Slemp, speculaas, hervorming
.en de ioorlog tegen Spanje
Amerikanen zoeken de zon
'Arrestatie van Klaus Fuchs leidde
tot „kettingreactie
Een schooltje in Papoealand
China gaat het grondbezit
herverdelen
ZELFS GEEN QPIUMBRUILOFT
MEER MOGELIJK
LAND VAN WREDE STRAFFEN,
MAAR WEINIG KWA^D
Crisis in de Verenigde Naties
KRUIDIGE HISTORIE - V
De 1 ste Compagnie
Economie en Financiën
Wat voorafging
TURKIJE BESTRIJDT EEN VOLKSKWAAD-J[
Strenge controle op
aanplant en oogst
Uitstapjes naar 't veld der cosmische stralen
SAOEDI ARABIE
Vrees blijkt de beste bewaker
44 of 300?
Soep in de zomer
De oorsprong van
dierennamen
Geen angst voor het einde
Russisch spionnage-net in de V.S.
EKSEL VAN PUDDINGPOEDERDOOSJE
.99
ALS HERKENNINGSTEKEN
De centrale figuur:
Harry Gold
Surseance voor Damstadt
Biljartkampioenschappen
Kleuters met militair
allure
„Klein kapitalisme" als fase
op weg naar communisme
VOORLOPIG NOG
RIJKE BOEREN"
Nw. Guinese leiders zonden
brief aan Pandit Nehroe
ÏWËEDË BLAD - PAGINA 2
DONDERDAG 3 AUGUSTUS 1950.
0
rechtstreekse handel met Indië was tot dan toe een door de Paus bekrachtigd
Spaans-Portugees monopolie geweest. Nadat een deel van de Lage Landep In
verzet was gekomen tegen de Spaanse overheersing en toen In sommige gewesten ds
nieuwe leer zegevierde, trokken de kooplieden van de zeeprovinciën zich van dit
monopolie echter niets meer aan. De strijd tegen Spanje was een rommelige, onover
zichtelijke' oorlog. waar vele burgers maar liefst zo weinig mogelijk mee te make*
hadden. Het v*»8 nog slecht voor de zaken ook. Dubbel aanlokkelijk was het, de
Spanjaarden in de Oost te gaan dwarszitten, want als dat zou lukken, zou het heel
wat kunnen opbrengen. De eerste expedities, die door deze kodplieden werden uit
gerust. probeerden via de Noordelijke IJszee naar Indië te zeilen, mèa? toen dat niet
.gelukte, besloot men de gewone route maar te volgen.
Enkele voornam! Amsterdammers
brachten het nodige kapitaal bijeen om
een vloot via de Kaap te sturen, een ge
waagde onderneming, zo langs het hol
van de (Spaanse) leeuw. Zij gaven hun
maatschappij de toepasselijke •- naam
van „Compagnie van Vepre" Rondom
Afrika is het ihderdaad een hele hijs naar
Indië. maar het Suez-kanaal was nu een
maal nog niet gegraven. Zij hadden ook
geen woestijn trucks. Anders hadden zij
door de Middellandse Zee naar het
tegenwoordige Port Said kunnen laveren,
om vandaar per truck langs de berg
Sinai te gieren en in de Rode Zee weer
scheep te gaan Zo ging het niet in die
dagen Ze hadden alleen vier houten
schepen en een gezagvoerder, die zijn
fkakjes kende. Dit was Cornells Houtman.
Spionnage in Lissabon
Spionn^gi
Hij was eerst als economische spion
naar Lissabon gegaan en had daar de
Portugezen vele van hun zo angstvallig
bewaarde handelsgeheimen ontfutseld.
Deze manier om in Indië zaken voor te
bereiden, is dus ook niet door de Ame
rikanen uitgevonden. Met de vier schepen
van de Compagnie en 249 man was hij.
toen hij genotg wist. naar de Oost ver
trokken en na meer dan twee jaren
kwam hij terug met drie schepen. 89
man en een lading, die erg tegen vieV
Toch werd hij even enthousiast ontvan
gen als Fanny <9lankers-Koen na haar
buitenlandse sporttriomphen. want hij
had bewezen, dat de onderneming moge
lijk was. De oude Compagnie begon dan
ook dadelijk met de uitrusting van een
nieuwe vloot, terwijl ook andere zaken
mensen compagnieën gingen oprichten.
Men besefte hjpel goed. dat een geslaagde
reis enorme winsten zou opleveren en de
Nederlanders durfden destijds grote ri
sico's te nemen. De rijke kooplieden ris
keerden kapitalen, de gewone man. „Jan
Hagel', zette zijn werkkracht en zijn
leverr in en verdiende daar natuurlijk
veel minder mee. maar er was altijd een
kans om vooruit te komen. De bank
roetier Van Diemen bijvoorbeeld zou ais
gemeen soldaat vertrekken en opklimmen
tot de hoogste waardigheid, het Gouver
neur-Generaalschap-
Bij een terugblik in de geschiedenis
moeten wij oppassen voor gezichtsbedrog.
Wii begrijpen onze vooroudeis licht ver
keerd, omdat wij de historie dóór h®bben
en zelfs de verre gevolgen van hun daden
kunnen overzien, die wij niet met hun
bedoelingen mogen verwarren. Zij zelf
hadden vaak geen notie van de «evofewj:
Zo is het ook met onze zeevaarders Zij
graaiden bijna een wereldrijk 1«JJ»"
en lieten ons in ieder geval *>elangnjk«
overzeese gebiedsdelen na. maar empire-
builders waren zij niet. Behalve Guyana
en India bezetten zij ook Brazilië. In
Noord-Amerika stichtten zij de stad
Nieuw-Amsterdam. op Ceylon en in
Achter indië vestigden zij factcrrijen. de
Zuidpunt van Afrika werd Nederlands
en het werelddeel, dat nu Australië heet,
droeg destijds de naam Nieuw Holland.^
Dit alles speelde zich af in de eerste
Jiertle iaar van de zeventiende eeuw.
maar de meeste van deze bezittingen
waren alweer in andere banden, nog
vóór wij over een koloniale politiek be
tonnen te piekeren. Onze kooplieden
keken wel ver in het verschiet, maar
J et "er in de teekomst. Zij werkten
niet voor het vaderland, dat toen nog
maar net aan het ontstaan was uit de
onderling naijverige "déX-
hun eigen zak. Zij hadden Aan belang
stelling voor Indië, maar voor muscaat-
noot en kruidnagelen.
Wij kunnen moeilijk be,pWe%daLdr!t
in de Compagntestijd zulke «oede btn-
deleertikelen waren. Wel waren kruid
nagelen een vast bestanddeel 5«™orSf?
van allerlei recepten uit die tijd.
De middeleeuwse maaltijden w*ren
wel indrukwekkend wat hoeveelheidbe
te.ftm.ar toch eigenlUk vrtjttntog*
Da Hollanders van rond 1800 wawn
«llana geen middeleeuwera meer. ZU
hadden behoefte aan nieuwe prikkels op
allerlei gebied, zij wilden iets kunnen
dóén met hun geld. zich op een nieuwe
manier kleden en vooral hun maag op
<n de zestiende eeuw nog niet kenaen.
Maar da kruidnagelen kwamen het ecrat
lï, kregen due e«h tijd lang alle belang-
stelling In typisch vaderlandse genots-
mesvallen als ln een vrie6Wiruer
«n tentje op bet Ua wil vinden waar
""m- slemp wordt geschonken,
hoogatlu» 2tan men de anijamclk krUgen
die nu onder die naam doorgaat. Maar
in de zestiende eeuw slempte iedereen,
by .lis gelegenheden van geboorten tot
b*Tocb"«riSaart dl. .U« "iet vol-
doende, waarom de specerijen zó de
i t.m«tl<inile markt konden beheersen.
Ket w.a vermoedelijk een Jeugdverachljn-
«el van de Internationale beurshandel
die in Amsterdam centreerde en onza
handelsmensen hadden een epeclaal
talent om hausses ta kweken, dat zou
later weer blijken, toen men in bloem-
^ee?dr'.ln'w.'PdCUdÏÏeneen ...ad. rata
ln contact aots brangan.
BLUE-AIR n.y.
r»« N V. Blaauwhoedenveem—Vrlesseveem
•n de N V. Olie-. Scheepvaart- en Bevrach
ting Maatschappij hebben haar belangen op
eebfed van het luchtvrachtvervoer
nfeneevoegd 1 n de Blue-Air N.V. tn oprich-
£n^ gevestigd te Rotterdam. Met deze aa-
menvMgiri wordt beoogd het varkeer v.n
goadara. m.t_vU«tul,.n
Het kleine eiland Ternate, waar
zich stads de souvereinlteits-
overjracht weer allerlei intriges
afspelen, speelde eerder nog dan
Java een belangrijke rol ten op
zichte van Europa. Een Terna-
taanse Sultan had zelfs een ge
zantschap naar het iferre Spanje
gestuurd. Een Portugese kolonie op
het eiland was door de Temaianen
verdreven, nadat de Portugezen
achtereenvolgens twee Ternataanse
sultans hadden vermoord en in
gezouten. Een kleine groep Portu
gezen zat nog op het tegenover
liggende eiland TidoreIn 1599
kwamen voor het eerst Nederlandse
schepen in ds» Molukse wateren.
Zo zouden de Hollanders in de vroege
17de eeuw ht\n stempel drukken op het
verre Ternate Plekje in het Fort Oranje,
zoals Pieter Both het kende en zoals 't
vandaag nóg is.
Cowboys kunnen behalve paardrijden en
koelenarUven ook nog wel tuat anders
en Big Bill doet in zijn vrije tijd niets
lieuer dan in duizelingwekkende vaart
met oen zeilwagen over de eindeloze
prairies suizen En u>ie zou zijn voor
beeld niet willen volgen met zon lief
tallige schone naast zich?
TN EEN VORIG ARTIKEL hebben w\j
i iet, verteld betreffende de maatre-
aelen welke de Turkse repermo ral ne
men of reeds heeft oenomen ter
bestrijding van de handel in bedwel
mende middelen. Zo gal met Ingang
van Augustus de Optumbrutloft met
meer zijn toegestaan. Dit betekent, dat
een oud gebruik gaat verdwijnen.
Het kwam n.l. vaak voor. dat de vader
van de bruidegom een voorraad opium
plechtig verkocht ten einde de kosten van
het bruiloftsfeest te kunnen betalen. Dit
gebruik is als volgt ontstaan In de meeste
delen van Anatollë plant de boer. zodra
- hem ten zoon is geboren, zoveel populie
ren als hij maar met mogelijkheid kan
KEN Amerikaanse ivetenschappelijkc
expeditie zal binnen mkele weken
een programma, dat vy/Jaar geleden
u-erd opgesteld" ter bestudering van de
cosmische stralen in Canada, weer op
nemen. Het betreft hier een gemeen,
schappelijke onderneming van de Na
tional Geographic fiociety en de Barlol
Research Foundation van het Franklin
Instituut te Swarthmore in Pennsyluame.
Vnt.mgv«rn> m..jlUkh«d;0»
ar happen, dia «en sneBere aan-
nnff b«vorderen.
Vnnr lichtere misdriiven'
Koran is de enige wet
rELIJK VOOR DE CHRISTENHEID
Palestina het Heilige Land is, zo is
Saoedi Arabië het Heilige Land. voor
de Mohammedanen. In Saoedi Arab te
werd de profeet Mohammed geboren
en daar ontving hij de inspiratie tot het
schrijven van de Koran.
Met uitzondering van het naburige
Yemen1C er geen Arabisch land. waar
over M weinig bekend is als Saoedi Ara-
bië Eigenlijk bestaat het uit één uitge
strekte woestijn, ongtveer zo groot als
een vierde van de oppervlakte van de ge
hele Verenigde Staten van Amerika en
hoewel men er enkele «teden vindt, be
staat het merendeel der bevolking toch
Op*zij» zachtst gezegd staat d®be"^?T
ving er nog op Middeleeuws peil. Recht
wordt gedaan op de grondslag van de 1 n
de Koran neergelegde regels. Voor men
sen uit het Westen en zelfs voor velen
uit het Oojten i« het een ruwe. primi-
tleve recht|>raak, gebaseerd op het ..oog
om oog, tand om tand". Diefstal en roof
worden in Saoedi Arabië «estraft met het
afhakken van een der handen van de
misdadiger. Dit vonnis wordt in het open
baar uitgevoerd, gewoonlijk des Vrijdags,
de Mohammedaanse Zondag, opdat ae
mensen, die van hun gebeden in de Mos
kee terugkeren, kunnen zien. welk lot de
boosdoener wacht. Nadat de h>nd
een bekwaam slager «s afgehakt, wordt
de atomp in kokende olie gestopt, ten
einde het bloeden te stelpen. Niet zelden
sterft de booswicht tengevolge van de
strafoefening. Het komt echte,r ook voor
dat een lichtere straf voor diefstal wordt
opgelegd, bestaande uit opsluiting in de
gevangenis of een dracht stokslagen.
Bloedwraak
In geval van moord met voorbedachte
rade wordt een bloedverwant van het
slachtoffer in de gelegenheid gesteld de
moordenaar te doden, naar keuze met een
revolver, een geweer of een zwaard. Het
ontzielde lichaam van de moordenaar
blijft dan enige tijd te kijk hggen. Ge
woonlijk Ie de zoon van de vermoorde
het voorrecht beschoren het vonnis aan
de moordenaar te voltrekken en het ge
beurt wel. dat, wanneer de zoon nog te
jong is. de dader net zo lang in gevan
genis op voltrekking van het vonnis moet
blijven wachten tot de knaap oud genoeg
is om het wraakgericht te volvoeren
Men vertelt nog steeds het verhaal ven
een jong meisje, dat haar broer bege
leidde. toen hij de moordenaar van zijn
vader moest gaan doden. De jongen had
een geweer gekozen toen hij uittrok voor
het strafgericht. Echter, op het bessl'"e?d®
ogenblik begon hij zo te heven, dat het
meisje hem het wapen uit de hand rukte
daarna rustig aanlegde en met een goed
gemikt schot de misdadiger nwrlegde.
Gevoelen de verwanten van eenvermoor-
de er niets voor zelf de straf te voltrek
ken, dan kunnen ze de volvoering van
het vonnis overlaten aan de beul.
In geval van doodslag (zonder voorbe
dachten rade) moet de schuldige een
schadevergoeding betalen aan de nabe
staanden van de verslagens op een wijze,
die de familie ken vaststellen. Soma moet
ge ha hameien geschieden.
Voor lichtere misdrijven' wordt een
boete opgelegd, maar in ernstige geval
len. wanneer iemand is verwond, komt de
dader er niet zonder gevangenisstraf af.
Zijn zeer ernstige verwondingen toege
bracht, dan kan de dader zelfs verban
nen worden.
Verbannen om een borrel
De Koran verbiedt de Mohammedanen
het gebruik van sterkd drank en hieraan
wordt streng de hand gehouden. Een Mo
hammedaan. die deze hvet heeft geschon
den. kan naai- de gevjngenis worden ge
stuurd of krijst een flink pak slaag. Bui
tenlanders. diAin „keénelijke staat" wor
gden aangetroften. zetfmen soms uit het
land. Het voriV» J8" werd een Jonge
Engelsman, die Mohammedaan was ge
worden. in de gevangenis opgesloten we
gens dronkenschap; hij moest het land
verlaten.
Buitenlanders mogen in hun eigen
woning alcohol gebruiken, mits op een
zodanige wijze, dat Mohammedanen er
geen aanstoot aan kunnen nemen. Alcohol
houdende dranken worden echter niet in
het openbaar verkocht of gebruikt.
Uit een en ander behoeft men evenwel
niet af te leiden, dat de bewoners wan
Saoedi Arabië het recht ln eigen hand
nemen. De politie onderzoekt nauwkeu
rig alle aanklachten en overtredingen en
brengt vervolgens rapport uit aan de
kadi. de Mohammedaanse rechter. De kadi
spreekt het vonnis uit en bepaalt de
strafmaat op grond van de regels, neer
gelegd in de Koran. De voltrekking van
het vonnis kan niet geschieden dan nadat
koning Ibn Saoed zelf zijn toestemming
heeft gegeven.
Het schijnt, dat dit ruwe recht een wel
dadige uitwerking heeft en dat de weten
schap dat op de misdaad een strenge
straf volgt de mensen weerhoudt van
het kwaad. Er komen merkwaardig wei
nig misdrijven voor in dit primitieve land
Vooral het feit. dat een dief het gestolene
moet betalen met een hand. maakt de
neiging iets te gappen heel gering En
zo behoeven de winkeliers, wanneer
het uur des gebeds slaat, zelfs hun win#
kels niet te sluiten, alvorens zich naar
de moskee te spoeden of ln hun binnen
kamer te begeven. Soms spannen ze even
een gordijn voor de deuropening, mgar
meestentijds gebeurt zelfs dit niet. in
Saoedi Arabië heersen vertrouwen en....
vrees!
GEROFABRIEK MELDT BEVREDIGENDE
RESULTATEN.
Het boekjaar 1949 heeft'bij de N V. Gero-
fabriek te Zeist wederom bevredigende re
sultaten opgeleverd, aldus het Jaarverslag.
Ook konden hogere omzetten worden be
reikt. Een nieuw gebouw voor de smeltery
en walserij kwam gereed, doch. de levering
der installatie ondervond vertraging^
Vernieuwing en modernisering derpro
ductiemiddelen bleef geregeld voortgang
V,D»enverlles»- en winstrekening geeft een
winst aan van 432.441 (v.J. 372.918). Aan
extra-afschrijving op gebouwen, ««hines en
gereedschappen wordt een bedrag van
250.000 (v.J. 190 000) uitgetrokken, waarna
onveranderde dividenden van 5'/.op<i« Pre
ferente en WU op de gewone aandelen wor-
dC«>Vd«r8gewone aandelen Nationaal Bezit
van aandelen Gerofabrlek kan «tan «en even
eens onveranderd dividend van 19/* worden
uitgekeerd.
Dr Martin A. Pomerantz van de Bartol
Stichting zal de leiding hebben van deze
expeditie. Trouwens ook het vorige jaar
heeft hU een expeditie geleid. Dr Pome
rantz en zijn helpers zullen tot taak heb
ben gegevens te verzamelen, welke kun
nen lelden tot beantwoording van de
vraag: Is tie zon eigenlijk een monster
achtig grote fabriek van de my«terJ®J"e
cosmische stralen, welke onophoudelijk
de aarde bombarderen
Hele reeksen ballonnen zullen, twintig
mijl boven de Canadese Hudsonbaai. aller
lei onderzoekingen doen teneinde de oor
sprong van de „sub-atomische artillerle-
dam" te ontdekkep. De expeditie zal even
wel ook npg een andere taak hebben be
halve het zoeken van de oorsprong van
cosmische stralen. Zii zal n.l. een diep
gaande studie maken van de eigenschap
pen van de strook energie met lage
frequentie van de cesmische uitstraling,
die dicht bij de ..top" van de atmosfeer is
onldekf^ijdens de onderzoekingen, welke
een jrtr geleden in de streek van de
Hudson werden verricht.
De expeditie van 1949 geldt in weten
schappelijke kringen als eeif groot succes.
De gegevens, welke dr Pomerantz toen
heeft verzameld, haalden een streep door
de ln brede kringen aangenomen theorie,
dat de zon een permanent magnetisch veld
van grote kracht bezit De onderzoeker
meende, dat de cosmische stralen, welke -
van ds zon uitgaan, zo zwak zijn. dat ze niet
in de atmosfeer van de aarde kunnen door
dringen. ware het al. dat een permanent
magnetisch veld op de zon zijn stralen
uitzendt, zoals lange tijd is aangenomen.
Dr Pomerantz zal nu dit jaar onderzoeken
of de zon werkelijk een magnetisch veld
heeft evenals sommige sterren bezitten.
Eeri dergelijk veld. aldus de geleerden,
zou een mechanisme leveren voor de ver
snelling van allerlei soort geladen deel
tjes tot die van cosmische strglenkraehten
ln de buurt van de zon toe. Zou bij de
volgende onderzoekingen de aanwezigheid
van eén variabel magnetisch veld op de
zon worden aangetoond, dan zou de zon
kunnen worden beschouwd als de bron
van practisch alle cosmische stralen, die
de aarde bereiken. De ballonnen, welke
bij deze onderzoekingen worden
gebruikt zullen worden tsporzien
van de nodige Instrumenten, welke ge
gevens betreffende de cosmische straling
registreren. Deze gegevens zuilen wor
den overgebracht door middel van
signaien naar een speciale installatie op
B^j andere proeven zullen door middel
van ballonnen ionisatiekamers naar een
hoogte van 20 mijl worden gebracht ten
einde de kern-explosies vsn primaire
cosmische stralen te registreren.
Vbe expeditie zal Swarthmore ln Juli
blaten en een week later het pi»"*!*
Churchill, in Noord Manitoba aan de
Hudsonbaai. bereiken. Met Churchill als
basis zal men er zes weken blijven wer
ken. Een tweede natuurkundige van de
Bartol Foundation. Gordon McClure. zal
dr Pomerantz vergezellen.
De Canadese regering heeft haar volle
medewerking toegezegd. Canadese *eleef-
den. die zich eveneens toeleggen op de
bestudering van de cosmische stralen zul
len zich bij de groep uit de Verenigde
Staten voegen en een Can«dese staf vsn
weerkundigen zal te Churchill zijn mede
werking verlenen.
Rijksverzekeringsbank
Het bestuur óe'r Rijksverzekeringsbank
deelt ons het volgende mede: Door de staats
secretaris van Sociale Zaken s op
het bepaalde in «rttkel 40. lid 2. der On*®"
vallenwet 1921 besloten over 1949 een reduc
tie op de voorschotpremiën te verlenen van
5'De bijdrage voor de ongevallenwet 1921
over genoemd Jaar bedraagt derhalve 95
van de voorschotpremie over dat laar.
Uiteraard geldt deze regeling alleen voor
die werkgevers die aangesloten zijn bij de
Rij ksveizekerlngsbstnk.
Het einde van een schone droom
Ann Brown was 's morgens wakker ge
worden met de vaste overtuiging, het
Britse jeugdkampioenschap te zullen
winnen op haar prachtige merrie „Abel".
Maar of Abel nu in een slechte btti toaa,
of Ann niet vast in het zadel zat nie
mand (behalve Ann zelf. maar die wil er
nooit meer over spreken!) zal het kun
nen zeggen. Ann maaktf een lelijke
buiteling, al hield ze de teugels nog
krampachtig vast en op haar gezicht
kunt u aflezen, dat ze maar al te goed
weet, dat dit het einde van de mooie
droom betekent
planten Is de Jongen m»n «ewoiden
dan worden de bomen iek"Plen,v«r£otJ!
en de'opbrengst hiervan dient om de
kosten van het huwlüjk van de Jongen
^NuVa' erin de strekel) in Anatollë. waar
de opiumpapaver wordt verbouwd, een
variant op dit gebruik ontstaan. Op de
dag, waarop zoonlief geboren wordt leg
vader een hoeveelheid opium terzijde en
op elke verjaardag van de knaap voegt hij
daaraan ee» kleine hoeveelheid toe tot de
dag van zijn huwelijk. Het Is een roanler
van sparen in een land. waar «paarbanken
nog niet sterk zijn doorgedrongen. Hoewel
dit gebruik op zichzelf vrij onschuldig
was. leverde het toch het gevaar dat de
aldue opgezamelde opium ln handen van
de clandestiene handel in bedwelmende
middelen zou vallen en derhalve heeft de
regering besloten er in het vervolg een
atokje voor te ateken.
rie wet. welke ln het voorleer i« uil-
gevaardigd. maakt eveneens een eind tan
de vrije handel ln opium. Ieder, die er
een voorraad opium op na houdt, is ver
plicht deze uiterlijk 31 Juli a.s aan het
Staatsmonopolie te verkopen. Naar ver
luidt. hebben smokkelaars, die nog gauw
hun ,1.2 wilden .l.an, 300 furk.e ponden
voor een kilogram opium geboden, du
cijfer verlieze men niet uit het oog wan-
neer men v.n het volgende kimnU neemt.
Het Is ontleend aan hit rapp»rt van de
Verenigde Naties betreffende Bedwelmen
de Middelen, en daarin is o a. «prake van
de Turkse papaverteelt, (deel II no. 1 Ja
nuari 1950).
„Een arbeider kan 200 4 400 gram opium
per dag verzamelen. Dezelfde tlj<U« «nodig
om de insnijdingen ln de kelk te maken,
voor het laten uitvloeien van de genoemde
hoeveelheid. Een goede arbeider oogst ge
middeld één kilogram in de 36 uur. Ge
durende de oogst werkt hij van de vroege
ochtend tot de late avond, zo lang hij het
maar even kan volhouden, alleen gedu
rende de uren van grootste hitte, midden
op de dag. neemt hij rust. Hieruit blijkt
dat om 1 kilogram opium te winnen 72
uren van harde arbeid nodig zijn. De maxi
mumprijs, vastgesteld door de regering
voor opium, welke aan het Staatsmono
polie wordt verkocht voor de oogst 1950.
bedraagt 44 Turkse ponden, wel te ver
staan voor eerste kwaliteit, d.w.z. voor
opium, die voor meer dan 13 aan mor
phine bevat, een heldere kleur heeft en
goed riekt. Men begrijpt dat het wel heel
verleidelijk is niet'te leveren aan het
Staatsmonopolie, maar aan de opiumhan
delaars. want het maakt geen klein ver
schil of men 44 of 300 Turkaa ponden
krijgt voor 72 uur arbeid
Om deze reden wprdt de teelt en de
oogst van opium zorgvuldig door de Turk
se regering geregeld. De teelt van de
opiumpapaver wordt alechts ln bepaalde
gebieden toeagstaan en dan moet ieder
teler nog eciTspeciale vergunning hebben.
Tijdens de bloei en de oogst houden In
specteurs van de ministerie» van Land
bouw en Volksgezondheid nauwlettend
toezicht en ook de plaatselijke politie en
de dorps»moehtar. het dorpshoofd, hou
den een oogje in het zeil. Deze inspectie
leVert echter een grote moeilijkheid op.
Zelfs een deskundige kan niet nauwkeurig
schatten hoe groot de opbrengst zal zijn.
te minder daar het uur van de dag. waar
op de maankoppen worden gesneden ten
einde ei de latex tilt te laten lopen als
latex overgaat in vaste atof wordt ze
opium verschil kan maken.
„Als de insnijding des morgens wordt
gemaakt aldus het rapport van de Ver
enigde Naties, „wordt de opium in de
avond verzameld. Gaat men aldus te werk
dan is de opium helder gekleurd en wordt
het bedwelmingsmiddel door de liefhoóber
beschouwd als van eerste kwaliteit te zijn,
want opiumschuivera hebben graag hel-
'dere «tof. Hier staat echter tegenover, dat
de opbrengst van maankoppen, die des
ochtends zijn gesneden, geringer is.
Daarom acht men het thans in Turkije
beter des avonds de insnijdingen te ma
ken. aangezien de kleur er minder toe
doet. wanneer het product toch uitslui
tend voor medische doeleinden wordt ge
bruikt.
Op warme, vochtige, rustige avonden
verspreidt de latex zo'n sterke geur, dat
men onmogelijk in de buurt van een lclap-
rooaveld kan blijven zonder duizelig te
worden of een flinke hoofdpijn op te lo
pen De boeren, die in de buurt van be
doelde velden wonen, zijn dan ook vaak
verplicht veilig thuis te blijven achter
gesloten deuren en vensters.
In Oost-Anatolië houden ongeveer 80 000
keuterboertjes zich met de verbouw van
papavers bezig; het spreekt vaftzelf. dat ze
niet de beschikking hebben over moderne
machines Opium leent zich bijzonder goed
voor de teelt door kleine zelfstandigen,
daar de opium oogst valt juist vóór de
graanoogst, zodat ze volop tijd hebben
hun volle kracht er aan te geven. Voor het
overige is de papaver één van de teerste
planten, welke de mens heeft geteeld,
want vorst, wind en nattigheid zijn haar
grote vijanden.
2 Nederlanders kunnen
studeren aan het College
a- van Europa
In de kerfst van dit ja»r beginnen de
studies aan het kollege van Europg U
Brugge. Zoals men weet. Is dit
op een lnltigtlef van de statl Brugge dooi
de culturele sectie van de
weging tot «tand gebracht, met ultge
breide financiële steun van de Belgische
overheid Aan dit college en kunnen
studeren zij. die een universitaire studie
hebben voltooid, minder dan 30 Jaar oud
ïijn - vooral juristen, historici eni econo
men - en die vast besloten HJn hun be
kwaamheden ln dienst te »t®ll«n van
EUirn°K*'t eerste ,ludle-)»»r. dat In hetne-
laar aanvangt en dat ongeveer 30 weken
zal duren, zal ook plaats zijn voor twee
Nederlanders De kosten zijn M> UBf "JJ*
gelijk gehouden, hetgeen mogelijk was
doordat enerzijds de BcUleche overheid
Urate steun verstrekt; «nderaUdl Ie er de
mncelilkheid dat van Nederlandse zijde
eveneens een bijdrage beschikbaar wordt
^Afgestudeerde Nederlanders, die ten
dtenste van een ®ye"fue'eanEuhre°^!ll«e
dervorminjL een studie aan het college
valt Europa te Brugge zouden willen vol
kM. kunnen zich daarvoor "n™*ld®" V
de culturele commissie van de NedejUnd-
se Raad der Europese Beweging te ■Gr»
venhage (postbus 279) die hun gaarne alle
nadere Inlichtingen zal verstrekken.
OOK DES ZOMERS het bordje aoep
vooraf niet t# versmaden. Het maakt de
maaltijd voedzamer en aantrekkelUker en
geeft afwisseling ln de voeding. Vooral
ook als men gasten heeft, ts het Pr®"'*
een bordje soep te kunnen opdienen. Voor
de huisvrouw mag echter aan de berei
ding van soep niet te veel werk verbonden
zijn en bovendien dient soep in de zomer
andera te zijn daq soep in d«^wi"t.®r<i
Hieronder twee recepten van soep. welke
uitermate geschikt zijn voor deze tijd
Paprikasoep met kaas
1 1 water. 4 paprika's. 1 ui. 4 eetlepels
(36 gr) bloem, een klontje boter of mar
garine. (plm 100 gr kaas), zout. peper.
De ul snipperen en de piprlkt >n
kleine «tukjes snijden Beide met de boter
fruiten en het water toevoegen De soep
ongeveer 20 minuten laten koken en ten
«lotte binden met de aangemengde bloem
De aoep op «maak afmaken met peper en
zout en vlak voor het opdienen de in
brokjes gesneden kaas er door m®ng®n
Ook tomatensoep en uiensoep zijn heer
lijk, met blokjes kaas
Komkommersoep met tomaat
1 1 water, 2 komkommers, 2 uien. 4 to
maten. een klontje boter, kervel of peter
selie. peper. zout. eventueel iets melk.
De komkommer» schillen en tn stukjes
snijden en met de gesnipperde uien en de
klein gesneden tomaten ln de boter frul
ten. Water en zout toevoegen en «Hea I»-
ten koken (plm. 1'2 uur). De soep binden
met de aangemaakte bloem, fijn gehakte
peterselie of kervel toevoegen en op
smaak afmaken met peper en zout. Even
tueel kan een acheutje melk worden toe
gevoegd.
Dieren hebben hun namen gekregen:
1 Naar het geluld, dat zij voortbrengen:
koekoek, kievit, kraai. enz.
2. Naar handelingen, die hun eigen zijn
putter, boomkruiper, bloedzuiger, enx
3. Naar bijzondere linbaamseigenichap-
pen: glimworm, sidderaal, enz.
4. Naar aard of vorm van lichaamsde
len: steltloppr. kwikstaart, duizendpoot.
T Naar hun karakter: luipaard, luiaard,
kemphaan, enz.
6. Naar de kleur: roodborstje, «neeuw-
uil. enz.
7. Naar hun geliefkoosd voedsel: .mie
reneter. vliegenvanger, kersenpikker, enz.
8. Naar de gewone verblijfplaat»: paal
worm. strandloper. boaduif. toren^elk.
enz.
Ook in 't buitenland erkent
men 't bestaan van voetgangers
Ten behoeve van het snelverkeer (en het
langzame rijverkeer, vooral de fietsers!),
dat daarmee, naar gebleken is. weinig of
niet bekend is, zond de K.N.A.C. ons, zeer
verkort, enkele verkeersbepalingen. welke
ter zake ln het buitenland van kracht zijn,
en waarop gewoonlijk scherpe contróle
wordt uitgeoefend.
België. De voetgangersoversteekplaat
sen mogen door het rijverkeer slechts wor
den bereden, indien dit zonder gevaar voor
de wandelaars kan geschieden.
Frankrijk. Bestuurders van voertui
gen moeten snelheid verminderen, even
tueel stilstaan om de doorgang vrij te
laten aan de voetganger, die zich op een
speciale oversteekplaats bevindt.
Zwitserland. Denemark en en
Zweden kennen ongeveer overeenkom
stige bepalingen. In Engeland zijn de
voorschriften Ingewikkelder, maar deze
komen toch neer op vrijwel dezelfde ver
plichting van het rijverkeer.
Kort oerhaal
NOG een heel uur. Vroeger had hij een
uur nooit veel gevonden, bedacht hij.
Soms lae je, of je wachtte op een 1ste
trein of Je liep met een meisje de langste
weg naar huis. Altijd was een uur zo om
Nu wachtte hij dit laatate uur op zijn
dood. HU dacht aan vele dingen. Aan het
tikken van de regen op het dak van de
hut. waar hij met een paar vrienden van
zijn guerilla-groep wachtte op de dag: de
dag. waarop zij een postkantoor zouden
overvallen En aan de verstikkende angst
toen zij merkten, dat het dorp omsingeld
was. Hij dacht aan het jonge maar harde
gezicht van de officier, die hem onder
vraagd had en die hem, toen hij aldoor
weigerde te antwoorden, gezegd had: ..Je
wordt doodgeschoten".
De eerste dagen van de acht. die hij ln
de dodencel moest doorbrengen, waren
verschrikkelijk geweest. HÜ had ge
schreeuwd en gehuild ln zijn radeloze
eenzaamheid. Vooral 's nachts. Hij had ge
schopt en geslagen tegen de celdeur Een
deur. die geen deur was. omdat Ie hem
zelf niet open kon doen. Alleen maar een
rechthoekig stuk hout. dat onwrikbaar
stond en je de weg versperde. Hij dacht
aan het ontwaken, nadat hij van thuis ge
droomd had. Iedere keer weer het gruwe
lijke besef, dat zijn droom een droom ge
weest was en dat hij doodgeschoten zou
worden. De zesde dag was hij tot beda
ren gekomen. Van de vochtige zoldering
was een druppel ln de waterkan gevgllen
Er waren kringen op het stille waterop
pervlak ontstaan, die ultgolfden naar de
wand en weer terugkaatsten. „Net als bul
ten" dacht hij verwonderd. Toen hij zo
gemerkt had. dat alles, zelfs binnen zijn
cel, gehoorzaamde aan de natuurwetten
die ook buiten golden, was hij kalmer ge
worden en had zich minder alleen gevoeld
Zo was hij zich gaan voorbereiden op de
dood HIJ had zichzelf gezegd, dat hij zou
sterven voor hst anlge, waarvoor het
waard Is te sterven voor de vrijheid..
Hij zette de te late wen» ..had. ik het
maar niet gedaan" van zich af.
Hij voelde, dat zijn dood logisch was.
omdat hij door iets was gedrsven. waar
tegen hij zich nooit had kunnen verzetten
Tegen de twijfel had hU gevochten.
Ook nu waren er nog andere dingen,
waaraan hij wilde denken Aan het KJ®*"
van de bomen in de lente, de vochtige
ogen van zijn meisje, de voldoening van
het eten na een dag hard werken op hei
land. Hij schoof ze van zich af en «acht.
„Ik moet flink zijn. Niet bang zlln.
sterf de schoonste dood. Geen spijt heo-
Keér op Keer herhaalde hij dit.
Buiten sloeg een kerkklok ze» uur.
Hij stond glimlachend op. toen de deur
openging. Hij werd geblinddoekt en weg
geleid door de muffe «tenen gangen, nu
hoorde een deur opengaan en rook meena
de morgen die nat was van de regen^E»
hand greep zUn arm en hU liep gewillig
mee.
Men zette hem tegen een muur. Met rU
vastgebonden handen tastte hU
en voelde gaten in de steen.
dacht hU. ..nu gebeurt het. Ik val voor d
vrijheid". HU stond k«r«recht. m««r
geblinddoekte ogen zochten
viel een scherp commando en hU t»001^
de grendels van geweren. „n
Onverwacht klonk een etem "l*
de leiders vsn je "f..0*',,, a.»,*
HU bleef zwUien. terwijl hU vochtj»JJ
de woorden, die storm liepen tegen «J
vastgesloten lippen. )pt
Woedend zei de stwn: „Zelfs dit J
niet. Breng dat hardnekkig zwtln W
weer naar zUn cel".
HU voelde zUn hoofd leeg worden.
ZU hebben mU beetgenomen. d«CJ e#n
versuft. Toen zakte de man. dl® «JJ
held gestorven zou zijn. snikkend
vend in elkaar.
NDIRDAG 3 AUGUSTUS 1930.
EERSTE BLAD - PAGINA I
(Van onze corr
E ARRESTATIE van de Britse atqf
jgndent te New York).
Tt-peleerde Klaus Fuchs wegens het verstrek
ken van militaire gegevens aanfde Russen heeft een eigen ketting-reactie ont-
etend. Op fuchs volgde dé arrest*ie van Harry Qold. Dit bracht de FBI. naar lltlHr AW1UHrl.nn „lTPn pn ,irn rne„IP„
Alfred Slack. Van Slack vojrde het spoor naar Julius Rosenberg en op deze volgde J, bU de Tsjecho-glowaakse ambassade
David Greenglass. In enkelë weken tijds werd althans een l(jn. langs welke atomische Voor dit doel kon Rosenberg vijfduizend
gegevens het Kremlin binnfcn vloeiden, opgerold. Het bestuderen van de geschiedenis
van deze lün geeft een inzicht in de organisatie en werkwijze van het Russische
iplonnennet in de Verenigde Staten. Experts zijn het er over eens. dat de werkwijze
van de groeqpMnsenberg veel overeenkomst vertoont met die van andere groepen,
die Inmiddels zfjn ontmaskerd. Zoals de Canadese spionnage-affaire twee jaar geleden,
en de bekende gevallen van Alger Hiss en Elisabeth Bentley. Op dit grondpatroon
baseert thans de F B.I. *üh verdere onderzoekingen.
fehelm van Gold opgenomen waren, kon
'uchs hem aanwU zen als de man, aan
wie hij zijn gegevens had overhandigd.
fuchs was niet de enige, die Gold over
de bom inlichtte. Pe ander was David
Greenglass. een sergeant-technicus, ver
bonden aan het Los Alamos-laborato
rium. Greenglass was voor de spionnage
aerecruteerd door z(jn zwager. Julius
Rosenberg, een electro-technisch inge
nieur. In begin 1945 kwamen zij samen
te New York. Rosenberg scheurde het
deksel van een pudding-poederdoosje in
tweeën, gaf de ene helft aan Greenglass
en later de andere helft aan Gold
In Juni 1945. in Albuquerque, New
Mexico, pasten Gold en Greenglass de
twee helften tegen elkaar en een nieuwe
schakel was gevormd in de spionnage-
,^et 2^n hetft overhandigde Gold
500 dollar, die hij voor dit doel had ont-
Het is wel zeker, dat de centrale figuur
in deze groep, die thans ia opgerold,
Harry Gold is geweest, eert chemisch
ingenieur te Philadelphia, die bekend
heeft als koerier te hebben gediend fus
ten Klaus Fuchs en Russische officiële
personen. Via zijn handen zijn de kost
baarste geheimen van de geallieerden in
Moskou terechtgekomen. Hij was een
eenzame, in zichzelf gekeerde figuur, in
tciens armoedige jeugd de ambitie om
„belanprük" te piorden tot emn obsezsie
gegroeid is. Onmacht, teleurstelling en
verbittering vormden hem tenslotte tot
een werktuig in de hand van het com
munisme.
Gold kreeg zijn opdrachten van twee
Russische vertegenwoordigers, aan wie
hi) alle informatie, die hi) verzameld^
plichtsgetrouw weer afdroeg. De een
kende hi) als ..Sam", de andere ale
John". Eerst na zijn arrestatie kwam hij
te weten, dat „Sam" in Werkelijkheid
was Samen M. Semenov, een employei
van de Armtora Trading Corporation.
een eemi-officieel Russisch handels
lichaam. en dat John" niemand andere
was dan Anatoli Antonvlch Yakovlev,
vroegere Russische vice-consul te New
YorkDeze beiden z(Jn voor het Ameri
kaanse gerecht gedaagd, maar inmiddels
zijn zij verdwenen achter het ijzeren
Gold's eerste belangrijke opdracht was
het verkrijgen van monsters en produc
tie-gegeven» van een springstof, ge
naamd R.D.X.. die werd geproduceerd in
Ringsport, Tennesee. R.D.X. bezit grote
explosieve kracht en werd gebruikt ln
torpedo's cn anti-tank-raketten. Volgens
het onderzoek verkreeg Gold zijn mate
riaal van een zekere Alfred Slack, die
van 1943 tot 1944 opzichter was in de
fabriek, die deze *pringstof fabriceerde
Na 1944 aanvaardde Slack een positie bij
een verffabriek in Syracuse. N.Y. waar
hU enkele weken geleden, op weg naar
zjjn werk, werd gearresteerd. HU heeft
Inmiddels het ten laste gelegde bekend.
Nadat Gold een succes had gemaakt
van zUn R.D X.-opdracht, deelde Seme
nov mede. dat hij was uitgezocht voor
een „uiterst belangrijke taak" Deze
taak bleek te z()n de samenwerking met
dr Klaus Fuchs. Fuchs was ln 1943 door
do Britten naar Amerika gestuurd om
mode te werken aan atomiscne onderzoe
kingen in de Columbia universiteit In
1144 werd hij overgeplaatst naar de
laboratoria te Los Alamos. New-Mexico,
waar hU werkte onder Hans Benthe. de
schepper van de theorie, waarop de
waterstofbom is gebaseerd, fuchs was
aanwezig bij de proef-explosie van de
eerste atoombom in Juli 1945. Gedurende
al deze tijd spionneerde hij voor de Rus-
jOen uit Ideologische overwegingen.
Gold was de anonieme koerier aan wie
Fuchs de onschatbare gegevens ter hand
stelde, die hij vergaarde in drie Jv®n
werken san het zwaarst-bewaakte mili
taire project in de Amerikaanse geschie
denis.
Bij de ondervraging kon Fuchs de
naam van Gold niet geven. Zelfs her
kende hU diens foto niet definitief. Eerat
toen films vertoond werden, die in het
De arrondissementsrechtbank te Amster
dam heeft Woensdagmorgen «cn voorlopl-
5! surseance van betaling verleend aan
amstadt (stichting VUf Eeuwen Kalver-
straat). De advocaat van Damstadt had
.hiertoe een request ingediend omdat 36
preferente crediteuren (artisten en tech
nici). zoalt is gemeld, het faillissement
hadden aangevraagd. Tot bewindvoerder is
benoemd mr H W Vliegen.
Pelgrimspech
Een 75-Jarlge Nederlandse pelgrim, die
ln verband met het Heilig Jaar per flets
van Nederland naar Rome reisde «Wen af
stand van tweeduizend kilometer), ft Dins
dag te Laapezia in Italië door een auto
aangereden. Met een gebroken been we^d
hij naar een ziekenhula overgebracht. Zijn
naam werd opgegeven ala Francis Karei
I Humbert, afkomstig uit Bergen. HU was
I nog slechts-360 kilometer van het doel van
zijn reis af.
De Nederlandse Biljartbond heeft d» na
tionale biljartkalender voor het seizoen
•J*®—19S1 alt volgt samengesteld:
Tweede klasse groot biljart cadre 47/1
li t'm II October 19M
Hoofdklaua ltbre klein biljart
11 tel II October 1950
Hoofdklasse groot biljart cadre 47/1
19 t/m 22 October 1990
Tweede klasse driebanden
M t/m 99 October 1980
sierste klasse groot biljart cadre 47/2
9 t/m 12 November '90
Derde klasse klein biljart csdre 90/1
18 t/m 10 November'88
Hoofdklasse groot biljart csdre «7/2
M Nov.. 1. 2 en 8 Dec 1880
Tweede klasse klein biljart cadre M/2
7 t/m 10 December '80
kerst# klasse driebanden
14 t/m 17 December "80
Hoofdklasse driebanden
4 t/m 7 Januari 1080
Eerste klasse klein biljart cadre 20/2
10 t/m 21 Januari 1001
Hoofdklasse groot biljart cadre 71/2
21 t/m 28 Januari 1901
Hoofdklasse klein biljart csdre 20/2
18 t/m 18 Februari 1M1
Hoofdklasse libre groot biljart
10 t/m 10 Maart 1801
Hoofdklasse klein biljart cadre 87/2
29. 30 en 31 Mrt en 1 April
De plaatsen, waar deze kampioenschappen
zuilen worden gespteld. moeten nog wor-
den vastgesteld.
Het komende selaoan zal één InternaUonaal
hilJartkamplosnachap ln onz land worden ge
houden en wel het Europees kampioenschap
«7/2 van U vm 14 januari 1N1 ta Waalwijk.
vangen van *ün baas Yakovlev. Ale
tegenpreetatle vereehafte Qeeenglaes in
formatie over verscheidene geheime
projecten.
Geknipt
Toen Gold in Mei gearresteerd werd.
adviseerde Rosenberg Greenglass het
land te verlaten. Hij kon in Mexico
logeren bU een zwager van hem. vandaar
naar Zwitserland reizen en zich melden
Voor dit doel kon~Rosenberg vUfduizend
dollar verschaffen Greettglass aarzelde
tussen vertrekken en zelfmoord plegen,
totdat de F B I. aan zUn aarzelingen een
einde maakte door hem te arresteren.
Greenglass verklaarde te zijner verdedi
ging. dat hU het „grove nalatigheid
achtte dat de Verenigde Staten atomaire
gegevens onthielden aan zUn Russische
„bondgenoot"'.
Rosenberg was de laatste, die gearres
teerd werd Hij had zich gevestigd als
leider van.een klein machinefabrlekje ln
New York en ontkent tot op heden alles
wat hem ten laste wordt gelegd. Verdere
arrestaties worden verwacht.
De les tot dusverre is. dat de Rusaen
hun spionnage-operatles zorgvuldig ca
moufleren De verschillende „Ujnen"
kruisen elkaar niet en de agenten, die
met elkaar in contact komen, blijven in
het duister betreffende eikaars identiteit.
Het publiek is bovendien met een schok
tot het besef gekomen, dat een spion een
onopvallend persoon is. een rustige huis
vader. een vriendelUk buurman, die op
Zaterdagavonden een gezellig praatje
komt maken
Het is een harde les voor het on-erva
ren Amerikaanse volk. maar een hoogst
nuttige.
„T?EN, TWEE, DRIE, „TABé TOEAN". Dat is de groet, waarmee we in elke tchool
van NieuwtGuinea ontvangen worden
sT^?ïtn d« t0P van heuveleiland staat de schoolkerk. Van Maandag tot
Vrijdag doet dit gebouw dienst als school, 's-Zaterdags als catechisatielokaal en
s-Zondags als kerk.
Na een heerlijk tochtje per prauw, landen xoe onder aan de. in de rotsen uitgesletm,
trap. Moeizaam klimmen we naar boven, op de voet gevolgd door een hele schare
kwetterende Papoease jongens en meisjes, die het maar reuze gek vinden, dat die
Hollanders niet u/at vlugger naar boven klimmen. Eindelijk is het schoolgebouw
pereikt cn nu durven de kinderen langs ons heen te glippen; ze zoeken vlug hun
plaati in de rij. Vanmorgen moet alles model, want er is bezoek.
Daar komt ook de prauw var d« goe
roe. d«* onderwijzer Met een keurige
buiging en een stevige handdruk wordt
het bezoek begroet. OnmiddeUijk valt op.
dat deze goeroe zich heel wat meer op
zijin gemak gevoelt tegenover een Hollan
der dan de doorsnee kampongman. HIJ
maakt rustig een praatje met ons waarin
het voor de kamponbewoner zo typische
antwoord op alle vragen „ja meneer
niet dikwijle gebruikt wordt. Dan draalt
hij zich om en ie plotseling ln functie.
De kinderen schieten overeind en «taan
zwijgend tn 't gelid op één gebaar van
hun onderwijzer. Dan zegt één der oudsten
hardop: „Een, twee. drie" en klinkt het
uit alle monden: „Dag meneer" Twee
aan twee marcheren zij naar binnen, keu
rig in de rij. H Ia te, zien. dat dit hun
aantrekt, het mUitalré ligt hen wel. In
school schuiven ze in lange banken. In
de hoogste kla« zitten drie leerlingen en
in de laagste klaa vier of vijf ln één bank.
En helemaal achteraan klautert een nog
groter aantal heel klein grut op een zit
bank.
De goeroe verontschuldigt zich. Er zijn
nqg geen banken genoeg. Door de oorlog
1a veel verloren gegaan, ook het weinige
gereedschap dat ze bezaten. Maar vol trots
toont hU one dat re ede begonnen ia aan
nieuwe «choolbanken, keurige tweeper-
eoonóbanken. Onze ogen dwalen naar he
lemaal achterin, waar een rU keurige,
kaalgeknipte kopjes juiet boven de bank
uitkomt. Ja dlb tweeperaoonebanken zul
len een grote verbetering zUn. De goeroe
ziet onze blik en haaet zich uit te leggen.
„Dat zUn de luisteraars, meneer, die zijn
nog te Jong om al naar school te mogen,
maar om de taal alvast te leren komen ze
elke dag tóch naar school Zodoende kun
nen ze volgend jaar miaechlen de leasen
volgen".
Maleis is een vreemde taal
Dit ia het grote probleem voor alle
dorpsscholen op Nieuw-Gulnea. de taal.
De taal. die op school gebruikt wordt,
is Indonesisch. Maar dit la voor de "goeroe,
zowel ale voor de kinderen, een vreemde
taal. Of ander» gezegd, het la hetzelfde
alsof een Nederlander in het Engels lea
zou moeten geven aan Franse kinderen.
Dat lijkt U een hele toer. nietwaar? Hier
ia het echter de gewoonste zaak en het
gebeurt dagelijks. Het gevolg is den ook.
dat er elk jaar in de eerete klaa heel wat
kinderen blijven zitten, zogenaamd, omdat
ze dom zijn. maar in werkelijkheid, omdat
ze het Indonesisch nog niet voldoende be
heersen om de lessen te kunnen vqjgen.
Ideaal zou het zijn. als in elke kart pong
een onderwijzer geplaatst werd uit het
zelfde taalgebied. Daarom wordt er hard
gewerkt aan het opleiden van Papoease
goeroes, afkomstig uit alle delen van
Nieuw-Guinea. Juist deze maand is de
eerste aflevering klaargekomen. Deze
worden nu zoveel mogelijk geplaatst ln
hun eigen geboortestreek, zodat zU in de
eerste klas de kinderen eventueel kramen
helpen door het gebruik van hun moeder
taal Helaa# zal dit voor verschillende
gebieden nooit bereikbaar zijn. dsfr er
steeds plaatsen zullen blijven, vfrfkr een
taal gesproken wordt door slechts een
honderdtal mensen. Een onderwijze» uit
deze kampong zou na zijn opleiding dus
geplaatst moeten worden in zUn eigen
kampong Maar dat gaat niet want in
Nieuw-Gulnea geldt wel zeer sterk het
spreekwoordelijk gezegde, dat een profeet
niet geëerd is in eigen land!
Laat u niet overbluffen
Het la gebleken, dat de chauffeurs van
een taxl-bedrUf In een der grote steden
van ons land na een aanrUding. de tegen
partij trachten te bewegen tot het onder
tekenen van een verklaring, waarbU schuld
wordt erkend aan de aanrUding, onder me
dedeling. dat da taxi-chauffeur vrijuit gaat.
Met de meeste nadruk.raadt de K.N.A.C.
bestuurders van motorrijtuigen aan. niet
tot het ondertekenen van een dergelUke
verklaring over te gaan. Immers, zo al on
der de Indruk van het gebeurde de neiging
mocht bestaan schuld te erkennen, moet
dit alt voorbarig worden beschouwd. Be
oordeling van da schuldvraag kan betor
aan da rachter worden ovtrgelatpn.
Drie harde klappen met een lineasi op
tafel en alle» zit in de houding, om op te
schrijven, wat de goeroe dicteert. Terwijl
wU even met het hoofd der school praten,
heeft de hulponderwijzer vlug de punten
der griffels gecontroleerd. En nu begint
de dieteeles. 't Begin is net als in Holland,
de goeroe zegt een woord, de kinderen
schrijven. Maar na drie woorden plotse
ling een tik van de lineaal. We kijken
verwonderd naar de goeroe. Wat is er
aan de hand?
De goeroe kUkt strak naar de kinderen,
dan weer een tik en alle kinderen
loggen hun lei op hun hoofd en houden
die met de linkerhand vast. Dan neemt
de goeroe een krUtje en gaat het ge
schrevene nakijken. Door het tekort aan
banken zitten de leerlingen van deze klas
op de grond. Om nu het corrigeren te
vergemakkelUken had de goeroe er dit op
gevonden Na het derde woord gecorri
geerd te hébben, geeft hij een harde tik
op de lei en de lei wordt weer op de ge
kruist# benen gelegd. Als allen een beurt
gehad hebben, wordt de les voortgezet.
Na drie woorden herhaalt zich de cere
monie. en dan is de tijd voor de les om.
Kinderen zonder verjaardag
We informeren ook nog bU de goeroe,
welke leeftijd de leerlingen van deze drie-
Jarige Volksscholen hebben. Hij haalt dan
een dik boek (tevoorschijn en wil ons van
alle leerlingeh apart tonen hoe oud ze
zijn We kijken even het boek in en het
blijkt ons. dkt vrijwel nergens een ge
boortedatum /voorkomt.
„Ja", vertelt ons de goeroe hierover,
„dat ia een beetje moellUk. Tegenwoordig
weten we van de meeste kinderen het
getooortejaar wel. maar de dag van ge
boorte is nog niet zo vaak bekend" Het
blijkt echter dat door de goeroe als ge-
meenteyiëorganger wel aantekening ge
houden 4noet worden van de geboortedata
van kinderen, dit om b.v de doop In het
doopregister te kunnen invullen. De
oudere mensen weten echter meestal niet.
hoe oud ze xUn. In gebieden, waar voor
het eerst eHn «chool geopend wordt, ia
het dan ook altijd moeilUk te bepalen,
wie wel en wie niet toegelaten mogen
Vroeger deed men het zo- Een kind.
dat met de rechterhand over het hoofd
het linkeroor kon vastpakken, was oud
genoeg!
Na schooltijd daalden we de rotsheuvel
weer af. hier en daar uitglijdend over
gladde stukken steen. Achter ons verwek
te dit een onderdrukt gegichel: „die grote
toeans kunnen nog niet eens goed lopen".
En als we in de prauw stappen, klinkt
ten afscheid het welbekende ..Eén. twee.
drie. tabé toean". Onder het zingen van
roeiend led eren. begeleid door het rhyth-
misch geklop van de pagaaien op het
boord van de prauw, brengen de roeiers,
leerlingen van de Onderwijzersopleiding,
ons in een half uurtje weer terug naar
Seroei.
Vragen over IndoneiICri van
Hef voormalige ff .N.I.L,
H«t Ifd vtn da Earata Kamer Huya da
Baarenhrouck (KV P haalt aan de mi-
nister» van Uniezaken «n Ovorzoaae RUks-
ÜÜ!n.Jen, v'n °0rlo* achrlftelijk vragen
goateld Inzake da voormalige K.n Ï.L -
troepen van Indoneaiicha landaard., dia
biykenaean mededeling In de pers onder
een Afwlkkellngscommando komen ta
reaorteren. ondar toezicht van d# Neder
landse Hoge Commissaris.
Ruy" vraa*t- of dlt bericht
Juist ia «n zoja, of de Nederlandse rege
ring dan voor deze-troepen tot het moment
Vtü bu" afvloe"ng verantwoordelUk blijft
aodat blj eventuele nieuwe moellUkheden
de schuld daarvan opnieuw aan Nederland
dreigt toe te vallen, terwijl anderzljda da
betrokken Indonesiër» nog beperkt blUven
ln hun vrijheid om deel te nemen aan de
opbouw van de nieuwe staatsorde In hun
vaderland. Indien dit alles juiat is, wenst
de hear Ruys te weten, waarom geen
andere oplossing, wsarbU geen sprake is
van een verdere Nederlandse gezagsver
houding. Is gekozen en ook. of de rege
ring thans deze minder gelukkige situatie
met de grootst mogelUke voortvarendheid
wil afwllgkelen.
Zuid-Koreaanse vluchtelin
gen. die door de opmars der
Noord - Koreanen genood
zaakt tvaren hun huizen te
verlaten, rusten mst hun
schamele bezittingen even
uit op het trottoir in een
der hoofdstraten van Tae-
goe. Dan gaat het weer
verder, steeds verder in
zuidelijke richting, zo ver
mogelijk van het strijdto
neel af.
XflLLIOENEN HECTAREN GROND ln
1T1- geheel China, welke toebehoorden
aan de grote landheren, worden op het
ogenblik geeonflskeerd en verdeeld onder
kleine boeren, arbeiders en anderen, die
tot dasver niets of weinig bessten. Deze
herverdeling van grond, welke, volgens
Chinese autoriteiten, de Ingrtjpendste is
vsn alle herverdelingen, welke ooit In dr
geschiedenis sUn voorgekomen, geschiedt
krachten» de nieuwe Agrarische Hervor
mingswet. welke 30 Juni In werking is ge
treden.
Volgens de regering te Peking worden
bU deze wet de landheren wat milder be
handeld dan bij vorige gelegenheden het
geval i« geweest Zij en de klasse der
rijke boeren worden ditmaal niet tot de
bedelstaf gebracht; men kan eerder zeg
gen. dat ze worden her-opgevoed, zo gggt
men te Peking. In tegenstelling tot de
Sowjet-Unie is China er veeleer op uit
een stelsel ln het leven te roepen. waarbU
het land eigendom blijft van de boeren,
de kleine inbegrepen.
Niets van collectieve boerderijen naar
Russisch recept, al heeft Lloe Sjao-hat.
vice-voorzitter van de Volksregering, ln
bedekte termen te verstaan gegeven, dat
men toch ln de verre toekomst wel op
iets dergelijks aanstuurt. Lloe zeide:
Slechts wanneer de voorwaarden ge
schapen zt|n voor toepassing op grote
schaal van landbouwmachines «nwor so
cialistische hervormingen in de lMRbouw.
sullen we geen behoefte meer hebben san
ee^ economie, welke plaats inruimt voor
riike boeren: maar het zal geruime t(jd
duren eer wü zo ver s(jn.
Zoals de Chinese communisten het uit
drukken ls men bezig over te gaan van het
feodale stelael naar een nieuw democra
tisch stelsel van grondbezit en wel naar
dat van het klein kapitalisme met «en
socialistische tendenz. dié publiek of col
lectief bezit van de grond als einddoel zal
«tellen Intussen schrijft de nieuwe wet
voor, dat „nadat de hervorming op agra
risch gebied een felt ls geworden, de
Volksregering eigendomsbewijzen zal uit
geven en het recht van alle grondbezitters
zal erkennen naar eigen Inzicht hun be-
flrllf te voeren, land te kopen of verko
pen of hun land te verhuren".
Uit dit laatate zou men de gevolgtrek
king kunnen maken, dat een opening wordt
gelaten om toch weer te komen tot vor
ming van groot grondbezit, en dit is nu
Juist wat de wetgever wil afschaffen Het
algemeen beginsel van de nieuwe wet is
in het kort neergelegd ln het eerste arti
kel, dat zegt:
Het stelsel van grondbezit, krachtens
hetwelk de landheer de grond exploiteert
naar feodale trant, wordt afgeschaft en In
de plaata daarvan wordt een atelsel Inge
voerd. waarbU het land toevalt aan de
boeren, ten einde de productieve krachten
in de landbouw vrö te maken en de weg
te banen voor de Industrallsatle van h®t
Nieuwe China.
Rijke boeren onmisbaar
IN DE WET wordt verder gezegd, dat
het land, trekdieren, landbouwwerk
tuigen en het teveel aan graan en gebou
wen, dat de landheren bezitten, zal worden
geeonflskeerd. maar dat hun andere be
zit zal worden gerespecteerd. Land in de
dode hand. toebehorend aan kerken, kloos
ters. scholen. Instellingen e.d., zal ln beslag
worden genomen, maar de plaatselilke
volksregering zal maatregelen treffen ten
einde tegemoet te komen aan de finan
ciële moellUkheden. welke hieruit zouden
kunnen ontstaan voor scholen, weesinrich
tingen. tehuizen voor ouden van dagen,
ziekenhuizen enz.
Met het oog op de bescherming van han
del en industrie stipuleert de wet nadruk
kelijk, dat commerciële en Industriële on+
Zoef spelend met een stukje klei, poseert de anderhalf jaar oude Portland Mason, het
dochtertje uan de bekende Engelse fllmspeler James Mason en de schrijfster Pamela
Kelllno, voor de beeldhouwer Jacob Epstein In studio te Hyde Park Gate (Londen).
dernemingen ln het bezit van landheren
niet zullen worden geeonflskeerd Ook
bepaalt de wet nadrukkelijk, dat land. dat
toebehoort aan rijke boeren en dat wordt
bebouwd, hetzij door henzelf, hetzij door
gehuurde arbeiders, onaangetast zal blU
ven.
Artikel 10 van de nieuwe wet bepaalt
nadrukkelijk: Alle geconflskeerde of ln
beslag genomen grond en andere produc
tiemiddelen, zullen, met uitzondering van
de goederen die bestemd zijn te worden
genationaliseerd overeenkomstig het be
paalde ln deze wet. worden toevertrouwd
aan de Hsion (plaatselijke bestuursraad,
welke verschelden dorpen omvat) die ze
gelljkelUk en verstandig moet verdelen
onder <ie kleine boertjes, die weinig of
geen land bezitten en hen. die geen ander
bestaansmiddel hebben. Landheren zullen
evenveel krijgen als anderen, zodat ze ln
hun eigen onderhoud kunnen voorzien en
dank zU de arbeid, andere mensen kunnen
worden.
In de wet wordt o.a. nog gezegd, dat land
en hulzen, eigendom van Chinezen in den
vreemde, zullen worden behandeld over
eenkomstig de maatregelen, welke de
volksregering goed zal vinden te nemen.
waarbU rekening zal worden gehouden met
de belangen van de betrokkenen, overeen
komstig de algemene beginselen vah de
wet.
In sHn verklaring, welke Lloe SJao-hsi
over deze wet aflegde, zeide hU o.a. nog.
dat de agrarische hervorming haar beslag
reeds heeft gekregen in een streek met een
landbouwbevolking van ongeveer 145 mll-
lloen mensen en een totale bevolking van
160 mlllioen stelen. De wet moet neg ten
uitvoer werden gelegd In een landbouw
gebied met ongeveer 264 millloen en een
totale bevolking van 310 millloen inwoners.
Lloe SJao-hal zeide te hopqn, dat de her
vorming in bedoelde streken binnen twee
of drie jasr zal worden voltrokken. Maar.
voegde hij er aan toe. op het ogenblik
kunnen wU nog met geen mogelijkheid
vaststellen, wanneer de agrarische her
vorming haar beslag zal krijgen in de
«treken, bewoond door ongeveer twintig
mlllioen mensen die tot de nationale min
derheden behoren.
Wanneer de hervorming daar tot stand
zal komen, zal voor een groot deel afhan
gen van de bereidheid daartoe in de massa
der bevolking in bedoelde streken zelf.
Achterlijk China
T IOE SJAO-HAI kwam ook nog te spre
ken over de vraag, waarom de agrari-
7.1) wUst
dulden,
vroeger te:
•ouverelnitj
zou hebbei
st egfop
daf bl;
tPzjjmc!
litflt s
enf fep
De centrale Irianse politieke vertegen
woordiging heeft aan de premier van
India. Pandlt Nehroe een brief geschreven,
waarin zij haar grote verbazing en te
leurstelling uit over de uitlatingen van
Pandlt Nehroe Hjdens zijn bezoek aan
Indonesië, volgens welke zijn regering de
eis van Indonesië, om Irian tn het gebied
van Indonesië,op te nemen, zal ondersteu
nen. ,7
op. dat India zeker niet zop
bijvoorbeeld Pakistan, dat
ten met India onder Brltae
stond, aanspraak gemaakt
een deel van het gebied van
India en schrijft, dat het voor het volk van
Nleuw-Guihea. dat thans voor zU" eigen
vrUheid vecht, evenals het volk van-India
jarenlang heeft gedaan, zeer teleurstellend
is. dat de regering van India de bereid
heid heeft geuit tot samenwerking met
Indonesië, teneinde de rechtvaardige
strUd voor vrijheid te belemmeren en
Nieuw-Gulnea te laten overheersen door
een bestuur, dat het niet wenst.
„Wij willen door geen Aziatisch,
Indonesisch of ander volk overheerst wor
den en willen hierbU ernstig onder uw
aandacht brengen, dat onze strijd voor
vrijheid die ls van een der Melaneslsche
volken." De vertegenwoordiging eindigt
met een ernstig beroep op de regering
ven Intfia om te trachten, de rechtvaar
digheid van de vrijheidsstrijd te begrij
pen en. indien mogeUjk, haar daarin te
steunen.
«che hervorming eigenlUk nodig ls. HU
noemde het landboiBpstelsel en het syteem
van het grootgronAezlt. zoals Chine tot
dusver had gekend.^BiredelUk. Landheren
en rijke boeren, die te zamen minder dan
10 procent van de landbouwbevolking uit
maken. bezitten 70 of 80 procent van de
grond en dgor middel van dit land bulten
ze de boeren meedogenloos uit. Aan de
andere kant bezitten keuterboertjes, land
arbeiders. de middelgrote boeren, die 90
procent van de landbouwbevolking vor
men. alles bU elkaar slechts 20 of 30 pro
cent van de grond Hoewel ze zich het
gehele jaar door uitsloven en zichzelf af
beulen. kunnen ze nauwelijks in hun on
derhoud voorzien. Aan deze staat van
zaken is het te wijten dat China steeds is
aangevallen en onderdrukt en een achter-
Uik land is geworden.
Lloe verzekerde, dat de landheren, sla
geheel genomen, slechts hun feodaal bezit
sullen behoeven af te staan en dat se als
klasse gedoemd zijn te verdwUnenc^ffr-
■oonlük zal hun echter geen leed w
gedaan. De rijke boeren zal t
voorlopig met rust laten daar hd(
wezigheid. binnen zekere grenxen.jj
wikkeling van de volkshuishoudf
goede komt.
Ten slotte wees Lloe er op. dat h#t niet
voldoende is, dat de bezittingen van de
landheren eenvoudig onder de boeren wor
den verdeeld. Ten einde het productie-
vraagstuk op te lossen, moeten de boeren
zelf harder werken en met elkaar samen
werken en bovendien zal de regering de
helpende hand moeten bieden.
vioe
schter fstrU
'v'ooüflN HET BRANDPUNTVeS'
-afge- S aan
TAE ..COME BACK" van de Rub, Jacob
Malik, in de Veiligheidsraad heeft
totnogtoe weinig bemoedigends opgele
verd. De eerste dag van de nieuwe zit
tingsperiode was typerend voor de
noodlottige verandering die zich ln de
laatste jaren ln de Verenigde Naties vol
trokken heeft. Men doet zelfs niet de
minste moeite meer ook maar de achUn
van saamhorigheid onder de ..verenigde"
volken te redden. De Veiligheidsraad la
verworden tot een diplomatieke arena,
waar de kampioenen van de „koude oor
log" die inmiddels onplezierig warm ls ge
worden). elkaar openlijk en meedogenloos
bestrUden Jacob Malik had als voorzitter
een agenda Ingediend, waarop «ls eerste
punten voorkwamen de vertegenwoordi
ging van China in de V N en het zoeken
van een „vreedzame oplossing" van het
probleem-Korea. De
Amerikanen echter
hebben, zonder
wachten welke
stellen de Sowjet-
vaardigde zou doen.
onmlddellUk een poging gedaan de Rus
sische voorzitter het Initiatief te ontnemen
door te voren een resolutie in te dienen,
waarin de V N -leden wordt verzocht geen
steun te verlenen aan de Noordkoreaanse
republiek bU haar aggressie tegen Zuid-
Koret^jget en tegenzet Schaakmatch der
koude oorlog op „hoog niveau!" Het is
moeilUk zich te onttrekken gan de ge
dachte, dat dit spel van elkaar-vliegen-
afvangen niet de juiste manier ls om de
wereld te verlossen van de fatale span
ning. die de volken berooft van hun
levensvreugde en van de energie en werk
lust, zo bitter hard nodig voor het herstel
van hun aller welvaart.
TIET zou overigens verkeerd zUn de
schuld voor de moellUkheden ln de
V.N. uitsluitend de Russen in de schoenen
te schuiven. Hun eisen ten aanzien van
China zUn niet onredelUk. Verscheidene
grote mogendheden, waaronder Rusland.
Engeland en India, hebben de nieuwe re
gering van China erkend. Niettemin wordt
de vertegenwoordiger van het oude Kwo-
mintang-regiem ln de Veiligheidsraad ge
handhaafd. en wel met de bijzondere
machtspositie van een permanent lid,
d.w.z. met het recht van veto Het is on-
getwUfeld een zonderlinge situatie dat een
land als Engeland enerzUds de regering
van Mao Tse Toeng erkent, en anderzUds
weigert de Russen te steunen in hun eis
dat die regering ook tot de V.N. wordt
toegelaten. Nog zonderlinger wordt de
situatie v/anneer men bedenkt, dat de
Amerikaanse minister van buitenlandse
zaken. Dean Acheson. reeds lang geleden
het nieuwe China had willen erkennen,
wanneer overwegingen van binnenlandse
politieke aard hem dit niet belet hadden
De verkiezingen ln de V S zijn niet ver
meer en Acheson kan zich niet veroor
loven een politiek te voeren die zijn partU
vermoedelUk op een aanzienlijk verllei
aan stemmen te staan zou komen Het
enige wat Acheson heeft kunnen doen ls
verklaren, dat de Ver. Staten de toelating
van de regering van Peking tot de VN
niet door een veto onmogelUk zouden ma
ken. Het is dus niet te veel gezegd, wan
neer men beweert dat de Amerikaans-
Russische controverse over Chipa een
rechtstreeks gevolg is van de binnenlandse
politieke strUd ln de Ver. Staten.
TNMIDDELS is de Chinese kwestie ver-
A der vertroebeld door de nieuwe poli
tiek van Washington ten aanzien van
Formosa, een politiek, die weer een uit
vloeisel ls van de
strUd ln Korea. Gene
raal MacArthur heeft
bezoek gebracht
Tsjang Kal Sjek
het resultaat ls
een overeenkomst die bedenkelUk veel
weg heeft van een volledige militaire
alliantie. Weliswaar is MacArthur niet zo
ver gegaan dat hU het aanbod van Tsjang
tot het zenden van troepen naar Korea
heeft geaccepteerd, maar voor het overige
krUgt men de indruk dat Amerika zich
weer volledig achter de nationalistische
regering van Formosa stelt. Een omstan
digheid die de onderhandelingen In de
Veiligheidsraad niet zal vergemakkelUken
Er is zelfs reden voor de verwachting
dat de huidige debatten ln de Veiligheids
raad tot een crisis in de Ver. Naties zul
len leiden De Amerikaanse resolutie kan
door Rusland niet geaccepteerd worden.
Het pUnlUke voor de Sowjet-Unle is ech
ter. dat zU thans gedwongen wordt kleur
te bekennen. Immers, door tegen de Ame
rikaanse resolutie te stemmen (veto) stelt
Rusland zich officieel achfèr Noord-
Korea en dit zou in feite het elntje bete
kenen van Ruslands deel neming taan het
werk der V N Want zou Ruslarijl ook
daarna zUn lidmaatschap van öjmFelllg-
heidsraad behouden, dan zou dǤlteteke-
nen. dat voortaan elk optreden "van de
Verenigde Naties tegen door een of ander
communistisch land gepleegde aggressie
onmogelijk zou worden gemaakt door
Moskou s veto Een situatie die door de
grote meerderheid der V.N.-leden uiter
aard niet kan worden geaccepteerd Da
komende debatten in de Veiligheidsraad
zouden dus voor de toekomst van de Ver
Naties van buitengewoon groot belang
kunnen blijken. Het blijft echter zeer de
vraag of de halsstarrige houding der Ame
rikanen Inzake China wel bevorderlUk la
voor het bereiken van een positief resul
taat.