W*
a
Be legende van het vlas
Circusleven in de Verenigde Staten
Geld beheerst Indonesië
Wat eten wij in Juni?
Regenniaker levert regen en
werk voor advocaten
r%si
Van eeij arm herderinnetje dat
een rijke kasteelvrouwe werd
Waar West geen West meer is
Rumoer rond de Amerikaanse Veraart
Parapliifabrikanten hadden reeds visioenen
van gouden winsten!
Twee kinderen in een
leemput verdronken
Re:
gen-processen
Rode Kruiscollecte te
Amsterdam valt tegen
Gehoorzame prinses ook
kerkelijk getrouwd
Spoorweg-Esperantisten zeggen
RUSSEN HEBBEN NIET GESLAGEN
Parijzenaar plunderde
preutse politiechef
Propagandaréis van
Londense autobussen
Italiaanse admiraal hielp
geallieerden
Rode Kruis eist verbod
van de atoombom
NYLON KRÉÉG
Gaan koffers erj w
EEN ZUSJE: ORLON
itkielen de wereld uit
DE RUYTER, GABRIELS, VAN HASSEL EN
DUFETELLE WILLEN PROTESTEREN
Graf ran St. Petrus?
Roe ik Australië zag
MET 1JSCLUBKAART DOOR DE DOUANE
Hoé een matroos aan
een sarong kómt
--- -- - -
\B*ty mm r.
v» - i f
Tl
Z A LA i
a* -
I f» r v
ie 't h.
Modern sprookje, dat waar gebeurde
Aden Vrijhaven en Sigarettenparadijs
Land van de glimlach
De rijke prins
Een jonge Adonis onder de zebra's
NATUURLIJK VOLOP
VOORJAARSGROENTEN
521
GRAMOFOON-
NIEUWS
Mahlers Symphonieën
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
DINSDAG 6 JUNI 1980.
(Van onze Amerikaans* correspondent)
T)KOFFSSOR VERAART, de veel-verguisde regenmaker in het vatte Hollandzoit
er zijn hart aan ophalen. Het gekrakeel dat is losgebarsten, als een kletterende
bui. rond t{jn Amerikaanse navolgers, bewiist gvertuigdnd. dat hij het twintig jaar
geleden als bü het rechte eind had. De proef op de sdm is geleverd doordat kunst
matige regen zijn intrede heeft gedaan in de Amerikaanse jurisprudentie Zeer
geleerde breinen houden rirh thans bezig met de wettelijke consequenties
Het begon eerst recht toen een groepje technici enkele maanden geleden met
behulp van chemicaliën ter waardvan een paar dollar 160(1 milliard liters water uit
de hemel van New Mexico omlaag deden storten. Dit bracht fen aantal fabrikanten
van regenjassen en paraplu's op een idee: Wie kon hun iets maken als ze. om de -«w
verkoop van hun waren te bevorderen, een aantal buien boven hun afzetgebied deden t b°ven te brengen Even later werd ook
losbarsten? Het antwoord kwam onverwijld Warenhuizen, base-ball teams en uit- I opgehaald.
spanningen deden hun in onomwonden taal weten, dat zij hen voor een fanti
bedrag zouden aanspreken, zowel ter vergoeding van gederfde toinst als ter voor
koming van verdere natte dagen.
Zondagmiddag is |n Beerse by Turnhout
(België) een ernstig ongeluk gebeurd,
waarhtl het S'/i-jarig zoontje van burge
meester Van Achimaal uit de gemeente
HuUbergen en een 7-Jarlg zoontje van de
■(eenfabrikant de heer Kook uit Beerae
het leven verloren.
Daar de heer Koek binnenkort te Huij-
bergen wil komen wonen, ging burge
meester Van Achtmaal naar hem toe om
een en ander over de bouw van de woning
te bespreken.
De kinderen gingen naar een der vele
leemputten op het terrein van de steen
fabriek om er te baden. Een voorbij
ganger zag dat een paar kinderen in het
water lagen te spartelen, maar omdat dit
wel meer gebeurt, nam/hü er geen notitie
van.
Daar de kinderen wat lang uitbleven,
ging de heer Van Achtmaal eens kijken
en toen zag hij tot zijn grote ontsteltenis
een kind In de pift zinken.
Onmiddellijk ging hij te water en slaag
de er in het zoontje van de heer Koek
Hoewel men nog kunstmatige adem-
voor een fantastisch hRling heeft toegepast, slaagde men er
niei jn ^erj w?er bewustzijn te bren
gen. Toen het gebeurde te Huljbergen
bekend was geworden, heerste er grote
verslagenheid.
De paraplu-fabrikanten lieten het er
voorlopig maar by. maar de stad New
Vork. wiens waterreservoirs gevaarlijk
laag stonden, huurde de regenmaker voor
honderd dollar per dag. Tn de daarop
volgende weken waa het In New York
b|jna voortdurend slecht weer. en de
regenmaker had het van de kant van het
publiek minstens even zwaar te verant
woorden als vroeger prof. Veraart, hoe
wel h|j vrijwel dagel|jka ren communiqué
uitgaf dat h|j er nleta mee te maken had
omdat h|j nog niet eens de lucht In was
geweest.
Eindelijk kwam de dag van de eerste
proefneming, en het vliegtuig was ter
nauwernood weer geland of de stad New
York had al een rechtzaak aan zltn broek.
Een country-club diende een aanklacht in,
dat de regenmaker de jaarl|)kae golf-
wedatrtjden in het water had doen vallen,
en verzocht de rechter hem te verbieden
itch verder in de zaken van moeder na
tuur te mengen. De uitspraak was nega
tief. maar de aangevoerde gronden ver
klaarden slechts, dat ..het algemeen belang
voor het privébelang kwam".
Zo bestaat er nog geen juridisch prece
dent. gebaseerd op de kern van het pro
bleem. waarnaar de rechters zich in de
toekomst Ikunnen richten. Dit precedent
was bijna tot stand gekomen in1916.
In dat jaar huurde de stad San Diego, in
Californië. een regenmaker die beweerde
een geheime methode te beheersen. Een
maand na zijn optreden barstte een wolk
breuk los over de omgeving van de stad
Dijken braken, mensen verdronken, en
een hele vallei kwam onder water te
«taan. De schutterij werd opgecomman
deerd. de marine te hulp geroepen, en de
stad San Diego werd aangesproken voor
een schadevergoeding van een millioen
dollars. De burgervaders gaven moeder
natuur van alles de schuld en weigerden
een cent te betalen. Om consequent te
blijven onthielden ze ook de regenmaker
zjjn toegezegde 10.000 dollar.
Toch kan een beslissing ten aanzien
van de wettelijke aansprakelijkheid van
regertmakers niet lang meer uitblijven.
Op dit ogenblik zelfs is er een zaak aan
hangig bij het Supreme Court van de
staat New York. om verdere experimenten
te beletten. Totdat de uitspraak hierin
bekend is. volgen huurders van regen
makers een uiterst voorzichtige koers.
Een jaar geleden stond de staat Nevada
op het punt om de „wolken te rpelken"
(zoals hier de uitdrukking is) om sneeuw
te verkrijgen voor de wintersporthotels,
toen de staat Utah, beneden-wlndl. pro
testeerde uit angst voor droogte. Nevada
zag voorzichtigheidshalve van het plan af.
Van wie zijn de wolken
Enige aanwijzingen ten aanzien van de
toekomstige legale koers kunnen geput
worden uit uitspraken in min of meer
analoge gevallen. Een expert op dit ge
bied is Albert Blaustein, een voortvarend
New Yorks advocaat, die zich nu reeds
specialiseert op schade-eisen voortkomend
uit kunstmatige regen. „Er was een tijd",
zo zegt hij. „dat een landeigenaar werd
verondersteld alles te bezitten binnen de
grenzen van zijn terrein, zo hoog als Iets
kon reiken, en omlaag tot het centrum der
aarde. Betekent dit ook, dat hij de wolken
De collecte van het Rode Kruis, die
Zaterdag in Amsterdam is gehouden, is
een teleurstelling voor het bestuur ge
worden. De opbrengst komt namelijk niet
boven de 30.000 uit. Het vorige jaar
werd bijna het dubbele bedrag bereikt.
De oorzaak hiervan wijt het bestuur aan
de slechte opkomst der collectanten. Het
zonnige weer zal daaraan niet vreemd
geweest zijn. Gemiddeld per bus was dit
jaar de opbrengst vrijwel gelijk aan het
vorige jaar, maar doordat vele collectan
ten verstek hadden laten gaan. was het
aantal bussen op straat aanzienlijk ge
ringer.
Het verwijt betreft niet de Amsterdam
mers, went in het algemeen wat de be
reidheid van het publiek om te geven
niet minder dan andere jaren. Het Rflde
Kruis zal zich thans beraden om op andere
wijze toch de nodige gelden bijeen te
brengen. Vooral de transportcolonne, een
apparaat, dat bij onverwachte rampen
moet optreden, wordt door dit teleur
stellend resultaat gedupeerd.
boven zijn land bezit?"
Blaustein betwijfelt het. Immers, ook
een wilde eend die over je land vliegt
„bezit" je niet. en je kunt iemand die hem
van buiten het hek neerschiet, niet in
rechten aanspreken. Maar krijg Je de
eend op Je hoofd en breek je dienten
gevolge je nek. dan weer wel. Dit laatste,
volgens Blaustein, wijst in de richting van
wettelijke aansprakelijkheid voor schade,
voortkomend uit wolken, die door andere
dan natuurlijke oorzaken op de verkeerde 1
ogenblikken regen laten vallen, of zelfs
maar zonneschijn onthouden aan diegenen
die daar recht op menen te hebben. I
„Ik weet maar één ding zeker", zegt
Blaustein. en wrijft zich vol verwachting
in de handen. „Als de regen begint te i
vallen, dan begint het tevens automatisch
rechtzaken te regenen".
Falka. de 28-jarige Egyptische prinses,
die evenals haar zuster in de V S. gehuwd
Is met een man van niet-koninklijke
I bloede, maar die het bevel van haar
j broer, koning Faroek, heeft opgevolgd en
met haar echtgenoot naar Cairo is terug-
i gekeerd is daar Zondag volgens de Mo-
Toen ik jong was $n schoon
Droeg ik een blauwe kroon,
Toen ik werd oud en gtiff
Sloeg men meen band om 't lijf,
Ik werd gestoten en geslagen
En later door heer en knecht
gedragen.
ALDUS EEN OUD RAADSELTJE op
•t» rijm. Het antwoord luidt: vlaa. In de
menselijke samenleving Is het vlas steeds
van grote betekenia geweeat. Reeds
eeuwen' geleden legde men zich toe op
de vlascultuur. Vlas werd reeds gekweekt
ten tijde van de Egyptische pharao
Amenemhat, de stichter der twaalfde
dynastie. In de bloeitijd der Romeinse
Republiek gold het als het loffeHJJwte
getuigenis ener vrouw. Wanneer aan haar
graf gezegd kon worden: „domi tnansit.
lanam fecit": zij bleef thuis en vêrvaar-
digde linnen.
De Spreukendichter in het Oude Tes
tament vermeldt onder de hoedanig
heden ener goede vrouw dat zij „haar
handen aan het spinrokken slaat en haar
palmen de spoel vasthouden". Het woord
..eigengereid". d.w.z. zelf gereedge
maakt manu factu. waarvan ons „ma
nufacturen" is afgeleid kreeg in
figuurlijke zin op menéert toegepast, de
Ongunstige betekenis van „eigendunk
hebbend".
Bij onze voorouders was het vlasspin-
nen eveneens zeer in ere. Bij de Batavie
ren stond deze huiselijke arbeid onder
bescherming van de godin Holda. die dan
ook vaak wordt afgebeeld met vlas en
spinnewiel. Men vertelde van haar, dat
zij in de winter haar onderaards paleis
verliet om èon onderzoek in te stellen
naar de arbeid van meisjes en vrouwen, j
de ijverigen werden door haar beloond,
de nalatigen gestraft. Een oude over
levering zegt, dat een man, die over een
Dei
zen. schoot hij op een gems. die echter
achter een rotsblok wist te ontkomen.
Toen de man het dier achtervolgde, ont
dekte h|) een gewelf, waarin ver van de
ingang een licht flikkerde Op het achijn-
sel afgaande, kwam hij in een grote zaal,
waarvan de wanden waren bezet met
schitterende edelgesteenten. Opeens
stond een in een glanzend gewaad ge
hulde jonkvrouw naast hem. In haar
hand hield zij een tuil he|melsblauwe
bloemen. De hevig ontstelde man*, wierp
zich op de knieëti. en de jonkvrouw,
die vergezeld was Van een stoet blóemen-
meisjes, vroeg hem: „Kies uit al wat ge
hier ziet. hetgeen u het liefst is".
De aangesprokene vroeg ot hjj dan de
bloemen mocht hebben, die de jonk
vrouw nog steeds jjin de hand hield. Zij
Tielsblnuwe dochters
He woordejn: „G|j hebt
pafth en iU ontvangt
I zaad. dat ge in uw
qn waaëuit bloemen
met haar het pra»
stond eenzaam
hand hield hij dei
stond een schepel?!
Thuis gekomen, P
dekking, dat wilq
kudde haddeq vel
aan wie hü onmidjj
lopfUjke verhaal
bloemen en het
hem een dwaas t
man spoedde zich
hammedaanse ritus in de echt verbonden, i Phulsburn gelegen berg wandelde,
waarbij de koning voor haar de huwe
lijksbeloften uitsprak.
Naar Mohammedaans gebruik treedt
namelijk gewoonlijk een man op als
plaatsvervanger van de bruid bij een hu.
welijksinzegening.
Na het alarmerende verhaal over de heer P. Lammens uit Terneuzen. die tijdens
zijn verblijf te Wenen door de Russen als spion gegrepen en geslagen zou zijn.
hebben zijn medereizigers, leden van de Spoorwegesperantisten-vereniging, ons I
hun mening over het geruchtmakende geval gegeven. Lammens zou op het
moment, dat hij gegrepen werd, een geestelijke afwijking hebben vertoond, die
zijn opneming in de Psychiatrische Neurologische Universiteitskliniek van prof.
dr O. Kauders noodzakelijk maakte.
Als een weinig bereisd man. een ty
pische provinciaal, was Lammens bijzon
der onder de indruk rvan de grote reis
naar Wenen en op de heenreis praatte hij
honderduit over zijn plezier in de tocht
naar het esperantistencongres. Hij maak
te een normale indruk en trok zelfs, bij
wijze van reclame voor Nederland, in
Wenen fraai beschilderde klompen aan.
Niemand, die daar iets vreemds in zag.
Op de ochtend van de 23ste Mei vroe
gen Je heer en mevrouw Haring. Struweel
24, hem of hil mee wilde gaan naar een
receptie ten stadhuize, waarop de heer
Lammens weigerde met de botte woorden,
dat hij al te veel burgemeesters van zijn
leven had gezien. Ook 's middags bij een
uitstapje naar de druivencultuur van
Welden am See. bleef hij achter en later
werd hij door enige Oostenrijkse esperan
tisten cenzssm in de straten aangetroffen.
Lammens wist hun gezelschap te ont
wijken.
Joeé Cottoni. hoofd ven de politie in
de Franse bezettingszóne van Duitsland,
.vertoefde met verlof te Parijs. Toen hij
voor een café een glas bier dronk, zette
een aantrekkelijke jonge vrouw, die een
grote witte poedel in de armen had, zich
naast hem neer en „lonkte hem vriendelijk
toe", zoals de politie-chef later mededeel
de. Cottoni beviel dit niet .Hij riep een
kellner en vertelde hem dat het publiek,
dat dit café bezocht, hem niet aanstond.
De kellner ging dat aan de eigenaar van
het café vertellen, waarop laatstgenoemde
zijn opwachting bij Cottoni maakte en hem
mededeelde dat. Indien zijn gelegenheid
hem niet beviel, hij maar zo spoedig rpo-
gelijk op moest stappen.
Cottoni protesteerde, wsscop de café-
eigenaar hem met geoefende hand bij de
kraag greep, om hem eruit te zetten, De
politie-chef nam dit niet en begon te
vechten. „Toen kozen", zoals hij later
mededeelde, ..allen die in het café aan
wezig waren, partij voor eigenaar, jonge
vrouw en witte poedel en keerden zich
tegen mij. de politie-chef".
Temidden van de algemene wanorde,
die daarop ontstond, liet de eigenaar een
agent van politie halen. Deze kwam en
maakte aanstalten om de gehavende Cot
toni in te rekenen. Deze legitimeerde zich
evenwei, waarop de polltle-man schielijk
van gedachten veranderde en alle andere
aanwezigen ln het café begon te arreste
ren. Cottoni diende een aanklacht in tegen
de café-eigenaar en verscheidene bezoe
kers, de jonge vrouw met de niet meer
smetteloos witte poedel Inbegrepen.
Toen eindelijk ledereen het toneel van
de strijd had verlaten, bevond de politie
chef uit de Franse zone. dat zijn hand
koffer, waarin zich, behalve kledingstuk
ken, ook geheime politle-documenten be
vonden. was ontvreemd.
Cottoni begaf zich opnieuw ten burele,
waar hij een tweede aanklacht Indiende,
thans tegen „een of meer onbekende per
sonen", wegens diefstal.
Niet lang daarna moet hij naar het
ziekenhuis zijn overgebracht, waar hij
door een Nederlandse en Duitse genees
heer werd behandeld. Toen de heer
Bouwkamp, uit de Claes de Vrieselaan. op
het station te Wenen van de Nederlandse
consul bericht kreeg over de opneming
van Lammena, begaf hij zich naar het
ziekenhuis.
Betrekkelijk rustig legde de heer Lam
mens. die in een kooi waa opgealoten. een
verklaring af. dat hij door een patrouille
was gegrepen en tijdens een verhoor mis
handeld waa. Enkele gebroken tanden
mofitrn z|fn bewering staven, maar z|jn
gezicht vertoonde geen spoor van ver
wondingen. De doktoren verklaarden met
een eiectrische shoek r||n razernij tot be
daren gebracht te hebben.
Bij de terugkeer naar Nederland op
Tweede Pinksterdag heeft Lammens alle
mogelijke medewerking van de autori
teiten gehad. Gedurende de reis heeft hij
aan één stuk geslapen. Op het ogenblik
is hij in een ziekenhuis te Vlissingen on
der behandeling.
vrouw Holda bezig zag met het afwinden
van vlas en. toen zij hem uitnodigde er
wat van bij zich te steken, wees hij hét
vriendelijke aanbod af, omdat hij thuis
genoeg voorraad had en het vlas te kost
baar vond. om het mee te nemen, als
hij het niet nodig ihad. Toen hij zijn weg
voortzette, voelde hij opeens pijn aan zijn
voeten. Hij trok zijn schoenen uit om de
oorzaak van die jpijn op te sporen en
toen bleek, dat qr in elke schoen een
paar goudstukken lagen. Die goudstuk'
ken waren niets anders dan een paar in.
I goud veranderde vlasdraden, welke toe-<
I vallig in zijn schoenen waren terechtge-
1 komen.
Een andere overlevering verheelt det
enige kinderen eveneens vrouw Holda
ontmoetten. Zij gaf hun vlas. dat zij ech-
I ter wegwierpen. Eén hunner slechts nam
het mee en toen het kind thuis kwam,
bemerkte het, dat zijn zakken vol goud-
stukken zaten.
J Deze verandering van vlas ln goud
wijst zowel op de gro|te waarde van het
vlas als op de zegen van de arbeid.
Het spinnewiel wer|d reeds vroeg het
attribuut der vlijtige huisvrouw. Bij de
Batavieren stonden de verbouwing en de
bewerking van het vlas onder de hoeda
van Freya, de blauwe bloemen waren
aan Wodan gewijd. In Tirol doet de vol
gende sage de ronde over de oorsprong
van het vlas. In een dal woonde een
herdersgezin. Op zekere dag. toen de
man zijn vee op de berghelling liet gra-
Amsterdam en Den Haag zullen volgens
de Daily Mail binnenkort in de gelegen
heid zijn vier van de typische rode dub
beldekbussen uit Londen te bekijken.
Deze bussen gaan namelijk de volgende
maand een tocht door Europa maken als
reclame voor het „Festival of Brittain"
dat volgend jaar wordt gehouden.
Er was één moeilijkheid bij het organi
seren vna deze tocht, en dat is de hoogte
van viaducten en kabels in Europa, die
doorgaans net iets te laag zijn voor de
Londense gevaartes. Men heeft hier echter
een oplossing voor gevonden: het hoogte
verschil is zo gering, dat men sip komt
door voor de viaducten de bandeaévftn de
bussen leeg te laten lopen enjf aan de
andere kant weer op te pompffVf
De tocht gaat achtereenvolgens door
Noorwegen. Zweden. Denemarken. West-
Duitsland, Nederland, België, Luxemburg
en Frankrijk.
Loon: Amerikaanse decoratie,
Italiaanse veroordeling
De Italiaanse admiraal Franco Maugcri,
die door de Amerikanen werd onderschei
den wegens het „in de afgelopen oorlog
bewijzen van diensten aan de geallieerde
oorlogvoering", was door het neo-fascis-
tische tijdschrift Asso di Bastoni ed
van beschuldigd „Italië, terwijl het in oor
log was. door daden van spionnage en sa
botage. bedreven uit lage beweegredenen,
te hebben verraden."
Admiraal Maugeri klaagde het blad aan
wegena amaadschrlft. Hij won zijn pleit,
doch de Aaso diBaston! ging in hoger be-
röikte hem de h|
van Flora aan mei.
een goede keus g<
tevens een sehepe
akker kunt uitzaaii
als deze in zeer giften getaló zullen ont
slaan". ff
Nauwelijks hadHde JonkVroUw deze
Woorden gesproke§ ot zij verdween en
tige gewelf. De man
de rotswand, ln zijn
bloemen» naast hem
aaf
wam hij tot de ont-
cïieren zijn gehele
ilonden. Zijn vrouw,
illüjk het schier onge-
,id fin aan jwfte hij de
ad liet sieMjioemde
lafchte hem fluit. De
„-htért nagr zij» akkér,
spitte die om en sOooitJe het zaa» erover
uifc Op yvo^derbaillijke wijze v^fmenig-
vuldigde het zaadiffich in zijp hi
dqfrde niet langwtof de jOf
ten uit tjde a mie <jp en
als men een Mmelsblau'
delft. Toen oe blot,
het zaadf rijp
luw hem opzoei
hl|! het vlas moej
onderjrlchtti
moest spinngn en
tij.,
vermogend man. T<
irop de bloemen, die hij van de jortk-
i)V had gekregen, de kopjes lieten
(ert1 en verwelkten. Hij begiHtpp. dat
levenseinde naderde, want «toen zij
herin de fyloenfen had geschonken!, had zij
opk nog gezegd: „Zolang deze ij
dórren, zult gij léven en |arbeidel
nehd op z|Jn herdersstaf, stromple
oudy riian nog eens naar de wopdi
vermoeid van de lfchge tpchl
een, rustplaats, welke hij v<
onderaardse zaleh van Holda.
-JU
Paul Ruegger voorzitter van het Inter
nationale comité van het Rode Kruü
heeft te Mexico verklaard, dat het Rode
Kruis aan de regeringen van 64 landen
waaronder de Verenigde Staten en da
Sowjet-Unle een brief heeft gezonden
waarin het volstrekte verbod van het ge'
bruik der atoombom bij een mogelllk
conflict wordt geëist. Ruegger sel tegen,
over de pers. dat de atoombom zowel de
burgers als de militairen doodt en dat het
Rode Kruis machteloos staat tegenover de
vernietigende uitwerking. „Daarom, zo
zei hij. zal het internationale Rode Kruis
onverpoosd blijven strijden voor de uit
schakeling van een dergelijk wapen in
toekomstige oorlogen".
nVrr
jrten uitgebloed waren
•y kwam cfls jonk-
Zij Jeer)de hem hoe
■ewérken en zijn
Jzij hoe zij de draden
- iféven. 'Na verloop yen
l werd de arme herdpr van voorheen
kiwam de dlag.
Curacao's blad heeft te doen
met Nederl. belastingbetalers
Blijkens de memof|t van toelichting op
de begroting 1951 vgmhet ministerie voor
Uniezaken en Overzfise Rijksdelen In
de wgjidellng de afsftiuwellike afkorting
Puor" dragend -JJs besloten de voor-
njgsdieneten telflaramarlbo en WU-
lad weer in te «ellen, aldus «dhrijft
luracaose Morgënster. Ofschoon de
ing het recht niét ontzegd ksn wor-
s lands financiën die bestemming te
gcaen, die haar het bestë dunkt, meent
hep blad toch. terwllle vsn de door de
fisous „uitgeklede" Neqerlandee belssting-
betalar en met het oog op de devietèn-
»o$iti|| van het moederland, dek noodzgak
en hel nut van eens yoorlichtin
Willemstad lnkwijfW te moeti
Het iny<je menwHe'«ingevoerd*
dat dé behoefte aan voorlicht
bijzonder van Nederland naar
den r*og steeds zeer groot ié. ac'
bepaald önju|*t. sinds de P.(
A N.p. In de ongetwijfeld bestgi
de leemte pp dit gebied heb bei
ttAan nicüws en voorlichting oj
land is tegenwoordig .geen gebi
het blad daarom eers raadsel.
■«Nederlandse fegerinjg het vo<
Instituut ïn,ere wil werstellen.
„De Wereld heeft
Wachtki
AX.l.-l». 1
amer
Maiirlts Dekker bi
..De Wereld heeft
wagrin he^ probleem
gesteld, en dat d<
Toneel Gezelschap mi
toond het stuk gifig ook
in de Scandinavische landen - -
in een romap. die ondèr geHJkhamti
binnenkort :als goëdkope volksediU.
verschijnen Dij de Amsterdamse Uitgeverij
„Het Wereldvenster".
A
lenst te
trekken,
rgunvent
t in h*t
hetftlad
voortien
Ufom da
ft sljn ton
Wacht
an de
erkt
.titel
zsl
roep. Het hof van beroep stelde Maugeri
Klaar terwijl u slaapt
"TERLIJK. nog maar een paar jpar i;e-
■Lj leden was er geen vrouw olj nylon
beheerste een deel vsn haar gedachten.
We droomden vgn nylonkousen, om nog
maar niet eens 'te «preken van nylojn-
blouses. We waren er letterlijk ziek naér.
De uitverkorenen, die een of meer parèn
nylonkousen uit Amerika hadden gekre
gen. werden bewonderd en benijdJ
Wel, nu hebben wij vrijwel allemial
nylonkousen; we beginnen er zelfs al
mlnderprettlge eigenschappen aan te oht-
dekken en nylonblouses en andere nylon
artikelen zijn ook al lang niet helemaal
onbereikbaar meer. En.nu kondigt zibh
een nieuwe synthetische stof aan qie
nyloij naar de kroon gaat steken Orlpn
t nylon te gaan verdringen, uitge-
'érd voor kousen. Allang heeft men
proeven mee genomen in dezelfde
erkplaatsen van Dupont, waar nylon het
levenslicht heeft aanschouwd. Reeds |n
1946 moe| men feitelijk gerepd zijn ge
weest om orlon op de markt te brengejn,
maar dit is toen niet geschied, omdat men
eerst nog verdere proeven er mee wilqe
nemen. Misschien ook wilde Dupont hjet
eerste kindje, nylon, zijn plaats laten
veroveren ln de wereld voor de jongat-
geborene aan de wereld werd getoond
wederom ln het gelijk, doch het verklaar
de ln zijn uitspraak, dat de admiraal wel
„in feite zijn land had verraden, zij het
dan ook niet uit lage motieven". Ter sta
ving van deze uitspraak werden gedeel
ten aangehaald uit een door admiraal
Maugeri geschreven boek. getiteld „De as
van de nederlaag", terwijl ook het feit, i
dat hij door de Amerikanen is onderschel
den. werd aangevoerd.
Tegen deze uitspraak tekende Maugeri
op zijn beurt beroep san. Het hof van cas
satie. de hoogste Italiaanse tferoepslnstan-
het concurrentie ging aandoe!
Want orlon moet grote voordelen bezltti
boven nylon, daar het veel groter weer
stand bezit tegen invloeden van regen,
zonlicht, rook, zuren en gassen. Dit jaar
schijnen orlonartikelen in het groot ja
sullen worden vervaardigd en wij mogen
ons bij voorbaat verheugen op orlongot-
dijnen. die niet krimpen, kinderkleren, die
aanvoelen als wol, maar die waterproof
zijn. orlon regenmantels en orlon para
plu's. die eenvoudig onverslijtbaar zijji.
Arbeiders zullen zich in de toekomst kuh-
nen verheugen in velligheidskleding, gf-
maakt van orlon. en orlon handschoenen,
tie, bepaalde echter, dat het beroep niet die de handen beschermen tegen de
I binnen de daarvoor gestelde tijdslimiet
I was Ingediend, zodat de admiraal, die zijn
zaak zag gewonnen, er tevens ln zal moe
ten berusten dat hij als „feitelijk verra-
I der" is gebrandmerkt.
haar, die zuinig moet omspringen met de
linnenkast. Stelt u voor, de mannen, die
op het ogenblik als proefkonijn dienen,
bezitten maar één stel orlon ondergoed
en één orlon overhemd. Dit dragen ze
van de ene dag op de andere en van de
ene week op de andere. „Vuilé lieden!"
denkt u. Neen' Geregeld krijgt hun plunje
des avonds een wasje, vóór 6e eigenaars
in bed stappen. Ze hangen het hele zaakja
te drogen en de volgende morgen is het
klaar om aan te trekken, nis hadden des
nachts de kaboutertjes het gedroogd en
gestreken. Orlon stof is n.l. in minder dan
geen tijd droog en het hangt dermate uit,
dat het schijnt of een zorgvuldige strijk
ster er met een hete bout overheen is
gegaan. Voelt u welk een revolutie orlon
dreigt te verwekken? Wanneer wij alle
maal en uitsluitend orlon gaan dragen
(het is uitstekend geschikt voor alle kle
ding van badpakken af tot man te Icostuums
toe) tullen er geen wasserijen meer nodig
zijn. geen strijkinrichtingen. Met een
minimum van kleding kunnen w|J op reis,
duskofferfabrikanten zullen kunnen
opdoeken en witkielen zal ook geen lang
leven beschoren meer zijn als de reizigers
geen zware koffers meer meezeulen, de
bagageruimte in treinen kan worden be
perkt en de douane krijgt een veel gemak
kelijker taak Orlon dreigt een zegen te
worden voor huismoeders maar een be-
I dreiging voor tal van werknemers. Orlon
zal hier een zegen zijn, omdat het werk
1 uit handen neemt, daar een vloek omdat
het arbeidsmogelijkheid vermindert en dus
mensen het brood uit de mond duwt
Laten wij echter nog even wachten en
zien waarmee Dupont ten slotte voor de
j dag komt en of het werkelijk zo n wonder-
matcriaal is als de Amerikaanse verhalen
I doen geloven.
vloed van allerlei chemicaliën.
Orlon Is. althans wanneer wij de ver
halen. welke daaromtrent uit Amerika tót
ons komen mogen geloven, de grootste
vinding aller eeuwen en een ultkcmat v^>«j»r
Het wereldkampioenschap libre te Madrid
De rets naar het wereldkampioen
schap libre te Madrid is Kees de
Ruyter niet goed bevallen, of liever
gezegd: de reis wel maar het tournooi
niet. De wedstrijden werden gespeeld
op de veertiende etage van een hotel.
Jn het begin ging het uitstekend. Onze
landgenoot speelde de eerstê drie par
tijen met een gemiddelde van 74.-;
hij was dus in goede vorm. Daarna
deelden de prestaties echter snel en
ziehier wat Kees er zelf over vertelde:
..Noch Dufetelle. noch Gabriela, noch
Van Haaael, noch lk zelf", aldus de Waal-
wijker, „hadden een Kans tegen Carrara,
Domingo of Garcia. En wel om de dood
eenvoudige reden, dat bij hen de bekende
spelregels van het libre niet werden toe
gepast en bij ons wel. Dit is wel het grote
schandaal vsn Madrid, reden waarom Van
Hassel. Dufetelle, Gabriels en ik beslo
ten hebben tegen deze methode te pro
testeren. WU zullen nJmmer meer ln wed
strijden in Spanje uitkomen."
De Ruyter vertelde varder. dat wanneer
het de Spanjaarden betrof niet werd ge-
j let op het vastleggen van de ballen, even-
min op het billarderen. Bij de Franse,
j Belgische en Nederlandse vertegenwoor-
digers werden de geldende regels wel de
gelijk toegepast. „Het is beslist onjuist te
beweren dat Garcia, Domingo en Cerrera
I zoveel aterker waren", aldus De Ruyter,
ze zijn niet sterker dan de rest, maar
het was een uitgemaakte zaak, dat wij
hier nfet aan bod mochten komen. En
er viel helaas niets tegen te doen. Het is
begrijpelijk, dat voor ons de aardigheid
er op deze manier gauw af waa. Wij ver
wachten dat het protest op de eerstko
mende vergadering van de Internationale
Biljart Federatie zal worden behandeld
en dat Spanje niet meer in de gelegenheid
zal worden gesteld een wereldkampioen
schap te organiseren." aldus De Ruyter.
Naar aanleiding van bovenstaande ver
nemen wij van de zijde van de Neder
landse Biljart Bond. dat wel een rapport
van De Ruyter is» ontvangen, doch geen
verzoek om bl) de 1 nternstlonsle federatie
te protesteren.
r\OK in de Ver. Staten trekken in het voorjaar de cir-
cussen er op uit. Er zijn er zo om en de bij twintig, die
hun rondreis naar de grote «teden ondernemen, in de buurt
waarvan zij hun grote tenten tijdelijk opslaan. Eén van de
grootste circussen, de combinatie Barnum and Bailey-Ring-
ling het eerste deel van deze combinatie zal de ouderen
onder de lezera iets te zeggen hebben, want ruim 50 jaren
geleden bracht dit circus een bezoek aan Europa, ook aan
Nederland, dat zoveel sensatie bracht, dat er soms nóg
over wordt gesproken heeft zijn tenten op een terrein
bü Madison Square in New York opgeslagen. Deze circus
combinatie telt 1500 man personeel en heeft een menagerie
van 900 dieren. De circuswagens worden per spoortrein,
die uit 48 wagons bestaat, van stad tot stad vervoerd.
Op de foto links ziet men het optrekken van het 20 ton
wegende tentzeil, waarvoor tractoren worden gebruikt. De
grote tent is 160 meter lang en 75 meter breed, de hoogte
bedraagt 20 meter.
De foto rechts geeft een voorstelling in de openlucht weer,
die het circus voor de patiënten van het Bellevue-zieken-
huia te New York houat en waaraan een aantal olltanten
meewerkt.
Paus Plus XII heeft Maandag het ge
welf onder de basiliek van de Sint Pieter
opengesteld, waar naar verluidt na 10 jaar
opgravingswerk het graf van de apostel
Petrus te voorschijn gekomen is. De be
sloten plechtigheid was tot op het laatste
ogenblik geheim gehouden
De Paus betrad het gewelf door een
nieuwe deur en wijdde een altaar boven
de plek. waar het graf van Petrus zich
zou bevinden. Alleen door archeologen
van het Vatlcagn vergezeld, nam de Paus
de opgravingen 15 meter onder de vloer
van de basiliek In ogenschouw, waar vol
gens door het Vaticaan noch bevestigde
noch ontkende, berichten het gebeente
van de apostel in een loden en stenen kist.
die in de 9de eeuw aan plundering ont
kwam. zou zijn" gevonden.
De Laakbrug had last
van de warmte
Om ongeveer kwart voor vier Maan
dagmiddag ging de Laakbrug op de
Rijawijkseweg in Den Haag open. Gedul
dig stelden de autorijders, fietsers, wan
delaars en anderen zich op. Na vijf minu
ten ging dc brug nog niet dicht. Intusaen
groeide de stroom wachtenden op deze
weg. één van Nederlands drukst* wegen.
aan. Na een kwartier was de brug nog
i open. Toen kwamen er mannen gewa
pend met zagen en schaven. Eindelijk,
na een half uur wachten, ging de brug
dicht en kon de stroom zich ln beweging
zetten.
Het bleek, dat de Laakbrug door de
warmte enigermate was uitgezet en daar
door niet dicht kon
KERKELIJKE MUTATIES.
Ned. Herv. Kerk. Drietal te Leiden:
F. J. C. Bredschnelder te Velp, J. Groot
te Bergentheim en D. J. Hsuspel te Groenlo.
Aangenomen naar Dinteloord J. Spelt
tc Amersfoort.
Bedankt voor Beverwijk W. A. B. Ha-
Jen te Kerkdriel; voor R'dam-Vreewljk
Godthelp te Zwljndrecht.
Geref. Kerken. Beroepen te Gorinchem
A. C. Mooy te Warns; te Wilnls P. Rie-
mersma te Vijfhuizen.
Bedankt voor Blije A. Quak te Burum;
voor Rotterdam-Z. C. P. T. Rijper te
Meppel.
Chr. Geref. Kerk. Bedankt voor Mid
delburg L. S. den Boer te 'a-Gravenhtge-
West.
Geref. Gemeenten. Bedankt voor Rid
derkerk en Nljkerk F. J". Dieleman ta
Borsaele.
piNSPAG 6 JUNI 1950.
EERSTE BLAD - PAGINA 3
IV
I) zover dat mogeltjlt Ie. En wat ook tie-
lsngrljk is er is een overschot van. vooral
j. de grote steden, Vorig jaar was er een
éWeveel" van 50 000 meisjes in Sidney. He*.
Xjstrallsche meisje geeft de. voorkeur aan
een Euorpeaan of Amerikaan boven haar
eigen landgenoten De reden? Het meisje
,al u vertellen, dat „Aussi" geen gevoel
heeft voor romantiek, nogal drinkt, niet
trouw te. haar niet die kleine attent.es
bewijst, waar wij Europecnen zo gul mee
«jn. niet gelant ls. zich s.'echt kleedt....
Ach lezer volgens haar ls de „Ausst" geen
gentleman!
Heb niet het hart. gij Europeaan, die
Iedere gevoelens Koestert voor een Austra
lisch meisje, rozen voor haar mee te
breog«n- In de bloemenwii
y verbaaad aan bij de bes)
geen geval wegen bewaï
hioemen persoonlijk uw „s
te bieden. U voelt de wantrouwende blik
ken van politieagenten. U hoort claxons
toeteren van auto's waarvan de bestuur
ders zich grinnekend naar buiten bi^igdn.
U ziet de glimlach van voorbijgangers.
Neem een taxi, vlug. wilt ge niet het
voorwerp worden van een opstootje. Ver
baasd., glimlachend, spottend, ironisch,
minachtend kijkt men u aan. U draagt
Noemen!
Ja, de Australiër ls koel, nuchter. Nooit
til hfj zijn hart voor u blootleggen Hij
beheerst zijn gevoelens en vgrlangt dat ook,
van u. Alles wat hem vreemd voorkomt,
«rat zweemt naar romantiek, zal hij met
een meewarig gebaar afdoen. O hij ls.ro
nuchter. Ook in kleding. Kleed uzelfS zo
1 oriopvallend mogelijk, zo donker mogelijk,
ook hl heerst er een tropische hitte, lien
llloht costuum bezorgt blikken. U bent een
„siasie". verwijfd. Wat herenmode
Australië minstens tien jaar
Kt ideale deésin ls eert streepje.
1 snit herinnert aan foto's uit grootvaders
Wbum. Zo gauw gij, vreemdeling. rr~*
deze mode beledigt, bept --
Loopt u met bloemen epi ..sissfie".
nip uw haar kort, andqrs.
kleding
.jklssie". Loopt u met bloemen eei
Knip uw haar kort, andqrs
behalve de herenkleding is hier nog iets
dat bij ouderen, mochtqn zij OjOit in Au
stralië,' komep, herinr$njigen zal wekkftn
nï|llo.i
ir'feen
'itralië,' komen,
aan grootvaders tijd.
1 jyneritta werdJ ik in
-idigd! door
1 mij vol tro'
iStal gebouweh,
ajlK Ul"JHQSl<
«jen exceftitriei
ltS róndlajldde
ren. 'dat $ij a
iton
itrieke
door,
acht)
B/erblijf had laben neerzetten,
fr honderden autd'sgeparkl
^amelfig bestond uit de meei
.ypea van wagerts, die
'eis do»
uitga
llonnai
en grcfl
:Üjn biffi
arrt
Zijn
ulteen-
elka|r
iele geschiedenis van de autofei
ldn, van de „tuf-tuf" wr
iot de meest moderne
Ie* merkwaardigste van <Je?e
■ai dat al die wagens het
Ik werd uitgenodigd tot een
het
|en monsterlijk vehikel, een der e
«ellen van Ford. Het verzame'lkhrsha»t
Ji deze Amerikaah zou bonzen aï|s hij net
ffkeer in Australië zou zien.
jn ledige ogenblikken vermaakte ik mij,
door plaats te nenjien in een der Restau
rants in de grote verkeersstraten yan Sid
ney en Melbourne, om door het(
de voorbijkomende voertuigen
elaan. Het had veel van een hifft
verkeersoptocht en er was wel f
dat mijn Amerikaan nog niet in i
zameling heeft. De meeste auto"S
hier dan ook niet meer dan 30 k'
per uur.
ensier
Vikingschip naar Pafijs
Een nauwkeurige copie van een Viking
schip is Zondag uit Stockholm vertrokken
met bestemming Parijs, waar het op 14
Juli verwacht wordt. De bemanning be
staat uit zestien Zweden. Het schip, dat
ongeveer dertig meter lang is, zal langs
de Westeuropese kust varen.
(Van een medewerker)
„Meneerrr, meneerrr, ikke Veel betalen voor sigaretten".
Waar ze aan zien, dat je kersvers uit Nederland komt is mij een raadsel. Ze
schijnen het te ruiken, de sjacheraars op Passar Baroe, de marktstraat tn de
Indonesische hoofdstad. Bij bosjes schuifelen ze om je heeh. De Chinezen bewe
gen zich voornamelijk in de geldsfeer. Dqt tuil zeggen, z{j kopen en verkopen
als ware valutamakelaars alle geldsoorten. Amerikaanse dollars zjjn bijzonder
in trek. Grif worden er 25 4 30 Indonesische guldens u<Jor neergeteld. En de
nieuw-aangekomène uit een verre haven moet het ontgelden. Hij heeft een heel
g&jvolg. Op hem zijn ook dd blikken gevestigd van de spipnnen, die zich in het
gekrioel mengen op de berucht»
jacht naar geld, geld, jje.ld.
gekrioel mengen
eri oi
en opuaacht n»
Alles lri Indonesië draalt om geld Het,
begint al bij de douane aan de kade ln
Tandjewig Priok. Deze douane-émb^enaren
mer
dderig ls als wgl wordt vborges)eld in i van vijf minuten in een betta
...*.3... aü I.Wei
ïënsen van de Republiek. Óok zij
„slijk der aarde" biet zo
zijn
weten, dat het
nv» v>
utopistische vertogen. Zoals bij de Ami
rikanen „time money" is, zo is bij hen
sigaretten geld en omgekeerd. Zij denken
in sigaretten en Zij handelen er ln. Zij
moeten tpch ook leven, nietwaar? En dus
wermen zij zich best bjj het vuur. waar zij
plotseling zo dicht bij zijn komen zitten.
De zeeman wil een sarong meenemen
voor Marfetjetala het oen Hollander of
voor, Marguerite als hijll Fransman ls.
£o'n ding kost zestig tot hortderd gulden,
wanneer je tenminste genpegèn neemt met
fabriekswerk. Want met »^6 nind gebatikt^
doeken zijn onbetaalbaaj. Hoe komt de
«ian-van-de-zee, die in efiok en In Dja
karta verzeiiq is gèraaktjflaan zijn zestig
tot honderd gulden voorPpiët souveniftje
voor thuis? Zeker, hij kah waarschijnlijk
een voorschot op zijn gaj^ Opnemen-
honderd legen een. dat
want de fcfflciële wisi
koers is welj bij-
hem. Een tin-
superieuk merk
■rbeeld -« brengt
op wegdagan de
•n de mflcjoos Of
ar Rotterdam of
[èt sarong.
i/p
ligtfvoor de hand. En
Mét si
e» in het bijzonder d'
J"-- soott smokkelagi
He zee. i
hem al ei
sarong,
matelot
Le Hflvre
Dat den
•mbtenar*
zijde spi
lieden va:
tegelijk
slepen ki.
ofminder,
sigaretten
gulden per
Wel her
de ronde
i: aardigste manieren
Priok hebben betreden. Er zijrt er.
geschenken militaire spullen in zijn bezit
kreeg, die waren óf nog moesten worden
overgegeven aan d)e T.N.I.? En de Chine
zen. wie de handel in het bloed, zit, zijn
gewillige kopers..].
Dat dergelijke j „bijverdiensten" een
lieve duit omvattdn. laat zich begrijpen.
Bijna ledereen veroorlooft zich financiële
escapade*. Hoe kara het ook anders in een
land. waar een glis koffie twee gulden,
een portie Ijs een ryksdaalder eiji een ritje
een drie-
wielige fietstaxi leen gulden kost Dagr
komt nog bij, d^t het aantal/jstakingen
niet van de lucht js. En waam|stakingen
zijn, wordt het jevën duurderW Want nu
er, zoals thans. |ln, Djakarta g|en tram#
rijden omdat er icpnfilcten" zijn, ls men
aangewezen op die betja's.
Vooral militairen], die het veelal mét
"vijftig tot zestig gulden per maand moeten
doen, kunnen een genoeglijk^ tijdpasse
ring buiten de „tangsl" wel u|f||iun hoofd
Zetten. Juist nu zij vaak vnjej tijd vol
doende hebben, omdat hun werk gedaan
is. Zij nemen echtec meestaf toevlucht
tot wat „buSftiess", zoals lii
tandpasta raison van Vljft
Cadi en het aan de maij
passar ad vier gulden. Daar
zij 's avonds de stad in, zoali
lander gewend i$ de stad in ti
efen biertje (hier schrikbarend
gulden) en een bioscoopje.
Overigens laat het militaire ldven nogal
wat te wensen. Zo fs de wég naar Ban- I
i-21
pen van
nt in de
en op de
r kunnen
n Neder
an: met
uur: twee
doeng taboe voor militairen utt Djakarta.
De T.N.I. heeft strenge consignes en
handelt er ook naar als men de wilde
verhalen over sensationele schietpartijen
geloven mag.
Devaluatie en toch
Er is dan een geldherziening geweest. I
En ogenschijnlijk ziet de financiële zaak
er niet al te ongunstig uit. Doch het blijft
een veeg teken, dat er een ongekende j
animo tot kopen is ten aanzien van dollars
en harde valuta. Die animo schijnt met
de dag toe te nemen. Men brengt het een
met het ander in verband en dan komt
het. dat men gaat denken aan een nieuwe
sanering.
Iemand hoeft zoiets maar kwasi-serieus
te zeggen of de goêgemeente geeft het 'j
nieuws door met een snelheid, die alleen j
kan *i)orden vergeleken met het tempo,
waarin onze miiitaiten repatriëren. Het j
gevolg is alleen njaar. dat de prijzen
stijgen en het trampersoneel nog meer
reden tot staking krijgt.
En dan de Chinezen. Zij krijgen het, zo
zij het al niet hebben, hard. Men merkt
het aan de ijver, waarmee zij harde
valuta oppotten, waarschijnlijk om te ge
legener tijd te ontglippen naar Amerika.
Want dat het vuur hbn, na het verdwijnen
van de laatste Nederlandse troepen, na
aan de schenen zal worden gelegd, lijdt
geen twijfel. Amerika heeft wat dat be
treft wat goed te maken, zei me een niet
onaanzienlijk Chinees zakenman in de
Chinese wijk van Djakarta, waar hij een
zaak had als de „winkel-van-Sinkel" met
goederen, die uiteenliepen van opgezette
leguanen tot papaja's toe.
Amerika is al bezig met het goedmaken,
zij het op een ietwat eigenaardige manier.
Voorlopig spuien de Verenigde Staten pro
paganda, voornamelijk in gooi-, smijt- en
schletfilms, waarin de kracht van de grote
Amerikaanse natie moet worden uitgebeeld.
Doch tezelfdertijd draait er in de kampong
tijdens een gratis openlucht-voorstelling
een film over de beëdiging van Soekarno
met een Majeise tekst. En het zou me niets
verwonderen als diavoorstellingen op den
duür de Amerikaanse gaan verdringen.
Hqe onaangenaam is het immers niet naar
eert taal te moeten luisteren, die je niet
t, zélfs al wordt die (aal gesproken
iemand wiens brood men eet.
J I 4,uf
Terlouw en Timmermans samen, dat was
het plaatje van de wedstrijd Sparta
Nimes (11). Welnu, hier is het. Een
beetje vreemd plaatje weliswaar, maar
Terlouw heeft hier net geprobeerd Tim
mermans met een sliding de pas af te
snijden, wat Sparta een doelpunt kostte.
vefstaat,
dóór ieir
soms hele boxen 1
passar óp willérf,
;en tinnetje meert
wanneer zij ctia1
iAdenlfvoor ongeveer lp®
gekocht.
^erhalen doen
edejn, die op de eigert-
;n de haventerreinen |i
hun btoscoopjcaèrtjfllalp havenpas dienst
hebben laten doenlik heb de proef pp
de som eens wijlen Memen met een ou'
contributiekaart van?een IJsclub. Zowaar,
de twee stempels schenen een dusdanige
autoritaire taal te spreken voor de Indo
nesische wachtpost, dat hij me met een
brede grijns doorliet
Slechter dan ooit
Wie echter denkt, dat de toestand hier
chaotischer is dan ooit tevoren, slaat de
plank mis Inderdaad, er is dezer dagen
op het strand van het zwembad Palmbeéch
in Priok een pastoor door peloppers met
messteken vermoord. En in Djakarta is
ook niet alles koek en el, getuige de
(Var) onze Partfse correspondent).
Er was eens
Inderdaad, lezer, ditmaal uJillen wij U een sprookje vertellen, maar een sprookje
dat echt is gebeurd.
Er was eens, zo omstreeks het jaar 1880, in een klein dorpje in het Franse Bretagne,
een herder die vele kinderen had, wel tien. Een er van, een meisje, heette Marie en
ze was niet gelijk de anderen. Waneer ze, aan de zoom van de weg, de koeien en de
schapen hoedde en dan de prachtige rijtuigep zag passeren met al die rijke dames
en heren die bij de prins van Faucigny op bezoek waren geweest, dan zei ze tot
haar broertje dat naast haar in het gras lag: als ik groot ben, dan wil ik even r(jk
en gelukkig zijn als zij
ADEN, Mei 1950
"TR ZIJN van die plaatsen, die men eigenlijk moet hebben gezien. Niet omdat
zij wolkenkrabbers van tachtig meter hoogte of filmsterren van „sweet
twenty and kissed thousand times before" binnen hun muren houden. Maar omdat
er een sfeer hangt, die kan lijken op de plechtigheid van een Mis met wierook
in de Kerstnacht. Of die is als de sereniteit van een zonsondergang aan de rand
van een groene baai.
Zo een stad ls Aden: een-nest van stof
en stok-oud steen, van straten, die geen j
straten zijn en van „shops" vol Player's,
muizenvallen, karpetten, Parkers-5l en
zonnebrillen, vaak van een onbehouwen
groot en zwaar model. Zd zijn als de
kopers: Amerikaanse of Engelse touris-
ten, die geld te veel en smaak te weinig
hebben.
Het schip, dat op zijn weg naar het
verre of verste Oosten de Bijbelse om
geving van Berg Sinai, Rode Zee en de
Twaalf Apostelen (een groep naakte en
rotsachtige eilandjes in die buurt) voor-
Die wens althans wat de welvaart
betreft zou volledig in vervulling
gaan Want Marie, die onlangs gestorven
ls. heeft bézittingen nalatingen, zo kost-
schoten, die er. ook vóór de avondklok, baar. dat alle antiquairs, juweliers, schil-
nogal eens plegen te vallen. Maar er fijn
sterke staaltjes van samenwerking tussen
de T.N.I. en het Nederlandse leger En
heus niet alleen wat het wederzijdse liften
betreft. Wat te zeggen bijvoorbeeld van
de sergeant, die door middel van enige
Eén van de zebra-dames
in Diergaarde Blij-Dorp
heeft het leven geschon
ken aan een flinke zoon,
die nu reeds voor een
adonis onder deze fraaie,
gestreepte dieren geldt.
Trouwens er z(jn ge
durende de laatste weken
nog heel wat meer dieren
in de Diergaarde geboren
en wel een wapiti-hert, een
kameel, twee Nijlgau-
antilopen, vijf neusbeertjes,
drie wasbeertjes en drie
emu's.
Voorts zijn aangekomen
zet pinguïns, twee ren
dieren, twee emu's, twee
kangoeroes, tien pelikanen,
tien bavianenvijf pythons
«n ttoee reuzenvaranen.
Er worden in de komende
dagen nog twee transporten
verwacht, een uit War
schau en een van Sumatra. r««nt
Het laatste onder geleide van de bekende dievenvanger Van Geuns.
Ze maakt de soep geurig en kruidig, le
vert ons frisse, knapperig rauwe slaatjes
of verbetert, kort en licht gekookt, de
smaak van onze aardappelen. Wij eten
deze verse jonge groenten behalve om
hun smakelijkheid ook nog terwllle van
onze gezondheid. Met het oog daarop is
de beste manier om ze tot hun recht te
doen komen: ze niet in water laten staan;
ze rauw eten of kort koken; ze met wei
nig of geen water opzetten; ze niet sto
ven. maar afmaken met wat boter of mar
garine. vlak vóór het eten. Op deze wijze
Hii
in. Op
ft men er het meeste profijt van.
llr ls dan het menu voor een Mei-
Zondag: Groentensoep aardappelen,
varkensvlees, bloemkool griesmeelpud
ding met rabarber.
Op Zaterdag kan het meeste werk voor
deze maaltijd worden gedaan: soep trek
ken van beentjes, het varkensvlees voor-
braden (een groot stuk deelt beter uit) en
de griesmeelpudding en de rabarber ko
ken.
Maandag: Rest groentensoep rijst met
ïegoüt van varkensvlees, sla.
De rest van de soep opwarmen en er
Wat verse peterselie aan toevoegen. Het
vlees klein snijden en verwarmen ln de
lus, die eerste met wat bloem gebonden
1». Er kan wat gefruite ul en kerrie aan de
ragoót worden toegevoegd en eventueel
Iets melk.
Dinsdag: Stamppot van aardappelen en
rauwe postelein, ei havermoutpap.
Op l'/i kg aardappelen. Va kg postelein
Deinen. Aardappelpurée maken en hier fl*
rauwe, fijngesneden postelein aan toevoe
gen. De purée liefst afmaken met melk
•n margarine, dan is er geen jus bij nodig.
Woensdag: Aardappelen, gehakt, wortei-
tlas drie ln de pan.
De drie in de pan bakken van '««riJ-
zend bakmeel. Op 200 g zelfrijzend bak
meel 2Vi di vocht (melk of water) en 100
g krenten en rozijnen nemen. Het beslag
vlak vd!r het bakken maken.
Jonge worteltjes behoeven niet ge
schrapt doch kunnen schoon geboend
worden. Witte bonen voor Donderdag in
de week zetten.
Donderdag: Kervelsoep aardappelen,
witte bonen, sla van andijvie, tomaten
saus. 1
Kervelsoep kan gemaakt worden van
bouillon gebonden met bloegn. havermout
of vermicelli. Als de soep gebonden ls,
doet men er vlak vóór het opdienen, dus
van het vuur. rijkelijk fijngesneden ker
vel door. De witte bonen aan de kook
brengen. 20 minuten koken en in de hooi-
kist gaar laten worden. Vlees ls bij deze
maaltijd niet nodig, mits er aardappelen
bij gegeven worden. Het eiwit uit aard
appelen en peulvruchten samen kan n.l.
het vleeselwlt vervangen. De sla dient
voor de vitamine C-voorzlening.
Vrijdag: Witte bonensoep aardappe
len. gestoofde vis, stoofsla.
De overgebleven witte bonen zeven en
een ui fruiten met Iets kerrie. De bonen-
purée. die zonodig is aangelengd met wa
ter of melk en op smaak gebracht met
enige bouillonblokjes, aan de ul toevoe
gen. De soep binden met Iets aange
mengde bloem.
De vis stoven ln Iets water en boter of
margarine en het vocht tot saus bin
den. De stoofsla slechts met aanhangend
water opzetten en ln 10 ft 15 minuten
gaar koken. Gort voor Zaterdag ln de
week zetten.
Zaterdag: Aardappelen, gebakken bloed
worst, rabarber gort met boter of mar
garine en suiker.
De rabarber niet schiUen. wassen en
opzetten met zeer weinig water. Al» ze
gaar ls, de groente zo nodig bljbinden met
iets aangemengd aardappelmeel. De gort
20 minuten voorkoken en ln de hootklst
gaar laten worden.
derij en verkopers en verzamelaars van
Frankrijk en er buiten zich binnenkort
naar Bretagne zullen begeven om bij de
publieke verkoping van Marie's nalaten
schap tegenwoordig te zijn. Het wordt
een historische dag in de analen van de
Franse kunstveiling, en er worden de
schoonste Oosterse en andere tapijten ten
verkoop aangeboden, de prachtigste He
en, 18e eeuwse meubels, verscheidene
scnilderijen. waaronder een Rubens, die
de museumdirecteuren uit de gehele we
reld elkaar bestrijden zullen, en verder
massa's zilverwerk, oud porcelein, gobe
lins en wat dies meer z(j. Dat alles uit
het bezit van het voormalige herderinne
tje Marie Manach.
Zoals-de hoofdfiguur van elk sprookje
was natuurlijk ook Marie vroeger een
verblindend mooi meisje En er kwam
een prins. Maar de verlossing uit de
eenzaamheid van het Bretonse dorpje,
waar de mensen haar niet „begrepen",
dankte Marie toch aan haar eigen initia
tief. Toen ze ongeveer twintig lentes
telde was Marie naar de grote stad Parijs
getrokken om daar mannequin in een
vermaard modehuis te worden. Hier leer
de ze een vermogend Engelsman kennen,
mr Simons. En dat was dan de prins. De
eersteals mrs Simons trok Marle.
met haar man. naar Londen, waar ze
door de adellijke kringen gevierd werd
wegens haar schoonheid, haar esprit en
originaliteit Toen haar man al' gauw
daarna gestorven was, trok Marie als
jonge en nog steeds beeldschone weduwe
terug naar Parijs. Waar ze. als vrolijk
weeuwtje. een dartel leven leidde. Ze
ging veel uit, dronk een goed glas wijn
en soms ook wel meer dan één
gedroeg zich niet altijd gelijk een dame
van haar (nieuwverworven) stand eigen
lijk wel betaamde, maar amuseerde zich
in elk geval best. Ze werd een bekende
figuur ln het Parijse uitgaande leven.
En ze deed alles om haar glorie te ver
groten.
Eens ging ze een weddenschap aan. ln
een uiteraard zeer luchtig badcostuum
zou ze langs de Parijse boulevards gaan
wandelen. Ze won. En behalve de inzet
van de weddenschap ook de sympathie
van prins nr 2, die haar had gadegeslagen
en misschien nog machtiger was dan mr
Simons, die Marie op een vorige
étappe van haar levensweg had verge
zeld. De nieuwe echtgenoot heette Lord
Mond, nikkelmagnaat van professie, en
hij was zo rijk. dat hij de omvang van
zijn fortuin zelf maar bij benadering
kende. Marie beloofde de Lord, nooit
meer een weddenschap aan te gaan en
steekt dan met hem opnieuw het Kanaal
over. Voor Lady Mond openen zich in
Londen nu nog meer deuren dan eerst
voor mrs Simons, met inbegrip van die
van het Engelse hof.
Desondanks begint opnieuw de lokstem
van het Franse vaderland te spreken
Marie was in haar hart maar een een
voudig herderinnetje gebleven en dan
wordt er maar weer, nu te zamen met
Lord Mond. voor Le Havre ingescheept.
Het echtpaar vestigt zich in een volgens
eigen ontwerp gebouwd kasteel, dat even
biSten de kom van Marie's geboorteplaats
gelegen is. Een hele hofhouding staat de
Lady en de Lord terzijde, maar erkend
dient te worden, dat de Mond's ook vele
anderen van hun rijkdommen lieten
meeprofiteren. Geleerden en kunstenaars
worden gesteund, hospitalen gebouwd en
hun woonplaats wordt met een gemeen
tehuis begiftigd dat vele flinke provin
ciesteden net benijden kunnen. Als tegen
prestatie wordt één van Marie's broers
door de bevolking tot burgemeester ge
kozen.
Maar opnieuw wordt Marie door he
noodlot geslagen: ook haar tweede prins
verwisselt het tijdelijke met het eeuwige.
En in 1948 lijdt de familie nog een ver-
wager, Herbert Georges
Brackley. generaal bij de RA F. overlijdt
en het droevig nieftws zal het voormalig
herderinnetje door niemand minder dan
de Engelse luchtvaartminister persoonlijk
worden meegedeeld. Een goed jaar later
zou Marie Manach hen allen zelf vol
gen
Er werd een éclatante begrafenis voor
bereid. en alvorens de Lady naar haar
laatste rustplaats te begeleiden, werd een
rondgang door haar tuinen en landerijen
gemaakt. Kinderen had ze niet en onder
haar vele familieleden allen simpele
handwerklieden of boerenarbeiders
was er niet één die Marie's kasteel wilde
betrekken. Derhalve besloot men de zaak
maar van de hand te doen. En dat besluit
zal dan nu leiden tot een der grootste
publieke verkopingen die sedert jaren in
Frankrijk
hebben plaatsgehad.
bij- en doorgevaren is, zoekt Aden op
Zoals Jan Jansen zün tante in Voorburg
bezoekt, wanneer hü van Rotterdam een
uitstapje naar de bollenvelden maakt.
Het begint met een rots. Tot in de uit
hoeken is dit strategische punt versterkt
met stukken geschut van het zwaarste
kaliber. Maar denk riiet. dat ge er iets
van ontwaart. Het is als in Gibraltar:
camouflage overal. Alleen de Engelse
soldaten en mannen van de RAF. spre
ken een militaire taal. Voor het overige
is Aden een mengelmoes van Arabieren,
Joden en Negers, die de oorlog haten,
zoals alle mensen doen, die weten hoe
een granaat uiteenspat en die kunnen
vermoeden hoe een atoombom zich ge
dragen zal
De wieg van de heer Bhati, een ener
gieke shopkeeper in Adens havenkwar
tier. heeft in Palestina gestaan. Zoals
zovele Joden heeft hij zijn geluk, leven,
gezin en zaak in Aden opgebouwd. Een
neger uit Somaliland is er portier, gerant
en garde de réception tegelijk. Weids
zijn de armgebaren, waarmee hij u uit
nodigt om de zaak van Bhati te betre
den. Ge bestijgt de galerij, passeert de
meest exotische individuen met heuse
tulband en gordeldoek en ge gaat rond
in die ruimte, die een winkel en een
warenhuis te zamen ts. De spullen zijn
er mooi. En heus niet al te duur. Alle
soorten geld zijn er welkom. Aden is
immers een vrijhaven en zeelieden uit
alle landen laten er grote delen van hun
gage achter in ruil voor sigaretten en
een kimono-voor-moeder-de-vrouw.
Noem het gesjacher. Voor Bhati en
zijn confraters is de handel ernst, bittere
en voor buitenlander# dikwijls amusante
ernst. Niets wordt nagelaten om het de
koper naar de zin te maken En als dan
de dozen en pakken hoog op de vitrines
liggen en wat de moeite waard was om
te zien ook werkelijk gezien is. terwijl
de koper geen koper blCkt, wel, dan nog
kan Bhati glimlachen. Het is de glim
lach van een wijs man, die weet, dat het
geen zin heeft om zich op te winden.
Daarvoor is het veel te warm Pfff
En bij de uitgang zit nog steeds de
man uit Somaliland. compleet met glim
lach en al. De jongetjes met blote voe
ten en het zwartste krulhaar, die zo uit
een film gestapt konden zjjn. wachten
buiten. Op de vreemdeling, die hun op
dringerige attenties wellicht met een
paar annas zal belonen.
Neen. duur is het er niet. Een box
Engelse sigaretten voor 17 ft 18 gulden
let wel: gewoon Hollands geld is
nog eens de moeite van het meenemen
waard. Te meer wanneer deze zelfde
sigaretten in Indonesië het tienvoudige
i opbrengen. Zu. die varen, weten dit. Zij
weten ook, dat een tapijt van een paar
honderd gulden in Aden, in Nederland
l meer zoden aan de dijk zet. O zeker, de
Nederlandse douane is op haar qui vive.
Maar vrijhavens zoals Aden zijn verlel-
deiyke oorden
I Waar de donk're top der rotsen
ADEN is goor. Niet de hoofdstraat van
de havenwijk, waar de kantoren en
de nette shops zijn. Maar daarachter ligt
het leven in al zijn grauwheid Het
wemelt er van kinderen, kroesharige
I kleuters en bij-de-handjes, die je het er
verduveld lastig kunnen maken. ZU
j zeuren als echte „shoeshine-boys" In uw
onschuld zult ge er een foto maken van
de kameel, die er als cementmolen dienst
i doet en maar draait, draait tot na jaren
het dier er dood bü neervalt. Doch pas
Arabier verlangt een
Heb je
op. Een groezelige -
sigaret i
rabier verlangl
met een gezicht van:
me daar even een ftjne foto kunnen
Bruno Walter dirigeert Mahlers vierde en
vijfde symphonie.
vereerders aan zich verplicht door
met het Phiiharmonlsch Orkest van New
York de opneming van twee Mahler-sym-
phonieëm te verzorgen. Goistav Mahler
was niet kort van stof en Columbia heeft
veel platen moeten persen om de Vierde
(in G) en de Vijfde (in Cis) volledig uit
te geven. De eerste neemt zea. de tweede
acht grote platen tn beslag.
Wanneer wij een keuze uit belde ver
tolkingen mochten maken, zouden wij aan
die van de Vijfde de voorkeur geven. Het
wezen van deze gepassionneerde muziek
krant naar onze mening beter over. er zit
ruimte in deze platen, de trompetten, de
violen, de pauken, zij staan voortdurend
als bijna tastbare grootheden voor ons. de
uitbundige exclamaties van deze muziek,
de spanningen, men kan ze bijzonder goed
volgen en het ie steeds duidelijk dat deze
symphonie de bijzondere liefde van diri
gent en ook van het orkest heeft genoten.
Wat in deze platen steeds treft ls. dat
naast de muzikale, de gemoedeinhoud, ook
het partituurèeeld zo duidelijk voor oren
wordt gesteld. Bijzonder fraai klinkt het
Adaghietto. Het tweede deel is en blijft
echter de grandioze muzikale episode,
die met al haar leed. haar hartstocht en
haar geluksgevoelen# ook op de plaat
overheerst, zelfs al zijn de onderbrekingen
niet steeds gelukkig geplaatst.
Van de vertolking der Vijfde noemen
wij als markante punten de prachtige
vioolsoll in het tweede deel en de schone,
met een stralende bekkenslag bekroonde
climax in het derde deel. De sopraan Desi
Halban zingt van de hemelse vreugden,
doch zij schijnt zich slechts geleidelijk
aan dat hemelse klimaat te kunnen ge
wennen en na aanvankelijk zeer wisselen
de indrukken komt men tot een meer al
gemene waardering van haar prestatie.
De opneming ls technisch vooral sterk in
de gedeelten, waar het slagwerk in alle
bescheidenheid op de voorgrond treedt.
Van het Decca-repertoire vermelden wij
een buitengewoon mooie opneming van de
alt Kathleen Ferrier, die met het Londen*
Symphonie Orkest onder Malcolm Sargent
de aria Umbra mai fu uit Handels
Xerxes" (meer bekend als „het Largo
van Handel") heeft gezongen.
Bij Decca verscheen ook een reeks van
twee platen, gewijd aan La Valse van Rel-
vel. Ansermet dirigeerde haar te Londen
in Kingsway Hall voor het orkest van La
Société des Concerts du Conservatoire.
Het stuk van Ravel, dat vooral ln het
begin opname-technisch zware eisen stelt,
komt allengs zeer gaaf uit de plck-up en
vooral de stijging naar het slot. die door
het orkest zeer fraai en gespannen werd
gespeeld, zal menigeen voor deze twee
platen winnen.
Nu we met La Valse toch enigszins ln de
Weense sfeer zijn gekomen, kunnen wij
wel even een uitstapje naar Wenen ma
ken en vermelden dat Marcel Wtttrlsch,
een tenor van grote faam im het land der
zwarte schijven, met het Tanhalle Orches-
ter van Zürieh enkele Lehar-aria's heeft
gezongen. ..Hab' ein blaues Himmelbett"
is een veroverende liefdesverklaring-ln-
muziek. "n tikje zwaar misschien, maar
van een zanger, die de regete van de mi
crofoon kent. Decca lanceert deze Wit-
trisch. Aan de andere kant nog een he
mel- en hartenbestormende „Lehar".
Verovering op licht terrein
DE Nederlandse gramofoon-lndustrle,
voor zover in Decca belichaamd, slaat
zich met reden op dp borst vanwege
de technische perfectie van een der laat
ste grote platen. Geheel Nederlands fa
brikaat op de composities na. Dus het
orkestspel Nederlands, want het Metro-
pole Orkest onder Dolf van der Linden
speelde. De arrangementen Nederlands,
van Jalousie en van La Guaracha. want
„Dolf' had ze zelf gemaakt. En de opne
ming was Nederlands, ln de A.V.R.O.-
studio en met alle technische verfijningen,
die Nederlandse ingenieurs hadden uitge-
knobeld. Duim op! Hoed af. Want het is
in alle opzichten prima. De arrangemen
ten, het spel. de opname, de laatste vooral
opmerkelijk goed. Decca. ga zo door!
Van Leo Fuld bracht Decca een plaatje
uit, dat wij gaarne onder de aandacht van
zijn vele vereerders brengen. De iRde,
die het wint. Is Yaass, een geanimeerde
beschrijving van een Balkan-stadje vol
muziek. De keerzijde „Reflections on the
Water" is zwakker.
Dinah Shore, de Amerikaanse ster van
de plaat, is op Columbia present met
A thousand violins.
Sentimenteel, zange.
rig. geladen met alle
microfoon-gevoel,
waartoe de grote
microfoon-zangeres
Dinah ln 6taat is. en
dus zo ontwapenend,
als zij maar kan zijn
in een song. waarin
de weemoed der
lichte muze hoogtij
viert. terwijl zij
hand in hand gaat
met een hele briga
de violen, wel geen
duizend, geen hon
derd. zelfs geen tien, maar toch genoeg
om haar zang te verpakken ln allerlei
emeltende lanken.
maken. Ge geeft er één. ge geeft er twee,
ge geeft er tien, ge geeft een heel pakje.
Want ln een minimum van tijd zijn uit
hoeken en gaten mensen en mensjes ge
lopen, geschuifeld en gekropen alsof zij
uw sigaretten hebben geroken. Ge gaat
verder mèt dit inheemse gevolg. Het ls
een foto waard! En zonder sigaretten
zult ge straks terugkeren aan boord.
Wat de Inwoners er doen? Slapen,
peinzen, grijnzen en glimlachen. De ener-
gieksten onder hen zullen eens wel rijk
worden. Ook al zijn zi) begonnen met het
tegen tarief laten zien van eventuele
zweren en wonden, naar gelang voor
radig. Doch dat is kinderwerk. Later zal
er misschien een taxichauffeur in een
gloednieuwe wagen rijden, ale kan
een weg.
Maar hij zal zwijgen en glimlachen.
Wanh(j is een wijs man.
is ondergegaan achter de
»n ge keert terug naar tiw
Dinah Shore
Als de zon
groene baai en L-
veilige haven het schip per roel
of motorboot ft raison van één gulden,
dan ls er iets dat uw gedachten gevan
gen houdt. Is het de kameel-van-de
cementmolen of zün het de gelten, die
met doeken om hun uiers om het
aftappen van melk te voorkomen!
dwalen door de sloppen en de straten,
die geen straten zijn? Zijn het de „Ade-
naars", die verzot zijn op geitenmelk en
die u kunnen toelachen met een blik, zo
dromerig, dat ge u in het Oosten weet.
Het Oosten met zijn mysteries, met zijn
zwetende zon en zijn zwoele nachten,
zoals deze, waarop de lichten van Aden
twinkelen tegen de achtergrond van een
inktzwarte bergmassief. Er hangt een
sfeer, die lijkt op de plechtigheid van
een Mis met wierook ln de Kerstnacht,
zonder mensen, zonder koude. Daarom ls
Aden een plaats, die men eigenlijk moet
hebben gezien.
Handel en industrie richten
zich op de West
Steeds meer Nederlandse bedrijven en
ondernemingen gaan hun activiteit in de
Nederland»» Antillen ontplooien. Het
Haagse modehuis Wally tracht daar vaste
voet te krijgen met geïmporteerde con-
fectie-japonnen. Er werd dezer dagen een
grote openlucht-modeshow gegeven, waar
van de baten ten goede kwamen aan de af
deling Curagao van het Nederlandse Rode
Kruis.
Voorts bevindt zich te Willemstad de
heer P. Vlek, directeur ven de Oude Vlek-
distllleerderljen tn Nederland. Hij tracht
hier de verkoop van zijn producten te
stimuleren.
Op Bonaire bevindt zich Schunck's
kledingindustrie, een onderafdeling van
het confectiebedrijf van P. Schunck ta
Heerlen. Deze Bonairiaanse kleding
industrie werkt hoofdzakelijk voor grot*
instellingen ln de Nederlandse Antillen.
Schunck's confectiebedrijf is ook in Vene
zuela een klein bedrijfje begonnen, name
lijk in La Victoria, ten Westen van Cara
cas. Vooral voor Bonaire, dat tot de
„armere zusjes" van de belde hoofd
eilanden Curasao en Aruba ln de Neder
landse Antillen wordt gerekend, betekent
het bedrijf een aanmerkelijke arbeids
verruiming.