De Spanjaarden gaven er gauw de brui van AVONTUREN IN HET DUSTER Het is al geen goud wat er blinkt TUINBOUW-MALAISE Uitverkoop van een stadswijk Franse weermacht is zwakker dan de Zwitserse Verraad van Kitty ten Have is niet bewezen KRUIDIGE HISTORIE - III Een „Streber" vond de dood Explosies te Portsmouth te wijten aan sabotage Splitsing tussen links en rechts in de P.N.I. Amsterdams politietoneel naar Davos Grote schilderijendiefstal in Zwitserland De Fransen vonden het zilver niet INTERNATIONALE STUDENTENSTAD IN PARIJS JUBILEERT PARATYPHUS MINDER KWAADAARDIG DAN BUIKTYPHUS Besmetting via worst, .melk en kaas Rapport over een tweede luchthaven Zelfs de beste producten dikwijls onverkoopbaar DE VERENIGDE STATEN BOUWEN STUWDAMMEN Onkruid In zee verdronken GEHEIME ACTIES IN BE BEZETTINGStIiD Van Engeland in de nacht de zee overgestoken om in Engels uniform op het Gevers Deynootplein te telefoneren Mannen met moed en fantasie kunstnieuws Nederlands voor de jeugd van Zuid-Afrika Loonbelasting bij over uren en tariefloon Zo gaat het in Amerika Koop een huis (voor 5 dollar) en het mee! neem Ruim baan voor een nieuwe avenue Munten, die eigenlijk geen munten waren Moeilijk probleem voor ministerie-Pleven Liquidatie door K.P. bij de Krijgsraad Drie van de 7 illegalen buiten vervolging Zonder reden in arrest Zuidmolukse leider zou gevlucht zijn Overheid zal bouw van ziekenhuizen steunen ÏWEEDE BLAD - PAGINA 2 WOENSDAG 26 ÏUCt 1950. «*ht h.d op een blondere bevorderlnV De tawilïïing va„daf"SkÏ' Portugese koning maar weinig hebben gekost maar hij voelde er toch niet* n. eon voorbeeld ronden ongetwijfeld heel «t mee? ?erè??k.n om ïïvorder.nJ komen. Magaliaan was over deze koninklijke afwijzing zo verbolaen rtnt hu ii Karei V van Spanje aanbood, voor hem de Molukken opnieuw te ontdekken Hn° was helft van de zen, dat de Molukken volgens Pauselijk voorschrift wereld behoorden. Hij vertrok in 1519 en vond inderdaad een passage, die naar hem werd gedoopt en bekend werd als de Staat Magelhaens. (De speJJing van namen was in die tijd nogal losjes; Spaanse kaarten gebruiken andere namen dan Hollandse en ook op verschillende Hollandse kaarten zijn ver schillen iin spelling te vinden). Kort nadat Magaliaan de wereldkaart met een straat had verrijkt liet hij het leven. De schepen hadden destijds maar weinig levensmidde len aan boord die lang goed bleven, dus onderweg moest hier en daar worden ge proviandeerd. Waar Magaliaan met zijn vloot binnenliep, eiste hij de nodige le vensmiddelen op als een schatting, die de bevolking aan de koning van Spanje was verschuldigd voor de eer. door hem ont dekt te zijn. Bij een van die gelegenheden bedankten de eilandbewoners voor die eer. Er ontstond een woordenwisseling, ,waarbij de Spanjolen hun musketten lie ten spreken, terwijl de bevolking met gif tige pijlen antwoordde. Magaliaan verloor in de drukte zijn zware helm. werd door een pijl in het hoofd getroffen en stierf. Van de vijf schepen waar hij mee was vertrokken, kwamen er tenslotte, na veel omzwervingen, twee voor Tidore terecht, ih 1521. (Dit waren wel zakenreizen, waar wij ons nu nauwelijks meer een voorstel ling van kunnen maken!). Toen de sultan van Tidore vernam, dat deze nieuwkomers vijanden van de Portugezen waren, ont ving hij hen hartelijk en wilde hij hen liefst zo lang mogelijk vasthouden. De Spanjaarden sneden neei Wat vooraf ging: Eeuwenlang ston den in de Molukken de vorsten van Ternate en Tidore. twee kleine eilanden, die elk de kern vormden van grotere eilandenbonden, als aartsvijanden tegenover elkaar. Be gin 1500 knoopten de Portugezen handelsrelaties met Temate aan en bouwden daar een fort. dat een be dreiging vormde voor Tidore. Maar de Spanjaarden, concurrenten van Portugal, waren er ook nog! geweldig Spanjaarden neerden de Portugezen in de hun gastheer, maar durfder inmiddels nogal gammele klei- ogen van maar durfden met huo jal gammele schepen toch niet langer in de buurt van hun concur renten blijven dan nodig was om een la ding oude kruidnagelen in te nemen. Zij vertrokken zonder op de nieuwe oogst te wachten, met dé belofte, spoedig te zullen terugkomen. Wel hadden zij voordien ge probeerd, hun lading aan te vullen met specerijen van Ternate. maar de sultane van Ternate zwichtte noch voor beloften, noch voor bedreigingen en bleef haar Por tugese vrienden trouw. De Portugezen kwamen inderdaad terug op Tidore en bouwden daar een versterking Zo zaten de Spanjaarden en Portugezen tegenover elkaar, probeerden elkaar vlie gen af te vangen en waagden nu en dan een overval. Lang bleef dit nieuwe, ha chelijke machtsevenwicht niet bestaan. Weldra kregen de Spanjaarden nieuwe belangen, hun ondernemingen groeiden hen een beetje boven het hoofd. Cortez was bezig, in Mexico een verfijnde In heemse cultuur uit te roeien voor vuig geldelijk gewin en déér was geen concur rentie en de belofte van veel goud. beter nog dus dan kruidnagelen, die eerst ver handeld moesten worden om goud op te leveren. Karei V voelde niets voor het onophoudelijke geharrewar in de Moluk ken en verkocht in 1520 zijn Molukse rechten voor een ronde som aan Portu gal. Tweede sultansmoord Het boterde geleidelijk aan niet zo goed meer tussen de Ternatanen en hun Por- opnieuw lei door handen van zijn eigen mensen het loodje. Hij had verbittering gewekt om dat hij de Portugezen steunde in de ver spreiding van het Christendom en werd door verontwaardigde Islamieten ver moord, waarna de nieuwe Christenen nogal prompt afvielen en in een kleine „bersiap" heel wat Portugezen werden afgemaakt. De overblijvenden voelden zich alleen nog binnen hun vestingen vei lig. Onder een goede Portugese landvoogd herleefde het Christendom weer. maar de moeilijkheden waren niet van de lucht De Portugezen bemoeiden zich herhaal delijk met het binnenlandse bestuur, zet ten sultans die onwillig waren af en dan volgde weer een regentenregering met alle hofintriges die daar bij horen, tot de nieuwe sultan oud genoeg was om het be stuur over té nemen. Tidore kreeg nog eens bezoek van de Spanjaarden, die daar door ongunstige wind tegen hun bedoeling in en ondanks het Verbod van hun koning Karei V kwa men aanwaaien. Toen Lissabon bij Karei protesteerde kregen deze Spanjaarden op dracht. hun biezen weer te pakken. De Portugezen hadden dus in de Molukken het rijk alleen, maar desondanks was hun macht niet solide. Ze hadden onderling ruzies, kregen te weinig steun ujt Malakka en gedroegen zich als halve wilden, waarbij de Ternataanse vrouwen niet over verveling konden klagen. In dat laatste kwam enige verbetering, toen in 1546 de Jesuit Francisco de Jassu y Javier op Ter nate kwam. de beroemde Franclscua Xaverius. Deze pionier maakte veel be keerlingen. zelfs de moeder en de zwager van de toenmalige sultan gingen tot het Christendom over. Daarna ging Xaverius naar Japan. Bij een poging om het geheimzinnige China binnen te komen zou hij later om het leven komen. Niet alleen Mammon had in die tijd zijn toegewijde dienaren! Vfouui van gemengde Portugees-Terna- taanse afstamming, of zoals Valentijn het noemde Een Mlstiee Vrouw". Deze klok uit 1603 riep de Portugezen op Ternate ter kerke sloeg later de uren voor het K.N.I.L. én luidt ook nu nog over het eiland. Premier Clement Attlee heeft het Lagerhuis medegedeeld, dat het ont ploffen van de negen munitieschuiten te Portsmouth op veertien Juli j.l. te wijten was aan sabotage Het was nog niet mogelijk geweest vast te stellen, wie de sabotage hadden bedreven. Het hof van onderzoek op welks voor lopige bevindingen Attlee zijn verklarin gen had gegrond, had werklieden, die zich in de buurt gevonden toen de brand be gon, een verhoor afgenomen. Zij beweer, den dat de brand en de daarop volgende ontploffingen te wijten waren aan sabo tage. Een groep anti-communistische leden van de invloedrijke Partai Naeional Indonesia is Zondag vrijwillig uitgetreden en heeft een eigen partij gesticht, de Partai Naeional Indonesia Merdeka. Deze stap herinnert aan de splitsing in de partij van Sjahrir, waarbij destijds de linkse elementen uittraden. Ook in de partij van Soekarno zullen belangrijke politieke figuren thans moeten kiezen tussen links en rechts. In verband met de aanstaande kabinets formatie voor de eenheidsstaat kan deze keuze niet alleen worden bepaald door de persoonlijke mening van de betrok kenen over het communisme. Met de Masjoemi zou de P.N.I. samenwerken in een parlementair kabinet en Sjahrir had bij voorbaat zijn adhaesie met een der gelijke regering betuigt. De P.N.I. van verleden week. die bereid was, mèt de Masjoemi ieder compromis met de com munisten af te wijzen, is echter een ge heel andere dan de P.N.I. van vandaag. De vrouw van een Amsterdamse politie man schreef uit Davos, waar zij in het Nederlandse T.B.C.-sanatorium wordt ver pleegd, dat de patiënten daar zo weinig persoonlijk contact hebben met Nederland. De Amsterdamse politie laat het daar niet bij zitten. In September gaat het toneel gezelschap „Kunst Verheft" van dit korps naar Davos om daar „De Distel" ep „De troubadour van Loosdrecht" op te voeren. Een Amsterdams industrieel neemt de helft van de kosten voor zijn rekening, de rest gaat de toneelclub zelf verdienen met een voorstelling in Tuschinski-theater. Nieuwe methode voor beelden in metaal Een Jonge Amerikaanse kunstenaar, Calvin Albert, heeft een nieuw procédé gevonden voop het maken van beelden in metaal, zonder het gebruik van een mal, aldus meldt de Unesco. Volgens deze nieuwe methode worden flexibele metalen platen van een speciale legering in de gewenste vorm aangebracht over een gipsmodel of permanent ijzeren ge raamte en dan met een electrisch verhit stuk gereedschap aan elkander gelast. Met behulp van zuren kunnen tinten worden aangebracht. In het jongste weekeinde zijn uit een kunsthandel te Sion in Zwitserland schil derstukken gestolen tot een gezamenlijke waarde van ongeveer honderdvijftigdui zend gulden. Vermist worden 6tukken van Rembrandt. Goya, Renoir. Picasso. Fra- gonard, Daumier, Manet en Modigliani Ook de schriftelijke echtheidgaranties van de betrokken werken zijn verdwenen. De kunsthandelaar was afwezig op een tocht naar de bergen en ontdekte bij zijn thuis komst Maandagavond de diefstal. De stukken schijnen met grote zorg door de dieven gekozen te zijn uit een uitge breide collectie, evenals verscheiden kunstschatten in goud en edelstenen, een waardevol Christusbeeld en een grote amethyst, die aan de koningin van Spanje behoord heeft. Deze diefstal is de derde van zijn soort in Zwitserland in de afgelopen weken. De politie is van mening, dat een eeraffineer- de internationale bende in het land aan het werk is. Bij de afbraak van een oude boerderij werden, ingemetseld in de schoorsteen op de zolder, ruim 250 zilverstukken, uit een periode van 1650—1794 gevonden. Waar schijnlijk werden deze verborgen voor het Franse leger, dat hier in 1794 overwinter de, toen het werd tegengehouden voor de Maaslinie. Het zijn iheest provinciale guldens, voornamelijk van Zeeland, die in die tijd een hogere waarde hadden. Iedere provincie had eigen munten met eenzelfde beeldenaar. Verder zijn er vooral schel lingen aangetroffen, ook van West-Fries land. Utrecht en Overijssel en munten van Kampen. Zwolle en Deventer. Merkwaar dig is, dat er slechts één Brabantse munt bij was. Drie munten zijn aangekocht door het Koninklijk Prentenkabinet te 's-Graven- hage. (Van onze Parijse correspondent) TUE BELEVEN momenteel een maand van jübilea in Parijs. De Metro bestaat een halve eeuw, het politiecorps is 150 jaar geworden en ten slotte herdenkt de Cjté Universitaire het feit, dat deze internationale studentenkolonie vijf en twintig Jaren geleden aan de Zuidelijke ringboulevard Jourdan zijn poorten ontsloot. Behalve met de nodige studentenbals en recepties, waartoe ook buitenstaanders zullen Worden uitgenodigd, zal aan deze verjaardag nog bijzondere luister worden bijgezet door een conferentie, welke door ruim tweehonderd professoren, paedagogen en archi tecten bezocht zal worden, die dit studentikoze Babylon van dichtbij willen bestuderen Want de Cité Universitaire, die een terrein van 43 hectaren beslaat tussen de Porte d'Orleans. de Porte d'Italie en de randgemeente Montrouge, is nog altijd de enige stu dentenstad ter wereld, en uit dien hoofde een soort bedevaartplaats, of althans een mag netische attractie voor alle jonge mensen, die gedurende een deel van hun Jeugd in Parijs willen leven. Dit Babylon is dus óók een Mekka. TAEZER DAGEN IS NEDERLAND opgeschrikt door berichten, dat er te Waalwijk een epidemie van paratyphus Is uitgebroken. De Inspecteur van de Volksgezondheid in Noord-Brabant heeft, om uitbreiding te voorkomen, de hulp ingeroepen van het Rode Kruis. Zo is er in de school naast het Theresiagesticht een noodziekenhuis van 50 bedden ingericht, waar de laders aan paratyphus worden ondergebracht, terwijl observatiepatiënten verpleegd worden in een apart lokaal van het St. Nicolaaszieken- huis. Tót nu toe zouden vier gevallen van paratyphus zijn geconstateerd, twintig pa tiënten bevinden zich voor deze ziekte in observatie. ren. Tenslotte kan ook besmet drinkwater de oorzaak van een paratyphusinfectie zijn. In ieder geval komen deze bacteriën door de mond binnen en neemt de besmet ting zijn begin van het spijsverteringska naal uit. De verschijnselen bij paratyphus kun nen zeer verschillend zijn; vaak gelijkt het ziektebeeld zeer veel op dat van buik- typhus (hoofdpijn, slaperigheid, koorts, verwardheid, neusbloedingen enz.), het verloop is meestal minder ernstig, de vooruitzichten daardoor minder ongunstig. Paratyphus kan zich echter ook voordoen onder de verschijnselen van een acute maagdarmontsteking en het komt ook voor, dat slechts plaatselijk ontstekingen van nierbekken of galblaas optreden,, waaruit de eerder genoemde vormen dan weer kunnen ontstaan, wanneer geen ge nezing optreedt. Typhus en paratyphus moeten niet wor den verward met vléktyphus. Dat is een ziekte die de kop opsteekt in tijden van oorlog en hongersnood. Vléktyphus wordt overgebracht door de kleerluis. de ver wekker is een eigenaardig micro-organis me dat men nog niet heeft kunnen clas sificeren: de Rickettsia Prowazeki^ Deze ziekte heeft zeer hoge sterftecijfers. Reden voor ongerustheid bestaat er ge lukkig niet. Wanneer een epidemie van paratyphus tijdig wordt herkend en wan neer de juiste maatregelen worden getrof fen om uitbreiding tegen te gaan. behoeft men niet bevreesd te zijn. Met de verschillende typheuse ziekten is het overigens een vrij ingewikkelde geschiedenis. Lange tijd heeft men niet goed weg geweten met al deze verschil lende ziektetoestanden, die onderling veel op elkander kunnen lijken. De bacteriolo gie heeft hier uitkomst gebracht. Van buiktyphus spreekt men, wanneer de ziekte wordt veroorzaakt door de in 1880 door Eberth ontdekte typhusbacil. Kort daarna zijn bacteriën gevonden die zeer veel op de typhusbacil gelijken: de para typhusbacillen. Van deze paratyphusbacillen bestaan verschillende typen. Het overgrote deel der in ons land voorkomende paratyphus- gevallen wordt veroorzaakt door de para- typhusbacil type B vamSchottmtiller. Deze bacterie werd in 1896 voor het eerst be schreven door Achard en Bensaude. de naam van Schottmüller is aan deze bacil verbonden omdat hij de eerste was die de bacterie wist te kweken. Men krijgt de paratyphusinfectie door direct contact met een patiënt die aan deze ziekte lijdende is. en in sommige gevallen zelfs door contact met een bacillendrager, dat is iemand die geen ziekteverschijnselen vertoont maar die de bacillen wel her bergt. Ook is het mogelijk dat men be smet wordt door voedsel dat met paraty phusbacillen verontreinigd is. Onder de voedingsmiddelen die in dit opzicht gevaarlijk kunnen zijn, moeten allereerst vleeswaren, in Wet bijzonder de verschillende worstsoorten, worden ge noemd, maar daar paratyphusbacillen we lig tieren in een eiwitrijke voedingsbodem kunnen ook melk en kaas gevaar opleve- Schrale troost Een onbekend gebleven Russisch schip ramde bij helder zicht en goed weer op Oudejaarsdag 1949 de Nederlandse kust vaarder Limfjord en liet zijn slachtoffer stuurloos en zwaar beschadigd ronddob beren, tot een Duits schip het in een haven bracht. De Jlaad voor de Scheepvaart heeft thans uitgemaakt, dat de Rus had moeten uit wijken en dat de Nederlandse zeelieden geen enkele navigatiefout hebben gemaakt. Ook nu is de betrokken Rus nog onbe kend. STAKINGSDREIG1NG IN INDONE8I! De bond van arbeiders in de cultures, de Sarboepri. heeft gedreigd met een algemene staking over geheel Indonesië, als de ondei- nemers de gestelde eisen niet inwilligen. Be sprekingen te Soerabaya en Djakarta zijn afgesprongen aangezien Inwilliging hoge eisen de bedrijven onrendabel i Dezer dagen heeft dr Ir J A. Ringers, oud-minister van Wederopbouw en Volks huisvesting. als voorzitter van de com missie. welke het vraagstuk van de tweede luchthaven in bet Westen van ons land heeft bestudeerd, het desbetreffende rap port aan de minister van Verkeer en Wa terstaat aangeboden. Deze commissie ingesteld begin 1949 heeft geruime tijd nodig géhad om de vele aspecten van dit vraagstuk te bestuderen. Een unanieme mening kon binnen de commissie niet worden bereikt, zodat twee leden een minderheidsnota hebben Inge diend. Aan het meerderheidsrapport zijn elf bijlagen toegevoegd, waarin het meren deel der studies van de commissie is ver vat. Het minderheidsrapport is nog van drie bijlagen vergezeld. Het ligt in de bedoeling, het rapport aan de Kamer ter kennis te brengen. Brugplan Goeree-Overflakkee in principe goedgekeurd In de middagzitting van de Provinciale Staten van Zuid-Holland werd gisteren het vqorstel van Gedeputeerde Staten met betrekking tot een vaste oeververbinding tussen Goeree-Overflakkee en het vaste land van Zuid-Holland zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd. De door de Flak- keese Gemeenschap verlangde princi piële bereidverklaring is dus verleend en de voorlopige financiering van de voorbe reidende onderzoekingen uit het Brug- fonds. waarin de provincie voorlopig jaar lijks 100.000 zal storten Is goedgekeurd. De afzet van groenten en fruit steekt dit jaar ongunstig af bij vorige jaren. Hoe wel de export thans minder onderhevig is aan kunstmatige beperkingen, is de gang van zaken weinig florissant. Naar oordeel van het Centrale Bureau voor dé Tuinbouwveilingen is één der voornaam ste oorzaken van het doordraaien van groenten en fruit de concurrentie van an dere landen in West- en Zuid-Europa Men beraadt zich dan ook op middelen om Nederlandse overproductie in de toe komst tegen te gaan en om overheids voorschriften inzake hoge kwaliteitseisen uit te lokken. De aanvoeren op de Nederlandse vel lingen zijn in de afgelopen weken zeer groot geweest. Tengevolge hiervan zijn de prijzen van diverse producten scherp gedaald, zozeer zelfs, dat grote hoeveel heden de gestelde minimumprijzen ter vei ling niet konden halen. Zij „draaiden' door. Maar zelfs als er prijzen, die slechts weinig boven de gestelde minima lagen gegeven werden, dan nog ^verden door gaans de kosten van de teelt niet of am per goed gemaakt. De vroege rode kool blijkt In Noord- Holland goeddeéls niet verkoopbaar. In 1949 was Frankrijk in verband met ver droging van dit product in eigen land een goede afneemster. Dit jaar is er geen Franse belangstelling. Ook voor andere koolsoorten zijn vrijwel geen afnemers te vinden Op de grote exportveiling te Het Nederlandse paviljoen is in geldnood Het oorspronkelijke denkbeeld van de Cité Universitaire of de C.U., zoals de be woners zeggen, was afkomstig van een journalist. Raymond Manévy, die indertijd voor zijn krant een reportage over de Parijse studenten moest schrijven. Hij kweet zich met grote nauwgezetheid van die taak. maar werd, als mens. toch ook wel zeer pijnlijk getroffen door de mise rabele omstandigheden, de behuizing en leefwijze, waaronder de jonge Franse en buitenlandse intelligentia daar gedoemd was te leven en te werken. Hij schreef daarover in zijn blad en opperde toen het denkbeeld van een Franse studentenstad Die gedachte sloeg in. De idee ontkiemde Een plan nam vaste vormen aan. een ont werp werd ten slotte uitgevoerd, de C U was geschapen In dit verband dient hier allereerst ook de naam van de Franse senator Honnorat genoemd te tyorden. Toen in de maand Mei het Koninklijke paar de studenten stad bezocht .en Koningin Juliana in het „internationale huis" enkele honderden Jonge mensen uit tientallen landen zou toespreken, zagen we vóór haar binnen komst een oud, wat gekromd heertje op het podium zitten, ganselijk alleen. Op het moment, dat Koningin. Prins en autori teiten zich Onder de tonen van het Wil helmus naar hun zetels begaven, verhief zich. njet zonder moeite, het grijze heer tje van zijn stoel om een lange, en helaas onverstaanbare redevoering af te steken: dit was monsieur Honnorat. aan wie de eer te beurt was gevallen, het welkomst woord tot de Koninklijke gasten te rich ten. daarbij herinnerend aan de strijd, welke geleverd was nu een goede kwart eeuw geleden om van de Cité Universi taire een stuk levende werkelijkheid tt maken. Veel strijd was nodig Want gestreden moest er worden: In de eerste plaats tegen de regerende macht Men zegt nauwelijks te veel. wanneer men opmerkt, dat ln die dagen de staat zich voor de Jeugd nog voornamelijk op het militaire plan interesseerde. In officiële kringen vond men. dat het eigenlijk nau welijks kwaad kon. dat jonge mensen het niet al te gemakkelilk hadden. De studie moest een offer zijn. Waarom dat ver lichten? Een ander bezwaar, dat overwonnen moest worden, hield verband met het ter rein. Op het braakliggende land. waar de initiatiefnemers hun oog hadden laten vallen, had de Franse legerleiding tijden» de oorlog namelijk een fort gebouwd Maar ook op dit strategisch-militaire ter rein heeft de heer Honnorat met succes gestreden. Uiteindelijk werd de Franse staat bereid gevonden, de gewenste terreinen af te staan tegen de Symbolische pachtsom van één franc per dag en per hectare. Enige gefortuneerde Maecenassen, Rockefeller en David Weill vooral, zegden toen ook nog belangrijke subsidies toe. Zo verrees binnen enkele jaren daar aan de rand van Parijs een nieuwe stad. waarvoor elk land zijn eigen zetel ontwerpen en bouwen kon Argentinië, België en Canada openden het eerst hun centra Omstreeks het jaar 1925 volgde Nederland met de Juliana- Fondatlon. ontworpen door Dudok, welke door Koningin Wilhelmina persoonlijk werd ingewijd. Het gebouw ligt aan de straat en het is nog altijd het modernste en riantste „college" van de hele Cité. Men ontmoet er. naast de Nederlandse studenten, dan ook vele jongeren, die voor logies op de Juliana-Fondation gaarne een beroep doen. In de Cité zijn thans 59 verschil lende rassen en volkeren ondergebracht, in zestien verschillende nationale pavil joens. Binnenkort zullen er enkele nieu we huizen worden geopend, onder meer van Tunis en „Overzee's Frankrijk". Er is plaats voor 3400 mensen en zelden is er één kamer of bed onbezet. De oppervlakte van het hele complex bedraagt, zoals werd gezegd, 43 ha Het principe der oprichters was: de wereldvrede te dienen door de Jeugd der verschillende landen, de leidende figuren van morgen, te leren: samen te wonen te leven, elkaar te begrijpen en te waar deren. En Inderdaad wordt men elke keer dat men de C U bezoekt, weer getroffen door die openhartige en gezonde geest, die alleen maar stoelen kan op wederzijds vertrouwen en wederzijds begrip. Het practlsche voordeel voor de studentenbe volking is voorts, dat men hier onderdak vtndt en gevoed wordt voor prijzen, waar tegen geen hotelhouder of restaurateur zou kunnen concurreren. Een kamer vindt men voor een dertig vijftig gulden per in het stroomgebied van ie Columbia-rivier in het Noordwestelijk deel van de Ver. Staten is men in 1933 begonnen met de aan leg vtin waterkrachtinstal laties. Het ligt in de be doeling in totaal 142 stuw dammen aan te leggen Vorige maand is één van deze stuwdammen, waar van de waterkracht ruim 1 400.000 kw oplevert, in gebruik genomen. Deze in- stallatie is de grootste bron van electrische ener giewinning in de Ver Staten. Aan de voet van de dam is een stad ontstaan Mason City geheten Achter de dam is een kunstmatig meer gevormd, dat het Roosevelt-meer heet. maand, en voor een zeer behoorlijk maal behoeft men niet meer dan een paar kwartjes te betalen Oorlogsschade De oorlog la natuurlijk (en helaas) ook de boulevard Jourdan niet ongemerkt voorbijgestormd. Eerst, in 1940, werden hier vluchtelingen ondergebracht. Toen richtten de Duitsers er hun kazernes in Daarna installeerden de Amerikanen er wéér Duitsers in, doch nu in hun kwali teit van krijgsgevangenen. En toen de ge bouwen eindelijk weer aan hun recht matige eigenaars konden worden over gedragen, wachtten de diverse directeu ren er verscheidene verrassingen, die niet alle van de aangenaamste soort bleken te zijn. Vooral het fraaie Nederlandse huls met zijn oorspronkelijk helle kleuren en moderne, doch kwetsbare schoonheid, zag er erbarmelijk vervallen en verwaarloosd ün iDe gevel wa' g00r «eworden. het meu bilair bleek grotendeels verwoest en mu ren en dak vertoonden verscheidene ko gelgaten Met behulp van particuliere middelen heeft de energieke directeur, dr Van Wijk. gedaan wat er gedaan kon worden, maar het Juliana-college is nog lang niet in zijn oude pracht en staat hersteld. Dr Van Wijk heeft zelfs niet geaarzeld, te wijzen op zijn zorgen dienaangaande, toen hij Koningin en Prins onlangs mocht toespre ken, nadat de hoge gasten van hun In tense belangstelling voor het huls hadden blijk gegeven. In een uitvoerig persoonlijk onderhoud, dat wij nadien met de voorzitter van het bestuur, de heer L. Herckenrath mochten hebben, werd het ons nóg duidelijker, dat officiële en/of particuliere steun voor het Nederlandse studentenhuls ln Parijs ur gente noodzaak ts geworden! In de eerste plaats ter wille van de toekomst van onze studenten, die daar ln wassende getale kunnen worden verwacht; en ten tweede voor het Nederlandse prestige in deze In ternationale stad. Wij hebben hier een taak aanvaard, die niet verzaakt mag worden De Nederlandse kleuren, helder gewassen, dienen te worden hoog ge- houden op dit kruispunt der internationale wegen, dat uniek ter wereld fir. Venlo is het doordraaien van snijbonen sla. tuinbonen en an',"'e groenten aan de orde van de dag. e* -nals trouwens op diverse andere vell'n»en Tomsten en komkommers zijn op vele plaatsen nauwe lijks prijshoudend of worden via de vel- lingklokken als onverkoopbaar bestem peld. De export richtte zich in de laatste week voornamelijk op Duitsland. Ook Engeland en België behoren tot de kopers, maar Frankrijk importeert op het ogenblik geen Nederlandse producten. Ierland, Zweden en Zwitserland en ook het Engelse bezet tingsleger in Duitsland kochten in de af gelopen week. maar er werd niet voldoen de verhandeld om grote hoeveelheden groenten voor de mestvaalt te vrijwaren. 'Tot de voornaamste producten, die on verkocht bleven rekent men rode kool. bos- en waspeen. tuinbonen en komkom mers. Voor peterselie en selderie bestond vooral te Amsterdam zeer weinig belang stelling De prijs voor prhna exportkwali teit tomaten bedroeg eind vorige week nog geen 30 cent per kilogram. Dit voorbeeld kan met talrijke worden uitgebreid Men ziet de situatie in de tuinbouw dan ook somber in. Onwillekeurig dringt zich een vergelijking met de jaren dertig op. Sinds dien is het met de afzet van Nederlandse tuinbouwproducten niet zo treurig gesteld geweest als op het ogenblik. De 55-jarlge kleermaker A. M., zich noe mende Jan de Boer, die nog 3 maanden gevangenisstraf te goed heeft, werd enige dagen geleden te 's-Gravenhage gearres teerd als verdacht van hgt plegen van oplichtingen te Haarlem, Dé Bilt, Utrecht en Arnhem. In Den Haag wist de man, die over een grote mate van fantasie beschikt, zich in te dringen bij een kasteleinsfamilie, die hij vertelde, dat hij een praeparaat ging fabriceren voor de bestrijding van onkruid in gazons. De kastelein fourneerde 800 gulden om de eerste onkosten te dekken. In Amster dam werd uitgekeken naar een huls, dat representatief genoeg zou zijn, om het kantoor van M. in te vestigen. Een Haagse bakker verschafte ter bestrijding van M's onkruid, ook 100 gulden. Van dit geld maakte M. goede sier Doch spoedtg kwam aan het licht, dat hij onder de naam Bergman elders in den lande dezelfde verhalen had opgehangen en ook daar verschillende personen vele guldens lichter had weten te maken M.. alias Boer. alias Bergman, zal zich nu voor dc Jusltie moeten verantwoorden. Te Wijk aan Zee heeft Zaterdag de 23-jarige mej. S. G. uit Enschedé haar 21-jarige verloofde A. H., eveneens uit Enschedé, zien verdrinken Het tweetal was in zee aan het spelen met een bal, Jn de nabijheid van een oud trawlerwrak. In de loop der jaren heeft het afnemende water bij dit wrak een diepe kuil ge zogen De jongeman, die niet kon zwem men. raakte in deze uitholling en ver dronk. Het meisje kon zich redden, door zich aan het wrak vast te klemmen. Na urenlang duiken en dreggen slaag den leden van de Wijk aan Zeese red dingsbrigade er in. het stoffelijk over schot onder het wrak weg te halen. Het verloofde paar was juist een dag tevoren met vacantie in een pension te Wijk aan Zee aangekomen. Authentieke bronnen over Israels geschiedenis De inhoud van de drie jaar geleden in een grot bij de Dode Zee ontdekte leder en papyrusrollen, die daar naar men aan neemt. minstens twintig eeuwen lang gelegen moeten hebben, en die oud- Hebreeuwse tekst bleken te bevatten, wordt thans in de V. S. gepubliceerd, aldus meldt de Unesco Het thans ver schenen eerste deel omvat het gehele boek Isalas en de commentaar van Habakuk. Volgens de Fransman André Dupont Somer. die deze werken heeft bestudeerd, verschaft de commentaar zeer waarde volle Inlichtingen over de politieke en religieuze gebeurteniseen in Habakuk'a tijd, met name ov^r de geschiedenis van Israël ln de twintig Jaren na de ver overing van Jeruzalem ln het jaar 83. De Nelly komt aan Het troepentronaportschlp Nelly komt vermoedelijk aanstaande Zaterdag In de haven van Rotterdam aan. Kerkelijke mutaties Ne1 „HeIv Kerk Beroepen te Grouw (toez.) S. Poatma te Stiena. - Te Voort- huizen (2e pred. plaats) W. L. Mulder te Maartensdijk (Utrecht). Aangenomen naar Almen-Harften (2e pred. pl.) D. Keunlng. cand. te Wilhelmi- nadorp Bedankt voor Waddlnxveen J. C. Stel-T*l wagen te Wezep (2e pred. pi.). Geref. Kerken Beroepen te 'a-Graven moer G. L. R. Riphagen. cand. te Enschede. Geref Kerken onderh. artikel 31 K O. Bedankt voor Barendrecht en voor Capelle aan de IJssel J. Kamphuls te Hallum Chr. Geref. Kerk. Tweetal te Zwijn- drecht. J. G. v Minnen te Hulzen en J. G. van Ravenswaay te Zaamslag. Beroepen te Lutjegaat W van 't Spij ker. cand. te Zwolle; te Meerkerk O. Blom. cand. te Zaandam. WOENSDAG 26 JULI 1950. EERSTE BLAD - PAGINA 3 M W't 16'/, In een donkere nacht in de koude win ter 1941—1942 is het gebeurd dat de 24- Jarige Erik Hazelhoff Roelfzema met een motortorpedoboot de aee overstak naar gcheveningen. daar in een roeibootje aan land ging voor het hoofdkwartier van de Duitse Kriegsmarine, in zRn Engelse uni form de boulevard overstak en op het Gevers Deynootplein in het bleekblauwe licht van een telefooncel even ging tele foneren. De operaties van de groep Hazelhoff Roelfzema. die geheime agenten uit En geland naar Nederland bracht en omge keerd Nederlanders naar Engeland wilde halen, zijn sterke staaltjes van moed en brutaliteit geweest. Het waren geen ple ziertochtjes. Slechts enkele nachten in de maan<j konden de pogingen worden ge waagd. want er moest niet teveel licht van de maan zijn en er mocht ook niet teveel branding staan, want bij de landing was het onvermijdeltlk dat soms een ge deelte moest worden gezwommen Op 24 November 1941 werd de eerste geheime agent aan land gebracht. P Tazelaar die in een waterdichte cocon was verpakt over eén avondtoilet. Het was in Engeland be kend. dat iedere Vrijdagavond ln het Kur- haus een dansfeest werd georganiseerd en als Tazelaar op het strand of de boulevard werd aangehouden, kon hij voorgeven een beetle boven zijn theewater te zijn en om op te frissen een wandelingetje langs het strand had gemaakt. Opdat de Duitsers zijn toestand zouden ruiken was er na de aankomst op het strand een flinke scheut rum over zijn avondkleding gegoten. Taze laar werd niet aangehouden en kwam vei lig ln Den Haag. Een volgende tocht waarbij mensen van het strand moesten worden gehaald, mis lukte omdat de boot voor Hoek van Hol land op een zandbank vastliep. De tweede agent, die bij Scheveningen aan land werd gezet, was de marconist Van der Reyden. Bil deze poging sloeg het roeibootje om In de branding waardoor de zendlnstallatie verloren ging. Bij het luxe bad voor Scheveningen kwam men echter toch op het strand. Hazelhoff Roelfzema bracht Van der Reyden weg tot aan het straatje waar hij doorheen moest naar het Gevers Deynootplein. Daar stonden twee mannen, die Van der Reyden echter niet aanspraken. Later bleken dit Tazelaar en een andere geheime agent. Dogger, te zijn geweest, die met Hazelhoff Roelfzema Kadden moeten terugkeren, maar niet te lang op het strand hadden durven blijven uit vrees voor ontdekking. Zij waren na een sein van Radio Oranje al vele avon den aan het atrand geweest, maar alle om standigheden waren niet altijd gunstig. Door het oponthoud als gevolg van het omslaan van de boot hadden Tazelaar en Dogger te lang moeten wachten. In een andere nacht heeft Hazelhoff Roelfzema anderhalf uur op het strand ge wacht met een zender voor Van der Rey den. Hij heeft ten slotte getracht de zender te begraven, maar door de strenge vorst was het zand keihard bevroren en het hakken van een gat maakte in de stille nacht bovendien een verschrikkelijk la- waal. Mislukt is ook de tocht van 18 Januari 1942; ln die nacht werd dr Wiardi Beek man op het strand van Scheveningen ge- ïanJPn ftenomen. Met zijn lotgenoten was dr Wiardi Beekman al vele keren vergeefs aan het strand geweest. In de nacht van 17 op 18 Januari ging men omstreeks 4 uur wederom naar het 6trand Tazelaar had de leiding. Men ging op een klein piertle waar het vletje zou komen om hen naar de Engelse boot over te brengen Na een poosje zei Tazelaar dat hij nog niets zag Hij raadde het gezelschap aan terug te gaan naar de boulevard omdat anders misschien de aandacht van de kustwachi zou worden getrokken. Het gezelschap ginr daarna, met uitzondering van Tazelaar en Dogger, naar een kleine niet gebruikte bunker, die Indertijd door het Nederlandse leger was gebouwd. Na enige tild werden de mannen hier door de Duitse kustwacht gearresteerd. Ijskoud Tazelaar en Dogger ontkwamen aan dit lot door zich in het water te begeven Doordat zij als gevolg hiervan bedekt wa- lispegels en zij op hun terugtocht flink doormarcheerden, maakten zij een geluid als van een paar Duitse soldaten, waardoor zij ongehinderd een wachtpost aan de noordkant van de boulevard kon den passeren. De volgende avond hebben Tazelaar en Dogger weer een boging gewaagd naar Engeland over te steken. Toen zij de boulevard zouden oversteken, werden zij gearresteerd. Met fantasie speelden zij echter voor dronkeman. Als voorzorgs maatregel hadden zij hun avondkleding met cognac begoten en Dogger had boven dien een fles jenever bij zich. Door tus senkomst van Inspeéteur Moonen liet de wachtpost hen weer vrij, ook al omdat Dogger de Duitse soldaten op jenever trac- teerde waardoor er een gemoedelijke sfeer ontstond. Gedeelte van Radio Philh. Orkest naar Indonesië Bö het afscheid van het Radio Philhar- moniich Orkest van Indonesië heeft de aajunct-direetenr van de Indonesisehe 'adlo medegedeeld, dat de minister-presi dent van de V.S.I-. dn Moh. Hatta. heeft goedgekeurd, dat een gedeelte van het üi .na,p Indonesië sal terugkeren om *Un cultureel werk hier voort te aetten. Nederlandse kunstenaars naar Zuid-Afrika Men overweegt ln de Unie van Zuid- Afrika tijdens de Jan van Rlebeeck-her- denking in 1952 Nederlandse toneelspelers •n musici concerten en toneelvoorstellin gen te doen geven. Men gaat na in hoever net mogelijk zou zijn in April 1952 een Nederlands orkest en Nederlandse toneel gezelschappen Zuid-Afrika te doen bezoe- u wordt °°k aan de kleinkunstenaars gedacht, die mogelijk tijdens de feestelijk- 6v n Zuid-Afrika kunnen worden in- eld- Deze Pla«>nen bevinden zich nog m een louter informatief stadium Cor Ruys gaat jubileren P°r Buvs zal in het komend seizoen jUMléren. omdat hij veertig jaar op de in November viert hÖ dit Jubileum te botterdam. Bij die gelegenheid is Hazelhoff Roelfze ma over de boulevard van het Gevers Dey nootplein kunnen lopen om te proberen daar in een telefooncel een paar studie vrienden op te bellen. Zijn poging mis lukte echter omdat hij alleen maar zilve ren dubbeltjes bij zich had en geen zin ken muntstuk. Doordat de Duitse wacht post aan de noordkant van de boulevard bezig was met Tazelaar en Dogger kon Hazelhoff Roelfzema ongehinderd naar het strand terugkeren. Geluk en tegenslag Er is ook geopereerd op Katwijk en ook daar had men de eerste keer geluk. Overal in Nederland mocht men tussen 12 uur en 4 uur niet op straat; alleen in Katwijk was de spertijd van 12 tot 6 uur. Als wij er niet vóór 12 uur waren, zo ver telde Hazelhoff Roelfzema aan de parle mentaire enquête-commissie, dan bleven wii buiten de kust liggen wachten Weken lang was de landing bij Katwijk voorbe reid. Wij kwamen voor Katwijk aan om een uur of twee. Na vier uur. omstreeks half vijf. zette ik De Jonge en Emmer aan land. Ik bracht hen naar de boulevard, wees hen waar ze naar toe moesten en ze vertrokken met het koffertje met de zen der er in Wij kwamen ln Engeland en toen hoorde ik anderiialve dag later van een man. die tien dsflfen tevoren uit Kat wijk was aangekomen, dat Katwijk de enige plaats was in Nederland waar je 's morgens tot 6 uur ntet op straat mocht. Met andere woorden: ik had het gevoel die twee jongens de dood te hebben inge stuurd. Dat het toevallig goed is afgelo pen. Is een raadsel. Bij een andere operatie op Katwijk heeft men minder geluk gehad De Nederlandse, matroos Maassen had aangeboden een aan tal mensen naar een bepaald huis te bren gen in Katwijk. De roeiboot voer naar het strand, maar de Duitse kustwacht ont- In 1952 zal Zuid-Afrika op feestelijke wijze herdenken, hoe 300 jaar geleden Jan van Riebeeck aan de Kaap landde. Deze herdenking, waarvoor in geheel Zuid- Afrika uitgebreide voorbereidingen wor den getroffen, zal de banden tussen de belde landen zeker gaan versterken. De belangstelling voor ons land ls er groeiende In het teken van de herdenking zal men de bevolking op velerlei gebied in nauwer contact met Nederland brengen. Zo heeft men het plan. de bibliotheken in Zuid-Afrika in te schakelen voor een ver dieping van de kennis van Nederland. De voorzitter van de Zuid-Afrikaanse biblio theekverenigingen. die indertijd ons land bezocht, werkt daarvoor met deze vereni gingen nadere plannen uit. Men heeft de bedoeling, In deze bibliotheken tentoon stellingen in te richten, waarop aan de hand van foto's een overzicht wordt ge geven van ons land, zijn steden, zijn historische gebouwen, zijn persoonlijk heden en alles wat met volk en volksaard verband houdt. Nederlandse boeken, waarbij vooral is gedacht aan werken uit de 17de eeuw, zullen er worden geëxposeerd Reeds ls men begonnen met verzamelingen van Nederlandse kinderboeken aan te leggen, want men wil van de jeugd af de belang stelling voor ons land verder opwekken. In dit verband ls het ook van belang, dat men het Nederlands alt een verplicht leervak aan de scholen wil Invoeren. dekte de manoeuvre en door het vijande lijke vuur is Maassen gesneuveld. De laatste tocht op 11 M«i 1942 werd uitgevoerd op Noordwijk. Deèc tocht, die toch al riskant was omdat ae nachten te kort werden, was een volkonlen misluk king. Het doel van deze operatie was om de geheime agent De Jonge, die daar aan het strand zat iets te brengen/Hierbij werd van de kust af geweldig gfSchoten omdat tezelfdertijd door\ig Eqgelsen vlakbij een andere operatie wlYd uitgevoerd Men werd door twee Duitse torpedobootjagers en negen E-boten van "de uitweg naar zee afgesneden. Na twee uur zag men echter kans zich in veiligheid te stellen De ge heime agent De Jonge is bij deze gelegen heid niet gearresteerd Na deze tocht heeft de groep Hazelhoff Roelfzema haar acties gestaakt. Overval. Twee gewapende en gemasker de bandieten- hebben Maandagmiddag twee bedienden van een Brusselse brouwerij overvallen, toen deze voor een bankgebouw uit hun auto stapten De rovers ontrukten hen een tas met 830 000 frank en ontkwamen tn een auto. Een werknemer, die niet elke week het zelfde loon verdient, bijv. omdat hij in tarief werkt of yan tijd tot tijd overuren maakt, moet dientengevolge soms meer loonbelasting betalen dan het geval zou zijn geweest, als hij wel een gelijkmatig loon had genoten. Enkele jaren geleden heeft de minister van Financiën reeds een regeling getroffen, om deze onbillijkheid weg te nemen Deze regeling bestaat hier in. dat aan de werkgevers kan worden toegestaan, de loonbelasting per kwartaal te herrekenen. Gebleken is. dat deze mo- gelilkheid niet overal voldoende bekend heid geniet. De regeling is nog op een enkel punt verbeterd, met name doordat voortaan ook herrekening per halfjaar mogelijk zal zijn. Voorts heeft de minister goedgekeurd, dat aan bepaalde werkgevers een vergun ning wordt verleend, om in de loop van een kwartaal of halfjaar de loonbelasting tot een geschat bedrag in te houden. Na afloop van dat kwartaal of halfjaar wordt dan afgerekend, waarbij teveel ingehou den bedragen aan de werknemers worden teruggegeven en te weinig ingehouden be dragen bijgevorderd. Men meent, dat voor grote werkgevèrs deze methode dikwijls tot een belangrijke vereenvoudiging van de loonadministratie kan leiden. rPERWIJL ons land en een groot deel van West-Europa zucht onder de druk van het woningvraagstuk/kan men in Los Angeles al voor een paar dollar eén huls kopen en het meteen meenemen, zoals hier een zakkammetje of een pakje siga retten over de toonbank wordt uitgeko zen! Dat is ten minste onlangs in 's werelds beroemdste filmstad geschied, toen grote complexen huizen eenvoudig moesten worden opgedoekt om ruim baan te maken voor een brede avenue dwars door het hart van de stad, een weg. waarop de auto's met een honderd kilometervaartje zouden kunnen voortrazen zonder last te ondervinden van het gekrioel van een overbevolkt centrum. Teneinde nu de ver- keersmoloch zijn zin te geven, viel het ingrijpende besluit om alles wat het leggen van die route dreigde te verhinderen: huizen, winkels, opslagplaatsen en wat. dies meer zij. te elimineren. De staat ga randeerde de eigenaars een redelijke marktpriis en de gebouwen en woningen werden daarna publiek verkocht aan de .hoogste bieder. Hoe niets ontziend deze methode ook lijken mag. ze is toch de aantrekkelijkste. De staat beveelt? Best. En het ia zo goed koper dan zelf de kosten van een ver plaatsing of een verhuizing te betalen. Dat dergelijke grappen echter in de pa pleren lopen, spreekt vanzelf. De staat be taalde dan ook reeds 22 tnillloen dollar ten behoeve van die ene weg, alleen voor het overnemen van landerijen en opstan den! Voor de laatste wereldoorlog telde Los Angeles 2.5 miljoen inwoners, thans on geveer 4 millioen en bijna elk gezin heeft een auto. terwijl de benzineprijzen binnen ieders bereik liggen. Het gevolg hiervan ds e?n verschrikkelijke verkeersopstop ping met alle ellende van dien. Ia 1948 werden meer dan 30.000 mensen in Los An geles gedood of voor het leven verminkt door auto-ongelukken. Enkele weken geleden bracht de vondst van enige munten in de haven van Bergen op Zoom de tongen nogal in be weging Er was goud gevonden! Voor zichtigheidshalve was verzocht geen ruchtbaarheid aan de vondst te geven vóór de stukken goed waren onderzocht en bestudeerd. Maar we zijn te tuk op nieuwtjes. Inmiddela werd de studie voortgezet, gebleken is dat de gevonden stukken niet van goud en bovendien geen munten ln de eigenlijke betekenis van het woord zijn. De gevonden stukken zijn koperen rekenpenningen, die door het verblijf in de veenachtige bodem een goudachtig uiterlijk hebben gekregen, het z.g. moeras- patina. Het gebruik van rekenpenningen houdt verband met het schrijven van getallen ln Romeinse cijfers. Door het gebruik van onze tegenwoordige (Arabische) cijfers en het tientallig stelsel zijn berekeningen als optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen erg eenvoudig geworden, doch met Romeinse cijfers had men daarvoor een rekenbord nodig, waarop penningen wer den gezet en verschoven om de bereke ningen uit te voeren. Bij zo'n rekenbord behoort dan een doos of bus met honderd penningen. Waarschijnlijk hadden alleen officiële instellingen penningen met een eigen beeldenaar. Dergelijke rekenpenningen nu komen in allerlei soort metalen voor, doch gouden rekenpenningen zijn uiterst zeldzaam. In de Nederlanden gebeurde het weieens een enkele keer, dat een gouden afslag van een dergelijke penning gemaakt werd, om deze ten geschenke te geven. Zelfa zilveren afalagen van rekenpenningen waren voor 1400 zeldzaam, ze worden in de zea- tiende eeuw talrijker, doch eveneens slechts ala geschenk. Uit deze gewoonte is later de gedenkpenning of de medaille ontstaan. Neurenberfi band ia In leder land IZ'operen rekenpenningen maken daarom de overgrote meerderheid uit van de Museumcollecties, ze bleven bewaard om dat de smeltkroes er geen belangstelling voor had. Deze rekenpenningen werden in de vijftiende eeuw voornamelijk ge slagen ln Doornik, toenmaals een zeer belangrijk centrum van koperindustrie. Na 1500 wordt West-Europa echter over stroomd met rekenpenningen afkomstig uit Neurenberg, wear men dit «oort „mun ten" in de vorm van speelpennlngen ia blijven maken. Vandaar het spreekwoord „Neurenberg! hand is in ieder lend". Deze Neurenbergse rekenpenningen zijn van dun geel koper, hebben een zeer laag relief, wat noodzakelijk la voor het reken bord en dragen als onderschrift de naam van de maker, zijn woonplaats, verder een spreuk en soms gewoon koeterwaals. Verder kenmerken zich deze penningen door de onachtzaamheid waarmee dia meter. gewicht en dikte behandeld zijn. Onder de Neurenbergse rekenpenning makers zijn enkele zeer bekende, n.l. Hans Schultea, die werkte van 1550—'74 en da zoon van de penningmaker Egidlus Krauwinckel, Hans KrauwinckeJ. die de meest vruchtbare van deze Neurenbergse vaklieden mag genoemd worden. Deze werkte van 1580 tot 1610 en had ih de Nederlanden een nevenbedrijf. Uit hun ateliers zijn de stukken afkomstig die te Bergen op èoom gevonden zijn. Het is een gewoon artikel geweest, zodat hele maal geen verband behoeft gezocht te worden met Neurenbergse kooplui, die trouwens toen al niet meer ln Bergen op Zoom kwamen en evenmin met Duitse aoldaten, die hier gelegerd, zich eer met de dobbelstenen dan met het rekenbord sullen hebben beziggehouden. De gevonden munten Moesten we de te Bergen op Zoom ge vonden munten beschrijven die ongewoon goed zijn uitgevoerd, dan zouden we dit als volgt do$n: Voorzijde: Drie open kronen en drie lelies afwisselend geplaatst rondom een roos, binnen een binnencirkel In touw- patroon. Omschrift: HANS SCHULTES ZV - NVRNBERG Achterzijde: De Rijksappel binnen een dubbele omlijsting met drie krommingen en drie scherpe hoeken, afwisselend aan gebracht, het geheel binnen een binnen cirkel van touwpatroon. Qmschrift: VERBVM - DOMI - MANET - IN - AETER. Dit stampatroon werd voor rekenpen ningen door de meest vooraanstaande Neurenbergse makers gebruikt, zoals Damianus en Hans Krauwinckel, de Lau- fers, Weidiger, enz. Dit beeld komt men dan ook herhaaldelijk tegen en blijkt ge bruikt te zijn van 1550 af tot het eind van de zeventiende eeuw. De tweede penning heeft met dezelf de beelden els omschrift: HANS KRAVWINCKEL - in -NVRENS en aan de achterzijde: CLVCK - BESCHEERT - 1ST - VNGEWERT Nummer drie heeft aan de voorzijde het Franse wapenschild en aan de achterzijde de Rijksappel ln soortgelijke omlijsting. De omschriften zijn echter te ver afgesle ten om nog leesbaar te zijn. Los Angeles is een jonge stad. tezelfder tijd ontstaan als en gegroeid met het mo torvoertuig. Ze slingerde zich, een wilde wingerd gelijk naar alle richtingen*en de meeste woonwllken moet men daardoor dertig tot veertig kilometer van de bin nenstad af zoeken. Maar terwill bijvoor beeld de Londenaars dank zij prima on dergrondse spoorlijnen en bovengrondse busdiensten in een half uur tijd van huis naar kantoor worden vervoerd, heeft de buitenaf wonende man in Los Angeles twee uur nodig voor hij met zijn auto het werk in de city kan bereiken. Als bulldozers TYE architecten-stedebouwers zijn, voor het geval gezet, als bulldozers opge treden. Tal van oude gebouwen werden dadelijk weggevaagd en op de puinhopen ontstonden grote parkeerterreinen. Bob Crosby, een broer van de populaire Bing, richtte een ehorme parkeerplaats in onder het Pershingplein. het voornaamste park van de stad. Inderdaad, vergt het heel wat hoofdbrekens om mensenmassa's te moe ten verplaatsen uitsluitend per auto en niet door middel van busseft of trams. Vandaar de projectie van de nieuwe zoge naamde Free-way. De vernietiging op grote schaal en de verkoop van de hutzen gaf inmiddela aan leiding tot verbazingwekkende koopjes. Zo deed een woning van drie kamers vijf dollar, een zeskamer-éénverdleping huisje twintig dollar, een autogarage voor twee wagens ging reeds voor vijftig dollarcen ten in andere handen over. Een schitte rende villa van twintig vertrekken, waarin voorheen een bekende „star" uit de pe riode van de stomme film had geresideerd, kon daarentegen geen enkel serieua bod krilgen. Het transport werd blijkbaar veel te duur. De hoogste prijzen werden gemaakt voor de kleinste typen, bungalows, die gemak kelijk uitneembaar zijn en. daardoor het billijkst bii het vervoer. Er waren er bij, waarvoor gretig duizend dollar werd neer geteld. Het verplaatsen van zulke gebouwtjes is overigens een heel apart karweitje, dat door daarop speqlaal ingestelde verhuis- maatschapptjen wordt verzorgd Aanlokke lijke kavels konden ook worden gekocht voor 500 dollar en hoger Hat was in die rubriek mogelijk een eerste klas modern huis op de ..nok" te tikken voor 1000 dol lar. al moet er wel rekening mee worden gehouden, dat dit bedrag met verscheidene honderden dollars stijgt voor de herinstal latie voltooid is. Oude panden gingen let terlijk en figuurlijk voor sloop onder de hamer en als ze heel^erg vast zaten, wer den ontploffingsmiddelen gebruikt. Men kon zich ook stroppen op de hals halen, bijvoorbeeld wanneer kopers een aardige oude gevel lieten overbrengen, om later tot de minder prettige ontdek king te komen, dat de autoriteiten toe stemming voor de herbouw weigerden, omdat het type helemaal niet paste bij de nieuwe omgeving. Er blijkt dus ook in Amerika een schoon heidscommissie te ztjn. die het stadsbeeld ln het oog houdt en zeker, wanneer er zulke paardenmiddelen bij een verandering worden toegepast als dit jaar in Los An geles schijnt te gebeuren. (Van onze Parijse correspondent). TYE GEBEURTENISSEN in Korea hebben ook in Franse politieke kringen de drang naar herbewapening versterkt. Frankrijk is met West-Europa en met Amerika verbonden in het Atlantische Pact: een verdrag van militaire bijstand. En Amerika is momenteel in een oorlog gewikkeld met een tegen stander. die in feite als zaakwaarnemer optreedt van de grootste militaire mo gendheid ter wereld, althans één van de grootste. Die militaire mogendheid, in casu Sow jet-Rusland, heeft een actueel overwicht op verscheidene zeker niet alle wapens als gevolg van het feit dat deze staat sedert de jongste oorlog nimmer demobiliseerde en de laatste drie jaar meer voor bewapenings doeleinden reserveerde dan de sterkste macht in het westen: Amerika. WU hebben b(J herhaling gewezen op de wanverhouding tussen hetgeen men van Frankrijk op het militaire plan ver wacht of eist en hetgeen het schQnt te kunnen bieden. De Franse weermacht is momenteel aanmerkelijk zwakker dan het Zwitserse leger! Niettemin sullen de Fransep het leeuwenaandeel van de toe komstige Europese oorlogsinspanning moe. ten leveren. We willen hier enkele cQfera citeren, ontleend aan rapporten van Franse deskundigen. Men rekent dat bj) een gewapend conflict in Europa de Rus sen direct 50 divisies ln stelling kunnen brengen, welk aantal binnen het kwartaal te verdrievoudigen sal zjjn. Aan Westerse zjjde beschikt men thans, theoretisch, over 25 divisies, wiarvan twee Engelse, vijf Franse en twee Nederlandse. Ook wan neer men erkent dat een Russische divi sie. althans kwantitatief, de mindere is van een Westerse eenheid, blijft het over wicht van de Sowjets toch wel zo aan merkelijk dat ongerustheid over de eerste fase van zo'n eventuele krachtmeting, verre van ongemotiveerd mag heten. Die ongerustheid, die in Franse rege ringskringen sedert jaren latent aanwezig is. heeft thans, onder invloed van de ge beurtenissen in Korea, een verhoogde urgentie gekregen. René Pleven, die Jls minister van defensie ifi het vorige kabi net van zeer veel doortastendheid en in zicht heeft blijk gegeven, zal aldus mag men verwachten uit die nieuwe- situa tie reeds zeker de conclusie hebben ge trokken. welke zich opdringt. Die con clusie luidt: dat een sterke verhoging van het militaire budget nodig zal zijn ten koste van de burgerlijke uitgaven en dat binnenkort ook in Frankrijk mo gelijk een gedeeltelijke mobilisatie zal moeten worden afgekondigd (men spreekt al van een leeftijdsgrens van 49 jaar). De periode van illusies en schijnwel vaart wordt zo ook in Frankrijk uitge luid. Het tempo van de her-oriëntatie zal voor een groot deel worden bepaald door de verdere ontwikkeling van de krijgs- gebeurtenissen in Korea. Generaal Billotte heeft dezer dagen ln dit verband enige opmerkingen gemaakt, die we gaarne willen herhalen. Generaal Billotte is een van Frankrijks jongste en meest brillante veldheren (en vurig vol geling van De Gaulle), die onlangs, we gens onenigheid met de regering, ontslag heeft genomen als leider van de Franse militaire delegatie bij de V.N. Billotte. die zeker ter zake kundig ls, verklaarde: „Wanneer de lauwe oorlog Amerika ertoe drijven zou zich van een deel zijner verplichtingen inzëke het At lantische Pact te ontlasten, dan zouden binnen twee jaren de landen van West- Europa zich bevinden in een overeenkom stige situatie, als die waarin thans Zuid- Korea verkeert". De toestand in Frankrijk is moeilijk. Een derde deel der bevolking, de com munisten, gevoelt zich ideologisch verbon den met de Sowjet-Unie: de potentiële vijand. Een ander derde deel. de Gaullis ten. weigert de regering principieel elke medewerking. Tussen die twee blokken moet de nieuwe ploeg van minister-pre sident Pleven trachten te regeren TVfet een doortastendheid en een open- hartigheid, die bewondering afdwin gen, heeft Washington die feiten erkend en er de conclusie uit getrokken. Vandaar dat president Truman opnieuw tien mil liard voor militaire credieten heeft aan gevraagd. een gedeeltelijke mobilisatie af kondigde en de vredes-economie. in feite, naar een oorlogseconomie over wil scha kelen. Tot die maatregelen op het bin nenlands gebied heeft de president zich bovendien niet beperkt. Hij wekte de an dere Atlantische landen tevens op het Amerikaanse voorbeeld ten spoedigste te volgen. Aldus is Europa voor zijn verant woordelijkheid geplaatst, die voortvloeit uit de solldariteits-verplichtingen van het Atlantische Pact. En men kan er Zeker van zijn dat dit verzoek door de Ameri kaanse diplomatie met wassende aandrang herhaald zal worden naarmate de moei lijkheden in Korea groter worden en de strijd langduriger. En hier ligt dan het eerste concrete probleem ten aanzien waarvan de nieuwe regering van René Pleven zijn standpunt te bepalen heeft. Een der eerste zittingen van het nieuwe kabinet is dan ook aan dit onderwerp ge wijd geweest. Waaruit blijkt dat Pleven zijn aandacht niet uitsluitend op de (ove rigens gecompliceerde) vraagstukken der Franse binnenlandse politiek concentreren wil. De kwesties, die samenhangen met de verplichtingen van het Atlantische Pact. zijn in hoge mate ingrijpend, ook wanneer men van oordeel is dat er ondanks de verhoogde spanningen aan de grenzen van Joegó-Slavië en ondanks Berlijn voor Europa geen direct oorlogs gevaar bestaat. De Franse regering schijnt intussen van oordeel, dat de Russen door de aanvankelijke successen in Korea niet zozeer zijn verblind dat zij op dit mo ment in Europa een militaire krachtsont plooiing yuden wensen te riskeren. Het waarschuwingssein is gehesen, doch direct oorlogsgevaar niet. dreigt er voor onze landen Evenals Den Haag heeft Parijs besloten een der (schaarse) Franse oorlogsbodems voor de strijd in Korea af te staan. Het is „La Grandière", een schip van 2000 ton. dat in 1940 werd gebouwd, veel in de Pa cific gevaren heeft en tot de snelste en best bewapende bodems van de (geha vende) Franse oorlogsvloot behoort. Niet temin is dit eer een symbolische geste ge weest dan een daad van effectieve bij stand. die jsen beslissend gewicht in de balans der krachtsverhoudingen zou kun nen werpen. Robert Schuman. de Franse minister van buitenlandse zaken, is name. lijk van oordeel dat Frankrijk in Indo- China met zijn expeditie-leger van 150.000 man reeds een taak op zich heeft geno men. die eigenlijk al verre boven zijn macht is gelegen. De Franse ongerustheid betreft dan ook niet zozeer het actuele strijdtoneel ln Korea dan wel het hele complex der Wes terse veiligheidsorganisatie en in het bij zonder natuurlijk het aandeel daartoe dat Frankrijk zal hebben te leveren. De officier-commissaris van de Krijgsraad te velde West ziet zich gesteld voor de uiterst moeilijke taak klaarheid te brengen in de moord op Kitty ten Have, wier stoffelijk overschot enige weken na de bevrijding uit het Boerengat werd opgehaald. Eerst in het begin van dit jaar is gebleken, dat zij was geliquideerd door voormalige leden van een Rotterdamse knokploeg, die Kitty ten Have beschuldigden van het verraden van hun commandant, de K.P.-leider Rob. Nadat het destijds door da Rotterdamse politie ingestelde onderzoek was vastge lopen, kwam er bijna vijf jaar na de moord licht in deze zaak, toen een ar restant echoon schip wilde maken en na men noemde, zodat zeven verdachten kon den worden aangehouden, allen voorma lige leden van de Rotterdamse illegaliteit. De verwijzingsofficier van de Generale Staf was van oordeel, dat een liquidatie na de bevrijding indruist tegen de begin selen van een rechtsstaat en verwees vier van de verdachten naar de Krijgsraad De zaak tegen de drie anderen ia door de ver- wijzingaofficier geseponeerd, aldus de auditeur-militair, omdat zij op bevel ven hun K.P.-commandant zouden hebben ge handeld. De stukken met betrekking tot de vier hoofdverdachten. H. J. S.. J A. de G., A. van der H. en H. van T., die niet ln hechtenis zijn genomen, berusten thena bij de officier-commisaarie van de Krijgs raad te velde Weet. Deze wordt bij zijn onderzoek o.m. gehinderd door het feit. dat vele getuigen nog niet zijn achter haald Sommigen zijn alleen bij hun schuilnaam uit de illegaliteit bekend. Daardoor zal het waarschijnlijk nog enige maanden duren, voordat de auditeur militair kan beslissen of deze zaak voor de Krijsraad zal dienen. Het ondersoek heeft tot dusverre nog geen bewijs opgeleverd voor de stelling, dat K. ten H. verraad zou hebben ge pleegd. Evenmin ls haar rol in de illegali teit duidelijk omschreven kunnen worden. Negen van de te Menado aangehouden Nederlanders zijn thans vrijgelaten, o.a. de bemanning van de Zeearend. Het schip is van Menado vertrokken. Thans ia nog een zestal Nederlandera in arrest. Mr Van Eyk. van het Nederlandse Commis sariaat te Makassar, vernam tijdens zijn bezoek aan Menado. dat er voor verdere aanhouding geen redenen aanwezig wa ren. Met betrekking tot de 8 op Ternate aan gehouden Nederlander* ia het onderzoek nog niet begonnen. De Engelse machine Y.A. 5, dit speciaal is gebouwd voor de aanval op onderzee boten, in vlucht. In de bolvormige ver dikking aan 1 -f achtereind van de romp bevindt zich de radarinstallatie, De eilanden Boeroe en Ceram zijn thans geheel in handen van de Apris. aldus meldt een communiqué van het comman do der Apris in Oost Indonesië, dat voorts mededeelt, dat op 21 Juli te ongeveer 18.00 uur Piroe. de hoofdplaats van Ceram. zon der strijd werd bpzet. Op 23 Juli te 13 30 uur werd Amahai aan de Zuidkust van Ceram. ongeveer 50 mijl ten Zuid Oosten van Ambon, bezet. Er was weinig strijd en aan de zijde der Apris vielen geen slachtoffers. Het communiqué zegt verder: „Dr Sou- mokil is uit Ambon gevlucht, met achter lating van zijn volgelingen. Gehoopt wordt op een zo spoedig mogelijk fungeren van het civiele bestuur onder dr Rehatta". De minister van Sociale Zaken heeft gistermiddag een commissie geïnstalleerd, die tot taak heeft, een voortontwerp op te stellen voor een wettelijke regeling van de financiering van de zlekenhuisbouw. Gedurende de oorlog ia een grote achter stand in ziekenhuisaccommodatie ontstaan, aldus de minister en de gestegen bouw kosten. met daartegenover de vastgestelde grenzen van de verplegingstarieven. ma ken steun van Rijkswege bij de zieken- huisbouw noodzakelijk. Het ie echter niet de bedoeling, het particuliere ziekenhuie wezen aan te tasten.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1950 | | pagina 3