rt Maar 't scheelt heel wat ln de huur, werpt Jwns tegen. We verwonen hier bijna acht gulden en weet je hoeveel belasting er bijkomt? Al verdien je een tamelijk loon. zonder de kinderen zouden we het vast niet kunnen betalen. Daar heb je gelijk aan. stemt Jaap toé. Als we de jongens niet hadden, waren we nooit verauisd Maar konden we langer in dat alcoofje blijven slapen? Konden we Joost langer genoegen laten nejnen met dat hok op zolder? Nee na tuurlijk! Dat gaat goed zolang de kinde ren niet zelf verdienen. Maar als ze gro ter worden, gaan ze eisén stellen, dat is gewoon Enfin, ze hebben nou allemaal een lekker fris kamertje en zo hoort het ook. Jans zwijgt. Ze weet: Jaap heeft gelijk. Jaap hééft altijd gelijk. Heel haar leven door heeft Jans zich zo'n beetje laten leiden. Door moeder eerst en later door haar man. O, Jaap is een beste kerel, hij Jdtoegt voor zij R gezin als een paard, Waar Jaap houdt feitelijk de touwtjes in handen En als hij zo doorslaat, zwijgt Jans maar Peinzend gaan haar ogen door de ruime kamer Groat is die, veel groter dan haar kamertje vroeger. Moet je die ouwe mëübels eens zien staan, 't lijkt warempel of ze verdrinken in de ruimte, zo hol en ongezelligEven voelt ze een verlan gen opkomen naar haar öude. knusse kamertje Aiet de beste spullen: ronde tafel, rood-beklede stoelen en glimmende chiffonnièreDie stond daar^jo echt ironk met de antieke beeldjes erop aar^blik zoekt verlangend het oude «eujsRstuk. daar staat het. tegen de lange j/d. Het Jijkt net alsof 't hier niet thuis hóórt, óf 't zó maar is neergezet om straks Weggehaald te worden. En de andere boel past hier evenmin, veel te ouderwets Ach ja. ze begrijpt het wel: 't ging daar niet langer, de kinderen werden te groot. En je moet toch mee met de tijd. Waar toch, onbewust, sluimert in haar wt" verlangen naar het oude en vertrouw de 'nest. ia. zegt ze. instemmend knikkend, ure h/bben hier een beste woning. Maar... maar 't is hier zo ruim. alles staat nog zo vteemd. Net of de meubels hier niet tütkomen. Daar heb je gelijk aan. Jans, stemt Jaap toe. Eigenlijk moét je op een mo derne woning ook nieuwe bullen heb ben En wie zegt. dat we die niet Jtrygen! Joost brengt nu kostgeld in. Dirk Jaap verdienen al flink Welja, vooruit maar! onderbreekt ;Jans opeens, nog nieuwe meubels ook! Eerst de verhuizing, dan de onkosten Ipor zeil en gordijnen Waar wil je- •It allemaal van betalen? w- Nee. eigenlijk weet Jaap dat niet. Nou ja, 't hoeft niet direct, vergoelijkt hij. geschrokken van zijn gedachten. Maar toch. een mens kan nooit weten. Misschien krijg ik gauw 'n paar extra goeie weken, dan zuilen we wel 's kijken. Je kunt al voor ^weinig geld van die nieuwerwetse bullen krijgen En wat wou je dan met onze ouwe jneubels doen? vraagt Jans geschrokken. Weet ik nog niet. 's Kijken wat een gek er voor geven wil. Of, weet je wat. we brengen die ouwe rommel naar de zegt Jans. Ze heft haar hand alsof ze Iets moet afweren. En wat Wou je met die chiffonnière doen? Die ouwe kast? Minachtend trekt Jaap met de schouders, 't Zou me wat waard zijn als ik die kwijt was. Hoelang hebben we al tegeh dat ding aangekeken? Hij is nog van moedèr, antwoordt Jans zachtjes. - Dan wordt het tijd, dat-ie*opgerulmd wordt. Misschien is het ding antiek, dan kunnen we er nog geld voor maken. Plotseling, alsof hem een goede gedachte invalt, vervolgt hij opgewekt: Weet je wat. Jans? We brengen 't hele zaakje naar de verkoping en schaffen ons voor dat geld wat nieuws aan' Je wilt mijn chiffonnière toch niet hakkelt Jans. Ze kan de woor den niet uit haar keel krijgen. Maar Jaap gaat luchtig voort: Ja. we ruirten de ouwe boel op en. kopen fijne, nieuwer- familieg hun huisraad van Van Dalen be trekken. daar zou mevrouw van op kijken Jans, degelijke Jans, laat zich door de galante verkoper geheel inpalmen. Mevrouw, bekijkt u nu eens dit schitterende ameublement, stijl neo- gothiek, dè grote mode. Prachtige afwer king, eerste klas materiaal, moquette be kleding, motvrij. Prima, prima! Wij ver kopen minstens tien van deze exclusieve ameublementen per week, alleen door recommandatieDuur, zegt u? Goed koop, mevrouw! Onze firma kan dit doen, omdat wij het materiaal in massa inkopen, hout. bekleedstoffen: magazijnen vol! Dressoir, vier stoelen, twee crapauds, uittrektafel. samen madr achthonderd en vijftig gulden. Makkelijk te betalen, tien gulden per week: wat zijn jn deze tijd nu tien gulden? In anderhalf jaar is mevrouw eigenares van een vorstelijke inrichting! Och, eigenlijk kan mevrouw er nog wel dat prachtige theemeubel wetse spullen. Het moet er nou maar van kommen, meid! Reken maar niet, dat onze ouwe meubels veel zullen opbrengen, werpt Jans geschrokken tegen. Veel of niet, weg gaan ze! En dan kopen we een buffet van eikenhout, en stoelen met dat zachte spul er op. d«tig gewoon. In de stad heb ik laatst Izo'n stelletje zien staan, mooi hoor! 't Zal nog wel een jaartje meent Jans, het theekopje iets te neerzettend. Enfin, je begint maar goed zuinig te worden: geen sigaar, geen voet balwedstrijd, je gaat maar goed spare nl* Er Is iets in haai stem. dat Jaap hin\ dert. Hij voelt wel: Jans a^ooft er niets y van. Wel verdorie! Als hirgezegd heeft, dat er nieuwe meubels komen, dan kómen ze er ook! Een ogenblik staat hij in twijfel, dan zegt hij opeens: Wanneer ik geen con tant geld heb. koop ik ze desnoods op afbetaling! Je bent niet goed. valt Jans uit. Ja, ze zal meubels op afbetaling kopen. Jans met haar ouderwets gevoel voor degelijk heid. Om je dood te schamen voor de 1011 ren.' Niks hoor! weert ze vreemd reso luut af» Daar moet ik niets van hebben. Stel je voor, dat ik geen geld heb om te betalenom door. de- grond te zinken! Ach wat. de buren V weert Jaap af, dacht je. dat die alles Jantje-contant je kopen? Ik zou wel'es willen weten, hoe die allemaal aan hun deftige spullen komen. En wat maakt het tenslotte uit? Of je nu vooruit gaat sparen of dat je ze meteen in huis krijgt, dat is lood om oud ijzer, 't Gaat net als met dex fiets van Dirk: De jongen betaalt een daalder in de wecken de k*Jus is af. Nee Jans. laat dat zasKje maar aan mij over. En geef mij nou nog 'n bakje thee, want ik heb dorst gekregen van dat gepraat. XpN WERKELIJK, het idee laat Jaap Ej niet los. Wat is er feitelijk op tegen, óók eens nieuwe spullen aan te schaffen? Nu hij #r op gaat letten, kun je tegen woordig alles weer op' afbetaling kopen. Elk ogenblik liggen e- papiertjes op de mat. allemaal met prachtige aanbiedingen. „Betaal uit uw inkomen! On*e voorwaar den vormen geen beletsel„Spreek met Van Dalen en 't komt in orde'Boeken. stofzuigers ijskasten, meubelen, alles IRR9 KlaaS Mulder- pracht van^en_ radio gekocht op de/latl Heel die krful omzijn werk. kortgeleden een Twee-honderd-vijftig guldentjes me. neer, en vijf procent incassökosten. Maar nou heeft-ie wat degelijks, een toestelletje, waar hij al de buren de ogen mee uitsteekt En wat Klaas Mulder kan. zou H(j niet kutmen? En Jaap zijn besluit is: nieuwe spullen èn «jp afbeta ling! Een week vóór Pasen, op een Zater dagmiddag, heeft hij zijn vrouw meege troond. Alleen maar om te kijken, hoor! Maar wanneer ze voor de winkel var. Van Dalen staan, duurt het niet lang (of ze zijn binnen ook. En Jans eigenlijk vipdt ze het wel leuk als een echte mevrouw behandeld tc worden. Tjonge, wat eeir beleefde men- s.'zijn'die verkopers' O. als mevrouw eens wist hóé discreet de firma te werk gaat' De kwitantielopers jijn volkomen geïnstrueerd, daar kan niemand wat aan merken, nette lui allemaal. En de leve ring geschiedt met gesloten ^.wagens, zon der reclame en zo. zéér discreet. Ja. gis mevrouw eens wist wat voor eerite klas bijnemen, met wielen, ja, de gróte mode van negentienvijftig. En als mevrouw nti bestelt, heeft ze met Pasen de meubels thuis, ja^daar kan ik voor zorgen. Dat is ook gezenig. niet waar? Meneer is thuis, en de kinderen. En er komt nog eens fanfilie oplopen, altijd aardig, als je hebt je de boel dan in orde Een PAAR DAGEN later brengt Jaap de oude meubels naar het verkoop- oude meubels naar het verkoop lokaal. De volgende dag zal de nieuwe boel komen, dan moet er ruimte zijn. Jans heeft de chiffonnière ^leeggeruimd, alles wat er uit gekomen is. ligt op een hoop. Stil zit ze bij de tafel, haar vingers stre len behoedzaam de lang vergeten dingen. Een stapeltje portretten van gestorven familieleden, en warempel: dat Is een foto v>n Jaap en Jans in trouwcostuum. Ach ja, dat Is al weer meer dan twintig jaar geleden, waar blijft de tijd' Nóg ziet ze Jaap en vader-ds^chiffonnière boven brengen, dat pronkstuk>sttaar moeder zo trots op was, maar dat ze tóch wegSelnjnk bij hun huwelijkVader en moeo&f zijn gestorven, al jaren. Ja, ja, alles gaat voorbij, daar is gèen ontkomen aan, en nou gaat de ouwe chiffomèrejjók weg Teder strelen haar ving^^. een klein dóqsjq. Voorzichtig maakt ze het open. er ligt een klein lokje blond haar in. Dat is van Jans' eerste kind, een meisje was het. Vijf maanden is het geworden, het heette net als Jaaps moeder: LenaEr drupt een traan op haar hand. ze legt het doosje opzij, haar gezicht staat droef. Voorbij is dit alles, voorbij Leeg wordt het nu in de kamer. Dirk komt van zijn werk. hij kan meteen een handje helpen, vindt Jaap. Samen dragen ze de oude chiffonière naar beneden. Boven luistert Jans, ze hoort hoe de kast tegen de treden bonkt. Daar bovenuit fluit Dirk het Harry Lime-thema. 't Lykt of er een dooie wordt afge dragen. mompelt Jans en ze snikt het uit in de lege kamer. HET PAASVUUR IS ONTSTOKEN Op vele plaatsen in ons land wor den op de vooravond van het Paas feest grote vuren ontstoken. De belangstelling ervoor is steeds zeer groot zoals men op deze foto van een Paasvuur te Denekamp ziet. Links staat de Paa$slaak, waarop een brandende teerton is geplaatst. Daarom brandden er vuren in de nacht, dat Ostara terugkeerde, vreugdevuren! In Drente en Twente branden die vreugde-vuren met Pasen nog. Weken van te voren begint de dorpsjeugd aan het „Paasvuursie pen Op platte wagens wordt de „buit" opgetast. Liefst op hoge punten worden de brandstapels opgericht, zodat de vlammengloed ver in de omtrek te zien is. Kleine dorpen hebben maar één Paasvuur, in de grotere heeft elke buurt zijn eigen vuur. Dat mooier en groter moet zijn dan de andere' Want iedgr is trots op „ons vuur"! Is de brandstapel gereed, dan trekken de jongens nogmaals rond. Want het verzamelde brandhout zou door vocht wel eens moeilijk vlam kunnen vatten. Dat moet voorkomen worden! Daarom trekt men nu rond om stroo, riet, oude manden, oude bezems en derge lijke, licht ontvlambare materialen, bijeen te bedelen. Bij dit „Paasbedelen" zingt men een liedje. Naar de streek zijn de woorden soms verschillend, maar de inhoud komt altijd op hetzelf de neer: stroo en riet en oude manden, om 't Paasvuur mooi te laten branden! Een paar van die „bedel-liedjes" volgen hier: Heb-ie nog wat te branden Bess'ms of olde wannen. Heb-ie ok een bossien riet, Aanders brandt oes Paosvuur niet! of: Heb i och 'en olde mande, Dte wie tot Pasen brande. Heb i ock 'en bossien riet Aors hebben tui t'eur 't Paasvuur niet t Nog een ander liedje, dat in het Oosten van ons land veel gezongen wordt bij het brandstoffenverza- melen, is: 'n Busken, 'n Busken, veur mie I Komt er van aaiend bie, Je zult 't zo goed hebben alsetuie. Geeft wat, holt wat. Geeft ons arme jongens wat. Hier woont een rijk man, Die wel wat geven kan. Veul zal-ie geven. Zalig moog hij leven Zalig moog hij sterven, De hemel zal hij erven. 't Is moar eenmaol Ptiosen in 't Jaer Vrouwe, he'j ou busken klaor t Dat men niet bij den boer aan klopt. maar diens vrouw om brand stof verzoekt, heeft vermoedelijk zijn oorzaak in het feit, dat het versje z 0 oud is, dat het stamt uit de tijd, toen de vrouw niet» alleen het huiswerk verrichtte, maar ook toezicht hield op de akkers, ter wijl de man op jacht ging. Krijgen de jongens niets, dan uiten zij hun misnèegen hierovër ook al weer met^aJ versje: Daorbouen in de hemel. Daor henk en pötjen met zemel. En 'n pötjen met pierenkruut; Daor kiekt de gierige duvel uut! Vriend en vijand inéén Een enkele maal ziet men ln het midden van de brandstapel een lange staak met in de top een teer ton. De brandende teer verhoogt natuurlijk tie vuur-werking en geeft een wilder vlammenspel te aanschouwen. De teerton is echter een toevoegsel aan he% oorspron kelijke, eeuwenoude gebruik. Wel kan men dit toevoegsel verklaren als men weet. dat ln sommige streken midden in de brandstapel een gaffelvormige staak wordt ge plaatst* voorzien van een zonnerad Het zonnerad is het eveneens oer oude zinnebeeld van het leven en leven en vuur horen onverbreke lijk bijeen. Ook al is het vuur bij tijd en wijle onze vijand, die ons van het liefste berooft, toch kun nen wij het vuur niet haten. Vuur brengt gezelligheid in onze huizen, het is de ziel van onze ma chines, h>t is de trouwe wachter, die soms mét ons waakt. Vuur is het symbool van het energisch om- hoogstreven. vuur is de triomf over winterduister en winter-dood. Waarom toch geen vuren rondom onze steden, die kunnen vreugde- branden als de Paasklqkken heb ben geluid? Vuren, die onze ge dachten omhoog voeren, die onzeJ hoop doen reiken naar de verreB horizonten van een nieuwe tijd.? Waarin wij allen elkaar de hand j reikgn en werken als het al-oude jl vuur! Onder ons verbrandend-wat nig) waardig is bevonaen om te blijy om daarna opnieuw te beginneyf op gezuiverde grond. Met vlammende moed. met laaien de wilskracht, met brandend ver langen en waakzame trouw. Pasen - Lentefeest 'T'WEE Lentefeesten kenden da 1 oude Germanen. Het eerste wiel in December. Ons Kerstfeest is oorspronkelijk de viering van de terugkeer van het Licht. Het tweede Lente-feest was gewijd aan de godin Ostara, de godin van de morgen, het licht en de lente. Het feest, gewijd aan Ostara, was dan ook een feest ter viering van de ontwakende Natuur na maan denlange winterdommei. „Pasen", hebben de christenen dit feest van hernieuwing genoemd Alleen in Duitsland herinnert de .nam „Ostern" nog aan het Lente feest van weleer. Een feest, dat al tijd met grote luister gevierd werd Het oude volksgeloof weet te vertellen, dat op de morgen van de eerste paasdag de zóndrie maal opsprong, van vreugde over de in Lente ontwakende aarde. Luister, zij hef dan ook uiterst primitieve, omgaf de oude Ger maanse feesten en waar vreugde is, heeft men behoefte aan licht. Het Paa&fest vierden eertijds de Joden ter herdenking aan de uittocht tut Egypte. Bevrijd van de dwingelandy der Egyptische Farao's trokken zij naar het hun-beloofde laud Kanatin om daar een vrij volksbestaan te lijden. Een nieuw leven brak aan voor het Oude Volk. De Christenheid herdenkt op het Paas feest Je zate' opstanding. Vofcr hen bete kende Iwt feest de vrijmming van de vormelijke Mozaïsche wetten, de vrij making van de mens. dacht, de Stille Zaterdag, er direct op volgende, bewaart de herinnering" aan Jezus' verblijf in het graf. Deze Stille Zaterdag was in feite de laatste sabbath van het Oude Testament, een dag, waarop men naar het vierde gebod der Tien Ge boden rvtstte. Ook de vrouwen, waarvan het Nieuwe Testament ons verhaalt, rustten die dag, hoewel zij hunkerend uit zagen naar de eerste dag der nieuwe week om te kunnen zorgen voor Jezus' lijk, een onnodige zorg. zoals haar later bleek, toen zij constateerden, Hat Jezus was opgestaan. Op sommige plaatsen werd de stilte van deze Stille Zaterdag verbroken door de jeugd, die in de avonduren van die dag. hetzij doör rommelpot <in Groningen o a i. hetzij doer eon ratelmars (Limburg en Drente kenden o.a. dit gebruik) een .einde wilde maken aan de vasten. 796-97. Tripje was spoedig by het troepje. Zodaar hebben we dg! wegloper' zei hij. Foei, Krulletje, dat had Ik niet ven je verwacht! Krulletje, die op de arm van Rick zat. kwispelde onschuldig met z'n wapperstaart en keek oom Tripje met z'n ondeugende oogjes aan. Nou ja, lachte Tripje. Het ls ook wel iets, dat hij daar opeens alle drie z'n kleine baaajes zag aankomen! Oom Tripje wandelde met Rick. Bunkie en Oepoeti verder. Voor een melksalon bleef hij «taan. Wie gaat mee 'n kopje chocolade drinken? zei hij. Hoera, riepen ze allemaal, en dat was duidelijk genoeg. En zo zaten ze even later om een tafel tje en smulden van de chocolademelk Paattluntmercn fit -o**cn Nauw verbonden aan de Paasviering is het eten van het Paaslam, waarbij men denkt aan Christus als het Lam Gods Of het volk in het algemeen de zaak zo geestelijk opvat is te betwijfeled. In de hotels in Italië toch worden op het Paasfeest Paaslammeren gegeten, smake lijk toebereid. Onze voorouders vierden in de tijd, waarin het Paasfeest valt. hun lentefeest, zij brachten hun offers en stellig zullen onder het kleine vee de lammeren een belangrijke plaats hebben ingenomen bij de keuze van een offerdier. Hoe lang heeft men in ons iSnd niet gekend de „Paasossen". die keurig opge tooid door de straten van steden en dorpen werden geleid, met de bec^geling. dat de klanten van de slager-eigenaar er de beste stukken van konden bestellen, terwijl het dier nog leefde. lifi «/eren ran genvhvnkfn Vroeger bootste men de offerdieren meermalen na van doeg of boter Hat eerste leidde tot het ontstaan van het Paasbrood of Paasgebak, van het laatste gebruik zijn de sporen vrijwel geheel verdwenen. Ouderen herinneren zich mis schien nog de Paaslammetjes van boter. 1 die vóór 1914 de melkboer aan zijn klan- I ten ten geschenke gaf. De ogen werden voorgesteld door krenten, oren en staart door Daltnblaadjés. Meermalen sóhonk de bakker zijn klanten'een Paasbroód. Duitsland kent een Rooms spreókwoórd: „D«m ist's wohl^wie dam Bfarrer am Ostertag! Men derikt daarbij, dat de vele ambtsbezigheden van de pastoor in de Vastentijd met Pasen voorbij zijn. Mis schien ook wel aan de vele Paaseieren en andere geschenken, die hij op die dag krijgt. In het Oosten van ons land werd trouwens ook de Protestantse geestelijke bedacht met liefst veelkleurige eieren en andere geschenken. Ook dit gebruik is na de oorlog grotendeels verloren gegaan. Het Paasfeest is het oudste*feest der Christenheid, dat men liet aansluiten bij Christus' lijden op het Joodse Pascha. De Christenen uit de heidenen voelden meer voor het symbool van de zon. dan voor dat aan het Jodendom ontleend. Het grote feest was helaas maar al te vaak een gelegenheid voor pogroms en in de oude Christelijke kerk ontbrandde reeds HUUdeerbiïdPvoif de Joodse wet vierden de Christenen in Klein Azië het Paasfeest op 14 Nisarv. hun feest omvatte het pascha staurósimon en anastasimon. welke Griekse namen betekenen: het pascha van kruisiging en opstanding. Zij gewaagden van een. overlevering, volko men in strijd met-de woorden uit de Twaalf Artikelen des Geloofs: „ten derden dage opgestaan van de doden". De strijd hierover begon tussen bisschip Polykarpos van Smyrna en bisschop Anicetos van Rome. Omstreeks 190 na Christus sprak Paus Victor van Rome zijn banvloek uit over de dwaling. Lang nog verzette men zich in het Qosten, doch allengs kreeg in TN ON LAND hecht men veel waarde A aan de weervoorspellingen. In de volksmond komen nog vele rijmpjes vopr, die wijzen op de verhouding van het weer tot de kerkelijke feestdagen. 7.0 hoort men te Roermond zeggen: Met Kerstmis aan de deur Met Pasen aan het veur (vuUr). Een ander rijmpje luidt: Een Kerstmis, die u buiten ziet Een Pasen straks met kou u biedt, of wel: Geeft Kerstdag warme zonneschijn. Dan zal *er te Pasen nog houtvuur zijn. Nog sterker js de voorspelling: Vliegen op Kerstdag de muggen rond Dan dekt op Pasen het ijs de grond Bekend is ook de uitdrukking: Groene Kerstmis Witte Pasen' Een andere weerprofeet drukte hetzelfde begrip als volgt uit: Een witte Kerstmis maakt een groene [Pasen Weer een ander zei: Hangt 't ijs met Kerstmis aan de [twijgen. Ge zult met Pasen Palmen krijgen. TN SOMMIGE streken trekt de jeugd er 1 op de eerste Paasdag' al vroeg op uit, om familie en vrienden die de j»ngelui dan het liefst nog in bed aantnrtfen, te onthalen op klappen met bloeiende wil- gentakken. welke met hun katjes het zinnebeeld van gezondheid zijn. Natuur lijk -taa't dit z.g. Paasklappen. evenals zoëele Paasgebruiken In verband met het oude heindense Lentefeest, dat men vierde orp uiting te geven aan zijn blijdschap, dat de lange, donktere winter voorbij was en de natuur weer alPerwegen-, nieuw leven te zien gaf ln het Overijselse stadje Oostmnrsum kënt men op Pasen qok een zeer eigen aardig vermaak: het vleugelen, waaraan jong en oud meedoen. Hand aan haad trekt een grote stoet al» een lange slinger door de straten en ook* dwars door óe hujzen. waarvan d« voofc- en achterdeur openstaan. Onder het zingen van speciale Paasliederen voqrt men huppelend deze zonderlinge tocht uit. Ook in Zuid-Ldmburg kent men een dergelijke huppddans. hand in hgnd do >r de straten van steden en dorpen trekkend Men spreekt daar van een crèmignon'. de derde eeuw Rome's opvatting de over hand. De Zondag was de aangewe?eir4lug aan Jezus' opstanding te denken. die na de Goede Vrijdag Langzarrw*#' smolt»deze sam.-n met Pasen. F.n na Christus stelde het Concike van het Paasfeest algemeen vast op de Z na 14 Nisan, de Joodse datutn vo' Paschaviering. De herleiding van, .-.o Joodse datum werd aldus gcformuleer 1: de earste Zondag na de eerste volle maan van 4e jonte, dus pa 21 Wtart En nog heden tentiage heeft men deze datum vastgehouden.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1950 | | pagina 6