PA VILJOEN PARADIS
JRC.SULLE
|k
Anna Blaman heeft zich bevrijd
1
Onze belastingen bedreigen
de welvaart
PANDA EN DE MEESTER-GELEERDE
Achtergrond van verzet van
Abdul Aziz uit Boskoop
Militairen op de thuisreis
Stadsomroeper Jan Verweij
weet wat z'n klanten begeren
GELOVEN
Nog eens de Lavinthal-
[~BRIDGE
conventie
F.
Diner ten Hove
DR00GSCHEREN MOfT WORDEN GELEERD
Effecten- en Geldmarkt
Investeringsschema loopt vast
1952 Nadert
Duitse bezwaren tegen
goedkope Nederlandse
boter
Op de bres voor onafhankelijkheid van negara
Oost-lndonesië
Gevaarlijke electrische
materialen
THIA, Wijdslraal 7, Tel. 2659
AT <T)
AAR.
ANNQER
Uit vroeger lijden
De Goutfsche Courant meldde
Grote Prijsverlaging
van BEDDEN
i,mi,nar«Tinii
Op Ballou, Hem ze. Duntialk
•Bay en Nelly
Wandelende krant van. Oudewaler
,,'n Man met een stem
als een klok"
Goudse Spetters
Eerste blad - pagina 2
ZATERDAG 22 APRIL 1950.
'"POT de werkwoorden, die wij, mensen,
-*• !n on« leven wel zeer moeilijk kunnen
vervoegen, behoort zeker wel. geloven.
Zo in het algemeen gezegd, kennen wij
de betekenis niet meer van: ik geloof
De omstandigheden hebben ons zo ge
kt, zeggen we bij wijze van veront-
LETTERKUNDIGE KRONIEK
schuldiging. De praktijk van het leven ii
lat zij, die aan iets of aan
geweest,
bedrogen zijn
uitgekomen Het is veel verstandiger het
geloof in iedereen en alles overboord te
gooien als onnuttige ballast en maar wat
ojJ zichzelf te vertrouwen Dat is beter
en minder teleurstellend. Deze toon valt
meer en meer te beluisteren. En men
haalt voorbeelden aan om zijn standpunt
te verdedigen. Voorbeelden van gedane
beloften, die niet zijn nagekomen: ver
kiezingsleuzen, die na afloop van de ver
kiezingen tot een volgende verkiezing
werden opgeborgen; afspraken, waaraan
niet de hand is gehouden,, enz., enz. Dit
alles heeft de mens gemaakt tot een
wezen, dat on-gelovig door het leven gaat.
in alles en iedereen. In men-
eid,
in hulpvaardigheid,
maar op. Wij willen nu eerst wel
eens wat zien. wij willen nu eerst wel
eens wachten op de uitkomst, op de ver
vulling van wat ons is toegezegd en dan,
ja dan, is er reden om te gaan geloven.
WIJ geloven niet in de mensen. Het is
te begrijpen. Wij geloven niet in
wereldstelsels. Ook dat behoeft niet
vreemd te- zijn. Wij geloven niet meer
aan Hem, Wiens opstanding wij zo juist,
in alle toonaarden hebben herdacht. En
dat is erger. Want dit on-geloof ont
neemt ons het enige en laatste houvast
ln het leven. Pasen ligt nog kort achter
ons. Misschien hebben we geen weg ge
weten met de opstanding uit de dood.
Misschien vinden we onszelf te knap,
te cultureel ontwikkeld, om daaraan ge
loof te kunnen hechten. Misschien ook
zouden we het wel geloven, indien we,
als Thomas, als die on-gelovige Thomas,
in de gelegenheid waren met eigen ogen
de wonden van de spijkers en van de
met de speer doorstoken zij te zien en
te betasten. Ja. misschien zouden We
het dan geloven. Maar Christus zegt tot
die on-gelovige Thomas, die wij zijn:
Neen, niet' eerst zien. in weerwil van
alles: eerst geloven. Al kun je het niet
beredeneren, al kun je het ln al je men
selijke wijsheid niet begrijpen, toch ge
lóven. Al valt de wereld om je heen in
puin, toch gelóven, dat Ik uit de dood
ben verrezen voor die wereld.
Dat kan soms bar moeilijk zijn, dat kan
innerlijke strijd kosten. Maar het is het
enige middel om houvast te krijgen in
de storm van dit leven, de enige kans
om niet ten onder te gaan.
Geloven, kinderlijk geloven, zonder
eigen-wijsheid; alle diploma's en weten
schap als onnutte ballast over boord; ge
lóven. door alle tegenslagen en teleur
stellingen heen. teleurstellingen omdat
het anders gaat dan wij graag zouden wil
len; geloven, niet in menselijke beloften
en menselijke hulp. maar in Hem, Die
voor ons - hoe onbegrijpelijk toch!
door de vallei des doods is gegaan om
ons te helpen, en te steunen en te redden.
H. J. Wk.
Tn de bridge-rubrlek van 22 October van
A het vorige jaar hebben wij f-n spel
besproken, dat alleen maar down kon
gaan. wanneer beide spelers goed met de
Lavlnthalconventie op de hoogte zijn. Op
een wedstrijd kwam dezer dagen een spel
voor dat eveneens al.
maar down kon
gaan. wanneer de Lavin.
thalconventie gespeeld
werd. Met aandacht heb
ik dit spel gevolgd, omdat ik daarin een
bewijs zag dat de Lavinthalccmventie wel
degelijk haar nut heeft. Slechts aan één
tafel werd dit spel goed tegengespeeld,
terwijl het aan de andere zes tafels
prompt werd gemaakt. De kaartverdeling
was als volgt:
S b 10 9 8
H 3
R a 7 6 5
K 10 9 7 6
S a h
H a b 10 9 8
R b v b 10 8
K 4
W opende op 1 harten. N paste en O gaf
3 H. Z paste en W veronderstellende dat
O zeker een aas zou hebben, ga^fhniddel-
lijk 6 harten. Dit bod werd aan zeven
tafels preqias eender gedaan M i. had W
beter gedaan eerst vraagbiedingen toe
te passen. Dan was komen vast te staan,
da. er twee azen ontbraken en had W met
5 H kunnen afstoppen. Voor de bieding
van W is echter ook wel iets te zeggen.
N kwam uit met R a. Deze uitkomst is
m.i. foutief. De uitkoms* van S b was
zeker down voor OW. daar N—Z dan
altijd ruitenaas en klaveraas maken.
Meestal speelt de tegenspeler bij een zes
bod altijd het aas. hetgeeif ook op deze
wedstrijd 't geval was. Op R a wierp Z
aan zes van de zeven tafels R 9 bij. om
aan N bij naspelen van R te kunnen tonen,
dat hij een doubleton in ruiten heeft, zo
dat N kan berekenen, hoe de ruiten zit
ten. Alleen aan de ene tafel, waar de
Lavinthalconventie gespeeld werd. wierp
Z R 2 bij, daarmede aan zijn partner te
kennen gevende om ln de laagste van de
ontbrekende kleuren terug te komen. N
kwam gehoorzaam met K 7 terug en het
contract was down.
Komt N niet met klaveren na. dan
1711
H 4 2
JJE Rotterdamse schrijfster Anna Bla
man heeft een wonderlijke, op een
gegeven ogenblik visionnaire en dan
bepaald zeer aangrijpende roman-in-
zakformaat geschreven, „De Kruis
vaarder", precieus uitgegeven door J.
NI. Meulenhoff te Amsterdam. In dit
werkje kondigt zij een nieuwe Anna
Blaman aan, één die de kluisters van
een aggresstef analytisch gedachten-
leven verbreekt en, op de vleugelslag
van een bevrijdende fantasie, een
vlucht blijkt te kunnen nemen zoals
men er slechts bij tijden één in onze
letteren kan waarnemen.
ln de eerste helft van „De Kruisvaar
der'' waart nog volop de geest van de oude
Anna Blaman. Met scherpe naaldsteekjes
zet zij daarin een broderie op, een merk
lap van haar intelligentie, die nogal wat
van het geduld vergt. Warme drang tot
verwekking van levende symbolen voelt
men er niet ln. Die drang, tóch aanwèzig,
natuurlijk aanwezig, anders had ze nooit
tot het meeslepende tweede deel kunnen
komen, spon zij teveel in met een dik
overwoekerend borduursel, een borduur
sel van psychologisch gepriegel, dat de
hoofdfiguren in deze uitgedijde nóvelle de
levensadem beneemt, 't Komt doordat ze
nog teveel doet aan het koude kunstje van
de modernen om met wijsgerige scepsis
elk positief elementje in één en dezelfde
zin onmiddellijk een gaaf complementair
van zijn tegendeel te doen vergezellen In
de eerste zin begint dat al: „Was het een
daad van moed. of was het juist lafheid"
Een verlammende manier om een lezer op
die mdnier aanhoudend aan de betrekke
lijkheid vah alles te herinneren. Ik wil
die betrekkelijkheid niet romantisch ver
loochend zien, maar ik wil in litteratuur
de spanning der tegendelen niet telkens in
ééfc zin tot kortsluiting zien komen. Ik wil
tussen de positieve en de negatieve pool
der dingen een wijde stroomkring ont
worpen zien, waarin lampen branden en
radio's gaan en stofzyigers zoemen. Op het
kortsluitingsgeknetter met <Jat dciorsmel-
ten van de zekeringen in de gangkast ben
ik gauw uitgekeken. Trouwens, om on
danks dat steriele geknetter toch gang in
een verhaal te krijgen, moet de schrijfster
herhaaldelijk haar yroevlucht nemen tot
een noodverlichting. D$n geeft zij het le
venslicht aan figuren, die juist hevig ro
mantisch aan één kant', brandeg. De drie
hoofdfiguren in „De Kruisvaarder" zijn
met onze kennis van de moderne analyti
sche doorlichtingsmethoden dan ook ge
makkelijk te misprijzen, het verschrikke
lijk lelijke meisje Virginie met haar demo
nische invloed evengoed als de hemels
mooie Louise met haar -bezweringsformu
les en haar Tristan, de keakenromanheld-
zonder-feilen.
op haar oude manier dan, die In
elk geval de vetdienste heeft van
Intelligente litteraire huisvlijt, zette Anna
Blaman een wereldje aan boord van een
groot passagiersschip op touw, dat plot
seling een verschrikkelijke slag ontvangt.
„De Kruisvaarder" loopt nl op een mijn,
en zonder teveel met technische details
te goochelen laat Anna Blaman alles wat
zij leven
gaan,^^^H
En dan stuift de kleine romdn naar een
duizelingwekkend hoogtepunt.
Men is er zich eerst niet van bewust, dat
alles maar een droom is. een droom van
het afschuwelijk lelijke meisje, dat ge
meden wordt om haar demonie, maar dat
toch zo zielsgraag in de grote stroom
kring van het leven opgenomen zou wil
len worden als een lichtende lamp.
Wel, ze zól misschien, na die reinigende
droom, een lichtende lamp worden, tfant
ze leert er de mensen, die haar kwetsen,
altijd en altijd weer, door begrijpen. Ze
leert ze zien in hun aandoenlijk onbehol
pen vasthouden aan illusies van het mo
ment. ze leert ze nemen zoals ze zijn.
die droom dan heeft Anna Blaman'
een visionnaire kracht tot evocatief
i meende te hebben gegeven ver-
scheppen bereikt van meeslepende vaart.
Zij laat God neerzien op het drama, dat
wordt het contract steeds gemaakt, daar
O op de vier vrij gekomen ruitenkaarten
van W drie klaver en een schoppënkaart
kan wegwerpen, nadat eerst de twee ont
brekende troeven er uit gehaald zijn. Het
is wel opmerkelijk dat van de zeven tafels
er zes het contract hadden gemaakt,
daar ook bij een andere uitkomst als rui
tenaas het contract altijd één down is.
zich in de oceaan voltrekt. God „Die een
groot vraagteken is. dat de mensen tot uit
roepteken hebben gestyleerd". een God (ih
Anna Blamans visioen) Die tijdloos de
rust in het heelal personifieert als een
onbenaderbaar symbool. Een vlucht van
nerveuze engelen, die het drama op „De
Kruisvaarder dat in godes naam heet te
geschieden, aanschouwt, tracht tevergeefs
verbinding met de Onbenaderbare te krij
gen. De engelen klaroenen hem smeek
beden onophoudelijk door de bazuinen,
unisono eerst, dan canonisch. Ongemeen
groots heeft de schrijfster die paniek der
engelen in verbinding gebracht met het
sterven van de mensen in zee, het weg
zinken in de rust-zonder-duur van godde
lijke verhevenheid Een fuga van Bach in
woorden, waarin een aangrijpend re
quiem culmineert, is dit tweede deel van
Kruisvaarder" geworden, stoutmoedig
vafTvisie, ontbonden van remmen der ana
lytische intelligentie, pathetisch in de toe
passing vaq schier versleten symbolen,
maar wonderbaarlijk sterk en zuiverend,
volmaakt van contrapuntiek, omdat dit
deel een ontlading is van spanningen zon
der hinderlijke kortsluitingen, breed ge
trokken spanningen in een stroomkring
vol lichtende lampen en ruisende koralen
uit de zingende sferen.
Voortreffelijk is de afsluiting van het
werk, de wedergeboorte, in een paar sim
pele volzinnen, van de gekwetste Virginie,
die het leven, nu zij zo door de dood
heen ging, eindelijk aan kan.
En gespannen mag men nu afwachten,
wat de bevrijde Anna Blaman met deze
overwinning zal doen.
W. WAGENER
primo pasvorm
keurig* ofworfciop
dri*-dubb*f* itilcssfs
versterkt* zakken
sollo garoMio
Minister Wfler» ontvangt hoge Belgi
sche onderscheiding. De heer A Lllar, Bel
gisch minister van Justitie, heeft Vrijdag in
de Belgische ambassade, ln aanwezigheid
van de heer E. Graeffe. ambassadeur van
België, aan zijn Nedeilandse college mr Th.
R J. Wljers, het ereteken van Gvootkruis in
de Kroonorde van België uitgereikt.
*m DAH U JAAR M CtNUK M DE UA
MB 8- M.V. HCO MAAKSaiftOfM
Om precies half acht Vrijdagavond arri
veerden H.M- de Koningin en Z.K.H. Prlna
Bernhard in de hoofdstad voor het jaar
lijkse diner, dat het Koninklijk paar de
leden van het Corps Diplomatique aan
bood in het Paleis op de Dam. Vrijwel
alle ambassadeurs en gezanten van bui
tenlandse mogendheden in Nederland ar
riveerden tussen half acht en acht uur
met ruim dertig auto's voor het paleis.
In zeven voorafgaande adviezen hebben wij U laten zien hoe
een clcctrisch droogscheer-apparaat moet worden gebruikt. Dit
is «chtcr niet allesHet droogschercn kunt U eerst goed leren
door het regelmatig te doen. Ook bij U zal het 20 gaan
de 1* w**k
zult U wellicht zeggen
„Electrisch
Niks voor
droogschcren?
de 2* w**k
verandert reeds Uw mening
„Hé" zegt U dan„£r zit
toch wat in" en
de 3* w«#k
komt U eindelijk tot de con*
clusie: „Uitstekend! Dit is
de oplossing van het scheer*
probleem".
Stelt U zich daarom direct met een Philips „PhiliShave" handelaar in
verbinding. Laat hem het apparaat demonstreren en neem een goed besluit
begin met droogscheren.
Ook voor U betekent „PhiliShave" een gemak!
N V. PHILIPS' VERKOOP-MAATSCHAPPIJ VOOR NEPERLAhjfr - EINDHOVEN
I^EDERLAND verkeert
•LN omstandigheden, maa
Het b gelukkig nog geen 1952, maar het
wordt wel steeds duidelijker dat naar
mate de fatale datum voor de Marshall
hulp nadert, de Weat-Europeae landen
voor grotere moeilijkheden zullen komen
te staan. Wanneer in een socialistisch ge
regeerd land als Engeland de leiders
der vakverenigingen hun leden met be
trekking tot de drang naar loonsverhoging
nog nauwelijks ln de band kunnen houden
maar door Stafford Crlpp» wordt ver
klaard. dat elke loonsverhoging uit de
boze moet worden beschouwd als aij
geen beloning van hogere productie is.
duldt dat wel op economieche en sociale
spanningen, welke slechts met de uiterste
krachtsinspanning kunnen worden over
wonnen.
De betalingsbalans van Engeland is in
1949 weliswaar aanmerkelijk verbeterd
het tekort liep van 105 millioen tot
70 millioen terug - deze verbetering
had voornamelijk betrekking op de ver
houding tot de Sterlinglanden Het te
kort op de balans met de dollarlanden
bleef nagenoeg gelijk, n.l. 275 mil
lioen en de Engelse politiek zal dus
ongetwijfeld gericht blijven op een ver
dere inkrimping van de importen uit de
VS. en een uitbreiding van de export
naar de nieuwe wereld, een strijd, waar
in de West-Europese landen elkaar thans
op het felst bekampen.
ln soortgelijke
omstandigheden, maar terwijl de
nieuwe Engelse begroting met een over
schot sluit, zit Minister Lieftinck voor
1950 nog met een flink tekort ondanks
de rigoureuze belastingdruk, die, gelijk
we vroeger al eens hebben medegedeeld,
de schatkist in 1949 aan gewone en bijzon
dere heffingen ca 5 milliard ln het
laatje heeft gebracht.
Nu de abnormaal grote winsten van de
eerste na-oorlogse jaren bij vele bedrijven
tot het verleden behoren en in het alge
meen de concurrentie in binnen- en
buitenland toeneemt, stuit de oneven
redig hoge belastingdruk begrijpelijkerwijs
op een toenemend verzet en treden de
funeste gevolgen van de fiscale ader
latingen duidelijker aan het licht. Vooral
nu de fiscus bezig is zijn achterstand in
te halen, worden vele bedrijven trou
wens ook particulieren financieel uit
gehold en lopen zij met de financiering
van nieuwe investeringen, waarop ter
wille van de industrialisatie van regerings
wege wordt aangedrongen, vast. Het kan
dan ook niet verwonderen, dat de indus
trialisatie tot dusver niet onbelangrijk bij
het destijds door Minister Van den Brink
opgestelde schema is ten achter gebleven.
Gerekend was. dat bij een totaal inves
teringsschema van 5700 millioen voor
de periode 1948—Juli 1952. voor tenminste
1200 millioen in nieuwbouw en uitbrei
ding van gebouwen voor de nijverheid
moest worden geïnvesteerd. Tot 1 Jan.
1950 blijkt echter niet meer dan 320
millióen voor dat doel te zijn uitgegeven,
waarbij men dan nog in aanmerking moet
nemen, dat vele investeringen werden ge
forceerd. omdat men anders nog een
groter deel van de winst aan de fiscua
had moeten afdragen. De ervaring bij de
banken is. dat vele bedrijven, niet h«t
minst de kleinere, over onvoldoende mid
delen beschftken om hun in geldswaard*
aanmerkelijk gestegen omzetten te finan
cieren. terwijl de banken gelijk bijv. uit
de textielindustrie wordt gemeld, op hun
beurt, bevreesd geworden voor êen con-
junctuursomslag. de credietschroef strak
ker aandraaien en proberen diverse
credietfaclliteiten ln te trekken.
dagen in een lezing voor de Nederl.
Mij voor Nijverheid en Handel de juiste
opmerking gemaakt, dat de Nederlandse
fiscus er van moet worden doordrongen
4-17
70 HAD DE PROFESSOR toch ook altijd wat! Nu begreep hij
eindelijk, dat het de boeven te doen was om een uitvinding,
die hij had gedaan en nu wist hij weer niet wat voor een uit
vinding het was! „Daar ben ik nu toch zeer benieuwd naarl"
mompelde hij.
Benieuwd was ook Chi Fon. Deze Ijlde met de bundel papleren
naar de tafel, terwijl hij achterom riep: „Jij gaan «itten doen
terwijl ik kijk maken naar uitvindsel!"
„Kom." dacht Panda intussen, „nu moet er vlug Iets gebeuren,
anders is het te laat. Deze boeven mogen niet te weten komen
wét die uitvinding is. want dan stelen ze hem natuurlijk!"
Hij keek eens even Oplettend rond. en nu waren toevallig de
omstandigheden hem gunstig. Terwijl Chi Fon naar de tafel
liep begon namelijk Honnepon zijn neus te snuiten. Daar kijk
je misschien van op, maar zo is het nu eenmaal; ook grote
schurken snuiten hun neuzen wel eens. Al-snuitend kon Honne-
pon natuurlijk niet zien wat er gebeurde en daar maakt* Panda
gebruik van j
Met een snelle beweging greep hij de stoel, waar hij op mocht
gaan zitten en toen gooide hij deze met grote kracht in de rich
ting van Chi Fon! Deze. op niets verdacht, struikelde natuurlijk
en vielmaar bij het horen van die plof kreeg de snuitende
Honnepon de indruk dat er iets niet in orde was En wat deed
de eenvoudige man? Hij begon gewoon maar te schieten! Hij zag
niet hoe en waar en wat hij schoot, want zijn gezicht zat nog in
de zakdoek hij gaf gewoon maar een flinke roffel weg nyet
zijn automatisch wapen. Rikketik in de ronde, ging het.
Misschien zullen we de volgende keer kunnen nagaan, wat hier
van de gevolgen waren.
dat de continuïteit van de onderneming
verder reikt dan die van de eigenaar,
d.w.z. dat aan de belaatingbron grotere
betekenis moet worden gehecht dan aan
de persoon van de eigenaar, dat, om het
nog anders te zeggen de instandhouding
van het bedrijf en zijn rentabiliteit de
allereerste voorwaarde van nationale
welvaart is. Het nieuwe wetsvoorstel, dat
de in de onderneming aanwezige stille
reserves bij het overlijden van de eigenaar
wil belasten, is niet alleen onjuist, maar
in vele gevallen fnuikend, omdat het in
vele gevallen de mogelijkheid tot voort
zetting van het bedrijf ten enenmale
afsnijdt. Een aantal belastingconsulenten
heeft hierover een adree aan de Tweede
Kamer gericht, waarin met voorbeelden
wordt geïllusteerd. dat de belasting op de
door de fiscus gecreëerde fictieve liqui
datiewinst dodelijke liquidatiemoeilijk,
heden kan doen ontstaan. Volgens prof.
Adriani komen dergelijke absurditeiten in
Engeland. Frankrijk en België niet voor
en zijn reserveringen voor nuttige uit.
breidingen bijvoorbeeld geheel van belas,
ting vrijgesteld Afgezien van de wenia-
lijkheid om de belastingdruk in het alge
meen te verlagen, hetgeen inderdaad
uiterst moeilijk is. zullen dergelijke
„plooien" moeten worden gladgestreken
om te voorkomen dat het Nederlandse
bedrijfsleven, dat toch reeds met grote
moeilijkheden te kampen heeft. In zijn
voortbestaan en ontwikkeling wordt ver
lamd en de werkloosheid in nog ernstiger
mate om zich heen grijpt dan nu reads
het geval is.
TNAT EEN BELASTING bij te hoge druk
ten slotte haar eigen bron. verteert en
dus haar doel voorbijstreeft, is al reeds
gebleken uit de teruggang bij de accijn.
zen op tabak en gedistilleerd en bij de
vermakelijkheidsblasting en uit de werk
loosheid in de betrokken bedrijven, ge.
volgen waarvoor de regering vroeger
herhaaldelijk is gewaarschuwd. Maar ook
ten aaqzien van de directe belastingen
geldt dezelfde „natuurwet", dat belasting,
druk boven een bepaalde grens, de be.
lastingopbrengst doet verminderen, het
geen trouwens door minister Lieftinck
in theorie is toegegeven. Maar ook met
goede theorieën bevordert men niet de
nationale economie, als ze niet in de prac-
tijk worden toegepast.
We spreken nu maar niet over de nood.
zaak van particuliere besparingen, waar.
op wij meer dan eens hebben gewezen en
waarover genoemde professor ook een
hartig woordje heeft gezegd. Ook hier
helpen geen van hogerhand geleide spaar
acties, .wanneer spaargelden bedrijfspen-
sioenen en uitkeringen van levensver.
zekeringen dermate worden belast, dat het
effect voor een groot deel verdwijnt.
Wanneer men weet. dat bij een bevol
kingstoeneming van 150.000 zielen per jaar
1'/» milliard per jaar moet worden be
spaard om ons nationaal vermogen per
hoofd der bevolking op peil te houden,
is verder commentaar overbodig.
Naar van de zijde van het ministerie van
Economische Zaken te Bonn wordt ver
nomen. heeft dit ministerie besloten zich
tot Nederland te wenden In verband met
de vaststelling van de exportprijs van de
Nederlandse boter. De minister van Voed
selvoorziening en Landbouw heeft In een
bijeenkomst van de Landbouwcommissie
van de Bondsdag de Nederlandse boter-
pr|Js discriminerend ten opzichte vaa
Duitsland genoemd.
Het Dultee etandpunt Is. dat Neder
land de exportprijzen van boter op Engela
verzoek heeft verlaagd tot beneden do
prijzen van de binnenlandse markt. Men
meent, dat er geen noodzaak bestaat,
deze verlaging ook jegens Duitsland door
te voeren en vestigt er de aandacht op,
dat bij de onderhandelingen, waarbij tot
liberalisering van de handel werd beslo
ten. van Nederlandse zijde uitdrukkelijk
zou zijn verklaard, dat het niet in de
bedoeling lag de Duitse landbouw schade
te berokkenen.
De kwestie van de boterlmport Is de
laatste weken in West-Duitsland dringend
geworden, daar de buitenlandse boter-
prijs tot beneden de vastgestelde Duitse
prijs is gedaald. De Duitse boeren verzet,
ten zich tegen een verlaging van de bin
nenlandse prijzen. Wel overweegt het
ministerie, in plaats van een vastgestelde
boterprfjs. seizoenprijzen in te voeren.
De boterproductie ln Duitsland is ten op
zichte van het vorige jaar sterk gestegen
en men tracht thans uit de overvloed een
uitweg te vinden door het opslaan van
grotere voorraden ln de koelhuizen.
Gevecht met een arend
Een jongen, die in de bergen van
het Franse departement Savote aan
het vissen was, werd door een ko
ningsarend. wiens vleugels een
spanwijdte vap anderhalve meter
hadden, aangevallen, toen hij een
forel uit het water ophaalde- De
jongen sloeg de arend met zijn hen
gelroede bewusteloos en 'slaagde er
zodoende in ook de arend te van
gen.
Oorspronkelijke Nederlandse Roman
Dat ge hier slapen en eten kunt,
dat spreekt, zegt Van der Giezen. Maar
voor de andere heren heb ik geen ruimte
meer, het is schande dat ik het zeggen
moet maar ik kan er niets aan doen;
ik heb er behalve mijn negen nog een
dochter bij, een meisje uit Zaltbommel.
die doet hier tegenwoordig het huis
houden en ze staat achter het buffet
Dat is een heel verhaal, daar zit heel
wat aan vast. Ge' zult er van opkijken
wat ik u vertel. Het i« een verschrikke
lijke geschiedenis.
Ik zal daar niet van opkijken, Van
der Giezen, zegt Bart en hij leunt over
de tafel met zijn armen over elkaar,
want ik weet er alle» van. Ge hoeft me
tdaar niets van te vertellen, ik ben al op
de hoogte en deze heren hier weten ook
wat er aan de hand is. Annelies is bij
mij geweest, ik kan u .dat nu wel zeggen,
ik heb haar gevraagd om er over te
zwijgen tot ik hier zou zijn. Wij zijn ge
komen om eens te zien wat we voor u
kunnen doen.
door J. L LODEWIJKS
Van der Giezen zit even stil te denken
over wat de schilder daar zegt Is An
nelies bij u geweest en weet ge. er alles
van, bent ge gekomen om te'tien wat
ge voor ons doen kunt. kijk kijk, dat is
iets waar hij even bij stil moet staan,
dat is om zo te zeggen een verrassing.
Annelies is een brave mpid, zegt
hij ze is goud waard, maar dat had ze
niet moeten doen. Dat had ik niet willen
hebben als Ik het had geweten. Ge hebt
toch al zoveel aan uw hoofd gehad, ze
hadden u beter uw rust kunnen laten
daar ln Bergen; dat ge nu om ons hier
heen zijt moeten komen, dat Is te gek,
dat had ik niet willen hebben.
Nee. dat hadt ge niet willen hebben
En daarom heeft zij het niet gezegd.
Van der Giezen, man, ge moet begrijpen
dat ik u niet in de grond laat stampen,
dat ik er een stokje voor zal steken.
Ge moet er de moed in houden, ge zult
tien dat wij er iets op vinden. Wij zijn
met tweeën, jullie zijn met elven, dat
zijn er dertien, wie kan daar tegenop?
Wij zullen er wat op vinden.
Ze zullen er wat op vinden. Bart lo
geert in het Meibooifjpje, Sjoerd en Niel
eten en slapen in Paviljoen Paradis. Als
zij dat hebben afgesproken, komt. Anne
lies binnen, zij was boodschappen doen
ln het dorp.
Zij geeft de heren een hand; wat blïj
dat ik ben u weer te zien, zegt xij, ik
heb al deze dagen aan Bergen moeten
denken.
Als Je dan ook maar aan ons hebt
gedacht, zegt Sjoerd met een lach, en
aan mijn hotel, want dat kan rriemand
vergeten die er eens geweest is.
Aan u alle drie heb ik gedacht, zegt
Annelies met warmte, ik heb daar een
heerlijke dag gehad. Zij kijkt naar Niel
Verhagen, die nog geen woord gezegd
heeft sinds hij binnenkwam.
Onze Niel is zo goed geweest zijn
Jcostbare tijd op te iofferen om ons hier
te brengen, hij gaat morgen weer terug,
zegt Bart, zijn wagentje heeft er wel
wat van geleden.
Niel trekt «en zijn sigaret en" zuigt
de rook naar binnen of die npar zijn
tenen moet -r ik ga morgen niet terug,
zegt hij langzaam, ik heb mijn plannen
gewijzigd. Ik stel mij ter beschikking
van de dertien, dat maakt dus veertien.
Ik hoop dat Annelies daar niets op tegen
heeft, ik ben makr een vreemde
Dat ie een ironie die Annelies een
kleur geeft. Zij denkt aan die middag in
Bergen, toen zij Niel de kamer heeft
uitgekeken. Dat is een man die niet
gauw iets vergeet, hij heeftdat zeker
erg kwalijk genomen.
Ik heb daar niets over te zeggen,
u moet zelf uitmaken waar u wilt zijn
en blijven, zegt ze in verwarring; ik zal
er blij om .zijn als u hier blijft. U bent
erg vriendelijk voor mij geweest in
Bergen.
Sjoerd en Niel gaan naar Paviljoen
Paradis om logies te bespreken. Bart zit
met Van der Giezen in de kamer die
langzaam schemer.ig wordt. Over een
week is de rechtzaak, zegt de kleine
kastelein, ge kunt niet weten wat ik
voel als ik daaradn denk, het is vOor
mif het laatste oordeel. Wat ik heb door
gemaakt. dat is met geen pen te be
schrijven. Het is een zwaar feit, het is
mishandeling »of poging tot doodslag,
met voorbedachte rade willen -ze ook
nog hebben, en er Is nog sprake van dat
het me om geld te doen was. Op het
gemeentehuls hier hadden ze het over
minstens vier jaar. Dan kunnen ze me
naar het kerkhof brengen, dat overleef
ik niet Van Dijk, dat kan een mens als
ik niet volbrengen.
G<«Ètot het te zwart, man, zegt
Bart. geMBbt een goede getuige. Anne
lies kaafL redden, zij weet hoe het ge
gaan is. W(j zullen een goede advocaat
in de arm nemen,.neen. ge moet er niet
het ergste van denken
Ik denk aan mijn kinderen, Van
Dijk, ge weet niet wat dat is, dat ge als
vader zoiets voor de boeg hebt. dat ge
uw bende moet alleen laten Gij weet
niet wat dat is.
Neen Bart weet dat niet, hij heeft geen
mens meer op de wereld die hij alleen
zou kunnen laten.
Boven is Annelies bezig met de bedden
op te maken, zij zingt er pen plechtig lied
bij. Haar stem komt langs de trap naar
de woonkamer, ge moet daar naar luiste
ren of ge wilt of niet
Neen ik weet dat zo niet, zegt
Bart, ik heb geen kinderen. Maar ik
weet iets anders. Van der Giezen, ik
\freet dat het een geluk is, negen kinde
ren te kunnen alleen laten, als het moet.
Gij bent een gelukkig mens. Van der
Giezen. dat ge zulk een bende hebt die
aan u denkt en voor u door het vuur
gaat. Zij zullen er blij om zijn als ge het
flink en opgeruimd onder de ogen ziet.
Als ge weg moet. Van der Giezen. zorg
dan dat ge weerQm komt zoals ze u
zagen gaan. zij zullen u daar dankbaar
genoeg om zijn. Zij hebben u nodig, ook
straks nog. Ge moet zorgen dat ze u niet
behoeven te missen. Zij kunnen u niet
missen, daar moet ge aan denken
Annelies komt naar beneden en draait
het licht ean. Voor, in de gelagkamer
klinken gedempte stemmen en worden
stoelen verschoven» Zij gaat er heen. zij
gaat de gasten ontvangen en bedienen,
zij gaat opgewekt en vrolijk een praatje^
maken met de mensen die komen bil
jarten of kaarten Het is al- weer wat
drukker geworden de laatste dagen, het
Is alsof de klapten op Annelies afkomen.
Van der Giezen. zegt Bart ernstig,
dat moet ge zelf doen. dat is geen werk
voor Annelies. Ge moet u zelf niet ver
bergen. de mensen zien" dat niet graag.
Maar Van der Giezen ligt met zijn
hoofd op zijn arm. hij is bang geworden
voor de mensen; de kleine kastelein
heeft zijn moéd verloren. En Bart praat
er niet meer over. Hij gaat naar de
gelagkamer en praat er met Annelies,
die als een volleerde waardin bierglazen
vul| onder de koperen tapkraan.
Dit is het lafste vat, zegt tij
zacht, morgen is er mgt meer Dan kun
nen we de zaak wel sluiten
Morgen gaat ge er op uit zegt Bart
en hif heft zijn glas oud-bruin tegen het
licht om er de dansende vonken tn te
zien. morgen gaat ge er op uit met een
volle portemonnaie. dan gaat te de
rekeningen betalen. En nieuw bier be
stellen, lijk dit. want dit is prima Dat
heb ik in lange niet geproefd.
(Wordt vervolgd).
ZATERDAG 22 APRIL 1950.
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA I
DJAKARTAANSE BRIEF No. 240
fJn Oost-lndonesië heersten orde en rust. Een be^ld van de passar te Makale op Celebet.
IN de afgelopen week ïs een aantal af
spraken. die ik via de alom-tëgen-
woordige Roest met Gouwenaars in en
om Djakarta had gemaakt, niet doorge-
rn en ditmaal was het mijn schuld niet.
de meeste gevallen waren het zware
regens, die de Goudse jong^ps die
dikwijls nogal ver buiten de stad zijn ge
legerd verhinderden om transport
naar de stad te krijgen. Maar goed, dat
komt dus nog.
En toen ik me dus afvroeg waarover
m'n wekelijkse brief zou moeten gaan,
kwam er uit Gouda het knipsel van
Abdul Aziz, de rebel van Makassar", het
verhaal van de kapitein van het nieuwe
Indonesische leger, die thans in Djakarta
de gevangene van de Indonesische rege-
i afwachting van zijn berechting
krijgsraad. Het was voor mij
nogal verrassend, dat kapt. Abdul Aziz in
Boskoop zon bekende figuur is geweest
Ai gezien het opzien, die er over de Ma-
•fcssar-affaire is ontstaan, leek het mij
voor belangstellenden wel aardig om
deze week eens daarover te schrijven.
Tot goed begrip van de situatie diene
dan, dat op de Ronde Tafel Conferentie
een federatie van Staten de Verenigde
Staten vpn Indonesië tot stand kwam
en als zpdanig internationale erkenning
verkreeg. Deze „statenbond" bestond uit
zestien deelgebieden.
Nu zijn we vier maanden verder Van
de federatie is vrijwel niets overgebleven.
Behalve de Republiek Indonesië (dat is
het deelgebied, waarvan Djokjakarta het
centrum is), bestaan nog slechts Oost-
Sumatra, West-Borneo en Oost-lndonesië.
Alle andere deelgebieden zijn bij nood
wet, na desbetreffende moties door een
sterk-republikeins gezind parlement, bij
de ^Republiek Indonpsië (Djokja) ïngc-
Stuk speelgoed
Over West-Borneo behoef ik niet veel
te zeggen. Het was eenstuk speelgoed voor
de sultan. Hamid II van Pontianak die
h» de afgelopen week ook „headline"-
meuws werd toen hij in verband met de
Westerling-affaire werd gearresteerd.
west-Borneo was naar mijn smaak
«Jtyd gedoemd te Verdwijnen, vermoede-
Jl. ®®f8t.yia opneming in een grote staat,
cue het £iiand Borneo zou omvatten en
daarna door inlijving in de Republiek In-
denesie. die van Borneo dan weer een
provincie zou hebben gemaakt.
Er bestaat voor insiders geen twijfel,
dat Oost-Sumatra (omvattende het be
faamde cultuurgebied Deli) en Oost-
Indonesie (omvattende de vroegere Mo-
lukken) de krachtigste en best-georgani-
seerde deelgebieden van de federatie zijn,
na Djokja. Oost-Sumatra wordt op Ame.
rikaanse maniei geregeerd door een
staatshoofd (dr Mansur) die een kabinet
heelt. Oost-lndonesië heeft een parle
mentaire regering, met een eigen kabinet,
samengesteld volgens de partij verhoudin-
kozên60" pkozetn President en een ge-
Wat Oost-Sumatra betreft heeft het
federale parlement dezer dagen ook al
een motie tot inlijving bij de Republiek
inaonesië aangenomen, maar daarbij is
*tet gebleven, althans voorlopig. Daad
werkelijke stappen tot oprolling van deze
..negara" zijn. voor zover ik weet, nog
niet genomen.
Iets anders is de situatie geweest ten
aanzien van Oost-lndonesië. De Repu
bliek Indonesië heeft altijd wel ingezien.
ag dat dit deelgebied in vele opzichten een
qf model-negara was. Het was er ordelijk
«n rustig en het gebied produceerde (met
name copra).
Aziz vertrouwde 't niet'
Het leger bestond uit eenheden van het
ivN.I.L die te zijner tijd zouden worden
opgenomen in het nieuwe federale Indf
leger. Enkele van die eenheden
fijn einde Maart j.l al in dat nieuwe In-
L^er (de -Angkatan Perang
itepublilf Indosenia Serikat") opgenomen
een van die eenheden was de troep van
A»z, die bij de oprreming van zijn
kreeg de nieuwe ran® van kapitein
„Dlt »st betreft de onmiddellijke achter-
IIS il ?00r dit al,es hecn speelt de on-
zekerheid die onder K.N.Ï.L.-mUitairen
lange tijd heeft bestaan ten aanzien van
oe voorwaarden, waaronder zij in het
nieuwe leger (dat in hoofdzaak de T.N.I.
het voormalige republikeinse leger -
zouden worden opgenomen (hun
dienstjaren, hun pensioenen, hun rart-
?en. hun officieren en wat dies meer zijl.
Intussen wilde de minister van Defensie
te Djakarta vast beginnen om overal Ne
derlandse gezagsorganen waartoe dus
°ok het K N I L. behoorde te vervan-
gen door Jndonesische m.a.w. «m over-
W in de archipel federale troepen te sta-
T Nu zou 'dit vermoedelijk ook voor <|pst-
Indonesië all-right zijn geweest, inaien
2?S" uit vroegere handelingen van de
J I. en uit gevonden documenten niet
!r ï?ïde"king zou hebben gekregen, dat
*de T.N.I.-troepen (het ..Worang-batal-
^jon dat op Java geen al te beste naam
bad) niet alleen kwamen om orde en
?ust te handhaven, maar een politiek in
strument zouden worden, dat tegen de
ivPI3 zou worden gebruikt
fit deed bij mannen als Abdul Aziz ver-
tet ontstaan. Zij zeiden: „Wij zijn nu fe
derale troepen geworden, wij hebben tot
dusverre de rust en orde in Oost-lndo
nesië gehandhaafd, "waarom moeten wij
Bu plaats hiakén voor het Worang-batal-
VTjgei«yu urïl UUUCUIW1—
deld. maar de federale minister in Dja
karta besloot zijn zin door te drijven en
het Worang-bataljon scheepte zich in
Tandjong Priok in. Op dat moment
kwam Abdul Aziz in actie, ter verdedi
ging van de negara.
Averechts resultaat
Nu wil ik niet ingaan op de vraag of
M-m" moot, worden goed. of afgekeurd.
Militair is het natuurlijk ontoelaatbaar
dat een kapitein het recht in eigen hand
neemt en de orders van de minister van
Defensie niet alleen in de wind slaat,
maar bovendien nog maatregelen neemt
om de* uitvoering van die orders van
hogerhand desnoods met geweld onmoge
lijk te maken. Politiek bezien is het de
vraag, of Abdul Afiz de negara Oost-
Indonesië een goede dienst heeft be
wezen en wellicht de oprolling van het
deelgebied en de inlijving bij de Repu
bliek Indonesië niet heeft verhaast Want
nu komen er veel meer troepen, dan de
minister aanvankelijk van plan was te
sturen, terwijl de pro-republikeinse agi
tatoren in de negara de federale troepen
wel zullen helpen. De bomaanslagen, die
de laatste weken uit Makassar werden
gemeld, wijzen er op. dat deze agitatoren
geen middel onbenut zullen laten om
Oost-lndonesië te onthalzen Het zal mij
persoonlijk erg meevallen, als de negara
haar bestaan thans nog kan redden.
Bovendien hebben de legevautonteiten
zich niet ontzien om een list te gebruiken
om Abdid Aziz uit Makassar weg te krij
gen. Vicirnaal sloeg hij een ultimatum in
de wind. hetgeen leidde tot
m ultimatum
tot president
Sukarno's radiorede, waarin geweld werd
aangekondigd Intussen beloofde de In
donesische (T.N.I.) territoriale comman
dant in Oost-lndonesië, overste Moko-
ginta, aan Abdul Aziz een „vrijgeleide
naar en van Djakarta". (De Oost-Indo-
nesische minister van Voorlichting, dr
Ratulangi. bevestigde dit). Toen Aziz op
Kemajoran aankwam, werd hij door de
militaire politie gearresteerd Daarmee is
de leider van de „opstand" van het toneel
verdwenen Inmiddels is het verzet ge
heel in elkaar gestort.
JAN BOUWER.
Gebruikt alleen goedgekeurde
artikelen
De directie der gemeente-lichtfabrieken
Ie dezer stede vraagt de bijzondere aan
dacht voor het volgende.
Sedert het Rijksbureau voor metalen
zijn bemoeienis met het verlenen van in
voervergunningen voor electrotechnische
materialen en toestellen en het toewijzen
van grondstoffen voor de fabricage daar
van aan de Nederlandse industrie heeft
gestaakt, zijn en worden diverse electro
technische materialen en toestellen van
minderwaardige en gevaarlijke kwaliteit
gefabriceerd en geïmporteerd.
In verband hiermede wordt de aandacht
van het publiek gevestigd op de door
Burgemeester en Wethouders van Gouda
vastgestelde „Installatievoorschriften",
waarin is bepaald, dat uitsluitend door de
directie der gemeente-lichtfabrieken goed
gekeurde electrotechnische materialen en
toestellen mogen worden gebruikt.
Vanzelfsprekend is dit gebaseerd op de
ervaring met ondeugdelijk materiaal, mede
op grond van de jaarverslagen van de
Arbeidsinspectie, welke duidelijk de ge
varen aantonen, welke aan het gebruik
van slechte materialen en toestellen zijn
verbonden.
Het publiek wordt daarom dringend
geadviseerd bij aankoop van electrische
toestellen en materialen te vragen haar
het KEMA keuringsteken, v/elk teken
alleen verkregen wordt indien het betref
fende toestel of materiaal is goedgekeurd
door de N.V. tot keuring van electrotech
nische materialen (KEMA) te Arnhem.
Dit geeft de zekerheid dat men goedge
keurd, dus deugdelijk, materiaal koopt.
De door de gemeente-lichtfabrieken te
Gouda erkende installateurs verkopen uit
sluitend KEMA-goedgekeurde materialen.
Een BRUIDSBOUQL'KT van T H IA;
een verrassing voor de bruid
Puzzle-winnaars
Het oplossen van invul-puzzles komt
eigenlijk neer op het jongleren met woor
den. De talrijke goede oplossingen tonen,
dat de puzzlevfienden deze kunst uit
stekend machtig zijn. Winnaars werden:
prijs van 5: J. A. Stolk. Vogelplein 31
te Gouda;
prijzen van 2,50* C. M Kaasjager,
Joubertstraat 86 te Gouda en A. Dekker,
Tentweg te Stolwijk.
De prijzen kunnen aan ons bureau,
Markt 31. worden afgehaald of worden
op verzoek toegezonden.
T m. 21 Mel 1»—12-3* en l.Jé—4 eur Museum
Het Catharina Gasthuis: TentoOBSteiUng
•childerwe: ken Cornells van Leeuwen (Zon
dags geopend 2—4. Maandags en Vrijdags 1 30
—4 uu:).
22 April 7.3a uur central: Trekking deel
nemers Keukenhof-tocht Goudse Midden
stands-actie.
22 en 23 April l uur Graaf FlorlawegVoor
stelling circus Van Bever.
22 April s uur Veemarktrestaurant: Opvoe
ring cabaret „Lachen is troef" door amuse
mentsclub „Vrijheid doet leven".
23 April 11 uur De Beursklok: Jaarvergade
ring Centraal Ned. Hengelaarsverbond
24 en 25 April 2.3» uur Concordia: Feest
middag Vereniging ouden van dagen „Ons
Belang opvoering cabaretrevue door Jan
Brouwers amusementsgezelschap.
24 April 2.3t uur De Zalm: Bijeenkomst
Ned. Vereniging van hulsvrouwen, boekbe
spreking met voordracht jkvr. Carla van
Lldth de Jeude over Het land van de groene I
dolfijn.
14 April t uur
vergadering Volkspartij
democratie, sprekers mevr. F. v. d. Torren—
Veendorp en F. van Dijk.
24 April S uur Concordia: Openbare ver
gadering Kath. Volkspartij, spreker M P v.
d Weijden.
24 April t uur Het Blauwe Kruis: Gemeen
te-avond Remonstr Geref. Gemeente, spre
ker ds J. A. van Nieuwenhuyzen over „Nood
en herstel van het gezin in deze tijd."
24 April l uur Kunstmin: Openbare ver
gadering Partij van de Arbeid, spekers
mevr Chr. de Ruiter—De Zeeuw en J.
Spronkers.
25 en 27 April 2 uur Markt: Vertrek deel
nemers Keukenhoftocht Goudse midden—
standsgctle.
25 April 7.3i uur Central: Trekking deelne
mers Keukenhoftocht Goudse midden
standsactie.
25 April 7.30 uur Vrije Evang. Gemeente:
Bijbellezing ds J. I. van Wijck.
25 April I uur Central: Ledenvergadering
Het Gioene Kruis.
April I
s Beursklok1
Ned. vereniging van suikerzieken sprekers
dr A W. Vegter, nfej. D J. Ten' Haaf en
H. Top
25 April t uur Kunstmin: Opvoering
„Weergekeerd" en „Getemd" door gezel
schap O T.G. voor Nat. Chr. Geheelonthou
dersvereniging
2« April 1—5 uur Stembureaux: Stemming
voor verkiezing Provinciale Staten.
20 April t uur Central: Buitengewone leden-
vergadeiing „Olympia".
20 April uur CalvUn: Bijbellezing ds G.
Boer
20 April I uur Danifl: Bijbellezing Evan
gelisatie Geref. Kerk.
27 Aprji 7.30 uur Nederd. Geref. Gemeente:
Spreekbeurt ds Joh. van Weizen.
27 April 7.45 uur Kazernestraat 14: Lezing
over de Bijbei door A Poelman en P.
Douma.
27 April *„uur Concordia: Opvoering „Het
onbewoonde eiland" door toneelgezelschap
„Tot Ons Genoegen".
27 April 8 u. Het Blauwe Kruis: Btjeenkomst
Ouderraad openbaar lager onderwijs, spre
kers J G. de Glopper over ..De taak van
oudei commissies en ouderraden" en S. Swa-
neveld over „Doel en nut van de vakop
leiding".
27 April I uur Reünie Bioscoop: Filmvoor
stelling Volksuniversiteit. vertoning „In
vrede leven".
28 April 11 uur Kantoor Goudse Waterlei
ding M(j: Jaarlijkse algemene vergadering
van aandeelhouders.
28 April 8 uur De Beursklbk: Bijeenkomst
Oudheidkundige Kring „Die Goude". spre
ker A. W. den Boei over „Geschiedenis van
Oudewater en heksenprocessen"
28 April 8 uur Kazernestraat 14: Laatste
bijeenkomst ln cursus Ned. Amateur Toneel
unie en Goudse Bond van Dilettantenvereni
gingen, spreker mr P. C. Cleveringa over
De technische hulpmiddelen ter verbete
ring van het amateurtoneel".
28 April 8 uur Lutherse Kerk: Wijdings
samenkomst Goudse Chr. Oranjevereniging,
spreker ds H. J. Groenewegen over ..Een
Goddelijkei1 waarschuwing op een Konink
lijk feest".
Bioscopen
Schouwburg: Een avontuur in Berlijn (met
Mariene D»e4ilch en Jean Arthur).
Thalia Theater: Vooi» nu en altijd (met
Ester Williams).
Reünie Bioscoop: Tarzan en de luipaard-
koningin (met Johnny WetsmulJer).
Aanvang S. en 9 15 uur Zondag 3. 5, 7 en
1.15 uur. van Maandag af 3 eri 8.15 uur.
Sport op Zondag
Voetbal: Competitie GSV—T.O.N.EG.X.D.O.
O.N A Postduiven. Ooefenwedstrijd Gouda
CVVoi*mpia—Rotterdams elftal. Aan
vang 2.30 uur.
Zondagsdienst doktoren
Van Zaterdagmiddag 3 tot Zondagavond
12 uur zijn bij afwezigheid van de huisarts
te consulteren de doktoren C. van Elk, Kat-
éansingel 79. telefoon 2501 en A. J. Kettler.
Gouwe 164
Apothekersdienst
75 jaar geleden
Uit een advertentie: Gans Nieim! Het
CastUiaanse rijk, dat sedert geruime tijd
niet veel beters van zich liet horen dan
moorden', roven, doodslagen, staatsverdel-
gingen en muiterijen, bezat toch nog iets
beters, dat tot heden niet bekend was. Op
de bergen van Oud-Cartagena groeit een
kruid, heilzamer dan de schat van me
talen, waaraan de bergen rijk zijn, een
kruid, door de waarde van zijn inhoud
niet te betalen, een kruid, waarnaar de
mensheid steeds tevergeefs zocht, een
kruid, nimmer gekend, want wie zou voor
rijkdom een kale kruin begeren? De olie,
uit deze planten bereid en in de handel
gebracht, gaat onmiddellijk het uitvallen
van het haar tegen en bevordert de groei
ervan. Het wordt verkocht vopr 60 cent
per flesjè, uiterst netjes en omwonden
met een biljet tèr gebruiksaanwijzing.
Verkrijgbaar bij mej. de "wed. Bosman te
Gouda en A. Prins te Zevenhuizen.
'58 jaar geleden
UW Schoonhoven: De heer J. M- Vas
Viiteer. directeur der Ned. Tramwegmaat
schappij, heeft bij de gemeenteraad alhier
een verzoek ingediend'om het reeds toe
gekende voorschot voor de aanleg van een
stoomtramweg van Gouda naar Schoon
hoven van 30.000 te brengen op 52.000.
25 jaar geleden
Uit Gouderak: Plotseling is alhier op
57-jarige leeftijd overleden de heer C. P.
Vleggeert. die in het verenigingsleven in
deze gemeente en ook in wijdere Jcring
een voorname plaats innam. Door eigen
werkkracht en zelfstudie had hij zich op
gewerkt tot een man met een flinke dosis
kennis, inzicht en doorzicht. Hij maakte
zich bijzonder verdienstelijk voor Volks
onderwijs en Het Groene Kruis. Hij had
zitting in het burgerlijk armbestuur en
de schoolcommissie eh was ook enige ja
ren lid van de gemeenteraad.
II. 59.75
2-Pers. bedstel met ka
pokkussens.
2-Pers. kapokbedstel,
extra prijs
II. 119.-
2-Pers. binnenvering
bedstel, 5-ctelig. Nu voor
fl. 98.-
2-Pers. binnenvering
bedstel, prima, 15 jaar
garantie
fl. 119.-
at F.
1 MÏlt het troepentransportschip „General
I C. C. Ballou dat 30 April in Amsterdam
I uit Tandjong Priok wordt verwacht, re
patriëren:
Gouda: soldaat C. den Hertog. Groe-
neweg 28. soldaat le kl. G. Prins. Koe- noT 20; res.-o'fftcier van gezondheid G. J.
I l/nnlr rtioin fi- c/,Muut- Cl Vanillic f... ..l. i ic
Verluis, Derde
T. Westerduin,
Parkloop dit jaar op
Koninginnedag
De athletiekvereniging ..Vires et Celeri-
tas" houdt de provinciale parkwedstrijd,
die zij jaarlijks in Van BeVgen Uzen-
doornpark organiseert, dit maal op 1 Mei,
Koninginnedag. Het is voor de zestiende
maal. dat deze loop wordt gehouden. Hij
is opengesteld voor A-. B-. C-. D- en E-
klassers. veteranen en niet-KNAU-leden.
Voor welke groepen het parcours 3000 le kl. J.
meter bedraagt en voor A_ en B-junioren. lte kl.
die 1200 meter lopen. De C-. D- en E-
klassers strijden om de wisselbokaal. Er
zijn voorts vele persoonlijke prijzen uit
geloofd. Üe eerste start is bepaald op
halfvijf. De inschrijving sluit Maandag bij
de heer P. N. den Hertog. Mr D,
Heusdestraat 25.
koekplein 6; soldaat G.
Kade 129. korporaal
Parkstraat 190.
Zevenhuizen soldaat le kl. L. P.
Krijgsman. Rottek^de 33; soldaat-film
operateur L. van 'Zuylen. Noordelijke
Dwarsweg 1.
Bodegraven: sërgt D. R. Pfauth,
Kerkstraat 24.
O u d e w a t e r korp. J. A. v. d. Vliet.
Molenstraat A 95
R e e u w ij k korp. C. J. A. van Braam,
Kooidijk G 23.
Aan boord van het troepentransport
schip „General R L. Howzodat 1 Mei
te Amsterdarrugnt Tandjong Priok wordt
verwacht, keren huiswaarts:
Gouda: kapitein E. J^van Es. Jacob
van Lennepkade 13: soldaat J Veerman.
Nieuwe Haven 89; korp. L. Ch. Kalmeijer,
St. Josephstraat 32; soldaat M. J van
Leeuwen. Regentesseplantsoen 8; soldaat
W. T. Matse. Sophiastraat 30; soldaat E.
van Hemert. Bockenbergstraat 31: soldaat
C. v. d. Klooster» Constantijn Huygens-
straat 97: soldaat C. F. Noordemeer,
Schaepmanstraat 11.
Schoonhoven soldaat W. J. 'C. de
Gruyter. Dam 5.
Bodegraven: sergt-majoor W. R.
Lok. Spoorstraat 14; soldaat G- Th. Wie
man. Zuidzijde 70a.
Boskoop: soldaat le kl.. F. J. Stolker,
Reijerskoop 98.
R e e u w ij k sergt A. A. Vermeulen,
's Gravenbroekseweg 157. soldaat le kl. J.
Olieman. B 14.
Oudew»ater: sergt M L. Bode.
Lange Burchwal B 397; soldaat W J. v. d.
Hoek, Utrechtsesfraatweg 64; soldaat le
kl. J. W. Nederend. 14 te Papekop: korp.
J. G. Vergeer. Luid-Linschoterzandweg 58.
Bergambacht: soldaat le kl. A.
Graafland. E 74; soldaat J. de Hoop, Lek I
dijk B 71.
Waddiijxveen soldaat le kl. C. P. 1
de Joode. Onderweg 17.
Nieuwerkerk a. <U IJssel: sol
daat Ié kl. C. J. N. van Blheemen, Paral
lelweg 2.
Ouderkerk a. *d. IJssel: soldaat
A. Oman. Kromme B 199; soldaat
van Dam. Kerkweg 41.'
Op het troepentransportschip ..Dundalk
Bay", dat 6 Mei te Rotterdam uit Tand
jong Priok wordt verwacht, zijn op de
thuisreis:
Bergambacht: swldaat le k. A. i
-r. O .V 4 1RT
d. Bergh. Langerakkerweg 8; soldai
Geerling. Lekdijk 9.
Moordrecht soldaat J. v. d. Heu„
vel. Middelweg E 32.
S t o 1 w ij k sergt A. v.» Erk. Tentweg
no. 120.
Aan boord van het troepefitransport-
schip Nellydie 4 Mei te Rotterdam uit
Tandjong Priok wordt verwacht, bevin
den zich:
Gouda: korp. P. R. Peek. Veerstal
Swart. Van Beverninghlaan 15; soldaat
W. van Wilgen. Peperstraat 50; korp G.
P. A. Slootjes. Goe jan ver well edijk 369.
Oudewater: soldaat G. T. de
Lange. Lange Burchwal B 450.
R e e u w ij k soldaat le kl. G. T. Rede-
geld. Wethouder Venteweg H 78; soldaat
C. van Holst, 's OVavenbroekseweg F 5.
Boskoop: soldaat W. J. M. van Ooi,
Reijerskoop 166.
Schoonhoven: sergt A. Oosterom.
Jan Kortlandstraat 17.
Bodegraven: korp. A. v. d. Pol,
Zuidzijde 42.
Bergambacht soldaat H. Knoop,
Kerksingel C 192.
Met het passagiersschip „Willem Ruys".
dat 26 April te Rotterdam uit Tandjong
Priok wordt verwacht, reizen ook een
aanal militairen mei gezinnen, maar on
der hen bevinden zich er geen met be
stemming Gouda en omgeving.
De passagierslijsten liggen op ons
bureau. Markt 31. ter inzage.
Bpuwval verdwijnt
Ingevolge de ruilovereenkomst met de
kerkeraad van de Geref. Gemeente, waar
toe de gemeenteraad in Juli van het vo
rig jaar besloot, worden thans de drie
door oorlogsgeweld getroffen woningen
aan de Spoorstraat afgebroken, waarmede
een bouwval, die de omgeving van het
Stationsplein ontsierde, verdwijnt.
van Verburg. Bergstoep: A 157
I Schoonhoven: soldaat
T. A. M,
ioeij stadsomroeper van Oudewater.
..wandelend nieuwsblad met n steeds
belangwekkende inhoud", zoals de men
sen zeggen. Dat is 'n hele tijd, waarschijn
lijk is er niemand zo lang stadsomroeper
van Oudewater geweest als Jan Verivei).
Brouwer niet en zelfs Dolleman niet en
dat waren toch ook mannetjesputters
die met het bekken en de klepel wel
raad wisten. Jan heeft ze nog ivel gekend,
toeze in zijn jeugd door zijn straat
kwamen, maar hij heeft nooit durven
denken, dat hij nog eens hun voetsporen
zou drukken. Toen wist je nog niet, dat
het zo'n fijn werk was", zegt hij. „dat
begon je pas later te begrijpen, toen je
zelf met de ceel. zoals de proclamatie
in vaktermen luidt, er op uit trok". Jan
Verweij zou niet graag stadsomroeper
af zijn. ivant hij vindt het een prettig
baantje. En het geeft ook wat. vooral
als je een monopoliepositie hebt zoals
Jan.
„Het is zo leuk om de mensen nieuws
gierig te zien", zegt hij, „om ze te zien
hollen uit hun huizen als op het IJsselveer
of op de Lange Burchwal m'n klepel op
het bekken slaat. Je leert ze allemaal
kennen. Als ik in de Roodstraat kom..^
komt die aljijd het eerst uit huis en sTir
ik ln de Wijdstraat, dan weet ik dat oe
deur van die altijd het eerst opengaat".
„Het is leuk om de mensen iets'te kun
nen vertellen. Vooral als het prettige
dingen zijn. Mensen willen altijd graag
wat weten en daarom luisteren ze alle
maal als ik ln hun straat kom. Mensen
luistéren vaak peter dan zij lezen. Daarotn
hebben stadsomroepers altijd iets voor"
Jan Verweij is een beste omroeper. De
gemeentesecretaris zegt: „Jan heeft een
stem als een klok". Hij praat duidelijk
zonder te schreeuwen, zodat de mensen
hem zelfs in hun huizen kunnen verstaan.
Officieel benoemd
te doen" van een of ander, zoals het in
de taal der stadomroepers heet. Hij gaat
dan altijd dezelfde route, in weer en wind.
Eerst in de Wijdstraat en dan langs, de
IJssel de buitenwijken in om in de bin
nenstad te eindigen. Voor een rijksdaalder
leest hij de ceel op zeventig plaatsen in
de stad voor. En overal met dezelfde
duidelijke stem en met dezelfde Madruk,
die zijn boodschap zoveel kleur geeft?„Na
zo'n rondwandeling ben je wel eens moe",
zegt hij, „vooral als je een lange ceel hebt
Dan kan het wel gebeuren, dat je ander
half uur over zo'n tocht doet. Is de ceel
kort, dan sta je doorgaans weer na drie
kwartier in de winkel".
Jan is de man van iedereen. Ieder, die
wat rondgebazuind wil hebben, komt in
zijn winkel aan de Wijdstraat. Vereni
gingssecretarissen. die meer bekendheid
willen geven aan vergaderingen, het ge
meentebestuur. dat ook nog wel eens met
een mededelinkje zit, of de .vinkelieL, die
reclame wil maken en daartoe zijn heil
zoekt in „Sn wandelende advertentie". Of
de gewone man. die iets te koop heeft en r
dut snel vim de hand noen. En ook f"erkonte lootoerptge ovale
de Ouctpwatenaar, die iets verloren hoeft
en dan snel naar Jan Verweij gaat voor
een oproep aan de eerüjke vinder.
Gevarieerd nieuws
En zo heeft de 71-jarigo, Jan altijd zeer
gevarieerd nieuws.^at dii oren wel weet
te vinden. Jj
In het bijzonder in de vruchtentijd is
het druk. Dan komen de fruithandelaren
met voordelige aanbiedingen En dan kan
heé voorkomen, dat op zeventig plaatsen
in de stad klinkt: „De geachte clientele ,„„a
wordt medegedeeld, dat bij Die en Die in bakers ook aan banden leggen. Voortaan
dg Zo en Zo-straat kersen verkrijgbaar wordt iedere kleine Gouwenaar gebakerd
zijn tegen 0,30 per kilo", welke mede- j»iet diploma en een schone luier aange-
deling wordt bekrachtigd met een harde daan volgens paragraaf zoveel van 't
bekkenslag, gevolgd door een tweede boekje. Ziülen we wedden, dat ze straks
de fopspeen ook nog gaan verbieden?
Schandelijk. Mijn eerste fopspeen kreeg
ik van mijn oude baker, 't Was een
KENTEKEN
Met buitengewoon veel belangstelling
heb ik liet laatste gemeenteraadsverslag
gelezen. omdat het appelleerde aan mijn
eigen eigendommelijke geestelijke ge%
steldheid. Daar heeft een der leden "ge
vraagd: W(jar gaan we heen en waar
zullen we belandenWeet U waar we
heen gaan? We gaan natuurlijk ergens
heen als we op een zekere dag belan
den op de plaats, waar we heen gaan.
zonder te weten, wddr we heen gaan en
dat we er heen gaandan zullen we
zeggen: „Ziezo, hier zijn we nou. Ik heb
nooit geweien, dat we hierheen zouden
gaan".
En is hier dan niet treffend weerge
geven. dat een mens een zoeker en een
dwaler is, die onbegrepen doelen na
jaagt? Dan zullen we misschien verbaasd
rond ons kijken en zoeken naar iemand,
die ons de weg kan wijzen, in deze sier-
'lijke, luisterrijke stad. We merken op:
geen raambiljetten, geen bioscoopreclame
met juffrouwen met blauw haar en een
weeë glimlach-met-kuiltje, geen aan
plakborden, geen papieren^aan schuttin
gen en muren, geen vuil meer \n de
grachten en singels, iedereen netjes ge
schoren en. de schoenen gepoetst.
De gids draagt een bord om de hals
van voorgeschreven afmeting, beschil
derd met letters van voorgeschreven
hoogte en dikte en vertelt alles tegen
voorgeschreven tarief. Alles draagt een
bord, iedereen, die kennelijk in een staat
verkeert om zijn beroep of betrekking
uitsluitend of in hoofdzaak uit te oefe
nen in, op of langs de openbare weg of
in. op, binnen openbare en voor het pu
bliek toe&i- lcelijke plaatsen, gebouwen
en vertrekken o) onderdelen daarvan,
door of vanwege, in opdracht van of in
dienstbetrekking staande tot alle ge
meentelijke en overheidsinstellingen of
daarmede gelijk te stellen organen zulks
ter wering van ongewenste elementen en
ter beperking van overdaad en misbruik;
En zo zien we "de straat-, •gracht-^
strand- en parkfotograaf, de autoen
fielsbewaarder, de-mau-met-het-kistje-
langs-de-deur. de kranten- en schillen
boer. de olieman en de asman. de straat
veger en de straatmaker, de. ijscoman
lopen met borden om hun hals, die al
naar gelang van het gewicht van de
functie, de rang van de drager en deszelfs
aantal dienstjaren wisselen ip formaat
en kleur: grote borden, kleine borden,
ronde
borden met zwarte letters op ivit en witte
letters op zwart „of goud op snee, of met
een zilveren ra na en Gothische letters.
Ziet U. daar gaan we heen. En dal is
goed ook. Want we zijn een ordelijk
volk. En we weten graag hoe een ander
aan zijn broodje komt. Als tïw dochter
u schuchter bekent, dat ze kennis heeft,
uw. nee, zo ging dat vroeger: tegen
woordig merken de ouders zoiets pas als
ze komt inwonendan vraagt u niet:f
Is het een fatsoenlijke jongen, degelijk
en eerlijk? Maar dan vraagt u: Wat doet
hij voor de kost?
En dat is alles nog niets. Nou gaan ze
ïededeling, waarin een andere fruithan
delaar bericht, dat bij hem kersen ver
krijgbaar zijn tegen 0,28 per kilo Waar
uit blijkt, dat de concurrentiestrijd ook
de omroeper niet met rxyst iaat.
In de oorlogstijd waren het dikwijls
mededelingen van de Duitsers, die op de
ceel van Jan stonden. Dat waren altijd
■eft hem ook gebruikt,
genj geworden. Ziel
goeie. Mijn broer
En we zijn flink
v kans op een diploma te zuigen? paten
we de fopspeen verplicht stellen voor
al'' leeftijden. Ziet u ze zitten voor de
En dït moet ook, want aan stadsomroe
pers, die binnensmonds prdten heeft Oude-,
water niets. Iedereen moet het nieuws
kunnen horen; de jongen van zestien jaar er van hem verwacht werd. In plaats van
en de grijsaard. En Jan's stem is er prima zeventig keer las hij die „Bckannt-
voor. Een sonor feluid, dat na de doffe j machung" stiekum maar dertig keer voor.
bekkenslag prettig klinkt. „Jan doet het Zo hielpen ook stadsomroepers een handje
als geen ander' zeggen ze in Oudewater mee in de tegen de bezeUer.
En daarom weten ze hem fllemaal, te l—
vinden in zijn winkel van tweedehands-
goederen in de Wijdstraat. waar een mas
sieve koperen pot, 'n pracht pronkstuk,
klanten lokt. In die winkel aan de rech-
termuur vlak bij de deur haëgen de teke
nen van Jan's waardigheid. Het bekken,
dat een eenvoudige koekenpan is. en de
klepel. Jan alleen is waardig deze dingen
Ne dragen, want hij is officieel dis stads
omroeper benoemd, hetgeen volgens een
lange historische traditie de bevoegdheid
van B. en W. is. Vroeger kreeg de stads
omroeper daarvoor nog een vergoeding.
Jan Verweij herinnert zich nog wel de
tijd, dat hij 'n kwartje voor e'.k rondge-
praat bericht kreeg en dat er soms wel
eens een toeslag van 25 per jaar werd
verleend. Maar die tijd is allang voorbij.
Nu is de baan van stadsomroeper een
onbezoldigde flinétie en geven B. en W.
slechts het recht aan iemand om als stads
omroeper op te treden. Jan mag zelf zijn
p'rijzen vaststellen, alleen als hij teveel
berekent kunnen B. en W. hem op de
schouder tikken. Maar dat is nog nooit
voorgekomen. Want Jan is nooit duur. Je
komt maar bij hem met de boodschap,
duidelijk geschreven op pSpier en een
rijksdaalder en hij gaat de gehele stad
vond. En succes is altijd verzekerd.
Zeventig plaatsen
Doorgaans trekt Jan er zes of zevert
keef per week op uit, om de stad „kond
verdraaid lange celen: Inleveren van ca„ftrentleülcl met ee» speen in de
wapens aankondiging van gewijzigde m0„f, A!s lasüg kuHnm ze
•sperurena enz.» Ma dopen in een glas kraamanijs.
da* wist Jan Verwed altijd wat ik ha ),ebj,en Maar z0 „aat
het niet. En u merkt wel. waar we heen
gaan en belanden. Tot ziens dan.
JAN TERGOUW.
Maar