i Een componistdie pas na zijn dood beroemd werd Frans Noord-Afrika wenst ook souverein te zijn Kamer besprak vergoeding van 1,5 milliard oorlogsschade Amazone, land der toekomst Zieken en invaliden studeren „onder de wol" Tévreden met een troostprijs het INDONESISCHE VOORBEELD Amerikanen vissen weer in tropisch water Parijs doet concessies 9001) Toegebracht aan provincies, gemeenten en waterschappen Gratie voor Britse Soldaat Oerbos zal eens industriegebied zijn Pioniers gevraagd UNIEKE DOCUMENTEN OVER ERASMUS IN BOYMANS School in de aether Geslaagd initiatief in .New York Beroepsopleiding d' radl° Doorgebrekkigen der!| Onzq jonge „veteranen" passen zich aan laar dikwijls besluipt hen bet heimwee Hospik in de gieterij OOK KINDEREN LIJDEN AAN KANKER 75 Jaar geleden stierf Georges Bizet Staking in Amerikaanse trilBeeldstudio's ER ZIJN TEVEEL &{A ILLESCHI Katwijkse havenplannen TWEEDE BLAD - PAGINA 2 - WOENSDAG U JUNI 1)», (Van, onze Parijse correspondent). T\E FRANSE krantenlezer heeft de laatste weken weer enige malen het woord Tunis in de officiële communiqués ontmoet. De laatste vergaderingen der minister, raad waren gedeeltelijk aan dat onderwerp gewijd en enige tijd eerder was al bekendgemaakt, dat de (socialistische) gouverneur-generaal van dit Franse protec toraat dóór een andeie, onbekende functionaris was vervangen. Men zou beslist de waarheid enig geweld aandoen, wanneer men zei, dat die gemiddelde Fransman door deze, overigens bewust vaag-gehouden. berichten opgewonden was geraakt of ook maar wat verontrust Doch wél heeft hij de indruk, dat er weer iets broeit daar aan de overzij der Middellandse Zee. waar de resten van Frankrijks voormalige en mach tige koloniale bezit gelegen zijn. Er broeit daar inderdaad iets, en zelfs veel. Er "rijn verschillende tekenen, die Wijzen op een grootscheepse actie tegen het Franse bestuur of wat daarvan nog rest en men moet wel erkennen, dat indirect en zelfs openlijk deze agitatie door Amerika wordt gesteund. Het gevaar, dat Frankrijk bedreigt, be- ferkt zich hier overigens niet -tot Tunis, n Marokko en Algerije is de situatie vrij wel navenant, met dit verschil, dat dit laatste land al tot de status van Franse provincie is geëvolueerd en deshalve van het ministerie van Binnenlandse Zaken uit wordt bestuurd terwijl de beide andere Noordafrikaanse landen nog protectoraten zijn, en daarom onder bui tenlandse zaken ressorteren. Voor de be trokken volkeren blijkt dit echter meer een administratief dan een principiëel onderscheid, want overal wordt de ..be vrijdingsactie" tegen Frankrijk met een gelijke onstuimigheid gevoerd. Inplaats van deel uit te maken van de Franse unie. waarvan de president der republiek als hoofd fungeert, willen zowel Marokko en Tunis als Algerije een algehele onafhan kelijkheid, met eer) eigen regeting en een eigen parlement, om daarna politieke, commerciële en culturele accoordqn met Frankrijk te kunnen sluiten. Zd wordt de zaak van deze kant thans in elk geval vooNgesteld. Doch Frankrijk heeft reden op zijn hoede te wezen: er zijn preceden ten Indonesië in de eerste plaats en er zijn helaas ook kapers op de kust. Parijs heeft de laatste jaren, met name aan Tunis, belangrijke concessies gedaan, zonder daarmede de ontevredenheid ech ter op te heffen. De bey wordt nu door een ministerraad van zeven leden geas sisteerd, doch vragen van buitenlands en principiëel politiek binnenlands belang worden nog steeds door de Franse gouver neur beslist. Ook die macht wordt Frank rijk dus nu bestreden. Enige tijd geleden schreef de bey een lange brief aan presi dent Auriol administratief gesproken dus zijn superieur waarvan de inhoud nooit bekend is geworden, doch die toch wel te raden valt. Kort nadien arriveerde ln Parijs een boodschapper van de bey, die, met vele égards, door president en ministers werd ontvangen. Weer wat later werd de G.G. van zijn post ontheven. Ofschoon ditoverleg met een meer dan gebruikelijkflMkbheimzinnigheid gevoerd werd. is bef^als gezegd toch niet zo moeilijk vasTte stellen, Wat de Tunesiêrs hun Franse „besChermers" hebben vertgld. Eenvoudig hebben zij hun aangeraden, het land nu maar zo snel mogelijk te verlaten, omdat andersde argumenten ontbra ken niet. Het volk wil hartstochtelijk zijn volledige onafhankelijkheid. I Amerika is bereid tot financiële steun. De Spaanse communisten ageren binnen en buiten de grenzen met een wassende brutaliteit. De Arabische Liga heeft haar plannen klaar. En niet vergeten werd op de voorbeelden elders te wijzen: de Philippijnen. die van Amerika, het aangrenzende Lybië dat vgn Engeland, Indonesië dat van Nederland hun aller vrijheid won. Kon Frankrijk bij zulke grootmenselijke en „vrijwillige" initiatieven de handen in de schoot laten rusten? In het a snee zich t van deze argumenten (en verkapte dreigementen) tracht Parijs (Van onze Haagse correspondent.) De ooriogs- en becettingsschade. toege bracht aan provincies, gemeenten, water schappen en daarmee gelijkgestelde licha men. wordt niet vergoed op grond van de wet op de materiële oorlogsschade. Er is een aparte regeling voor gemaakt, die gunstiger is dan de regeling voor particu lieren. Zij werd gisteren ln de Tweede Kamer behandeld, na een zeer langdurige schrif telijk* voorbereiding, waarbij een eerste ontwerp in 1948 sneuvelde en het volgende ontwerp talrijke wijzigingen onderging. Wijzigingen op grond van de ervaringen bij het verlenen van voorschotten en ook aangebracht op verlangen van de kamer commissie. De seven leden, die thans het woord voerden, waren dan ook over het algemeen tevreden gesteld, al hadden zij nog op ondergeichikte punten wensen, die zij hadden neergelegd in een kleine twin tig amendementen. EflHjipÉjlHH de bepaljngen inzake de ring. die in gewijzigde vorm zijn overge nomen uit de wet op de materiële oorlogs schade. Minister Lieftlnck legde dienaangaande uit, dat ér toch nog twijfel was gerezen over de interpretatie van laatstbedoelde bepalingen. Nu zou men de rechtszaak kunnen afwachten, aldus de minister, en dan met een novelle komen, teneinde de bedoeling van de wetgever duidelijker onder woorden te brengen. Spr. vond het evenwel niet raadzaam, om de'aange-| bepaling on- :igd over te ne- waardoor ook I bij de publiekrech telijke lichamen in verband met de mo- lestverzekeringen eenzelfde vertraging zou optreden als nu het geval blijkt te zijn bij de particuliere oorlogsschade. Het feit dat er een proces Is aangebonden mag Een ernstiger bezwaar werd geuit tegel molestverzeke Tweede vooral tijd te winnën en de bey met con cessies op détailpunten aan de praat te houden Er wordt echter weinig profeten- wijsheid vereist om het einde van dezg ontwikkeling te voorzien. Zolang de knoop niet is doorgehakt, zal hier onrust en on tevredenheid blijveh heersen. De knoop, of beter de (reeds zeer losse) banden, die de gebieden in Noord-Afrika nog met *het moederland verbinden. Het ia het fatum voor Europa en het blanke ras, dat achter lijke volkeren eerst tot ontwikkeling bracht om ze daarna de vruchten van hun wasdom en politieke rijpheid te zien plukken. Die politieke ontwikkeling wordt door Amerika en Rusland, elk op eigen wijae, aterk gestimuleerd. De communisten, age ren natuurlijk openlijk tegen de Franse „onderdrukkers". De Amerikanen steunen cje onafhankelijkheidsbeweging iets min- d>r publiek, doch zeker niet minder doel- ipatig en die twee grote tegenspelers op het schaakbord der internationale politiek spannen zo samen tegen Frankrijk. Er is geen twijfel aan," of Amerika ambieert hier de plaats, zo niet de rol van Frank- rijk. De ontwikkelde elementen der Noord- Afrikaanse volkeren begrijpen natuurlijk zeer goed, dat %ij hun nationale positie zonder* sfrun van buitenaf niet jfcuden kunnen handhaven. De Fransen hebben hun begrip bijgebracht voor de betekenis van technische kennis en van het geld. Ze redeneren nu: wanneer het om die twee zaken gaat, wel, dan verkiezen we de Amerikanen boyen de Fransen. De dolla}* la harder dan de franc on de Amerikaanse techniek ^taat in de wereld nog altijd aan de spits. De Yankees .zullen de laatsten zijn. om dat te ontkennen. Maar ook op politiek gebied spelen de Amerikanen een nauwelijks verhuld spel tegen Frankrijk. De vermaarde Abd el Krim, de legen darische rebel, een der felste vijanden der Fransen, die twee jaar geleden nog juist aan hun greep te ontkomen wist, bestuurt ln Egypte thans de Arabische Liga. die niet aflaat de 25 millioen Franse onder daken in Noord-Afrika tot de heilige op stand op te wekken. Hij legt verband met de politiek van Truman diens beroemde „vierde punt" en zijn eigen streven, en Amerikaanse diplomaten, zoals Jefferson Caffery, voormalig gezant te Parijs en thans te Cairo, geven hem hun zegen. Niet lang geleden lanceerde Abd el Krim zo'n oproep zelfs vanaf de katheder der Amerikaafifee universiteit In Cairo en zijn redevderingen worden voorts door de Amerikaanse diensten regelmatig ver spreid. Frankrijk zltidus wel wat in de knel. Op nationaal planl met deze geduchte tegen spelers, lijkt er nauwelijks een weg Uit de Impasse. En f daarom schijfit het ons nauwelijks te\ boud gesproken, wanneer men veronderstelt, dat een belangrijke drijfveer van het veel besprokeh Schu- man-plan wel vooral in Noord-Afrika kaï^ worden gezocht. Mocht dit plan namelij^ slagen, dan zou Noord-Afrika, dat men een speciale plaats heefLvoor bestemd met zijn onbegrensde rijkdommen,sm niet voor Frankrijk/alleen, dan toch mogeHjk voor Europa rijn gered voor de wetgever allerminst een belem mering zijn die maatregelen te nemen, die een regelmatige voortgang van zaken kun nen bevorderen. De minister heeft des tijds in de Eerste Kamer tegenover prof. Molenaar terzake geen toezegging of be lofte gedaan, doch slechts een voornemen kenbaar gemaakt en dat voornemen is nu. met instemming van de hele regering, ge wijzigd. De minister is dan ook stellig niet bereid Om het gewraakte art. 18 van Samenwerking met Indonesië via orgaan van de V.N. Indonesië heeft voor de eerste maal volledig gelijkgerechtigde natie aan een vergadering, van de Verenigde Naties deel genomen, toen de conferentie voor tech nische hulpverièïïtlli bieden bijeenkwam. Toen moest worden beslhrtnover een voor stel van Joego-Slavië, om dAChinese com munistische regering tot dé cbpferentie uit te nodigen, stemde de heer Palar voor. Het voorstel werd met grote meerderheid \*?r- worpen. De Indonesische missie bij de V.N. (die bij de openingszitting bijna volledig aan wezig was) stelt groot belang in deze con ferentie, die voor landen als IndonesiëAdie technische hulpverlening voor de exploi tatie van natuurlijke rijkdommen uifstè- ken®dcunnen gebruiken, zeer vruchtdra- geniAan zijn. De conferentie beoogt voor de alnvangsperiode tot einde 1951 een fonds van ongeveer 20 miliioen dollar te vormen, waarin-de Verenigde Staten voor meer dan de helt zullen deelnemen. Nederland heeft bij monde van de Ne derlandse gedetineerde, prof. E. de Vries, aangekondigd, V|f! Kil bereid is de te] waarde van 400.000 dolli schikbaar te stellen en/~boveni middel van verschillende dienstverrichtin gen het werk van het op te richten bureau voor technische hulpverlening 1;e steunen. Indonesische kringen zjfen hierin een prac- tische mogelijkheid /tot samenwerking tussen Nederland en /Indonesië, daar veel van wat Nederland ip dit gebod aan te bieden heeft, door yadonesië benodigd wordt. deze wet. dat wijzigingen aanbrengt in de wet op de materiële oorlogsschaden, terug te nemen. Wat nu- het huidige ontwerp aan finan ciële consequenties meebrengt, zo be cijfert de minister, dat er ruim anderhalf miüard gulden mee gemoeid zullen zijn. Aan voorschotten en voorlopige regelin gen werd bereids 375 mllLloen gulden besteed. Totaal zijn er 40.000 schadegeval len, waarvan 25.000 van gemeenten en pro vincies. 5000 van waterschappen en 10 000 van gelijkgestelde lichamen, als daar zijn scholen, bibliotheken, zweminrichtingen enz. die aan bepaalde in de wet om schreven voorwaarden voldoen. Zouden zulke instellingen ten onrechte niet als gelijkgestelde lichamen worden aangemerkt, dan is er mogelijkheid van beroep, doch over beleidsvragen en vraag stukken van budgetaire en monetaire politiek kan geen beroep worden inge steld. Voor het herstel der oorlogsschade van de Spoorwegen is een apart wetsontwerp in verregaande staat van voorbereiding. De schade aan de verkeersbedrijven zal overigens, ih de particuliere sfeer althans, uniform worden geregeld. Bij de replieken gaven vooral de heren Gerbrandy (A.R.J en Hoogcarsspel (Comm.) het niet op te betogen, dat de wet op de materiële oorlogsschaden zo maar niet kan worden gewijzigd door een artikeltje in een heel andere wet. n.l. in deze wet op de wederopbouw van publiekrechte lijke lichamen. Anderzijds vond minister Liefticck, dat zulks heel goed mogelijk is Overigens verdeed de Kamer haat avond met het bespreken van de talrijke amen dementen. Een grote mensenmenigte dromde achter de kathedraal van Saigon samen om de bewegingen gade te slaan van een der twee „Hiller 360" helicopters, die dienst doen om gewonden te vervoeren. van ver verwijderde en moeilijk bereikbare posten. De Britse militaire rechtbank had op 25 Mei de jonge Britse soldaat Gordon Kenneth Linsell ter dood veroordeeld en dat bracht vele gemoederen in opschud ding, want Linsell was geen gewone moordenaar, hij had geschoten toen hij ln dienst was en op wacht stond bij een Brits hospitaal bij Mühlheim. Een Duitse politieman gaf geen gevolg aan Linsell's bevel om te stoppen, maar reed met zijn auto door. waarop de Brit hem doodschoot. Tot zijn verdediging voerde hij aan. dat hij volgens de orders in -dergelijke gevallen mak moest schie ten. De aanklager had aangevoerd, Linsell had deelgenomen aan de betrokken politieman en anderen ge houden drinkgelag en dat hij hem liter zonder reden had neergeknald. Thans wordt officieel bekendgemaakt, dat Linsell's straf zal worden verzacht Zijn verloofde in Engeland heeft ver klaard. dat zij op hem zal wachten, on geacht hoe lang hij in de gevangenis zal moeten blijven. Men kan bijna geen krant op- ■ii slaan of men vindt op een of andere manier gememoreerd als hadden w(j het niet voortdurend in de gedachte dat wij elkaar in ons kleine landje verdringen, dat w(j het dichtstbevolkte land ter wereld sljn. En dan te bedenken dat er nog ge bieden zt)n van een uitgestrektheid, welke men zich nauwelijks kan voorstellen, waar nog bijna geen mensen wonen, gebieden, die vrijwel nog geheel onontgonnen rijn Zo'n gebied is het bekken van de Am<<- zonerivier in Zuid-Amerika. Tweemaal reeds heeft men een poging gedaan deze wildernis te veroveren voor de bescha ving. De eerste maai geschiedde dit tussen 1900 en 1912 ten tijde van de gummi hausse. waaraan echter een eind kwam. toen de natuurcaoutchouc uit Brazilië op de wereldmarkt werd verdrongen door de caoutchouc, welke op de Aziatische plan tages was gekweekt. Ook de hoogconjunc tuur uit het begin van de tweede wereld oorlog, toen Azië geen rubber meer lever de. is slechts van korte duur geweest. Maar ze heeft toch een goed gevolg ge had doordat de Verenigde Staten een ge zondheidsdienst instelden, teneinde het arbeidsvermogen van de seringueros. de rubberverzamelaars uit het oerwoud, zo groot mogelijk te maken. Het merkwaardig resultaat, dat hier mede werd verkregen, heeft er mede toe bijgedragen, dat een plan is opgesteld om een onmetelijk*, gevaarlijke wildernis te veranderen in een gezond gebied, waar men behoorlijk zal kunnen wonen. Trek naar het Westen Het Amazonegebied is bijna zo groot als de Verenigde Staten, en omvat half Bra zilië, strekt zich verder uit ln Bolivië, Peru. Ecuador. Columbië en Venezuela. Het bestaat slechts voor een deel uit oer woud; men vindt er ook hooggelegen da len waar een gematigde temperi*uur heerst, uitgestrekte grasvelden, afgewis seld door ondoordringbare wouden en gloeiend hete streken. De zuidelijke pro vincies zijn rijk aan ertsen, maar de ar beidskrachten ontbreken om ze te delven Er wonen hier weinig inboorlingen en er zijn i.og minder pioniers. In het gebied van de Rio Branco bij yoorbeeld, dat een vierde millioen vierkante kilometer be slaat, leven slechts 15.000 mensen. Volgens de jongste plannen zal dit binnen afzien bare tijd anders worden. Er zullen echter heel wat moeilijkheden moetèn worden overwonnen alvorens de rijkdommen van hei gebied van de Ama zone dienstbaar gemaakt kunnen worden In de eorste plaats doet zich het probleem van de gezondheid voor. Volgens de heer sende opvatting maken klimaat en tro pische ziekten het verblijf voor mensen, afkomstig uit gematigde luchtstreken, in deze streek onmogelük Behalve de rivieren zijn er gen ver- bi ndingswegen, een moeilijkheid, waarin vliegtuigen kunnen voorzien. Maar ook de Indiaanse bevolking, van wie sommige stammen de blanken vijandig'gezind zijn, levert moeilijkheden op Desniettemin voelen tal van Bra/iliaance en andere kringen er veel voor een poging te vyagen om een uitgestrekt gebied voor de besdia- ving te winnen: autoriteiten, particuliere ondernemingen en ook internationale or ganisaties hebben tetzelfde doel voor ogen De Braziliaanse regering heeft een uitgebreid vestigingsprogramma opgesteld en in P o de Janeiro ziet men weral aan plakbiljetten met de oproep: Trek naar Bét Westen, jonveman En verscheidene avon. tuurlijke jonge kustbewoners volgen die raad op Élke week landen 28 vliegtuigen in Anapolis. 1600 km. ten Noordwesten va» Rio de Janeiro. Hier arriveren jaarlijks I 50.000 Braziliaanse pioniers op weg naar 1 nederzettingen, die reeds een zekere bloei hebben bereikt, al kwamen ze tien jaar geleden nog niet op de landkaart voor. Met het vestigingsplan gaat het pro gram voor de economische ontwikkeling van het Amazone-bekken hand aan harH De eerstvolgende jaren zullen drie procent van de opbrengst der Rijksbelastingen en eveneens drie procent van de belasting opbrengst in de Amazone-provincies wor den gebruikt voor de ontginning van het Amazonebekken. Verantwoordelijk voor het vestigingsprogramma is het Centraal Braziliaans Instituut, dat wordt in 6tand gehouden met behulp van particuliere middelen en regeringssteun De diagonaal Gedurende de Havententoonstelling ..Rotterdam Ahoy" zullen enkele der grootste kostbaarheden uit het bezit van het Kunstmuseum te Bazel, die betrekking hebben op de figuur van Erasmus. in Boymans tentoongesteld worden. Het be treft hier in de eerste plaats twee werken van de hand van Hans Holbein de Jonge, die zowel door hun aesthetische waarde als door hun verband met Erasmus docu menten zijn van de allergrootste beteke nis, niet alleen voor de stad waar Erasmus zich zozeer heeft thuisgevoeld en waar hij is overleden, .maar evenzeer voor zijn .geboorteplaats. De bijzonder hartelijke /betrekkingen tussen Bazel en Rotterdam EEN VEERTIENJARIG JONGETJE ligt te bed. al weken en weken lang ligt hij daar in een van de Ne»» Yorkse hos pitalen. De radio staat aan. Als een nieuwe uitzending wordt aangekondigd, luistert hij gretig. Daar hoort hij «en stem. een gedicht van Tennyson reciterend. O, wonder! Het is zijn eigen stem. Zelf heeft hij dit gedicht zó gelezen.' het is toen opgenomen op een gramofoonplaat en wordt nu per radio uitgezonden. Het is de eerste maal. dat de jongen zijn eigen geluid hoort. Daar is een andere jongen, een vijftien jarige, in een ander hospitaal. Hij droomt er van schrijver te worden, een goed baantje voor hem. ^ant hij zal zich nim mer anders kunnen voortbewegen dan in een invalidenwagen. Hij krijgt allerlei lessen in het ziekenhuis en deze worden aangevuld met radiolessen. Ook hij hoort op een dag zijn eigen stem door de radio een gedicht opzeggen, waarna hij verrukt «j verklaart, dat die radiolessen hem in hot ^ervolg tieMnaal zoveel zullen interes seren als voordien. Daar is een 27yjarige getrouwde vrouw. Sedert maanden ligt zij te bed en ver moedelijk zal zij nog lange tijd aan haar legerstede zijn gebonden als invalide. Zij stemt haar radio af op de New Yorkse Middelbare School. Zij heeft geen middel bare school kunnen aflopen, maar nu zij invalide Is. worden haar dagen verlicht doordat zij er zich toe heeft gezet via Van een muur van Clarence House af, bewonderde prins Charles van Edinburgh de schitterende kleurrijke parade „Trouping the Colour", die ter gelegenheid van zijn grootvaders verjaardag in Londen werd gehouden. Vijftienhonderd man van de Schotse Garde, de Goldstrearp, de grenadiers, de Garde van Wales en de Ierse Garde trokken op de muziek van hun verenigde band in ceremonieel tenue met de warme beren mutsen op, voohbij de Koning, de radio de haar ontbrekende kennis aan te vullen. Het ond%wijs via de radio begint ln New York een gevestigde instelling te worden, waarvan duizenden en duizen den, die op geen andere wijze, schoolse kennis kunnen verzamelen, profiteren. De organisatoren van dit onderwijs erkennen dat de radio nooit of te nimmer een er varen onderwijzer zal kunnen vervangen, maar onderwijs per radio is een aanvul ling op het onderricht in de klas, terwijl het voor zieke kinderen, die niet naar school kynnen gaan. een zeer bijzondere betekenis is. In 1949 werd de „Middelbare School in de Aether" gesticht en de leerlingen, wier ouders geen toestel konden bekostigen, kregen een ontvanger dank zij de steun van het ministerie van onderwijs. Op het ogenblik wachten talloze zieke en invalide kinderen en ook sommige volwassenen elke dag gretig oj) hun les. welke wordt gegeven in een studioklas, die ze niet kunnen zien. Men houdt speciaal rekening met de behoeften van jeugdige zieken en invaliden; er is nog geen programma voor volwassenen, maar zoals gezegd, niets be let hun op hun bed met jeugdige lotge noten ter school te gaan. De twee directeuren van deze radio- school, bijgestaan door z«ven assistenten, zenden dagelijks vijf lessen van elk een kwartier uit in de vakken: Engels, Ame rikaanse geschiedenis, algemene geschie denis en algemene ontwikkeling. Teneinde de leerlingen Ban gevoel van kameraad-A schap met hurf medeleerlingen te geven\ en een gevoel van saamhorigheid, trachten de lergron zoveel mogelijk te doen, als gaven ze les in* een gewon* klas. Elke /radioleerling bezit een schoolboek, dat dient ter aanvulling van de radioles en elke week ontvangen ze enige pagina's met lessen, wejke ze moeten voorberei den. Bovendien krijgen ze wekelijks be zoek van een onderwijzer, dje het huis werk. dat de leerlingen hebben fbemaakt. nakijkt en die hen helpt de/volgende radioles voor te bereiden. De ongeziene klas F EN TOE krijgen deze leerlingen een 1 interview te horen met mensen, die in leidende functie hebben ln het open- en. lezingen van mensen, die over beroepskeuze of die iets revalidatiecentra en, als de l goed genoeg gevoelen, se ar toe ook een bezoek aanjde studio, vanwaar de lessen litggzonden. Voorts verschijnt er hun ziekenvertrek de man lOfoonplaat. waarop een ge- opzeggen, wprdt vastgelegd, in later voor alle medeleer- jen afgedraaid. Vele kinderen, die aldus les krijgen, gaan geregeld „over" naar een hogere klas van hun school en. alweer als hun gezondheid het toelaat, maken ze de plechtige bijeenkomst mee, welke in Amerikaanse scholen ter gelegenheid van Saduation", de uitreiking van het eind- loma wordt gehouden. Anders komt de klasse-onderwijzer het bewijs van het met goed gevolg doorlopen hebben van de school, bi^ -hen thuisbrengen. De bedoeling is het onderwijs via de radio uit te breiden. Het ideaal is kin deren, die stan huis en bed gebonden zijn. hebben de regering der stad Bazel be wogen. bij wijze van hoge uitzondering, dit bruikleen toe te staan. Zo zal de stad Rotterdam het voorrecht hebben gedurende enkele maanden het beroemde exemplaar te herbergen van Erasmus' „Lof der Zotheid", voorzien van de eigenhandige illustraties van de jonge Holbein. Het is een exemplaar, dat toebehoord heeft aan de schoolmeester Myconius (Oswald Geisshiisler), die later in de reformatie een belangrijke rol heeft gespeeld. De illustraties moeten zijn ont staan tijdens voordrachten van Myconius over de satire van Erasmus. Maar ze zullen zeer zeker ni«£; alle in /het schoollokaal van Myconius zijn gemaakt Myconius moet zijn kostbare ex/mplaar aan Eras mus hebben getoondf impners, bij het tekeningetje, dat Erajfrnus voorstelt, heeft hij de notitie geschreven hoe de grote ge leerde zou hebben/uitgeroepen, dat hij. indien hij er nog zfi uitza, zeker nog een vrouw zou zoeken. Hierop moet Holbein» nog een illustratie hebben toegevoegd van Erasmus. die, omkijkend naaf een jonge vrouw, in de mind met eieren van een koopvrouw trapt. Voor Holbeins kunst betekent dit jeugdwerk het uitgangspunt van een evolutie, die een hoogtepunt be reikt in d« houtsnee-illustraties van zijn „Dodendans". De ca 80 randfiiustraties voor de „Lof der Zotheid" behoren tot de vroegste wer Een van de voornaamste punten van zijn program is de uitbreiding van het lucht verkeer o a. van de verbinding, welke men in Brazilië „de grote diagonaal" noemt, en waaraan een bijna fantastisch 'denk- beeld ten grondslag ligt.. De kortste ver binding van de Verenigde Staten naar Rio voert over 4.000 km. wildernis aan de oevers van de Amazone. De diagonaal' moet bedoelde wildernis de zegeningen vsn de beschaving brengen: vliegvelden, mij? nen, fabrieken en een gestadig toenemend aantal stadje*. De ziekten worden op verschillende wij zen bestreden. Zo worden in Rio elk Jaar honderd verpleegsters opgeleid om al# ..reizende zusters", vlsltadores. de ver schillende nederzettingen langs te gaan. Sedert 1942 heeft men 27 gezondheids centra in het leven geroepen, in zes stadjes waterleiding aangelegd en ln een groot aantal gemeenten is de malariamug uftge- roefd. De Verejiigde Staten spelen bö dit alles een voorname rol. daar z(j de teah- nlsche hulpmiddelen leveren. De landbouwkundige problemen ressor teren onder een andere instelling, de Insti- tuto Agronomico df Norte, waaraan o.a, het onderhoud van de grote gunimiplan- tages. welke de autofabriek Ford heeft aangelegd, is te danken. Toen deze plan tage bankroet ging. doordat zo door een bladziekte was aangetast, kocht de Brazi liaanse regering ze en de landbouwdes kundige dr Camargo kreeg opdracht te trachten ze te redden. Tegenwoordig ge dijen in Belterra weer 2.250.000 rubber bomen en Fordlandia is een proefboerderij voor alles, van hard hout en cacaobonen tot jute en groenten toe worden er ver bouwd. Keizer van Amazone Nauwelijks van minder betekent* dan de I plannen der regering zijn die van parti culiere ondernemers. De voornaamste is - wel de Araajo-onderneming aan het hoofd ÏH dOTr"»1!*!" te B»*«1 vervaardigd. waarvan Araujo staat, dte ln Manéo, de In 1532. vlak voordat de kunstenear - en 1 „keizer van de Amazone" wordt genoemd. Hij is een bescheiden, werkzame man, die ditmaal, behoudens een kort verblijf te Bazel in October 1538. voorgoed naar Engeland ging, is het kleine portretje van Erasmus in cirkelvorm ontstaan, één der hoogtepunten van Holbeins portretkunst en zonder twijfel het meest ontroerende portret dat ons van de grote geleerde Is Overgeleverd. Tepslotte zal nog een hoogst merkwaar dig en vooral voor dg psychologie van Erasmus zeer belangwekkend documeW te zien zijn, n.l. een tot voor kort offbe- kerftie portret-tekening van Eraanyus door Hans Holbein de Oude. Op deze zilver stifttekening is Erasmus weergegeven als krijgsman. Vermoedelijk zal deze tckeni zijn ontstaan enige tijd voor het ovèi lijden van Hans Holbein dé Oude (1524, toen Erasmus, op een terugreis van Ri terdam naar Bazel, hem te Isènhi opzocht, waarheen de oude Holbein in lfl7 verhuisd was, en daar verscheen uitrusting, die hem moest beschi tegen de gevaren van het reizen iAYziji tijd. Deze drie kostbare en voor Rotte! wel buitengewoon waardevolle documen- van des ochtends zeven uur tot des avonds zes uur aan zijn schrijftafel zit. Hij is eigenaar van een kleine vloot van stoom schepen, een stuk oerwoud zo groot als Californië, en handelsagentschappen, die som* negen dagreizen vaö Manéos zijn gelegen. Bovendien bezit hij een paleis in Lissabon en een in Rio. In zekere zin heeft hij een staatje in de staat gevormd maar hij is njet slechts zakenman, hij ont. sluit ook onontgonnen gebieden. Hij voert machines in, bouwt nederzettingen, ves tigt fabrieken en gemeenten. Om zijn kud den aan de boven Rio Branco te verbete ren. liet hij onlange 29 Zeboestieren uit India komen. De eerzuchtigste onderneming in het Amazonegebied is een kind vkn de Ver enigde Naties; het zal echter nog wel enige tijd duren voor d* desbetreffende plan nen worden verwezenlijkt. Drie Jaar ge leden stelde een Braziliaans bioloog. Paulo Carnero. in een zitting van de UNESCO voor het Amazonegebied te maken tót\een groot proefstation om het ten, die nog nooit In ons land te zien zijn aanpassingsvermogen der mensen aan tro- 'eesXf zullen met ingang van 15 dezer% pjsche toestanden te bestuderen De lertjppart zaaltje bij de ingang van het - »--• Museum-Tentoongesteld zijn. Het ligt in de bedoenpg geregeld een andere blad- zijde van als „Lof der Zotheid" met de x ransjtekenyaÉen van Holbein te tonen, zodat'inèn tijdens het bruikleen alle be langrijke illustraties zal kunnen bewon- Groningse Raad'voor de Kunst De Groningse Raad voor de Kunst, die in de herfst zijn werkzaamheden aanving, heeft besloten 2f3 van het gemeentelijke subsidie (voor 1950 15.000) te gebruiken voor- de aesthetische vorming van de Jeugd (l.o. tot en met m.o. en v.h.o.) Er is ook contact opgenomen met de universiteit. Eén van de voornaamste taken van de Raad voor de Kunst is voorts, B. en W. advies te geven bij het verlenen van op drachten. Op zijn vooratel is reeds een opdracht verleend aan de oud-dirigent van het Groningse orkest. Kor Kuiler, voor het componeren van een Vioolconcert. via de radio klaar te maken voorin beroep, zodat ze op bed hun brood kunnen verdienen. De onderwijzers-huisbezoekers geven hun leerlingen, daarom óok lessen in stenografie eiwttöekhouden. terwijl de meisjes lös krijgen in naaien, haken, breien, borduren, speelgoed vervaardigen en andere vormen van handwerk en huls- vlijt. De aames. die hiervan de leiding hebben, werken samen met sociale werk sters om to trachten verschillende indus trieën voor het werk van die gehandicapte kinderen te interesseren Met succes! Tal van kinderen hebben na het einddiploma van de school te hebben behaald, baantjes gevonden, die ze op bed konden uit oefenen. Deze New Yorkse ..Middelbare schooi in de Aetnar" heeft belangstelling in heel Amerika gewekt en menigmaal komen onderwijskrachten van elders om studie te maken van het leerprogramma en de verdere organisatie. UNESCO en d|e landen, die daarvan deel uitmaken, stelden een voorlopig bedrag beschikbaar, tfu werken er re#d« aard rijkskundigen. geologen, botanjei. zoölogen anthropnlOgen. landbouw- en voedseldes- kundjgen tezamen. Ze wei'en. dat de In- diarten het Amazonebexken bewoonbaar hetóen bevonden en ze willen trachten vast te stellen hoe het ook voor andere mensen bewoonbaar gemaakt kan wordën. Zeg het met geschenken De laatste moeilijkheid, de hardnekkige tegenstand van enkele Indianenstammen tracht Brazilië op een originele wijze te* overwinnen. Voorop staat, dat geen ge weld mag worden gebruikt en dat niemand mag worden gedood. Om te beginnen heeft een piloot boven de Grote Diagonaal en in de gebieden van de meest* vijandige Indianenstam, de Qhavantes. hoofddoeken, scharen, epeelgoed en levensmiddelen uit geworpen ipij moest echter aanzien höe de pakketten onmiddellijk met z.g. Bor- doena's, een driehoekig wapen, werden vernietigd In andere dorpen evenwel werden de geschenken aanvaard De vij andige gezindhMd begint echter ook bij de Chavantes af te nemen Nedert ze hebben bemerkt, dat hun schoten niet met ge weervuur worden beanMMord Hoewel de Indifthen de blankeifl^Bérdaad niet vriendelijk zijn gezind, neipen enkelen toch ai tAee bij het aanleggen '"tri een vliegveld Het gebie^ van de Amazone is de moeite waard Er Is een grote toekomst voof weg gelegd. De tropische stromen zullen kracht kunnen leveren voor fabrieken, het vee zal in de toekomst In groene weiden gra zen en chroom, mangaan, kwlkzilve». wolfram, hauxlt en onderschatten uit de bodem zullen kunnen voorzien ln de me- taalhonger van alle votken der aarde. Envoor vele. vele mensen ml er een plaats zijn om te wonen wanneer de om standigheden er wat gunstiger zijn go- worden. SDAG 14 JUNI 1950. EERSTE BEAD - PAGINA' 3 W HET RUIGE ^ERGLAND lussen Tasiltmutaja en Geroet ligt een weg met veel bochten. Het id een mooi plekje van de aarde, vooral 's ochtends als bleek de zon opkomt, die dan nog alleen licht geeft en fonkelingen aan het natte groen, geen hitte. De nevels van de nacht liggen dan in vlokkige sligrten om de bergen. Vrouwen dalen geluidloos bruine glibberpaadjes af om ijskoud water te halen, dat langs een bapiboe-gootje van de rotsen stroomt. Dit was het begin van elke' dag voor de posten van 2-3-2 R.I., die daar waren omwille van de weg. De smalle asfaltweg, die in vroeger dagen een genot was voor toeristen en later een nest werd voor sniper*wespen. Ook déze morgeit zal daar weer tintelen van beloften voor de dag. Koel water zal uit de vele gootjes ruisen en langs de hellingen naar de sawahs beneden, toaar de tam vroeg zijn werk begonnen is, maar de mannen van 2-3-2 zullen het met zien. Vier van deze compagnie sneuvelden, velen werden afgekeurd en de 68 man. die tot het bittere einde overbleven, kwamen half Januari van dit jaar met de Waterman terug. Enkele stukken van de Amsterdamse Prinsengracht zijn onherbergzaam-lelijk, boomloos of met een enkele, treurende tors zonder bladeren. Bij zo'n boom staat ergens een wrak woonhuis, bekneld tus sen pakhuizen. De trap naar boven is groezelig en smal als een mijnschacht en in kleine kamers wonen hier veel men- jen. Naar dit huis is soldaat Rienus van Ingen teruggekeerd, na ruim drie jaar Tasikmalaja en Garoet. Ik trof hem s avonds in een klein voorkamertje aan, met zijn moeder, die erg gelukkig is hem weer gezond en wel thuis te hebben. Rie nus zat aan tafel, zei niet veel en deed niets, hij was moe. Iedere avond als hij thuiskomt is hij vuil en doodmoe, want i zijn werkt in de gieterij van de Hembrug- rieken lis zwaar enk sterk is hij niet. Indië Hadden ze hem daarom hospik aakt en het eenvoudige, zorgvuldige werk vary verbandjes leggen en spuitjes geven hafl hij met liefde gedaan. Het was lijn eersite „vak", want in Nederland was hij ongeschoold arbèider geweest op een a-h d/aoriek. Zeker, hij was hier graag verpleger ge bleven, raaar daar moet je te veel voor leren. Wel had hij herscholing aange vraagd voor electro-monteur, daar heb je geen Mulo voor nodif maar hij was af- getest en ze hadden hem niet verteld waarony De Rijkswerkplaats zal wel vol •zijn geweest. Bij „Fokker" konden ze hem niet gébruiken en toen hij bij de tram liciteerde. bleek dat hij 1 cm te* kort conducteur te worden. „Kon je niet inWdië blijven?" O ja, dat was hij eerst vast van plan geweest. Hij zou tuin- employé worden op de thee-onderneming waar ze gelegen hebben. Als hij vertelt over de theetuinen in de bergen en het iwembad met koel en doorzichtig water, leett hij wat op. ,',Maar het ging niet door, te onveilig." „Hij begint toch alweer te wennen," vertelt zijn moeder, „de eerste dag was het net, alsof hij er hopmaal niet bij was. We hadden veel^ffensen, maar hij ging in zijn eentje de straat op. Nu voeR hij zich weer best thuis hier." En ze haalt nog een koole thee, blij weer te kunnen moederen. Hij laat me wat donkere box- lotootjes zien. een auto in de modder, een stel kerels na een patrouille. Door het raam zie Ik de huizen aan de overkant van de gracht, oude huizen bij een hoge opgegaan, zij hebben zich een heel ander vak eigen gemaakt of hun belangstelling is in een heel andere richting geraakt. In vele gevallen»ia dit een dwaallicht, dat niet naar een behoorlijk bestaan leidt. Maar al te veel jongens denken, bijvoor beeld, doordat zij in het leger hebben le ren autorijden, nu een bestaan in het automobielvak te kunnen vinden, waar de kansen op het ogenblik voor wie geen prima vakman is wel zeer gering zijn. Maar er zijn er toch ook, die beter ge fundeerde toekomstplannen hebben ge maakt, al kunnen zij niet dédelijk de baan van hun keuze krijgen. In dat geval moe ten ook zij kiezen tussen herplaatsing bij hun vroegere werkgever óf verlies van aanspraak op de voor nog niet werkende damobilisanten bepaalde overbruggings uitkering. Wel blijft het arbeidsbureau met voortvarendheid werken voor het verkrijgen van de door hen gewenste baan, maar intussen zitten zij met tegen zin weer op hun oude plaats. Wanneer men dus te Amersfoort no teert, dat 70*/» „sociaal gereed" is, zoals dat heet, dan klopt dat cijfer precies, maar het resultaat is geflatteerd. Verscheide- nen zijn lyei voorlopig geborgen, maar geenszins „gereed". Banketbakker in de gro^d Bewonderenswaardig is het aanpassings vermogen van sommigen. Dat ervoer ik bij mijn bezoek aan de gewezen soldaat eerste ^lasse Reienga in -Amsterdam. Met zijn jonge vrouw woont hij ergens in de Govert Flinckstraat, waar elke verdie ping nog weer eerjp venleeld ls ln voor- en achter-woningen. In Thdië had hij een „machtig mooi" kantoortje, want hij zat bij de Veldpost in Garoet. nadat hij bij 2-3-2-R.I. „shock" had opgelopen. Aan de foto's te oordelen, die hij me laat zien, zat hij daar inderdaad prachtig in een soort villa, veel zon en groen, en gezellig, nuttig werk. Vroeger was hij banketbak ker, maar als hij nu naar zijn oude baas zou teruggaan, kwam hij er niet met zijn loon. dertig gulden per week. waar nog zes gulden afmoet, voor de kost die hij daar moet nemen. Ten slotte moet hij nu .ook voor zijn vrouw zorgen; die heeft, f toen hij in Indië zat, altijd uitstekend voor hem gezorgd. Ik moest maar eens kijken naar hun meubeltjes. „Toen ik weg ging, hadden we zowat niets." Hij heeft ginds zuinig geleefd *n steeds geld naar huis gedelegeerd. Het resultaat staat in hun huiskamer en hij is er trots op. Na drie van deze jaren terug in de sleur. brug. Als ik opstap, brengt hij me tot de trap. .peneden speelt de radio van.de bu ren. „Af en toe is het. alsof heel het huis Op je valt", zegt hij zachtjes. Een kleine 100.000 militairen zijn uit In donesië teruggekeerd. Samerv met Rienus van Ingen bracht alleen de Waterman er al 1477. Wat heeft deze groep, geschift door de grillige selectie van ziekten, ad- ties en snipers sindsdien in de burger maatschappij bereikt? In het demobili- latiekamp te Amersfoort heeft men het antwoord op deze vraag, in cijfers. Na, twee maanden hadden er zeventig vpn de onderd al werk, acht procent zal her- chpold worden, vier op de honderd ble ven in militaire dienst, de anderen ont vangen wachtgeld of een studietoelage of tij hebben een crediet gekregen voor het opzetten van een eigen bedrijf. Per schip lopen de resultaten in percenten maar «fr weinig uiteen, deze cijfers geven dus tegelijk een globaal beeM van het geheel Winneer men weet, dat van de ooriogs- Vn] willigere die eerder terugkwamen, toen de arbeidsmarkt veel ruimer waa, oooreen genomen twee maanden na aan komst slecht* 40'/» werk had. dan vallen «ze cijfers mee. Komt dit. omdat er on- ,M ..mannen van het eerste uur" meer «vontuurltJke geesten waren, die zich niet tcaskkeliJk lieten inpassen? Maar Meestaf komen deze latere de- •obiliunten sneller weer aan het werk. doordat si) vóór hun opkomst in mlli- Ww dienst al een werkgever hadden en Ju« kunnen gebruikmaken van hun recht "t herplaatsing, terwijl degenen die kort de bevrijding vertrokken, dikwijls al {W*n lang geen regelmatig werk meer "dden gedaan. Geflatteerde resultaten En hiermee komen wij dan meteen op jon teer punt in de arbeidsbemiddeling, «t herplaatsingsrecht. Er Is veel te doen "«est ov«r enkele werkgevers, die wei- vr«n een teruggekeerde veteraan weer 4iJ? t te nemen. Dit wekte verontwaar- en terecht. Ia de .werkgever wer- «lijk niet in 'staat iemand terug te ne- ®on, dan wordt hij *«n die plicht ont ken, maar zó lag het geval bij deze "roordeelde werkgevers blijkbaar niet. «u hadden deze demobilisanten gewoon- **t niet meer nodig en voelddn er niets ™or, hun genadebrood te gev%n of een »®Mr voor hen te ontslaan. Maar een kAn', ^e na »Jaren tropendienat terug- v°elt daar al evenmin wat voor. dii» het bese' hebben, zijn geld te ver- «nen en dat nljet ten koste van een best®an. Daar k«mt nog bij. dat dtmige militairen inmiddels een licht is «art» fcust tijdens een patrouille. Frans Kankerinstituut heeft Nu zijn er voor een demobilisaat, die iets anders wil worden dan vroeger, wel middelen geschapen, maar als je getrouwd bent is dat zo gemakkelijk niet. Veel jon gens gaan naar Ede, waar door een psy chotechnische keuring wordt vastgesteld of zij geschikt zijn voor de loopbaan, die ze wensen. Zfe krijgen vrij reizen, twee interessante da8en in een zeer modern testcentrum en, als zij geschikt blijken voor eon bepaald vak, alle mogelijke hulp om op de juiste plaats te komen. In af wachting daarvan gaan zij zo nodig naar hun oude werkgever. Maar stel dat hij geschikt was ver klaard voor een opleiding voor gediplo meerd banketbakker Tot Februari 1951 zou hij aanspraak fop overbruggingsgeld hebben gehad. 25 d 30 gulden per week. maar de vakcursus zou tot Juni 1951 lopen. Er zat weinig anders Ofe dan het eerste baantje aannemen, dat Pr te krij gen was. De banketbakker is grond werker geworden bij de gemeente. „Het is wel iets anders, dan wat ik- me had voorgesteld, maar als ik later een vaste aanstelling krijg, kan ik misschien gas fitter worden, dan heb Vc ook een vak". Trots op zijn spaarzame vrouwtje en tevreden met een troostprijs heeft hij z'n schouders er weer onder gezet en werkt aan zijn bestaan. Er zijn wel van die ge lukkigen, die bok in'déze loterij met een hoofdprijs gaan strijken. Zoals die1* luite nant-oorlogsvrijwilliger, die Jn Indië be langrijk werk heeft gedaan en hier» zo maar niet het eerste 't beste baantje wil de aannemen. Een half jaar lang kreeg hij een ruime overbruggingsuitkecing op basis van zijn officiersbezoldiging, toen vond hij een baan die ƒ5000 per jaar op- Krengt, niet kwaad voor. een vrijgezel! Een jonge reserve-luitenant vertelde in het demobilisantenkamp glunderend; dat hij een studietoelage heeft gekregen. Deze zomer ontvangt hij de querbruggingsuit- kering en in het najaar gaat hij jiaar de universiteit. De meestee moeten met minder tevre den zijn en werkelijk, zij stellen ook geen uitzonderlijke eisen Korporaal Hendriks in Den Haag. óók van 2-3-2. verzekerde m« dat de Sociale Dienst zó (duimpje) voor hem had gezorgd. Hij was pas vier weken thuis toen hij eens ging praten en vier dagen daarop kreeg hij al vier adres- -son van werkgevers. Er was niets bij wat hem helemaal lag, dus hij terug npar 1 de Sociale Dienst. Hij kreeg een vijfde'' adres en het was raak, nu heeft hij een kantoorbaan. „En toch, als de toestand normaal was in Indonesië, ik was mor gen al we*r op de boot." i Baan zonder houvast Korporaal Van Ginkel uit Amersfoort was bij zijn zuster in Rotterdam gaan lo geren. want het werkloos thuiszitten ver veelde hem al. In het demobilisantenkamp had hij een Brochure gekregen over „een baantje met houvast". Daar stond in, hoe je beroeps-onderofficier kunt worden. Je moet dan voor vier of zes jaar tekenen als reservist en als je dan geschikt bent en er is plaajts voor je, ga je over tot het beroepspersoneel. Maar als er geen plaats is, vlieg je er na al die jaren weer uit. O ja, je krijgt dan wel hulp otti weer aan het werk te komen of een aardige uit kering i» geld, maar je loopt toch feitelijk het risico,'om dan weer net zover te zijn ais nu; en hij wil vèst werk. Of hjj weer terug zou willen? Hij moet, er niet te veel aan denken. De thee onderneming lag op een hoogte van 1100 meter, op de Tjikoerai, het was er onver*, getelijk mooi. Hij correspondeert nog steeds met personeel van de onderne- mingswacht; het is er nu levensgevaarlijk. Ik, sprak veel mensen vari 2-3-2 R.I. en nog meer van andere onderdelen en bijna iedereen was het daar over eens, het wfrnt Jliier wel, maar als het er veilig was. dan: terug, en gauw ook. Van de candidaten vooip 'herscholing moesten er nogal wat worden teleurgesteld en 'sommigen wèG den zich een beetje bedrogen, zoals vaK Ingen. Toch kan het niet anders, de over- hafste demobilisatie maakt een zeer stren ge selectie voor de Rijkswerkplaatsen no dig Het is nu eenmaal ondoenlijk om plotseling nog een stel werkplaatsen, met alles wat daaraan vast zit, uit de grond te stampen en dat voor de duur van hoog stens twee jaar. Het is zelfs een open vraag, waar men de nodige werkmeesters vandaan zou moeten halen. De teruggekeerde veteranen hebben een nWfeilijk begin in het vaderland, ondanks de, prachtige hulpCvan vele ambtenaren. De\mensen. die uit'Indonesië terugkeren, hebben veel aanpassingsvermogen, maar zij Hebben het hard nodig ook. pEORGES BIZET was een genie en als zodanig was hij ook door zijn ouders voorbestemd. Hij werd geboren in 1838 te darijs en ontving de namen Alexandre Reeds jong voelde Bizet zich aangetrok- kerf tot de opera. „Voor de religieuze mu ziek deug ik niet", schreef hij zelf Qfote verering heeft hij gekoesterd voor Fro- x.aaija dl uiiiviiifi uc mbuh.ii - - Oésar Léopold. Deze prachtige reeks van I 'mental Halévy, de componist van de opera 1- uil -I-u T.a .Tnlwe" in f*i fio PPrst* helft Van voornamen kreeg Georges, zoals hij zich later liet noemen, met eëp bepaalde be doeling. Het was steeds zijn vaders wens geweest een zoon te krijgen, die uitblonk in de muziek, waar hij ielf zo in opging, maar welke schone kunst h«m slechts^het lot had toebedeeld van een eenvoudig zangleraar. Zijn tante was een uitstekend pianiste, terwijl zijn moeder ook uit een muzikaal geslacht stamde. Geen wontfer. dat alle aandacht werd besteed aan de muzikale opvoeding van de kleine Georges. Op 4-jarige leeftijd werd hij al achter d* piano gezet. Inder daad voldeed hij aan de hoogste verwach tingen van zijd ouders, die hem met grote zorg hebben omringd. Georges was dan ook zeer aan hen gehecht. Vooral zijn va der heeft een grote rol" in zijn leven ge speeld. Steeds was het een grief voor hem, dat zijn vader in zijn onderhoud moest voorzien met zanglessen en Georges heeft het als een van zijn opdrachten geniën hem daarvan te verlossen. HIJ ls daarin niet geslaagd, daarvqor stierf hij helaas t« jong. Op 9-jarlge leèftQd ging de latere schep per van Carmen naar het conservatorium en twee jaar later kon hij er nog maar weinig leren. Elf Jaar telde Georges toen hiJHeed* met de „Prix de Rome" werd ver%rd. Geen prijs werd et in die jarenf toegekend in of buiten het conservatorium of Georges ging ermee naar huis. Zijn medeleerlingen zullen dan ook een zucht van verlichting geslaakt hebben to«n hij op 20-jarige leeftijd naar het land van belofte» voor alle kunstenaar» vertrok, na dat hij zojuist de Prix demome had ver overd met zijn „Clovis et Clotilde". Hij i was toen reeds een der grootste pianisten van zijn tijd. Als zodanig ls hij niet be kend geworden, waarschijnlijk .omdat hij niet graag optrad als solist. Berlioz heeft zijn spel zeer geprezen en' qpfc Franjt Liszt behoorde tot rijn bewonderaars. Maar Bi- zet componeerdè liever. Figuur als Mozart "PEN ONGELOOFLIJKE werkkracht maakte zieh van hem meester. Een ontelbaar aantal composities vliedde «r van Rome naar Parijs. De muziek, die hij Ui Italië hoorde bekoorde hem echter niet* „De "slechte smaak vergiftigt dit land scm-eef hij naar huls. Grote bewondering had hij voor werken Van Mozart en Ros sini, 'die naar zijn mening ln het vergeet boek raakten. Vooral vdor Mozarts oeuvre» had Blzet een jAw voorliefde en er ls ook merkwaara!J|W>vereenstemming te vinden ln de levensloop van beide kunste naars. Beidep waren ontzaglijke werkers, die door hun tffd niet begrepen werden. Zowel Mozart en Blzet waren nuchtere mensen buiten hun mt£lek en beide kun*- stenaara begonnen reeds Jong de ladder der hopgate roem te beatljgen. Noch Mo zart, noch Bizet werden ooit de roem deel achtig, die voor hen Waa weggelegd. Te vroeg werden beiden uit dit leven weg gerukt, dat hun zoveel teleurstelling had bereid. „La Juive", die ih de eerste helft van de vorige eeuw een wereldsucces werd. Bizet kreeg lessen van Halévy en was ln diens huls een graag geziene gast Georges liefde beperkte zich echter niet tot de componist, want énkele Jaren later trouwde hij met <*"ens dochter, die hem in zijn korte leveh veel steun geboden heeft. Zes Jaren dfuurde slecjits hun iiju- welijksleven, dat gekarakteriseei'B wordt door de uitspraak vaó Bizets vrouw, na zijn dood: „Er is geen uur, geen minuut, uit ons 8-jarig huwelijk, die ik niet in datzelfde geluksgevoel rou willen qver- doen." en ook miskend GEORGES BIZET is de Üjdenaleg ge gaan van alle werkelijk grotahkunste- naars. Hij werd miskend, soms veracht door zijn tijdgenoten, kon soms nauwelijks zijn brood verdienen en na zijn heej&gaan brachtén zijn werken meer dan een mil liard op. Zijn voornaamste scheppingen, waren: „Les Pêcheurs de PerleF', „La jolie fille de Perth" en „Carnlen". Een symjahonie van hem „Souvenirs de Rome" heeft al evehmin dat succes beleeft wat BUet er van verwachtte. In 1870 schreef hij bij het uitbreken van de Frané-Duitse oorlog zijn ouverture ,,Patrie". De grote compo nist verafschuwde dat bloedbad. <3kan een vriend voorspelde hij -./„Deun. oorlog zal een half millioen mensenlevens kosten en Frankrijk zal alles vérliezenI" In die da gen schiep hij ook dë „Arléslenne" die dan spoedig gevolgd wo/dt door „Carmen". Deze beroemde opera ls geïnspireerd op een gedicht van Prosper Mirimée over een. liefdestragedie, die zich werkelijk heeft afgespeeld ln Sevi}lp,"lde bekende Spaanse stad. Morimée reisde \eel in Spanje en was juist weer in de "buurt van Sevilla, toen het drama- zich voltrok. Carmencita, een jonge arbeidster in een sigarettenfabriék had ipet een dolkstoot een einde gemaakt aan het leven van een dodr Maar zeer beminde pioador Lucas, die hit liefde niet meer beantwoordde. Na delnoord sloeg zij de hand aan zichzelf, maar rij w.erd slechts rfnrtlg gewond en herstejV vrij spoedig. Het verhaal deed de rond&'dat Carmencita werd veroordeeld -doch later weer is vrijgelaten. rech ters toonden in die dagen nog begrip voor wat ware liefde betekent! Doodgewerkt TYE DICHTER HEEFT de hlstorl* gero- ma'ntiseerd. Hij noemde Lucas: don, José." De aanslag liet hij plaata hebben voor de arena, waarin stierengevechten worden gehoudèn. Dat was een romanti scher plek dan het plein voor de aigaret- tenfabriek. Het libretto van de opera Is van Halévy en Henrl Meilhac. R-lzét schreef de muziek en verwachtfe veel van de opvoering, die wel een succes werd doch niet zo over weldigend als Bizet had gehoopt. Deze teleurstelling ondermijnde ztjn toch reeds zwakke geste]. Hij leed onophoudelijk aan BIJ HET UITSPREKEN van de naam Georges Btzet worden wij on middellijk geheel vervuld van zijn machtige muzielc, waaruit- een grote kracht spreekt. Telkens wanneer zijn grootste opera „Carmen" ziCh op ons gedachtenscherm aftekent is het, alsof er in ons iets ontstoken wordt van een zuidelijk tempera ment, dat ons geheel doorgëheit Deze grootste onder de Franse operacomponisten heeft ons toch wel veel geschonken, want zijn mu ziek wordt herkend uit duizend an dere-stukken en de leek in de we reld der klanken zal toch nog b# het hbren van zijn composities "kun nen uitroepen: „Dat is van Bizet!" keelaandoeningen Vermoedelijk heeft hij zich doodgewerkt. Hij stierf in de armen van zijn vrouw om middernacht van de derde Junf 1875, toen juist zijn 33sté op voering plaats had van zijn „Carmen". Toen hij stierf zei hij tegen een bloedver want: ^loe zal je dat mijn vader kunnen meédelln?" Georges dood maakte van rijn vader inderdaqyJ een gebroken man. Onmiddellijk na zijn sterven bego5i mqn zich zijn grootheid bewust te worden. Meer dan vierduizend mensen stonden aan zijn graf, onder hen bevonden zich Gounod, Camille Doucet en du Loclé? De kranten begonnen zijdv lof te zing«n en noefhden hem de „meestér" der Franse operamuziek Geen ander lot schijnt de ware ktlnste- naar beschoren te zijn dan tijdens het leven miskend en na de $ood beroemd te worden. Georges «Izet vorml go deze regel geen^ uitzondering. De eenvoudige mar- mer*p gedenksteen in zijn hulyin aougi- val. op korte afstand van Parijs, is een al te slmpelè hulde aan de man, die de Franse opera verhief tot een hoogte, die slecht* door d« Italiaans* wordt overtrof fen. t afdeling voor kleintjes rpOT VOOR KORT meende men alge- meen, dat kanker een ziekte was, welke uitsluitend mensen van min of meer gevorderde leeftijd aantastte. P%p de laat ste jaren is gebleken, dat kinderen even zeer als slachtoffer van de gevreesde kwaal vallen als volwassenen. Daar men de verschijnselen niet kende is menitonaal de doodsoorzaak van een kleine jongen of klein meisje toegeschreven aan een riekte der longen, van de ingewanden of iets der gelijks, terwijl inderdaad kanker het kind zo vroeg van deze aarde nam. In Amerika wordt kanker zelfs beschouwd als doods oorzaak no 1 bij kinderen. Ook in Frank rijk komen talloze gevallen van kinder kanker voor, zodat er in het Kankerinsti tuut te Villejuif zelfs een afzonderlijke afdeling voor kinderen ,is ingericht Daar ziet men in een zaal, waarvan dé muren beschilderd zijn met sprookjes- en dier figuren, als bevond men zich in een kin dertehuis, lange rijen kleine bedjes. Boven de lakens komen de snuitjes van heel jonge kinderen gluretb kindertjes, die óp de «kleuterschool thuis behoren en die soms zonnige, lachende gezichtjes heb ben, maar ook wel van pijn vertrokken snuitjes. Bovenop de deken houdt een pluche teddybeer de wacht en in hun armpjes houden de kleine meisjes een pop geklemd, hun trouwste gezelschap in de vele uren, dagen en weken op bed. In Frankrijk komt kanker bij kinderen tot nog toe wel niet zo veelvuldig voor als in Amerika, maar stellig zijn er toch enkele duizenden slachtoffertjes. Daar de ziekte eerst de laatste tijd is herkend bij de kleintjes verwachten de medici, dat het aantal de eerstvolgende maanden en jaren nog zal stijgen. Het kofnt er vooral op aan de ziekte snel te herkennen, zodat ze kan worden behandeld met alle kéhs op ge nezing. In Villejóif worden alle genees methoden geprobeerd en toegèpast Sedert anderhalf jaar wordt er dagelijks een spreekuur gehouden, speciaal voor de kleintjes en als uitvloeisel daarvan wor den tegenwoordig 200 k 300 kinderen ge regeld elke maand onderzocht. In geheel De technici werkzaam in ^e televislte- atudio's van de Columbia BroadffBstfng System te Nfew York. hebben gisteravond het werk neergelegd. De directie 'der C.B.S. deelt mede, dat <k staking geen Invloed heeft op de uitzraiding der tele- «sie-programma'6. Het werk der technici «ordt thans doofr de Inspecteur» van het bedrijf uitgevoerd. In. Hollywood zijn negentig technici van de televisie-studio's aan de Westkust «der Verenigde Staten een sympathie-staking Begonnen. Waardoor enige onderbreking in de uitzending der televisie-programma's optrad. I^en „Schuman"-plan voqr graanproducenten Bij de Franse nationale vergadering is een ontwerp-resólutie ingediend, met ver zoek tot 8poedbehandeling, waarbij aan 'de regering gevraagd wordt het initiatief te nemen tot het oprichten van een Euro pese organisatie voor de voornaamste landbouwmarkten. De indieners van het voorstel zijn de meninrg toegedaan, dat vóór het einde van de Marshallhulp een organisaNe van de l landbouwmarkten Volstrekt onontbeerlijk •is Volgens hen moet, in de allereerste plaats, een „Europees graanbureau? tot stand voorden gebracht, dat de producen ten allé waarborgen zou tnoeten bieden met betrekking tot een volledige afzet. Daarna zouden zuivelproducten, vlees, vetten, veevoeder en suiker aan de beurt komen. Jong op het dievenpad Twee jongens, 11 en 12 jaar oud en- af komstig uit, AmsterdarP-Noord, hebben op klaarlichte dag te Landsmeet ingebroken ln een woonschuit aan de Landsmeerder- dijk. Ze ontvreemden daar een horloge, een streng bloedkoralen en twee toneel kijkers? Ze f ogen er mee naar Amsterdam, waar ze het horloge, terf waarde van 80 te ,koop aanboden voor een kwartje. Een vrouw maakte de politie op dit feit attent De jongens werden meegenomen naar het fcjureau en legdqm een volledige bekentenis ar Achteraf blijRL .dat zij ongeveer 6 we- kén geleden reeds een bakfiets badder* ge stolen. De jongens zijn fcr beschikking van de Justiti* gesteld. Burgemeester Peigerde hulp van brandweer elders Voor dé tweede mAal dit jaar heeft een felle uitslaande brdnd gisteren fen der opslagloodsen, van de N V Nederlandse Rechnisch Bedrijf Elpewé aan de Mij- drechtse zijde vaq dg Amstel in de as gelegd. Tengevolge van het verbod van de burgemeester van Mijdrecht mocht de Uit- hoorase brandweer geen hulp verlenen (de plaats wan de brand ligt slechts ca. 200 meter van de kazerne). Het vuur had ruim twintig njinuten vrij spel voor de brand weer van Miiflreeht Ier plaatse was. Dank zij de gunstlgfe wind liep het hoofdgebouw der fabriek geen gevaar; de aohade i« aan zienlijk. 'TEVEN MILLIOEN BLINDEN telt He wer/ld op dit ogenblik. Het qsereq- deel vaifldeze beklagenswaardige mensen woont in indië, Azië en het Verre Oosten. In de meer ontwikkelde gebieden \yaar de gezondheidszorg hetzj) van overheids wege, dan wet door particulier Initiatief op een hoog nell staat, is het aantal blin den geriQg vergeleken bJJ de Oostelijke streken. In de meer ontwikkelde streken is blindheid dikwijls aangeboren of ver oorzaakt door ongelukken of qpectale elek- ten. daarentegen in de minder ontwikkelde landen een kwestie van vervulling, be smettelijke oogziekten en ook veen veel hoger percentage fan blind geborenen. Pas als er oveyal blindenscholen bestaan, zowel voor lager als hoger on4erwi|s en ook vooi- industrie en ambacht, kan een blinde opgevoed worden tot eeh vol waardig mens. Universeel schrift gewenst De Unesco heeft dit probleem vin blinde mensen ingêzientetf een grote conferentie bijeen geroepen, waar gedelegeerden uit alle landen aanwezig warén. Een y®n de belangrijkste punten van de bespreking was het blindenschrlft. In bijna alle landen wordt blindenschrlft gebruikt; het z.g. Brailleschrift, zo genoemd naar de ViltvlnMer Louis Braille, een hlinde onder wijzer te Pgrijs. Helaas zijn er talloze variëteiten op dit Brailleschrift ontstaan wat het vervaar digen van drultVrerken ftv Brailleschrift, toch al zo kostbaar, nog puurder maakt. Verschillende landen gebruiken wel vier, vijf Brailleschriften, waardoor het afzet gebied van de boéken en tijdschriften in Braille te klein wordt. De opzet van de conferentie was nu, te komen tot een universeel Brailleschrift voor alle talen ter wereld. Dat dit vele moeilijkheden oplevert is te begrijpen, als men alleen maar denkt aan de velschillende klanken ln de Europese talerf*om van de Ihdische en Aziatische talen'nog maar te zwijgen. Dit universeel Bcalllé*zou hef talen leren voor bjReden vee!gemakkelijk^|Pmaken, zodat z^wanneer/hun eigen taalgebied te klein is voor b.vj de* uitgave vin studie boeken <£i tijdschriften deze in een aftdere taal kunnen lezen. Brailleschrift,#dat uit puntjes bestaat, die in- karton gedrukt zijn, wordt doior het tasten met de vingers gelezen. Daatom moeten blinde kinderen .rok al vroeg „tastzin'' leren, dodr mltKfcjyvan tastbaar onderwijsmateriaal. Een volwassen blinde kan dan ook even vlüg lezen als een ziende. In de Engelse taal, xjie bijna een wereldtaal is, bestaan diverse tijdschriften voor blinden. Niet alleen, ontspannings lectuur maar pek vaktijdschriften op aller lei gebied- Dat blinde mensen ondanks hun lichaamsgebrek veel bereiken, bleek «op de"ze conferentie, die grotendeels tiestond uit blinden. Onder hen waren professoren, geleerden, officieren, kunstenaars enz. Brailleschrift, dat uiteraard door de verwerking van karton zeer «zwaar en omvangrijk ls, wordt door de posterijen van alle i?ij de Wereld Pogt-Unie aan gesloten landen tegen een extra laag ta rief 'verzonden, om de blinden zoveel mo gelijk tegfmoet te komen. V Sprookjespaleis in Delft Men hoopt op de tweede „Óude Kunst en Antiekbeurs" te Delft (15 Juni—7 Juli) o.m. verscheidene directeuren van binnen- en buitenlandse musea te ontvengen. De vorige werd in totaal door 20.000 personen btzocht èn men verwacht 4r nu meer. want er is in het buitenland een intensieve reclamecampagne gevöerd. De 35 inzen ders hebben de zalen van ^Het Prinsen hof' ln een sprookjespaleis omgetoverd. Frankrijk zullen binnenkort dergelijke consultatiebureaux worden opgericht. Ziekenhuis met speeltuin Aanvankelijk werden de jeugdige pa- üëntjfes ondergebracht in zalen in het Kankerinstituut, welke grensden aan die van volwassen patiëpten. zodat de kinde ren allicht in contact kwamen met zeer ernstige zieken. Kort geleden Js echter een afzonderlijk gebouw van twee verdiepin gen voor hen ingericht; dit staat midden in een tuin met speelplaats, waéf de jonge patiëntjes, die niet de gehele dag te bed behoeven te blijven, zich kunnen verma ken. Dit Kinderziekenhuis, uitsluitend voor kankerpatiëntjes, is enig ter wereld. Hun Amerikaanse lotgenootjes worden in gewone ziekenhuizen verpleegd, niaar deze zijn lang niet altijd voldoende toege rust om kanker te lijf te kunnen gaan In het Karïkerinstituut te Villejuif en de dé pendance voor kinderen beschikt men oyer de modernste middelen welke de kanker- bestrijders ten dienste staan. De jongste patiënt te Villejuif is twee maanden oud. De moeder van deze •baby ontdeme kort na zijn geboorte een Tverdacht rood plekje op een van zijn dijtjes. Aanvankelijk schonk zij er geen bijzondere aandacht aan, daar zij meende, dat het kind zich tegen de rand van zijn wiegje had gestoten. Binnen enkele dagen echter werd de rode plek zo groot als een ei. Haastig diet de moeder de huisdokter komen, die haar aanried zich tot een, spe cialist te wenden. Deze verwees haar naar het Kankerinstituut, waar de baby werd onderzocht. Het kindje bleek inderdaad aan kanker te lijden. Zijn wiegje werd in een speciaal vertrek geplaatst, waar de moe der nacht en dag bij de baby mdfcht blij ven. Voor het overige is het kind volko men normaal en het neemt geregeld toe in gewicht. Offerende plichisbetrachting Kanker word! bij kinderen op dezelfde wijze bestreden als bij volwassenen, n.l. door middel van x-stralen. Alleen het aan getaste deel van het lichaam wordt be straald, de rest van het lijfje wordt afge dekt met dikke loden platen. Gedurende de gehele tijd van de bestraling bevindt de patiënt zich alleen in de cel, waar de be straling wordt toegepastslechts ais het jzeer jeugdige kinderen betreft houdt een verpleegster heh gezelschapmet ge vaar voor haar eigen gezondheid en leven. Elke bestraling duuri, twintig minuten en de behandeling moef vier maanden duren wil een tmnor slinken. En dan is men nog niet zeken, van de overwinning. Toch heoben reeds meer dan vijftig kin deren het Kankerinstituut van Villejuif kunnert verlaten, zoal niet volkomen ge nezen dan toch voorlopig gered. Kanker bij zeer jonge kinderen is eigenlijk ge makkelijker te behandelen dan bij vol wassenen en de sterkte van de X-stralen. welke ze kunnen v*rdragqp ls betrekkelijk groter. De tegenwoordige directeur van het Franse Kankerinstituut." dr Huguenin, heeft/zijn grootste overwinning eigenlijk veertien jaar geleden behaald. Men bracht hem toen een babytje, een meisje van twee maanden, dat kqpker in de «leren had en dat,door alle dokters was opgege ven. H9 lift het kindje bestralen en het aangetaste gedeelte /wegnemen. Het kind werd gered. De zuigeling ls uitgegroeid tot een vrolijk en volkomen gezond Jong meifje. In het Kankerlnstltuut is zij nog een geregelde gast zij komt helRen de verjaardagIvan de kleine patiëntjes vie ren en met Kerstmis is zij het, steeds die de h* Kerstboom aansteekt. t D«, byr,gemee8ter van Katwijk,, mr W. J Woldring van der Hoop heeft in een conferentie? waarWie ook de Havencom missie van Zuid-Holland aanwezig! was gewezen op het plaatselijk, maar odk' nationaal belang van een haven in Kat wijk. Vele vissersplaatsen zijn als zo danig verdwenen Scheveningen en Kat wijk handhaven zich als visserSplaats Daarom heeft Katwijk recht op een haven zo zeide spr. De voorzitter van de Zeehavencom missie de heer P, de Bruiiazei. dat voor de wederopbouw van het zwaar ge- havendé K®twijk 15 20 millioen gulden nodig zal zijn. De zeehaVencommissfe heeft ingevolge de haar gegeven op dracht, een rapport samengesteld en In een drietal conclusies is neergelegd, dat op sociaal economische gronden de haven van Katwijk aan Zee noodzakelijk is en financieel verantwoord. De havenplannen zijn nu in het laatste stadium gekomen. Van de benodigde 6 1/2 millioen gulden ls Katwijk bereid een gedeelte zelf bij te dyagen J Er moeten middelen zijn om het volledige bedrag te kunnen voteren. Spr. zette nog uiteen de grote moeilijkheden, die het visseriJbedlRfnu heeft dc^- de lange afstand naar de plaats van uiteren, IJmuiden. terwijl de schepen voor repa ratie en anderszins langs de binnen wateren naar Katwijk moeten. .Dievenpoeder ontmaskerde postbeambte De Maastrichtse rechtbank heeft een postbeambte uit Sittard veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf wegenJ<ilef- atal van poststukken. Aan het Sittardse postkantoor zijn in de loop deirjaren honderden poststukken ge stolen. Men kon de dief niet achterhalen. Wel waren er. verdenkingen tegën H., nfaar men kreeg geen bewijzen. Tot de politie gebruik maakte van z.g. dieven poeder, dat gestrooid werd op een vel postpapier en in een enveloppe werd ge stoken. Als zo'n enveloppe wordt openge maakt. laat het poeder lichtende sporen na op de handen van hern, die de brief heeft opengemaakt. De brief met het poeder verdwtep en later werden poedersporen Dij H. gevon den. Hij bleef ontkennen, maar de recht bank achtte het bewijs blijkens de veroor deling, geleverd. Gronings paard voora d© Koningin Tijdens het Köninklijk* bezoek* aan Winsriioterr zal de heer J. J. Tijdens ilït Bfeerta. aan vde Koninklijke gasten nam«i« de hayoiking van Winschoten, Oldamfast en we8terwoIde een modelmerrie ui* een bekende Groningse merriestam aan bieden* KERKELIJKE MUTATIE8 Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Welsrijp en Bayum S. Kooistra te STt Anna- Parochie. •Aangenomen naaV Öudemirdum P. Kam-, stra, Ind. predikant. Bedankt voor Bre^af K. Luijendijk te Neerbosch. Voor Hoogevaén C. T. T. Postma te Dep Bommel. - Voor St. Johan- nesga G. P. Kramer te Akker- en Mur- merwoude. Voor Vriezenyeen P. HoUt te Woerden. Geref. Kerken. Beroepen te Grijpskerig A. C. Mooy te Warns. Te Augustinusga- Surhuizum E. Baerenda te Marrum. 1 Bedankt voor Wildervank M. C. J. Bos scha te Winschoten. -» Voor Zuidhorn E. 4L#Duursema te Westerèmden. Geref. Kerken artikel 31 K.O. Béroepen te Vlaartiingen D. Nieuwenhuis te ZaanJ dam. Te Maassluis H. v. d.'Veen t» Duurswoude. Bedankt voor Loppersum-Wésteremden H. v. d. Veen- te Duurswoude. Chr. Geref. Kerk. Bedankt jfoor Wer kendam E. du Marchlè v. Voorutavsen te Sliedrecht.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1950 | | pagina 3