COUD5CUE COUPANT
f
.EN
NS
32.50
us
rtog
f
®J.
Lijker
Generaal Smuts overleden
r
A
3ING
1ATS
SAKKERU
Groot wereldtekort aan wol,
dus stijgende prijzen
iaastg
Dr W. DREES
1
I
beter
IN ATRECHT GEBEUREN RARE DINGEN
Smuts’ heengaan is
een zwaar verlies
Vijf jaar geëist tegen
leerling-spion
Malan antwoordt op
Britse critiek
Canadese strijdkrachten
op voet van oorlog
Weinig nieuws van de
Koreaanse fronten
De argumentatie der
regeringsdaden
G. B. Sliaw heeft een
heupfractuur
Koning GeorgeEen persoonlijk verlies
Attlee: De wereld zal
over hem rouwen
Wolgebruik in tropische
landen neemt toe
Tegen hamsteren zal
Worden opgetreden
10.
Dinsdag 12 Sept. 1950
Prijs 10 cent per nummer
89ste Jaargang No 23079
Prijs abonnement:
0.33
per week
Bureau: Markt >1.
met
1.40
per maand
Telefoon 2748 (two* lijnen)
Chef-Exploitatle: D. DE KLERK
Dlrecteur-Chefredacteur: 8. H. VAN DER KRAATS
4.20
per kwartaal
Postrekening 48400
Jon
int
md
ij
L
iya
van
intstt
dessin, zowel
fantasie
di.
c. w.
/an 42.00
itio-
der
laap-
iritse
■ten
liga
tien
•olgt
•RIJZEN!!
sbezorging
t 88
Telet. 4715
ikke
sld.’
KIJKER
lur. v.d.Blad
•w.
(O)
ta
•s hij
een
1899
Koreaai
als
Dr
tiona
daK
EENDRACHT
MAAKT MACHT
mis
:ommli
onderzoek
in beschul-
»«rste.
zakenr
f wel
3
8IPTEMBER 19^
».u.s te Lui
-zond Is' i
.v.jur. die
een val in
It het gerechte
zaken v
rgan
dooi
ge-
met
hen als
stroffen.
jn raad en
met
“n Taboe-
lerie nam
telijk onderzoek
Atrecht waar-
irband ver-
ndere rech-
geeft.
'um in
op te
verle-
lisme"
echter van
zijn belang-
noemde het
estelijke mo-
houdlng
Smuts
:el aan
igscam-
j-West-
waar zijn
politieke ri-
~aniël Ma-
-]aljs_
onlangs
'•’■’eldigende
'.aal-
pod-
>zers
itiek
wat
•ns
tse
Mr L A. Kesper, de commissaris van *e
Koningin in ’Zuld-Holland, heeft gisteren
een bezoek gebracht aan verscheidene
dorpen op Voorna en Putten om kennis
te nemen van het leven en streven van
de eilandbewoners. Mr Kesper voor de
molen te Oudenhoorn.
jens een wooi
s Amerikaanse
Jongen bij duiken verongelukt
Vrijdagmiddag is in het Zuiderbad te
*msterdam een 18-jarige jongen op een
oudere zwemmer gedoken Hij werd met
ig aan armen en benen naar
"““asthuis gebracht. Het
een ruggewervelfractuur
Aan deze verwonding is hij
van
inisch. ver
>r een anGv.«
te kennen
een novt
als getuige
Idevaart
September. Gepast,
Tim. 1 Tra”™;,'
Pregel. Peter.johsn
laid; Lima, Aartsen; F)u.
aia. Schott: Damco
Luvck: Held) Haller, T
’SS: Farnsburg. Metier-
n: Esperance. Blombent
Batavier. Hulsman: Rijn
ijn Schelde 5. De R0e(i.
ten; Nervla. Eenhoorn.
an Leusden; Assam i
«oels; Beaumé, Fortuin;
t: ,?orryA De Vr,J:
iseling. Dammers; ChrJ.
iwe Zorg. Hoogendnorn;
arina 2. v d Zee; (enu
lemlng. Kletne; Cornells,
itruik; Catharina. v«
Blauw: NTaria. De Kos-
l{*r; Abramlna. Bazen;
21 KemP<meen;
Stad Amsterdam 8, Wa.
igenmakers; Mosel 121,
Korporaal; Rhenus N
'e Jong; Sanara toi. 8a-
'ransen; Irene. Schram
ers; Amste) 8. Heljboer-
Schijndel; Vertrouwen.
Houterman; "irginia,
Peulen: Maria. Smit;
t de France. Hietbrtnk;
Jamco 128. Van Roojan;
Rhentis 112. Mulhofer
sberichten
d. Katoenh Rotterdam
Ing one inch staple ex
txcl. a ie rechten f J87*/t
3 86'/.
gen beweren familie-
tr helemaal niet gek is
hij onder de druk
te? uit de kliniek
>nde richting te
PER ASPEBA
AD ASTRA
loor
rklarinj
dienst,
Kamerst
tal is een pai
.lijk. De Kamers
publieke zakei
zijn geplaatst.
1 de Kamerstukke
i regering vroeg
haar argumenten
Generaal
nam geen dec
de verkiezing
pagne in Zuid-
Afrika,
grootste poli
vaal, dr Dat
km en de national
tische partij onlar
eén overweldigen
meerderheid behaj
den. In een bo&
schap aan de kieze
gispte hij de polit..
van dr Malan
iffen van gegever
voormalige Duits
gevolg
dat de
leder be-
Tal van
id.
:endc
heeft hij precies geroepen? Het is
niet meer na te gaan. Zeker is ech-
lat rechter Delattre bekend stond ale
zeer scrupuleus magistraat en dat hij
>ns was. die enige maanden te-
enorme zwendelzaak ter waar-
millioen gulden behan-
ij onder meer een Gaul-
De geregelde Canadese strijdkrachten
van oorlog gebracht, terwijl
voor Korea tot een maxi-
man wordt uitgebreid. Dit
or de minister van defen-
iese Lagerhuis meegedeeld,
‘uwe besluit is de totale
e van het staande leger.
1 luchtmacht 81.000 man.
contingent voor Korea is
het Canadese leger thans
man. Sinds 20 Juli hebben
zich voor deelneming bij tiet
Ams
ande._
een verlammini
het Wilhelminagas
s weergeeft. bleek. dat hij eei
S,TnU„ts;HeJrz?? had gekregen. Aan
,193? ZuW-Afrika de thans overleden
diet. Zij kwamen bij
;aanse radio heb-
p alle fronten het
iraden tegenstand
TTET WEZEN der parlementaire regering
is de openbaarheid, waarin de rege
ring haar daden aankondigt en verdedigt.
Aan deze aankondiging der regerings
daden is geen gebrek in ons land. Deze
aankondiging geschiedt door de pers, de
radio, door regeringsverklaringen, door
de regeringsvoorlichtingsdienst, soms ook
door middel van de Kamerstukken.
Slechts in dit laatste geval is een parle
mentair debat mogelijk. De Kamers de
batteren nooit over publieke zaken, die
niet op de „Agenda”
Aankondiging in
tot gevolg dat de
gedwongen wordt 1
blicere
Tege
ging <1
bezwaï
lijker 1
een
gene
tege
George Bernhard Shaw is Maandag per
ziekenauto naar het ziekenhuis te Luton
vervoerd, waar hij dezelfde avond Is' ge
opereerd aan een heupfractuur, die hij
Zondag heeft omgelopen bij een val in zijn
tuirj.
De operatie is goed verlopen en Shaw
maakt het goed. Een der artsen zei niet te
verwachten, dat Shaw langer dan een week
:ren.
gen alle andere wijzen van a
der regeringsmaatregelen bestaat
lar. dat de argumentatie gema
kan worden verwaarloosd.
Veldmaarschalk Jan Srtiuts oud-premier van de Zuidafrikaanse Unie,
is Maandagavond in zijn woning in de buurt van Pretoria overleden.
Volgens een officieel bulletin is Smuts rustig gestorven. Hij was 80 jaar.
Sinds 28 Mei j.l. is Smuts .ziek geweest. Naar het scheen leed hij aan een
nieuwe aanval van ischias. Tegen het emd van de maand echter consta
teerde de arts een begin van longoptsteking. VMn die tijd af kreeg
Smuts telkens inzinkingen, waardoor zijn gezondheid zwakker werd. Hij
gaf zijn functie van fractievoorzitter van de Verenigde Pa#tij op, toen
het duidelijk werd, dat hij nimmer geheel van zijn ziekte zou herstellen.
De geregel
zijn op voet
het contingent
mum van 15.000
is Zaterdag dooi
«ie in het Canade
Volgens het niet
toegestane sterkte
de marine en de
Afgezien van het 1
de sterkte van
meer dan 50.00Q.
11.200 man zich
leger gemeld.
1 dus stille afdelingen op de
jaarbeurs. Overigens stelle men zich niet
voor, dat het nu aan Vredenburg en Croe-
gelaan zo verschrikkelijk druk is. Het dag-
bezoek leek Kijker zelfs matiger toe da#
gewoonlijk. De standhouders vinden hflk
lang niet allen zo verschrikkelijk. Ziy
krijgen alweer het gevoel van de oorlogs
jaren, toen het de grote kunst was van
de winkelier, om wel open te zijn, maar
van het goede spul zo min mogelijk te
verkopen. De prijzen zijn hier en daar al
behoorlijk op hol, vooral de grondstoffen
hebbende loop in de cijfers gekregen. De
grote firma's, die zich nog lang te voren op
dat gebied dekken, gaan nóg rustig en
voorzichtig met hun oude productie voort
en daarom blijven de prijzen van arti
kelen als radio's, stofzuigers e.d., kortom
artikelen, waarbij het arbeidsloon een
veel grotere kostenfactor uilmaakt dan de
grondstoffen, nog op het oude peil, al
thans voorlopig. Gaan ze eenmaal aan de
wandel, dan houdt de concurrentie ze aan
de teugel. Want in deze branche is nog
geen schaarste. Maar over de gehele lijn
wacht de zakenman rustig af. Alles wordt
nu vanzelf wel duurder. Zijn grote angst
is niet de ommekeer, die nog altijd op de
loer ligt, het plotseling wegvallen van de
oorlögsangst, doordat slechts één man er
gens m een groot gebouw een zonnig ge-
zichj zet. Dat zou iedere zakenman ten
«lotte ook wel plezierig vinden, want de
oorlog is op dery duur voor de meesten
van hen lang niet alles. De grote angst
van de standhouder, die weer gemakke
lijk veel zou kunnen verdienen,
fiscus. Die fiscus heeft ook zoveel
ring opgedaan en als men de z«,
hoort praten, in hun niet eens alti‘J
scheiden automobielen, wai
nu boordevol is, tot aan de
dan kan de fiscus hen zo prii
Dit jaar vormen de medit
en de agrarische afdeling
economisch lenzensj
heet. Bij de medisc
duidelijk, hoe de D-
r weer het terrein t
“ren, dat
Ijzeren 1>
loze andf
tr ook wt
landse industrie
>1, om nu zo van c
'ïgd. Er worden i
gema;
Jtisch
(Van onze Parijse correspondent)
TJET EENS ZO RUSTIGE Atrecht, het Noordelijke stadje van renteniers en
n koekebakkers, een 175 km van Parijs gelegen, is sedert een goede week het
toneel geworden van één der sensationeelste drama s, die Frankrijk in jaren
gekend heeft. Hetgeen wel het een en ander zeggen wil!
Alle Parijse en vele buitenlandse kranten zonden reporters naar het Noorden, die
hun hoofdkwartier hebben opgeslagen in één der stamkroegjes op de markt,
waar nog maar kort tevoren de notabelen des middags rustig hun kaartje legden.
Overal drommen groepen mensen samen om de laatste nieuwtjes en geruchten
omtrent hun affaire te bespreken, hun affaire die Atrecht plotseling in het
centrum van de nationale belangstelling heeft geplaatst.
faire, die evenmin tot volledige klaarheid
is kunnen komen.
De volgende dage*
leden, dat de rechter L
Een week later wordt
van een perscampagne
ontslagen om in onbekei
verdwijnen.
Intussen wordt
naar de twee z,
tussen velen een orf
moeden. voortgezet g
ter. die het voornemen
zijn voorganger Delattre
de juridische annalen
roepen.
..Nu is het diens beurt om gek te wor
den”. fluistert Atrecht. dat cynisch is ge
worden.
De 3!-jarige Amsterdamse meubelmaker
A. B is In de periode Van 1940 tot 1950
wegens verscheidene delicten 7Vi jaar ge
detineerd geweest. Het nieuwe jaar 1945
vond hem in het kaïfip Ommen, wegens
veediefstallen en clandestiene slachtingen.
In Februari van dat jaar werd B. boven
dien politiek fout, door in Duitse dienst te
treden.
Toen politiemannen hem weer eens
arresteerden, in Maart 1945. bleek B
Duitse papieren te bezitten. Hij had zich
gemeld bij een organisatie te Gorssel die
zich belastte met de opleiding van spion-
nage-agenten. Daarom hield zich Maan
dagmorgen de Bijzondere Strafkamer van
de Amsterdamse Arrondissementsrecht
bank met hem bezig. De officier van
Justitie eiste bli verstek 5 jaar gevange
nisstraf zonder aftrek van voorarrest. Op
25 September volgt de uitspraak.
De feiten in het schandaal
Op 30 Juli wordt Marcel Vaast. inner
bij de belastingen, levenloos in zijn slaap
kamer aangetroffen en bij een eerste blik
valt de oorzaak van zijn dood al wel vast
te stellen: moord. Commissaris Dapvrll
wordt het onderzoek opgedragen, dat ge
durende een maand echter geen enkel
resultaat vermag op te leveren.
Op 23 Augustus meent gendarme Le-
blond, bijgenaamd de ..Sherlock Holmes
van Atrecht'', eert oud-collega éls de
dader te hebben ontmaskerd. Een „ver
trouwelijk gesprek” had Leblond via een
magnetofoon vastgelegd: 't gesprek, waar
in collega Demesse zich op zijn misdaad
beroemt en onder meer ook commissaris
Dapvril die notabene het onderzoek
heeft te leiden in staat van beschul
diging had gesteld!
Op 27 Augustus gelast de rechter van
instructie, de vijf en dertig jarige Roland
Delattre. op Leblonds advies, beide voor
noemde politiemannen in hechtpnis te ne
men. De volgende dag vertoont de rechter
een nerveuze inzinking: hij werpt zich uit
een. raam, vlucht naar een nabil café,
wordt daar door eén tweetal marechaus
sees overmand en naar een ambulance-
auto geleid. Alvorens de auto wegrijdt om
de rechter naar een psychiatrische inrich
ting te vervoeren, heeft deze echter een
aantal ..onthullingen" üitgeschreeuwd. die
tot op dit moment de belangrijkste stof
v^or de gesprekken van de dag in Atrecht
leveren.
Wat
thans
ter, ds
een
het eveneei
voren een l
de van ruim een
deld heeft, waarbi
„Steek uw neus niet
in onze zaken
Dr Daniël Malan. de Zuidafrikaanse na
tionalistische eerste minister, heeft Maan
dag op het Transvaalse congres van de
nationalistische partjj Engeland gewaar
schuwd, „zijn neus niet in Zuidafrikaanse
aangelegenheden te steken”. Dr Malan
leverde critiek. op Britse parlementsleden,
„en zelfs ministersdie. naar h(j zei,
vijandige critiek op Zuid-Afrika goed
keurden. „Zuid-Afrika is niet langer een
Britse kolonie. Het is een souvercin, on
afhankelijk land. W(j steken onze neus
.niet in Britse zaken en verwachten van
Engeland, dat het zijn neus ook niet in
onze zaken steekt” aldus dr Malan.
Sprekende over Zuid-West-Afrika zei
Malan, dat de V.N voor de niet-blanke
bevolking aldaar de eis hadden gesteld
van gelijke rechten, terwijl deze bevol
king daar zelf niet eens om gevraagd had
„Er is geen plek ter wereld, vrediger dan
Zuid-West-Afrika". „De V.N. zien over
het hoofd, dat het gebied een nieuwe
grondwet heeft en vertegenwoMdigd is
in het parlement van de Zuidwrikaanse
Unie”.
Duitsland noemde Malan in het
den „een muur tegen het communi
Na de oorlog was dit land echter
beide kanten beroofd van t'Z..
rijkste hulpbronnen. Malan
i gelukkig feit, dat de Wes._
idheden thans een andere
fenover Duitsland aannamen.
toren komt nog een laatste, misschien wel
de belangrijkste Tot vorig jaar konden
afnèmers wol betrekken uit de voorraden
van de z.g. „Joint Organisation". Deze
voorraad van oorspronkelijk 10.500.000
balen werd jaarlijks aangesproken. Er
gingen namelijk elk jaar ongeveer 2.000.000
balen af. Nu is de voorraad van de Joint
Organisation vrijwel opgedroogd. Er zijn
nog slechts 450 000 balen van bijzonder
slechte kwaliteit. Nu deze voorraad is
uitgeput worden er natuurlijk gfotere
hoeveelheden op de veilingen aangekocht
en dit alles veroorzaakt natuurlijk een
prijsstijging. Het wereldtekort aan wol is
nog steeds 18 a 20 pct.
Op een vraag of de prijzen weer zullen
gaan dalen als de nog niet aangevoerde
wol naar de veiling wordt gebracht, ant
woordde de heer Linting, dat hij dat niet
erg waarschijnlijk vindt. Er zijn millioe-
nen Chinezen en Japanners en ook in
woners van Afrika, die niet meer zoals
vroeger, tropenkleding dragen. Er is een
opmerkelijke stijging in het wolverbruik
in die landen. De Australische wol, de
z.g. Merino, wordt gebruikt voor het
maken van fijne kamgarens en overal
stijgt de vraag hiernaar in bijzondere
mate.
De heer Linting
alleen de West-Ï
doch ook de huisvrouw
tonen zich „in de wol
tijdens de campagne in Oost-Afrika. Hier
mede was de van oorsprong Nederlandse
staatsman opnieuw soldaat geworden.
Toen hij in 1917 als vertegenwoordiger
van Zuid-Afrika deelnam aan de oorlogs-
conferentie van het Britse imperium, werd
hij in het oorlogskabinet van Lloyd George
opgenomen. In Ierland trad hij op als be
middelaar tijdens de Sinn-Fein opstand.
In Europa maakte generaal Smuts een
aantal reizen langs het front, ontwierp het
plan voor de verdediging van Londen te
gen luchtaanvallen en hij behoorde tot de
stichters van de Royal Air Force.
Reeds in 1917 dpperde Smuts het denk
beeld van een Volkenbond.
Van 1919 tot 1924 trad hij op als eerste-
minister van Zuid-Afrika. Bij de algeme
ne verkiezingen in 1924 moest Smuts het
onderspit delven tegen Herzog, die toen
minister-president van de eerste nationa
listische regering werd. De na-oorlogse
periode werd voor Smuts een tijd van
minder openbare activiteit. Hij schreef in
die tijd zijn boek: Holisrti and Revolution,
dat zijn levensfilosofie weergeeft.
In de verhouding Smuts-Hei
verandering, toen in 12“ .12
gouden standaard verliet. Zij kwamen b.u
•de algemene verkiezingen van 1833 teza
men terug met de sterkste regeririg. die
Zuid-Afrika tot dan toe gekend had. Zij
hield stand tot 1939. toen het uitbreken
van de tweede wereldoorlog opnieuw
verdeeldheid in de Unie bracht. Het drij
ven van' Herzog naar neutraliteit leidde
tot een regeringscrisis, die in twee dagen
tijds kon worden opgelost. Wederom
kwam Smuts aan de regering, die een dui
delijke meerderheid achter zich had. Hij
bood toen de Duitse ambassadeur diens
paspoort aan emvan dat ogenblik af stond
Zuid-Afrika aan de kant der geallieerden.
In 1940 aanvaardde Smuts het opper
bevel over de strijdkrachten der Unie. In
1942 werd hij opnieuw in het Engelse
oorlogskabinet opgenomen. Hij werd het
symbool van het „Britse gemenebest van
volken", een uitdrukking, die hij heeft
ingevoerd. Tegen het einde van de oorlog
maakte Smuts plannen voor het herstel
van hongerend Europa.
ngst
cke-
Is de
:el erva-
men de zakenlui
ins altijd zo be-
lafvan Utrecht
Domtoren toe,
"ima uitkleden,
medische afdeling
le agrarische afdeling de brandpunten
van het economisch lenzensysteem, dat
jaarbeurs heet. Bij de medische afdeling
ziet men duidelijk, hoe de Duitse indus
trie hier weer het terrein tracht te ver
overen, dat zij eens te onzent bezet hield.
De ijzeren long is een Duitse long. Er zijn
talloze andere apparaten. Maar men ziet
hier ook wel heel duidelijk, dat de Ne
derlandse industrie te krachtig is gewor
den, om nu zo van de baan te worden ge
veegd. Er worden in ons land prachtige
Instrumenten gemaakt, men ziet verder
een eigen optische industrie op weten-
achappelijk gebied zich ontwikkelen, met
microscopen enz. en de medische afdeling
■la geheel was niet zonder beloften voor
onze industrialisatie.
De stand van het directoraat voor Ex
portbevordering biedt ook belangwekken
de gezichtspunten. Bij een vorige gele
genheid werd hier aangedrongen op de
verpakking, belangrijk onderdeel bij de
verovering van nieuwe Amerikaanse
markten. De Nederlandse fabrikant is ook
wel degelijk op deze stand komen stude
ren. En een grafiek aan de wand bewijst,
dat het met de dollaruitvoer niet zo slecht
gaat. Thans is industriële vormgeving het
stokpaardje. Het wordt aardig voorgere
den. Amerika doet er al enkele tientallen
jaren aan. Voor ons is het nog vrij nieuw,
zo wordt ten minste beweerd, maar Kij
ker heeft eigenlijk de indruk, dat het
«tokpaardje niet zo jong is, als het hier
wo^^oorgesteld. Iedere tijd heeft zijn
ïte|«J»op wastafels en badkuipen ge-
drugTrDe aanhangers van de nieuwe leer
wijzen er op, dat deze veranderingen
•teeds beginnen in de keuken en de bad
kamer. Daarom staat in deze stand een
batterij sanitaire apparaten opgesteld,
waaruit blijkt, dat men daar met allerlei
zachte, zoetige kleuren werkt bij artike
len, die vroeger eenvoudig wit plachten
m Z^n’ maar nó£ vroeger vóórzien van
blauwe bloemmotieven. Verder neemt
men bij het keukengerei hetzelfde streven
waar. Gezien deze jaarbeurs durft Kij
ker voorspellen, dat bij een normale de
mocratische ontwikkeling de Nederlandse
huisvrouw over enige jaren de melk te
koelen zal zetten in fraaie crème flessen
in zeegroene of azuren koelkasten en dat
wij onze handen zullen wassen in zacht
rose fonteintjes. Ook voor de fabrikanten
op dat gebied is er weer iets te leren.
De agrarische afdeling is weer een puf
fende, lawaaierige demonstratie voor de
mechanisatie in de landbouw. Amerika
geeft in dit concert de toon aan. Toch is
net verheugend te merken, hoe Nederland
zelf meezingt, vooral bij landbouwgereed
schap, dat voor de kleinere bedrijven ge
schikt is. Bepaald indrukwekkend is de
hal met de stands voor de zuivelbedrijven.
Iedere keer staat Kijker verbaasd over
de energie, die er wordt verbruikt om al
deze stukken fabrieksinstallatie, deze
enorme flessenspoelmachines, pasteuri-
■eerapparaten en koelinstallaties naar
Utrecht te slepen en ze daar op te stel
len. De marges moeten toch wel vrij be
hoorlijk zijn, dat deze kosten er allemaal
af kunnen. Duitsland en België zijn er aan
de markt, maar het is opwekkend te zien,
hoe flink ons zuivelland hier zelf indus
trieel voor de dag komt.
Tot de kernpunten van ons volksbestaan
behoort nog altijd de industrialisatie
Sommige nieuwe industrieën hebben het
niet gemakkelijk, dat blijkt wel uit deze
geweldige verzameling koopwaar uit alle
delen der wereld. Maar er zijn levens
krachtige plantjes en planten in opkomst
en men zal zien, vele Zullen tegen de ver
drukking in groeien. Als, èls zij zich kun-
nen ontwikkelen in een niet al te onvre-
I dige werelJ
TAE NAJAARSBEURS te Utrecht is heel
U anders van stemming dan de Voor-
jaarsbeurs. Toen was de markt om, toen
had de koper de wind in de zeilen. Van
daag is niet alleen de wind gekeerd, maar
de economische weerglazen staan op
storm. De verkopers hebben de wind in
de zeilen. Maar lang niet in alle bran
ches. De mensheid krijgt langzamerhand
een droeve ervaring in de dingen, die
schaars worden, wanneer de grote ver
schrikking, die oorlog heet, bijna alle
vruchten van de menselijke arbeid ver
maalt. De mens leert, wat hij moet ham
steren.
Daarom loopt men op de jaarbeurs som
mige stands voorbij. Daarom verdringt
men zich in de textielafdeling. daarom is
het druk bij de fietsbanden, bij de wol.
Daarom is het stil bij de optiek, al is
gebleken, dat optiek een zeer gunstig ruil
object is. wanneer de honger in het land
komt.
Er zijn
r jaarbeurs.
Dr W. Drees, zei toen hem van Engelse
zijde commentaar gevraagd werd op het
overlijden van generaal Smuts: „Ik heb
het altijd verbazingwekkend gevonden, dat
generaal Smuts zo lang een wereldbekend
staatsman is geweest, nadat hij een leiden
de rol gespeeld had in de Boerenoorlog.
Ik heb altijd de grootste bewondering
gehad voor de wijze waarop hij de Engel-
sen en de Boeren tot elkaar wist te bren
gen en niet alleen een groot leider in zijn
eigen land, maar ook in het Britse Geme
nebest te zijn.
De wereld kende hem als een groot
staatsman met? vooruitziende blik, zowel
in oorlogs- als in vredestijd en hij ver
wierf zich een naam die men zich lang zal
herinneren. Wij in Holland voelen zijn
heengaan als een zwaar verlies, want zijn
kwaliteiten hebben hier grote indruk ge
maakt. Iedereen zal de dood van generaal
Smuts betreuren
De Franse ballonvaarder Boitard la gis
teravond In Parija aangekomen. Hij ver
klaarde. dat de Oostdultse politie hem
correct heeft behandeld. Hij kon echtei
niet eerder naar zijn land terugkeren
■angezien hij moeat wachten op een ver-
«unning om Ooat-Duitsland te verlaten.
Een kras voorbeeld van het ter zijde
stellen van een goede argumentatie wordt
aangetroffen bij de aankondiging der
vierde loonronde. Ieder weet nu het grote
verschil tussen de derde en deze laatste
of vierde loonronde. De beperkte vierde
loonronde is door de regering bindend
opgelegd. De derde loonronde steunde op
een aanbeveling der regering en op een
vrijwillige verklaring der werkgevers-
bonden de loonsverhoging bij de aange
sloten ondernemingen „aan te bevelen"
Dat de regering niet dadelijk en duidelijk
haar motieven voor deze wijziging in het
regeringsbeleid publiceerde, baarde ver
wondering. En deZe verwondering wordt
tot verbazing, nu uit de publicaties, ge
daan vanwege de Stichting van de Arbeid
maar ook gedaan van werkgevers- en van
werknemerszijde, moet worden afgeleid,
dat de beslissing der regering is genomen
in afwijking van de deskundige adviezen.
Natuurlijk is de regéïing bevoegd van
ontvangen adviezen af te wijken. Maar is
het dan niet noodzakelijk de argumenten
te publiceren, waarop deze nieuwe be
slissing steunt?
De gehele reeks van vraagstukken, wel
ke aan de loonronde is verbonden, is door
mr Van Rhijn toegelicht met gebruik
making van de radio, maar ook in deze
radiorede bleef onvermeld, waarom de
regering van tactiek inzake de loonronde
is veranderd.
Het nu ontstane debat over de waar
dering van de nieuwe maar zeer beperkte
regeringsmaatregel zelf, wordt vertroe
beld, doordat ieder naar de argumenten
der regering moet gissen. En het gevolg
is ook, dat niemand verwacht,
vierde loon-.,ronde" is gesloten. Ii
pleit aanvullingen en wijzigingen
requesten worden nog voorbereid
Aankondiging van vérstrekkend^ en
belangrijke regeringsmaatregelen bij wijze
van persmededeling, zonder argumentatie,
is staatsrechtelijk beslist verkeerd in
onze parlementaire staat.
Zoveel te dankbaarder mag Nederland
zijn voor de duidelijke Memorie van Ant
woord over de oorlogsbegroting 1950.
Daarover morgen.
De heer VV. A. Linting. directeur van het
Nederlands Bureau van het Internationaal
Wol-secretariaat, heeft In een persgesprek
verklaard, ddt hij niet gelooft, dat binnen
het half jaar de hogere wolprijzen in de
detailhandel zullen worden doorberekend.
Indien de handel dat zou doen, zou er
onmiddell(Jk een afstraffing komen. Zoals
de zaken thans staan, duldt de Internatio
nale concurrentie geen verhoging der
detailprijzen.
In het algemeen hebben de Westeuropese
landen zich in hun wolvoorraden aardig
gedekt, ondanks de verhoogde prijzen.
Ook Nederland heeft nog onlangs belang
rijke hoeveelheden wol uit Australië aan
gekocht. De fabrikanten moeten doorgaan
en kunnen hun fabrieken niet zomaar bui
ten bedrijf stellen.
Er zijn verschillende oorzaken, die tot
de grote prijsstijging hebben bijgedragen.
In de eerste plaats moet men niet ver
geten, dat Duitsland en Japan weer aan
de markt zijn en grote hoeveelheden op
kopen. Beide landen hebben een achter
stand van jaren in te halen en de behoefte
aan wol is daar bijzonder groot. De
grootste afnemer is echter Frankrijk. Op
de recente veilingen heeft Frankrijk de
meeste wol aangekocht. Sinds 28 Augustus
is Rusland slechts éénmaal als koper op
getreden. Voor zover men kan nagaan
heeft Rusland niet meer gekocht dan het
vorig jaar, namelijk 5 pet der wolyoor-
raad. Of Rusland via buitAnlapdse make
laars meer aangekocht heelt, is natuurlijk
moeilijk na te gaan.
Vier millioen schapen
verdronken
De heer Linting vertelde voorts, dat
als andere, belangrijke factor voor de
stijging in prijzen moet worden aange
voerd, de overstromingen in Aüstralië.
Hierdoor werd de aanvoer naar de veilin
gen sterk geremd.’De afnemers bleken niet
bereid te wachten tot de aanvoer groter
zou worden, doch boden tegen elkander
op. De wolscheer is ook minder dan werd
verwacht. De overstromingen hebben in
Nieuw Zuid Wales en Queensland aan
4 000.000 schapen het leven gekost, dat is
300.000 balen of een kleine 4 pet minder
daq, te verwachten was. Bij al deze fac-
(Van onze Haagse correspondent)
Een woordvoerder van de regering
verklaarde pas enkele dagen geleden,
dat er thans niet een schaarste aan
goederen en een inflatiegevaar als in
1945 aanwezig zijn. Daarom is de re
gering nu niet overgegaan tot het in
voeren van een prijsstop, aldus deze
woórdvoerder.
De feiten hebben zijn woorden
zeker gedeeltelijk geloochenstraft.
De prijsstijgingen in artikelen als
fietsbanden, lakens, slopen, machine-
garen, wol en schoenen met crêpe-
zolen zijn belangrijk. En het ziet er
naar uit. dat niet kan worden vol
staan met een waarschuwing van
overheidswege, dat „de prijsbeweging
nauwlettend zal worden gevedgd”.
In Den Haag is daarom besloten dat
zal wonien opgetreden zowel tegen
hamsterende kopers als tegen handel
en nijverheid, die goederen vast-
Buna overal droog
Weerverwachting. meegedeeld door
het K.NM.I In De Bilt, geldig van
Dinsdagavond tot Woensdagavond.
Wisselende bewolking en bijna
overal droog weer Matige en in het
Noordwesten later krachtige wind
krimpend van West naar Zuidwest
Weinig verandering in temperatuur
13 September Wassende maan
Zon op 6.09 ondei 19 02
Maan op 7.44: onder 19.21
Op de tentoonstelling, die vorige week te
Farnborough door d^ S.B.A.C., het Ge
nootschap van Britse vliegtuigfabrikan-
ten, is gehouden, trok het nieuwe vracht
vliegtuig van Blackburn, de Blackburn
Universal, sterk de aandacht. Dit vracht
vliegtuig, hoewel niet over een. volgens
moderne begrippen, grote snelheid be
schikkend, heeft een vrachtruim, dat
volgens de berichten, een autobus-met-
bovenverdiepmg kan bergen. Het be
hoeft geen betoog, dat dit vrachtvlieg
tuig, dat het grootste was van de vele
ingezonden typen, zowel militaire als
burgerlijke, sterk de aandacht trok.
Volgens een woordvoerder van het
achtste Amerikaanse leger is de aanval
der Noord-Koreanen langs de toegangs
wegen tot Taegoe gisteravond teruggelo
pen tot patrouille-actles. Volgens de be
richten van gisteravond is het aan alle
Koreaanse gevechtsfronten „rustige» dan
het sinds lang geweest is”.
Amerikaanse vliegtuigen hebben^
boordwapens. bommen en rakette:
Dong zwaar bestookt. Ook artllle
aan het bombardement deel. Taboe-Dong
is de basis voor de Noordkoreaanse aan
vallen op de Noordwestelijke hoek van
het front.
Volgens de Noordkoreaai
ben de Noordkoreanen op
offensief „tegen vastbers;
In" voortgezet.
Ongeveer 3000 Koreapen in Japan heb
ben zich bij de Koreaanse diplomatieke
missie te Tokio als oorlogsvrijwilligers
opgegeven, aldus meldt het persbureau
Jiji. Een woordvoerder van de Koreaanse
diplomatieke missie zei, dat de vrijwilli
gers naar Zuid-Korea zouden worden ge
zonden „naar gelang van de toestand".
g vertelde nog, dat niet
t-Europese fabrikanten.
»<-n<iwen de neiging ver-
1 te dekken".
betreft het niet verschal
over het beheer van de
kolonie aan de V.N.
Smuts had Maandag nog een autotocht
gemaakt van bijna 160 km; De dokter zei,
dat hij zijn beste dag had gehad sinds drie
of vier weken. Na het avondmaal begaf
hij zich, vergezeld door zijn twee dochters
en de dokter. Louis Maclldowie, naar zijn
slaapkamer. Terwijl men hem hielp bli
het uittrekken van zijn schoenen, viel de
generaal plotseling voorover en stierf bin
nen tien minuten.
Koning George van Engeland heeft de
weduwe van Smuts telegrafisch meege
deeld. dat 't bericht van de dood van
neraal Smuts hem en ïtfn echtgenote
diepe droefheid heeft vervuld en 1
een persoonlijk verlies heeft ge!
„In vrede en in oorlog was zifn -
sjjn vriendschap van onschatbare waarde
voor mijn vader en voor mijzelf. De
kracht van zijn geest heeft de wijsheid
van het gehele mensenras verrijkt”, aldus
dit telegram.
Minister-president Attlee verklaarde:
..De wereld zal over hem rouwen. Hij had
de Ware oprechtheid de^ harten, die
overal het ware kenmerk van een groot
mens vormt. Met zijn verscheiden is een
licht In de wereld van vrije mensen uit
gegaan”. De B.B.C. onderbrak het pro
gramma en nam een mirfuut stilte in acht.
Churchill zer naar aanleiding van de
dood van Smuts: „Met diepe droefheid
verneem ik de dood van generaal Smuts.
die miln hele leven mijn vriend was. Het
verscheiden van deze grote geest bete
kent voor de gehele wereld een verlies'
„De wereld heeft een van haar trouwe
dienaren verloren", aldus verklaarde de
Canadese minister-president Louis St.
Generaal Smuts werd 24 Mei 1870 op de
boerderij BoveViplaats geboren als zoon van
een calvinistische boer uit Malmsbury. 50
km ten Noorden van Kaapstad, die af
stammeling was van de Franse Hugenoten
In zijn studietijd te Stellenbosch was
één van zijn medeleerlingen Sibylla Mar-
garetha Krige. dochter van een vooraan*
staande familie uit Kaapstad, die in 1897
zijn echtgenote werd. Uit dit huwelijk
werden 6 kinderen geboren. Tot teleur
stelling van zijn vader, die zijn zoon graag
als predikant op de kansel had willen zien,
koos Jan Christiaan de rechtsstudie, die
hij met succes beëindigde om als advocaat
naar Kaapstad terug te keren. Op 28-jarige
leeftijd werd hij door president Paul Kru
ger tot officier van Justitie in de staat
Transvaal benoemd.
Na de overvallen van Jameson koos
de zijde van Paul Kruger en voerde
heftige anti-Britse campagne. Toen in 1899
de oorlog uitbrak, trok Smuts de wapenrok
aan.
Na de val van Pretoria
met generaal De la Rey
vaal, waar hij een
gelsen vrijwel led:
gebroken, met
rivier trok om
kolonie te ondei
bevelhebbers kc
gaande was, groei
3000 man e
Generaal
in 1900 trok Smuts
naar West-Trans-
jaar later, toen de En-
iere tegenstand hadden
250 man over de Oranje-
er een aanval in de Kaap-
ertiemen. Nog vóór de Britse
tonden vermoeden, wat daar
side dit kleine legertje tot
aan.
al Botha en Smuts waren de grote
mannen van het Transvaal üjt die tijd.
Na het beëindigen van de oorlog drongen
zij op zelfbestuur voor Transvaal aan. Te
dien einde reisde Smuts naar Londen, met
succes.
Toen het lot van Zuid-Afrika eenmaal
beslecht was, ging generaal Smuts samen
met generaal Botha ijveren voor samen
werking van Boeren en Engelsen.
In 1910 trad Smuts toe tot de Zuid-
Afrikaanse regering als minister van Bin
nenlandse Zaken en Mijnwezen. Tijdens de
eerste wereldoorlog werd in 1914 en 1915
een expeditie tegen de Duitsers in Zuid-
West-Afrika uitgerust. Nadien benoemde
de Engelse regering Smuts tot luitenant-
generaal en belastte hejn met het bevel
Als 75-jarige ging hij aan het hoofd
de Zuidafrikaanse delegatie in 1945
naar San Francisco. In 1946 leidde Smuts
de Zuidafrikaanse delegatie bij de alge
mene vergadering der Verenigde Naties
te New York. In 1948 werd Smuts' Ver
enigde Partij door de nationalistische
partij van dr Malan verslagen.
Tijdens zijn bezoek aan het Koninklijk
Paleis te Soestdijk verleende H.M. de
Koningin veldmaarschalk Smuts het
Grootkruis in de orde van de Neder
landse Leeuw.
Op 30 April 1947 mocht hij-zijn gouden
huwelijksfeest vieren.
Op 24 Mei 1950 mocht hij uit alle
delen van de wereld gelukwensen in ont
vangst nemen, ter gelegenheid van zijn
tachtigste verjaardag.
Groot is het aantal onderscheidingen uit
vele landen, die hem gedurende zijn lange
politieke loopbaan ten deel zijn gevallen.
pers
Kot
„j vri,
wordt
toesta.
;en heeft
ot laat
1 te pu-
aankondi-
lat het
lakke-
•len 1
tatie
ika, die r
tleding dn
ijke stijging in
inden. De Aus
wordt gt
fijne kamgart
hiernaar
>uaen.
iaën-
