f
Noorwegens speldeknoppen
verdwijnen van de kaart
SCHOTS WORDT
MODETAAL
ZWEDEN, JACHTTERREIN VAN
SO WJET-SPIONNEN
WESTDUITSE ARBEIDERS IN
LEIDING DER INDUSTRIE
De Lloyd als hotelier in het groot
VLUCHTELINGEN BEZETTEN
HISTORISCHE BURCHTEN
Einde van kolossale staking
in zicht
Smuts, de visionnair van het
Britse Gemenebest
Bevordering van de export
Bewoners van miniatuur-gehuchtjes
zullen in steden worden verenigd
Zeekapiteins worstelen met geweten en
„toeziende officieren"
„De roep van de
nieuwe tijd"
Soldaten in geel-rood-blauw bezitten
echte
wapens
Nuchtere werkelijkheid verdrijft romantiek
IN i
,r
ÏWEEDE BLAD - PAGINA 2
ISOLEMENT ZONDER ZIN Jif' omen™
C'" sommige aan de rota achtjnen
nangen en waar men beschikt nv«r s»
DONDERDAG 14 SEPTEMBER 1950.
n^ERWlJL
A Midden
SOMMIGE LANDEN in
j ®uroPfl de Marshall-hulp
ten dele willen gebruiken ovi het mensen
mogelijk te maken, uit overbevolkte ste
den naar het land te verhuizen, wenst
Noorwegen integendeel de, bewoners van
eenzame vissersplaatsjes over te brengen
staar grotere centra, waar ze zullen kun
nen genieten van moderne comfort. Dezer
dagen heeft het Noorse parlement een
bedrag van bijna een milltoen kronen
gevoteerd om bedoelde, geisoleerd wo
nende mensen betere huisvesting te ver
schaffen.
Een deel van dit bedrag zal worden
besteed om grond aan te kopen bij de
steden en daar huizen te bouwen voor
degenen, die naar de stad willen trekken,
het andere gedeelte voor het aanleggen
en verbeteren Van waterleidingen, rio
leringen wegen en ander comfort
Langs de gehele. 18 000 km lange.
Noorse kust. vooral in het Noorden, lig-
gèn ontelbare viésersgehuchtjes ver
spreid. elk met vier of vijf hutten, een
of twee schuren en een botenhuis. In dc
goede, oude tijd. vóór de komst van
stoommachines en benzine-moteren. gin
gen de mannen vgn deze gehuchtjes in
kleine roei- en zeilbootjes uit op de vis
vangst. Het ruwe winterweer in de Pool
streek en het feit, dat ze naar en van de
visgronden, vaak met tegenwind moesten
roeien, maakte het voor hen noodzake
lijk zo dicht mogelijk te wonen bij de
bron van levensonderhoud: de rijke ka
beljauw- en andere visbanken onder de
kust. Daarom bouwden ze hun hutten
aan het uiterste randje van het land of
bet meest uitstekende puntje van een
èiland. Zo streken ze neer op die ontel
bare rotsachtige eilandjes aan de kust,
blootgesteld aan weer en wind en ze
bouwden hun hutjes op de naakte rots of
zochten zo goed en kwaad als het ging
fnige beschuttig achter de heuvels en
klippen, voor zover die er waren. Stak
een storm op, als ze op zee waren dan
moesten ze uit alle macht roeien om het
vege lijf te redden en vervolgens moesten
ze hun boten hoog op de rotsen trekken
teneinde te voorkomen, dat de vloed ze
meesleurde. Voortdurend voerden ze
strijd tegen weer en wind, hoge vloeden
«n sterke stromingen.
Dokter met liifsgeüaar
'T'OEN KWAM de eeuw van de motor.
A Er werden grotere boten gebouwd,
het vissen werd eenvoudiger en heel wat
minder riskant. Maar hun kleine eiland
jes hadden geen haven, geen kaden of
pieren om die grotere fcoten te bescher
men en deze kon men ook niet op de
rotsen trekken als de Poolstormen kwa
men opzetten. Bovendien was het voor
de grotere böten voordeliger rechtstreeks
door te varen naar belangrijker plaatsen
met vissershavens. Niet ieder evenwel
kon zich de weelde van zo'n grotere boot
Veroorloven. Velen bleven in hun afge
legen gehuchtjes wonen en vissen op
óngeveer dezelfde primitieve wijze als
hun voorvaderen hadden gedaan. Terwijl
de levensstandaard in de rest van de
wereld omhoog ging. werden deze een
zame posten eigenlijk nog meer geïso
leerd dan ze tevoren al wafen en het
verschil tussen het leven hier en in de
gtad werd hoe langer hoe groter. Er
wonen nu nog slechts weinig mensen en
degenen, die er nog wonen, zijn voor het
merendeel reeds op gevorderde leeftijd.
Het opgroeiend geslacht blijft niet in die
eenzame oorden; jongens en meisjes
trekken naar meer bevolkte streken waar
ze werk vinden in fabrieken, werkplaat
sen en winkels. Zo vindt men in de afge
legen gebieden tal van houten kerkjes,
die de laatste eeuw zijn gebouwd, maar
die nimmermeer worden gebruikt. Vele
Zijn vervallen of door de storm wegge
blazen. Er zijn niet voldoende kinderen
overgebleven om in elk gehucht een
schooltje en een onderwijzer te hebben.
De afstanden zijn lang en menigmaal
moet men overzee gaan om de centra van
beschaving met dokters, verpleegsters.
Scholen, winkels en gemeente- en rijks-
bureaux voor het verrichten van ver-
ichillende formaliteiten te vinden. Dik
wijls hebben die kleine gehuchtjes geen
telefoon, laat staan electriciteit. Wordt
iemand ziek, dan kan het een hele dag
reis per boot vergen om een dokter te
gaan halen en des winters, bij ruw weer,
moet de dokter menigmaal zijn leven
wagen om een patiënt te bezoeken.
Geen wonder dus. dat de regering het
plan heeft opgevat aan dergelijke toestan
den een eind te maken. Desniettemin
is hierop heel wat critiek geoefend.
Verhuizen met hulp
IN HET DEBAT, dat over deze aange
legenheid in het parlement werd ge
voerd. gebruikte de oppositie dikke woor
den als „gedwongen evacuatie", en be
toogde zij, dat de regering het leven voor
de mensen draaglijk moest maken in de
plaatsen waar ze wonen en niet hen moest
dwingen te verhuizen. Men moest, zo
redeneerde de oppositie, de mensen aller
lei gerieven verschaffen, er moesten
kaden worden aangelegd en havens ge
graven in die oorden, die menigmaal
vluchthavens zijn voor vissers.
Van de regeringstafel werd hierop
geantwoord, dat die uithoeken in de
oude dagen van zeilschip en roeiboot
zeer zeker hun waarde hebben gehad,
maar dat ze in onze dagen van modern
snelverkeer geen rol van enige beteke
nis meer kunnen spelen. Grote schepen
brengen hun vangst nu naar de grotere
havens, die beschikken over behoorlijke
opslagplaatsen. Goede wegen verbinden
die havens met de rest van het land en
de vissers kunnen er meteen kopen alles
was ze nodig hebben. Zelfs al ging men
de afgelegen gehuchtjes van alle moderne
gerieven voorzien, hetgeen een zeer kost
bare geschiedenis zou zijn, dan nog zou
den ze nooit kunnen concurreren met de
grotere centra.
Ten slotte besloot het parlement hulp te
verlenen aan degenen, die de drie ge
huchtjes in het hoge Noorden: Oyfjord-
vaer. Syltefjord en Lofotbdden willen
verlaten, waarbij echter nadrukkelijk
werd bepaald, dat dezg gevallen niet
automatisch als een precedent moeten
worden opgevat en dat in het vervolg
elk afzonderlijk geval in het Parlement
zal worden besproken.
Ze vragen er om!
MINISTER van Visserij, Reidar
Carlsen, wees er verder nadrukke
lijk op. dat de verhuizing geschiedt op
basis van vrijwilligheid. Op niemand
wordt enige dwang uitgeoefend. De mi
nister voegde er aan toe, dat hij talloze
aanvragen van de betrokkenen had ont
vangen om hulp te krijgen om te kunnen
verhuizen.
Men behoeft slechts een tocht te ma
ken'langs de Noordkust van Noorwegen,
bijvoorbeeld tot Narvik om te zien, d»t
er werkelijk behoefte bestaat aan de
stappen, welke de regering wenst te doen.
stulH® ~„~,''jWaar beschikt over een
één eldegrond *ulst voldoende voor
on JÏ2E ien paar scbapen, terwijl ze
honnT a"dere wijze dan in een klein
vraoin bereiken zijn Buitenstaanders
vragen, wanneer ze dit zien:
WoT i e is het mogelijk, dat mensen
daar kunnen blijven wonen?
«et antwoord is:
Wmoeten wel! Ze kunnen zich de
weelde naar de beschaafde wereld te
verhulzen eenvoudig niet veroorloven. In
««e toekomst echter, zuilen ze, als de
regeringspiannen worden uitgevoerd, hun
isolement kunnen verlaten.
-iZ Ilet «eenszins onze bedoeling,
aldus de minister van Visserij, de kust ge
heel te ontvolken, maar wij willen het de
bevolking van de kust mogelijk maken
samen te wonen in moderne steden en
n*vens. waar ze op de beste wijze hun
oude bedrijf kunnen blijven uitoefenen
dat van vissen!
PASSIN, tassen, tassen!
1 Voorbij is de tijd. waar.
in modebladen waarschuw,
den tegen de te grote tas.
De moderne vrouw kan
met kleine tasjes niet
meer toe. Zij doet zelf haar
boodschappen, ze heeft
duizend-en-èén dingen mee
te dragen op haar tbchten
naar kantoor of winkel.
Een flinke tas is haar on
misbaar attribuut.
Formidabele tassen met
enigszins gebogen boven
rand en ritssluiting beheer-
sen het stadsbeeld en over
heersen ook in de etalages
Lang niet altijd zijn ze ge
heel van leer Heel veel
lassen zijn gemaakt wan
waterdichte stof met leren
randen, grijze en groene
tassen en daar tussendoor
komt schuchter een enkel
tasje gluren, gemaakt van
een Schotse ruit. Wanneer
de Westenwind de Engelse
mode op dit terrein naar
ons doet overwaaien, dan
is de toekomst aan deze
geruite tas. De Engelsen
zijn nu eenmaal dol op
Schotse ruiten. Weekend-
llllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
tassen van flink formaat
(rechts) en zelfs helq kof
fers (links) worden ver
vaardigd uit een combi
natie van leer en Schots
geruite stof. Het staat
vrolijk op reis en bij spor
tieve kleding. Hele garni
turen Schots maken de
Britse fabrieken van leder
waren: koffer, handtas,
beurs, brillenkoker, alles
wat men maar wil.
Maardat wordt ons
misschien toph wat te
Schots!
MANNEN IN DE BOOT
ZWEDEN, dat geklemd ligt tussen het
communistische Rusland en de Wes
terse wereld, biedt een prachtig jachtter
rein voor spionnen Rusland en zijn Oost-
Europese satellieten roeren zich de laatste
tijd dermate, dat de Zweedse ..Veiligheids-
politie", die zich speciagl met spionnage-
aangelegenheden bezighoudt, zich zelfs ge
noodzaakt heeft gezien een verklaring
naar de dagbladen te zenden.
Hier wordt gezegd, dat Poolae schepen
worden gebruikt om communistische
spionnen in en uit Ztveden te smokkelen,
waarbij de «pionnen er profijt van trek
ken, dat buitenlandse zeelieden in Zweden
zeer democratisch worden behandeld.
Evenals in andere Westerse landen trou
wens kunnen ze het land binnenkomen
alleen op vertoon van hun seemansbrie-
ven. De enige voorwaarde is. dat xt) de
nacht aan boord van hun zohip doorbren
gen.
Tenzij Zweden er toe overgaat de be
manning van Poolse schepen te behan-
1}E VAKVERENIGINGEN in West-Duits.
land hebben een succes behaald, dat
de voornaamste politieke partijen van de
grootste betekenis achten. Drie van de
grootste staalfabrieken in het Ruhrgebied
hebben het recht van de arbeiders op
medezeggenschap in de leiding erkend De
eigenaars van de desbetreffende fabrie
ken, Gute Hoffnungshütte te Oberhausen,
Glockner tè Duisburg en Otto Wolff te
Keulen, hebben de Bond van Vakvereni
gingen in West-Duitsland het volgende
meegedeeld:
Wfl wensen niet doof te blijven voor de
roep van de nieuwe tijd. We zjjn hef er
volkomen mee eens. dat dc arbeiders deel
hebben aan het maken van programma s
voor en aan de leiding van de zware in
dustrie en dat ze zitting hebben in de
directie. Deze deelneming moet geschieden
op voet van gelijkheid.
Het betreft hier slechts éen begin. De
Bond van Vakverenigingen heeft bij voort
during gestreden voor medezeggenschap
en na het behaalde succes zal hij met nog
groter beslistheid, maar ook met meer
vertrouwen deze actie voortzetten. De
Bond van Vakverenigingen telt meer dan
vijf millioen leden van 16 vakverenigingen.
Hij is goed georganiseerd en heeft zich in
de tijd van vijf jaar van niets opgewerkt
tot een macht in het land.
De Nazi's hebben indertijd de vrije vak
verenigingen opgeheven. De Bond (Deut-
scher Gewerkschaftsbund of D.G.B.) heeft
de gehele organisatie opnieuw opgebouwd
op 'n veel hechteren basis dan waarop hij
zelfs voor de komst van de nazi's aan het
bewind berustte. In de eerste plaats vor
men de vakverenigingen thans een een
heid terwijl ze vroeger gescheiden waren
ngar politieke en godsdienstige richting.
In de tweede plaats wist hij verbeteringen
te verkrijgen zonder zijn- toevlucht te ne
men tot het wapen der stakingen en in
de derde plaats is hij er in geslaagd in
filtratie van extreme elementen, hetzij
van uiterst rechts of van uiterst links te
voorkomen, hoewel beide maar al te
graag hun invloed hadden lgten geiden. In
de Bond heerst krachtiger democratie dan
waar ook in Duitsland en dit wil wel iets
zeggen, wanneer men weet, dat de Bond
op twee na de sterkste is van alle federa
ties Van vakverenigingen ter wereld. Hij
neemt de derde plaats in, onmiddellijk na
die van de Veren
an de Verenigde Staten en Engeland.
Regering en de politieke partijen ko
men een heel eind achter de Bond aan op
het stuk van medezeggenschap. Vooral de
regeringspartijen bevinden zich in een
moeilijke positie, daar de meeste van haar
topfiguren zelf industriëlen zijn. Aan de
andere kant behoeft de Bond geen enkele
politieke partij naar de ogen te zien.
Economische Raad
Werkgevers en vakverenigingsleiders
zijn In Maart van dit jaar overeengeko
men een Federale Economische Raad van
honderd leden te vormen, waarin beide
partijen even sterk zouden zijn vertegen
woordigd. Deze Raad zou de regering ad
viezen verstrekken over alle economische
en sociaal-politieke vraagstukken welke
zich voordoen. In de afzonderlijke staten
zouden dergelijke Raden worden opge
richt om de regeringen van de betrokken
landen van advies te dienen. Vervolgens
stelden de vakverenigingen voor, d£ zij
de helft van de directeuren van alle Naam
loze Vennootschappen. Coöperaties" en On
derlinge Verzekeringsmaatschappijen zou
den benoemen. Andere concerns dan
Naamloze Vennootschappen zouden bestu
rende comité's, op dezelfde wijze samen
gesteld, moeten benoemen.
Dat ging de werkgevers wat al te ver!
Ze weigerden gelijke verdeling van de
bestuursfuncties tussen werkgevers en
werknemers. Ze stonden er ook op, dat de
arbeidersvertegenwoordigers in de directie
zouden worden gekozen uit het personeel
van de eigen fabriek, zodat geen vakver
enigingsleiders, die niet in dienst van de
betreffende onderneming waren, stem in
de leiding zouden krijgen. Hierna werden
de onderhandelingen afgebroken.
Toen ging de regering zich er mee be
moeien en kondigde op 21 April aan, dat
zij een wet zou ontwerpen, waarhij een
economische Raad werd gevormd, waarin
werkgevers en werknemers zouden zijn
vertegenwoordigd, terwijl bedoelde wet
de arbeiders bovendien zou machtigen ten
volle deel te nemen aan het bestuur van
de firma's bij wie ze in dienst zijn. Ech
ter buitenstaanders, ook al waren ze be
stuurder van een vakvereniging, zouden
geen stem krijgen inzake het bestuur van
een bedrijf.
Om hun bestaan!
Tot dusver is het wetsontwerp niet ver
schenen. Maar de minister van Arbeid,
Anton Storch, zei op 27 Juli dat dit bin
nenkort zal gebeuren. Hij zei tevens, dat
het ontwerp een brug zou slaan tussen de
zienswijze van de Christen Democraten
en de Sociaal Democratert, wier verschil
lende zienswijzen onlangs in het parle
ment tot uiting kwamen. Deze twee par
tijen verschilden van mening over de mate
van invloed, welke de arbeiders in de lei
ding behoren te hebben en de vraag of de
vakverenigingen als zodanig het recht
hebben vertegenwoordigers te benoemen.
Tijdens een debat, dat tien uren duurde,
beschreef de Christen Democraat dr Ger
hard Schoeder het doel van de medezeg
genschap het scheppen van betere verhou
dingen tussen werkgevers en werknemers
en het geven van waarborgen aan de ar
beiders tegen arbitrage-acties van de
werkgevers. De Sociaal Democraat. Walter
Freitag. vatte de medezeggenschap op als
het geven van gelijkheid aan de arbeiders
in het politieke zowel als in het econo-
misohe leven. De arbeiders wensen stem
in de leiding van een onderneming aan
gezien hun bestaan daarvan afhangt. Sinds
bedoeld deb&t. dat op 27 Juli werd gevoerd,
heeft de minister van Arbeid zich beijverd
besprekingen te voeren met werknemers-
en werkgeversorganisaties ten einde te
trachten een compromis tot stand te bren
gen. Men verwacht, dat het nog wel en
kele weken zal duren voor het zover is.
De bouw van het studentensanatorium
te Laren, waarmee eind verleden jaar
werd begonnen, vordert flink. Men hoopt
het over een jaar in gebruik te kunnen
nemen. Het sanatorium zal plaats bieden
aan 83 studenten, die in kamers voor één,
twee en meer personen worden gehuis
vest. Via de huisradio zullen de studen
ten colleges kunnen volgen.
Hij kreeg zijn eigen
bloed terug
Een neger uit Pinebluff. die eer
gisteren een halve liter bloed had
afgestaan voor zijn zieke zuster,
werd gisteravond bij een vechtpartij
ernstig gewond. Hij had een bloed
transfusie nodig en kreeg zijn eigen
bloed terug. Zijn zuster wacht nu
WANDELENDE VLAGGEN
VEILIG OPGEBORGEN
TAEZER DAGEN zijn nieuwe deviezen-
L/ bepalingen verschenen, welke het
eindelijk mogelijk zullen maken deviezen
te krijgen voor een doodgewone toeristen,
reis naar Italië. Eerlang zullen dus ook
de niet-katholieke Nederlanders een be
zoek kunnen brengen aan de Eeuwige
Stad en dan zullen ze vermoedelijk een
keer hun schreden richten naar het Vati-
caan, dat ook voor niet-katholieken een
bezoek waard is.
Een van de bezienswaardigheden vormt
o.a. de Zwitserse Lijfwacht van de Paus.
die men tegenwoordig op een plek aan de
buitenkant van Rome geregeld schiet
oefeningen kan zien houden. Sedert kort
schieten ze n.l. met scherp, waartoe de
Paus zijn uitdrukkelijke toestemming
heeft gegeven. Het miniatuurlegertje
kan bogen op iets, dat geen enkel ander
leger met de Zwitsers van de Paus ge
meen heeft, zijn uniform heeft n.l. de
laatste vierhonderd jaar geen enkele wij
ziging ondergaan. Het verhaal wil, dat
de beroemde Michelangelo persoonlijk het
kleurrijke tenue van de troepen van Zijn
Heiligheid heeft ontworpen. De drie
felste kleuren, welke het eerst in het
oog springen, zijn geel. rood en blauw,
waarmee de drie Zwitserse kantons, die
voor de versterking van de Pauselijke
Lijfwacht moeten zorgen, zijn vertegen
woordigd. resp. door een gple tuniek,
rode broek en blauwe slobkousen. Nog
altijd zijn de „Zwitsers" gewapend met
de traditionele pieken, die reeds uit de
Ijd dateren en c
de regels voor
Niet omdat het in deze laat-zomerse
dagen extra koud is hebben deze jongelui
dekens omgeslagen. Het zijn leden van
een Algerijns koor, dat in Parijs is
opgetreden, gekleed in nationale dracht.
het hanteren van die ouderwetse wapens
hebben ook vrijwel geen wijziging onder
gaan in de loop der eeuwen. Tijdens de
laatste oorlog was het Pauselijk leger
echter ook voorzien van de modernste ge
weren en machinegeweren. Thans zijn ze
opgeborgen juist bij de Bronzen Poort;
ze worden nooit gebruikt. De Zwitsers
doen hun gewone bezigheden in azuur-
getinte werkuniformen. Hierbij behoort
een helm. voorzien met het wapen van
Julius II, die de leermeester van de Lijf
wacht is geweest. Buiten de dienst is het
de Zwitserse soldaten toegestaan een
brede, zwarte baret te dragen! Het gala-
unjform is niet gewijzigd sedert de
middeleeuwen; het dwingt hen zich in
een stalen harnas te steken.
Geduld en tact
Nederland voor toeristen
nog steeds goedkoop
eniging voor Vreemdelingenverkeer
mededeelt, heeft een pas ingesteld
onderzoek uitgewezen, dat Nederland
voor reizigers en toeristen nog steeds een
eiland van goedkoopte is in West Europa.
Hoe de diverse landen ten opzichte van
elkaar staan moge blijken uit de vol
gende vergelijkende cijfers.
Op de eerste plaats de kosten van een
treinreis 2e klasse. Deze zijn in Neder
land het laagste en dan volgen 2 Oosten
rijk, 3 Italië, 4 Parijs, 5 Zuid-Frankrijk, 6
Zwitserland. 7 Engeland, 8 Zweden,
9 België, 10 West-Duitsland.
Wat de verblijfkosten betreft, dat wil
zeggen de kosten voor diner, logies en
ontbijt ligt voor de steden Oostenrijk op
Nederland voor maar wij volgen direct
als goede tweede. ï)aarna komen achter
eenvolgens: 3 Zwitserland, 4 Zweden, 5
Italië, 6 Engeland. 7 Parijs. 8 West-Duits
land. 9 België. 10 Zuid-Frankrijk.
Voor de vacantiegebieden daarentegen
zijn wij over de hele linie weer het goed
koopst. De vergelijkende staaltjes geven
het volgende beeld:
delen op dezelfde wijze als zijn eigen zee
lieden volgens hun zeggen in Poolse ha
vens worden bejegend en een stevig ge
wapende wacht bij elke krib aan boord
van het betreffende schip plaatst, kan se
echter niet nagaan of iedere zeeman, die
overdag g<yrt passagieren, des avonds ook
wprkeljjk aan boord van zijn schip terug
keert.
Ook kan zij niet controleren of commu
nistische schepen vertrekken met precies
dezelfde mannen tan boord als waarmee
zij zijn gekomen. Dit wordt overgelaten
aan het eergevoel van de kapiteins, die
een verklaring moeten tekenen, dat geen
lid van de bemanning op Zweeds grondge
bied achterblijft. De politie heeft thans
echter bevonden, dat schepen, afkomstig
uit Polen, dat van alle communistische
staten het levendigst verkeer over zee met
Zweden heeft, zich eenvoudig niet storen
aan die erecode. Ze voeren spionnen uit
Rusland, Polen en andere communistische
landen aan; deze gaan aan land en blijven
er zo lang hun goeddunkt. Kunnen ze het
werk. dat hun is opgedragen, voltooien in
de tijd. waarin het schip lost en laadt,
dan keren ze met dezelfde boot terug, zo
niet. dan duiken ze onder tot een ander
communistisch schip hen komt halen. Soms
komt een spion een collega, die reeds in
Zweden werkt, aflossen. De twee z.g.
„zeelieden" ruilen dan hun identiteitspa
pieren en de terugkerende spion neemt op
de rol de plaats in van zijn opvolger.
Vluchtelingen
Middenklasse:
1 Nederland
2
Lagere klassen:
Nederland
West-Duitsland West-Duitsland
Oostenrijk
Parijs
Italië
Zwitserland
Engeland
Zweden
Oostenrijk
Italië
Zweden
Engeland
Parus
Zwitserland
Zuid-Frankrijk
België
telgië
Zuid-Frankrijk
Een koppig Frans stadje
IF
Wil men toetreden tot dit miniatuur-
leger, dan moet men over twee eigen
schappen beschikken: tact en geduld. Voor
al tijdens het Heilige Jaar moeten de sol
daten die eigenschappen in hoge mate
bezitten. Want altijd z{jn er bezoekers
die een particuliere audiëntie bS Paus
trachten af te dwingen onder voorwefr
dat ze hoogst belangrijke dingen met
Heiligheid moeten bespreken. Gelukt
de Zwitserse wacht niet de opdi
lieden met een zacht woord af te
dan kruisen de soldaten de
teken dat er geen sprake v_._ L_
dat de vrager wordt toegelaten.^
helpt ook dit niet en dan moet krac
worden opgetreden tegen al te vur
wonderaars van de Paus of al te r
gierigen.
Behalve de Zwitserse Lijfwacht ls er
nog een tweede legertje, dat over de
veiligheid van Vaticaanstad waakt en wel
de Paleiswacht welker taak een meer
burgerlijk karakter heeft. Aanvankelijk
bestond deze wacht uit vrijwilligers, die
trachtten orde en wet te handhaven ten
tijde van Pius IV. De leden van dit corps
zijn geen Zwitsers, maar Italianen, voor
namelijk Romeinen. In de regel zijn het
zoons van arbeiders of kleine ambtenaren.
Deze tweede „legermacht" had vroeger
zeer schilderachtige uniformen. Het
hoofddeksel was rood versierd met een
blauwachtig-groen veertje in de rand ge
stoken. In 1935 moest dit hoofddeksel Van tua l
plaats maken voor een berenmuts, maar Onianas
tien jaar geleden keerde graaf Canturi- I half "?r
Casteivetri tot de oorspronkelijke hoofd-
bedekking terug.
De openbare veiligheid binnen de gren
zen van Vaticaanstad wordt gewaarborgd
door zes regels, welke Paus Pius XI heeft
uitgevaardigd. Hoewel ze wat ouderwets
aandoen, denkt niemand er aan er cri
tiek op te leveren. Zo houdt dè Zwit
serse wacht iedereen aan. die na elf uur
des avonds nog buiten wordt aangetrof
fen. Kardinaal Canali, voorzitter van de
De gemeente Saint Julien in West-
Frankrijk, die merendeels communistisch
is, heeft onlangs haar nieuwe stadion
naar de Franse communistische leider
Thorez genoemd en een straat naar Maar
schalk Stalin.
Het ministerie van Binnenlandse Zaken
verenigt zich daar niet mee en heeft als
tegenmaatregel de posterijen instructie
gegeven, brieven voor de Stalinstraat
niet te bezorgen. De gemeente denkt daar
iets «iop te hebben gevonden, door de
straat voortaan zowel zijn oude naam
Boulevard Gambetta als de nieuwe naam
te laten dragen. Het naambordje van het
stadion zal voortaan elke morgen worden
bevestigd en 's avonds weer worden weg
gehaald. want tot dusver verdween het
iedere nacht!
Ook gebeurt het, dat een spion zoge
naamd „weigert" terug te keren en de po
litie asyl vraagt onder het voorwendsel,
dat hij een politieke vluchteling is. Zwe
den is zeer royaal met het verschaffen van
asyl het herbergt reeds 26.000 vluchte
lingen. afkomstig uit Estland, Letland en
Lithauen. De dagbladen delen, op grond
van de hun door de politie verstrekte ge
gevens mee, dat de helft van het aantal
Poolse zeelieden, die asyl hebben ge
vraagd in Zweden, zich hebben ontpopt als
agenteft. Bij voorkeur stappen ze af in
Stockholm, Gothenburg en Lulea. Lulea
ligt in Noord-Zweden, waar de commu
nisten het sterkst zijn. Sommige Poolse
kapiteins hebben opgegeven, dat er leden
van hun bemanning waren verdwenen,
maar de vermisten heeft men slechts bij
uitzondering kunnen opsporen. Ten einde
de werkelijke bemanning van de schepen
de mond te snoeren, bevindt zich aan
boord van elk Pools schip een lid van de
Poolse Geheime Politie. Hij wordt op de
rol vermeld als een „officier met speciale
opdracht" of als „sociale werker". Zijn
naam wordt gewoonlijk vermeld aan de
voet van de naamlijst. Hij verstrekt de
spionnen de laatste instructies vóór z$ van
boord gaan. controleert dat ze niet eerder
terugkeren vóór ze hun opdracht hebben
vervuld en doet alles om te verhinderen,
dat het schip moeilijkheden krijgt met de
Zweedse autqriteiten. De „officier met
speciale opdracht" moet ook een oogje
houden op de kapitein. Want tal van Pool
se gezagvoerders, die geruime tijd In con
tact staan met de Westerse wereld, heb
ben de naam. dat ze er weinig voor ge
voelen hun schip te laten gebruiken voor
dit illegale vervoer. De „officier met spe
ciale opdracht" waakt er voor. dat de ka
piteins geen uiting geven aan hun gevoe
lens van onbehagen.
Verscheidene Zweden geloven, dat de
„officieren in speciale dienst" ook de com
munistische partij in Zweden, die snel
groeit, van geld voorzien, vooral ter finan
ciering van de verkiezingscampagnein
September moeten n.l. de Zweedse ge
meenteraden worden gekozen.
Dalende prijzen, gestegen
lonen in België in 1949
Uit het verslag van het Belgische mi
nisterie van Economische Zaken over de
Belgische economie in 1949 blijkt, dat de
prijzen in het algemeen een tendentie tot
daling hadden. De verlaging der subsidies
en de devaluatie in September 1949 heb
ben geen nadelige invloed geoefend op
het peil der binnenlandse prijzen.
De lonen zijn ten opzichte van 1948 ge
stegen. Tussen het derde kwartaal 1948 en
het derde kwartaal 1949 zijn de gemid
delde daglonen der arbeiders en de ge
middelde maandsalarissen der hoofd-
Pauselijke Congregatie, heeft theoretisch
ie bevoegdheid ieder die bedoelde regel?
overtreedt uit Vaticaanstad te verban
nen. maar in de practijk denkt hij er niet
tan tot zulk een strenge maatregel over
te gaan
arbeiders met 4 proeëht in de industrie
en in iets geringere mate in de handel
gestegen.
Dokter deed alleen
aan politiek
Oost-Java heeft een voorlichtingsdienst
met een arts aan het hoofd en een kleine
honderd man in dienst. Deze arts houdt
Van tijd tot tijd voorlichtingsbijeenkomsten.
woonden we er een bij. Ander
uur lang stond de dokter te praten
over de eenheidsstaat Korea en over de
Kortenaer. Toen hij eindelijk klaar was,
merkte een van de aanwezigen op, dat
hetgeen de dokter verteld had al dagen
geleden in de kranten had gestaan. Zou,
zo vroeg hij verder, het niet beter zijn,
al?s u de bevolking eens wat ging vertel
len over bestrijding van pokken en der
gelijke gevaarlijke ziekten?
De dokter gaf hierop geen antwoord. De
vraagsteller was een verpleger van de ge
zondheidsdienst. Hij vertelde, dagelijke
doden in de kampongs te vinden, die zijn
overleden aan pokken, zonder dat Iemand
ook maar de moeite heeft genomen e
arts Indonesië heeft er duizenden tek<
te waarschuwen-
Spionnitis
Hoewel In deze spionnenaanvoer stellig
gevaren voor Zweden schuilen, hebben
sommige dagbladen die wel wat overdre
ven voorgesteld, schrijft een correspon
dent van Reuter. Zo beweerde een dag
blad, dat er in een voorstadje van Stock
holm een spionnagecentrum was ontdekt.
De politie toog op onderzoek uit, vond, dat
het bericht onjuist was en waarschuwde
tegen „spjonnenkoorts". Toch is .aan die
„spionnenkoorts" te danken, dat werd ont
dekt dat een groepje ambtenaren van de
Sowjet Legatie werd aangetroffen in een
voor vreemdelingen verboden gedeelte
van het watergebied rondom Stockholm.
Zweedse ingezetenen, die een gezelschap
Russisch hoorde spreken, terwijl hun mo
torboot lag vastgemeerd. telefoneerden de
politie. Toen de politie arriveerde, tracht
ten de Russen zich voor te doen als „Ame
rikanen". ze spraken een gebroken Engels,
doorspekt met 0-K"-sDe Russen er
kenden hun werkelijke identiteit pas. toen
de politie op het punt stond hen te arres
teren en toen beriepen ze zich op hun di
plomatieke inden titelt. Ze beweerden, dat
hun boot averij had opgelopen en naar de
verboden zone was afgedreven. Maar de-
ie„nfn- dlefetuigen waren van het incident,
vertellen, dat de politie de Russen nog niet
had gezegd weg te varen of de motor van
werken 6 be?on op volle krachl
Het Zweedse ministerie van Buitenland-
a m?1 *lch "0g met het desbe-
tre/fende politierapport bezig en men ver
wacht, dat het de Russische regering zal
vragen de mannen, die hierbij waren be
trokken, terug te roepen. Tevoren was er
reeds een Russische assistent militaire at
taché aangetroffen in een verboden mi
litaire zone in het Noorden des lands. Hij
beweerde vacantie te hebben en deze te
gebruiken voor een fietstocht. Men gelooft
dat Zwedens verdedigingswerken, de elec-
trische centrales, die de spoorwegen van
stroom voorzien, en oorlogsindustrieën,
zoals de gro'.e Boforwerken, de bijzondere
aandacht van de spionnen hebben. Men
gelooft echter ook. dat ze scherp het oog
houden op vluchtelingen, op wie het Rus
sische gezantschap bij voortduring pressie
oefent terug te keren op kosten van de
Russische staat.
Het resultaat, dat deze zpionnage voor
Zweden heeft, is drieledig:
1. Ze heeft gemaakt, dat de Zweden met
genoegen de last dragen van de mljjtaire
uitgaven, welke reeds 1.100 millioen kroon
per Jaar belopen;
Z. Zij heeft tot gevolg, dat het toezicht in
de havens Is verscherpt:
3. Zal ze vermoedelijk tot gevolg heb
ben. dat de kleine communistische party,
onder invloed van de berichten over spion,
nage, by de aanstaande verkiezingen voor
de gemeenteraden een belangryk aantal
stemmen zal verliezen.
Waarneming vogeltrek
u °IP n ,15 Octob*r a 8- worden in ge-
heel Nederland waarnemingen verricht
van de najaarstrek van vinken en
spreeuwen. De organisatie berust bij de
Nederlandse Natuur Historische Vereni
ging en de Nederlandse Jeugdbond voor
Natuurstudie. Vogelkenners, die hieraan
Willen medewerken, kunnen nadere
sóhrifteiyke inlichtingen verkrijgen bij
P B Jansen. Meerten Verhoffstraat 9 te
Breda.
gON
iNDERDAG 14 SEPTEMBER 1950.
EERSTE BLAD - PAGINA 3
Voor huishoudens op see (l)
Verzorging die organisatie eist
(Van onze speciale verslaggever)
r-v£ donkere klanken van de uiertonipe xylophoon hebben door de salons en
V'de gangen wan de Willem Ruys geklonken
diner wordt geserveerd.
5 krijgen we
ig uitgevoerde
'menu ter Mand. Hors d'oeuvre froid. Natuurlijk En welke soep daarna' Een Cou-
De passagier zet zich aan tafel en neemt met een gezicht van wat krijgen
urig ui
nu weer allemaal" het keuri
en in de boord-drukkerij verzorgde
kan zijn passagiers alles bieden wat zij
tijdens de reis maar wensen
Dat alles komt van de „wal", waar een
even grote als goede organisatie elke dag
in de weer is om dit alles Voor de Willem
Ruys, en de 32 andere schepen, aan te
slepen en te verzorgen. Maar daarover
in een volgend artikel.
jommc Royal of een Potage Pierre le GrandDan natuurlijk een Sole a la Meu-
ntère Van die drie vleesschotels lijkt dte Filet de Boeuf met doperwtjes en
pommel frites ntet gek. Die Poularde braisée ts evenmin te versmaden of zal het
ditmaal eens wat koud ulees en salade zyn? Dan wat ananas of gele pruimen, een
pêche Melba gekozen van de entremets, een stukje Canambert, nog wat fruit en
dan koffie met likeur Daar kan een mens het op houden Dit a la carte is toch
één van die fijne trekjes van service, die men alleen op Nederlandse mailschepen
aantreft, denkt de passagier voldaan. Morgen maar eens ontbijt met pannekoeken
en grape fruit of een ommelette met andere delicatessen.
Dat alles hoort onder die feilloos wer
kende civiele dienst van hét mailschip
thuis Maar de service strekt zich nog
ever honderd en één andere dingen uit
Hutten, badkamers en toiletten glimmend
van reinheid De bedden altijd keurig op
gemaakt. ook direct na het middagslaapie
Wensen zijn al ingewilligd voor zij zijn
Uitgesproken. Dat alles behoort onder dat
voortreffelijk georganiseerde huishouden
tan de Kon Rotterdamach Lloyd. dat men
gerst volledig leert waarderen als men
het in al zijn voortreffelijkheid ervaart.
Wie er even oppervlakkig over nadenkt,
komt al tot de ontdekking welk een or-
gtnisatie en voorbereiding, deze vorzor-
ging van rond duizend passagiers en nog
eens 500 man bemanning vergt Wie de
gelegenheid krijgt in de ..keuken" van
deze organisatie te kijken, krijgt een groot
reapect voor wat hier wordt gepresteerd.
Want 445 mensen, o.w. 238 Indonesiërs,
op de Willem Ruys zorgen van de vroege
ochtend tot de late avond dat het de pas-
isgier aan niets kan ontbreken. Als
's morgens om 6 uur voor velen de dienst
ai begint, terwijl die duizend man tel
lende passagiersgemeenschap nog in
Morpheus armen ligt. is dat om de voor
bereidingen te treffen voor het copieuze
ontbijt. Maar voor de lunch begint de
machine dan ook al te draaien. Niet al
leen de djongos in hun smetteloos witte
kleding en de keurig geknoopte batik
hoofddoek en de talloze hofmeesters zijn
de dragers van deze service. In de kom
buizen werkt een legertje koks al voor
dag en dauw om alles op tijd de deur uit
te krijgen. En ergens diep in het schip,
ln de koelkamers en de magazijnen, wer
ken de ploegen onafgebroken en ongezien
door als een van die- vele belangrijke
radertjes van een uurWerk. dat npoit mag
weigeren, omdat de passagier, in de dagen
dat hij aan boord is, in ajle opzichten
koning is.
Voorraden
Die koelkamers en die magazijnen zijn
merkwaardige silo's, waar zowel voor
uit- als thuisreis ligt opgeslagen. Voe
dingsmiddelen voor 1500 mensen geduren
de twee maanden. Maar het zijn ook op
slagplaatsen van aiie gebruiksartikelen,
die 1500 mensen nodig hebben, de huis
houdelijke ingrediënten, die men in elk
gezin in kleine hoeveelheden kan aan
treffen, mapr die hien aanwezig zijn in
hoeveelheden, die doen denken, dat z\f
voor een stad zijn bestemd.
Als ge door deze catacomben van de
Willem Ruys zou kunnen wandelen, dan
zoudt gij hoeveelheden van niet minder
dan 400 verschillende soorten levensmid
delen zien, die een grossier-van-formaat
zouden doen watertanden, En haalt men er
hej magazijnboek bij, dan spreken de
cijfert een verduidelijkende taal. Aan
rundvlees gaat er 20.000 k.g. mee. Niet
minder dan 1200 braadkippen liggen er
ingevroren. Alle vleeswaren zijn trouwens
eerst aan wal diepgevroren en komen
Vsnylt de koelkamers aan de Lloydkade
s<H boord. Eerst dan kunnen zij in de
vriesruimen van de Willem Ruys worden
gestapeld. Heilbot, zalm en forel kan men
er in grote hoeveelheden vinden. Onder
de viaconserven zal men een 1500 haring-
filets en 5000 rolmopsen aantreffen Verse
kreeft en blikken sardines horen daarbij
Primeurs, van die kleinigheden die pak
ken, zoals verse aardbeien of kievits
eieren in het prille seizoen, worden niet
vergeten. De hoeveelheden diepgevroren
en ln blik geconserveerde groenten zijn
naar rato, zoals b.v. 1200 ingeblikte bloem
kolen en 1600 blikken van 5 k.g. tomaten
puree, 8000 k.g. appelen, komkommers ln
blik en 13,000 blikken compóte. Er gaat
b.v. 7000 k.g. rijst mee en 9000 k.g. boter,
2000 It.g. kaas, 3500 k.g. erwten en bonen
•n 7000 k.g, suiker.
En yoor wat de dranken betreft: er kan
thee worden gezet van 60.000 theeballetjee
en koffie van 2000 k.g. koffie. Niet min
der dan 45.000 blikken melk zijn erbij be
trokken, benevens 1000 k.g. melkpoeder.
Wat weer 8000 blikken melk betekent.
Aan de edele vochten zijn er. naast de
honderden vaten en duizenden flessen
bier, opgeslagen 1500 flessen champagne,
honderden flessen van de edelste wijnsoor
ten. En 3800 liter van het Schledamse
vocht geeft gelegenheid om 90.000 bor
reltjes uit te schenken. Wilt gij het bij
limonade gazeuze houden, bestelt u dan
maar de eerste van de 16.000 flessen tel
lende voorraad. Uw eitje bij het ontbijt
zult gy niet missen met een voorraad van
80.000 stuks. Een anderhalf millioen aiga-
retten en 30.000 sigaren zorgen ervoor dat
•r ook wat te roken ls.
Dit alles met zorg gestuwd, omdat b.v.
Men auiker in de buurt van bonan mag
worden opgeslagen, en de Willem Ruys
Een klein gedeelte van de 20.000 kg rund
vlees gaat de koelkamers van de Willem
Ruys in.
HITLER's ZIEGENBERG
IS REEDS GESLOOPT
yo JUIST HEEFT NEDERLAND een
klein groepje „verplaatste personen",
die hier een blijvend thuis zullen vinden,
begroet. Ze waren de eerste van twee
honderd ontheemden, die in het gastvrije
Nederland hun .laatste levensdagen komen
slijten. In Duitsland bevinden zich, zoals
men weet, nog duizenden mensen, die de
oorlog van huis en haard heeft verdreven
en die voor het merendeel in kampen zijn
ondergebracht. Dit geldt echter niet voor
allen. Honderden berooiden, die uit Oost
Europa zijn gevlucht, vinden tegenwoordig
een onderdak op oude. Duitse kastelen,
waar ze kamer aan kamer wonen met de
rUke aristocratische eigenaars. Vooral
geldt dit voor Beieren, waar getitelde na
komelingen van Middeleeuwse edellieden
nog steeds wonen in historische kastelen,
welke hun voorouders te vuur en te
zwaard verdedigden toen Beleren een
hertogdom van het Heilige Romeinse Rijk
was. In onze dagen evenwel heeft de
regering, bijvoorbeeld in Noord Beieren,
de moderne edellieden in een klein hoekje
van hun kasteel gestopt om ruimte te
maken voor enigen van de, naar schat
ting acht millioen vluchtelingen en ban
nelingen uit het Oosten. Ook in andere
delen van Zuid-Duitsland vinden de
vluchtelingen nieuwe hoop wanneer ze
onderdak krijgen in kastelen, die vol zijn
van traditie, romantiek^en overleveringen.
Ten Noorden van Frankfort bijvöorbeeld,
in Hessen-Nassau, wonen de hertog en
hertogin Georg zu Solms von Braunfels
ln een deel van het zeven eeuwen oude
kasteel Braunfels. terwijl talloze refugié's
op elkaar gepakt zitten in een paar vleu
gels van het kasteel en in andere gebou
wen op het terrein van de bezitting. De
aanwezigheid van deze ontwortelde Duit
sers, veelal boeren, in de Duitse histori
sche kastelen draagt er toe bij, dat de
nog altijd machtige aristocratie, lets van
jjaar hooghartige reserve moet laten
varen.
Tezelfder tijd worden talrijke andere
kastelen, die een sieraad vormen in het
landschep vsn Zuid-.en Zuid-West Duits
land opengesteld %mor het toenemend
aantal toeristen, voornamelijk Amerika
nen. die Duitslands geschiedenis in deze
bolwerken van het verleden trachten te
doorvorsen.
Niet alle kastelen evenwel vertellen
verhalen uit een ver verleden. Een
kasteel, met name In de buurt van
Frankfort, dat trouwens tot een ruïne is
vervallen, heeft een belangryke rol ge
speeld in de laatste tragedie, die Duits
land meemaakte. We bedoelen het kasteel
te Ziegenberg, waar Illtler zyn geheim
Hoofdkwartier voor het westeiyk front
vestigde: de Adlershorst, het Arendsnest.
Van hier uit leidde de toenmalige veld
maarschalk Albert Kesselring omstreeks
Kerstmis 1944 de slag in de Ardennen,
toen de Duitsers een laatste poging deden
zich op Antwerpen terug te trekken. Kes
selring zit nu een levenslange gevange
nisstraf uit wegens oorlogsmisdaden, be
dreven gedurende de tijd, dat hij Duits
bevelhebber ln Italië was.
Waar Hitier droomde
Het oude kasteel van Ziegenberg. waar
van slecht» de toren en een muur zijn
blijven staan, diende als verbindings
centrum tuisen de onderdelen van het
reusachtige hoofdkwartier van de Führer
in genoemd dorp. aan de voet van de
Taunus. Onderling door reusachtige tun
nels verbonden en voorzien van vier
meter dikke muren, waren de vertrekken
van het Hoofdkwartier, de voorraad
kamers en de verblijven voor gasten. De
logeervertrekken zagen er uit als blok
hutten met dit verschil, dat ze stevige,
dikke muren hadden. Na het te hebben
veroverd, beval het Amerikaanse leger,
dat de tunnels en gebouwen zouden wor
den vernietigd, opdat ze ln de toekomst
KATHOLIEKE HOOGLERAAR OEFENT
CRITIEK OP DE LOONPOLITIEK
Geen hogere lonen maar zuiniger leven
Ter gelegenheid van het zevende luatrum van de Algemene Katholieke Werkgevers
Vereniging «prak prof. dr F. J. H. M. van der Ven. hoogleraar aan de Katholieke
Economische Hogeschool te Tilburg, in de aula van het Indisch Instituut te Amster
dam de deelnemer» toe. Op gevaar af voor reactionnalr te worden uitgemaakt,
oefende hy critiek uit op de gevolgde sociale loonpolitiek. Hij wees er daarbij op.
dat een politiek, die economisch niet verantwoord is, ook sociaal niet kan deugen.
vaart zou zijn aangegeven. De vraag ware
eerst te stellen, of de lonen vóór de
prijsverhoging economisch en sociaal ge
zien op het juiste peil stonden. De ver
wachting ligt voor de hand, dat men tot
de conêlusie moet komen, dat ons volk
zijn tegenwoordige levensstandaard onder
de huidige omstandigheden niet kèn hand
haven
Het ia geen aangename taak. maar een
noodsakeiyke, aldus dese spreker, om de
mensen duidelijk te maken, dat zy ka
riger moeten gaan leven. Men kan zich
er niet van afmaken met de bewering,.
hebben
Levensstandaard te hoog
Uit statistiache gegeven* concludeerde
de professor, dat de lonen na 1946 de
pryzen wel hebben ingehaald. Paa in het
laatste halve jaar zijn de prijzen weer
sneller gestegen dan de lonen, want ter
wijl eind 1949 5 loonsverhoging werd
toegestaan, ia het prijspeil door de deva
luatie met 9 gestegen. Zo gezien lijkt
de nieuwe loonsverhoging met 5 lo
gisch. In werkelijkheid valt er wel Iets
op aan te merken.
Bij het «treven naar samenkoppeling
van lonen en prijzan, «telt men. naar het
oordeel van prof. Van der Ven. ten on
rechte voorop, dat daarmede tevens het
verband tussen lonen en algemene wei
dat dit onmogeiyk ia. De Duitsera het
ons het feiteiyke bewys geleverd,
het wèl kan. Laten wü hopen, dat dit
bywys niet nogmaals door een vreemde
macht behoeft te worden herhaald.
geen bedevaartplaats voor nationalis
tische elementen of nazi's zouden wor
den. Het gehele hoofdkwartier bedekte
een vallei in de vorm van een L. Aan het
uiterste puntje bevindt zich een heuvel
helling. bezaaid met stukken en brokken
van «tenen en pannen, dat is alles wat
er is overgebleven van de woningen van
Hitler, het vroegere Hoofd van de staf
Wilhelm Keitel, van Hitiers perschef
Otto Dietrich, die juist uit dc gevangenis
voor oorlogsmisdadigers van Landsberg is
bevrijd, en de Gestapo-wacht. Hoewel ze
bijna anderhalve kilometer van het ge
bouw. waarin het Hoofdkwartier was ge
vestigd. verwijderd lagen, waren deze
huizen toch ook door een ondergrondse
gang er mee verbonden.
Kort voor het eind van de oorlog ont
dekte het Amerikaanse leger de juiste
ligging van het Hoofdkwartier cn trachtte
het te bombarderen. Ten gevolge van de
uitstekende camouflage konden de bom
menwerpers slech'ts enkele huizen in het
aangrenzende dorpje vernietigen.
Kort voor de val van Frankrijk werd
in dit Arendsnest in allerijl een speciale
„verdragskamer" ingericht. Hitler had
n.l. het plan alle overwonnen volken in
deze kamer de wapenstilstandsvoorwaar
den te dicteren, maar aangezien ze niet
op tijd gereed was. werd het wapenstil-
standsverdrag in Frankrijk ondertekend
Daarna gevoelde Hitler er geen behoefte
meer aan.
Het Arendsnest, eens een belangrijk
punt ln het Nazi-Europa, is thans slechts
een ruïne in het bos.
Enkele uren rijdens ten Zuid-Westen
van Ziegenberg naar Gelnhausen vindt
men de ruïnes van het kasteel, dat keizer
Frederik Barbarossa in 1150 liet bouWen
en waar hij zijn laatste jaren sleet.
Waar ds Niemöller
op verhaal k")am
Een ander oud kasteel, enkele mijlen
noofdelljker gelegen, te Büdtngen, wordt
bewoond door prins en prinses Otto Frede
rick Ysenburg und Bruding en hun vijf
kinderen. In enkele bijgebouwen hebben
verwanten en vluchtelingen onderdak ge
vonden. Van de mensen, die in de loop
der jaren in dit kasteel hebben gewoond,
is het meest bekend ds Niemöller. Duits
lands „strijdende predikant", die tijdens
de eerste wereldoorlog duikbootcomman
dant was en tijdens het nazi-tijdperk zich
als een fel tegenstander van Hitler deed
kennen. Daar hij een persoonlijk vriend
was van de prins vond hij er van 1945 tol
1947 een thuis, nadat hij uit een concen
tratiekamp was bevrijd
Nog Noordwestelijker, in de buurt van
Heidelberg, vinden bezoekers het slot
Heiligenberg, waar op het ogenblik een
kweekschool voor onderwijzers is geves
tigd. In 1830 werd het gebouwd door graaf
von Battenberg. tot wiens afstammelingen,
Philip Mountbatten behoort. Nog verder
westelijk vindt men tal van kastelen aan
de Rijn, die betrokken zijn geworden in
de „koude oorlog".
De communisten beweren n.l., dat de
westerse mogendheden het voornemen
hebben de Loreleirots op te blazen ten
einde de Ryn bulten zyn oevers te laten
treden en zo een waterlinie te vormen in
geval van een oorlog tegen Rusland.
Mocht het prachtige Ryndal inderdaad een
verdedigingslinie worden vait het Westen
tegen het Oosten, dan zou er van al die
prachtige, overoude romantische kastelen
zeker niet veel overblijven.
proteststaking. Ongeveer 650 bus
chauffeurs en -conducteurs van een Lon-
dense garage zijn Woensdagmorgen In sta
king gegaan wegens het te werk stellen van
twee conductrices. De stakers zeggen, dat
het ln dienst nemen van conductrices hun
looneisen zou belemmeren.
De makelaar Paul Brandt te Amsterdam
heeft aan het Kon. Wilh. ronds ten bate
van de kankerbestrijding en aan het Ned
Steuncomité voor Beeldende Kunstenaren
elk een gift groot 1.575 doen toekomen,
zijnde de opbrengst der entrée's voor de
kijkdagen van de veiling van de nalaten
schap van de schilder Han van Meegeren.
Twee lijken op Texel
aangespoeld
Op het Noordzeestrand op Texel zijn
Woensdagmiddag, kort na elkaar, de lij
ken van twee jonge mannen aangespoeld,
die kennelijk al geruime tijd in het water
hadden gelegen. Een van de lichamen
droeg nog delen van een padvinders-
costtaim.
Zoals men zich wellicht zal herinneren
is 20 Augustus in het Kanaal een boot
met tien Engelse zeeverkenners vergaan,
die bij het oversteken van Frankrijk naar
Engeland in een storm zijn geraakt Het
vermoeden bestaat, dat althans een van
de gevonden lichamen tot de bemanning
der verongelukte boot heeft behoord.
Dit voorjaar ving een landbouwer te
Markelo een jonge vos. die voor zijn ver
zorger niet meer bang is. En dat kan ook
haast niet anders want het dier wordt
verwend met koek. chocolade en
beschuit met suiker
KERKELIJKE MUTATIES
Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Groot-
Ammers A. Wisgerhof te Oldebroék: te
Poortvliet A E. Haring te Vuursche; te
Westerhaar J. Dijkstra, cand. te Marrum;
te Vriezenveen F. de Graaff te Well- en
Ammerzoden.
Aangenomen naar Enschede M. Wabeke
te Anlo (Dr.).
Geref. Kerken. Beroepen te Breda A
L. Bos te IJsselmonde, te Kampen H. van
Rhijn te Leiderdorp: te Blija C. Kamper
te Bleiswijk: te Oosterend (Fr.) en te
Oosthem J. Wilschut, cand. te Rotterdam.
Geref. Kerken onderh. art. 31 K.O.
Tweetal te Utrecht: N. J C. Blok te
Berkcl-Rodenrijs en C H. Lindeboom te
Kampen.
Beroepen te Bunschoten-Spakenburg
J Kamphuis te Ferwerd.
Chr. Geref. Kerk. Benoemd tot lerend
ouderling te Tholen de heer J. Gebraad
te Leersum.
Baptisten Gemeenten.
Staveren W Boeschoten. cand.
:roepen
te Utr«
'trecht.
Kleine machthebbers moeten mores leren
(Van onze Indische redacteur)
Gelijktijdig komen thans uit Djakarta en Soerabaja hoopgevende berichten. Er is
in principe overeenstemming bereikt tussen het Suikersyndicaat en de organisatie van
arbeiders in de suikerindustrie te Soerabaja. terwijl de Indonesische minister van
Arbeid toenadering constateert bij de onder zijn auspiciën gevoerde besprekingen
tussen het Algemeen Landbouwsyndicaat en de Sarboepri te Djakarta. Hoc eerder
deze besprekingen tot beëindiging van de op 20 Augustus j.l. geproclameerde massa
stakingen op de ondernemingen lelden, hoe beter het voor alle partijen is.
Cijf
ijfers stellen de bond
in het gelijk
Dat de lonen inderdaad omhoog moe
ten), hebben wij al eerder betoogd. De
vaköoQd van ondernemingsarbeiders eist
voor de^bciders in Oost-Java een dag
loon van Jj 2.75 en voor die in West-Java
ƒ3.25. Vo^r Zondagsarbeid wil de Sar
boepri hét loon op 6.— gesteld zien. De
gebruikelijke -jaarlijkse slametan, het
feestmaal en ook het nieuwe baadje voor
de Lebaranviering wil men voorts in dit
niet meer kojoniale, niet meer patriar
chale tijdgejrk laten vervangen door een
vaste gratificatie van een maand loon.
De bil het Algemeen Landbouw Syn
dicaat ingesloten ondernemingen betaal
den tot dusver slechts 1,50 per dag en
warén bereid, voor Oost-Java tot ƒ2.—
te gaan en voor West-Java tot ƒ2.25. De
meeste onderhemingen werken door on
veiligheid, vernielingen en diefstal in
ieder geval met verlies en bovendien zijn
in het algemeen de arbeidsprestaties van
de arbeiders sterk gedaald ten opzichte
van vóór de oorlog Daar staat .echter
tegenover, dat de looneisen van de bond
op zichzelf niet te hoog zijn.
De rijstprijs is momenteel ook ten
plattelande ongeveer 1.— per kilo en
van onpartijdige, wetenschappelijke zijde
is een half jaar geleden al berekend, dat
bij een dergelijk prijsniveau een onge
huwde, ongeschoolde arbeider 3.85 moet
verdienen om zich behoorlijk te kunnen
gelij>
kant
voeden. Uit ervaring weten wij. dat der-
e berekeningen nooit aan de royale
plegen te zijn. Men kan dus veilig
aannemen, dat de arbeider het geëiste
loon wel hard nodig heeft.
Typerend voor de Indonesische toestan
den is overigens, dat de stakingsleiders
tot zeer onbehoorlijke middelen nun toe
vlucht moesten nemen, om de mensen
overal inderdaad tot staken te krijgen,
aangezien, de kleine Indonesiër hem aan
gedaan economisch onrecht niet gemak
kelijk beseft. Dat propagandisten deze
mensen grieven gingen aanpraten is
onder die omstandigheden niet te ver
oordelen, maar de gevolgde methoden
brengen wel ernstige consequenties met
zich mee.
Wat bijvoorbeeld te denken van locale
bestuursambtenaren, die het onderne-
mingspersoneel met misleidende toespra
ken en soms niet zonder bedreigingen, tot
staken aanzetten en die vrijbrieven ver
kochten voor roof op de suikeronder
nemingen als middel van bestaan? Er is
geplunderd, gebrand en vernield op
grote schaal en de kapitaalsvernietiging
is ontstellend. Verscheidene lagere amb
tenaren hebben zich door dit eigenge-
Zijn universalisme
werkte bevrijdend
(Van onze Londense correspondent
LONDEN hangen de vlaggen halfstok
wegens de dood van generaal Smuts,
die in het Britse Gemenebest de meest
prominente en misschien ook de meest
populaire figuur was na Churchill.
De Engelsen hebben redelijke grond
voor hun geliefkoosde stelling, dat het
Britse imperiale systeem het beste is ter
wereld. Smuts, de vroegere vijand, die
tot een vriend werd. is van dat stelsel
zeker het meest sprekende symbool ge
weest.
Zelf heeft hij het meest bijgedragen
tot dc conceptie van het losse en toch
vaste verbond van vrije, gelijke partners,
een verbond, dat misschien wel bestemd
is om het schoolvoorbeeld te worden
voor eeq in vrijheid samengaan van de
meest uiteenlopende volkeren. In Smuts,
die in zijn veldheersdagcn eens de jeug
dige gevangen Churchill een verhoor
afnam, brak het epg-nationalistische be
vrijdend door naar het universele. Smuts
zocht temidden van alle verwarring
steeds naar de grote lün. het grote ver
band.
Hij werkte ook een filosofisch systeem
uit, dat op dit streven naar de synthese
gebaseerd was. Het Britse Gemenebest
een naam, die hij zelf had gevonden
was voor hem 'de ideale vorm, waarin
met een minimum van dwang, of beter
gezegd in het geheel geen dwang, een
reeks volkeren kon worden samengebun
deld. In twee oorlogen met Smuts in het
oorlogskabinet in Londen naast Roo
sevelt was hij Churchill's meest geconsul
teerde raadgever heeft deze unieke.
teerde raadgë'
internationale
:ver
samenwerking haar be
staansrecht afdoende bewezen.
Dat Smuts een Boer was en geen Brit.
beschouwen de Engelsen als het voor
naamste bewijs van hun ruimheid van
opvattingen, die het Britse rijk niet be
perkt wenst te zien tot één bepaalde
ethonologische groep. Een uitbreiding van
deze gedachte is de verheffing van India.
Pakistan en Ceylon tot Brits dominion,
dbor welke toevoeging de gekleurde vol
keren zelfs de'overhand hebben in het
na-oorlogse Britse rijk. Overigens dient
natuurlijk te worden geconstateerd, dat
de daarin opgenomen volkerenkring, hoe
verscheiden van samenstelling ook, his
torisch aan beperking onderhevig ls.
hetgeen echter theoretisch niet uitsluit,
dat in de toekomst andere volkeren in
soepel verband ook het Britse rijk is
nog lang geen federatie deze kring
zouden kunnen vergroten. Dit is in elk
geval Engeland's ideaal van wereldeen
heid, waarvan het eigen Gemenebest, dat
zeker een heilzame functie vervult, als
de embryo wordt gezien
Smuts heeft altijd in deze richting ge
dacht. Midden in de. strijd was zijn geest
steeds op de komende vrede gericht. Het
door hem in 1918 opgestelde memoran
dum heeft beslissend bijgedragen tot de
oprichting van de Volkenbond, toen een
revolutionnaire gebeurtenis. Smuts werd
in 1945 ook een van de oprichters der
Verenigde Naties. Dat Malan hem de
macht ontnam, deerde hem innerlijk niet.
De strijd, ook als oppositieleider, ln
welke hoedanigheid hij zo vaak aan
Churchill deed denken, lokte hem aan.
Smuts beschikte over de verbeeldings
kracht. waaraan het de Engelsen zelf
helaas zo vaak ontbreekt. Het paradoxale
in de Boeren-oorlog was dat Smuts zijn
tegenstanders bewust maakte van het
geen zij in wezen wilden en de grondslag
legde voor een wereldwijde samenwer
king. HU bracht zodoende het conflict
varj het negatieve op het positieve plan.
Smuts' grootheid van geest kon dit.
Hem een „Quisling" te noemen, zoals
de ultra-nationalisten in Zuid-Afrika
doen, is onwaardig en een onvergeeflijke
fout. al was er afstand in de tijd voor
nodig om zijn optreden in het juiste licht
te zien.
Toen Smuts »n December van het
vorige jaar voor het laatst ln Londen
was. z-i hij tot een onzer landgenoten,
dat hij nog altijd zijn „moedertaar sprak.
HU had een typisch, kort. hoog stemge
luid. vol temperament. ZUn bezoek aan
Londen gold de viering van de 75-ste
verjaardag van zijn vriend dr Chaim
Weizmann. die echter zelf niet bu de
overhandiging van het originele verjaars
cadeau een woud van 750.000 bomen
aanwezig kon zün. Smuts, die met
hart en ziel achter Israël stond, was er
speciaal voor komen, overvliegen. HU
had. ook uiterlijk, iets van een oud-tes-
tamentische profeet. ZUn visie liet
nooit in de steek. In 1943 klonk
rijn vermanend woord: „Vrede, niet ge
steund door kracht, blijft een droom
.hem
teeds
it ge
reide in wezen anarchistische optreden
dermate gecompromitteerd, dat zij niet
gehandhaafd behoren te worden in een
officieel ambt.
Orde of bankroet
De ondernemers motiveerden hun ver
zet tegen de looneisen met nuchtere
rekensommen waaruit zonneklaar biykt,
dat als gevolg van de oorlogsschade, de
onveiligheid cn de diefstallen en ook door
de sterk gedaalde arbeidsprestaties van
het Indonesische personeel met verlies
wordt gewerkt. Het moet dus de eerste
zorg van de overheid zUn. al deze sto
rende invloeden op de exploitatie weg
te nemen, anders zouden er op de duur
geen ondernemingen meer over züri. om
de verhoogdfe lonen, of welk loon dan ook
uit te betalen. Met gecompromitteerde
ambtenaren kan men echter moeilijk het
kwaad bestrUden, dat door henzelf is
gesanctionneerd.
De enige remedie is een krachtige zui
vering De kleine gezagdragers van de
Republiek Indonesië moeten mores leren.
Zij moeten merken, dat zU in een rechts
staat leven en nauwkeurig afgebakende
bevoegdheden hebben De vraag ls maar,
of de Indonesische regering zich een der
gelijk krachtig optreden kan veroorloven.
Voorlopig ziet het er nog al V? dikwUls
naar uit. alsof deze regering geregeerd
wórdt, van onder af. De ministers tonen
zich in de omgang verstandige lieden vol
goede wil, maar daar wordt niemand
wijzer van. zolang die wil er praktisch
niet in slaagt, wet te zUn..
BU dit loonconflict is gebleken, dat er
nog steeds niet de nodige waarborgen zUn
tegen Balka:-toestanden en dat de auto
riteiten, inplaats van de agitators op hun
nummer te zetten, hun naar de mond
praten door op nationalisatie te zinspelen,
een houding die baar op de duur zwaar
moet opbreken en die zij nu beter eens
en voor al kan laten varen.
Het vijfde Amsterdamse
IJ-tunnelplan staat
op stapel
(Van c
Amsterdamse correspondent)
Alle hoofdstedelUke gemeenteraadsleden
hebben dezer dagen een keurig boekje en
een uitvoerig schrijven van de Amster
damse industrie in- hun brievenbus ge
vonden. Het zUn de plannen, uitgewerkt
door de heer De Groot, die de Noord-
Amsterdamse industriëlen het grote
Industriegebied met scheepsbouw etc. ligt
immers aan de overkant van het IJ
reeds in 1939 hebben doen ontwerpen.
In 1935 nam de hoofdstedelUke gemeente
raad het besluit een IJ-tunnel te doen bou
wen. teneinde verlost te worden van de
eeuwige misère met de ponten. Nu ls er
ln Amsterdam in tegenstelling tot bijv.
Rotterdam altijd een groot verschil ge
weest tussen praten en doen. Men denke
slechts aan de vele stadhuisplannen.
De heer De Groot heeft gisteren zUn
tunnelplannen nader toegelicht en er op
gewezen, dat sedert 1935 de gemeente vier
verschillende tunnelplannen heeft opge
steld, terwijl thans een vijfde plan in be
werking is.
Wanneer de tunnel vóór de oorlog zou
zUn gebouwd, was men er met een bedrag
van 14 millioen geweest, thans zUn de
kosten minstens 50 millioen.
Het tunnelplan van de heer De Groot
geeft de tunnellnrit onder de Oostelijke
doorgang van het Centraal Station. Van
daar gaat het recht Noordwaarts, tot
Oostelijk van de jachthaven van de Kon.
Roei- en Zeilvereniging. Aan de stads-
kant voorziet het plan in een groot ver
keersplein, waartoe het Oosterdok (vrij
wel niet gebruikt en ligplaats voor het
opleidingsschip (Pollux) ten dele zou
moeten worden gedempt.
De gemeentelijke plannen, die volgens
de '.wethouder van wederopbouw zeer
binnenkort aan de raad zullen worden
ovefgelegd, schijnen een andere plaats
aan te geven.
Nederland moet een plaats veroveren
op de dollarmarkten
"jVA de oorlog is de situatie van de Nederlandse betalingsbalans kritiek en het Neder-
landse bedrijfsleven heeft zich grote inspanning getroost om geleidelUk de export
te vergroten, waarbij de Marshall-hulp van dc grootste betekenis ls geweest, aldus de
directeur van de Jaarbeurs, mr J. Milius, in zijn inleiding ter opening van de te Utrecht
georganiseerde Exportdag. In verband met de schaarste van dollars, speelt de export
naar de dollarmarkten een belangrijke rol.
De Industriële vormgeving heeft tot
taak deze moeilUkheden op te lossen.
De elementen, waarvan de industriële
vormgeving uitgaat, zijn: het artikel moet
gemakkelijk hanteerbaar. duurzaam,
goedkoop, gemakkelijk verkoopbaar, aan
trekkelijk zijn en een goede vorm, lUn.
kleur en verhouding hebben.
De heer Dreyfuss toonde een groot aan
tal tekeningen, waaruit bleek, dat de
betere industriële vormgeving de Ameri
kaanse smaak aanmerkelUk heeft beïn
vloed.
De Europese fabrikant moet niet den
ken, dat hij door de Amerikaanse artike
len te copiëren, in Amerika met succes
zal kunnen concurreren. Het Europese
product mag nimmer zijn eigen cachet
verliezen. Nederlandse artikelen moeten
typtsch Nederlands blijven.
Ten slotte sprak de heer Eric Stoetzner,
Director Foreign Business Promotion ven
de New York Times, over „The Business
Climate of America", die er op wees. dat
het overgrote deel van het Amerikaanse
zakenleven in handen is van kleine on
dernemingen.
De Europese fabrikant kan verkopen
door middel van „direct selling". Voorts
kan hU verkopen door middel van adver
tenties ln vaktijdschriften, welke ln
Amerika zeer belangrijk zijn of door
rechtstreekse bewerking per post.
Het ware geheim van het succes van
verkopen is te vinden ln het localiseren
van de verkoop en de reclame Voor dit
doel is de plaatselUke courant het meest
geschikte medium.
Uitvoerig besprak mr Stoetznei enige
aspecten van het reclamewezen in de V S
Het belangrUkste advertentiemedium is
de courant, welke in Amerika een sterk
locaal karakter heeft.
n de
Export Promotion Division van de E.C.A.
te Parijs, zeide dat nu zowel in Europa
als in Amerika de uitgaven voor de be
wapening snel worden verhoogd, ener
zijds de export van enkele consumptie
artikelen misschien zal stijgen, anderzijds
de productie er van zal worden beperkt.
De import uit Amerika zal iedere dollar,
die wordt verdiend, opeisen. Het dollar-
tekort moet worden verkleind, het be
draagt thans ca 101 milliard dollars. De
Nederlandse zakenman moet zijn export
vergroten. De heer Straus zette uiteen
op welke wijze het product op de Ameri
kaanse markt moet worden verkocht
Men moet daarbij rekening houden met
de feiten, dat de Amerikaanse consument
bijzondere wensen heeft ten aanzien, van
de kwaliteit cn de aard vdn het artikel,
dat hij koopt en dat de Amerikaanse ko
pers speciale eisen hebben wat betreft de
levertijden, voornamelijk met betrekking
tot het seizoen. Wanneer het product goed
is en men de kans wil wagen, zal men er
in kunnen slagen een deel van de consu
menten-dollars te verkrijgen.
Industriële vormgeving
De heer Henry Dreyfuss sprak over de
Invloed der industriële vormgeving op het
Amerikaanse publiek.
De doorsnee Amerikaan heeft niet de
minste idee van de industriële producten,
die Nederland kan exporteren. Men moet
dc Amerikaanse kopers tonen wat in Ne
derland wordt vervaardigd en dat aan
bieden tegen een prUs en in een vorm. die
geheel past bij de Amerikaanse smaak De
Amerikaanse markt is opgebouwd uit een
groot aantal deelmarkten met eigen
smaak, gewoonten, koopkracht e.d.
50.
