n! I GOUD5CUE COURANT Lijker IWWIT Aziz heeft zich overgegeven e naar I Russische jagers in ^gevecht met Amerikaanse bommenwerper Aziz gaat niet O Prins-regent wilde beslissing in beraad houden Djakarta Djakarta seint: Makassar meldt: Nog steedsde Belgische kabinetscrisis •I De honderdduizend is er uit Van Zeelands moeilijkheden nog niet opgelost lil Twee kinderen onder het zand bedolven Protest van werkende VIT I BANKIER GAST BIJ EEN HUISZOEKING Schoot onderduiker dood Communistische rel in Bordeaux j !1 Staatkundig in de toekomst denken H Amerikanen op zoek naar vermist toestel Er wordt nog overlegd met Abdoel Aziz Tegenspraak uit Makassar Protest van Oost-Indonesië Kroningsfeest in Monaco Moskou tegen „grensschending” Koninklijke familie komt Vrijdag terug Verwarde situatie Woensdag 12 April 1950 Prijs 10 cent per nummer G 11 APRIL 1950 Prijs abonnement: 89ste Jaargang No 22950 ƒ0.33 per week Bureau: Markt 31. Telefoon 2745 per maand Postrekening 48400 per kwartaal West-Duitsland fd, ijd 5e- ck U gaf ons concessies deze sties van de irden beëln- prir digt en Ami NT lerara ambur en cola. maas zuiver en hi Direct eur-Che/redactear; H. VAN DER KRAATS Instantie had te Amsterdam AN1 de f ge- aan- m de geelaucht der •r«»f rept polil N< :onfe- r van en West- kiezen. 1. Main brachtc laaien 1 it, tr Soe- bloed bemidde- in Aziz op aan irof. Pirenne. dat de consults! leden zullen woi functior i ontkei persberl prins-regent c plossing voorge >uden en-zal nu jn te Amster- laren directie, was, sn voor Haagse •n recti- int. nog i alsnog de In de 509e Staatsloterij, vijfde klasse, is de prjjs van honderdduizend gulden gevallen op lot no. 11653. et worden Java zou- .ieel, heu' Oosterh jnt zich voorgedaan het zand l tgegraven. 1 werd geboren, hij aan de S.D "□ns, agent van ilmelo. bij de rsoneel van rol zou heb niet één of ndergedoken •n dat hij ■estatie v/m >p hem met te lossen, tengevolge hartstreek werd ge- i al deze hulp- leven er weinig fing over. Dus jkheden in de men echter de bij— mdat zij kunnen slijk en waarschuwend huidige ontwikkeling de trof. - - - .and gisteravond een bezoek. Wij ontmoetten beide heren te 23 uur ih de Wetstraat: ..Zoals u komen wij om het nieuws", zei lachend pi Men denkt. nrins-rcgent h< ?d. Bolivia devalueert Bolivia heeft zijn peso gedevalueerd en de wisselkoers ten opzichte van de Ame rikaanse dollar van 42 tot 60 pefeos per dollar gebracht. Bovendien heeft de Boliviaanse regering de invoer verboden van alcoholhoudende dranken, sigaren, sigaretten, uurwerken, personenauto's, luxe-goederen en even als in Frankrijk van coca C7 o Zeeland be- »gent linkse isulteren, on.u» rnstige crisis zou j één partij steu- van Juli 1945 garenindustrie heeft over 1949 on- 50 millioen accijns opgeleverd, moeten de millioenen vandaan die zouden uitvallen door een Kijker, ie: „Hoe de op- de huidige wie betaalt da PEP ASPERA AD ASTRA r- Afnemende Zon op 5.49; onder W 34 Maan op 447: onder 11.31 steun aan het nieuwe werklozenleger van vaklui, nog afgezien van de ongunstige sociale gevolgen?" Ziedaar enkele punten van een moei lijke kwestie, die rijst als een volk zijn manieren verandert. Omdat een natio naal product te duur is geworden! KIJKER. tot Dondert 'isseüend bewoi en en meest matige lacht hier en daar lichte nachtvorst. -g ongeveer dezelfde temperatuur als het bijzondere R. veroordeeld Dinsdagmiddag waren de 13-jarigï C A. Knuit en de 12-jarige F. Stuifmeel, beiden uit Breda, aan het spelen op de heuvels bij Seters onder Dorst gemeente Oosterhout. Op een gegeven moment schijnt zich een zandverschuiving te hebban voorgedaan en werden de kinderen onder het zand be dolven. De lijkjes zijn uitge egeri dat: «e schemer - nsingeld. De bankier Jan Robertsoi dam. die in de bezettingsjaren dire< secretaris van de Nederlandse Bank had zich Dinsdag te verantwoorde! de bijzondere strafkamer van de 1 rechtbank. In eerste gerechtshof sigaren- dus.hij be- s, leden van de •iding staande enkele rdeaux slai van c o Aanhoudend vrij koud Weerverwachiting meegedeeld door het K.N.M.I in De Bilt, geldig van Woensdag avond tot Donderdagavond Wisselend bewolkt met plaatóelljk enkele buien en meest matige wind tussen West en Zuid. Vannac, Overdag vandaag. 13 April we schending van de Sowjet-gnaps ,ir toestel, waardoor tegelijkertijd op ongehoordf*Wij; het internationale recht gesèhonden werden” veroordeeld. in het oqsteljjke gec sche Oceaan en in de -'■‘^evaardlgd. van het Amerikaanse itenlandse zaken ver- eerst van het Sowjet- ,-nomen via het te t Londen van Tass. Het* Ameri- sinds Zaterdag boven vermist, lijkt enigszins fort. Een ervaren waar- twee toestellen echter niet Bouwkosten voor schepen in V.S. te hoog De Bethlehem Steel Company, die eige naresse van schepen is en zelf ook sche pen bouwt, zal misschien door de hoge Amerikaanse bouwkosten gedwongen worden enkele van haar schepen in het buitenland te kopen. De president der maatschappij heeft op de aandeelhou dersvergadering verklaard: „In Engeland zijn de bouwkosten voor schepen onge veer half zo groot als in de Verenigde Staten cn dit geldt voor vele Westeuro- pese landen. Misschien zullen wij al heel spoedig schepen in het buitenland moeten kopen". Z 1 40 EENDRACHT 4 ao MAAKT MACHT Binnenlandse Zaken. Anak Agoeng (rechts), instat- heer R. Soewirjo (links) als burgemeester tan Djakarta. De nieuwe burgemeester legt naar Islamitiesch ritueel de eed af. Aneta beri avond om ad spreken als Indonesiscl echter bel uitgesteld, telefonisch --- Makassar, dat Aziz zijn eenheden aldaar geconsigneerd had en de gemaakte ge vangenen met hun wapens door hem wer den vrijgelaten. Aziz verklaarde, dat zijn aanwezigheid te Makassar voorlopig ge wenst was. teneinde te garanderen, dat zijn troepen in de kazernes zouden blij ven. Hij verzocht daarom op 12 April nog te Makassar te mogen blijven. Donderdag zou een extra vliegtuig naar Makassar vertrekken om hem af te halen. In ver band daarmee werd de radiorede van Soekarno uitgesteld. Op het Amerikaanse ministerie van buitenlandse zaken wordt meegedeeld, dat het genoemde protest ontvangen is. Het NP tekent hierbij aan. dat ook het boven Noordzee vermiste Amerikaanse toestel, waarnaar op grootscheepse wijze wordt gezocht, een vier-motorig toestel Is. Een woordvoerder van de Amerikaanse marine verklaarde dat marlnc-patrouille- vliegtuigen strikte orders hebben op een afstand van tenminste dertig kilometer van de Sowjet-Russische territoriale grenzen te bltiven.*B»vendienAnog<m deze toestel len, wanneer ze zich, nabij Sowjet-Rus- sisch gebiefl bevinden, geen wapens aan boord hebben. Deze orders zijn enige tijd geleden door admiraal Richard Conollv. opperbevelhebber der Amerikaanse vloot- strtfdkrachtcn in het oqsteljjke gedeelte van de Atlantische Oceaan en in de Mid dellandse Zee. uitge*. Een woordvoerder departement van buit klaarde, dat mén het protest hari ven opgevangen bericht kaanse toestel, dat de Noordzee wordt op een B-29 superfc nemer zou de twee verwarren. In de protestnota, aldus het van Tass opgevangen bericht, wordt nog gezegd, dat het Amerikaanse toestel bezig was verder Sowjet-gebied binnen te vliegen. Naar aanleiding hiervan waren de jagers opgestegen. Amerikaanse functionarissen zijn onmiddellijk begonnen een onderzoek naar de feiten in te stellen. Een der Juridische kwesties in deze vormt In Amerikaanse ogen de status van Letland. Volgens het Russische bericht had het incident boven Letlands gebied plaats. Letland werd in 1940 door Sowjet-troepen bezet en bij de Sowjet-Unie ingelijfd- Amerika heeft Letland nooit als Sowiet- gebied erkend. De woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken, McDermott, zei „geen commentaar”, op de vraag of Amerika Letland als Sowjetge- bied beschouwt. In andere kringen echter verklaart men. dat de V.S. ds Letlandse gezant" te Washington nog steeds officieel Radio-Makascar heeft echter gisteravond de verklaring van de federale regering tegengesproken. Vanmorgen gaven berichten, die uit Ma kassar en uit Nederlandse legerkringen werden ontvangen, te kennen, dat: Makassar gisteren tegen de i niet door federSïe troepen is oms zoals is bericht. Kapitein Aziz er niet in heeft toege stemd naar Djakarta te gaan om verslag uit te brengen aan de centrale regering. In een Reuter-telegram uit Makassar, dat heden te Djakarta werd ontvangen, wordt gezegd, dat volgens gezaghebbende kringen te Makassar het Oost Indonesische kabinet gisteravond heeft besloten bij de centrale regering te protesteren en de Unci om interventie te verzoeken tegen de „ondermijnende” politiek, welke, zo wordt verklaard, het doel was van de federale troepen, die uit Java naar Oost- Indonesië zijn gezonden. In het telegram wordt de volgende uit eenzetting gegeven van de verwarde toe stand, welke is ontstaan: Luitenant-kolonel Mokoginta. territö- riaaLpommandant van de federale troepen, onderhandelde met kapitein Aziz tot het ogenblik, waarop het ultimatum van presi dent Soekarno aan kapitein Aziz, om zich over te geven, zou aflopen. De president van Oost-Indonesië. kawati. trad daarbij, uit vrees voor vergieten onder de bevolking, lend op en overreedde kapiteii verscheidene punten toe te geven kolonel Mokoginta. Radio-Djakarta gaf daarop onjuist weer. Later dwong kapitein Aziz luitenant- Mokoginta een rectificatie te ge- radio-Makassar. uitzending opgehelderde de federale troepen, die ge ien waren toen kapitein Aziz tette. in vrijheid waren ge- i zij onder de bescherming jf van lucht- »n Ameri- maohine- een Rus te Sowjet- beweerd. rman, chef- e 'marine, Ie Oostzee iegtuig -s te Was- aringen de militaire het ver was r- rfchtS- Een officiële woordvoerder heeft gistermiddag te Djakarta bekendgemaakt, dat kapitein Andi Abdoel Aziz zich zonder een schot te lossen heeft overgegeven, toen federale troepen Makassar omsingelden. In de bekendmaking wordt medegedeeld, dat een bataljon van 1000 man federale troepen Dinsdag landden en oprukten naar Makassar; tegen schemer omsingelden zij de stad. Toen Aziz dit besefte, consigneerde hij zijn troepen naar hun kazerne en gaf zich over. Hij beloofde naar Djakarta te gaan om zich te verantwoorden. Later hebben autoriteiten van het -ministerie van Defensie medegedeeld, dat luitenant-kolonel Mokoginta, die vorige week door Aziz werd gevangen genomen, zijn functie als territoriaal commandant in Oost-Indonesië weer op zich genomen heeft. Zij verklaarden, dat Aziz Donderdag naar Djakarta zou worden overge bracht en als gevangene voor het krijgsgerecht zou verschijnen. tot een gevangenisstraf van 12 jaar met aftrek. Robertson, die In 1891 was ten laste gelegd, dat heeft meegedeeld, dat mr Dor- -• de Nederlandse Bank te Al Mei-staking in 1943 van persrt«' dit agentschap, een leidende tg, ben vervuld. Voorts dat hij r mCPV hulplandwachters de onu^, N. T. Israël heeft gearresteerd er de ondergedokene na zijn arre het leven heeft beroofd door 0| een pistool een schot te lossc- waarvan Israël in de troffen. De procureur-fiscaal eiste thans veroor deling tot een gevangenisstraf van 14 jaar met aftrek van voorarrest. Daarbij wilde hij voor.verdachte's functie van redactie- secretaris van de Nederlandse Bank 4 jaar rekenen, voor zijn verraad van Dons 5 jaar, voor de huiszoeking 2 jaar en voor het doodschieten 3 jaar. Bij de behandeling der zaak verklaardé getuige, dat hij de brief aan de S.D. had geschreven in opdracht van de president, Rost van Tonnlngen. Hij had daarbij h^t vertrouwen ïn Rost van Tonningen. dat hij de zaak bij de Nederlandse Bank wilde houden en alleen de S.D. een onderzoek wilde laten instellen Ten aanzien van de huiszoeking ver klaarde hij. dat hij „als gast" was mee gegaan Men gaf hem opdracht de onder gedoken Israël na zijn arrestatie te be waken. Om Israël tot rust te brengen wilde hij slechts een waarschuwingsschot lossen. Hij deelde mee niet de bedoeling gehad te hebben Israël opzettelijk te tref fen. De procureur-fiscaal. die de feiten wet tig en overtuigend bewezen achtte, vond het onaannemelijk, dat het raak schieten van Israël een toeval zou zijn. Israël werd in de hartstreek geraakt op een afstand vqn enkele meters. Hij wildé niet aanne men. dat verdathte de bedoeling had Israël rechtstreeks dood te schfeten, doch ook niet, dat hij slechts een waarschu wingsschot heeft willen lossen. Er is sprake van doodslag, maar er zijn volgens de procureur-fiscaal vernachtende om standigheden voor aanwezig. IAE GEWONE MAN in West-Duitsland heeft voor het staatkundig gebeuren in zijn eigen land weinig politieke ^lang stelling. Hij gevoelt de nieuwe „klein- staterei" als een onnatuurlijke, door een vreemde macht opgelegde beperking. De oude macht van het „ewige Deutschtum" is gebroken. Zo lang groot-Duitsland niet is herstel^, zal de algemene staatkundige belangstelling ontbreken. Een „bezet" land kan niet aan de wereldpolitiek deelnemen, zo is de algemene stemming. Merkwaardig is daartegenover, dat alle bladen naast het „nieuws" grote kolom men wijden aan beschouwingen over de inhoud en de richting van het Euuopees gebeuren. Het is of de dagbladen van alle richtingen de lezers willen dwingen om staatkundig vooral in de toekomst te den ken. De week vóór Pasen is zeker eep bij zondere week geweest in staatkundig op zicht voor alle West-DVitsers. In deze week vóór Pasen trokken de beschouwing gen „Zur Europa-Frage" de grootste koppen boven de redactionele kolommen in alle West-Duitse bladen. Het congres van de Union Fédéraliste inter-universitaire. dat van 1 tot 7 Apjil te Freiburg bij Bazel werd gehouden, gaf aan uwe staatkundige redacteur een goed- uitgezochte gelegenheid om naast eigen actieve medewerkzaamheld aan de uni versitaire problemen van West-Europa (en die lijn er vele') aandacht te geven aan het staatkundige denken in Zuid-Duits- I land en vooral aandacht te geven aan de mensen, die de politiek leiden. Zuid-Duitsland is metlanden als Wur- temberg (3 millioen inwoners) en Baden (2.5 millioen inwoners) nog immer het gebied van de gemoedelijke „klein- staaterei". De vroegere groot-hertog van Baden leefde als een zorgzame vader te midden van zijn landskinderen. Hij re geerde met behulp van bescheiden politici en ambtenaren, die niets van het Prui- isten hebben. (De bevoegdheid inde niet op een wet maar terecht en dus trad de po- roiking zeer mild op gemeen wel gezorgd, „zo goed mogelijk" werden personec* ;ht nemen thans vken naar de vermiste larblj het Kopenhaagse Is basis wordt gebruikt. lat. dat de naaporin- •n opgeleverd, is het rliegtuigen gisteren igeving van het en gelegen Deense helle lichtschijnsels welke afkomstig ’alschermfakkels. die de leiding heeft m. verklaarde te Kopen- radio-uitzending, dat de •iten van mening zijn het gedeelte van de wordt afgezocht, is "g toestellen zullen gebied in de lucht Gisteren is in het vorstendom Monacft de „kroning" gevierd van de 27-jarige prins Rairtier III, die in November j.l. de troon besteeg. De prins heeft gisterochtend zijn troepen bijna honderd man ge ïnspecteerd. Iedere burger van Monaco mocht per soonlijk met zijn vorst spreken, en op zijn kosten een glas goede champagne drinken. Eeuwenoud oorlogsgraf. Een boer uit Flavian c In Midden-Frank.rijk stiet bij het ploegen op een graf Daarin bevond zich een glazen urn met de beenderen van een Ro meins soldaa'. die in de Gallische oorlog, een slordige 900 Jaar geleden is gesneuveld Naast de urn lagen zijn medailles en zwaard. Later dwong kolonel Mokogin! ven via radio-M< De in deze punten zijn: 1. Hoewel vangen genom< Makassar beze steld, werden van de staatspolitie gesteld. 2 Hun wapenen zouden niet teruggegeven, voordat zij naar J den terugkeren. Soekarno sprak niet richt uit Djakarta, dat gister- cht uur president Soekarno zou _.s opperbevelhebber van de :he weermacht. Via de radio is jkendgemaakt, dat de rede is daar een half uur tevoren bericht werd ontvangen uit dat Aziz zijn eenheden - - gemaakl door hen- Aan de door de luitenant-kolonel Moko ginta over Radio-Makassar gegeven ficatie moet, naar Aneta thans seii worden toegevoegd, dat Mokoginta met Abdoel Aziz zal overleggen, of laatste 'Donderdag al dan niet naar Dja karta zal gaan. Nadat in Djakarta kennis was genomen van de Makassarse tegenspraak, zijn op het Indonesische ministerie van Defensie besprekingen begonnen tussen de minister van 'Defensie, de waarnemend chef-staf van de Apris (federale leger) kolonel Simtoepang, de commandant van de Ne derlandse troepen luit.-generaal Buur man van Vreeden en de voorzitter van de sectie defensie van de volksvertegenwoor diging der Ver. Staten van Indonesië Alle beslissingen zijn afhankelijk van het antwoord op de vraag, of kapitein Ab doel Aziz al dan niet naar Djakarta zal komen, zei Hatta na afloop Hij deelde eveneens mede, dat met betrekking tot verschillende onderwerpen overeenstem ming werd bereikt. Dé minister van voorlichting. Mononoe- toe deelde vandaag in een persconferen tie mee. dat het later tegengesproken be richt van de landing’en afkomstig was van officiële zijde en door eéh woordvoerder van de radio-nieuwsdienst was medege- deeld. Minister Mononoetoe deelde voorts mede, dat d^ Indonesische minister van Defensie^, heeft geweigerd, over de situatie erkennen. Er is nog geen commentaar van het Witte Huis. Speurtocht boven de Oostzee V(jf en twintig Amerikaanse vliegtuigen en drie honderd man personeel van de Amerikaanse luchtmacht nemen thans deel aan het zoeken naar de vermiste bommenwerper, waa vliegveld Kasfrup al.' Het enige resultai gen tot nu toe hebbel bericht, dat zoekende vl boven de Oostzee, in de omi ten zuiden van Zweden eiland Bornholm, twee 1 hebben waargenomen, kunnen zijn van.valsc" Kapitein Krid^ler, van de nasporingpr hagen in een ra«i, Amerikaanse autoritei dat het vliegtuig in 1 Oostzee, dat thans neergekomen. Twintig tegelijkertijd boven dit blijven. Een functionaris van het vliegveld Kastrup ontkende de juistheid van een Deens persbericht, dat de nasperingen zouden zijn gestaakt na 'de publicatie van het Tass-bericht over het Sowjet-Rus sische protest bij de Amerikaanse rege ring. i.v.m. het beweerde overvliegen van de Sowjet-Russische grens dooiden Ame rikaans militair vliegtuig. Hij hier aan toe dat de nasporingen stelselmatig worden voortgezet, i Generaal Heyt S. Vandenberg, chef de generale staf der Amerikaanse h mxcht, heeft jzerklaard dat geei kaans vliegtinj^op acht April geweervuur heeft gewisseld met sisch gevechtsvliegtuig, zoals in d< Russische protestnota wordt b< Admiraal Forrest P. Sheri operaties van de Amerikaanse heeft verklaard dat het boven de vermiste Amerikaanse marinevli» niet bewapend was. Waarnemers hington trekken uit beide, verklai conclusie dat de Amerikaanse leiders het mogelijk, achten dat miste marinevliegtufg het toestel is, op door een Sowjet-Russisch gevi vliegtuig is geschoten. Men verwacht, dat de V.S. de Sowjet- nota van de hand zullen wijzen. Vierhonderd bootwerkers, onder communistische lei C G.T., hebben gisteravond in enkele van de voornaamste straten van Bordeaux slag geleverd tegen evenveel leden van de republikeinse gérde en der plaatselijke politiemacht. Na de eerste schermutselingen volgde een handgemeen over de gehele linie. Vier bootwerkers werden gearresteerd. Aan beide zijden werden verscheidene strijders gewond. De aanleiding tot de wanorde lijkheden was een communistisch protest tegen de oorlog in Indq-China en het ver zenden van oorlogsmateriaal naar dit ge- bied. dig geacht- een aantal leeland ontvangen.” enig logische uitweg, dat de regering Van Zeeland doorbijt en het meedogenloze parlementaire debat aanpakt. De socialisten en communisten weigeren de uitspraak van 12 Maart te aanvaarden en daar ligt het kernpunt van de huidige situatie In verband met de onderhande- lingen over de „uitgestelde terugkeer" vernam men nog. dat de privé-secretarls van de prins-regent langdurig geco reerd had met de liberale minister defensie en dat de liberale ministers per-s partijleiders bijeen waren gekomen. imdat De privé-secretaris van de koning, heer Weemaes en de secretaris pr< Pirenne, brachten de heer Van Zeelai met btenarei serfdom moes« der politie steur op het gewoonti litie tegenover de beve Er werd over het algt dat de wetten nafteleefd). De groothertog schonk aan de universi- teit van Freiburg een prachtig gebouw. Hij schonk aan de universiteit zijn naam Die naam draagt de universiteit nog! Nie mand denkt er aan de naam van de groot hertog te schrappen. Twee wereldoorlogen brachten de poli tieke verandering. Ba$en kreeg een oppermachtig parlement, maar de afkeer van Pruisen bleef. Daarvan een voorbeeld. Toen Duitsland een hoofdstad moest stemde Baden voor Frankfort a- d. Main in de hoop dat dan Frankfort wel hoofd stad. ook van geheel Duitsland, zou wor den. Maar Noord-Duitsland koos Bonn, wetende dat dan Berlijn nog Bonn zou kunnen verdringen, wanneer de eenheid van Duitsland werd hersteld. „Staatkundig in de toekomst denken" dat is ook voor de Zuid-Duitsers: opbou wen. weer mededoen in het publieke ver- keer, maar: Duitsland zal slechts wapenen onder eigen bevel en it^ar eigen inzicht en niet naar het inzicht der geallieerden. Maar nu eerst iets over de mensen. C. W. De Sowjet-Unie heeft in een protestnota aan Amerika verklaard, dat een Amerikaans toestel boven Russisch gebied heeft gevlogen, aldus een te Londen opgevangen bericht van Tass. Volgens het bericht stegen Sowjet-jagers op en gelastten het Amerikaanse toestel te landen. Het toestel gaf aan de oproep geen gehoor en opende het vuur op de Sowjet-vliegtuigen. Een Russisch gevechtsvliegtuig zag zich gedwongen, aldus Tass. het vuur te be antwoorden. Hierna was het Amerikaanse toestel in de richting van de zee verdwenen. Het incident, aldus het bericht, geschiedde Zaterdag bij Libau, in Letland. In de nota wordt onder meer „deze grove schending van de Sowjet-gnflps dcrer een Amerikaans militair toestel, waardoor tegelijkertijd op ongehoorde^Wijze de elementaire regels van u"‘4--e». De Koningin. Prins Bernhard en de oudste twee prinsessen zullen de>e week hun verblijf in de Franse alpen beëindi gen en aanstaande Vrijdag naar Neder land terugkeren. soms plotseling over de Gevolg: een sterk ver- i de sigarenbranche. Ver niet voor de oorlog rookte Neder- nog maar half zoveel sigaren als er. In Januari is de omzet weer ■k gedaald. Januari was al'ijd een wat ikke maand. Doch het gewone herstel is uitgebleven. Dat is nu het veront rustende verschijnsel. o Vóór de oorlog telde ons land 27000 sigarenmakers. Na de oorlog konden on geveer 15500 prbeiders het af. Daarvan zijn er nu ruim 6000 werkloos -én het aantal neemt wekelijks toe. Het wachtgeldfonds, een potje dat de sigarenindustrie had ge takt om moeilijkheden op te vangen, is bijna opgesoupeerd. De sigarenmakers an ten laste van de openbare kas komen, jze arbeiders, artiesten in hun vak, heb ben gewoonlijk een bijzondere instelling die hen niet in de eerste plaats voor her scholing of voor zwaar werk geschikt fmaakt. De remedie tegen deze hoogst onge wenste werkloosheid van volwaardige vaklui is een goedkopere sigaar. Maar boe? De mechanisatie biedt geen uitweg, aldus ter zake kundige insiders, want met een intensieve mechanisatie zou de Nederlandse sigarenindustrie zichzelf om hals brengen. De bosjes kunnen machinaal worden gemaakt, en dat gebeurt door gaans reeds lang, maar het afwerken, het opdekken van de sigaar moet door de vakman met zijn gevoelige vingers ge beuren. De machine kan nooit de mooie modellen maken, waaraan wij zijn gewend. Een compleetmachine maakt één model, maar die eenvormigheid zou de dood in de sigarenpot brengen, aldus Kijkers des kundige zegslieden. Zij zien als uitredding een sterke ver laging van de accijns. Wanneer deze vooral in de bezettingstijd opgedreven last zou worden gebracht op 1O' (het was in 1939 echter 12* zou een sigaar, die nu 25 ct kost, kunnen worden verlaagd tot 16 a 17 ct, mits de sigaar iets in gewicht wordt verminderd, aldus rekende een vak man Kijker voor. Hij betoogde verder, dat juist de sigaar, ofschoon deze het meest arbeidsintensieve product van de tabaks industrie is, naar verhouding het zwaarst is belast. De marge voor de handel is aan de lage kant, omdat die destijds door de prijsbeheersing sterk is gedrukt. Volgens dezelfde redenering zou deze marge bij een scherpe prijsverlaging echter worden herzien, meent Kijker. Wat verpakking, levering onder rembours en reclamekosten betreft, wérkt de industrie al zo zuinig mogelijk, aldus de vakman. De sigarenindustrii geveer f 50 millioei Waar moeten de komen. sterke accijnsverlaging? vroeg Waarop hij de wedervraag hoordi moet de sterke vermindering in prengst worden opgeyangen hij debietvermindering en Onze Brusselse correspondent telefoneert: Dinsdag 11 April zal in de annalen van de Belgische koningskwestie één van de beslissende data blijken te zijn. Het scenario voor deze dag was verwarrend: te 12 uur deelde men mede, dat de prins-regent de heeiz Van Zeeland pas te 15 uur zou ontvangen, welk beslissend onderhoud opnieuw werd uitgesteld.-eerst tot 17 uur, later tot 21 uur. Pas te 22 uur kwam Van Zeeland, in statiekledij, de journalisten te woord staan. Tegen zijn gewoonte in las de formateur een zorg vuldig geredigeerde verklaring van een papiertje voor: „De heer Vah Zeeland heeft Z.K.H. de prins-regent op de hoogte gebracht van zijn besprekingen. Hij heeft hem een oplossing voorgesteld. De prins heeft het nodig geacht een aantal consultaties te houden en-zal morgen opnieuw de heer Van Z( Over de gebeurtenissen, die zich in de loop van de namiddag hadden afgespeeld, en die tot dit resultaat leidden, dat de prins-regent de door Van Zeeland vormde regering niet onmiddellijk i vaardde, deden zonderlinge geruchtei ronde. Een liberale persoonlijkheid de volgende versie: 1. Wat de regering-Van treft, wenst de prïns-rei soonlijkheden te cons België zich voor een erm bevinden, indien een op nende regering de wet wenst af te schaffen. De socialisten hebben ii ten een meedogenloze parlementaire op positie te ontketenen tegen elke poging tot on voorwaardlijke terugkeer van Leo pold III. In koningsgezinde kringen acht men deze nieuwe besprekingen van de regent strijdig met cje parlementair^ traditie. 2. Gisteren vonden talrijke besprekin gen plaats tussen liberale en socialistische politici enerzijds en zekere katholieken anderzijds. Een voorstel wetd gedaan; men zou de wet van Juli 1945 afschaffen echter met dien verstande dat de onmo gelijkheid voor de ktming om te regeren op een vast te stellen’datum (men noem de 1 Juli) zal ophouden te bestaan. In plaats van een uitgestelde abdicatie» zou men dus een uitgestelde terugkeer krij gen. Intussen zouden nieuwe verkiezin gen worden georganiseerd, welke klaar blijkelijk over het lot van de koning zou den moeten beslissen. Gisteravond vernamen wij, dat dit voor stel door de katholieke C.V P. niet was aanvaard. Wel meent deze partij bij even tuele nieuwe verkiezingen de volstrekte meerderheid te zullen Walen, maar zij wenst de wet van Juli 1945 onmiddellijk af te schaffen. Ook de socialisten sturen aan op par- lements-ontbin-ding. Normaal kunnen de consultaties van de prins-Jregent geen positieve resultaten opleveren en is de mas te Huil nzibar te Mözambtque rpen te San Juan PR te Genua 1 te Demerara >n te Hamburg xandri? n Genua ideo te Buenos Aires ork n Tuiks Island jen n Maracaibo jus p 7 Bougaroni o n Barranquilla sterdam p Flor®’ urlings n Boulogn* ►hama te Hongkong e Punta Cardon n te Rotterdam lanca «n Nederland :oiadl n Giand Bassam >40 mijb-Z v Dakar ;,ea".X"nSBX’« ing te Belawan Abadgn p 7 Dieddah den te Rotterdam enua p 6 Casquet» lenua n Port Said ïott p 8 Gibraltar Khorramshar sterdam te Basran t Vincent n1Bott«rdam rachi n RottWam serté n Mobile ilsterre n Antwerpen deaux n Dakar Janeiro te Santo» :hland te Coos Bay ma n Antwerpen an te Basrah an 4 te Singapore rdam te Rotterdam o te Novo Redondo :e n Amsterdam ippey te Colombo or steeds te MelbourM Dakar p s Las Palm»» am te HeUinkl TTIT de sigarenindustrie komen sterk U verontrustende berichten. Nu moet men bij dergelijke dingen altijd het atten- tiesein hijsen. De verontrustende berich ten zijn op allerlei gebieden sterk in de mode en de achtergrond van veel gesigna leerde onrust is gewoonlijk, dat een be drijfstak afzetmoeilijkheden heeft, waarbij men dan jarrimert om de aspirine van lastenverlaging of de penicilline van regeringssteun. Recente voorbeelden zijn de moeilijkheden met de vermakelijkheids belasting en'die met de visserij. Bij de laatste werd zelfs een deel van de vloot te IJmuiden stilgelegd. Wanneer de regering aan kreten gehoor zou geven, ble objecten voor belastingheffit daar niet van. De moeilijk sfgarenindustrie verdien* zondere aandacht, om< gelden als een duidel teken, waartoe de 1 kan leiden. Vroeger was Nederland een rokend land. Kijker is niet-roker, moet op horen-zeggen afgaan, maar trouwbare en eerbiedwaardige lieden heb ben hem verzekerd, dat de Nederlandse ’sigaar een kunstproduct was. mooi van model, uitstekend van kwaliteit en be trekkelijk laag in prijs. Dat de sigaren in zoveel andere landen minder in trek en minder in tel waren, kwam voornamelijk door de hoge lasten, die men daar op- sigaren had gelegd. Reeds lang profiteerde ook de Neder landse fiscus van de tabaksbelasting, doch die lasten waren door de roker te trekken. In de oorlog zijn deze fiscale lasten zo sterk opgevoerd, dat op het ogenblik bij sigaren 27’» en bij senoritas zelfs 38’'» van de banderolleprijs aan belasting moet worden betaald. Op zichzelf zou dat niet catastrofaal zijn, indien de tabaks zen niet zo sterk waren opgelopen. De ak voor sigaren is door elkaar acht maal zo duur geworden als vroeger, de prijs van het goede dekblad is nog meer gestegen. Globaal kan men zeggen, dat de prijs van de sigaar ongeveer vijfmaal zo hoog ligt als vjfc- de oorlog. Nu moet m^Jaltijd goed voor ogen houden, dat de prijs, die men vroeger voor een product of dienst betaalde het resultaat was van een natuurlijk even wicht. dat millioenen gebruikers hadden gevonden tussen nut (of bij sigaren genot) en offer. Die prijs was niet zo maar in het wilde weg bepaald, hij was het resul taat van talloëe daden en redeneringen. In en vlak na de oorlog was dat natuur lijke mechanisme geheel ontregeld, maar langzamerhand willen de dingen weer in hun voegen komen. De indexcijfers voor de algemene gezinsuitgaven van de massa der bevolking lagen omstreeks half December j.l. iets meer dan tweemaal zo hoog als in 1938/1939, terwijl de gemid delde lonen iets minder dan tweemaal zo hoog lagen. Dat wil niet zeggen, da» men voor alles tweemaal zoveel betaalt. De algemene prijsindex voor goederen ligt ongeveer driemaal zo hoog, doch omdat huren en enkele andere diensten niet of weinig zijn gestegen komt men met even tweemaal meer uitgaven uit (of eigenlijk met uit. maar daaraan is na een oorlog weinig te doen). De sigaar is echter vijf maal zo duur geworden. Er zijn uitwijk mogelijkheden: de pijp en de sigaret. En wat ziet men nu langzamerhand gebeuren, veel eens verstokte sigarenrokers stoppen met hun liefhebberij, of zij binden aan zienlijk in. „Ik schei er mee uit", zeggen ze van, „ik rook nu een precies afgepaste portie per dag, want het is met meer te betalen Het is hun manier om te zeggen, dat het evenwicht tussen pleizier en prijs zoek is geraakt. Zo iets werkt s gehele linie door, minderde afzet in geleken land vroegei sterk g zwak te Makassar nadere mededelingen te ver strekken. alvorens het extra vliegtuig, dat Donderdag alsnog naar Makassar zal gaan, zal zijn teruggekeerd. - inderdaad beslo- arlementaire c pogi in L( ...tenen tegen irdlijke terugki oningsgezinde •uwe besprekii f met Chef-Exploit* tie: D. DE KLERK

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1950 | | pagina 1