tmm
In Groesbeek riepen de meisjes dag!
tegen de Generaal
Het kostbare deposito
Grondleggers van het eerste verbond
tussen Nederland en Insulinde
PANDA EN DE MEESTER-EDELMAN
Goudse melkhandelaren gaan
economischer werken
Op de derde dag hield de zon de hardlopers in toom
Wandelen is geen sport, maar paedagogie,
zegt majoor Breunese, - doch de Avenarius
waarschuwt tegen excessen
Dr EUWE DEED HET KALMPJES AAN EN
VERLENGDE ZÏJN KAMPIOENSCHAP
DE RUITER EINDIGT ZESDE IN DE 13e
ETAPPE NA EEN PUIKE COURSE
Rit in verzengende hitte
Beürsoverzicht
BEURS VAN AMSTERDAM
K Sft
*-
Verdeling van afzetgebied
De klant zal er weinig van merken
Hel komt nu op de
servioe aan
AT <T>
AAR.
ANNËER.
Ambachtsschool hield
een sportdag
Cornelis en Frederick dc Houtman
Pioniers, die ons land sterk maakten voor
zijn strijd om de vrijheid
De eerste schipvaart
naar Indië
EERSTE BL'AD - PA'OINX 2
VRIJDAG 28 JULI 1950,
Spoitpraet
van Eric
Eric, oni« speciale verslaggever bty de Vierdaagse, schrUft ans:
De derde dag van de Vierdaagse, de dag van het Rijk van Nijmegen, met bezoek
aan de Piasmolen, Groesbeek en een stukje van de Mokerhei is de kritieke dag,
zeggen zij, die het weten kunnen en dat zijn er zo langzamerhand al heel wat in
Nijmegen, want de vierdaagse afstandsmarsen gijn niet van de dag van gisteren.
Maar wie de derde dag zonder kleerscheuren doorkomt op een blaar meer of
minder wordt niet gelet haalt, zegt men, ook de vierde dag. Al zou ik, na wat
ik gisteravond in de tuin van de Vereeniging en door de straten van de Keizer
Karelstad heb zien strompelen, zulks niet boudweg ivillen onderschrijven
tippelaars aan de wandel zijn, krijgt men
als neutraal toeschouwer toch wel
eens de Indruk, dat het „er bij zijn"
zwaarder telt bij sommigen dan het
„mee doen". Wie op een blaartje kijkt, in
deze dagen, is 'tï kniesoor, daar zult umlj
niet over horen jammeren, maar men ziet
sommigen over de weg gaan EnfinIk
geef dadelijk toe: het zal ten enen male on
mogelijk blijven te beoordelen wie wel
voor het meedoen aan de Vierdaagse ge
schikt is en Wie niet. Dr Avenarius, de
energieke leider van de medische dienst,
die ook dit jaar dat mag ik niet ver
geten te schrijven weer wonderen ver
richt deze dr Avenarius heeft hierover
zijn mening en dat is deze: Wie, in de trai
ning. na dertig of veertig kilometer te
hebben gewandeld, thuisgekomen kreu
nend op z'n bed neervalt en voor de rest
van de avond voor de samenleving ver
loren is om maar niet te spreken van
de stijve spieren de volgende dag moet
beslist niet aan de Vierdaagse meedoen.
Doch wie zal het hem of haar beletten als
zij niet zo verstandig is
„Vindt u het", vroeg Eric aan dr Avena
rius. „eigenlijk wel verantwoord, dat een
man van boven de tachtig jaar, zoals die
meneer Bouley uit 's Hertogen bosch, nog
meeloopt?"
„Nee", zei dr Avenarius, „eigenlijk niet.
maarwaar ligt de grens? Iemand van
oudere leeftijd kan somtijds flinker ter
been zijn dan jonge mensen enals hij
het nu zelf leuk vindt
T"kE hoofdzaak ia toch wel, lijkt mij, dat
•*-' het 'h genoegen blijft en geen
kwelling wordt. Kijk, als ik een Juf-
frduw met zwachtels
om de knieën, vuur
rood verbrand van
de zon, met valeriaan
op de been heb zien
houden en ik hoor
een meneer, die tegenover haar zit, zeg
gen: „Hoe ik ze binnen heb gekregen weet
ik zelf nog niet. maarik sleep ze d'r
morgen weer doorheen...." dan krijg ik
het gevoel, dat hier iets niet helemaal in
de haak is. Ik kan me vergissen, hoor en
men kan het juist vreselijk flink vinden,
dat d+t koortsig bibberende deerntje van
geen opgeven wil weten, doch het „paeda-
gogisch doel" van de Vierdaagse, waar
over wij juist een lesje hebben gekregen
van majoor Breunese, wordt met zo'n
pseudo-flinkheid voorbijgeschoten
Waar zo vier dagen bijna zevenduizend
Avondprogramma.
dachten In deze tijd; 8 Nieuws: 8 05 BoekL.
spreking; 8.10 Gr.pl.; 8.35 Causerie; (VARA)
Gr.pl.; 8.35 Gevar. progr 10 Buitenlands
(VARA) 11 Nieuws; 11.15 Gr.pl
Hilv II (NCRV) 8 Geestelijke liederen: 8.15
Causerie; 8 30 Voor de Strijdkrachten; 7
Nieuws; 7 15 Reg.ultz.; 7.35 Gr.pl 7 40 Ra
diokrant; 8 Nieuws; 8.05 Gr.pl8.15 Residen
tie Orkest: 9 15 Gr pi 9 30 Causerie; 9 50 Me-
tropole orkest; 10.20 Gr.pl 10 30 Oratorium
vereniging en Philharmonlsch orkest: 10 45
Avondoverdenking; U Nieuws; 1115 Schaak,
overzicht; 11.20 Gr.pl.
ZATERDAG 29 JULI 1959.
Dagprogramma.
Hilv. I (VARA) 7 Nieuws; 7.18 Or.pl. 8
Nieuws; 8.18 Gr.pl.; (VPRO) 10 Causerie; 10.05
Morgenwijding: (VARA) 10 20 Voor de arbei
ders; 11 30 Planorecital; 12 Gr.pl.; 12.33 Ha-
wallanmuzlek: 1 Nieuws; 1.15 Gr.pl.; 2 Voor
de Jeugd; 2.20 Trio; 2.50 Gr.pl.; 3 Boekbe
spreking; 3.15 Gr.pl.; 4 Causerie; 4.15 Gr.pl.;
4.45 Sportpraatje; 5 Gr.pl.; 530 Voor de
Jeugd.
Hilv. n (KRO) 7 Nieuws; 7.15 Ochtend-
gymn.; 7.30 Gewijde muziek; 7.45 Morgenge
bed; 8 Nieuws; 8.15 Gr.pl.; 10 Voor de kin
deren; 10.15 Grpl.; 10 30 Voor de zieken;
11.50 Gr.pl.; 12.55 Schaakoverzicht: 1 Nieuws;
I.20 Orkestconcert; 1.45 Harmonie-orkest; 2 10
Omroeporkest; 2.40 Kroniek van letteren en
Kunsten; 3 15 Gr.pl.; 4 Gemengd koor; 4.30
De schoonheid van het Gregoriaans; 5 Voor
de jeugd.
Avondprogramma.
Hilv. I (VARA) 6 Nieuws; 6.15 Mandoline-
orkest; 6.35 Populaire muziek; 7 Artistieke
staalkaart; (VPRO) 7.30 Bijbellezing, 7.45
Causerie; (VARA) 8 Nieuws; 8.05 Actualitei
ten; 8.12 Varia; 8.15 Dansmuziek; 8.45 Gr.pl.;
8.45 Actuele problemen; 10 Sextet; 10 25 Hoor
spel; 11 Nieuws; 11.15 Gr.pl.
Hilv. II (KRO) 6 Gr.pl.; 6.20 Journalistiek
weekoverzicht; 6 30 Voor de Strijdkrachten;
7 Nieuws; 7.15 Actualiteiten; 7 25 Gr.pl 8 05
Gr.pl.: 8.15 Lichtbaken; 8.40 Gr pl 8 43 Steek
eens op, heren; 9 Gr.pl 9 45 Puzzle; 9.55 Po
pulair concert; 10.35 Commentaar uit de
Benelux; 10.45 Avondgebed: 11 Nieuws; 1115
Nieuws ln Esperanto; 11.20 Gr pl.
Radiodlstributls Ie lijn.
7 VI. Br.: Nieuws: 7.05 Or.pl.; 7.10 Kron.;
7.40 Gymn.; 7.50 Gr.pl.; 8 Nieuws; 8.05 Conc
9 Eng L. P.: Nieuws; 9.10 Verzoekprogr.;
10 Orgel; 10.30 Holiday in Spain; 11 Rhythm.
Reverie Orch.; 11.30 Mil ork.; 12 VI. Br.:
Vlaamse liederen; 12 30 Weer; 12.32 Licht or
kest; l Nieuws: 1.15 Gr.pl.; 2 Fr Br Klas
siek verzoekprogramma; 2 30 Belcanto; 3.30
VI. Br.: The 5 Melodians; 4 Koormuziek: 4.30
Vlaams koor; 4 42 Vlaamse componisten; 5
Nieuws; 5.10 Accordeon; 5 25 Walsmuziek";
5.40 Vervolg accordeon; 5.55 Econ. overzicht;
6 Jazzmuziek; 8 30 Voor de soldaten; 7
Nieuws; 7.30 Lichte muziek: 7 50 Feuilleton;
8 Omroep orkest m.m.v De Distelvinken;
9 Actualiteiten; 9.15 Orkest De Winter; 9 50
Gr.pl.; 10 Nieuws: 1015 Klassiek verzoek-
prgoramma; 11 Nieuws; 11.05 Jazzmuziek.
Radiodistributie 4e lUn.
7 Eng H. S.: Nieuws; 7.15 Grpl.; 7 50 Lift
up your hearts; 7 55 Weer; 8 Fr Br Nieuws;
8.10 Concert; 9 VI. Br Nieuws; 9 05 Concert;
10 VI. Gew. Omroep: Muziek; 10.10 Gr.pl 11
Volksliederen; 11.30 Concert; 12 Grpl.; 12.30
Eng. H. S.: Lichte muziek; 12.55 Weer; 1
Nieuws; 1.10 Variety Bandbox; 1.50 Rugby-
reportage; 2 Cricket; 3 06 Mijnwerkersorkest:
2.35 Macpherson; 3 Lux.: Bonjour les Amis:
3.40 VI. Gew. Omroep: Richard T„uber zingt;
4 Harmonica; 415 Eng. L. P.: BBC Light
Orch.; 4.45 Sport; 5 Jazzmuziek: 5.30 Fr Br
Dansmuziek: 6 Voor de soldaten: 6.25 Eng
H. S.: Those were the days; 7 15 Eng L P
Journaal; 7 25 Sportuitslagen; 7 30 Henry
Wood, promenade concert; 9 Ital pianomu
ziek; BIS Vervolg Promenade concert; 10
Nieuws; 10.15 orkest Stone. Samba orkest;
II.56 Nieuws.
Dat had Justus van Mourik
moeten zien.
Tk kom plotseling tot de ontdekking, dat
A ik na afloop van de derde dag vreselijk
zwaar op de hand ben zoals de onder
man zei in het circus maar dat komt
waarschijnlijk een beetje omdat ik in de
meisjes-HBS geweest ben. U zult zeggen:
wat is er voor zwaarwichtigs aan een
meisjes-HBS, doch hier heeft dr Avena
rius zijn hoofdkwartier opgeslagen en
alles wat nog slechts op het tandv.ees de
finish gehaald heeft met blaren in alle
mogelijke variaties en afmetingen en
spieren, die zo stijf zijn alsof ze in de
ijskast hebben gestaan, komt hier binnen
gestrompeld en wordt in een stèriele at
mosfeer van Jodium-tinctuur en aether
zo goed en zo kwaad als het kan weer
opgekalefaterd. Hier stroomt om zo te
zeggen de jodium, niet uit flesjes maar
uit mandflessen en deze lucht maakt mij
altijd net als in een ziekenhuis een
beetje zwaartillend. Nee, dan ruik ik lie
ver een verflucht, zoals ln de schilder
achtige ^letterlijk zowel als figuurlijk)
boshut van de Gelderse kunstschilder
Jacques van Mourik. een nazaat vën de
onsterfelijke Juktus van Mourik. die zo
vriendelijk was geweest Eric en zijn col
lega's op zijn atelier uit te nodigen, toen
zij op weg waren van Nijmegen naar
Groesbeek. Een prachtig tvpe deze Jacques
van Mourik. met z'n grijze puntbaardje,
een figuur als Kees van Dongen, een
oude bohemien. die jongere schilders nog
een lesje kan geven in vitaliteit. Uit zijn
raam zagen we ln de verte de eindeloze
«toet van wandelaars voorbijtrekken, we
hoorden marsmuziek en we dachten: „Dit
had Justus van Mourik moeten zien
En in Groesbeek wachtte weer, zoals het
vorig Jaar, pastoor Pijnenburg, om de
hele bent van scribenten in zijn pastorie
uit te nodigen. Het lijkt wel een traditie
te zullen worden: deze ontvangst in de
pastorie van Groesbeek op de derde dag
van de Vierdaagse. En terwijl deze pas
toor uit de bloelende wijngaard van het
Gelderse bier schonk in de glazen en siga
ren ronddeelde, speelde buiten de mili
taire kapel en was heel Groesbeek uit
gelopen om de stoeten voorbij te zien
trekken.
Als ik schrijf: heel Groesbeek, dan
bedoel ik ook heel Groesbeek. Niemand
was thuisgebleven, geen opa van tachtig
jaar en geen zuigeling. Alles stond, zat of
lag langs de weg om de wandelaars toe
te juichen. Dat was op deze dag ook wel
nodig, want van een marathonrace. zoals
op de tweede dag. was geen sprake. Voor
het eerst was het echt vierdaagseweer.
dat wil zeggen, snikheet en wat de com
missie niet gekund had, deed de zon: zij
hield de hardlopers automatisch in toom
In Groesbeek kwam ook nog. heel onop
vallend, generaal Kruis kijken. Naar zijn
jongens, de militairen, maar de meisjes,
die voorbijkwamen, herkenden hem het
eerst en riepen: „Dag generaal
En dat waren dan allemaal weer plezie
rige dingen, waardoor men toch van dit
evenement, dit verschijnsel dat „vier
daagse" heet gaat houden. Hetgeen niet
belet, dat we 's avonds ir Hopster. de on
der-voorzitter van de K.N.V.B.. die hier
evenwel niets met voetbal te maken heeft.
doch uitsluitend de belangen van de wan
delsport dient, geplaagd hebben met hem
te vragen of hij al de nieuwste mop kent
van de Vierdaagse.
„Nee", zei ir Hopster, „wat is dat dan?".
Wel, er zijn een paar Engelsen, in
Amerika, die zich moeten vermommen.
Weet je wat. zegt de een. laten we doen
of we Hollanders zijn. Laten we gaan
wandelen
Na tien zetten remise
(Van onze speciale medewerker).
Niemand zal het onze nationale .kampioen,
dr Euwe, kunnen kwalijk nemen dat hij het
halve punt, dat hem nog scheidde van het
zoveelste kampioenschap van Nederland, gis
teren op simpele wijze veroverde, n.l. door
een Rubinstein-variant van het Vlerpaarden-
spel. In 10 zetten was het gevaarlijke mate
riaal verdwenen en de remisehaven bereikt.
Na het fraaie voorafgaande spel alleszins
gerechtvaardigd. Grootmeesterlijk deden het
ook Orbaan en Stumpers in 16 zetten. Maar
Spanjaard, de altijd strijdvaardige, gaf de
ietwat ongeïnteresseerde Mühring geen gele
genheid tot een soortgelijke prestatie. Van
ïeet af aan werd het spel. een Konings-
liteit en spoedig de zwarte koning. Henne-
berke liet zich ln een remlse-achtig eindspel
door Donner overspelen. Oe laatste heeft.
met g'/« punt weer redelijke kansen. Kramer
kon niet door Barendregt's stevige verde
diging heenkomen, ook hier was het Ko-
nings-Indisch dat de klok sloeg. Ten slotte
werd deze opening nog aangewend in de
ontmoeting v. Scheltinga—Cortlever. Binnen
30 zetten was de remise een feit. Over het
geheel genomen een matte ronde, stilte voor
de beslissende storm die vandaag om de 2e
en 3e plaats zal worden gestreden
In de B-groep heeft Seewald. Bergen, het
kunststukje volbraqht. zonder één verlies-
partij de 7 punten, vereist voor verdere
klassificatiemogelijkheden. binnen te halen.
Wat hij heden nog presteert is toegift. Het
was in de B-groep een beslissende ronde,
daar liefst 12 spelers 5 tot 6 punten hadden.
Muzerie. Den Haag, werd door zijn plaats
genoot v. Donk uitgeschakeld. De laatste
heeft nu 8'punt. Mondrla, Amsterdam,
schakelde Jècobson. Den Haag, uit. De eerste
heeft 8"i punt. de tweede 5 p De Waal. Den
Haag, bleef door een nederlaag tegen v.
Oosterwijk Bruyn. die 61/» p. behaalde, op
5 p. staan en is eveneens kansloos geworden.
Mr Roose, Den Haag, remiseerde met Kap-
senberg doch de score van eerstgenoemde,
4*/» punt. maakte de' partij onbelangrijk
Naerebout won v Oorls. Rotterdam die 3
punten heeft, terwijl de harde partij Feyters
—De Jong, Amsterdam, werd afgebroken,
zodat de mogelijkheden voor beiden no
bestaan. Ten slotte komen Bunt, Groningen,
en v. d. Tol, Leeuwarden. 8 p. ook
tuatie, gevolg van het toegepaste Zwitserse
systeem.
De damesgroep is weinig spannend. Mevr.
Heemskerk en mevr. Roodzant, die ver
boven het gemiddelde milieu uitsteken.
gisteren 2 partijen en hebben nu
uit 6. Het kon wel eens op een beslis
singswedstrijd uitlopen.
De uitslagen ln de tiende ronde van het
persoonlijk schaakkampioenschap van Ne
derland voor heren, luiden, groep A:
v. d. Berg—Euwe V»; Kramer—Baren-
dregt Van Scheltinga—Cortlever
Orbaan—Stumpers Spanjaard
—Mühring l—fl: Henneberke—Donner 0—1.
De stand luidt thans: 1. Euwe 8'/, pnt.; 2.
Van Scheltinga 6"i Rpt.; 3. en 4. Kramer en
Van den Berg ieder 6 pnt.; 5, en 6. Cortlever
en Donner ieder 5'/. pnt 7. en 8 Barendregt
en Spanjaard 4'/t pnt 9. Stumpers 4 pnt.;
10. 11. en 12. Orbaan, Henneberke en
Mühring, teder 3 punt.
Groep B: v d. Tol—Bunt Seewald—
Apklng 1-0; Van Donk—Muzerie 1-0: Mon-
drai—Jacobson 1—0; De Waal—Van Ooster-
yvijk Bruyn 0—1; Feyters—De Jong afgebr.:
Naerebout—Gorls 1-0; Roose—Kapsenberg
Telleman—Crabbendam 1—0; Van
Vloten—Muurl ink 1—0
De uitslagen ln de zesde ronde van het
persoonlijk schaakkampioenschap van Ne
derland voor dames zijn:
Mevr. A. van Praag—mevr. F. Heemskerk
0—1: mevr. C. Roodzant—Glimmerveen—
mevr E. J. B. Peening 1—0; mevr. A. v. d
Veen—Baas—mevr A. J. van Aalst afgebr;
mevr. T. Hammer—Paltsma—mevr. A- M.
van Schalk 1—0.
De stand is nu: 1. en 2. Mevr. C Roodzant—
Glimmerveen en mevr F Heemskerk leder
5"i pnt.; 3 mevr T. Hammer—Paltsma 3
pnt.; 4. 'mevr. A. J van Aalst—v. Duynen
Montijn 2'/i pnt. plus 1 afgebr. partij; 5.
mevr. E. J. B Peening—Kunnicke 2'/» pnt.;
6. mevr A. van Praag 2 pnt.; 7 mevr A. v
d. Veen—Bals IV» pnt plus 1 afgebr.; 8. mevr
A. M. van Schrik punt.
Indianen mogen zich een
naam kiezen
De Indianen in het district Suriname
worden thans geregistreerd; hun wordt de
gelegenheid gegeven, een geslachtsnaam te
kiezen. Tot nu toe heerste de gewoonte,
als achternaam het woord „Indiaan" te
voeren.
PANDA VOELDE ZICH natuurlijk ernstig ontstemd toen hij
*- na zijn val weer overeind krabbelde. Gelukkig was het tapijt
nogal dik en zacht, maar anders zou hij werkelijk lelijk gevallen
zijn! Hij had Joris wel eens willen vragen hoe dat zo gekomen
was. maar daar kreeg hij geen kans toe, want Joris was nu
al in druk gesprek gewikkeld met de Koning en Panda begreep
wel dat hij niet ln de rede mocht vallen
Dat is heel aardig, dat u hier bent, Bardn Malpertus". zei de
koning. „Dat behaagt ons! Wat voert u hiér?"
Mijn plichtsgevoel. Majesteit" sprak Joris eenvoudig. „Wie voelt
zich niet het bloed bruisend door de aderen vlieden, wanneer
de ure des gevaars het vaderland benart? Men zegt mij. dat
zorgrimpels Uwer geliefde Majestelts edel voorhoofd door
ploegen. omdat een zekere Gemaskerde het land met roverijen
teistert. Een extremist, om kort te gaanl Ik snel toe om uwe
Majesteit mijn diensten aan te bieden'"'
„Heel best! Dat behaagt ons!" riep de Koning blij. „Ga dan,
mijn waarde Malpertus en vang hem' Waarom draalt u nog?"
„Ehdralendat is te zeggen zei Joris bescheiden,
„is er nog niet een kleinigheid te regelen Majesteit iets van
een beloning' Het is zeer onbelangrijk natuurlijk, doch gelijk
Uwe goed^Majesteit bekend is. luidt de wapenspreuk van
Ma!pertu^.,Nulli sine centum"
„Beloning? O maar dét is wel te regelen!" riep de goede
Majesteit. „Noteer even. Meester Martinus: wanneer Baron
Malpertus de Gemaskerde vangt, krijgt hij een medaille!"
„Medaille herhaalde Joris Dat scheen hem tegen te vallen.
Ook Frans Vos is uitgevallen
De Italiaanse Tour-renners Bartali en
Magni in ge bed verzonken in de grot van
Lourdes. Enige dagen later zouden zij
met hun ploeggenoten de strijd staken
tengevolge van molestatie door Franse
toeschouwers.
De Franse rit van Donderdag, van
Perptgnan naar Nimes ln een verzengea-
de hitte, waarin de Noorda'frikanen uit
blinkers waren, heeft meer wijzigingen
gebracht in de algemene rangschikking
dan verwacht wérd. De Franse ploeg
heeft veel pech gehad, zodat de leiders
Bobet en Geminlani kostbare en ongetwij
feld moeilijk terug te winnen minuten
verloren hebben aan Kübler en Ockers.
Vooral de Belg heeft zich in de laatste
dagen als een geducht tegenstander doen
kennen. Ook Robic, de grote kleine man
van de Westploeg, heeft enkele minuten
meer achterstand gekregen op Kübler en
Ockers. Daarentegen kon hij zijn positie
ten opzichte van Bobet en Geminiani. die
wel zijn landgenoten maar tevens zijn
rivalen zijn. eningszins verbeteren. Hij
blijft een der grote troeven in het Franss
kamp.
Merkwaardig was de puike conditie
waarin de winnaar van gisteren de Noord-
Afrikaan Mollnes te Nimes arriveerde.
Terwijl Blomme na zijn lange solorlt zo
uitgeput aan de finish kwam dat 's avonds
het gerucht de ronde deed dat hij was be
zweken, reed Molines zo fris als een
hoentje over de eindstreep. Hij wilde
hiermede degenen logenstraffen die be
weerd hadden dat hij met zijn 20 lentes
te jong was voor de Tour.
Nog geen 25 seconden later kwam het
trio OckeraKüblerHendrlckx binnen,
en nog weer 22 seconden later volgde als
zesde De Ruyter. die puik heeft gereden.
Hij is de enige Nederlander die nog in de
course zit. want Vos heeft opgegeven.
Gisteravond arriveerde Jan Pijnenburg,
bruin gebrand en iets minder dik, ln Til
burg. Hij was niet teleurgesteld en ver
klaarde: „Volgend jaar ga Ik opnieuw,
maar dan met een ploeg, waarvan de
leden op elkaar zijn ingesteld. Deze ploeg
miste de kameraadschap, nodig vdor een
succes. De Tour is niet zo moeilijk als
verwacht wordt, maar op de eerste plaats
Is een Ijzeren discipline noodzakelijk. Deze
ploeg voldeed niet aan deze els en daar
om'moesten wij noodgedwongen wel op
geven".
Piet van Ierlant was vrij opgewekt. Na
tuurlijk was ook hij teleurgesteld over het
resultaat. Zo gaarne had hij met een
complete ploeg Parijs bereikt, maar het
ging niet, ondanks de enorme Inspanning
van de „Pijn", die de grootste renner van
de Tour was, aldus Van Ierlant. „Men
heeft gezegd dat ik volgend jaar niet
meer mee wil, maar dat Is niet waar
Graag wil Ik volgend Jaar opnieuw in
actie treden, maar dan met een plnei
die. goed ingereden 1,, d.w z. kÏÏomeSS
in de benen heeft»'.
De 15e etappe van de Tour. die aanvan
kelijk van Toulon naar San Remo zou
leiden, la vervangen door Toulon—
Menton. De 16e etappe wordt dan Men
ton—Nice, 06 kljometer in totaal, met
een omweg over verschillende cols. onder
welke die van de Turlni (1607 meter).
De uitslag vgn de 13de etappe van Perpig-
nan naar Nimes (218 km) luidde:
1 Molines (Nd Afrika) 8 uur 22 -min. 56 sec
2 Meunier (Centr Ed West Frankr.) 6 uur 26
min 57 sec 3 Ockers (België) 6 27 22. 4 Kubler
(Zwitserland). 5 Hendrjckx (België). 6 De
Ruyter (Nederland) 6 27 44, 7 Sclardls (W.
Frankr 6.29 32, 8 Brple (N.O. Frankr.). 9 Ver-
sehueren (België B). io Cogan (Centr Zd W.
Frankrijk).
Het Alg. klassement is thans:
l Kubler (Zwitserl 86.38.57. 2 Ockers (Bel
gië) 88 40 03, 3 Brambllla (ZO Frankrijk)
86 47.88. 4 Bobet (Frankrijk) 86 49.55, 8 Germl-
nlanl (Frankrijk) 88.50 00, 8 Robic (W. Frank
rijk) 86 80.25. 7 en 8 Piot (N O. Frankrijk) en
Cogan (Centr. Z W Frankrijk) beiden 86 50 88.
9 Meunier (Centr Z.W. Frankrijk) 86.53.18, 10
Dupont (België) 88 54.37.
Onze lapdgenoot De Ruyter bèzet thans de
35sté plaats met eeh tijd van 87 31 44
Het ploegenklassement luidt:
1 België A 260 30 10 2 Frankrijk A 280 40 42,
3 Luxemburg 260 45.29. 4 Frankrijk ZO.
260 5!.04, 5 Frankrijk N.O 260 51 15, 5 Frank
rijk W. 251.11.17,
PRIJSHOUDENDE STEMMING
Amsterdam- 6? Juli.
beheersen Onzekerheid omtrent de
toekomst en angst voor een wereldconflict
doen deze aarzeling oPtstagn. Na een amper
prüshoudende opening konden de meeste af
delingen zich dit keer licht verbéteren.
Voor soheepvaartpapieren bleek nogal eni
ge animo te bestaan en na een hogere ope
ning trokken de meeste koersen hier nog een
kleinigheid aan. Dit leidde tot een winst "aft
Tndonessië georiënteerde maatschappijen
waren circa twee pupten hoger
siehuïien als koper op waardoor dit fonds
zich verbeterde tot 201 (257'.) Certificated
Hoogovens zettan' de gunstige stemming dia
na de emissiedatum voor dit fonds heerst,
voort en werden vernomen op 118'/1 Ds
overige industriepapieren waren merendeels
goed prijshoudend
Officiële notering ven de Ver v 4. Effectenhandel
DONDERDAG 27 IÜLI
t ged. en bled. I ged. en laten. bieden I laten
ACTIEVE OBLIGATlëN
V.K. Heden
Nederland
1947CrtllOOO 82
1948 8)
Bel Cert 31
1950 ree 31
1947 Si-3
1896-1905 8
1937,4 8
1947 1000 8
Invest Cert 3
1962-64 8
NWS 2»
SpaarcerlOO 21
Ndlnd '37 A 3
Grootbk '46 8
103 102H
lOO'/i loO'/i
90'/»8 99'/»
99'/. 99'/.
97V. 97
96? 95A
98 97'/»+
98'/» 98fj
79'/» 79'/i
100'/»+ ioo'/«t
94'/i 95
97'/. 97At
OBLIGATlëN
Bandoeng
Batavia
Gelderl. 49
Rott '37 1-3
ZHoll'38 2e
FrGroHpbk
Nat Hpbk
Rott Hpbk
West HpNO
RottSchhpb
Bergh&Jurg
Levers Zp
PhllipsllOOO
Stokvis
Bat Petrol
Kon Petrol
Amst Ol 100
Witte Kruis
Amst '47 3l-
4 49
4 55t
3 99'/»
8» 100"/»
3 99?|
3» 101'/.
31 98'/»
31 97'/«
31100'/»
3* 100
31102
81102
34 105'/.
34 ro4'/»g
34 101V.
34 lOl'/i
3 133
80 138'/»
100'/.
99'/.
lOO'/.t
101'/.
lOl'/.r
104'/»
101'/.
101V*
134'/.
136'/.
99'/.+
AANDELEN
Amst Bank 185'/. 153'/*+
Escompto Bnk 45'/. 45'/.
HolIBkUn cA 213'/. 214*/.
JavaBk 600 cA 99'92'/.
160'/»
160'/.
V K Heden
MljFlNatHerat 97A+
Mierlo&Zn v 123
NBkvZAfr 500 173
NedMiddatbk 100+
Rotterd Bank 161
Stavenb Bank 107
Twents Bk cA 160+
Zuldb Bank B 108
Rdam BelCons 183
Albatr Superfl69
Alg Norit 280'/«
Allan Co 72'/»
Amst Ballast 139
Breda Mach 146t
Bronswerk 108
Bührmann Pip 92
Dikkers ree 169
DrieHoeftjzera 145
DRU 142'/.
EMF Dordt 118'/»
Emb F HthllO
Gouda Apol K 166
Gruyter de pA 156'/.+ 155'/.+
Heemaf A 1658 164'/»+
Helnek Bier A158+ 157
Hero Cons A145'/.
Hoek'a M&Zst244"<
HollKunstz A 159'/»+
Int GewBetonl33
Int Kunst Ind 87'/.
Int Viscose Cl38*
Kempkea Mf 82
Klinker Isol 31
Kondor 260
Kon Ned Zout324
Kon Ver Tapijt 242[
Kwatta Choc 192'/.
Letters Adam234'
Meelf Ned Ba 217t
NA Autob Vre 119'/.
Nd GlstSpir A 293'/.
Nd Scheepsb 124'/»
Nijma 233'/.
Rommenhöller 130
72"/»
139
147
114'/*
109'/.
171
244'/.
138*
31'/.
322f
238
193
234'/»
219
118'/.
293
123'/.
233'/.
130
V K Heden
Rott Droogd A 274'/»t
Rouppe vdV A 128
Schelde NB A 111
8tokv 500-1000 141
Stork A 129
VerBlik 1000 A 147
VerPhar Fe A 99+
Werkapoor A 115
Wljera Ind A 202
ZwanenbOrgA 175
Anlem NB A 45'/.
N-Ind Gaa A 53
BorsumlJ A 98'/»
IntCrt&Hd Rdl5Q'/«
Llndeteves A 93
Gem EigWA W 143
Arendsburg A 113'/.
Besoekl A132
Sedep 109'/.
MIchArnold A 70
Ngombezi A 275*801
Albert Heljn A 192
Blaauwvrles A105
Ne MH Walvis 85
Thomsen A125
ZeeKSa 1000 A 78*
Dell Spoor A 285
N-I Spoor A 13'/«8
Madoera pA 12'/.
Sem Cherlb A 4f
Alweco rec 50
N-A Fittln rec 74'/» 74
CERTIFICATEN VAN
AMERIK. AANDELEN
140'/.
130
146'/.
99+
1148
202
175
53+
190f
85'/i
126*
82'/.+
28'/.+
13'/«5
12
4'/.
Am Smelt Ref
Anaconda Cop
Bethleh Steel
Gen Motor
Int Nick of Ca
Kennecot Cop
Rep Steel
Stand Brandt
Un Stat Steel
Clt Serv Comp
MidCont Comp
Shell Union
N York Cent
Pennsylv Rr
Canadian Pac
55'/. -
32 A+ 32A
39'/.+ 40+
82'/. 82
30A 30»/.
59'/. 60
37
5A
105+
71
37'/.+
5A
106+
72'/»
46'/.
43'/.
Prolongatie 2'/.
44'/»
15 -
18'/» 18'/.
16'/.t 16'/»8
2'/.
ACTIEVE AANDELEN
V.K.
EK.
LK.
Cult H&I B A
52 '/a
53'/.
N-1 Handbk A
88+
90t
NdHandMl! CA
136
137'/.
AKU .A
168'/»+
168'/.
168'/.+
Bergh&Jurg A
305
306
Berkel Pat A
105+
Calvé Delft cA
121'/«t
122+
Centr Sulk A
164
164»/.
Fokker A
J00'/a
102'/»
Gelder Pap A
150
150+
KNHoogov cA
140
30
Lever Bro» CA
200'/.
200'/.
20lfl
Ned Ford A
270
271
Ned Kabel A
261
258'/.
Philips A
211
211'/»
212
Wilton-Fijen A
133'/»
133*/»
Biiliton 2e r A
215
218
Dordt Petr A
231'/»
234'/»
Kon Petr A
257'/.
259'/.
280'/t-l
Kon Petr oA
256
259'/,
Moeara En A
450+
455
Amat Rub A
127
127'/Ȥ
128'/.-96
Bandnr Rub A
117'/»
118'/.
V.K.
E K.
Dell Ba Rub A
100
Kend Lemb A
91*2[
Lampong Sum
28
O-Java Rub A
43
Oostkust cA
82*
Serbadj Rb A
43+
VerlndCult A
42*
Hoi! Amlljn A
142
JavChlnJap A
91'/.+
KNSM NB» A
118'/.
120'/»"
Kon Paket A
108
109
NdSchUnle A
126'/.
127'/.
Ommeren Sch
165
Rott Lloyd A
120'/»
122+
St MH Ned A
144
146*
HV A A
114'/.
115»/,
Java Cult A
60'/»
mm
N-I Sulk U A
09
mm'
VerVorst C A
29'/.
mm
DeliBatMlj A
95'/.
mm
Del! Mtsch cA
110'/.
110'/.
SenembahM A
94
OfVKKSEN
MflllAC NB A
136'/»
UK.
102j
92*
28'/.
43'/»
82+
43
42'./»
142'/.
91'/»
121
1108
127''.'/.
168".
122'/»
147''.-M
1161
60
97'/»
30'/»
96 V«
110'/»
94'/»+
34)
Er heerste een ogenblik atilte De Brest
had een kleur gekregen
Ik mag er op wijzen, zei hij stijfjes
dat ik eerst onlangs tot Engelsman gena
turaliseerd ben.
Ik critiseer niet. verzekerde Lucille
hem. maar ik vind het allemaal een beetje
onbillijk tegenover die arme Charles Hij
kan hier geen goed doen Dit alles moet
hem vervelen en verontrusten Waarom
zou hij er niet tussenuit trekken, als hij
dat wil? Vader is boos op hem en heeft
hem practlsch gesproken het huls ontzegd
Ronnie is woedend op hem. omdat hij
hem het kleine beetje, dat hij van de zaak
weet. niet vertellen wil En ik veronder
stel. dat ik tot op zekere hoogte ook boos
op hem ben Waarom zou hij dan niet het
enige gaan doen. waar hfl plezier In heeft
Persoonlijk, verklaarde De Brest
Silch ik zijn vertrek toe Als hij hier ge
leven was. zou ik getracht hebben hem
•en dienst te bewijzen Nu hij weg is.
och wat hindert dat? Dat Ia alleen maar
door E. Phillips Oppenhein)
Zijn eigen nadeel Het geeft mij des te
meer zelfvertrouwen om Juffrouw Lucille
te vragen of zij vanavond met mij wil
gaan eten en daarna naar een heater
Laten wtl zeggen om halfacht
Ik heb er genoeg van om voor cha-
pero te spelen, hoor, waarschuwde
Ronnie hen. Ik zal jullie mijnentwege
later wel ergens oppikken
Lucille aarzelde
Het la nog een beetje vroeg op de
dag. geeuwde zij om nu al definitieve af
spraken te maken Er kon zich nog Iets
Interessanter voordoen
Maar het la goed Alleen - als le er
niets op tegen hebt maak er dan acht
uur van Ik heb een niet al te nauwkeu-
rge kapper
Een bediende kwam zeggen dat de wa
gen voor stond Bessiter stond op en stak
een sigaar op
Ik denk. dat Ik Ie straks nog wel zie.
De Brest
Deze knikte bevestigend
Ik zal waarschijnlijk naar de City
komei». Hoe etaat mijn rekening er bij.
meneer?
Zeer-gunstig voor Jou. verklaarde
Ronnie Tenzij er vandaag iets gebeurt,
om Boothroyd te steunen, ben Je op het
ogenblik ongeveer zestigduizend pond in
het voordeel
Wat zou er kunnen gebeuren?, vroeg
De Brest snel We weten de waarheid nu
We weten, dat ze de fabriek geleidelijk
gaan sluiten Wat zou er kunnen gebeu
ren vraag ik Je?
Niets, verklaarde Ronnie vol zelfver
trouwen Het enige wat de baissiers on
rustig maakt. Is dat de aandelen zo lang
zaam op de markt komen Zie Je. Dutlev
heeft een ontzaggelijk aantal aandelen en
ik geloof, dat hij zijn woord gehouden
heeft ik geloof niet dat hij er één van
heeft verkocht
Dat is erg dom van hem. verklaarde
De Brest met een strak gezicht Hij had
op 80. 79. 78 enz. tot 60 toe kunnen ver
kopen aandelen, die. zoals het zich nu
laat aanzien hard op weg zijn om waarde
loos te worden
Bessiter gromde even
Dutley mag misschien eer) soort Don
Qulchot lijken, zei Bessiter maar hij la
heus niet zo dom als hij er soms uitziet
Hij heeft wel degelijk het fortuin van zijn
moeder afzonderlijk gehouden Naar mijn
schatting ia hij ook nog houder van onge
veer 400 000 pond ooriogsiening
De Brest bleef een ogenblik onbeweeglijk
staan Er lag een zeer onaangename trek
om zijn mond en een glans in zlln ogen.
die misschien alleen afgunst zou kunnen
zijn maar die zeker een Idee gaf van
kwaadaardigheid Toen Lucille dit zag.
vroeg ze zich af of zij werkelijk wel ver
liefd op hem was
Ais ik dat maar gew.-ten had. mom
pelde hij
Wat zou dat voor verschil gemaakt
hebben? vroeg Lucille nieuwsgierig.
Hij haalde de schouders op
Alleen maar. dat, toen we die avond
samen met de trein terugkwamen, hij mijn
advies vroeg over het vermeerderen van
zijn inkomen Ik dacht, dat hij alleen
maar Boothroyd-aandelen had om te ver
kopen, of een paar andere niet bepaald
genoemde effecten en Ik vrees, dat ik me
er niet hevig voor geïnteresseerd heb Ik
had een fortuin voor hem kunnen ver
dienen
Kom, Ronnie, riep Bessiter tegen zijn
Zoon De wagen staat te wachten We
moeten weg om ons fortuin te verdienen
Nog altijd dezelfde instructie, baron?
Nog steeds dezelfde stemde De Brest
toe.
Over het geheel genomen was de avond
een groot succes Lucille en De Brest had
den ln het theater de prinses ontmoet
ZU was tegen hen belden zeer vriendelijk
geweest en had Lucille voorgesteld aan
een van de minder op de voorgrond tre
dende leden van dé koninklijke familie.
De öpérette-voorstelling was goed ge
weest en het gezelschap van de Club daar
na zeer opgewekt Er waren plannen ge
maakt voor een dag wat verder in de
week en De Brest kwam 's nachts in een
luchthartiger stemming op zijn kamers,
dan in weken het geval war geweest Op
de drempel bleef hij plotseling staan Een
niet aangekondigde bezoeker zat in een
van de clubfauteuils Zijn hart zonk hem
in de schoenen, toen hij hem herkende
Mijnheer Parkinson! riep hij uit en
er was een zeer merkbaar gebrek aan
Warmte in zijn begroeting Niemand heeft
mli gezegd, dat u hier was.
Dat konden ze ook niet weten, ant
woordde de bezoeker die zijn handen ln
zijn zakken -hield en geen enkele poging
deed om op te staan. Ik heb voor een
paar dagen kamers genomen op dezelfde
verdieping. Tk kan momenteel in ,Mar-
lingthorpe toch geen goed doen En er
waren een paar kleinigheden, die Ik hier
eerst eens regelen wilde
De Brest gooide zijn overjas op de
sofa
Ik ben hier gekomen, zei Parkinson
om eens zeer openhartig te praten en
misschien Is het- hoe eerder, hoe beter
De Brest vertchanste zich in de andere
clubfauteuil.
Ik wilde, dat u mij had laten weten,
dat u komen zou. zei hij met een klank
van split ln zijn stem Dan zou ik mU"
afspraak hebben afgezegd en hier rijn
weest om u te ontvangen U heeft er niet»
van gezegd, toen u mij in Leeds naar
trein bracht.
Toen wist ik nog niet. wat Ik nu
weet. Ik ging die avond naar de club en
hoorde daar een nieuwtje, waarvan IK
de al of niet Juistheid wil vaststellen Men
heeft mö verteld, dat Glenalton aanbie
dingen heeft gevraagd voor de oprichting
van een nieuwe fabriek in de buurt van
Manchester, die ongeveer 40 are zou be
slaan Bovendien, dat hun agenten in Bel
gië en Duitsland offertes voor machines
opvroegen Voor welk doel denk je, nf?
De Brest zag er uit ais ipmand. 4W
zich op een conflict voorbereidt Hij
echter blijkbaar in het geheel niet op zub
gemak
-*- Hoe zou ik dat weten? vroeg hij *-
Ik hoop voor je eigen bestwil, dat 1«
het niet weet. Dit is echter «Heen nog
maar gepraat Maar bovendien beweer'
then dat hét Is voor het fabriceren van
kunstzijde let wel. Glenalton. die 1«»
renlang met het idee gespeeld heeft, m*
er rïdolt toe heeft durven overgaan »jj
luister nu egns even tnngem«R- dan
Ik je eens wat vertellen
(Wordt vervolgd!
VRIJDAG 28 JULI 1950.
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA' I
Met ingang van 14 Augustus sal in Gouda de melkhandel worden ge
saneerd. Voor sommige huisvrouwen kan dat betekenen, die zij op die
Maandag een andere melkbezorger zien verschijnen. Een ander dan de
bezorger, die misschien zovele jaren precies op tijd aan de deur „de melk
boer!!!" heeft geroepen en wiens gezicht, waarop zoveel dienstbetoon
stond te lezen, de huisvrouw voortaan ongetwijfeld zal missen. Dat is
een schaduwzijde van de sanering van de melkhandel, die nu ook in
Gouda wordt ingevoerd. Een schaduwzijde, die echter niet te sterk ge
tekend mag worden, tets waartoe men zo gauw geneigd is. Want'tegen-
ovei dit persoontijk nadeel staan zovele voordelen èn voor de melkbe
zorger èn voor de huisvrouw, dat dit persoonlijk motief, dat zeer begrij
pelijk is, wegvalt.
Wat betekent de sanering voor Gouda
en wat gaat er gebeuren? Het ia! zo
gorden, dat de bezorging van de 114.HI
liter, die Gouda elke week verbruikt, in
lectoren zal geschieden. Dat wil zeggen,
dat Gouda voor de melkbezorging ver
deeld wordt in een aantal wijken, waar
twee. hoogstens vier. bezorgers de be
woners van die wtfk zullen bedienen. Deze
bezorgers zuilen doorgaans melkhande
laren zijn die in die wijk wonen en er
hun meeste „eigen" klanten hebben Voor
de meeste huisvrouwen zal dua op
14 Augustus wel de eigen melksljjter
verschijnen. Maar het kan voorkomen
dat een melkhandelaar uit de Korte Akke
ren. die tot nu toe gewoon was enige
klanten in Kort Haarlem te bedienen, in
de IJssellaan of de F. W. Reitzstraat niet
meer verschijnt. Zijn werk zal daar wor
den overgenomen door een meIkhande-
laar. die in Kort Haarlem woont. En om
gekeerd zullen diens klanten in de Kare-
kielstraat of de Reigerstraat voortaan
bediend worden door de melkhandelaaf,
die in de Korte Akkeren is gevestigd.
Men kab de melksanering een ruilver
kaveling van het Goudse melkafzetgebied
roemen. Melkhandelaren, die overal in
Gouda kleine stukjes afzetgebied hebben
en kilometers moeten rijden om al hun
klanten te bedienen, krijgen daarvoor in
ruil één groter afzetgebied, dicht bij huis.
zodat zij geen lange „melkreizen" behoe-
vén té maken. De melkhandelaren gaan
stukjes afzetgebied met elkaar ruilen en
die stukjes passen zij als een legpuzzle
aan elkaar, waaruit er enige grote klan-
tenwijken ontstaan, waarin zij met z'n
tweeën of vieren zullen werken.
De voordelen, die door deze samenwer
king wordën verkregen, gpringen eigenlijk
direct in het oog. De melkhandel gaat
economischer werken, kosten besparen op
We distributie van de melk. Een melkhan
delaar, die urert moest rijden om zijn
vierhonderd liter melk onder klanten te
verspreiden, die vaak vier of vijf kilo
meter van elkaar wonen vindt na 14
Augustus precies zoveel klanten ais hij vóór
de sanering had en nu in zijn omgeving
wonen. Hij hoeft dus niet meer uren re
rijdfn om zijn klanten te bedienen, maar
maakt een veel kortere tocht, in minder
werkuren, zodat hij vroeger klaar is. Z'n
vroegere klant die hij het laatste bediende
en die doorgaans de» middags om drie
uur pas de melk in huis had, krijgt
voortaan de verse melk vóór het koffie-
uur in de keuken. En het is begrijpelijk,
dat dit vele voordelen heeft. De meik-
handelaar bespaart zich transportkosten
en arbeidsuren (dus vaak, ais hij niet zelf
de meik rondbrengt, arbeidsloon) Zijn
tvinstmarge wordt daardoor groter En er-
is de kans voor hem en voor velen zijner
collega's gekomen, zich een redelijk be
staan te verschaffen. Want het is de
laatste jaren (ook al vóór de oorlog) moei
lijk geweest in de melkhandel. De regering
houdt vast aan de vastgestelde fabrieks-
prijj en consumentenprijs voor de melk en
de marge daartussen, die de melkhande
laar in zijn zak steekt is maar klein. En
Als van dit prijzenverschii dan hoge kos
ten voor een onrendabel transport en
extra-Connodige)-arbeidsuren afgaan, blijf-
er begrijpelijkerwijs weinig voor de slijter
ovcf om in zjjn levensonderhoud te kun
nen voorzien.
Grotere winstmarge
Nu kan men zeggen: dan had de regpring
de marge voor de melkhandelaar hoger
moeten stellen. Maar de regering zegt op
haar beurt: „Ik geef op elke liter melk.
die een Gouwenaar opdrinkt al zes centen
subsidie en meer kan ik daarop vanwege
mijn i)uishoudpot niet verlenen. Wil ik de
marg» voor de melkhandelaar vergroten,
«an zal de consumentenprijs moeten wor
den verschoven; want de productieprijs
«jat dat op grond van het kostencijf"r
mei toe. Dat is in het nadeel van de
klant, die bij prijsverhoging minder melk
sal kopen, waardoor hem zoveel meer ge-
wndheidswaarde wordt onthouden. Want
ziet het pro-
„Gouda-week"
Waarheen op Zaterdag
Voor Zaïerdag
gramma van de
er zó uit:
2 uur: Nieuwe Markt: Opening
van het Lunapark.
3 uur: Veemarktterrein: Start
voor de elf-dorpentocht
voor wielrijders.
En verder:
9—12, 2—5 en 7—9 uur: Jeruza-
lemskapel: Tentoonstelling van
overdrukken van Goudse Glazen.
10—-JJ uur: On»-Genoegen: Inter.
nationale poppenten-
toonstelling voor de
Stichting '40-'45.
2—12 uur: Nieuwe Markt en
Omgeving: Lunapark
2124 uur: Houtmansplantsoen:
,.lJssel8prookje". ver
lichte draomtuin.
Expositie van doordrukken
van de Goudse Glazen
Tn de Jeruzalemskapel zal van Vrijdag
avond af. gedurende de Gouda-week een
^®nto°nstelling van o.a. doordrukken van
«e Goudse Glazen worden gehouden. De
tentoonstelling zal vanavond om 7 uur of
ficieel worden geopend.
Polo-uitslagen
Voor de waterpolo-competitie werden
f^ravpnd gespeeld K.N.Z.BMaaa-
heren 3—1.
„P,® voor de kring Gouda vastgestelde
wed«trijd BZC 3-AZC ging niet door.
«sar azc zich uit de competitie heeft te-
ruggetrokken.
melk ii, nog meer in deze tijd, goed voor
elck".
De overheid zegt integendeel terecht: de
distributiekosten van de melkhandel zijn
te hoog. Wanneer die omlaag gaan, zal de
winstmarge voor de handelaar groter wor
den. En de kosten kunnen ook omlaag als
men maar economischer werkt en niet
onnodig geld uitgeeft aan onnodige trans
portkosten en dito arbeidsuren.
Dat te bereiken is het doel, waartoe de
melkhandel wordt gesaneerd. De melk-
slijters hebben een vorm van samenwer
king gevonden. Zij zijn met elkaar gaan
praten en organiseren. Zij deden dat. on
danks de omstandigheid, dat concurrentie
strijd in het verledén hen van elkaar had
vervreemd. Een belangrijk deel van deze
concurrentie was evenwel in het eerste
oorlogsjaar weggevallen door de standaar
disatie van de melk, waardoor de melk
handelaren allen dezelfde melk met het
zelfde vetgehalte kregen en zij als ge
lijken vielen onder de richtlijnen, die de
overheid voor de melkhandel had uitge
stippeld.
Zij konden elkaar dus niet meer be
concurreren in de kwaliteit van hun arti
kelen, doch alleen met hun vakmanschap,
hun apparatuur en hun service.
Deze standaardisatie heeft de verschil
len tussen de melkhandelaren doen ver
dwijnen en daarmede ce grondslag ge
legd voor de samenwerking ir de melk
handel.
Concurrentie kan zich voortaan alleen
maar uiten in de zorg. waarmee de han
delaar zijn distribuerende taak uitoefent,
in de opbouw van zijn zaak' en het geven
van service. Deze goede concurrentie zal
ook mogelijk zijn, als over enige weken
de Goudse melkhandel zal zijn gesaneerd.
Vertrouxvenszaak
Dan zal het juist in het bijzonder aan
komen op een goede distribuerende taak
en op de servicé en de opbouw van de
winkelzaak. Want een „gesaneerde"
mcikhandclaar, die daaraan niet meedoet,
zai zijn klanten verliezen aan zijn collega
in dezelfde wijk. De melkhandelaar krijgt
voor het geven van service ook meer ge
legenheid. Hij zal zich door het wegvallen
van opnodige transportkosten kunnen ver
oorloven geld te steken in de inventaris
van zijn winkel, b.v. door het aanschaffen
van een koelkast. En hij heeft voor het
zakelijk beheer ook meer de tijd. omdat
hij vlugger klaar zal zijn met het rond
brengen van de melk bij zijn klanten
De zorg, die de melkhandelaar aan zijn
product zal moeten schenken, zal dus ten
goede komen aan de klant. Velen krijgen
na de sanering de melk vroeger in huis.
waardoor de kwaliteit, die van lang ver
voer veel te lijden heeft, beter zal worden
En de klant zal in de toekomst op nog
meer service van zijn melkbezorger kun
nen rekenen.
De sanering is tot stand gekomen door
samenwerking van de melkhandelaren, die
uit hun midden een saneringseommis.'ie
hebben ingesteld, en door overleg met een
commissie pit de klanten, die voortaan als
vertrouwensraad zal optreden. Deze raad
zal klachten over de melkbezorging, zo die
er mochten zijn, in behandeling nemen en
blijken die klachten gegrond, dan zal de
betrokken melkbezorger worden aange
sproken. zo hij zich ten minste aan zijn
verplichtingen tegenover de klant, waar
aan hij zich bij gemeenschappelijk con
tract heeft gebonden, heeft onttrokken Zo
waakt een raad van klanten er over. dat
hun collega-klanten de grootst mogelijke
service van hun melkbezorgers krijgen.
De klant is dus voortaan aan één metk-
handelaar gebonden. Werkt deze in het
oog van de klant niet tot tevredenheid,
dan zal er voor worden gezorgd dat in die
service verandering komt. Voor het kopen
van melk in winkels zal deviant echter
de vrije keus behouden. De melkverkoop
in winkels wordt niet gesaneerd, alleen de
melkbezorging.
Het Catharina Gaathuis: Tentoonstellin» Ne
derlandse pottenbakkers- en Weefkunst i Zon
dags geopend 4 Maandags en Vrtidags
I 30—3 uur)
Juli 7 uur Jeruzalemskapel: Open:ng
tentoonstelling van o.a doordrukken van de
Goudse Glazen.
Juli 7 uur Groenteveiling: piotestmee:ing
der gezamenlijke Goudse tutndersorgantsa-
tleg
ll Juli 3 uur Ambachtsschool: Uitieiking
van diploma's aan leerlingen.
Zi Juli t-m. 6 Aug. 10— II uur ons Genoegen:
Internationale poppententoonstelling ten
bate stichting '40—'45: Zondags van 2—11 u
20 Juli 2.31 uur De Kroon: start betrouw-
baarheldsrit voor auto's en motoren over
130 km motorclub ..Gouda"
Bioscopen
Schouwburg Bioscoop: Wie het taaist
kust. (met Hans Moser en Heinz 'lür»»
mann),
Thalia Theater: De kopermijn; van 11 uur
v.m af actualiteiten
Reünie Bioscoop: Huwelijk is geen 'ian-
delszaak (met Claudette Colbert en Robert
Young)
Aanvang: 3. 7 en 9.15 uur. Zondag: 3. 5. 7 en
916 uur; overige dagen: 3 en 6.15 uur.
Apothekersdienst
BESTE LIEN,
Dat afwasmiddel Snel is absoluut een
wonder! Stel'je voor, ik heb er m'n
vloerkleed mee behandeld en dat ziet
er nu weer uit alsof t zó uit de winkel
komt't Heeft de hele kamer ineens
gezelliger en fleuriger gemaakt.
Geef je tapijt óók eens een beurt
dan zie je 't zelfEr gaat voor mij
niets boven Snel
Groeten van
EMMIE.
'n Feestelijk gebeuren met
veel variatie
Op de ene school is het i
dat de onderwijzer op de laatste da a
spannend verhaal voorleest, op de andere
wordt op zo'n laatste ochtend een voor
drachtswedstrijd gehouden. De Goudse
Ambachtsschool doet het anders Niet die
laatste dag in de school, maar naar bui
ten, zeggen de docenten. En zo stonden gis
terochtend vijfhonderd jongens op het
piympiaveld aangetreden om hun derde
„Olympiade" te houden, hun schoolsport
dag. waarvoor zij onder leiding van hun
gymnastiekleraar, de heer P. Luinenburg,
een iaar hebben getraind De weergoden
zorgden voor een stralende zon over die
vijfhonderd witte shfrts en witte broeken
met het gevolg, dat het feest was op het
terrein. Feest voor leerling en docent.
Welk een organisatie zit er aan zo'n dag
vast. Een chronologisch tijdschema was
opgemaakt om de vijf takken van sport
vlot af te werken: 80- en 100 m hardlopen
vèrspringen. hoogspringen, kogelstoten en
balwerpen. Verdeeld in ongeveer twaalf
groepen werden in de ochtend de series
gehouden Na de middagrust kwamen de
finales aan de beurt. Daar was evenwel
geen hele middag voor nodig Een massale
demonstratie van vrije oefeningen stond
op het programma Zij werden keurig uit
gevoerd. Het was een fris gezicht, dat
groene veld met die ..witte" iongens en
de zon daarboven. Trampling kastbok-
springen kwam daarna aan de beurt De
dag werd besloten met een spannende
voetbalwedstrijd tussen de „houtwurmen"
en de ..ijzervreters": de elf beste hout
bewerkers en de elf dito bankwerkers.
Eindstand 3—1 voor „ijzer".
En toen zat ook dit schooljaar er weer
op voor de jongens van de Ambachtsschool
Maar de spanning van de wedstriiden bleef
nog even bestaan, want vandaagko
men de rapporten. De sportuitslagen luiden
als volgt:
Eerste klasse: 80 m hardlopen: 1 L. A.
de Jong. 2 E A de Groot.
Vèrspringen: 1 A, Hoaerdilk. 2 E. J.
Rietveld.
Handbalgooien: 1 E J Rietveld 2 J J
de Waardt
Tweede klasse: 100 m hardlopen: 1 J.
Stigter. 2 K L. Binnendijk.
Kogelstoten: 1 J. S Luitiens. 2 C. A van
Rooven.
Hoogspringen: 1 C G. van Wingerden.
2 A C. v d Heuvel.
Klasse uitslag: Eerste klasse: 1 Metaal
bewerkers F. 33 3 punten. 2 Metaalbewer
kers E 32 7 punt
Tweede klasse: 1 Elektriciens A 39.1 pt.
2 Electriciens B 37.5 pt.
Advertentie
WIJ GEVEN gedurende de Feestwrek bij aankoop ven Voefbaischocnen,
PB1MX BEENBESCHEBMERS CADEAU
H. LORJé, Spoorstraat 23
langs DE TUNNEL - GOUDA TELEFOON 2338.
Winkels mogen 's avonds open
gedurende de feest week
B. en W. hebben een algemene onthef
fing van winkelsluiting verleend op Za
terdag 29 Juli tot 24 uur.
Voorts hebben zij, voor zover nodig,
ontheffing van winkelsluiting verleend
voor de stands op de poppententoon
stelling in de sociëteit „Ons Genoegen"
op Vrijdagavond. 28 Juli van 7.30 tot 11
uur en op de Zondagen 30 Juli en 6 Aug
van 2 tot 11 uur-
De ontheffing van winkelsluiting geldt
tot 24 uur voor de week van Maandag
31 Juli tot en met Zaterdag 5 Augustus.
Festival gaat niet doOr
„Onze plannen zijn in beginstadium van
uitvoering wreed de bodem ingeslagen"
Een dergelijke zin zal hoogstwaarschijnlijk
wel voorkomen in het aanstaande jaar
verslag van de secretaris van de Goudse
Bond van Dilettantenverenigingen. Want
het Goudse Festival gaat niet door en wel
omdat de animo onder de leden te gering
is. Voor het bestuur is dat wei een tegen
valler, Want de reacties op het plan wa
ren zodanig, dat men de indruk kreeg het
pjan met enige uitroeptekens te kunnen
aankondigen. Het bestuur kan echter de
verantwoordelijkheid voor een festival op
bescheiden schaal niet nemen, omdat de
aard van de inschrijvingen zodanig is. dat
een programma met variaties niet is ge
waarborgd.
Het is echter wel van plan de oorzaken
van de stranding van dit plan op te spo
ren. Misschien was de tijd van voorberei
ding te kort of leven de leden momenteel
te veel in vacantiestemming.
Dus dit Jaar geen festival.
LEKSTREEK-COMPETITIE
Voor de Lekstreek-competitie speelt
Ammerstol Zondag om 2 uur een thuis-
wedstriiden tegen Groot-Ammers. Op de
zelfde tijd komen Stolwijk en Bergam
bacht te Stolwijk binnen de krijtlijnen
TS HET TOEVAL dat juist in het Jagr.
x waarin de eeuwenoude band, die Ne
derland 4net Insulinde „de gordel van
smaragd", zoals Eduard Douwes Dekker
in z(jn Max Havelaar Indonesië noemde
—bond, minder strak werd aangehaald.
Gouda zich opmaakt om in zijn lang
zamerhand weer gebruikelijk wordende
feestweek, in de dagen, dat vroeger de
siadhuisklok de aloude St. Jacobsmarkt
(d« kermis) inluidde, bijzondere aandacht
te geven aan twee groten onder zijn stad
genoten van weleer. Cornelis en Érederik
de Houtman? Of is het een. ondanks het
geroezemoes van kermisvermakelijkheden,
motoren-gedreun en andere de moderne
feestelijkheden vergezellende geluiden,
opkomende drang van dankbaarheid en er
kentelijkheid aan hen. die door hun ken
nis. dapperheid en offervaardigheid, ons
Vaderland eeuwenlang aan de spits deden
stgan van die landen, die. in hoeveel op
zichten ook verguisd en dikwijls op
zettelijk of niet menigmaal onbegrepen,
toch maar beschaving en cultuur tot in
dc verst afgelegen delen van de wereld
hebben gebracht?
Hoe het ook zij. de herinnering aan
hen. die meer dan drie eeuwen geleden
de pioniers waren om Nederland sterk te
maken in zijn strijd voor de vrijheid, is
door de simpele vermelding in het pro
gramma dezer feestweek gewekt!!
Daar is. vóórdat Gouda zijn Houtmans
monument kreeg, veel verschil van me
ning geweest over de vraag of de beide
Goudse gebroeders wel de eer toekwam
van een gedenkteken in hun geboorte
plaats. De waarde en de resultaten van
hun levenswerk, hun aandeel in de tot
standkoming van de eerste schipvaar!
naar Indië. werd door velen in twijfel
getrokken: anderen stelden zich daar
tegen te weer en bepleitten het goede
recht aan de hand van menig historisch
bewijsstuk. Onder de krachtige leiding
.van wijlen ds J N Scheltema. oud-predi
kant van de Remonstrantse Gemeente en
archivaris van Gouda, gesteund door een
commissie sameneesteld uit een respec
tabel aantal landelijke en stedelijk'- auto
riteiten, gecommitteerd zelfs onder het
beschermheerschap van de zoon van de
Koning. Prins Hendrik der Nederlanden
werd na een strijd van vier iaren hei
pleit gewonnen Op 1 Juli 1R80 kreeg
Gouda zijn monument, niet zoal® „Uilen
spiesel" het humoristisch-satiriekc
weekblad van die Hid mopnrip te mo«-
ten opmerken: „omdat zij er nog geen had
den". maar zoals het opschrift on het
monument aangeeft omdat het Neder
landse volk van destijds uiting wilde ge
ven van ziin waardering voor dat»one
wat deze „Goudse inboorlingen en bur
gers" voor de grondlegging van het ver
bond van Nederland met Insulinde heb
ben verricht!
Zeventig iaar geleden werd dit gedenk
teken onthuld en leefde de naam van de
gebroeders Houtman op ieders lippen. In
woord en geschrift werd de aandacht op
hun verdiensten gevestigd.
En (hans vragen wetlirbf wederom
velen: w e waren deze gebroeders (de'
Houtman?
In de eerste plaats een opmerking over
de geslachtsnaam In de officiële beschei
den komt steeds de naam „Houtman"
voor. maar de be'de breeder® tekenden
steeds met de naam „De Houtman". Dat
dit ook in overeenstemming is met dr
vermoedelijke herkomst van deze naam
za! hierna blijken
Veel is er omtrent het geslacht De Hout
man niet bekend In het Verleyboek van
1465—1520 komt in 1511 een transport voor
waarin wordt genoemd Cornells Jansz
Vlaek, als getrouwd hebbende Anna
Dircksdochter, nagelaten weduwe van
wijlen Gijsbert Cornelisz Houtman Ver
der weten wij dat omstreeks de tweede
helft van de 16de eeuw te Gouda een
houthandelaar. Cornelis Jacobsz. Hout
man of de Houtman woonde, die onder
meer in 1553 aan de kerkmeesters van
de St Janskerk het hout leverde voor 70
eiken en 10 beuken doodkisten De kerk
leverde destijds bij de verzorging van d«
begrafenis ook de kist Deze houthande
laar De Houtman was blijkbaar een wel
gesteld poorter, want toen in 1552. bij de
grote kerkbrand. ..het Sacramentshuisje
zeer ontramponeert C beschadigd) was'
schonk hij het hout voor een nieuwe be
waarplaats.
Cdrnelis Jacobsz. de Houtman had
waarschijnlijk meer kinderen: één daar
van was pieter Cornelisz varler van
onze twee gebroeders. In 1573 was Pieler
Cornelisz lid van de vroedschap en ka
pitein van de schutterij H'i oefende hef
heroën wan bierbrouwer irf hroiiwende
en bierende op Gent. daer hij ook om
sijn affa!ren wesende gestorven ende he-
7.Hn
vóór 4 November 1584. want op die dag
verkopen Buriemces'cren van Gouda aan
Agnes Frederiksdochtcr. weduwe van wij
len Pieter Cornelisz. Houtman, een huis
en erf, staande en gelegen op de oostzijde
van de Haven, op de hoek van de Zijl van
het slot. dus ongeveer op de plaats waar
thans de huishoudschool is gevestigd
Pieter Cornelisz had voor zover be
kend twee kinderen, nl CnmeHs en
Frederick. De geboortejaren van deze kin
deren ziin niei bekend Hui b «grafen
«tellen deze op circa 1540 Cornelis. de
-Mmrrnm
De vloot
oudste, bleet vermoedelijk ongehuwd:
Frederick huwde in 1590 te Alkmaar met
een dochter van de oud-schepen Cornells
Nanningsz.
Het getij gunstig
Beide zoons van Pieter Corneliez. de
Houtman hadden de bedrijvige, onderne
mende koopmansgeest van hun vader.
Deze had blijkbaar veel buitenlandse re
laties, ook met het Iberisch schiereiland
en irf het bijzonder met Portugal en dc
kooplieden in Lissabon, die door hun ge
regelde verbindingen met hun nederzet
tingen in Oost-Indie. de voorraadschuur
van specerijen en andere oosterse artike
len voor Europa hadden. Holland, dat
zich voor zijn vrachtvaart tevreden had
gesteld met de handel op de Spaanse en
Portugese havens, zag zich omstreeks de
laatste twee decennia van de 16e eeuw,
door de steeds in gestrengheid toenemen
de maatregelen van de Spaanse koning,
ernstig in deze handel benadeeld In 1580
bereikten deze belemmeringen een hoogte,
punt; Portugal werd bij Spanje ingelijfd
en Koning Philips II verbood iedere han
del met de Nederlanders. Hiermede was
voor onze kooplieden de ndndzaak ge
boren zeif de specerijen en andere artike
len uit de landen van herkomst te halen
Maar dit eiste meer nautische kennis en
geld!
In 1585 viel Antwerpen in Spaanse han
den; de'Vlaamse kooplieden stroomden
met hun kapitalen naar Holland en Zee
land; Petrus Plancius. de grootste geo
graaf van zijn tijd. vestigde zich te Am
sterdam en ging daar les geven in de
nautische wetenschappen De Armada, de
Spaanse onoverwinnelijke vloot, ging in
1588 te gronde en met haar de Spaanse
oppermacht ter zee Het vertrouwen in
het Nederlandse schip groeide! Jan Huy-
ghen van Linschoten bracht in 1592, na
een zesjarig verblijf in Indië. een schat
van gegevens in ons land en in datzelfde
iaar bemachtigde Plancius een vijf en
•wintigtal Portugese zeekaarten Hij ont
wierp. met behulp daarvan, een betrouw-
bare wereldkaart Teneinde de nodige
handelskennis te verkrijgen vertrokken in
159? 'p -pdr i-ht van enige Amsterdamse
kooplieden. Cornelis en Frederick de
Houtman in hel geheim naar Lissabon
Na korte tijd werden zij evenwel ont
dekt en gevangen genomen Slechts tegen
een hoog losgeld werden zij weer vrijge
laten Zii zetten evenwel hun werk voort
en keerden ln 1594 - met de belangrijke
peeevens - in Amsterdam terug Kort
daarna richtten met toestemming der
overheid enige Amsterdamse kooplieden
en reders „de Compagnie van Verre", de
voorloopster van de machtige Oost-In-
d sche Compagnie, op Ook Cornelis^de
Ho'itmin maakte vnn het colli
der He-
CURN LIJS
trekk
van vier schepen van de gebroeders De Houtman op weg naar verre,
onbekende streken.
DE HUUIMAN
t bloed
ren Zeventien aanvankelijk deel uit. Re
publiek en steden steunden deze onder
neming krachtig! Vier schepen werden op
stapel gezet voor de eerste Nederlandse
Schipvaart om de Kaap de „Mauritius"
de Hollandia", de „Amsterdam en een
lacht „Het Duifken" Kleine huikjes wa
ren het naar onze tegenwoordige begrip
pen.
De sprong gewaagd
De ...Mauritius" en de „Hollandia' wa
ren schepen van het galioentype en had
den een inhoud van 230 last leder (een
last was ongeveer 2 ton. 2000 kilogram
van thans), de „Amsterdam" was 130 last
groot. „Het Duifken" 25 last Te zamen
hadden deze vier schepen minder inhoud
dan de destijds door de Portugezen voor
de Indiëvaart gebruikte „kraken" die
circa 700 last inhoud hadden. Zij hadden
met hun vieren een bewapening van niet
minder dan 102 stukken geschut De to
tale bemanning telde 249 koppen, die op
4 Maart 1595 te Amsterdam werden ge
monsterd en op de seheepsroi geplaatst
Op 10 Maart 1595 lichtte de vloot het an
ker voor de reis naar Texel Op de twee
de April 1595 liep zij het Spanjaardsgat
uit naar zee. De eerste Nederlandse
schipvaart naar het verre Oosten was
begonnen.
Aan Cornelis de Houtman, den eersten
aenporrer van dese voyagie". was het be
vel over deze expeditiè opgedragen Fre
derick maakte de tocht in een onderge
schikte functie mede Met koenheid en
onverschrokkenheid met grote opofferin
gen werd deze eerste reis volbracht Re
laties en verbindingen' werden aange
knoopt. verbonden gesloten De weg werd
opengelegd voor verdere handelsbetrek
kingen. Na een afwezigheid vah twee
jaren en ruim vijf maanden en met ver
lies van één der schepen, de „Amster
dam". die door brand werd vernield en
één tot minder dan 100 man gedecimeerde
bemanning liepen de schepen in Augustus
1597 de Amsterdamse haven weer binnen
Alle klokken luidden de opvarenden een
welkom toe Het waren niet alleen de
meegebrachte peper de nootmuskaat en
de foelie en de andere „specerijen en de
droguen die aanleiding gaven tot di1
vreugdebetoon. De eerste band met het
verre Oosten was geknoopt de weg daar
heen grondig verkend De navigatie was
vele bijzonderheden rijker geworden en
de handel eveneens De Admiraliteit van
Holland legde deze sprong over zeeën
vast In een gedenkpenning, waarop de
letter f» en daaronder „Pugno Pro Patria"
(ik vecht voor het vaderland) én het op
schrift „Christus Sacra Anchora" (Chris
tus is ons plechtanker) Op de keerzijde
stond in het Latijn één der verzen uit
het boek Jezus Sirach. n.l 43 26 „die
de zee bevaren, weten te spreken van
hare gevaren en wij. wier orgn het ho
ren, staan versteld" Een exemplaar van
deze penning, in koper geslagen, berust
in ons stedelijk museum
Deze eerste schipvaart kreeg onmiddel
lijk navolging. In 1598 zond Amsterdam
FREDERIK DE HOUTMAN
gouverneur van Ambon -r
8 en Middelburg 2 schepen uit Het waren
de Middelburgse kooplieden, en met na
me de reder Balthasar de Moucheron, die
bij deze tweede tocht de gebroeders De
Houtman met de leiding belastten. De
schepen waren genaamd „De Leeuw" en
„De LeeuwinneZij hadden een inhoud
van respectievelijk 400 en 250 ton en wa
ren met 123 en 100 koppen bemand Cor
nelis de Houtman werd betiteld als gene
raal. dus als algemeen leider; Frederick
was bevelhebber van het schip „De
Leeuwinne". Op 25 Maart 1598 verlieten
de schepen de rede van Vere. Van deze
tweede schipvaart is een merkwaardig
handschrift in het bezit van ons museum.
Het is in 1879 aangekocht bij de verkoop
van de boeken van Prins Hendrik der
Nederlanden en maakte aanvankelijk
deel uit van de bibliotheek van Stad
houder Prins Frederik Hendrik.
In strijd gevallen
Cornells de Houtman keerde van deze
tocht niet terug. Op 11 September 1599
werden de schepen, op de rede vóór Atjeh
liggende, door de Atjehers, opgestookt
door de Portugezen, verraderlijk overval
len en bij deze overval viel Cornelis de
Houtman als één van de eerste slacht
offers. Door de koelbloedigheid van de
„Opperpiloot" (is stuurman) van „De
Leeuw" ,de Engelsman John Davis, werd
voorkomen dat de schepen verloren gin
gen. Frederick de Houtman die tijdens
de overval aan wal vertoefde werd ge
vangen gezet en bleef in gevangenschap
tot 25 Augustus 1601 Men spaarde zijn
leven omdat de Sultan er zijn voordeel
in zag te profiteren van Houtmans kunde
als tolk en van diens kennis van de bus-
kruitmolen. Toen in Augustus 1601 de
vloot van „de Verenigde Zeeuwse Com
pagnie", onder Paulus van Caerden op
de rede van Atjeh verscheen, werd hij
evenwel vrijgelaten. Hij keerde toen naar
Holland terug.
Woordenboek samengesteld
De tijd in gevangenschap had hij niet
ongebruikt gelaten, in 1803 publiceerde hij
het „Spraeck- ende Woordboeck in de
Maleyschen ende Madagascarsche Talen",
waarin tevens „een sterrenboeck". bevat
tende vele bijzonderheden omtrent de
sterrenhemel van het Zuidelijk halfrond,
was opgenomen. Zelfs thans haeft dit boek
in wetenschappelijke kringen nog naam
als studiewerk. De publ icaties over de
astrologie bleken evenwel later niet van
de hand van Fiederick de Houtman zelf
te zijn. maar van de eerste stuurman van
de eerste schipvaart. Pieter Dirckzoon
Keyser, die op 12 of 13 September 1596 ter
rede van Bantam was gestorven In dit
geval komt Frederick de Houtman slechts
de verdienste toe deze arbeid van een
scheepsmakker voor de vergetelheid te
hebben bewaard.
Frederick de Houtman's Indische periode
was hiermede evenwel niet afgesloten.
Nog jaren lang zou er door de overheid
gebruik worden gemaakt van zijn kennis
en ervaring van en met de Oosterse toe
standen.
In 1803 ging hij aan boord van één der
schepen van Steven van Haagen. reeds als
„oppercommies", dat wil zeggen als hoog
ste handelsvertegenwoordiger, naar indië
terug Twee jaar later werd hij aange
steld als de eerste gouverneur van Am-
bon. Zes jaar lang vervulde hij deze func
tie op de meest eervolle wijze Daarna
keerde hij naar Nederland terug en hij
vestigde zich te Alkmaar, de geboorte
plaats van zijn vrouw Ook hier kwam
hij tot eer .en gezag, van 1614-1818 was
hij schepen van de stad Maar de Indische
belangen lieten hem niet los Einde 1618,
begin 1619 (andere gegevens vermelden
1616) ging hij opnieuw scheep naar Insu
linde in niet minder dan de functie van
„lid van de Raad van Indië" In Juli 1620
tekende hij ais oud-gouverneur van Ambon
een vernieuwd contract met de Inlandse
vorsten en overheden van dit eiland Het
volgend jaar verliet hij Ambon om met
de gouverneur-generaal Jan Pietersz.
Coen naar Banda te gaan In 1621 werd
hij met de functie van landvoogd der
Molukken belast en hij bleef dit tot 1625.
in welk jaar hij naar Nederland terug-
zeilde om er zijn leven af te sluiten. In
1627 stierf hij en werd in de Grote Kerk
te Alkmaar begraven. Een grafsteen -duidt
daar zijn laatste rustplaats aan.
Dit is de levensloop van twee Goudse
burgers, wier leven en streven was: de.
bloei en de eer van hun vaderland te
vergroten Zij hehben de grondvesten ge
legd voor de grote welvaart en de roem,
die land en volk als koloniale mogend
heid in de eeuwen, die achter ons liggen,
ten deel vielen
In het monument in ons bescheiden
plantsoen, op het terrein waar vroeger
de burcht van Gouda verrees, hééft Gou
da hun de waardering verzekerd van het
nageslacht Moge de aanschouwing van
dit monument de vélen die zich daar
in de komende feestweek zullen bevinden
doordringen van de grote waarder
voor land en volk. die de arbeid en de
opofferingen van deze mannen tot resul
taat hebben gehad.
G J J. POT
AmmersfoJ
Geslaagden - De heren P Bode en fac
de B uin ziin geslaagd voor het diploma
Boekhouden: de heer L P v d Veer voor
het diploma MBA (moderne bedrijfsadmi
nistratie) en de heer .1 D de Leeuw c'en
Bouter voor het diploma V M T O 'voor
bereidend middelbaar technisch onde,wt(g).
NederlandIndonesië
Alcinous 25 v Amsterdam te Maka-sar
Bengkalis 27 v Makassar n Diakarta
Celebes Djakai ta-Amst 27 te Belawan
Indraooera Diakai ta-Rott p 27 K Tenez
Kota Agoeng Soerabava-Rott p 2fi Sabang
Modjokerto 27 v Rott te Probolingo
Nelly D.1akaita-Rott p 27 K Villano
Rempang Makassar-Amst p 27 Algiers
Riouw 28 v Makassar te Sorong
Tarakan Diakarta-Amst 27 v Aden
Van 't Hoff Rott-Makassar 27 v Genua
Waterman 27 v Fakfak te Sorong
