Vrouwen en jongeren maken
eind aan Regering
Nieuwe Duitse Wehrmacht?
Europese studenten slechtten
de nationale barrières
De zeecadetten in Loosdrecht
Duitsers namen verhoor af
van 110 uur achtereen
België verhoogt defensiebudget
tot 13.5 milliard francs
Eerste wereldkampioen en
hervormer van schaakspel
AUSTRALIES POLITIEK
Jan Salie legt het af tegen pioniersgeest
HET SOCIALISME VEEL
TE DUUR
Van 1000 tot 300
Brand in gebouw van
Hoogovens te IJmuiden
Textiel verbruik neemt langzaam af
Liberaal politicus in
O.-Duitsland in arrest
54 Pet der Duitsers zou Westersen willen
steunen tegen Rusland
PROEFBALLON EN
OPINIEPEILING
De mosselcultuur in ernstig gevaar
Serrarens pleitte voor
Europees leger
Op de korte Sportgolf
„Kindercachot" tjokvol
HOE WARM HET WAS EN HOE VER
MEN GING IN SCHEVENINGEN
I
kunstnieuws
Frans-Duitse grenspalen werden
plechtiglijk verbrand
Europese vlag wapperde
op de grens
Meer dan alleen spel
Brand in leerlooierij
te Oisterwjjk
Duitse kampcommandant
in België terechtgesteld
Een gruwelijke comedie
Economische
mobilisatie
De Evertsen
naar Korea
Vijftig jaar geleden stierf Steinitz
JHEEDE BLAD - PAGINA 2
DONDERDAG 10 AUGUSTUS 1050,
1JET VORIGE JAAR. toen in Australië
en Nieuw Zeeland verkiezingen voor
de Kamers werden gehouden, verenigden
vrouwen en jpnge mensen zich in een ware
tegen het socialisme. In
de landen had men resp. acht en
veertien jaar de zegeningen van een
socialistisch bewind meegemaakt en....
dit was niet helemaal bevallen.
De dames hadden in die jaren van man
lief wel een dikker loonzakje ontvangen,
d w.z. de dames, wier echtelieden het
loonzakje braaf aan haar plachten te over
handigen. maarwanneer ze haar huis
houdboekje raadpleegden en enkele cijfers
vergeleken met die uit de tijd voor de
arbeiders de lakens uitdeelden, dan ont
dekten ze, dat schoenen, kleren, vlees
e.d. 60' in prijs waren gestegen „Geef
mij maar liever een loonzakje uit het
kapitalistisch bewind", zeiden ze, „als de
prijzen dan ook maar zijn als vroeger
En zo stortten de dames, zonder enige
politieke scholing te hebben gehad, zich
midden in de verkiezingsstrijd. Met de
jeugd vormden ze nieuwe groepen, die
van het socialisme niets moesten hebben.
De zwakken en jeugdigen gelukte het de
regering ten val te brengen. Nieuw Zee
land is dus niet doof gebleven voor de
roep van S. G. Holland, de leider van de
Nationalistische Partij, die thans eerste
minister is.
Nooit is er zoveel werk geweest, waren
de lonen zo hoog. de arbeidstijd zo kort
en had men zoveel vacantie en sociale
zekerheid als tijdens de regering van de
Arbeidspartij, zei hij onlangs. Maar dit
was schijnwelvaart, want de kosten van
levensonderhoud waren verdubbeld, de
belastingschroef was nauw aangedraaid,
overal was gebrek aan en er waren aller
lei reglementen en contrólemaatregelen in
het leven geroepen, waardoor het leven als
het ware in een keurs was geregen en
bestuurd werd door de Heilige Bureau-
cratius. De Nationalistische partij stelde
daarentegen terugkeer van de particuliere
ondernemingen, vrijheid en gelegenheid
voor ieder door eigen kracht iets te be
reiken in het vooruitzicht. Ten slotte gaf
de meerderheid der bevolking hieraan de
voorkeur.
Oud en afgeleefd
De tegenwoordige eerste minister van
Australië, de leider van de Liberale Partij,
Robert G. Menzies, zei onlangs:
Australië is een land. dat vele moge
lijkheden biedt, maar deze kunnen alleen
tot haar recht komen wanneer jonge
mensen de wereld met een ietwat avon
tuurlijke blik mogen bezien. De socialis
ten daarentegen droegen er toe bij. dat
men de wereld met de blik van een oud,
afgeleefd man bezag. In plaats van de
kreet van pioniers: „Laat dat maar aan
mU over", lieten ze de kreet weerklinken:
„Laat dat maar aan de regering over".
En wat gebeurde er. toen de resp. volken
„het aan hun regeringen overlieten?"
8tanley High doet hierover een boekje
open in „Readers Digest".
Vijf jaar geleden wilde de Australische
regering het luchtvervoer socialiseren, een
bedrijf, dat voortdurend in bloei toenam.
Het ontwerp werd echter als ongrond
wettelijk verworpen. De regering wilde
haar doel toen langs een achterdeurtje
bereiken en zo werd de Trans-Australian
Airways opgericht, een regeringsonder
neming, die de particuliere luchtvaart-
lijnen in de grond moest boren. Door hoge
salarissen te bieden lokte de regering het
personeel van de particuliere lijnen weg,
maar men ging zo oneconomisch te werk,
dat de Trans-Australian Airways voor
hetzelfde werk achAmaal zoveel mensen
nodig had als de particuliere luchtvaart-
lijnen. Er wenden geen nieuwe lucht
lijnen geopend. De vliegtuigen van de
regering vlogen precies dezelfde routes
als de particuliere vliegtuigen, met dit
verschil, dat eerstgenoemden allerlei faci
liteiten kregen, terwijl men de particuliere
lijnen de nodige benzine om hun diensten
uit te breiden onthield. Voor de post. die
tot dusver steeds door de grootste parti
culiere luchtvaartonderneming was ver
voerd, kreeg nu de Trans-Australian Air
ways de klandizie en regeringsambtenaren
werden gedwongen van haar diensten ge
bruik te maken. Toen particuliere lucht
vaartondernemingen vliegtuigen en uit
rustingen in de Verenigde Staten wilden
kopen weigerde de regering haar dollar-
credieten te verstrekken. Dergelijke aan
kopen werden wel toegestaan voor de
nieuwbakken concurrent. Ondanks dit
alles bleven de particuliere ondernemin
gen gedijen, terwijl de Trans-Australian
Airways, hoewel ze geen belasting behoef
de te betalen, ieder jaar met verlies werk
te. Nu er een niet-socialistische regering
aan het bewind is gekomen, zal de Trans-
Australian Airways wel in bedrijf kunnen
blijven, maarop dezelfde voet als de
andere luchtvaartondernemingen en dan
zal ze, zonder ehige voorrechten te ge
nieten. haar bestaansrecht moeten bewij
zen ofverdwijnen.
Betalen, betalen....!
Zo nam de Australische Labourregering
na de wereldoorlog stappen om van de
kustvaart een regeringsmonopolie te
maken. De regering kocht een vloot van
schepen, welke particuliere scheepvaart
ondernemingen verboden was zich aan t«
schaffen. Bedoelde particuliere onder
nemingen werden allerlei beperkende be
palingen opgelegd. Resultaat: hoewel de
regering de vrachtprijs sterk verhoogde,
bleek de regeringsonderneming een één
dagsvlieg en de belastingbetaler kon op
draaien voor het verlies van ongeveer
100.000.000 gulden. De telefoon, die in
Australië eveneens een regeringszaak is,
kost zo duur, dat in Australië de helft
minder aangeslotenen zijn dan in Amerika.
In Nieuw Zeeland deed men overeen
komstige ervaringen op tijdens het socia
listisch bewind. Spoorwegen, mijnen, wo
ningen en toeristenhotels, lunchrooms en
boerderijen, door de staat beheerd, werk
ten alle met verlies. Telkens werd de
belastingbetaler verrast met nieuwe hef
fingen om de verliezen te jdekken. In 1949
kwam het er zelfs op neer, dat iedere
Nieuw Zeelander drie uur van Iedere acht
moest Werken voor de staat ten einde zijn
belasting te kunnen opbrengen. Het amb-
tenarenleger is, dank zij de socialistische
politiek, in Australië dermate uitgebreid,
dat op het ogenblik één op de vier mensen
in overheidsdienst is. De belastingen be
droegen het vorige Jaar veertig procent
van het nationale inkomen. In beide lan
den kwam men heel gemakkelijk aan geld,
maar wat dit geld waard wès. ervoeren
de huisvrouwen, wanneer ze inkopen
gingen doen. dan bemerkten ze, dat de
prijzen gemiddeld waren verdubbeld.
Ten gevolge van de socialistische aan
vallen op particuliere bedrijven, alle be
loften van „iets voor niets" e.d veroor
zaakten de ene staking na de andere,
terwijl het initiatief verslapte en de pro
ductie daalde.
V?or de oor,o«; metselde een Austra
lische metselaar 1000 stenen per dag. maar
onder het socialistisch regime daalde
z(jn arbeidskracht tot 300 per dag, hetgeen
echter driemaal zoveel kostte als tevoren
het metselen van duizend stenen had ge
vergd.
In Nieuw Zeeland werd de onder
nemingsgeest op allerlei wijzen aan ban
den gelegd. De regering bepaalde de hoe
veelheid waren welke iedere koopman kon
slijten door de invor te beperken en daar
na werd, via een priisstop, gezorgd dat hij
niet meer dan een zekere winst kon
maken. Wilde een jongeman met een"
zekere dosis ondernemingsgeest en een
klein kapitaaltje bij voorbeeld een ben
zinepomp vestigen, dan moest hij de re
gering vergunning vragen. Deze publi
ceerde het voornemen van de jongeman
opdat toekomstige concurrenten hun be
zwaren zouden kunnen indienen. Heel
vaak koos de regering de zijde van de
bezwarenmakers en kreeg de jongeman
zijn vestigingsvergunning niet. Zo werd
ook gewaakt tegen te groot huizenbezit,
aangezien hierdoor de kapitalistische geest
zou worden vergroot. De socialisten ver
boden dat particulieren die een door de
staat geboèwd huis bewoonden, dit zouden
kopen. De regering stelde maximumprijzen
Gistermiddag omstreeks halféén brak een
felle brand uit in een der hoofdgebouwen
van het Hoogovenbedrijf. genaamd Blijen-
hoeve. waarin de directie, de boekhouding
en de commerciële afdeling zijn onder
gebracht. Personeel op het terrein be
merkte een sterke rookontwikkeling en
sloeg alarm. Het personeel kon het twee
etages hoge gebouw tijdig verlaten.
De bedrijfsbrandweer slaagde er niet in
het vuur meester te worden en heeft assi
stentie ingeroepen. De brand woedt voor
namelijk in het Zuid-Westeiijke gedeelte
van het gebouw, waar ook het archief na
bij de dlrectielocaliteiten is gelegen. De
directe oorzaak van de brand is waar
schijnlijk een vonkenregen, die van een
passerende locomotief op het kurkdroge
rieten dak woei
Het betrokken gebouw, dat binnenkort
vervangen wordt door een permanent
hoofdgebouw, leed aanzienlijke water
schade. doch het directiegedeelte bleef
gespaard. Een stuk van het dak werd door
het vuur verteerd. Het bluswater richtte
een grote ravage in het interieur aan.
Omstreeks kwart voor twee kon reeds
met de nablussing door de bedrijfsbrand
weer worden begonnen.
vast voor huizen in particulier bezit, even
als voor de grond.
Zoals gezegd het zwakke geslacht en da
jeugd hadden van dit alles genoeg en
hebben de regeringen van beide landen
omver geworpen. Het zal echter lang
duren, zowel in Australië als in Nieuw
Zeeland, de noodlottige gevolgen van lange
jaren socialistische regering te niet te doen
en de meqsen de vrijheid te hergeven
hun eigen leven te leiden en hun eigen
economische aangelegenheden te regelen.
Beide landen weten nu, wat een socialis
tische regering betekent, ze hebben daar
van langer genoten dan enig ander land
ter wereld en ze hebben er de buik van
vol. We geloven, verklaarde Australië's
premier, Menzies, dat de particuliere
ondernemingen op basis van gezonde con
currentie meer en beter kunnen produ
ceren dan de staat en dat ze op de vrije
markt de goederen kunnen leveren voor
de prijs en van de kwaliteit, welke het
publiek vraagt.
De cijfers die een beeld geven van het
textielverbruik over de gehele wereld to
nen duidelijk aan, dat de stijging van dit
verbruik, die in de eerste jaren na de
oorlog zeer groot was, nu in langzamer
tempo beginnen te verlopen.
Het verbruik per hoofd der bevolking
over de gehele wereld is nog slechts enkele
procenten lager dan het vóór de oorlog
was. Dit betekent niet, dat overal de be
hoefte aan textiel bevredigd is. Economi
sche en monetaire moeilijkheden zijn oor
zaak, dat het bevredigingsniveau in grote
delen van de aarde nog lang niet werd
bereikt.
De rayon zette zijn door de oorlog slechts
kort onderbroken verovering van de tex
tielmarkt voort en die ontwikkeling is
nog lang niet ten einde, aldus de directie
in het jaarverslag over 1949 van de Alge
mene Kunstzijde Unie N-V. te Arnhem.
Voor de AKU-bedri.jven in Nederland
was het afgelopen boekjaar wtfderom een
voorspoedig jaar. Ofschoon de van hun
oorlogsschade thans geheel herstelde fa
brieken hun volle, inmiddels sterk ver
gróte productiecapaciteit gebruikten, kon
den ze daarmee de vraag naar hun pro
ducten in binnen- en buitenland niet ge
heel bevredigen.
De kostprijzen bleven óndanks de prijs
daling op dezelfde hoogte doch stelden de
AKU in staat te concurreren op alle mark
ten. die niet "door bijzonder hoge invoer
rechten beschermd zijn.
Ook 1949 was een jaar. dat zich ken
merkte door gunstige mogelijkhe^én voor
de verkoop der AKU-producten.
Wederom werd 50 pet van het rayonga
ren en 85 pet van het banden garen ge
ëxporteerd, terwijl de rayonvezel voor 65
pet naar het buitenland ging.
De bruto bedrijfswinst bedraagt
31.843.939 (v.j. 24 932.220) en de aaldo-
winst, na afschrijvingen en voorzieningen,
reserveringen en kosten 15.583.850 (v.j.
13.532.423).
Rekening houdend# met het onverdeel
de winstsaldo 1948 ten bedrage van
234.893 is als winst ter beschikking
15.818.743. waarvan wordt voorgesteld
3.6 mill, extra af te schrijven op vastge
legd kapitaal. J 3 mil. toe te voegen aan de
dividendreserve en 1 millioen te reser
veren voor bijzondere personeelsbelangen,
waarna op de gewone aandelen 7.5 pet
(v.j. 7 pet) en op de cum. pref. aandelen
een onveranderd dividend van 6 pet kan
worden beschikbaar gesteld.
Morgen de millioenste
Ahoy'-bezoekei
Morgen wordt op Rotterdfltn-
Ahog' de millioenste bezoeker ver-
Er zal haar of hem een zeer aparte
verrassing worden bereid, want het
stemt tot bijzondere voldoening, dat
dit grote aantal nog voor de oor
spronkelijke sluitingsdatum (15 Aug.)
wordt bereikt. Nu de racanties in
volle gang zijn kan op honderddui
zenden bezoekers worden gerekend
voordat Ahog' op 31 Augustus defi
nitief sluit.
Günther Stempel, secretaris-generaal
van de Oostduitse liberaal-democratische
partij, is Dinsdag door de veiligheidspoli
tie van de Sowjetzone gearresteerd. De
arrestatie werd verricht toen hij het
hoofdkwartier van de partij in de Ooste
lijke sector van Berlijn verliet.
Even tevoren waren zijn vrouw en zijn
secretaresse door de politie in een gereed
staande auto geduwd en weggereden. Le
den van de volkspolitie doorzochten vol
gens ooggetuigen het gebouw.
Volgens partijgenoten van Stempel zou
rivaliteit tussen politieke groeperingen in
Oost-Duitsland aan de arrestatie van Stem
pel ten grondslag liggen. Stempels vroe
gere vriend en politieke medestander.
Hermann Kastner. zou hebben samenge
zworen om Stempel „het zwijgen op te
leggen".
Jongen tot stelen aangezet
In Apeldoorn heeft de 19-jarige ijsco-
venter G. de R. een tienjarige jongen tot
het bestelen van zijn ouders aangezet. In
totaal heeft de jongen 1500 ontvreemd,
welk geld hij de ijscoventer ter hand heeft
gesteld, die er goede sier van maakte. De
gewetenloze ijscoventer is gearresteerd en
naar Zutphen overgebracht. De beweeg
reden van het jongetje, die uit een goed
gesitueerd gezin stamt, is de politie nog
duister. Het kind kon zich weliswaar bij
de ijscoventer ruimschoots van ijs voor
zien, maar dit beliep bij lange na niet de
waarde van het gestolen bedrag.
De camelia, de bloem, die* in de mode
was in de tijd. toen Dumas zijn Marguerite
Gautier schreef, is herontdekt. In Londen
is reeds een „Camelia- en Magnolia-con
gres" gehouden. In de tientallen jaren,
gedurende welke de camelia uit de mode
was, zijn de namen van verschillende soor
ten verloren gegaan. Een van de congres
sisten heeft echter een teer rose getinte
camelia geïdentificeerd als de Saccoi Vera
een Italiaanse variëteit, welke reeds bijna
400 jaar in Engeland groeit.
Gezaghebbende geallieerden in en
buiten Duitsland verklaren zich in het
openbaar hardnekkig tegen herbewape
ning van de Duitsers, maar het is moeilijk
te geloven, dat ,z|j dit standpunt op de
duur zullen kunnen handhaven. Daar is
immers de oorlog in Korea. De. West-
Duitsers zelf verwachten, dat z|j weldra
een leger zullën gaan vormen. Ze trach
ten tussen de regels door en achter de
woorden te luisteren en menen zo beves
tiging van hun verwachtingen te ver
nemen.
Zo heeft John J. McCloy onlangs gezegd
dat. wanneer Duitsland vaneen „Koreaan
se aanval" te lijden zou krijgen, de
Amerikaanse bezettingstroepen in Duit
land „het werkelijk heel moeilijk zouden
vinden de Duitsers het recht en de mid
delen t® onthouden hun grondgebied te
Met bezorgde blik kijken de mosselvis-
®0i6 in Zeeland als de vangst boven komt.
De Zeeuwse mosselteelt wordt heel ern
stig bedreigd door een parasiet, «en rood
kreeftachtig diertje, dat zich in de inge
wanden van de mossel» vestigt en de dood
van het schelpdier veroorzaakt. De gehele
teelt staat voor een ramp. Vorig jaar ont
dekte men het schadelijk diertje al in de
Oosterschelde en leed de moeselteelt er ai
veel schade door. Thans komt het in my
riaden in de Grevelmgen voor. Van de
mosselen, die men nog vangt, is het vis-
gewicht heel laag en blijft dit beneden
de eis van 15 kg per 100 kg ruwe mosse
len zodat pracfisch alles wordt afgekeurd.
Dit is wel een heel ernstige terugslag,
want In de laatste jaren heeft men goede
vangsten en besommingen gemaakt. De
prijs bedroeg f 5.20 per ton van 100 leg en
er werd flink omgezet over het Aan- en
Verkoopkantoor voor Mosselen te Borgen
op Zoom. dat regelend in deze bedrijfstak
optreedt. In de laatste jaren werd 500 000
a 600.000 ton aangevoerd per jaar. in het
seizoen 1949/1950 exporteerde men 222.000
ton naar Frankrijk en 164.000 ton naar
België.
Helaas ziet 't er nu doïiker uit voor de
mosselkwekers die grote kapitalen in htin
bedrijven steken. Zij varen niet schepen
die al gauw op 20.000 gld. komen en de
kweek eist veel kennis en toewijding Het
zaad wordt gehaald van de Waddeneilan
den en op de mosselbanken in
mondingen en de Grevelingen uitgezet.
De volwassen mosselen worden met een
eigenaardig schepnet gevist. De ..kor"
noemen de vissers hun voornaamste vis
tuig. dat aan een lange lijn achter het
schip wordt gesleept aan iedere kant
van het whip een en machinaal wordt
opgetrokken waarbij men in de tijd. dat
de mosselen volwassen zijn. een paar hon
derd kilogram tegelijk ophaalt, die in het
grote ruim worden gestort. Via het ver
koopkantoor worden zij in binnen- en
buitenland afgezet.
De exportwaarde bedroeg vorig iaar on
geveer drie en een half millioen gulden!
Het is dus verklaarbaar, dat in het labo
ratorium te Bergen op Zoom door biolo
gen bestudeerd wordt of er iets tegen
de parasiet myticola intestinatis i6 de
wetenschappelijke naam te doen Is.
De vissers hopen, dat de natuur eelt
spoedig een bestrijder tevoorschijn zal
brengen Deskundigen achtten die kans
niet uitgesloten.
Dr Korringa. bioloog van het instituut
voor Visserij-onderzoek, gaat in de Mid
dellandse Zee zoeken naar middelen ter
bestrijding van de parasiet. Dr Korringa
is voornemens, met deze parasiet besmette
mosselen uit de Middellandse Zee naar
Zeeland over te brengen, in de hoop. dat
zich in deze mosselen ook vijanden van
de parasiet hebben ontwikkeld. Met dit
onderzoek is een bedrag van 7.000.—
verdedigen". „Hiermede kan hij toch niet
hebben bedoeld, dat men ons die midde
len zal verstrekken op de dag. waarop we
wordert aangevallen", zeggen de West-
Duitsers. McCloy voegde er aan toe. dat.
hoewel hij tegen de vorming van een
Duits leger was of tegen Duitse herbe
wapening (welke bij het verdrag van
Potsdam en internationale overeenkom
sten verboden is) hij toch geloofde, dat
vele Duitsers bereid en in staat zouden
zijn hun grondgebied te verdedigen
wanneer ze daartoe de gelegenheid
kregen.
Nog korter geleden brak Winston Chur
chill een lans voor de herbewapening
van West-Duitsland. hetgeen feitelijk
slechts een herhaling was van het beroep,
dat hij in het begin van het jaar in het
Lagerhuis heeft gedaan om Duitsland te
laten meedoen aan de verdediging van
West-Europa. Enkele dagen voor Chur-
chills laatste verklaring zeide een woord
voerder namens het Franse ministerie
van Buitenlandse Zaken in een rede
voering te Parijs gehouden, dat de moge
lijkheid gans niet uitgesloten is. dat men
de zware industrie in West-Duitsland zal
verzoeken wapens te produceren ten be
hoeve van de Europese leden van het
Atlantische pact. Hij legde er evenwel de
nadruk op dat er geen kwestie ia van
herbewapening van Duitsland.
Rijpingsproces
Er gaat bijnfi* geen week voorbij of de
Duitsers lezen de een of andere ver
klaring van geallieerde zijde, volgens
welke de West-Duitse Federale Republiek
een integrerend deel Van West-Europa
moet vormen. Ze zien hoe hun politieke
leiders deelnemen aan de adviserende
Assemblée in Straatsburg. Ze vernemen
geruchten, volgens welke beroemde gene
raals, die in de laatste wereldoorlog de
geallieerde legers naar de overwinning op
de Duitsers leidden, nu wel gï-aag gebruik
zouden maken van Duitse mannen ter
verdediging van West-Europa tegen een
mogelijke aanval van de Sowjet-Unie.
Dagelijks vertelt men hun, dat de com
munistische aanvallen in volle gang zijn
en dat deze een „halt" moeten worden
toegeroepen. Vele Duitsers en vele
geallieerde waarnemers in Duitsland met
hen menen, dat dit alles het publiek
rijp moet maken voor een van de meest
historische besluiten, welke de geallieer
den sedert de wapenstilstand hebben ge
nomen. de schepping van een nieuwe
Duitse Wehrmacht,
Sommige Duitsers nemen reeds als vast
staand aan. dat bedoeld besluit zal worden
genomen, maar dan zijn ze er toch ook
van overtuigd, dat de Wehrmacht niet als
een onafhankelijke Duitse organisatie
ohder zuiver Duitse leiding zal terug
keren. Ze menen, dat er zo iets zal komen
als een Duits onderdeel van een West-
Eyropees leger, in welks hoogste leiding
voor weinig ot in het geheel geen Duitsers
plaats zal zijn. uitgezonderd voor enkele
verbindingsofficieren. Degenen, die zo
denken, zijn overtuigd, dat de geallieerden
de openbare mening in hun eigen landen
kunnen paaien, maar de vraag is volgens
hen of de Duitsers zelf op deze wijze een
nieuw leger willen hebben en of ze be
reid zouden zijn tegen de Russen te vech
ten ten behoeve van de Westerse wereld-
Haat wint het!
V/aht welbeschouwd hebben de Duitsers
op het ogenblik meer dan genoeg van
oorlogvoeren. Het hangt hun de keei uit!
Millioenen hebben nog een bittere her
innering aan de ineenstorting van de
Duitse legers in Rusland, het Westen en
Afrika, nog pas vijf jaar geleden. De
ruïnes van de gebombardeerde steden, de
rouw om 2.100.000 mannen die sneuvelden
in de strijd voor het nazi-Rijk. de 9 000.000
vluchtelingen uit Oost-Duitsland. dit alle®
helpt hen de oorlogsellende herinneren
Twee militaire nederlagen in twee oor
logen binnen de tijd van dertig jaar
hebben de Duitsers huiverig gemaakt voor
een nieuw oorlogsavontuur. waarvan ze de
uitslag niet kunnen voorzien.
De eerste Nederlandse spreker in
het algemeen debat van de raadgevende
vergadering van Europa. Serrarens zeide
Woensdagochtend dat een Europees leger
diende te worden gevormd en dat West-
Duitsland daarin zijn aandeel zou moeten
nemen. Ook Engeland zou volgens Ser
rarens aan de vorming van een gemeen
schappelijk leger moeten meewerken. Het
was volgens hem onmogelijk een Verenigd
Europa op te bouwen zonder Groot-Brit-
tannië. Herinnerend aan Engelands rol
in de oorlog, zei Serrarens. dat Europa
het Britse karakter van vasthoudendheid
nodig heeft.
Serrarens sloot zich ten volle aan bij de
critiek op het comité der ministers, die
dpor de voorgaande spreker was geuit. De
rol. die de raadgevende vergadering tot
nog toe in de raad van Europa had kun
nen spelen, was volgens hem onwaardig.
De vergadering werd. naar sprekers me
ning. behandeld als een verzameling on
mondige kinderen.
Reeds maanden is men bezig de Amster
damse Westertoren of „Lange Jan'' zoals
de Jordaners hem noemen, te restaureren.
Thans is de eerste der vier herstelde
vazen, welke de toren versieren, weer
naar de oude plaats gehesen. In de
„diepte" de Jordaan langs de Prinsen
gracht.
Voetbal Innsbrücker AC—Bleuerheide
0—2: UW—Ned. Bi andwee rental 2—1
De Nederlandse amateurboksers, die In
Oostenrijk vertoeven verloten Ie Klagen-
furt met 10—6 van de Oostenrijkse ploeg
Dinsdag 22 Augustus zullen in he» Olym
pisch Stadion de eerste levanchewedstnjden
van de wereldkampioenschappen wielrennen
worden gehouden.
Woensdagavond werd het internationale
militaire waterpolo tournooi te Brussel voor
gezet In Groep a won Belgte met 15—2 van
Gr. Buttannié en tn groep B zegevierde
Egypte met 4—3 over Zweden. In groep a
leidt België met 3 pnt uit 2 wedstri|d.m.
vóór Nederland met I uit 1 en Gr Grittannië
met 0 uit 1. In groep b staat Egypte aan het
hoofd met 3 pnt utt 2 wedstrijden
Fausto Coppi. die de gevolgen van rHn
val Jn de Ronde van Italië geheel te ooven
is gekomen, heeft ztjn training hervat.
Ray Robinson heeft zijn titel van wereld
kampioen tn het weltevgewioht behouden
door te Jersey zijn tegenstander Charley
Fusari ia een gevecht over 15 ronden op
punten gemakkelijk te slaan.
De warmte jaagt duizenden en duizen
den mensen uit Den Haag naar het
Scheveningse strand. In de drukste uren
is er bijna geen zand meer te bekennen.
In de grote drukte raakten Dinsdag 366
kinderen zoek. De juffrouw van het
..kindercachot", waar alle verloren lopende
peuters naar toe worden gebracht, had
doorlopend een uitverkocht huis. De Rode
Kruispost verleende ruim honderd keer de
eerste hulp.
In het „luxe bad" kregen een juffrouw
en een mijnheer enig ongenoegen over
elkanders gedrag en uiterlijk De juffrouw
permitteerde zich de luxe. dit conflict met
een limonadeflesje als slagwapen te wil
len beslechten. Hetgeen de politie tot in
grijpen noopte. Dappere agenten moesten
voorts een echtpaar teg1èni'de volkswoede
beschermen. De man was namelijk een
in zee drijvende bal achterna gegaan De
vrouw liep te jammeren, dat haar man
niet zwemmen kon. Onmiddellijk ging een
redder met een lijn te water en bracht
de ballende badgast op het strand. Deze
betoonde zich niet dankbaar. Hij kon best
zwemmen, annonceerde hij met een stroom
van woorden. Toen het ene \Voord het
ander uithaalde, nam het publiek de partij
van de redder op. De geredde en zijn
vrouw moesten nadien door de politie
gered worden.
Een vishandelaar had met een kennis
verschil van mening over een gemeen
schappelijke liefde. Hij trachtte met be
hulp van een hamer het geschil ln zijn
voordeel op te lossen Het ging warm toe,
hetgeen de politie niet goed vond Inplaats
van in de vis zit de handelaar nu in een
koele cel.
In de snlkhitte zat ëcn loodgieter op
het dak van een gebouw. Hij viel er af,
op het dak van het washok van het aan
grenzende politiebureau, zeven meter"
lager. De loodgieter liep schrammen en
builen op, het dak schade.
Hiertegenover staat echter, dat de Duit.
sers sterk anti-Russisch zijn en van de
communisten helemaal niets moesten heb
ben. De haat tegen Rusland en de com
munisten is misschien feller cn dieper
geworteld dan in enig ander deel van
Europa.
Tweemaal heeft men- hun een stevige
dosis anti-communisme toegediend. De
eerste maal gaven de nazi's hun een anti
communistische injectie, die duurde van
1933—1945. afgezien van de korte periode
van gezworen kameraadschap van Augus
tus 1939 tot Juni 1941. in welke laatste
maand de nazi's Rusland aanvielen De
tweede injectie kregen ze toen het in
1945 en J946 begon te kraken in de Com
missie van de Vier Mogendheden te
Berlijn.
In de haart gespeeld
De bedoeling* van de -Westérse mogend
heden in West-Duitsland. een vrije
politieke democratie te vestigen, kreeg
onverwacht steun tengevolge van dg blok
kade door de Sowjets. welke meer deed
om het anti-communisme in West-Duits
land te versterken, dan enig beroep de
Westerse democratie een ruggesteun te
geven, had kunnen doen. De Duitse krijgs
gevangenen, die uit de Sowjetkampen zijn
teruggekeerd en die een boekje hebben
opengedaan over hetgeen ze daar ervoeren
hebben er nog een schepje opgelegd
Ideologisch gezien zullen de Duitsers dus
wel bereid zijn andermaal tén strijde te
trekken, mits het tegen Rusfihd gaat!
Een minderheid in Duitsland geeft er
echter de voorkeur aan in een toekomstig
conflict tussen Oost en West neutraal te
blijven. Een publiek Opinie Onderzoek,
ingesteld door de Amerikaanse Hoge
Commissie, had tot resultaat dat 42'/i van
de ondervraagden de voorkeur bleken te
geven aan neutraal blijven, indien dit
mogelijk was. terwijl 52V* zeiden, dat ze
het Westen wilden steunen.
Maarbestaan er plannen tot vor
ming vgn een nieuwe Duitse Wehrmachf
Er is er één. afkomstig van generaal Kurt
Hasse von Manteuffel. tijdens het nazi
bewind commandant van een pantser
divisie van het Duitse leger. In de afge
lopen winter bood hij kanselier d'r Konrad
Adenauer een gedetailleerd plan aan tot
oprichting van dertig Duitse lichte
divisiés. die een deel zouden uitmaken
van het West-Europese leger. Dr. Ade
nauer had hierom nooit gevraagd. In een
interview met een Amerikaanse dagblad
correspondent verklaarde Adenauer in dit
verband, dat. hoewel hij tegen de vorming
van een nieuw Duits leger was. hij „in
geval van uiterste nood" bereid zou zijn
toe te stemmen in mobilisatie van een
Duits contingent ter versterking van de
Westerse verdedigingstroepen Hoewel de
overgrote meerderheid van de Duitsers
heftig anti-Russisch is. zijn er anderen
die zich er nog altijd op spitsen dat eens
het uur zal slaan waarin Duitsland zowel
in het Oosten als in het Westen revanche
zal kunnen nemen.
10de Nationale Beiaard
wedstrijd
De voltooiing van de restauratie van de
Nieuwekerkstoren te Delft zal de 16de
September met een nationale beinardwed-
strijd gevierd worden De tiende onder
auspiciën van de Nederlandse K.okken-
spel-Verenigina Het verplichte nummer
is een Impromptu van de Rotterdamse
beiaardier Ferd Timmermans. Voorts-
worden de carillonneurs beoordeeld op
een improvisatie op eert bij loting toe te
wijzen thema èn op een nummer naar
eigen keuze.
In Engeland Is een soort verf ontdekt.
waarmee in een ommezien zwarte en
bruine schoenen elke gewenste tint kan
worden gegeven Er moeten twee laagjes
verf op worden gelegd Het eerste laagje
moet grondig drogen: gaat men er dan
nog eens met de kwast over de schoen,
dan is de gewenste tint in een ommezien
bereikt. Tassen en andere lederwaren
kunnen er ook mee worden bereikt. Een
paar schoenen kan dus bij alle toiletten
worden gedragen. Leerfabrikanten zijn
evenwel niet bevreesd, dat deze nieuwig
heid de dames zdl weerhouden bij elk
toilet een paar schoenen-in-de-kteur te
kopen; ze zijn overtuigd dat. voor een
derde van het verfflesje is verbruikt,
dames genoeg van h^t
krijgen.
ma. De voorzitter van het centraal -tem-
bureau heeft in de vacature dr E Brin-
gersma (P. v d. A benoemd verklaaid tot
lid der Eerste Kamer de heer P C de fon-
ge te Middelburg Naar verluidt sou de hee^
De Jonge voornemens zijn voor zijn benoe
ming te bedanken In dat geval zou In aan
merking komen de heer P. J Kapteyn t®
Bloemendaal.
t
4
PONDERDAG 10 AUGUSTUS 1950.
EERSTE BLAD - PAGINA 3
BPpM|
Éffafjf
Kilometerslange pijpleidingen zijn (n
Saoeü-Arabië aangelegd om de olie naar
de kust te transporteren, waar zich de
exporthaven Ras Tanura bevindt. Op een
bredt zandstrook zijn tanks gebouwd en
een lange pier, zodat ook grote tank
schepen met de kostbare vloeistof
kunnen worden geladen.
Albert Kuyle in beroep
D« 9e September zal de Bijzondere Raad
van Cassatie het beroep behandelen van
de Nationaal Frontschrijver Albert Kuyle
(L. M A. Kuytenbrouwer) uit Bilthoven,
die enige maanden geleden door het Bij
zondere Gerechtshof t® Utrecht werd ver
oordeeld tot 4 jaar gevangenisstraf met
eftrek. en ontzetting uit alle burgerrech
ten voor de tijd van zijn leven.
De eis van de procureuf-fiscaal bij ge
noemd Hof luidde 2 jaar met aftrek.
Mr A. J- M. van Dal uit Den Haag zal
Albert Kuyle voor de Bijzondere Raad van
Csssetie verdedigen.
Willem van Oudshoorn kreeg
de Jacobsonprijs
Ds bestuurders van het Tollens-fonds
hebben de vijfjaarlijkse Jacobaon-prijs, be
doeld als een waardering voor Nederland-
te auteurs van gevorderde leeftijd, toege
kend aan de auteur Willem van Ouds-
hoqrn. schuilnaam van J. K. Feylbrief te
Den Haag.
Maastrichtse toneelschool
vangt aan
Nu het docentenkorps van de onlangs
opgerlthte toneelacademie te Maastricht
is samengesteld en ook de gevraagde sub
sidies door provincie en gemeente zijn toe
gekend. zullen de lessen in Octobfy- kun
nen beginnen. Totnutoe hebben zich acht
leerlingen voor het toelatingsexamen aan
gemeld.
Eremetaal voor P. Recourt Jr
H.M. de Koningin heeft aan de heer P.
Recourt jr de gouden medaille van de
Orde van Oranje-Nassau vewleend in ver
band met zijn verdiensten voor het ama-
f teurtoneeL Hij was voorheen landelijk
voo*ltter van de Algemene Nederlandse
Dilettanten Toneelbond en hij is verschei
den jaren bestuurslid geweest van de afd
Den Haag van de Natu (Nederlandse Ama
teurtoneel Unie.
Fredy Salten bij de
Hoofdstad Operette
Ds dirigent Fredy Salten. die bij de
voormalige operette Fritz Hlrsch jaren
lang «Is dirigent optrad, is voor het ko
mende seizoen als kapelmeester aan de
Hoofdstad Operette verbonden.
Generaal Giebel gaat heen
Per 15 September zal heengaan sis chef
luchtmachtstaf de luitenant-generaal C.
Giebel. Hij zal waarschijnlijk worden op
gevolgd door de generaal-majoor I. A.
Aler, thans Nederlands lid van de Air
Advisory Council van de West-Europese
Unie.
Zuidafrikaanse studenten
naar Nederland
Er bestaan plannen tot het organiseren
van een reis van vijftig Zuidafrikaanse me
dische studenten naar Nederland, einde
van dit jaar. De reis zou met twee spe
ciaal gecharterde vliegtuigen worden ge
maakt, met als vertrekdatum 29 Novem
ber. Op het programma staan bezoéken
aan Nederlandse universiteiten, in de
tweede helft van December, alsook aan
universiteiten in Vlaanderen; verder een
ontvangst op de Zuidafrikaanse legatie in
Den Haag op 16 December (Voortrekkers
dag). Het bezoek aan Nederland zou tot 10
Januari duren. De regeling van de reis is
in handen van het bureau voor buiten
landse studentenbetrekkingen te Leiden.
(Van onze speciale verslaggever)
In het sloepenkamp van de Koninklijke Marine De Boomhoek in Nieuw Loos
drecht verblijven momenteel bijzondere gasten. Het Nederlandse Zeekadetten-
korps houdt er van 4 tot 14 Augustus zjjn zomerkamp, het eerste in zijn bestaan,
dat tevens wordt bijgewoond door een groep Britse zeekadetten uit Southend on
Sea.
Het Zeekadettenkorps, dat in 1946 op initiatief van de toenmalige minister van
Marine is ontworpen, is thans ruim een jaar in enkele plaatsen aan het werk.
Het is nog in opbouw, maar toch is al veel bereikt. Wie zou denken, dat de
jongens, die er aan deelnemen, zich daardoor aan marine of koopvaardij ver
plichten. vergist zich. Er is geen sprake van enige werving. Slechts als zij zo erg
graag bij de marine of koopvaardij willen na hun vierjarige zeekadettenopleidlng,
worden zij geholpen om een plaats te bemachtigen. De bedoeling van dit aan
trekkelijke werk is, jongelui van ongeveer 14 tot 18 jaar „sea-minded" te maken,
hen vertrouwd te maken met de zee, het zeilen, de scheepsbouw en alles wat er
mee te maken heeft.
vallen, zoals met dit zomerkamp, dat voor
alle jongens gratis is, door de centrale
leiding steun wordt gegeven.
Het is om er Jaloers op te zijn, zoals
deze jongens ln het Loosdrechtse kamp,
dat door de marine ter beschikking is
gesteld, deze tien dagen doorbrengen. Het
marineopleidingskamp te Hilversum, dat
vlak bij de Loosdrechtse plassen is ge
legen, heeft zijn accomodatie geschonken:
een grota barak voor de ruim honderd
jongens; voeding en amusement in de
avonduren, terwijl zij overdag in het sloe
penkamp aan de plassen zijn, roeien, zeilen
en zwemmen. Ondertussen doen zij een
hoeveelheid onschatbare ervaring op aan
kennis, orde en discipline, die voor hun
later leven, welke kant zij ook opgaan,
van groot nut zal blijken.
Geen zeeverkenners
Het verschil tussen dit werk en bij
voorbeeld het werk van de zeeverkenner
is, dat het hier geen spelen betreft, maar
een welomlijnd werkplan, dat vier jaren
duurt. Omstreeks hun veertiende jaar
komen de „scheepsjongens" bij het Zee
kadettenkorps, waar zij op een enkele
avond in de week en des Zaterdagsmid
dags, steeds in hun vrije tijd dus, in
theorie en praktijk met de eerste kennis
op dit terrein worden verrijkt. Blijken zij
belangstelling te hebben en te houden, dan
worden zij enkele maanden later matroos
tweede klas met een uniform, dit er zijn
mag: een matrozenpak met een oud kogge
schip als embleem op de mouw en een
zeekadettenpet. In de loop van de vier
jaren klimmen zij via matroos eerste klas
op tot kwartiermeester en op de duur tot
assistent-instructeur. En inmiddels weten
zij heel wat af van de zee, kunnen ze met
hun groep sloepen roeien als de beste,
en zeilen en zwemmen dat het een lust Js.
Reeds nu, hoewel het werk nog in een
beginstadium is, worden aardige resul
taten bereikt, hetgeen de jongens ook be
wezen in hun roeiprestaties, die met Jeug
dige toewijding werden gedemonstreerd.
Er bevinden zich jongens onder van elk
milieu, die het overigens best met elkaar
kunnen vinden. Hier ligt voor de Jeugd
beweging een prachtig terrein, of, om
het toepasselijker te zeggen, een prachtig
stuk water braak, dat dit grote voordeel
heeft, dat de jongelui, als zij dat willen,
op de zee hun toekomst kunnen bouwen,
iets, dat in later Jaren wellicht van groot
belang zal blijken te zijn.
Donderdagmiddag bezocht Prins Bern-
hard het kamp. bij welke gelegenheid ook
een 35-tal kadetten van het Britse oplei
dingsschip Prince Rupert aanwezig waren.
Er zijn veel te weinig Nederlanders, al
hebben wij de naam een zeevarend volk te
zijn, die weten wat er met de zee en op
de zee aan de hand is. Veel te weinigen
weten iets van scheepstypen, van de
vaart, van de constructie, en van het
gehele zeewezen. Hoe nuttig is het niet
om later in de maatschappij, al gaat men
niet naar zee, vertrouwd te zijn geraakt
met het leven op het water en de nodige
discipline daarbij, en daarnevens zelfstan
digheid en levensvreugde te hebben ver
worven. Dit is de bedoeling van dit werk,
dat thans ook de speciale belangstelling
geniet van Prins Bernhard, en dat zeker
in de eerstvolgende jaren de belangstelling
van het jeugdwerk zal trekken.
Men is verleden jaar op heel eenvoudige
grondslag op enkele plaatsen van ons
land begonnen: Amsterdam, Gouda en
Maassluis, benevens Den Haag. Binnen
kort verwacht men tot oprichting van
korpsen te komen in Rotterdam, Leiden,
Amsterdam-Zuid en Utrecht. Initiatief en
leiding moeten echter geheel uitgaan van
particuliere zijde, in de meeste gevallen
van bestaande jeugdverenigingen uit. Het
zeekadettenkorps, dat een landelijke over
koepeling heeft met inspecteur Heuseveldt
aan het hoofd, ondervindt vefl steun van
de zijde der marine, doch heeft grote
behoefte aan instructeurs, zoals oud-zee
lieden van marine of koopvaardij, die
bereid zijn, veel vrije tijd voor dit speciale
maar zeer attractieve jeugdwerk te geven.
En elke jeugdorganisatie, van welke
richting ook. kan zelf zulk een zeekadet
tenkorps stichten, waarbij slechts de tech
nische leiding centraal is. Van die leiding
wordt grote medewerking ondervonden:
beschikbaarstelling van de fraaie matro
zenpakken en van materiaal als sloe
pen e.d.
De financiën moeten in eigen kring,
door giften en kleine contributies worden
verzorgd, waarbij slechts ln bijzondere ge-
Prof. mr C. W de Vries schrijft ons uit
Straatsburg:
XJET WAS Zondag voor de studenten
AAeen lange dag. Uit alle hoeken van
Straatsburg vertrokken bussen met stu
denten uit vele Europese landen naar het
jf grensgebied Frankrijk—Duiteland, een
vijftig kilometer ten Noorden van Straats
burg.
De manifestatie op de grens geschiedde
in de buurt van Wissenbourg. De aan
wezigheid van veel politie werd niet ge-
Wenst. Daarom geschiedde de voorberei
ding van de actie zo veel mogelijk in het
klein Elke bus reed op eigen gelegenheid
naar een plaats in de prachtige bossen,
waar de Frans-Duitse grens doorheen slin
gert.
Elke bus leverde het materiaal voor een
klein kamp ln het woud. waar verblijf
werd gehouden tot het afgesproken uur
o 45 was bereikt. Om 4 uur was het alge
meen rendez-vous met de auto's van de
internationale pers en radio, vlak bij de
grens. In het grensdorpje bleef de gehele
karavaan achter, om aan de „stoottroe-
Pen" gelegenheid te geven een gesprek
je beginnen met de Franse douanepost.
Terwijl een tiental studenten met een
(hoogleraar de hoogst onbelangrijke be
sprekingen over omgeving en „een toe
ristisch bezoek aan Duitsland" met de
U^hswachters voerden, kwamen troepen
studenten op de Franse slagboom af. Deze
werd enkele seconden met handzagen be
werkt, De slagboom viel in stukken vóór
öe dowihe-wachters. nu door honderden
studenten omgeven, het bemerkten Hun
sandacht werd ondertussen afgeleid door
een Zwitsers-Italiaans meisje. Jeannette.
uie op de meest opvallende wijze in de
douanepost zelf was „flauwgevallen". Met
vereende krachten werd de jonge dame
Jb de ambtelijke leunstoel neergevleid
Daar werd zij met water „bewerkt".
Reeds dromden de studenten verder.
De stukken hout van de slagboom wer-
göi juichend medegedrageji naar de
ouitse grens. Daar wachtten de Duitse
etudenten.
Vlak by het Zollamt werd ook daar
de slagboom doorgezaagd. De plechtige
demonstratie „pour tuer les frontières"
vond daarna plaats op een groot gras
veld, waar de namen der universitei
ten werden afgeroepen: Wij komen uit
otterdam in Europa. Nous sommet
venu de Paris en Europe. De namen
van zestig universiteitssteden werden
op deze wijze afgeroepen.
De Franse politie, ondertussen blijkbaar
opgebeld, veroorzaakte geen moeilijkhe
den. De Duitse politie aanvankelijk wel,
maar de camera's van de internationale
pers hadden een goede uitwerking, ge
paard met betogingen van onschuldigen
aard. De Europese vlag wapperde reeds
op de grens zelve. Niemand wilde die vlag
neerhalen.
Het was een prachtige dag aan de zon
nige grens Frankrijk—Duitsland.
KERKELIJKE MUTATIES
Ned. Herv. Kerk. Beroepen te TwijxeJ
G. B. Kruizinga te Nieuwe Schans; te
Rijswijk (Geld.) G. J. Visser, dlmd. te
Oegst«eeet.
Aangenomen near Pingjum-Zurleh D.
H. v. Daaien te Wehe.
Bedankt voor Aaltourg J. T. Doornen-
bal te Oene; voor Nieuwe Tonga C. M.
van Dieren te Ede; voor Beverwijk N.
K. v. d. Akker te Rhenoy; voor Winkel
A. D. Klaaesen. cand. te Rotterdam; voor
Hoenderloo W. H. den Ouden te Buren.
Benoemd tot hulpprediker te Utrecht
H. J. de Bie cand. aldaar.
Geref. Kerken. Beroepen te Zwartsluis
J. v d.. Berg te Oost- en West-Souburg;
te Heer-Hugowaamd H. Vollenhoven. cand.
te Amsterdam.
Aangenomen naar 'a-Gravenmoer G. L.
R. Riphagen, cand. te Enschedé, die be
dankte voor Vries.
Sexbierum G. J. Grafe
Bedankt voor
te Winschoten.
Geref. Kerken art. 31 K.O. Beroepen te
Buitenpost W. v. d. Lingen te Alkmaar.
tChr. Geref. Kerk. Tweetal te IJmuiden:
JujDrenth te Amersfoort en S. v. d. Molen
tmLeeuwarden
Beroepen te 'a-Gravendeel en te Nieuw-
poort G. Blom. cand. te Zaandam; te
Vlisstngen J. Drenth te Amersfoort; te De
Krim C. J. Ph. Sobering, legerpredikant te
Apeldoorn.
Aangenomen naar Opperdoes L. Floor,
cand. te Amsterdam, die bedankte voor
Harlingen. Lutjegaet en Meppel.
Geref. Gemeenten. Bedankt voor Peter
son en Kalsmazo (U.S.A.) F. MaUan te
Bruinlsse.
Woensdag heeft een brand gewoed in
de Koninklijke Lederfabriek Oisterwijk
N.V., een der grootste leerlooierijen van
Nederland.
D.e brand, welke ln de collodiumspuiterij
ontstond door het warmlopen van een
motor, liet zich aanvankelijk zeer ernstig
aanzien, daar uiterst brandbare chemi
caliën zich in deze fabrieksafdeling be
vonden.
Door het snelle ingrijpen van de fa
brieksbrand weer. die spoedig werd geassis
teerd door de Oisterwijkse brandweer èn
de gemeentelijke brandweer van Tilburg,
was men na ongeveer drie kwartier blus-
singswerk het vuur meester.
Persoonlijke ongelukken deden zich niet
voor. doch de materiële schade is vrij aan
zienlijk door het verloren gaan van enige
collodiumspuitinrichtingen en een hoe
veelheid huiden en vellen.
Majoor Schmitt, de gewezen bevelhebber
van het fort van Breendonk (het Belgische
Vught) is gistermorgen om 6 uur 30 te
Antwerpen terechtgesteld. Schmitt wei
gerde geblinddoekt te worden.
Schmitt, die 47 jaar oud was, werd schul
dig bevonden aan 57 moorden, hij had 39
Joden aangehouden, van wie er 9 in ge
vangenschap de dood vonden, evenals 118
ondergrondse strijders, die zwaar mishan
deld werden De gewezen bevelhebber van
het fort van Breendonk werd 25 November
1949 ter dood veroordeeld. 20 April 1950
heeft het krijgshof het vonnis bekrachtigd.
Het hof van cassatie verwierp op 7 Augus
tus het verzoek om gratie.
Wanneer de Duitsers hier In de bezet
tingstijd een uit Engeland gezonden
geheime agent arresteerden, probeerden
zy met listen en urenlange verhoren van
hun gevdngene geheimen los te krijgen
om dssrmee latere gevangenen ln de
waan te brengen dat ontkennen geen sin
had want dat de Duitsers toch miles wis
ten. tot in bijzonderheden, over de orga
nisatie van de geheime dienst ln Engeland.
De geheime agent v. Borssum Buisman
vertelde aan de parlementaire enquête
commissie dat hi) 110 uur achter eikaar
zonder onderbreking is verhoord. Dat is
dus bijna vijf da gen en nachten achtereen.
Van de laatste uren kan hij zich niet
veel meer herinneren. Hij zat aan een
stoel gebonden met handboeien en steeds
kwamen anderen achter de tafel, die
elkaar om de zoveel uren afloste. Hij is
bij de „Dauervernehmungen" door Bauer
geslagen Hij ,4s door May nooit geslagen;
die had een heel andere tactiek van ver
horen. Evenmin is hij door Haubrock ge
slagen. die zijn voornaamste ondervrager
is geweest. Door Bartels is hij één of twee
keer geslagen. Hij liep geen wonden op.
Onze Brusselse correspondent telefoneert:
Minister-president Duvieusart verklaar
de Dinsdag In de Tweede Kamer, dat het
huidige defensiebudget sal worden opge
voerd met 5 milliard frans tot een totaal
van 13.5 milliard franca of een milliard
gulden. België beschikt over een onge
bruikte productiecapaciteit van 20 mil
liard francs, de belangrijke mogelijkheden
van de Congo niet Inbegrepen. De Belgi
sche regering is van oordeel, dat de in-
■pannlng der Westeuropese naties moet
steunen op de zekerheid, dat de defensie
plannen de Westeuropese verdediging vol
ledig garanderen.
Politieke waarnemers zijn van oordeel,
dat de diensttijd ln België voorlopig niet
zal worden verlengd. De werkloosheid zal
spoedig geheel van de baan zijn. daar ver-
bruiksgoederen als uniformstoffen, spe
ciale wapens e.d. op grote schaal vervaar
digd zullen worden.
Een liberaal Parlementslid wees op het
feit, dat tegenover de 175 Russische divi
sies in Europa slechts 12 Westerse divisies
staan. Hij drong aan op een mobilisatie
plan. volgens hetwelk de reservisten tn 24
uur kunnen worden opgeroepen, en hij
vroeg, welke maatregelen de regering te
gen de vijfde colonne neemt, en wat er ge
daan wordt tegen lucht- en gasaanvallen
en atoombomaanvallen.
Bij de aanvang van de vergadering leg
de Duvieusart de nadruk op het grote of
fer. dat Leopold heeft gebracht om zijn
land te dienen en een burgeroorlog te ver
mijden. Een groot aantal katholieke par
lementsleden heeft echter nog geen In
stemming met de wet op de machtsover
dracht toegezegd. De bespreking en de
stemming over dit wetsbntwerp zijn uit
gesteld tot vandaag. Men hoopt dat slechts
enkele leden zich (op grond van diepgaan
de juridische overwegingen) van stemming
zullen onhouden.
De kroonprins zal Vrijdagmiddag de eed
afleggen voor de Verenigde Kamers.
Vóór het vertrek van
Hr Ms Evensen, de tor-
pedobootjager, die door de
Nederlandse regering ter
beschikking van de Ver
enigde Naties is gesteld tot
steun van Zuid-Korea,
houdt de vlootpredikant
aan dek een toespraak tot
ie bemanning. In het mid
den, het hoofd juist boven
de katheder, de comman
dant van de Evertsen,
luitenant ter zee lste klasse
D. J. wart Doominck.
WILHELM STEINITZ wordt op 18 Mei
te Praag geboren. Zijn vrijwel onbe
middelde ouders willen de scherpzinnige
knaap een goede opvoeding geven, hij
doorloopt de hogere school, bezoekt de
Polytechnische Universiteit van Wenen,
doch halverwege is het afgelopen. Zijn
ouders sterven en een oog- en borstaan-
doening maken hem voortijdig tot een in
valide. die verder op krukken en van
iedere zorg verstoken, door het leven
moet. Wat zal er nog uit deze ongelukkige
groeien?
Uit bittere noodzaak gaat de zieke jon
geman de weg van de bohemien. Hij ver
dient af en toe wat met journalistiek werk
en brengt verder de dagen door in koffie
huizen, waar o m. schaak wordt gespeeld
Uit verveling laat Steinitz zich met het
schaakspel Tn, niet wetend, dat hij. de
dwerg. langs de belachelijk kleine
schaakstukken zich zal opwerken tot een
réus! In de kring der koffiehuisspelers
maakt de armzalige jongeman victorie,
dra behoort hij tot de beste spelers van
Wenên, In 1860 wordt hij kampioen van de
stad met 30 punten uit 31 partijen.
In 1861 wordt Steinitz naar Engeland ge
nodigd om zich te meten met de grootste
schaakspelers van zijn tijd. Zijn resultaten
zijn niet bemoedigend, doch de enorme
vaardigheid van de „brilliant Austrian
champion" maakt indruk op de Engelsen.
Zij bieden hem een eigen „home" aan.
hetgeen Steinitz, die niets in Wenen ach
terlaat. accepteert. In 1882 verandert hij
andermaal van domicilie, ditmaal naar
Amerika, waar hij het burgerrecht ver
krijgt.
In 1866 arrangeert zijn tweede vader
land. Engeland, een match tussen Steinitz
en de allergrootste speler van zijn tijd. de
geniale Duitser Adolf Anderssen. Steinitz
wint de match met 8—6 „die Raéhe für
Sadowa", zoals hij Oostenrijker van ge
boorte, de overwinning ironisch betitelt!
en verleent zichzelf het praedicaat van
„wereldkampioen", een titel, die hij 28 ja
ren lang onafgebroken zal voeren.
Het aantal tournooien en matches, dat
Steinitz als wereldkampioen gespeeld
heeft ia legio. Hij is een meedogenloos
schaakatrijder ln de ware zin van het
woord. Overal waar een tegenstander van
formaat opduikt, is Steinitz aanwezig om
te tonen, dat hij en hij alleen, de sterkste
speler Is. Finantiële motieven spelen bij
hem die permanent in armoede en ellende
leeft, geen rol. Een gewonnen geldprijs
wordt besteed om naar een ander wereld
deel te reizen waar een nieuwe „stèr" zioh
heeft aangemeld. Strijd, strijd en nog
maals strijd is het. dat de klok slaat en
fanatiek houwt de vreselijke mens Stei
nitz in op allen, die hem durven naderen.
De sympathieke Zukertort, die een prach
tige doktersloopbaan vaarwel zegde om
zich geheel aan het schaakspel te wijden,
wordt tweemaal genadeloos door Steinitz
geslagen en sterft enkele jaren later aan
melancholie. Blackburne. Golmayo Mac
kenzie, Tsjigorin. Gunsberg en ontelbare
anderen, hij slaat ze herhaaldelijk en over
tuigend in matches en tournooien.
In het hybris van zijn onoverwinnelijk
heid verward, nadert het noodlotsjaar
1894. Weer heeft zich een jongere aange
meld, een zekere dr Emanuel Lasker.
Steinitz glimlacht. Weer een jongere?
Goed, hij mag wat ouder zijn geworden,
maar hij zal ook deze jongeman tonen, dat
hij. Steinitz. nog steeds de meester U
Doch tot zijn ontzetting moet Steinitz er
varen. dat deze jongeman, deze Lasker,
veel beter speelt dan hijzelf: met 10—5
verliest Steinitz de match en de titel en
verlaat, physiek en geestelijk gebroken, de
speelzaal. Twee jaren later. Ln 1896. waagt
hij, een lichamelijk wrak. opnieuw een
kans, doch de gepresenteerde rekening is
nog hoger: 10—2!
Het einde is een langzaam wegglijden
naar de nacht der waanzin. In 1897 vinden
de eerst# geestesstoornissen plaats in 1900
komt het einde.
Niet gewaardeerd
Het schaakspel werd in de tweede helft
der 19e eeuw geheel anders beoefend dan
wij, 20ste eeuwers. het doen Er werd im
pulsief en uitsluitend fel op aanval ge-
speeld, met verwaarlozing van het mate
riaal en de verdediging Wie het eerste tot
aanval kwam. won, een axioma, waarin
men zich niet verdiepte. Ieder offer werd
geaccepteerd, wanneer het niet onmiddel
lijk tot mat leidde. Het was de Romanti
sche periode van het schaakspel, met
weinig theoretische kennis, maar met veel
genialiteit en brutaliteit, en Steinitz be
loofde in den beginne de grootste roman
ticus te. worden.
Beloofde, doch loste de belofte niet ln!
Het romantische afrossen der tegenstan
ders kon Steinitz niet lang bekoren
Waaraan waren de snelle overwinningen,
waarin hij tijdens de partijen niet geloof
de. toe te schrijven? Steinitz begon eritisch
de eigen partijen en die van zijn tijdgeno
ten te onderzoeken. Hij vond talloze
lacunes in de verdediging en in de spel-
voering in het algemeen. Langzaam, heel
langzaam, in vele moeizame jaren ontwik
kelden zich bij hem ideeën van het posi
tiespel zoals wij het thans kennen, het
spelen op kenmerken der stellingen, het
vormen en 'uitwerken van bescheiden
plannen, die niet verder mogen reiken dan
het behalen van kleine, vaak relatieve
voordelen, welke steeds maar weer bij
eengegaard, uiteindelijk tot een risicoloze,
onaanvechtbare overwinning worden
saamgebundeld. Deze voorzichtige doch
logische wijze van spelen, heeft Steinitz
tot een theorie ontwikkeld en deze op
diepzinnige wijze in vele geschriften
veelal rubrieken uiteengezet. Doch de
schaakwereld, die de schittering en het
wonder der dynamische partij niet wil
missen, lacht de armzalige tobber, die van
het schaakspel een wetenschap wil maken,
honend uit. Goed. Steinitz mag uitstekend
schaakspelen, maar zijn onzinnige leerstel
lingen moet hij maar voor zich houden!
De tegenwerking, het leedvérmaak bij on
vermijdelijke tegenslagen, de verfijnde
plagerijen van een niet begrijpende
schaakwereld hebben Steinitz' leven ver
gald. Vaak zijn de rubrieken beledigend
voor zijn collega's die zijn opvattingen
bestrijden en de grootheid der gedachten
van de moeilijke mens Steinitz' miskennen.
Slechts één is er. die Steinitz revolution-
naire theorieën aanvaardt, dr Emanuel
Lasker. en uitgerekend deze ls het. die de
ontdekker met zijn eigen wapenen be
strijdt en de scaakarena uitjaagtI
Vijftig jaren na Steinitz' dood zijn iijn
leerstellingen gemeengoed van iedere
schaakspeler en speelt de grote Botwirmik
en de serieuze kleine partijspeler het spel
volgens de principes, die Steinitz jaren
lang tevergeefs heeft verkondigd.
Het armzalig omhulsel van de kreupele
schaakspeler Steinitz moge reeds lang tot
stof zijn geworden, de geniale geest van
de schaakfilosoof Steinitz 'blijft eeuwig ln
Caissa's rijk rondwaren.'
CHR. VLAGSMA.
hij kreeg een draai om de oren en zo eens
een trap tegen de stoel of tegen het been:
inderdaad geen mishandeling. Hij kreeg
normaal eten met zijn ondervrager mee
Hij herinnert zich de dingen van de laatste
uren helemaal niet meer. want hij weet
wel dat toen hij wakker werd in het
Oranje Hotel, hij aanvankelijk meende dat
hij alles verteld had Daarom neemt hij
het een van de agenten die heeft doorge
slagen. niet kwalijk. Van Borssum Buis
man is op het einde van het verhoor be
wust onzin gaan praten; dat was zijns
inziens de enige manier om zijn onder
vragers te doen denken dat hij het niet
meer volgen kon. welke list inderdaad is
gelukt.
Geestelijke mishandeling
May had de methode van nooit schelden,
nooit hsrd praten, steeds maar dezelfde
vragen stellen. Hy vroeg bijvoorbeeld:
„Van wie hebt u dat gehoord?" Dat zei hU
dan een paar honderd keer achter elkaar.
In die uitgeputte toestand van half slapen,
half waken. zUn er bepaalde mensen die
daar niet tegen kunnen en die dan onbe
wust het antwoord zeggen. May had daar
nogal studie van gemaakt.
In Haaren is v. Borssum Buisman nog
een maand lang iedere dag verhoord. Öp
een gegeven mo'ment zeiden ze: „Doe maar
niet zo halsstarrig, want we weten het al
lang". En daarop kwamen zij met hele
verhalen van: „Als de daar in Parkstreet
aankomt, dan ga je met de lift naar boven,
die gaat maar tot de vijfde etage en naar
de zesde etage moet je lopen" en derge
lijke bijzonderheden. De bedoeling was
hem te doen uitroepen: „Wij zijn dus ver
raden door de overkant". Zij begonnen
steeds maar weer: „Die meneer Somer
daar bij jullie, die werkt voor twee kan
ten. Dis wordt door ons betaald, kost ons
een hoop geld. een paar duizend gulden ln
de maand, maar ja. dat hebben wij er
graag voor over". Op die manier hoopten
de Duitsers dat hun gevangenen bet ver
meende verraad van hun meerderen zou
den wreken door alle geheimen te spuien.
Haubrock was in Haaren altijd bijzon
der vriendelijk jegens de gevangenen. Hij
trok flessen wijn open tijdens het ver-,
hoor en bepaalde mensen zeiden daardoor
meer dan zij mochten.
Volgens Haubrock kwamen ..Dauerver
nehmungen" niet veel voor en volgen» de
voorschriften mocht ln het uiterste geval
slechts drie nachten achtereen worden
verhoord, al had Berlijn het zogenaamde
„Verscharftes Vernehmen" bevolen: een
verhoor met stokslagen. Als noodoplossing
heeft Schreieder daarvoor de langdurige
verhoren Ingesteld. De marconist Tonnet
heeft het laagste verhoor ondergaan dat
ooit is afgenomen. Men wisselde om de
6 of 8 uur.
Standvastig tot de
laatste ademtocht
Wanneer men aldus let» weet van de
Duitse methoden om een arrestant te
dwingen geheimen los te laten, dan moet
men diepe eerbied hebben voor de luite
nant ter zee der tweede klasse Li A. R. J.
van Hamel, die de eerste agent was die
uit Engeland per vliegtuig naar Nederland
werd gezonden en op 28 Augustus 1940 per
parachute op Nederlandse bodem landde.
Van Hamel was zo zwijgzaam, dat zij. dte
in 1940 hun opdracht van Van Hamel ont
vingen tot het vormen van een splonnage-
groep, tot 1943 en 1944 toe volgens richt
lijnen werkten, die Van Hamel had aan
gegeven.
Door zijn zwijgzaamheid heeft hij velen
van zijn medewerkers het leven gered De
cardinale punten, die de Duitsers van
hem wilden weten, waren: wie zijn op
drachtgevers waren, wie zijn opvolger zou
zijn. wat zijn financiële bronnen waren,
waar zijn zender was gebleven, wat de
code en de sleutel waren.
Het enige dat hij onder bedreiging dat
zijn familie naar een concentratiekamp
zou worden gebracht, aan de Duitsers
heeft verklaard, was dat hij zijn naam
toegaf en dat hij de plaats aangaf waar
hij per parachute was gedaagd
Pijnigend zelfverwijt
Op een nacht kwam de S.S. bij Van
Hamel met blanco papier en schrijfmati.
rlaai en beval hem alles op te schrijven
wat hij wist over de vijf hierboven ge
noemde punten Men zei hem dat ze na
twintig minuten terug zouden komen. Had
hij niets op papier staan, dan zou de eerste
van zijn medepassagiers met wie hij
was gearresteerd toen hij van het Tjeuke-
meer naar Engeland wilde terugkeren
worden doodgeschoten Vervolgens zouden
ze hem op nieuw twintig minuten tijd ge
ven om na dit tweede tijdsverloop, indien
hij weer niets geschreven zou hebben, de
volgende van zijn medepassagiers dood te
schieten Van Hamel zette echter niets op
papier.
Na de eerste twintig minuten kwam
men b(j hem; men zag dat hij niets had
opgeschreven en men zei dat nu de eerste
doodgeschoten zou worden Men liet de
deur van zijn cel een weinig open en h|j
hoorde hoe een afdeling soldaten door de
gang marcheerde, het open en dichtsluiten
van een celdeur, het weer voorbij mar
cheren, het openen en sluiten van de
gangdeuren en vervolgens in de verte een
geweersalvo Dit herhaalden ze. telkens
met tussenpozen van twintig minuten,
viermaal.
Nadat de laatste van zijn medepassagiers
zogenaamd was doodgeschoten, kwamen ze
bij hem in de pel en zeiden hem de ver
klaring op pópier te zetten, want dat
anders de vrouw van een medepassagier
er aan zou gaan. Van Hamel bleef echter
standvastig en schreef niets op Men
kwam daarna niet meer bij hem. Na
enkele uren ondraaglijke spanning en zelf
verwijten. kwam er een Hollandse bewa
ker aan zijn deur en fluisterde door het
kijkgat dat alles slechts een vuile comedie
was geweest en dat al zijn medepassagiers
nog in leven waren.
Op 16 Juni .1941 werd Van Hamel (die
op 14 October 1940 was gearresteerd) te
Laren gefusilleerd.
Amerikaanse belangstelling
voor hedendaagse Nederl.
componisten
Onder de 25 Amerikanen, die ln het ka
der van de ..Fulbright-aet" in Nederland
hun studie aan verscheiden hogescholen
zullen voortzetten, bevinden zich twee
kunststudenten. Fenner Douglas leraar
orgelspel aan het conservatorium van
Oberlin in de staat Ohio, gaat in Utrecht
studie maken varf het 17de eeuwse Ne
derlandse kerkorgel en de invloed die dit
gehad zou hebben op de hedendaagse
compositieleer Arthur Paul Schoep, die
zangleraar is aan de staatsuniversiteit van
Noord-Texas te Denton, zal te Amsterdam
ook studie van de hedendaagse Neder
landse componisten maken Hi1 hoopt zün
kennis te verwerken ki een proefschrift,
waarop hij aan het Eastman-conservato-
rium te Rochester ln de staat New York
wil promoveren Zijn zuster woont ln Rot
terdam. Haar man en gezin zal hij voor
het eerst ontmoeten.
