i
Per prauw door een bos waar
Krokodillen loeren
De voorbijganger
Amerikanen twisten om bezit
van wolken
tweede blad pagina" a
dinsdag it juli ma,
Een pittig pruimpje
heui?fPe "ïL* ,k h00p nIet dat ik u
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
ICORTE KRONIEK"
Regenmakers hebben er druk werk
Wetgever voor rare
problemen
DOOR
De Sowjets gaven het op
1 Verloren zoon
NEDERLANDSE SCHOLEN IN INDONESIË
BESCHIKKEN OVER ƒ24 MILLIOEN
Ook I.E.V. sticht scholen
INTERDEPARTEMENTALE SAMENWERKING VOOR
HULP AAN GEREPATRIEERDEN
Resultaten
Nog achttien Nederlanders
in arrest te Menado
Niw in-lectuurhuisjcs
overgedragen aan
het Rode Kruis
Predikantenconferentie
te Semarang
President Truman ontvangt het journalistenleger
VOORSTEL TOT BETER OP PRACTIJK
AFGESTEMD MIDDELBAAR ONDERWIJS
4-Jarige H.B.S.
Een zingende
schrijfmachine
Kleine zaken van eeonom.
samenwerking
Rode deken in moeilijk
parket
Schuman zou geïnspireerd
zijn door Oxford-beweging
Jn de meest letterlijke betekenis vliegt
deze auto door de lucht, om twintig
meter verder op een speciaal gecon
strueerde rijbaan rechtstandig neer te
komen. De auto. een normale fabrieks-
wagen. werd uit een enorm kanon van
ruim 10 meter weggeslingerd tijdens een
demonstratie, die te Atlantic City in
New Jersey werd gegeven.
Middel tegen lepra
Het Nederlandse Rode Kruis heeft aan
Suriname een millioen Diaminodiphe-
milsulphone-tabletten cadeau gedaan.
Deze tabletten worden tegen lepra ge
bruikt. Zij zijn een welkome aanvulling
in de strijd tegen deze ziekte.
Zeehond als huisdier
Dezer dagen sponde op het
strand te Vlisiingen een jonge zee
hond aan. Mevr J. Sissingh.' wo
nende aan de Boulevard, heeft zich
over het dier ontfermd. Op gezette
tUden duikt de zeehond met haar
in de golven, en blijkbaar stelt het
dier zijn nieuwe opvoeding op pi#»,
want met mevr. Sissingh verlaat hij
het water en keert „naar hult"
terug.
Australische zeelieden op
hun vingers getikt
De Australische raad van vakvereni
gingen heeft te Melbourne een verklaring
uitgegeven, waarin het bestuur van de
vakvereniging van zeelieden wordt ver
oordeeld wegens haar ..besmetverklaring"
van schepen, die oorlogsmateriaal naar
Korea vervoeren. De raad zegt hiervan
o m. dat het bestuur van de Australische
vakvereniging van zeelieden ..zich het
recht heeft aangematigd een bepaaldé ge
dragslijn te bepalen, zonder overleg te
plegen met de raad van vakverenigingen".
Oud-minister Wijers benoemd
tot raadsheer
Benoemd tot raadsheer in het Gerechts
hof te 's-Hertogenbosch. mr Th. R Wijers.
oud-minister van Justitie.
De PooUe ambassadeur te ParUa, Jarsy
Putrament, Is van zijn post teruggeroepen.
Putrament zal zich „aan politiële en litte
raire werkzaamheden wijden
Traditiegetrouw gooien de gelukkige leden der roeiploeg van de Harvard Universiteit
w "iTB. i" lau"e daa vm de He"le« R'«ma hun
vv. T. Leavitt in het water. De acht van de Harvard Universiteit won hiermede voor
de derde keer de Grand ChallengeCup.
J^OOM EN TRAAG glijdt de prauw door de zinderende hitte die hangt boven
b.m sPle«eleJadde water. De Papoese roeiers trekken kalm en regelmatig aan
hun pagaaien. Met brede zwaai wordt de pagaai in het heldere zeewater voort
bewogen en zo scheppen de mannen de prauw vooruit. De zon schitat op hun
dta?°h™fö»rjime 1!Sham,cn en seett gan de vochtig glanzende oppervlakte een
diep-biume glans. Hun stevige roeispieren kronkelen zich bij elke slag.
We varen al enkele dagen en steeds kwam,er maar geen wind om voor afwisse-
ÏKl i zeilen. De hitte hangt om ons heen boven het water. Vóór ons
zitten 6 man in de prauw en achter ons afdakje weer 6 man met de „djoeroe-
ïrtrtde' kirt.»» ?!KjlfUrt Tlf" "Sg!"" We m«kt™ al varende, dat we
niet «Je kortste weg génomen hebben. De Papoea's volgen zoveel mogelnk de
kustlyn en doordat Nieuw-Guinea een land is van vele en diepe baaien, heeft dll
methode ons heel wat Uren gekost. w c
Onze roeiers zitten twee aan twee op
een stuk boömbast naast elkaar en van
onder ons afdakje zien we regelmatig als
een uurwerk hun lichamen voorover bui
gen en hun pagaaien door het water glij
den. Met een doffe slag komen alle pa
gaaien op de rand van de prauw en dit
vormt een rhythmische begeleiding van
hun roeiliederen.
Telkens begint er weer één opnieuw
een lied en de anüereij stemmen er direct
op af. Het roeien gaat er gemakkelijker
doorWotseling begint er soms één vlug
ger te zingen en dan scheert de prauw
door het water en laat een breed schuim-
spoor achter zich. Dit is echter niet lang
vol te hoifden én na een poosje laten zij
de pagaaien even op de uitleggers rusten.
Dan komt de „draagtas" te voorschijn,
die elke Papoea bij zich heeft. Daar zit
ten zijn wereldse schatten in.
Allereerst komt een bamboe kokertje
De harde strijd die zij dagelijks
moeten voeren, om de nog over
machtige en onherbergzame natuur
de eerste levensbehoeften af te
dwingen, belet de pioniers in Nieuw
Guinea niet, toch ook te genieten
van de boeiende omgeving waarin
zij werken. Dit verhaal uit D e
Drempel geeft daar een beeld
te voorschijn, waarin wat droog zwam,
een scherfje van een gebroken kopje en
een stukje blauW katoen. Dat is zijn luci
fersdoos. Met een vlugge beweging kan
hij h^t scherfje langs de gladde bamboe
kant wrijven en door de warmte, die al
dus ontwikkeld wordt, begint het stukje
zwam te roken en vat eindelijk vlam.
Verder zit in de tas een kalebasvrucht,
die met aardige spiraalfiguurtjes versierd
is. Er zit kalk in. van fijne witte schel
pen gebrand. Verder zien we betelnoten,
groene peperkorrels en een stukje tabak.
De Papoea zoekt een betelnoot uit.
plaatst die tussen zijn sterke tanden en
kraakt de noot. Dan gaat hij de inhoud
er uit peuteren en er malend op kauwen.
Zijn buurman heeft ook een noot gepakt
en volgt zijn voorbeeld.
Daarna komt de kalkkoker te voor
schijn. Een lang staafje, dat tevens als
stop dienst doet. wordt er uit getrokken.
Even likt de roeier aan dit staafje, dan
rommelt hij er eens mee in de koker, de
fcalk kleeft aan het staafje en met zicht
baar welbehagen vegen de lippen het
witte poeder weg.
Dan gebruikt de buurman evenzo het
stokje. Waarom zou hij het vies vinden?
Nu nog een pruimpje tabak in de mond
en de zaak is O.K. |iet toevoegen van de
kalk heeft een vreemde werking; het
speeksel wordt rood Lekker fris moet
deze versnapering zijn volgens de Pa- 1
poea's. Iedere roeier zit zo even te ge- j
nieten van zijn sirihpruim of zijn strootje
wat tabak, gewikkeld in een stukje pan-
danbla'd.
Dan gaat het weer verder, de pagaaien
klieven het water weer en dé prauw her
neemt zijn vaart. Achter de prauw aan
hangt een vislijn, 's Morgens, voordat wij
vertrokken, hebben de roeiers eerst aas
visjes gevangen en nu wachten ze maar.
tot er een vis wil bijten Eén van de
roeiers heeft het uiteinde aan zijn teen
gebonden en zo kan hij direct voelen, of
hij beet heeft. Plotseling wordt er aan
zijn teen getrokken Een kreet, en ineens
is de prauw vol sprmgende en actieve
roeiers. De lijn wordt binnengetrokken eq
met veel moeite, geschreeuw en gespring
wordt een grote vis ln de prauw geslin
gerd. Een parang, een groot kapmes, doet
de rest en even later ligt een prachtige
vis van 8 kilo op de bodem van ons vaar
tuigje.
Dat heeft de stemming weer veel goed
gedaan en met frisse moed» gaat het ver
der. Wij zijn nu aan het gebied van de
Waropen-Kai gekomen. Langs de kust
strekken zich mijlen ver de vloedbossen
uit Het verst in zee staan de rizophoren
met hun luchtwortels. Ze komen op een
vrij grote hoogte boven de grond uit de
stam en groeien na herhaalde vertakkih-
gen met een bocht naar de bodem. Zo
"bevestigen zij de struik over een groot
oppervlak in de bodem, waardoor de
plant niet door de golfslag wordt losge
trokken en bovendien uit de lucht de
zuurstof kan opnemen, dte ln de b<?dem
ontbreekt.
Slangen en muskieten
De Papoea's vinden bijna zonder moeite
hun weg door zo'n bos In het water. Bij
hoog water roeien zij met hun prauw dut»
sen de struiken door en bij eb lopen zij
over de wortels heen, die natuurlijke
TJet was even kwart veor vijf, toen
notaris Verkark wakker schrok in
zijn woning. Met grote ogen staarde hij
In hat duiater, niet goed beseffend nog
wit het feitelijk was, dat hem zo plota
had doen ontwaken, en juist waa hij van
plan zich waar om te draaien, ten einde
opnieuw te gaan slapen, toen een hevig
tumult hem eensklaps overeind deed vlie
gen in bed. Het lawaai kwam uit de tuin,
die om zijn villa was gelegen en met twee
aprongen atond hij bij het venster. In het
oosten gloorde het eerste daglicht en tot
zijn grenzenloze verbazing zeg hij, vlak
onder zijn raamf twee mannen, die in een
hevig gevecht schenen gewikkeld. Met
een ruk schoof hij het venster open.
Heldaart kreet zijn stem door de
atilte van de nacht.
Een ogenblik bleef het ruatlg beneden
hem. dan klonk opeens een luide, vrolijke
stem, en er klonk merkbare opluchting in:
Ha. gelukkig meneer, komt u 'es
even beneden? Dat heerschap hier wou
je net een bezoek komen brengen, maar
ik was precies op tijd om
Bliksemsnelle gedachten gingen door
Verkerks hoofd: de brandkasthet geld,
hij had toevallig nogal wat ln huis.
Ik kom! sprak hij dan snel en sloot
het venster. Doch op hetzelfde ogenblik
zag hij hoe één van da beide gedaanten
zich losmaakte uit de greep van de ander
en ijlings door de tuin het hazenpad koos.
Vlug schoot de notaris zijn ochtendjas
aan.
Toen hij beneden op het terras kwam.
lag dit geheel verlaten. Het raam van zijn
studeervertrek stond open en vertoonde
een flink gat. Op de grond lagen splinters
glas, waaraan zeep kleefde.
Deksels! groende Verkerk «n holde
naar binnen, doch tot zijn geruststelling
constateerde hij dat er niets werd vermist.
Waarschijnlijk was de kerel dus verrast op
het ogenblik, dat hij bezig was het venster
te openen of naar binnen te klimmen.
Verkerk keek naar buiten, In dc tuin. Een
donkere gedaante naderde snel Meteen
herkende hij de man. die hem had ge
roepen. en opnieuw betrad hij het terras.
Nou meneer, begroette deze hem, da's
ook spijtig! 'k Had hem zo -fijn te pakken
en net dat ik even naar boven kijk. ziet-le
z'n kans schoon en neemt de benen. Maar
hij Ugnog niét binnen geweest, da's vast!
'k Zfg hem er nét inklauteren. Ik ging
naar m'n werk. begrijp' U? en temet dat
k langs het hek loop, zie ik me die
snuiter daar bezig. Nou. dan moet-ia
precies bij mfj komen' 'k Heb ook m'n
handen niet voor niks gekregen en aan
niks heb 'k zo het land ais aan kerels, die
d r vingers niet van andermans bullen
kunnen afhouden, 'k Zal niét zeggen
meneer, de tijden zijn moeilijk tegenwoor
dig, maar eerlijk blijven motten we alle
maal! Wat u?
Verkerk knikte verstrooid.
-j Ik ben u heel dankbaar, sprak hij wat
bedremmeld. Ik zou werkelijk nitt ge
weten hebben wat te doen als.... maar
komt u even binnen? noodde hij dan.
Nou mijnheer? de ander weifelde, als
t niet te lang is. want 'k mot naar m'n
.Z0?'S ,k zei' En ala te laat komt
knjg je boete, daar zijn ze niet acheutig
mee! Hij zuchtte onwillekeurig.
Verkerk wees op een stoel.
Tja, stemde hij toe, 't ls een hele
w5v«ng#nW00 °m Uh' "rIiJk t#
Allel *°*d «n wel meneer, vond de
ander, maar dat mót toch, waar of niet?
Wat zou d r van de wereld terechtkomen
als we allemaal gongen stelen? Zoals die
ander nou. die kerel.... Hij schrok, hield
eensklaps op, terwijl hij Verkerk gespan
nen aankeek Moet u de politie niet bel-
len? vroeg hij. misschien kunnen ze hem
nog te pakken krijgen, die zijn zo glad
m7t 2- hneÜ Y,erkerk wuifde afwerend
fh'd« ha"d' dle al hoog en breed I
thuis, die vind je toch niet. En dan, er ls
niets gestolen dank zij u. Nog eens: ik
ft» z*er erkentelijk, heus Enne....,
hij draaide zich om. terwijl hij haastig
iets uit zijn bureau nam, dat hij in een
beledig, maar ik meen te hebben bemerkt
Kott verhaal door
Guus Betlem Jr
bruggen vormen boven -de moerasbodem.
l? i j,,?r een ParadiJ8 voor de talrijke
krokodillen. Uitgestrekte vloedbossen
langs de kust van West Nieuw Guinea
zijn het ideale jachtterrein voor Boegi-
nezen en Makassaren, die daar krokodillen
komen schieten Het gebeurt wel. dat zij
na een paar weken met meer dan 400
krokodillenhuiden naar Makassar terug
varen. Voor die huiden worden prijzen
van ongeveer tachtig gulden per vier
kante meter betaald, dus deze jacht is
een goudmijntje.
De Papoea's vangen In de vloedbossen
schaaldieren, krabben en paling, belang
rijk voedingsmiddel voor de bevolking
Meisjes en vrouwen klauteren a's boa-
dieren oëer de wortels en via de takken
van de ene boom naar de andere, om eet
bare. kegelvormige vruchten te verzame
len. Menigeen is echter op zo'n tocht door
alangen gebeten en moest het oogsten met
de dood bekopen.
Verder zljrj de vloedbossen zeer gevaar
lijk door de miiliarde» muskieten die hier
het leven Ondraaglijk maken en de ge
vaarlijke malariakoorts brengen. Het
gonst alom en de binnendringer wordt in
een oogwenk met grote zwarte muggen
overdekt. Men zou medelijden krijgen
met de vele bewoners in de Waropen-
streek. die daa# wonen aan de monding
der grote riviegen. temidden van vloed
bossen en modderbanken. Wat een mod
der en slijk. Toch zijn er volkrijke dor
pen daar. sommige plaatsen met meer
dan duizend inwoners.
H12- IA Ufi noot ynpr wfig van «et VTt
eiland. Ze waren nu wear geruslfln alle
maal veilig bij elkaar.
Ze praatten nog wat over die rare man
netjes op het eiland. Wat die toch eigenlijk
tegen hen hadden, begrepen ze niet. Ze
hadderr die koning toch geen kwaad ge.
daan?'
Ik vond ze er maar raar uitzien, zei
Bunkie. Met hun lange halzen en ronde
lijfjes.
Maar je vond het toch niet leuk. dat
ze je te pakken kregen, hè? zei Oepoetie.
Nee. helemaal niet.... Ik was bang
voor die gevangenis, waarheen it me
wilden brengen!
Nou. we hadden ie daar ook nog
wel uitgehaald hoor! zei Rick. Al hadden
we 't hele eiland onderatbovefi moeten
toveren!
Ze waren zo langzamerhand al 'n heel
eind weggevaren.
Toen keek Rick met 'n bedenkelijk ge
zicht naar de lucht.
Ik weet het niet. maar. die wol
ken bevallen me niet! zei hij Als- Ik me
niet vergis, kon het weieens lelijk weer
worden I
Ja, daar zag het naar uit. Grijze, don
kere wolken pakten zich aamen aan de
hemel....
dat het leven voor u ook nitt over roztn
gaat. Bent u getrouwd?
Getrouwd? Dat zou 'k denken
meneer! Een beste vrouw en vier schat
ten van kinders, al zeg ik 't zelf. Hier
meneerhij haalde een vergeelde foto
trots uit zijn binnenzak, Hat zijn ze!
Verkerk bekeek het kleine groepje, dat
op de foto voorkwam, dan gaf hij haar
terug.
Flink jog, die kleine! prees hij, voe
lend# hiermee de veder een plezier te
Hij bleek Juist gezien te hebben, went
onmiddellijk viel de ander hem bij:
Da's net wat u zegt, meneer. Flink
en pienter ook. Als ik u daarvan mos'
vertellen.... Nou, hij stond op. dan kwam
Ik zeker te laat op de fabriek.
Nu. kijk eens aan. dus dan zal zo'n
extraatje wel dubbel te pas komen met
vier van die gretige mondjes. Alsjeblieft!
Verkerk hield de ander de envelop voor
Ja maar. meneer? de man draaide
verlegen zijn pet in de handen rond en
staarde naar de figuren in het vloerkleed
dat mag ik toch werkelijk niet aannemen'
't is.... ik bedoel maar: ieder ander in
mijn plaats zou hetzelfde gedaan hebben.
Och wët! Verkerk knikte aanmoedi
gend, neem het gerust. Je vrouw zal het
wel weten te besteden denk ik. en.,
voor mij betekent het heel wat minder dan
wanneer
^Ja. ja, dat begrijp ik wel, meer
„r Ko{n\pa,k aan- kerel- ik ben je werke
lijk veel dank verschuldigd, heel veel!
Hij dacht aan z'n goedgevulde brand
kasthet geld van anderen.
Nou meneer, als het dan moet? de
ander borg, wat aarzelend nog, de enveloD
weg in zijn binnenzak.
Ik.ik dank u hartelijk, meneer!
Verkerk keek naar de pendule op de
schoorsteen.
Onzin, zei hij, eerlijkheid dient be
loond, dat is mijn starufcfunt. Maar.als
Je nou niet voortmaakt, kun je er ver
moedelijk meteen je boete van betalen.
Persoonlijk geleidde Verkerk de man tot
aan het tuinhek, keek hem na, tot hij
om de hoek was verdwenen. Dan draaide
hij zich om en liep naar binnen, ten einde
een paar planken voor het venster te
timmeren. Zo kon hij toch moeilijk blijven
zitten.
Tyfet een glimlach om zijn mond liep de
men, die zo juist de envelop uit
handen van notaris Verkerk had ont
vangen, voort. Op de hoek van de vol
gende straat gekomen stond hij stil en
floot. Onmiddellijk schoot uit een portiek
een donkere gedaante te voorschijn, die
haastig op hem toesnelde. Hij had het
uiterlijk en de ietwat gedrongen figuur
van de overvallen inbreker.
En? vroeg hij.
Gladde Toontje haalde de envelop te
voorschijn, welke hij onder het zwijgend
toezien van de ander, openscheurde.
Vijftig pop! constateerde hij met een
grijns hier. één lapje voor jou, één voor
mij. Makkelijk verdiend, wat? En géén
risico. Ik heb je wel gezegd dat ie moest
slagen, deze truc.
We kunnen er best nog eentje wagen
vannacht, opp^le Piet, z'n maat. en borg
zorgvuldig het bankbiljet weg, maar dan
in een ander stadsgedeelte natuurlijk
Ten minste....
Op dat ogenblik schoot een derde ge
daante toe. Hij legde zwaar een hand op
de schouder van Gladde Toontje, terwijl
hij met de andere in zijn achterzak tastte.
Ten minste, zei rechercheur Brouwer,
als ik er niet was 'f I, jammer voor
Jullie, jongens, ik heb het spelletje al een
tijdje aangezien en de truc wés goed. Maar
plicht Is plicht, ik hoop niet dat je 't ma
kwalijk iteemt.
SPORTNIEUWS
Dammen.
HET KAMPIOENSCHAP VAN Z.-HOLLAND
De uitslagen van de te s Gravenhage ge
speelde 9e ronde luiden als volgt: G J Aarts
-I. Laterveer 3-0. A Stuurman-B G
Grouwatra 0-2. A. J. Bom—A J Ivena 2-0. W.
Roozenburg—W de Jong l-l, c J Privé—
W. Heemskerk 0-2, H. v. Zuilekom—D v.
Nugteren 2-0.
De partij Aarts—Ivens uit de 8e rond#
werd remise
De stand ls nu: H. v. Zuilekom. Rotter
dam. 13 p W. Roozenburg. Rotterdam, 12 p.;
A. Stuurman, Rotterdam. 11 p W. de Jong.
Gouda. 11 p.. G. J. Aarts, Rotterdam. 9 p.;
W Heemskerk. Lelden, 9 p.; A. J. Bom. Den
Haag, 9 p.; A. J Ivens, Den Haag, 9 p B.
G. Grouwstra, Den Haag, 8 p.; C J. Privé.
Den Haag, 8 p I Laterveer, Leiden. 6 p.;
D v, Nugteren, Dordrecht, 5 p
De 10e ronde wordt op 15 Juli te Den Haag
gespeeld, terwijl d« slotronde op 22 Juy te
Leiden zal ty^uttsvlnden.
Buitenland
Staking stoomspinnerij Twenthe opge
heven. De staking, welke vorige week bij de
stoomspinnerij Twenthe te Almelo uitbrak
ls geëindigd. Het conflict tussen de directie
en de arbeiders is ovgelost en alle arbei
ders er waren ca 250 stakers hebben
het werk hervat.
Plan van Truman. Het Amerikaanse
Hult van Afgevaardigden heeft met grote
meerderheid Trumans plain tot het vormen
van een departement voor gezondheid,
.onderwijs en sociale veiligheid verworpen.
Van de zijde der medici was vooral tegen
het ontwerp geageerd daar hierin een stap
werd gezieh naar „gesocialiseerde genees
kunde".
Spelde prik. De Sowjet-autorltelten con
troleren weer sedert 7 Juli de postwagons
tussen Berlijn en West-Duitsland. aldus een
communiqué van de Westberlijnse poste
rijen. De Sowjets zeggen dat vrachtbrieven
nodig zijn voor het vervoer van postpakket
ten tussen West-Berlljn en West-Duitsland.
In het eommuniqué wordt dit tegengespro
ken.
Franse uranium. Gisteren is de eerste
put van de uranlummijn van La Crouzille
(Haute Vienne Fr.) in gebruik genomen. De
put, die 100 meter diep is, is voorzien van
alle moderne delvingstoestellen, die even
eens de aanboring van dieper liggend#
lagen mogelijk zullen maken.
Fusie poolse partijen. De democratische
partij de arbeidsparty van Polen zijn Samen
gesmolten, aldus'een uit Warschau ontvan
gen persbericht. Waarnemers te Warschau
zien hierin een stap verder naar overheer
sing door een enkele party, waarnaar men
zou streven met het oog op de algemeng
verkiezingen in 1952.
VEIE HEBBEN OM ONZE LAND-
GENOOT Veraart gelachen, toen hij
met zijn denkbeeld kwam „regen te
verwekken'. Alsof we al niet genoeg
regen hadden in ons lieve landje, al komt
die regen niet altijd precies op het tijd
stip, waarop met name de landbouwers
en de vacantiegangers er naar verlan
gen. Intussen is men nu in Amerika toch
maar aan het regen maken, een kunstje,
dat daar soms uitstekend te pas komt.
Zo had het onlangs maandenlang niet
geregend op de Hawaii-eilanden mei hei
gevolg, dat het stof duimen dik lag op de
wegen, welke zich slingeren tussen de
verdroogde ananasbedden. De ananas-
verbouwers waren het er over eens: er
moest iets gebeuren en ze vroegen de
deskundigen of droog ijs werkelijk uit
komst zou kunnen brengen.
Reken maar! antwoordde Jim Med-
calf, de metereoloog van het Instituut, dat
allerlei onderzoekingswerk doet ten be
hoeve van de Ananascultuur. Eigenlijk
spotte Jim Medcalf er een beetje mee,
maar zie: de hemelsluizen werden ge
opend en er viel bijna l'/i cm regen.
Dat was maar geen bloot toeval. Even
min ais het bloot toeval was. dat op II
Januari op het kleine eilandje Lanai. 91
km ten Zuid Oosten van Honoloeloe 10 cm
regen viel en nog meer op 13 Juni 1949 ln
Molokai gelegen, juist onder een wolk.
waarin even tevoren honderd pond droog
Us uit een vliegtuig was neergelaten. Al
deze drie keren was de regen te danken
aan mensenwerk.
De wereld besteedde aan deze gebeur
tenissen weinig aandacht en het Ameri
kaanse Weerbureau had gezegd dat het
onmogelijk was. Op 21 Juli 1949 werd in
Nieuw Mexico zelfs een ware wolkbreuk
veroorzaakt. Dr Irving Langmuir, die toen
nog deel uitmaakte van de directie van
de Algemene Electrische Onderzoekings-
bureaux van de Verenigde Staten meende,
dat er die dag 320 milliard gallons water
I0tt de lucht stroomdeh en de kosten van
die kunstmatig verwekte regen waren
betrekkelijk laag. Men had nog iets minder
dan een, Amerikaans -pond (450 gram)
zilverjodium, ter waarde van twintig
dollar nodig gehad om genoeg regen te
verwekken om de waterreservoirs van
New York tot de rahd te vullen.
Hiertoe hadden de mannen der weten
schap een brander met sproeier neergezet
ln de woestijn in de buurt van Albuquer
que. Kort na zonsopgang begonnen ze
zilverjodium te brengen in de hydrogeen-
vlam, die een hitte van 2500 graden
Fahrenheit ontwikkelde. Een onzichtbare
damp van submicroscopisch kleine kris
talletjes steeg op ln de wolkenloze strak
blauwe lucht, voortgedragen door de
noordenwind met een kraeht van 15 km
per uur. De geleerden meenden, dat de
damp het Manzanogebergte, 25 mijl zui
delijker gelegen, ongeveer in de tijd van
2uur zou bereiken. Inderdaad, om
streeks halfnegen die ochtend begon zich
een wolk te vormen op de bergkam.
Anderhalf uur later, terwijl de vlam
voortging milliarden kleine zilverjodium-
deeltjes in de lucht te sproeien. Hitste een
bliksemschicht en viel plotseling de regen
in stromen neer. Voor de avond was ge
vallen, storticgende het in gehee: Nieuw
Mexico. Tijdens de dertig uur. volgend
op het „verwekki n van de wolk" stroom
den 050 millioen barrels water dour de
Gallsteokreek, rivierbedding die ge-
woonlijk droog is. en drie milliard gallon
door de Pecosrlvier Wj Santa Rosa.
De kleine.kristalletjes zilverjodium, die
er, onder een microscoop gelegd, uitzien
ais sneeuwvlokken, vormen uitstekende
kernen waarom de natuur, mits de overige
omstandigheden aan zekere voor-
waarden voldoen, echte sneeuwvlokken
f bouwt. De afwezigheid van dergelijke
kernen, met een wetenschappelijk woord
„nucleae" genoemd, it vaak oorzaak, dat I
geen wolkenvorming kan plaats vinden
en dat de regen uitblijft. Dan koelen de
waterdroppels in de wolk af tot beneden
het vriespunt wanneer ze worden opge- I
voerd tot de hogere, koude luchtlagen.
maar toch bevriezen ze niet. Wordt er nu
zilverjodium aan toegevoegd, dan veran
deren de over-afgekoelde druppeltjes
plotseling in ijskristallen en wanneer deze
met andere waterdruppeltjes ln botsing
komen, veranderen ze zo snel in zulke
grote sneeuwvlokken, dat deze ln kleinere
vlokken uiteenvallen, welke zich ketting-
vormlg over de wolk verspreiden. Tijdens
het kristalllsatieproces komt hitte vrij,
welke de waterdeeltjes doet opstijgen, met
zo'n kracht, dat een explosie het gevolg
is. Of er regen of sneeuw valt, hangt af
van de temperatuur in de onderste lucht
lagen' sneeuw, die in warmere luchtlagen
neerdwarrelt, verandert in regen.
Droog ijs (d.i. carbon dioxide met een
temperatuur van 109 graden beneden nul)
werkt anders: het koelt de waterdruppel*
af tot beneden het punt 38 graden be
neden nul waarop ze plegen te bevrie
zen en zo produceren ze zelf de nodige
kernen Droog ijs is werkzaam bij 32
graden Fahrenheit of daar beneden, ter
wijl zilverjodium werkzaam is bij 14 gra
den of lagere temperatuur.
Het Weerbureau sceptisch
DE PROEVEN, welke In Nieuw Mexico
zijn genomen, en wel gedurende drie
achtereenvolgende jaren, maakten op
iedereen diepe indruk, behalve ophet
Weerbureau, het Amerikaanse De Bilt. Dit
'instituut meende, daf de toegepaste
iffcthoden om regen te verwekken ten
hoogste voor tien procent hebben bijge
dragen om werkelijk regen te doen ont
staan. Dr Langmuir houdt echter vol, dat
.er bij de verschillende proeven veel meer
regen viel dan het geval zou zijn geweest,
wanneer het van nature had geregend.
Met dat al staan landbouwers en ande
ren. die bij de landbouw betrokken zijn in
Arizona minder sceptisch tegenover de
proeven om regen te maken dan boven
bedoeld Weerbureau. Regenmakers in ljun
streek hebben hun Water bezorgd voor een
totale waarde van 168.000 dollars en dit
kostte hun slechts 30.000 dollars. In dit
geval was dr Irving P. Kriek de regen
maker. een meteorologisch adviseur uit
Californië, die geldt als een van de beste
autoriteiten op dit gebied van de West
kust.
Dr Kriek en zijn staf hebben vijftien
jaar lang de weersomstandigheden, de
rivieren en het peil van de waterreservoirs
in het gebied van de Phoenix bestudeerd.
Toen de juiste soort luchtmassa kwam
aandrijven over de wateren van de Groene
en Zoute Rivier en de Tonto Kreek, waar
schuwde de Arizonase Stichting voor
Weerkundig Onderzoek hun luchtmacht,
n.l. Paul Mantz, een koen vlieger uit Hol
lywood, eri Charles S. Barnes, een voor
malig piloot van de Amerikaanse Lucht
strijdkrachten. Deze twee vlogen in en
boven de wolken en bombardeerden deze
met droog ijs en zilverjodium De regen
stroomde. De woestijnriviertjes werden
gevuld met water en het peil van de
reservoirs steeg met de dag. Toen ze hun
werk voor dat seizoen beëindigden, be
vatten de reservoirs 17.180 voet meer
water dan tevoren. Afgaande op de waar
nemingen, welke hij gedurende vijftien
jaar had gedaan, kwam dr Kriek tot de
slotsom, dat er slechts 5190 acre voet zou
zijn gevallen ais men de natuur rustig
haar gang had laten gaan.
Boeren juichen
vra
De boeren en krachtinstallailes in Ari
zona. overtuigd door het surplus aan
water, dat ze ontvangen. blUven elke wolk.
welke hun kant opdrUft. gedurende perio
den van grote droogte aftappen. Hetzelfde
doen hun collega's In andere delen van
het droge Westen. En reeds drie jasr lang
bewerkt de ('alifornische Electrische
Kracht MaatschappU de wolken, die zich
boven haar reservoirs voordoen met droog
Us en de directie meent, dat het vermogen
van de installatie onreveer met 12 k 14»/.
is gestegen.
Op het ogenblik zijn In vele delen van
Amerika zilverjodium generators de hel
den van de dag. Tests hebben aangetoond,
dat een enkele generator de sm?euw- en
regenval over 250 vierkante mijl kan be
vorderen. Geen wonder, dat de voorbeel
den elders worden gevolgd. Op het ogen
blik worden proeven genomen ln Hon-
doeras. wav men juist het tegendeel van
regenverwekken beoogt. Jaarlijks gaan
daar kostbare bananenaanplantingen ten
gronde ten gevolge van hevige wolkbreu
ken. Met behulp van droog ijs en gewoon
water heeft men daar nu gevaarlijke
wolken „onthoofd", d.w.z. dat de wolken
als het ware worden omgeleid, waardoor
de verschrikkelijke plaatselijke stortbuien
werden afgewend en bovendien een plan
tage, die lag te verdrogen, IV» duim water
kreeg.
Rechters tobben
)R DIT ALLES zijn tal van nieuwe
vraagstukken ontstaan, waaraan men
vroeger nooit heeft gedacht. Want de een
kan er belang bij hebben, dat een wolk
zich in regen ontjast. maar de ander kan
op dat ogenblik juist verlangen, dat de
wolk overdrijft en het zonnig blijft, m.a.w.
men krUgt nu twistpunten over het eigen
dom van een wolk en het recht van de
individu boven of op zUn land water te
laten valleq, Wetten op dit punt bestaan
nog niet. zodat de civiele rechter het druk
heeft met het behandelen van geschillen,
welke op dit punt zUn ontstaan.
De geschillen gaan uit de aard der zaak
meer tussen lichamen dan tussen indivi
duen en ook vliegen de staten van Noord
Amerika, die zo lang vredig naast elkaar
hebben geleefd, elkaar soms in het haar
om een wolk. Zo heeft Utah ruzie ge
kregen met Nevada omdat dit een wolk,
die op weg waa naar Utah, in regen liet
losbarsten voor zU het gebied van Utah
had bereikt en de Utahers. die even erg
naar regen snakten als de Nevada-ers. de
stortbuien afsnoepten. De Federale recht
bank zal in deze recht hebben te spreken.
De Nevadaërs hebben de steun van
weerkundigen. die beweren, dat Utah's
eisen ongegrond zijn. Zelflflal zou Nevada
alle zichtbare vocht vaneen wolk, die
bezig is naar Ut^h te drijven, aftappen,
dan zou het toch nog slechts 0,02 0.05
procent van de totale hoeveelheid vocht
in die speciale luchtkolom aanwezig naar
zich toehalen. Vóór de wolk Utah heeft
bereikt, heeft ze de kleine hoeveelheid
Wfiter, welke er aan is onttrokken, stellig
reeds weer uit de omringende lucht aan
gevuld, zeggen ze, zodat Utah piets te
klagen hééft.
Amerika wacht thans tot qe wetgever
in deze vaste regelen zal hebben gemaakt.
Want eerst dan zal men zioh, maar altijd
nog sléchts tot op zekefe hoogte, kunnen
beschermen tegen de wisselvalligheden
van hetweer.
„Apartheid". India heeft de secretaris
generaal der V.N. officieel verzocht de
kwestie van de behandeling der Indiërs In
Zuld-Afrika op de agenda van de volgende
byéenkomst der Algemene Vergadering der
V.N. te flaatsen. Deze stap volgt op het
aannemen van de Zuldafrikaanse wet op het
scheiden der woonwijken van de verschil
lende bevolkingsgroepen.
WATERSTANDEN 11 JULI
Keulen 1.50 0.07; Ruforort -0 49 -0 09; Lo-
bdtfh 9M oav - Nijmegen 8.30 o.Ol: Arnhem
6.43 0 02: Eefde 2 00 —0.06; Deventer 1.7»
-0.02, Borgharen 39.37 -0.14; Belfeld 10.02
+I.1J; Grave 4 55 -0.08; Uth 0 28 -rO.23.
DINSDAG 11 JULI 19S0.
EERSTE BC"AD - PAGINA' 3
Ericht Warsitz, een Duitse vliegtuig-
ontwerper, die zegt de eerste raket- en
straalvliegtuigen ter wereld beproefd te
hebben, heeft verklaard, dat de Sowjets
hem. tot éljn grote verwondering, korte
lings uit Siberië naar huis terugzonden,
pa vijf jaar lang tevergeefs geprobeerd
te hebben, zich va# zijn dierwten te ver-
gekeren.
Warsitz vertelde. d,at hij, kort voor zijn
Vr rgenomen vertrek naar de Verenigde
gtaten in 1945. naar de Sowjetsector van
Berlijn werd ontvoerd. Via Sachsénhausen
was hij daarna in Siberië terechtgekomen,
waar men hem met gebruikmaking van
foltermiddelen zou hebben willen pressen
tot een contract voor arbeid in een Rus-
gische vliegtuigfabriek Ten slotte was hij
naar een dwangarbeidskamp te Stalinsk
gezonden, waar hij in een ammunitie
fabriek moest werken.
Hij had vijf andere Duitse ingenieurs
gntmoet, die wel contracten hadden ge
tekend. doch een half jaar voor de expira
tie van die contracten van sabotage waren
beschuldigd en tot 25 jaar dwangarbeid
veroordeeld. Hty zelf was onverwacht vrij
gelaten en in April j.l. naar huis gezon
den.
Will Kops, zoon van de minister-presi
dent van Neder-Saksen. die 18 maanden
geleden naar de Sowjet-zone vluchtte, ls
ln West-Berlijn teruggekeerd, ontkomen
aan een dreigende afrestatie door de
volkspolitie.
Geëlectrocuteerd door botsing
Te Trichoer (Voor-Indlë) is een autobus
tegen een paal gereden, waardoor een
hoogspanningskabel op de bus viel. De 21
inzittenden werden door de stroom ge
dood.
(Van een bijzondere medewerker te Soerabaja).
Over de reeds door ons gepubliceerde plannen inzake het geven van onderwijs in
Indonesië met" het Nederlands als voertaal vernemen wij nog. dat de „Stichting
Nederlands onderwijs in Indonesië'' zal gaan werken met, een beginkapitaal van
ongeveer ƒ24 millioen Ind. courgnt. Naast de 60 lagere scholen, zullen er middelbare
scholen komen te Soerabaja (2). Djakarta (3), Bandoeng (2), Semarang en Medan.
Verder worden er Ulo-scholen gevestigd te Makassar, Malang. Bogor en Palembang
Deze Ulo-scholen krijgen een H B.S.-programma. doch er zal les worden gegeven door
onderwUzers met hoofdacte of speciale acten. Het voornemei) bestaat bovendien, om
handelsscholen op te richten te Djakarta en Soerabaja.
Kinderen op veraf gelëgen plaatsen, zoals bijvoorbeeld ondernemingen, zullen onder
wezen worden volgens een schriftelijke lesmethode Deze methode ligt reeds gedrukt
#D wel in Nederland klaar. In de grote steden zullen reizende docenten worden ge
plaatst. die de alleen lerende kinderen zullen controleren en adviseren.
len worden opgericht, en ook door haar
zullen worden bekostigd, zal Nederlands
voorlopig nog voertaal zijn. Opzet van
deze scholen is. het kind van de nog steeds
op het Westen georiënteerde Indo Euro-
.pcanen gereed te maken voor de Indone
sische maatschappij. In Soerabaja ver
wacht men. dat zich alleen daar al onge
veer 3000 leerlingen voor de lagere scho
len van het I-E.V zullen aanmelden.
De «cholen zullen volgens de statuten
van da atichting toegankelijk zijn voor
alle Nederlandse kinderen. Het is zo goed
ais zeker, dat voor kinderen, wier ouders
tot voor kort Nederlandse staatsburgers
waren, doch die deze status hebben ver
wisseld voor het zogenaamde „warga
negaraschap door de regering van Indo
nesië minoriteits«9holen zullen worden
opeeriebt Op deze scholen zal het Ne
derlands voorlopig nog voertaal blijven.
Geleidelijk aan zullen de kinderen, die
deze scholen bezoeken e#1 die dus uit ge
zinnen komen waar Nederlands nog steeds
de omgangstaal is, voor het Indonesische
nationale onderwijs gereed worden ge
maakt
De moeilijkste groep kinderen vormt
ongetwijfeld die. waarvan de ouders tot
de blijvers behoren, die nog niet beslist
hebben, of zij al dan niet Indonesische
In Mei is onder voorzitterschap van de secretaris-generaal van het ministerie voor
Uniezaken en Overzeese rijksdelen, de heer J. M. Kiveron, een commissie gevormd,
welke de regering van advies zal dienen nopens alle vraagstukken. Welke verbind
houden met de voorzieningen doop de Nederlandse overheid te treffen ten behoeve
van uit Indonesië gerepatrieerden en de in Indonesië gewortelden, die naar ons land
komen of zUn gekomen In de commissie Coördinatiecommissie voor Gerepatrieerden
genaamd hebben vertegenwoordigers van verschillende departementen zitting. Bij
de uitvoering van haar taak onderhoudt rij nauw contact met de betrokken kerkeHjka
instanties, met da stichtingen Pelita en Nederland Helpt Indië en met da Nedtrlanda-
Indische bond van ex-krijgsgevangenen en geïnterneerden, de NIBEG.
algemene laak der CoördinatleÉÓmmlsala
repatriërenden is het opvangen en ver
zorgen van deze mensen en het ijveren
voor hun aanpassing aan de veranderd#
omstandigheden. Er is een aantal sub
commissies gevormd voor: transport over
zee. huisvesting, arbeidsbemiddeling, so
ciale bijstand, geneeskundige zorg en
onderwijs. De commissie heeft aan de
regering reeds verscheidene adviezen kun
nen geven. o.a. ten aanzien van het ver
strekken van extra bouwvolume, waar
over dezer dagen reeds is bericht.
Vjaor het opvangen der repatriërenden
zorgt het bureau repartiëring van da
Dienst van Maatschappelijke Zorg. Aan
de hand van passagierslijsten en enquête
formulieren wordt de huisvesting voor
bereid.
Ongeveer 70 procent der repartiërenden
blijkt in eigen huisvesting te voorzien.
De gezinnen, die door de zorg van de
overheid gehuisvest moeten worden, wor
den opgevangen door het bureau Repa
triëring en met militair vervoer gebracht
naar een dertigtal opvangcentra en woon
oorden in het land. Een twaalftal van
dergelijke centra en woonoorden is in
voorbereiding.
De regering heeft een extra bouwvo
lume van 2200 eenheden beschikbaar ge
steld. zomede 800 eenheden, welke door
bemiddeling van de Nationale Demobill-
satieraad worden verdeeld onder uit
Indonesië komende gedemobiliseerde
militairen. Het is "n militair belang en
voorts en belang der betrokkenen, dat
militairen zich kunnen vestigen in of
nabil een garnizoensplaats. Voorts is van
groot belang, de arbeidamogelUkheld ter
plaatse. Men tracht huisvesting te ver
strekken waar de grootste arbeidamoge
lUkheld Is. Van belang wordt verder ge
acht, de repatriërenden over het gehele
land te verspreidén. De sub-commiaaie
Hulsvesting heeft daartoe een spreiding»-
schema opgesteld, dat ook aal dienen voor
de verdeling van het extra bouwvolume.
Mede ter bevordering van het spoedig
verlaten der opvangcentra heeft de rege-
rine een wetsontwerp Huisvesting Gere
patrieerden 1950 ingediend Maar vóór
alles moet getracht worden, de huisvesting
der gerepatrieerden te bevorderen door
ee.i beroep op de vrijwillige medewerking
der gemeentenen der Nederlanders zelf.
Ten aanzien van de maatschappelijke
zorg voor betrokkenen is de regeling al
dus. dat wie niet in zijn eigen levens
onderhoud kan voorzien, gelijkgesteld zal
worden met de Nederlandse oorlogsslacht
offers. terwijl er ook andere extra-voor
zieningen worden getroffen. Zo zal men
tegemoetkoming kunnen krijgen in de
kosten van geneeskundige behandeling, in
de qerste aanschaffing van kleding én
voorts zal men een meubelvoorschot kun
nen ontvangen. De arbeidsbemiddeling en
de medische verzorging zullen bijzonder#
zorg hebben.
Vóór 1 Januari 1950 zijn omitreeks
110 000 gerepatrieerden naar ons land ge
komen De commissie zal over een groot
deel van hen haar zorg mede hebben uit
te strekken, omdat vele gerepatrieerden
wonen onder voorwaarden, dje financieel
en economisch niat verantwoord zijn. Na
de souverciniteitsovcrdracht zag de over
heid zicR geplaatst voor een nieuw pro-
béeem. het opvangen van degenen, die
Indonesië wensen te verlaten om zich hier
te lande te vestigen. Voor 1950 wordt hun
aantal geschat op 40 k 50 000. Hieronder
zijn niet bégrepen de gezinnen van de
leden der Koninklijke Landmacht en de
Koninklijke Nederlandse Marine, doch wèl
die van de leden van* het K.N.I.L. Dit
vraagstuk roept weer een aantal andere
problemen op. liggende op het terrein van
de huisvesting, de sociale bijstand, de ge
neeskundige verzorging, de arbeidsbemid
deling. het onderwijs enz. Vele ministeries
hebben hiermede te maken en al deze
abtiviteiten moesten worden gecoördi
neerd.
De regering heeft gemeend, dat zij het
beste deed. hiertoe bovengenoemde com
missie op te richten, om richting te geven
aan het werk voor de repatriërenden. De
staatsburgers zulten worden, dan wel die I nahassa te verlaten.
Naar eerst thans bekend ls gemaakt ls
mr J. L. Kruithof, die behoorde tot de
aangehouden Nederlanders in Menado.
onlangs VrQ'gelaten. Er werden geen ter
men aanwezig geacht de heer Kruithof
nog langer in arrest te houden. Het is
evenwel nog niet bekend of het de heer
Kruithof ook reeds is toegestaan de Mi-
beslissing voor zichzelf reeds genomen
hebben ten gunste van Indonesië, doch
dit besluit nog niet hebben verwezenlijkt
Dit laatste ziet n)en veel bij ambtenaren,
die liever wachten tot het einde van de
termijn van twee Jaar. daar zij thans als
ambtenaar met Nederlandse nationaliteit
belangrijk meer verdienen dan zij zouden
krijgen, indien zij Indonesisch staatsbur
ger waren
Voor de kinderen van deze groep men
sen. degenen dus, die vroeg of laat onder-
dahan van Indonesië zullen worden, is het
Nederlandse onderwijs van de Stichting
weinig aantrekkelijk, daar dat geheel afge
stemd ia op het Westen, dat zij luist van
plan zijn de rug toe te draaien. Voor toe
lating tot een mlnoriteitsschool komen hun
kinderen, zolang zij geen staatsburgers
van dit land zijn. niet ln aanmerking.
Deze kinderen verkeren dus in de minder
prettige positie van te zweven tussen de
kade en het schip.
Het Indo Europees Verbond de
meeste kinderen zijn Indo Europeanen
heeft thans maatregelen getroffen om te
voorkomen dat deze kinderen straks van
alle onderwijs verstoken zullen zijn. Ook
dit Verbond gaat nu namelijk scholen op
richten Deze scholen zullen toegankelijk
zijn voor kinderen van alle landaarden, zo
verzekerde een lid van het hoofdbestuur
van het I-E.V. ons. Vooral dit laatste
achten de I.E.V.'ers onder de tegenwoor
dige verhoudingen van het grootste be
lang. daar zij zich vooral nu onder geen
voorwaarde van de Indonesiërs willen
distanciëren. Juist het tegenovergestelde
ia het geval. De I.E.V.'er. die inziet dat
Indonesië zijn nieuwe vaderland is, zoekt
steeds meer aansluiting tot de autoch-
thone bevolkingsgroepen van deze landen.
Op de scholen, die door het I.E.V. zul-
Er zijn thans nog achttien aangehouden
Nederlanders te Menado. daar ook de
twee ondernemingsadministrateurs en een
assistent uit het binnenland naar Menado
zijn overgebracht. De laatsten zijn de
heren Van de Rijdt en H. Winkelman.
Wat de Nederlandse bemanning van de
Zeearend betreft, aan wie eveneens een
beperkte bewegingsvrijheid is opglegd. is
niet bekend of dit inderdaad geschiedde
omdat deze bemanning weigerde een pa
trouille-opdracht uit te voeren in de wa
teren van de Zuid-Molukken. dan wel dat
een andere aanleiding, tot deze aanhou
ding bestaat Het ziln 5 k 6 man. De Zee
arend behoort tot de vroegere gouverne-
ments-marine.
De aangehoudenen te Menado. die reeds
ruim twee maanden wachten op een be
slissing zijn dr M. Boon. de politie-ambte-
naren mr J. Cowan. J. Verkerk. E. W, O.
Kemper. J W Dabroek en F C. A. Har-
ris de landrechter mr O. van Schraven-
dijic en de parket-ambtenaren mr. R. B.
van Tongeren en C. Vcenstra. de ambte
naren van de zeevisserij" W A Mackenz:c,
de agent van de K P M. J. H. van Dijk. .de
douane-ambtenaar M. Richter, de Rode
Kruiswerker J F. W Kreefel. de ambte
naar van het Beheersinstituut W. B. J. A.
Spaan, bij wie nog gevoegd is de over
gebrachte inspecteur van politie N. L.
Lepinat.
De verwachting bestaat, dat binnen niet
lange tijd de beslissing zal vallen over
vrijlating of verlenging van arrest.
Weer proces in Tstecho-§lo\$ikUe. In
Oost-Bohemen zyn dertig personen. w«r-
ondfr voormal'ge oariemen'sleden en func
tionarissen der Tsjechische socialistische
partij (waartoe ook wijlen dr Beresj heeft
behoord) wegens sabotage ed. tot vi'Uheids-
atrjffen veroordeeld.
Bijna 1 millioen kg tijdschriften
en 1 millioen boeken verzonden
Maandag werden in het gebouw van
het Nederlandse Rode Kruis in Den Haag
de 132 lectuurhvKsjea van de Niwln aan
het Roda Kruis overgedragen. Deze sym
bolische overdracht werd verricht door
jhr mr Ph. T Six. directeur van het cen
traal bureau van de Niwin. aan de heer
A. van Enden, directeur van het Ned
Rode Kruis. Beiden herdachten met grote
erkentelijkheid de harmonieuze samen
werking, die er steeds tussen beide orga
nisaties was en hopelijk nog zal zijn zo
lang de Niwin haar taak nog niet heeft
beëindigd.
Jhr Six bracht naar voren de erkente
lijkheid van de militairen en burgers in
Indonesië, die van deze samenwerking de
vruchten geplukt hebben. Wanneer te
zijner tijd de Niwin geliquideerd zal zijn,
zal het Rode Kruis de lectuurvoorziening
blijven voortzetten Het accent zal dan
meer verlegd worden naar de zieken, die
aan een goede lectuurvoorziening grote
behoefte hebben De heer^Van der Enden
memoreerde, dat gedurende de bijna vijf
jaren, die achter ons liggen, het leqtuur-
depot bijna een millioen boeken en ruim
een millioen kg tijdschriften"verstuurde
Beide sprekers verklaarden met veel na
druk. dat er een aanzienlijk tekort be
staat aan actuele lectuur en spraken de
hoop uit. dat het Nederlandse volk een
intensief gebruik zal maken van de lec-
tuurhuisjes, door hun gelezen boeken en
tijdschriften daarin te werpen. Voor de
genen. die niet ln de buurt wonen van
dergelijke huisjes, bestaat de gelegenheid
toch het werk te steunen door de lectuur
per post, ongefrankeerd. te zenden aan
het adres van het Rode Kruis. Tijdsctorif-
tendienst. Den Haag.
Te Semarang ls Zaterdag 2 Juli de
jaarlijkse conferentie van Gereformeerde
predikanten in Indonesië geopend. Op
deze conferentie, die een wetenschappe
lijk en geestelijk karakter draagt, zijn dé
laatste publicaties van prof. Karl Bayth
eh de moderne stromingen onder de
Islam in India besproken. Tevens werd de
kerkelijke en maatschappelijke positie van
de Indo-Europeanen onder de loupe gé-
nomen.
Daar ter conferentie veel zendelingen
aanwezig waren, kon men een duidelijk
beeld krijgen van hetgeen op gerefor
meerd kerkelijk gebied in Indonesië ge
schiedt. Drs Soedarmo. docent aan de
Theologische School te Djokja. woonde de
gehele conferentie bij.
Maandag 3 Juli werd in aansluiting op
de conferentie de vergadering van de
synode der Gereformeerde Kerken met
een bidstond geopend.
Marie van Zeggelen gehuldigd
De schrijfster Marie van Zeggelen is
Zaterdag tachtig jaar geworden. Ter ge
legenheid hiervan werd zij Zaterdagmid
dag in het gebouw vaa de Nederlandse
Vrouwenclub te Amsterdam door een
groot aantal collega's en belangstellenden
gehuldigd. Prof dr J. Tielrooy. secretaris
van de PEN-club, noemde haar een kleine,
pittige geestige vrouw, wier historische
romans hij vooral van grote waarde acht
voor ons land en volk. Namens de Neder
landse Vereniging van Letterkundigen
sprak dr Annie Romein-Verschoor. Voorts
spraken nog de schrijfster Top Naeff, de
schilderes Lizzy Ansingh. de toneelspeel
ster Rika Hopper en de uitgever van de
boeken van Marie van Zeggelen, de heer
Meulenhoff. De presidente van de Neder
landse Vrouwenclub. mevr Cornelia
Becht-Ootmar, deelde mee. dat Marie van
Zeggelen benoemd is tot erelid van de
club.
Wekelijks houdt president
Truman in het Witte Huis
te Washington persconfe
renties, die soms door 500
journalisten worden bij
gewoond. Het zijn niet uit-
sluitend Amerikaanse jour
nalisten. die aanwezig zijn,
correspondenten van bui
tenlandse bladen trekken
eveneens op naar het Witte
Huis. Het «toat de journa
listen vrij te vragen, wat zij
willen en zij behoeuen hun
vragen niet vart te voren
in te zenden. Hier be
antwoordt president Tru
man in de nieuwe per».
zaal van het Witte Hui» hel
snelvuur van vragen der
journalisten.
(Speciale berichtgeving)
Na bel honden ven een enquête onder de leiders van de Nederlandse bedrijven, heeft
de FundHtie werkelijk dienen", waarvan oud-minister Neher voorzitte» is. onlairgs
een rapport gepubliceerd, waarin een vierjarige H.B S.-opleiding wordt aanbevolen, die
door haar geheel andere vorming de geslaagde leerling in staat zal stellen beter en
sneller dan thans het geval is - een functie in het maatschappelijk- of bedrijfsleven
zich te nemen Er ziin op dat rapport vele reacties gekomen en naar aanleiding daarvai
heeft de Fundatiejthans een nadere toelichting gegeven.
Ilndustfie voor hen bestemd' hebben. De
vierjarige opleiding wil niet „goedkopere
krachten" levereq. wel betere, daar door
een niet overladen leerprogramma en een
kleiner aantal lesuren een rustiger gang
van hef onderwijs en degelijker behande
ling van de leerstof bereikt kunnen wor
den. die daardoor ook beter beklijft.
De commissie hepft zich de vierjarige
opleiding mede gedacht als een basis voor
het voorbereidend hoger onderwijs, dat in
de klassen 5 en 6 van de H.B S.-A en B
kan worden gegeven. De voorgestelde
middelbare school met 4-jarige cursus is
niet bedoeld naast de tegenwoordige
H B S. A en B met 5-jarige cursus en nog
minder in de plaats dwarvan. Die oplei
ding is slechts gedacht als een deel van de
H.B S. A en B met 6-jarige cursus. Het
onderwijs in die vier jaar blijft Middel
baar Onderwijs, gegeven door docenten
met de volledige onderwijsbevoegdheid,
zoals nu voor H.B.S. en gymnasium voor
geschreven.
Ongetwijfeld is het waar. daf het ac
cent in de vierjarige vooropleiding die
voor een aantal leerlingen eindonderwijs
zal zijn enigszins naar Nederlands en
de moderne talen wordt verschoven. Dit
moet echter als een groot voordeel be
schouwd worden. Een ieder, die bekend is
met de povere resultaten van het onder
wijs. bijvoorbeeld in de moedertaal, ae)
het moeten toejuichen als getracht wordt
hierin verbetering te brengen Het goed
verataan van Nederlandse teksten van
verschillende, ook van zakelijke Inhoud
het zich duidelijk en scherp kunnen uit
drukken zowel mondeling als schriftelijk,
zijn eisen die het bedrijfsleven stelt Men
behoeft echter het rapport van de staats
commissie tot reorganisatie van het hoger
onderwijs op dit punt maar na te slaan
om te beseffen, van welk eén grote waar
de dit ook voor de aanstaande student is
Als, ten slotte, het maatschappelijk le
ven voor sommige beroepen toch de voor
keur zou geven aan de bezitters van het
einddiploma H B S. 6-jarlge cursus, Indien
de ouders, ook als hun zoon of hun doch
ter later niet gaan studeren, er prijs op
stellen dat deze toch de zesjarige school
doorlopen, dan kunnen en moeten ouders,
leerlingen en het bedrijfsleven duidelijk
weten dat in deze hoogste twee klassen
van de H.B.S zowel wat de leerstof als
methode betreft, in de eerste plaats ge
rekend wordt met de eisen van het hoger
onderwijs en dat de opleiding evenals
dit bi) de gymnasiale het geval is niet
op directe wijze gericht is op de practijk
van het bedrijfsleven.
Haar enige bedoeling was- te trachten
met ons H B.S.-onderwijs uit de impasse
te komen, waarin dit onderwijs ln de loop
der jaren is geraakt. Onder hen. die dit
onderwijs moeten geven en die het moe
ten ontvangen, onder hen, die aan univer
siteit en hogeschool er op moeten voort
bouwen è'n onder hen, die uit de afgestu
deerden hun middelbaar en hoger perso
neel voor het bedrijfsleven moeten kiezen
en opleiden, zijn er velen, die met de re
sultaten van ons H.B.S.-onderwtjs niet te
vreden zijn.
Het is. $egt de commissie, niet de be
doeling geweest, een school voor te stel
len. die uitsluitend met de practische
eisen van het bedrijfsleven rekening houdt
en alle cultuurvormend onderwijs waarde
loos acht of ook maar verwaarloost Het
grote aantal uren. uitgetrokken voor Ne
derlands en de moderne talen (54. terwijl
de 5-jarige H.B.S. in totaal 57 wekelijkse
lesureh voor de talen heeft), waarbij de
letterkunde ook "haar rechtmatige plaats
zal innemen, kan de waarborg zijn. dat
naast het hoofd ook hart en gemoed, aan
de vorming kunnen deelnemen en dat de
kinderziel niet verstikf wordt in de enge
voorschriften van het latere practische
leven.
Het bedrijfsleven heeft echter ook het
recht van het middelbaar onderwijs te
eisen, dat het leerlingen opleidt tot men
sen. die binnen niet al te lange tijd bruik
baar zijn voor de posten, die handel en
De saguaro-cactus, cereué giganteus,
komt in groten getale voor in de Zuid-
West-Amerikaanse staat Arizona. Deze
reus onder de cacteeën wordt vaak bijna
twintig meter hoog. Hij bloeit mei fraaie
witte bloemen, die aan de uiteinden der
takken ontluiken. De rode saguaro
vrucht, dte in het laatst van Juni rijp is,
geliefkoosde lekkernij
ï-Indi
Papago-Indianen. die z. mej behulp van
lange stokken naar beneden halen. Het
rijpen dezer vruchten valt samen met het
Indiaanse Nieuwe Jaar, zodat de Papago's
dan overal hun groots opgezi
Nieuwjaarsfeesten vieren.
Elke typiste kan wijsjes spelen
TNE HEER ALEXANDER ROSE was
stenograaf bij het New Yorkse ge
rechtshof. Zijn rapporten placht hij op de
schrijfmachine uit te "werken Dag in dag
tikte hij vele bladen vol en in dit werkje
kreeg hij zo'n routine, dat hij het kon
doen met zijn halve aandacht. De andere
helft van zijn aandacht gebruikte hij voor
dagdromen. Allerlei wijsjes en ook zwaar
dere composities spookten hem door het
hoofd, terwijl hij daar zat te tikken Alex
ander Rose was dol op muziek, maar he
laas kon hij geen enkel instrument be
spelen. Als er nu toch eens, in plaats van
letters op papier en onharmonisch geratel
muziek uit de machine kwam. aaëht hij.
Wat zou het dan eenvoudig zijn zelf piu-
zlek te maken. Een typiste zou in minder
dan geen tijd kunnen spelen!
Dit denkbeeld verraste de heer Rose.
Hij zou geen Amerikaan zijn geweest
wanneer hij niet had gemeend, dat er iets
instak. Ineens had hij genoeg van het Ge
rechtshof en van stenograferen en zo
maar, gewoon, domweg tikken. Hij ging
studeren: metallurgie, natuurkunde, ge-
luidsleer En nu heeft hij de machine zij
ner dromen gevonden en Bezer dagen voor
een gezelschap journalisten te Parijs ge
demonstreerd. ..Tik een-Deuntje" noemt
hU zijn instrument, dat er als een gewone
portable schrijfmachine uitziet. Voor de
ogen van de geïnteresseerde journalisten
haalde hij een velletje papier voor de dag.
waarop lettertekens stonden. Dit was een
muziekblad, geschikt voor de Tik-een-
Deuntje. Het velletje papjer schoof hij in
de machine, precies zoals een typiste er
een blanco vel in stopt. Men behoeft niets
van muziek te kennen; men slaat eenvou
dig de letters aan. welke op het „mu
ziekblad" staan aangegeven en dan komt
het deuntje vanzelf. Natuurlijk moei by
het tikken wel rekening worden gehouden
met de maat. Bij een wals heeft men
slechts eenvoudig te tellen één. twee.
drie. Wie kan typen leert in twee dagen
tijd uit een leidraad de knepen van het
Wijsje» Tikken.
Natuurlijk ia de beer Alexander Rosp
geen stenograaf meer. Hij is thans mede
firmant ln de C.S. Rose Vennootschap die
luidsprekers Mfcriceert. HU was pas te
ruggekeerd uit Zwitserland, waar hij de
onderdelen van zUn machine wil laten
vervaardigen. De fabriek, waar de on
derdelen tot instrument worden in elkaér
gezet, zal in FrankrUk of de Verenigde
Statqn worden opgericht
Pianoleraren zUn gewaarschuwd! Het
wordt tUd dat ze zich associëren met di
recteuren van type-scholen!
Griekenland vraagt muilezels
Het g^at werkelUk niet alleen om grote
zaken waarmee de Administratie van de
Economische Samenwerking zich moet be
zighouden. Niet alleen om ..big business"
Dit lichaam heeft een afdeling ..kleintjes"
Op Bezette tijden zendt ze Amerikaanse
firma's een circulaire toe betreffende
kleine partijtjes goederen, welke kunnen
worden geplaatst in de Europese landen
die dollars hebben te verteren In de
jongste dezer circulaires werd offerte ge
vraagd van 8.000 muilezels voor de Griek
se regering Reeds in April en Mei warden
muilezels gevraagd, maar er kwam 'oen
geen enkele aanbieding in De Griekse re
gering blijft evenwel behoefte hebben aan
6 000 muilezels en derhalve werd de op
roep in de laatgt verschenen circulaire
herhaald. Misschien vraagt men zich af,
wat men te Athene in vredesnaam met
6.000 muilezels moet beginnen Wel. die
heeft de Griekse regering juist nodig ,.in
vredesnaam" De vluchtelingen, die naar
het Noorden terugkeren en dan gewoon-
lijk tot de ontdekking komen, dat hun
hoeve verwoest is en dat al het vee is
verdwenen kunnen niet zonder muil
ezels Deze dieren moeten hen helpen bU
het bewerken van de grond. bU het bin
nenbrengen van de oogst e d. De rebel
len hebben alle muilezels meegenomen
Jiandaar dat hun hoqp gevestigd is op
Bmerika, al bleek dit totdusver geen
PnuiDezels te veel te hebben.
PianoSfrel in ruil voor
schilderijen
cul
een koestal, die
De Londense Daily Herald plaagt
de „rode" deken van Canterbury, die naar
de mening van zUn aartsbisschop welis
waar een betreurenswaardig gebrek aan
inzicht in politieke zaken aan de dag
legt, maar overigens eea goed Christen is.
In ieder geval, de deken is befaamd om
de wijze, waarop hij steeds weer goede
woorden vindt voor wat achter het Uzeren
gordijn gebeurt
Onlangs, aldus deDailyHerald. wipte
de deken door dit gordijn, om in Tsjecho
Slowakije deel te nemen aan een door de
^geestelijkheid in het Sowjetgebied beleg
de conferentie over de vrede en daarbU
sprak hij ook eens voor leden van de
Tsjecho-Slowaakse jeugdorganisatie. Nu
hebben ze in dat land ook een eigen
P r a w d a („Waarheid"), onder het in
spirerende toezicht van Sowjetlieden ge
redigeerd. Dit blad gaf een verslag van
de toespraak van de deken.
Volgens dit verslag vertelde de deken
aan de Tsjecho-Slowaakse jeugd; „Jullie
hebben een veel beter leven dan de jonge
mensen "bij ons. In Engeland kunnen zij
niet aan zwemmen doen. ze hebben boe
ken. noch muziek. In ons land kan nie
mand kosteloos studeren, zelfs de jeugd
niet. Onze Jonge mensen zUn bang om te
trouwen, omdat zij dan aangewezen zijn
op inwoning bU hun schoonouders". Dit
bericht kwam ook in de Engelse bladen,
waarop de deken verklaarde1, dat de
Tsjecho-Slowaakse „Waarheid" liegt!
Alieen wat hU gezegd had over de woning
nood klopte, de rest was, volgens de
deken, totaal onwaar.
Het is. schrijft deDailyHerald. dui
delijk. wat de deken te doen "staat. Er zit
vcflh hem niets anders op, dan een recti-
ficWie te eisen. Hij moet dadelijk naar
de Prawda in Bratislawa schrijven 6n-
verlangen, dat zUn tegenspraak op een in
het oog lopende plaats in het blad wordt
afgedrukt. ..Wij wachten", gnuift de
Herald, „met belangstelling op zUn actie
en op het resultaat daar.van".
Staphorst heeft een cultureel centrum
koestal, die omgetoverd
is in een tentoonstellingsruimte. De schil-
gekregen
ders Jan Homan en Piet Zwiers
Hattemse beeldhouwster B Thoden v«n
Velzen, zullen deze zomermaanden voor
een steeds variërende expositie zorgen en
op basis van ..artistieke ruil" zullen er
van tijd tot tijd culturele avonden worden
gehouden. Zaterdagavond speelde de pia
nist Gerard Hengeveld er #n zUn honora
rium bestond uit drie schilderijen. De
burgemeester van Staphorst -opende het
centrum.
Werk van Anna Blaman
in VQordracht
De Rotterdamse voordrachtskunstenares
Dinja Lap-de Wolff heeft voor het ko
mende seizoen de novelle ..De Kruisvaar
der" van Anna Blaman op fcaar reper
toire genomen.
Het Anglicaanse blad Church Times,
aldus het persbureau der Ned Herv Kerk,
constateert evenals dat reeds was gedaan
door het socialistisch tijdschrift NeW
Statesman and Nation en de Evening
Standard, dat het plan-Schuman eigenlijk
geïnspireerd is door Frank Bue.hman en
de invloed van de Oxford-beweging. Het
blad noemt het plan zelfs het Buchman-
Schuman-plan.
Het wijst er op, dat zo goed als allen",
die het plan steunen, in contact staan met
Frank Buchman. Dit geldt zowel van
Bidault. als van Schuman in FrankrUk. en
van Adenauer en Arnold in Duitsland. De
laatste nodigde zelfs Buchman uit. naar
Duitsland te komen, en Schuman schreef
hel voorwoord bU de Franse uigave van
het laatste boek van Buchman.
De Church Times is van mening, dat de
invloed van Buchmap op het plan-'
Schuman er op wUst, dat de Oxford-
beweging invloed begint te krUgen ook in
Roorhs Katholieke kringen, ondanks het
feit, dat het Vatieaan zich van <fe beweging
distanciëert.
Toen bovengenoemd artikel in de
Church Times was verschenen, heeft het
hoofd van de R K kerk in Duitsland,
kardinaal Frihgs een waarschuwing ge
publiceerd. om niet met dfe Oxford-
beweging samen te werken, daar deze,,
volgens hem. zich uitsluitend richt op
aardse doeleinden.
Verdrqnken Jongeman aangespoeld. Het
stoffelijk overschot van de 2B-1arige Kan
toorbediend*: B van G uit Den Haaa rt.e
Zondag bij het zwemmen tn zee te Sriie-
vervingen 's verdronken, is gisteravond -ven
bezuiden de vuurtoren aangespeeld.
Korea Daar men nog steeds niets ver
nomen hééft van de Britse' gezant Ie Seoel,
kapitein Holt, die ter plaatse is gebleven bij
de bezetting van de hoofdstad dooi de
Npordkoreaan&e strijdkrachten, heeft de
Bjritse regering besloten de heer SSWbrldge
te benoemen tot zaakgelastigde a.i. bij d«
Zuiclkoieaanse republiek.