COUD5CUECOUP ANT webbericht Lijker O-TYPISTE ijnbediende de Schuman houdt de deur voor 'STELLER 18 jaar. 73 Doden door ontploffing Brits kruitschip in de Rode Zee Britse geheime dienst denkt aan sabotage Eén overlevende [ING Engeland open Onenigheid tussen Djokja en Djakarta over eenheidsstaat Communistische groep lachende derde Nieuw-Guinea behoort onder Nederlands gezag te blijven Indonesië niet bij machte land en volk tot ontwikkeling te brengen i. Berkenkamp LNN )UDA I BERICHT .straat 75 GROOT GOUDA ;rimrw%Kv.Anrf atteweg. Br. No, 1587, Bur’ in dit Blad. Conservatief-liberale motie in Lagerhuis Hotel te Muiderberg uitgebrand Kwade kans voor linie Koningin en Prins in het hoge Noorden DE NUCHTERE GRONINGERS WAREN Nederlandse ambassadeur vertrok naar Canada Geschenk aan Canada In volkomen vrijheid moet Nieuw-Guinea kunnen beslissen MEVR. ROOSEVELT BEZOCHT THOLEN In Huize Roosevelt kreeg zij Zeeuwse babbelaars Het was Dinsdag een bUzondere dag voor de bewoners van Oud-Vo»semeer. Op deze prachtige stralende Junidag bracht mevrouw E. Roosevelt een bezoek aan dit vredige plaatsje op het eiland Tho- len, waar volgens de verhalen een van de voorouders van de grote president van Amerika moet geboren zijn. Tijdens haar kort verblijf in ons land heeft zU toch even tijd gevonden om een bezoek aan deze gemeente te brengen. Het onweer slechts even spelbreker ?SDAG go JUtyj Prijs 10 cent per nnmmer Woensdag 21 Juni 1950 Prijs abonnement: 89ste Jaargang No 23008 per week per maand per kwartaal Postrekening 48400 ie vorige ierd; V, elijk van i de iadt, oproep. Uk te Gouda vraagt tegen irteli de i oor- re- scht Cher-Explottatiei D. DB KLERK Dlrecteur-Chefredacteur: 8. H. VAN DER KRAAT8 kerkenvei H. van i«. van ten voor iwnftfcnMr Ise onievre- sen temr 1 ook twee ld. Door achtend: uygensatraat 75. G o u d IV aFastpa ge- >uw weer toe- -P. con- voor vaar- i zal van Ti als en Nederlands, verl. «al. Gouwe 152-154. niemand el willen Hing aan een warme respec- -traf 1 zij »n laar .t in de gepleegd. i en gros, vraagt tielvak vereist. rna persoonlijke weg 65, Gouda, vraagt pen mderdag 22 Juni, ’s avond» ARKT BODEGRAVEN iuJIUV, meerde dienst iben ”?n ..Ige 3rd al- -“n eigen len. Dat zou lieuw-Guinea t van Indo- JNI n.m. 3 uur Zuivelproducten, raden naar het gewicht van Jk nodl in de etalage geëtaleerd isJhAri wille raadt, wordt eigenaar ak Uw vertrouwen waardig de loop Hen meer lertkaanse verzon- van de eebied Bureau: Markt 81. Telefoon 2745 pEC ASPERN a bakkerUten- larmonie, waar in de dien. in vakkleding, met donkerrode dingen en kran- "s versiering ling het Doof- verbrak akt vlak »ns werd a daarna ...^ntsge- ELUKE MUTATIES ulder te Maartensdijk n naar Berkel-Rodenriis K :ld te Midwolda, die bedankte •or Hulzen (N.H.) J. c. Stil. rs J. T. Doornenbal te Oene n naar Rotterdam (voor de A. de Bruin te Drieberan k van Holland P. Rullmand Utrecht, die bedankte voor e'stadPerd°eS' Schermerhorn als door d* uz-* tenaren overtoil., „kolonialistisch mensen te worde: jase te worden Djokja wil men de heidsstaat makt srontrus Gisteren zün gedelegeerden van Frankrijk, West-Dultsland, Italië, België, Neder land en Luxemburg te Parijs bijeengeweest, om de conferentie over het plan Schuman te beginnen. Het aantal journalisten, dat bij deze eerste zitting aanwezig was, overtrof nog dat van de afgevaardigden. In zjjn openingsrede toonde Schuman veel begrip voor de Britse houding en ver trouwen, dat de twijfel die daar nog heerst, overwonnen zal worden. De Engelsen zullen in ieder geval van het verloop der besprekingen op de hoogte worden gehouden en door het leveren van commentaar in staat zijn, niettemin deel te hebben aan het werk der conferentie. Na deze toespraak werd de zitting tot heden verdaagd. “i wordt ntwerp-verc zullen milliben, de Benelux met en Italië 0,2 millioen. Het het ijzeren gordijn is zwijg- |n prestatie' Waaiende maan op 4.18; onder 21.07 op U.44; onder I.2S Het Koninklijk paar wordt verwelkomd door de directeur van het Koninklijk Doofstommeninstituut. In welingelichte kringen wordt ver nomen, dat het Franse ontwerp-verdrag, waarop de besprekingen zullen worden gebaseerd, de nadruk legt op het boven nationale gezagsorgaan en voorstellen in houdt over zijn functies en bevoegdheid. Ook zou het ontwerp een verwijzing be vatten naar een nog hoger gezagsorgaan, waaraan dat voor de gezamenlijke in dustrie verantwoording schuldig zou zijn. De vice-voorzitter van de Nederlandse delegatie, Pieter Blaisse, gaf na afloop van deze zitting als Zijn mening te kennen, dat niet met een Frans ontwerp verdrag moet worden begonnen. Volgens hem moet worden uitgegaan van een ontwerpverdrag, dat in gemeenschappe lijk overleg wordt opgesteld. Schumans opmerking, dat de doelstellingen van het plan van Stikker niet in strijd zijn met die van het Franse plan, beschouwt Blaisse als een teken, dat de Franse regering het plan van Stikker zal steunen. Franse functionarissen v< aanleiding van de NederL - denheid over het Franse plan, om een Zware straffen tegen twee rovers geëist De officier van justitie bij de Haagse rechtbank eiste vanmorgen, in de zaak tegen twee jonge Hagenaars de stukadoor H R. en de kleermaker H. J K._ reep? tlevelijk acht en tien jaar gevangenlssti met aftrek, daar hij bewezen acht dat to December van het afgelopen bij een damesconfectiefabrlkant I residentie een overval hadden gepl de bestuurshervormingen emb- ivertollig worden, dan dienen de 1 geïnfecteerde" V.S.I.- sn ontslagen en de Djok- jase te worden gehandhaafd. De stad Djokja wil men de hoofdstad van de een heidsstaat maken. Waarnemers achten dit alles verontrustend, aangezien men hier mede de communisten In de kaart speelt, die in het Djokjase milieu een grote invloed hebben. De sterke en tn hoge mate link» be ïnvloede Partal Nasionalls Indonesia is daarbij nog van mening, dat de eenheids staat niet de ware zal zijn, op basis van de proclamatie van 17 Augustui 1945, zo lang deze eenheidsstaat nog aan de Ronde Tafel Conferentie gebonden blijft Nederlanders te Djakarta zijn van deel, dat stappen van de Nederlandse re gering inzake het zelfbeschikkingsrecht de positie van Hatta zouden verzwakken ,ten voordele van Djokja. Zij hebben de Nederlandse regering er op gewezen, dat dergelijke stappen voor de betrokken be volkingsgroepen geen enkel voordeel kunnen oplevecen maar wel de verhou ding tussen Nederland en Indonesië na delig kunnen beïnvloeden. zienswaardlgheden en oudheden van Oud- Vossemeer waren opgenomen. Mevrouw Roosevelt dankte hartelijk voor al deze gaven. Daarna werd de kof- fie-maaltijd gebruikt Vóór de koffiemaaltijd vertoonde me vrouw Roosevelt zich met haar familiele den op het bordes van het gemeentehuis, dat versierd was met de Nederlandse, Amerikaanse en de Oud-Vossemeerse vlag. Hartelijk werd zij begroet door de Thoolse bevolking. Haar kleinkinderen Chandler en Elliot Jr. toonden de ontvan gen cadeaux aan de Oud-Vossemeerse kinderen, de klompjes, de pop in Thoolse klederdracht, een reproductie van het wapen van de familie Roosevelt, dat in de schoorsteenmantel van het Oud-Vosse meerse gemeentehuis is aangebracht. Met ongeveer dertig leden met de 1 slachtsnaam Roosevelt poseerde mevroi Roosevelt voor de fotograaf. Telkens i dankte zij voor de steeds oplaaiende juichingen. Na de koffiemaaltijd begaf mevrouw Roosevelt zich naar de Kroonkerk te Oud- Vossemeer, waar de predikant der Ned. Hervormde Gemeente ds R. C. van Put ten haar verwelkomde en haar het doop bekken en de twaalfarmlgë kroon Het zien, die eeuwen geleden door de familie Roo sevelt aan de Oud-Vossemeerse kerk wa ren geschonken. Toen was het afscheidsuur aangebro ken. Er werd hartelijk afscheid genomen van de Oud-Vossemeerse bevolking met een „good bye" en „thank you very much". Het was kwart voor vier toen bet gezelschap op de terugreis naar Den Haag eich op de Oud-Vossemeerse veerpont bevond. Het was een hartelijk en onge dwongen bezoek, waarop de Thoolse be volking zeer trots is. i tot ont- len opge- ing tot ont- imische ontwikkeling van oor is een weloverwogen voor schaden. Indonesië is nog vol- id over te nemen, aldus minister rikkeling van land en volk van heeft ook te weinig medici «.org voor de ontwikkeling van Nieuw- zou dat niet in het belang zijn van de slechts het gevolg zijn, dat de verdere lange tijd zou zijn afgesloten. Goede wil Af en toe regen Weerverwachting. meegedeeld door het K.N.M.I, to Do Bilt, geldla van Woensdagavond tot Donderdagavond. Meest zwaar bewolkt met af en toe regen, hier en daar met onweer. Meest matige wind hoofdzakelljk tus- - Zuid en West Nog iets lagere ineraturen. 22 Juni zon Maan js en bevc zerp een ven.' iog hoger z~-‘ de gezamer ling schuldij .4 de Nt__ i, gaf na af 1< nening te Frans c begonnen, utgegaan in genie* opgesteld. doelsteUlni Het Britse schip Indian Enterprise, dat In de Rode Zee ter hoogte van de kust van Saoedi-Arabië in de lucht is gevlogen, had onder meer 580 ton springstoffen voor de regering van India aan boord, die in de haven van Londen waren Ingenomen. De gezagvoerder en vijf der scheepsofficieren waren Britten, de acht andere officieren Indiërs, terwijl de bemanning verder be stond uit Laskaren uit India en Pakistan. In totaal .waren er 74 opvarenden. Slechts één van hen heeftede ramp over leefd, een zeeman uit Pakistan. HIJ is door het Noorse schip Westfal Larsen te Suez aan wal gebracht. Naast dit Noorse schip namen de Canadese koopvaarder Lake Chilliwack en het Nederlandse schip Ro- pat aan het reddingswerk deel, alsmede een Italiaans vaartuig, waarvan de naam niet bekend is. Urenlang is de omgeving van de ramp afgezocht, maar thans kan worden aangenomen, dat de andere 73 op varenden om het leven zijn gekomen. Een vliegtuig van de Royal Air Force heeft in de nabijheid van het wrak wel reddings- gordels waargenomen, maar geen over levenden. De Londense Dally Graphic meldt, dat in het Midden-Oosten gestatiom beambten van -de Britse geheime zich met spoed naar de Rode Zee hebl begeven, om een onderzoek In te stellet naar de oorzaak van de „geheimzinnig! ontploffing”, welke de ondergang wei. van de Indian Enterprise. „Zij zullen", al Naar de kerkenvergadering in Indonesië Het Zendingsbureau te Oegstgeest deelt ons mede, dst dr J. H. Stelma. afgevaar digde van de Nederlands Hervormde Kerk naar de kerkenvergadering in Indonesië en mr U. H. van Beyma. Zendlngsconsul 24 Juni a-e- van Djakarta naar Makassar vertrekken voor het voeren van bespre kingen. f 1 40 EENDRACHT /<20 MAAKT MACHT Muiderberg was spoe- laatse, doch kon niet veel uit- )e brandweer van Bussum, die was gevraagd, nam het onmiddellijk ter hand en ■t drie stralen bestreden, j van omwonenden kon iboedel van de benedenver- i gered, doch van de bo- jwel alles verloren gegaan, J*n van twee gasten, waar- -.-ag van f 550. laar, de heer K.. die drie jaar zaak overnam, was tegen ihade verzekerd. laan of een onweer Brak los, De regen hield spoedig op en hoewel er In de eerst» avonduren niet veel te beleven viel omstreeks halftien eerst zouden de gasten arriveren bij het academiegebouw trok alles wat Groninger heette weer In drommen de straat op en gonsde en zoem de het de hele avond In het centrum, ter wijl uit de verte de marsen van rond trekkende korpsen en fanfares doordron gen tot het hart der feestende hoofdstad. Na de ontvangst in het academiegebouw bleef het publiek nog zeer lang op de been om te genieten van de illuminaties die op sommige punten bijzonder de aandacht trokken. rkt te Rotterdam i totaal 3533 dieren, waarvan 5 700 vette koeien en ossen se, 251 graskalveren, 893 nuch^ 184 varkens, 477 biggeh, in euiens, BB schapen of lamme - en zuiglammeren en 53 bok' i, le kw. 1-2.65—J 2.78, 2e h» kw. 2 15—2.45; slachtpaarden I. alles per kilogram; gras- 220, 150; nuchtere kalveren en 40. 35, 30; schapen 85, ?e, Jammeren 45, 35, 30; kalfkoelen melkkoeien 950 850, 750; vare 525; vaarzen 700, 600, 450; pin- 15, alles per stuk te koeien: iets minder; hsniw- als gisteren. Aanvoer f Ige week; handel: lui; end. Aanvoer nuchtere halve?- landel: stroef; prijzen: lager •n: kleiner; handel: tamelijk loger. Aanvoer slachtpaarden1 ek; handel: stug; prijzen iets ter schapen: korter; handel lend. Aanvoer welde- en zuig- ts ruimer- handel: redelijk; loger. Prijzen kalf- en melk- >rige week; handel: zeer stil; anderd. Aanvóer vare koeien: el; tamelijk; prijzen: stabiel, rzen en pinken: |ets niimer, prijshoudend. baandag 19 Juni Aangevoerd koe Jen en ossen 419; nuchtere rarkens 401. te koeien le kw 265—273. k 3e kw 215-245; Varkens (le- kw 157, 2e kw. 155. Sa kw. mts per kg i: aanvoer als vorige week, prijzen onveranderd; Varkens aanvoer groter, handel vlot, ïger; enkele boven notering. Voor het raadhuis van Oud-Vossemeer poseerde mevr. Roosevelt met haar gevolg temidden van een dertigtal per sonen, die de geslachtsnaam Roosevelt dragen. Door de brand in hotel Je Malntiendrai ia Muiderberg thana beroofd van het enige gebouw, waar het verenigingsleven van dit stadje onderdak had gevonden. In de feestzalen werden toneelvoorstellingen ge geven, bruiloften gevierd en vergaderin gen gehouden. Dinsdagmiddag, even na twaalf uur, ontdekte een dame, die op het terras van het hotel zat, dat uit de bovenverdieping van het hotel rookwolken naar buiten sloegen. De kellner waarschuwde de echt genote van de hotelhouder, die naar boven snelde, doch halverwege moest terugke ren, omdat de vlammen haar reeds tege moet sloegen. De brandweer van dig ter plaatse, do< richten. De b* om assistentie blusslngswerk heeft het vuur met Dank zij de hulp veel van de inb~- dieping worden venetage is vrij'. o.a. de bezittingen onder een bedrag s De eigena geleden de branded Al veertien dagen wordt te Djakarta beraadslaagd over de uitvoering van het besluit tot vorming van de eenheidsstaat, maar van zeer goed ingelichte zijde ver nam de correspondent van het A.N.P., dat er geen noemenswaardige vorderingen zijn gemaakt, aangezien de Djokjase leden van de gemende commissie op alle punten hun wil trachten door te zetten, waartegen de vertegenwoordigers van de Ver. Staten van Indonesië zich verweren. Deze laat- sten zijn ervan overtuigd, dat de eenheids staat naar Djokjase opvattingen naar alle waarschijnlijkheid Indonesië in de armen van het communisme zou werpen. WeHs- waar heeft Hatta aangekondigd. dat de besprekingen begin Juli zullen zijn vol tooid, maar waarnemers achten dit niet waarschijnlijk, tenzij de V S.I. zou capitu leren vopr de Djokjase aandrang. De correspondent van het A.N Stateerde te Djokja, dat men aldaar i de eenheidsstaat een kabinet wenst, w. van het Djokjase kabinet de kern vormen. Men wil ook de wetgeving de Djokjase deelstaat aangenomen zien geldend voor de nieuwe eenheidsstaat dus dit blad, „de mogelijkheid van sabo tage onderzoeken". De Daily Graphic meldt verder nog, dat mannen van „M.I. 5", de in lichtingendienst van het Britse leger, een onderzoek zullen instellen in dat gedeelte van de Londense haven, waar de Indian Enterprise zijn lading aan boord heeft ge nomen. Volgens het blad werkt M.I. 5, geholpen door een speciale afdeling van Scotland Yard, onder hoogspanning bij het opsporen van „gevaarlijke, fanatieke com munisten”. Men is in Engeland van me ning dat zich in de afgelopen maanden te veel ongelukken hebben voorgedaan, om deze zonder meer als „noodlottige, doch toevallige gebeurtenissen" te kunnen beschouwen. Aan boord van de Nieuw Amsterdam, die Dinsdagmiddag naar New York ver trok, vertelde de Nederlandse ambassa deur in Canada, de heer A. H. J. Lo- vink, dat hij gedurende zijn verblijf in Nederland ten volle had kunnen genieten van het voorrecht om als Nederlander tussen Nederlanders te kunnen zijn. Hij had gedurende de laatste, maanden met zijn gezin een bezoek gebracht aan alle provincies van ons land. De heer Lovtok vertelde verder, dat hij zich, zoveel als binnen dit korte tijdsbestek mogelijk was, op de hoogte had gesteld van de Neder landse industrie en de landbouw, wier ondernemingsgeest en durf hij prees en de nieuwe ambassadeur gewaagde van de grote dankbaarheid jegens allen, die hem in hun bedrijven zo gastvrij ontvangen hadden. Tenslotte verklaarde de heer Lo- vink, dat hij enerzijds zijn eigen land met een bezwaard hart "erlaat. maar ander zijds met een licht hart vertrekt, omdat hij naar het land gaat, dat Nederland zo na staat, zowel in het verleden het he den, als in de toekomst. Ook de Eerste Kamer heeft gisteren haar instemming betuigd met de schen king van een schilderij van Meindert Hobbema aan Canada als dank van het Nederlandse volk voor het aandeel van Canada in de bevrijding- van Nederland en voor de verleende gar/vrijheld aan het prinselijk gezin. De heer A n e m a (AR) vertolkte de gevoelens van de Kamer, die de rede onderstreepte met applaus. Moge het volk van Canada, aldus de heer Anema. dit schilderij, dat vtfh een zeld zame betekenis er daarom een werkelijk offer is, aanvaarden als een symbool onze diepe erkentelijkheid. Evenals in de Tweede Kamer stond in de Eerste het schilderij met de t watermolens in de zaal opgestelc. dat de voorzitter, professor Kranenburg, in de avondauttlng niet aanwezig kon zijn, leidde de 78-jarige heer Anema de ver gadering. maar toen hij het woord moest voeren, stond hij vervolgens even de voor zittershamer af aan de volgende maand 72-jarige professor Woltjer. Het doel van Nederland is de bevolking van Nieuw-Guinea tot ontwikkeling en staatkundige rijpheid te brengen om dan over eigen lot te kunnen beschikken. In dien het aansluiting wenst bij Indonesië, zal Nederland daartegen geen bezwaar hebben, evenmin indien Nieuw-Goinea onder Nederlands gezag wil blijven of een zelfstandige staat wil worden. In volko men vrijheid zal Nieuw-Guinea zijn status moeten kunnen bepalen. Da niet het geval zijn indien Nie nu leeds onder souvereiniteit nesië zou komen. De mededelingen van minister v. Maar- seveen waren zeker (ook voor het bui tenland) bedoeld als een antwoord op de herhaalde, hardnekkige uitlatingen van de laatste tijd van Soekarno en de verkla ring terzake van Pandit Nehroe, de mi nister-president van India (het vroegere Brits-Indië). J Zoals bekend is een Nederlands-Indone- sische commissie bezig met de voorberei ding van de onderhandelingen over Nieuw-Guinea omdat aan het slot van de Ronde Tafel Conferentie is overeengeko men, dat vóór 1 Januari 1951 over de status van Nieuw-Guinea een beslissing zal worden genomen. Minister v. Maarse- veen heeft de Eerste Kamer nog eens ver zekerd, dat het rapport van deze com missie ter kennis zal worden gebracht van de beide Kamers der Staten-Generaal, vergezeld van een verklaring der rege ring, dat zij bereid is over dit rapport met d® Kamers van gedachten te wisselen De onderhandelingen met Indonesië over Nieuw-Guinea.zullen dus niet aanvangen vóór dat het parlement zijn standpunt heeff kunnen kenbaar maken. ir in staat zijn, niettemin deel te hebben aan het raak werd de zitting tot heden verdaagd. ontwerpverdrag voor het boven-nationale orgaan in te dienen en niet eerst over te gaan tot de besprekingen van de bijzon derheden van het plan zelf, dat het do cument. dat zij over enkele dagen wilden presenteren, slechts „een werk-ontwerp" was, waar de Fransen zelf zich niet aan gebonden achten. De Britse oppositie legt zich nog niet neer bij het feit, dat Engeland niet aan de conferentie deelneemt. Churchill beeft met een aantal leiders van de liberale partij in het Engelse Lagerhuis een motie ingediend, waarin de Engelse regering verzocht wordt, alsnog deel te nemen aan deze besprekingen. Op dezelfde voor waarden als die van de Nederlandse re gering, namelijk, dat de vrijheid tot zelfstandig handelen voorbehouden wordt, indien het plan onuitvoerbaar wordt be vonden. Dit was de eerste motie, die de stem kreeg van aUe leden van de oppo sitie. namelijk de conservatieven, te zamen met de negen liberale af gevaardigden en de nationale liberalen, die gewoonlijk medestanders van de conservatieven zijn. De motie houdt de ernstigste bedreiging van de Labour-partij sinds de verkiezingen in Februari in. Men acht bet niet aannemelijk, dat de Labour-regering van haar koers zal af wijken. Er bestaat echter een mogelijk heid, dat er op enkele punten verdeeld heid bij de Labour-afgevaardigden aan de dag zal treden. Zij zal de basis vormen voor het debat over het plan-Schuman in het Lagerhuis op Maandag aanstaande. Naar verluidt heeft de Labour-fractie besloten op de bespreking, welke zij heden zal houden, de kwestie van het plan-Schuman aan de orde te stellen en niet, zoals eerder was bepaald, zekere koloniale aangelegenheden. VrUwel uit iedere woning van de ge meente wapperde de Nederlandse drie kleur. De mensen waren op hun Zondags gekleed en overal zag men opgewekte K Van het eeuwenoude huls der Ambachts. heerlijkheid, thans gemeentehuis wapper de de Nederlandse vlag en deze werd weer geflankeerd door de Amerikaanse vlag en het provinciale dundoek. Het eerste bezoek gold Huize Roosevelt, waar mevr. Roosevelt werd ontvangen door de bewoners, dr en mevr. Jekel. Mevrouw Jekel, in de oude Thoolse dracht bood haar Zeeuwse „babbelaars" aan en Zeeuwse klompjes, waarna men naar het gemeentehuis ging. Hier tverd mevrouw Roosevelt toege sproken door de burgemeester van Oud- Vossemeer en de burgemeester van Schoondijke. de heer F. A. van Roosevelt. Laatstgenoemde overhandigde haar een plattegrond van Oud-Vossemeer. De burgemeester van Oud-Vossemeer overhandigde de hoge gast een Zeeuwse pop in Thoolse klederdracht, vervaar digd door mevr. Jekel van Huize Roose velt. eh een foto-elbum. waarin alle be- ven MOLEN is een werktuig. Zo nu en dan is het nuttig daaraan te herinne ren wanneer er plotseling weer onrust ontstaat, omdat er molens met ondergang worden bedreigd. Onze voorouders, die in sommige dingen zeer gewiekst waren, hebben molens ge bouwd bij duizendtallen om koren te malen, om hout te zagen, olie te slaan en vooral om hun polders droog te houden. Toen de stoomgemalen ontstonden, die dat polderwater veel goedkoper uitsloegen, braken zij zonder hartzeer hun molens af. Tot.... de molens, evenals nu de trek paarden, de zeilschepen en zoveel andere dingen vrij zeldzaam werden. Dat gebeur de in dezelfde tijd, dat de vreemdelingen industrie opkwam, waaruit volgt, dat er zich ook een souvenir-industrie ontwik kelde en de zonderlingste combinaties met molens ontstonden, als klompjes met molens, theelepeltjes, schenkkurken en wat al niet, terwijl prentbriefkaarten en allerlei liedjes de molens verheerlijkten. Er ontstond een zeer nuttige vereniging, ”v' De Hollandse Molen, die voor allerlei hanW: M bedreigde molens in het krijt trad en graskF'JgSKnenige afbraak van een molen wist te nlul ^^f^voorkomen. Dit ten behoeve van het e kalve- 1 Hollandse landschap en tot behoud van iets wat men is gaan rekenen tot het volkseigene. Maar al hët molenwater wast niet ai, dat de poldermolen is gebouwd om water te malen en dat geen haar op het hoofd van een waterschapsbestuurder er ooit aan dacht idylles en landschapschoon te scheppen. Zij moesten het water kwijt, liefst zo goedkoop mogelijk. Omdat stoom-, electrische- en dieselgemalen dat goed koop doen, willen de waterschappen nu veel liever zulke gemalen met machinisten inplaats van molenaars. Altijd zekerheid, dat de polder op peil is. Geen ellende, omdat de wind uitblijft. Er waren wel be sturen, die ook wat aardigheid in molens kregen. Zij hebben soms belangrijke of fers gebracht om hun molens te hand haven. Maar deze uitzonderingen beves tigen de regel. Vooral moet men bij deze kwestie niet vergeten, dat de sociale wetten, zowel de koren- als de poldermolens, de das om hebben gedaan. De ouderwetse molenaar maalde als er wind was. Was er veel water, nadat het lang stil was geweest, dan maalde hij bij goede wind soms dagen achtereen. De wind doet niet aan acht- urendag en zo, de moderne molenaar ech ter wel, en daarin kan men de bron van veel conflicten zoeken. Bij het bekende waterschap De Overwaard, dat bij de Kinderdijk evenal* het waterschap De Nederwaard de beroemde rijen wind molens heeft staan, heeft men nu ook de molenaars ontslag aangezegd. De alge mene vergadering heeft in Mei besloten de molens stop te zetten, met 27 tegen 3 stemmen. De meerderh'eid ie de windbe- maiïng beu. Reeds enige tijd Had men dri» molens stil gezet. Na de oorlog had het waterschap drie knapen van Amerikaanse pompen gekocht, plus drie motoren en kabels. De ingelanden wilden een elec- trisch gemaal. Een ton hebben ze al in het materiaal gestoken. De vergunning van Gedeputeerde Staten om het gemaal te bouwen is tot nog toe uitgebleven. De overheid is dol op molens. De overheid ziet drommels goed in, dat de molens een schitterend lokmiddel zijn voor onze vreemdelingenindustrie. We kunnen toch moeilijk mooie molens op onze affiches voor het buitenland tekenen, ils wij ze hier laten afdanken en verwor den. Natuurlijk is er al eindeloos over de kwestie onderhandeld. Want het gaat om gemeenschapsbelangen: het water moet weg, met veel of met weinig wind en men wil de vreemdelingen ook graag te vriend houden. Molens, dj» niet meer malen, zijn gauw onbruikbaar. Het zou nu al ongeveer ƒ30.000 kosten om de molens van De Overwaard in orde te brengen. Als men dat geld er weer in steekt en men bouwt een gemaal met één electrische pomp, dan zou volgens de normale berekening de exploitatie per kosten, dan bij bemaling. Gaat men rekenen, dan is het ongeveer 9000 Daarvan wil de j Tekening nemen, thuis, als het nu i passen. Geen dt wijze van spreket laten vallen. De pol< 'echter om voor het anderen zoveel kubieke uitgeslaj is. En al (Van onze parlementaire redacteur) Minister v. Maarseveen heeft gistermiddag in de Eerste Kamer nog eens ver klaard dat de Nederlandse regering onveranderlijk op het standpunt staat, dat Nieuw-Guinea ook na afloop van dit jaar onder Nederlandse souvereiniteit be hoort te blijven. Deze opvatting is gebaseerd op het belang en de wens van de bevolking van Nieuw-Guinea. Nederland heeft tot taak Nieuw-Guinea wikkeling te brengen. In de eerste plaats behoort de bevolking te wordt beurd uit het primitieve stadium van beschaving. Naarmate de bevolkü wikkeling komt, zal met kans op welslagen de economische oi.t het land ter hand kunnen worden genomen. Daarvoor is een wele”-”"”' bereiding nodig. Overhaasting zou slechts kunnen Sv. strekt niet bij machte deze taak van Nederland v. Maarseveen. Indonesië heeft voor de ontwU»^ Nieuw-Guinea onvoldoende onderwijskrachten, het en hetzelfde geldt voor technici. Indien de zoi Guinea op Indonesië zou worden gelegd, Irianen. Naar menselijke berekening zou ontwikkeling van Nieuw-Guinea voor lai van Indonesië is niet voldoende. In z(jn toespraak tot Koningin en Prins wees de Commissaris der Koningin er op, dat de Groningers de naam hebben, nuch tere en rustige lieden te «Un. HU sprak daarbU echter ook de hoop uit, dat de bei de gasten tijdens nun bezoek zou blijken, welke een warm hart men hun in deze provincie toedraagt. Wat de stad Groningen betreft: r zai dat na gisteren nog in twUfel trekken. Een overvolle stad gat uit haar sympathie en wist daarbU feesttoon te treffen. Na de stemmige ontvangst door de Koninklijke Liedertafel op het station, klonk Koningin en Prins op het stations plein al dra een jubel tegen uit duizenden kindermonden, overgenomen door hen. die zich op het verbindingskanaal in gepa- voiseerde scheepjes en kano’s bevonden, en vervolgens door de dichtopeengepakte duizenden, die zich straat-ih straat-uit langs de route hadden opgesteld. Het was een feestelijke intocht en een fraai schouwspel tevens: de Koninglp en de Prins in de open, met vier paarden be spannen, calèche met rode bekleding, de rijknechts in hun gala-uniformen, de rij tuigen met autoriteiten het geleide van bereden politie, en dat geheel, beschenen door een stralende Junizon, rijdend door bevlagde straten, langs vrolijke, wuivende, opgetogen mensen. En in de rijen der toeschouwers kwam men niet uitgepraat over de vriéndelijke verschijning van de Koningin di§ ditmaal een brede donkere hoed'droeg met opge slagen rand. Zo ging het eerst naar de toonsteHing in de Harmonie, gangen bakkersgezellen. L, stonden opgesteld, die met beukenbladeren en krakelingen sen van deeg een smaakvolle hadden aangebracht. Daarna naar het Koninklijk Instituut voor stommen waar men het cordon 1 en ten slotte dicht opeen gepal tegen de calèche stond. Vervolger het gemeentemuseum bezocht en reed de stoet naar het gouvernementsge bouw. Het leek wel of het weer rekening had gehouden met het programma. Want nauwelijks waren de Koningin en de Prins afgestapt bij de woning van de Commissaris der Koningin in de Quintus- hagen—Don Cockel] sen gevecht ovet acht Kt vo^r dte^e^ Wapens naar West-Europa. In van de komende dertig dagen zulle dan honderdduizend ton Ame. wapens naar West-Europa worden den om de mlHUire verdediging landen van het Noord-Atlantische te versterken De Paus moet, op advies van zijn arts, het aantal audiënties, dat hij per dag houdt, verminderen. >mp, ning om de •de te brt in steekt één electri normale --- jaar toch nog 11.000 meer uitsluitend electrische '■’■'n het heel scherp be- nadelig verschil tot omlaag te schroeven, provincie 15V» voor haar Maar niemand geeft gaat om de rest bij te lepartement wil er bij ;n een dienstauto voor Iders vertikken het t mooie gezicht van cent meer per duizend igen meter te betalen, dan ig is. En al wès het even duur, zij len van die molens af. Ziedaar de kwestie, zoals zij zich tel kens op allerlei plaatsen voor doét. Hier spreekt het bijzonder aan, omdat het gaat om het beroemdste en meest gefotogra feerde molencomplex van ons land. Kijker zelf zou het ook ten zeerste betreuren als deze molens moesten ondergaan. Ze zijn mooi, maar ze zijn duur. Men kan echter moeilijk van een waterschap vergen extra kosten te betalen voor landschap- «choon. WH men de molens als monument handhaven terwille van sommige belang hebbenden, dan zullen óf deze industrieën, of de gemeenschap het moeten betalen. De belangstelling schijnt echter veel ge ringer te zijn dan wij denken. De i,fabriek” (d.t. de technisch ambtenaar) van de waard, heeft pas verleden jaar na 26 dienstjaren eens meegemaakt, dat een paar jongelui, de rugzakken aange- gesp, kwamen vragen of zij het molen pad op mochten. Autobussen staan soms twee minuten bij het waardhuis stil en brommen weer verder. Er kan natuurlijk sprake zijn van een defeneiebelang. In de oorlog was men blij met deze molens. Natuurlijk. Toen is Kijker verscheidene malen in het prach tige waardhuis geweest om van de molens te vertellen. Kijker rekent de fabriek tot goede bekenden. De fabriek komt zelf een molenmakersgeslacht. HU houdt van molens. Maar hij is technisch advi- «eur, zegt hij, en hij kan geen wit zwart noemen. De molen is duurder, ook al past men stroomlijnwieken enz. toe. En dan te weten, dat er voor de wind- molens toch een grote toekomst schijnt re zijn weggelegd, en dat de grote plan nenmakers die tientallen jaren vooruit ten, al bezig zijn met nauwkeurige windmetingen. Want er zal waarschijnlijk £en tijd komen, dat wij de windkracht n°dig hebben. Maar dat worden héél andere molens. En die machines van omstreeks 2000 zullen we niet nabootsen ®P theelepels en schenkkurken. KIJKER.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1950 | | pagina 1