IB
HET KIND VAN STAAT, DAT DE
STAAT VAN EEN KIND SCHIEP
TELEVISIE boven Ascot
1 1JR EIGEN DOMEIN
Zwakke sexe maakt plaats
voor het tweede geslacht
Overzetten op Lek goedkoper
Omgang met dieren in Artis
psychologisch bezien
Op de thuisreis
Goudse Spetters
TYPE-TAFELS Vanaf f29.75
Heuvel Staudt
Bij de 300ste geboortedag van de Koning Stadhouder
Londen zag zichzelf uit de lucht
De man blijft man!
Mr
Zoudt u het niet alleraardigst vinden?
De jeugdjaren
ÏWEEDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 11 NOVEMBER 1950
Tariefsverlaging veer
Schoonhoven-Gelkenes
De geldigheidsduur ven het huidige
tarief voor het veerrécht tussen Schoon
hoven en Gelkenes verstrijkt op 31 Decem
ber. De raad der gemeente Schoonhoven
stelt voor de komende jaren een verlaging
van de tarieven voor.
De uit deze tariefsverlaging voortvloei
ende vermindering van de opbrengst der
veergelden wordt op 13.000 per jaar ge
schat. Met inachtneming van een vergoe
ding voor de gemeente van 5.000 per jaar
voor het gebruik van het veerrecht lever
de de exploitatie van het veer in 1947. 1948
en 1949 een winst op van respectievelijk
21.109, 16 685 en 30.816
Deze winsten zijn, na aftrek van een
bedrag van 5.000 per jaar,, overeenkom
stig de beheersverordening van het veer-
bedrijf gestort in een vernieuwingsfonds,
waaruit o m. de aanschaffing van een
nieuwe pont. waarvan de kosten op
270.000 worden geraamd en het verande
ren van de veerstoep, zullen worden be
kostigd. 35
De ontworpen verbeteringen worden in
het belangt van het verkeer noodzakelijk
geacht. De nieuwe pont is uitsluitend
nodig in het belang van het gemotoriseerd
vervoer, waarom dit vervoer niet wordt
betrokken tn de voorgestelde verlaging
der gewone tarieven. Wel wordt de reduc
tie voor couponboekjes voor auto's ver
hoogd van 20% tot 30%.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
stellen de Staten voor het door oe ge
meente voorgestelde nieuwe tarief goed te
keuren.
Het tarief zal worden verlaagd o.m. voor
één persoon van 8 tot 6 cent. voor e«n
Tijwiel van 15 tot 12 cent, voor een motor
rijwiel van 30 tot 25 cent, voor een licht
motorrijwiel of rijwiel met hulpmotor van
20 tot 15 cent. Weekkaarten zullen gaan
kosten voor eenmaal per werkdag heen en
weer overvaren voor één persoon 35 cent
was 45) en voor één persoon met rijwiel
70 cent (was 90). voor tweemaal per werk
dag heen en weer overvaren per persoon
60 cent (was 90). De prijs van schoolabon-
nementen recht gevende op twee over
tochten per werkdag wordt voor elk
schoolgaand kind per maand 90 cent (was
1,501 en idem met rijwiel 1.80 (was
3) en van schoolabonnementen voor vier
overtochten per werkdag 1,50 (was 3)
per schoolkind.
Een oud recht
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
hebben de Staten een voorstel gedaan
naar aanleiding van een in 1946 in hun
handen om advies gesteld adres van de
heer J. M. Laurillard te 's-Gravénhage,
waarin deze namens zijn zoon E. A.
Laurillard verzoekfeeen tarief vast te stel
len voor het Bergstoepse pontveer over de
Lek tussen Bergambacht en Streefkerk.
De heer E. A. Laurillard Is in het bezit
getreden van de rechten, verbonden aan
de voormalige ambachtsheerlijkheid
Streefkerk, voor zoveel die rechten in de
loop der tijden nog gehandhaafd zijn ge
bleven. Tot die rechten behoort o.m het
recht van veer over de rivier de Lek. van
zuid naar Noord, voor het riviergedeelte,
dat loopt langs het grondgebied van deze
ambachtsheerlijkheid.
Het in leen uitgeven van de ambachts
heerlijkheid me* het recht van veer blijkt
uit de verlel-brieven van 1714 en 1789.
De titels van het veerrecht werden, in
1812 door de toenmalige eigenaar krach
tens het bepaalde in het Keizerlijk decreet
van 21 October 1811, bij de Franse préfect
ingediend. De daarna volgende eigendoms
overgangen tot op heden konden worden
nagegaan. Op grond hiervan menen Gede
puteerde Staten dat het recht van veer
ook thans nog bestaat.
Binnen het gebied van het veerrecht
bestaan thans het Bergstoepse pontveer
(Bergambacht—Streefkerk); het voetveer
Streefkerk—Ammerstol en het voetveer
StreefkerkHoeksche Sluis.
Het bestaan van veerrechten in omge
keerde richting (dus naar Streefkerk) is
tot dusverre niet aangetoond, zodat voor
die richting het tarief niet door de Staten
kan worden bepaald.
Aan het Bergstoepse pontveer kan op
grond van door de provincie gehouden
verkeerstellingen de opbrengst der veer
gelden volgens het thans toegepaste tarief
op rond 28.000 per jaar worden gesteld.
Na aftrek der uitgaven blijft als onder-
nemersloon voor de exploitant en vergoe
ding 350 per jaar) voor de eigenaar van
het veerrecht. rond 7500 over.
De eigenaar van het veerrecht en de
ondernemer verzoeken handhaving van
het bestaande veertarief. dat op 1 October
1949 door de exploitant is ingevoerd
Het blijkt evenwel, zeggen Gedeputeer-
d«n, dat deze tarieven, voor zoveel de
voetgangers en wielrijders aangaat, niet
onbelangrijk uitgaan boven die. welke
voor de andere veren op de Lek en andere
wateren gelden.
Ged. Staten stellen daarom voor om het
tarief voor voetgangers te brengen van
0,12 op 0.10 en dat voor wielrijders
van 0.18 op 0.15.
De daaruit voortvloeiende vermindering
aan inkomsten, geraamd op 750 voor het
voetgangersverkeer en 1.600 voor het
rijwielverkeer. brengen het ondernrmers-
loon van 7.150 per jaar terug tot f 4 800.
Gedeputeerde Staten achten dit laatste
bedrag meer aanvaardbaar
Ten aanzien van de voetveren Streef
kerk—Ammerstol en Streefkerk—Hoek
sche Sluis stellen Gedeputeerde Staten
voor het bestaand tarief te handhaven.
CapelleKrimpen
Het tarief voor het pontveer tussen
Capelle- en Krimpen aan de IJssel werd
tot 1 Januari 1951 vastgesteld.
De eigenaren van het veerrecht, tevens
Militairen aan boord van
de „Waterman"
Met het troepentransportschip „De Wa
terman''. dat 24 November te Rotterdam
uit Indonesië wordt verwacht, repatriëren
de volgende militairen:
Gouda: soldaat 1ste klasse L. J. Kuik,
Keizerstraat 19; 1ste luit. Schoots. Cra-
bethstraat 20. sergeant J- v. d. Post, Con-
stantijn Huygenstraat 63.
Ammerstol: soldaat A. Hoaienbos. Ach-
Bergambacht: soldaat 1ste klas J.
Teeuwen. Bovenberg D 49.
ReeuwUk: soldaat A. van Sprang. Ree-
wal D 98.
Schoonhoven: sergeant-marinier A. van
Dam. Koestraat 18
Waddinxveen: sergeant A. M Hofman,
Tweede Bloksweg 4
Aan boord van de ..Empire Brent die
3 December te Rotterdam wordt verwacht,
bevinden zich geen militairen uit Gouda
en Omgeving
De passsagierslijsten liggen op ons bu
reau. Markt 31, voor een ieder ter inzage.
AANGEHOUDEN
De politie hééft een 35-jarige inwoner
aangehouden, die verdacht wordt deze
week een 21-jarig meisje in Moordrecht
te hebben aangerand en voorta van haar
geven gulden te hebben ontvreemd.
ondernemers van het veer. vragen met in
gang van 1 Januari 1951 een verhoogd
tarief voor dit veer vast te atellen, zo
danig. dat de bestaande tarieven met
ongeveer 50' worden vermeerderd
Daar sij de afschrijving te hoog achten
en mede in verband met het feit. dat de
ondernemingsbelasting zal vervallen, kun
nen Gedeputeerde Staten geen aanleiding
vinden, een tariefsverhoging aan de Staten
voor te stellen. Hun voorstel strekt tot het
met enige ondergeschikte wijzigingen
handhaven van het huidige tarief.
Echter hebben de ondernemers de wens
te kennen gegeven, een nieuwe motorboot
ln dienst te stellen ten einde het vervoer
over dit intensief gebruikt* veer beter
te kunnen verzorgen. Een betere outillage
van dit veer komt ook Gedeputeerden ge
wenst voor. doch daarbij dient huns in
ziens de voorkeur te worden gegeven aan
een grotere pont. waarmede ook het zware
gemotoriseerde vervoer gebaat zal zijn.
Hiermede zou een bedrag van rond
100.000 gemoeid zijn. Bij het tegenwoor
dig tarief kan dit bedrag niet door het
bedrijf worden opgebracht. Gedeputeerden
stellen zich daarom voor om in de eerst
volgende Statenzitting. wanneer een voor
stel ten aanzien van de mogelijkheid van
de vorming van een vernieuwingsfonds
voor sommige veren ter tafel zal zijn ge
bracht. tot dat doel voor dit veer een
voorstel tot tariefsverhoging te doen.
Onze bioscopen
Salto mortale
Reünie Bioscoop. De angst baheerst
het leven van de artist Fabius. de angat
voor het leven, dat vol is van het doods
gevaar Want Fabius is de man. die, op
de kermis het geachte publiek voor een
paar francs heerlijk laat griezelen als hij
met zijn motor langs de loodrechte wand
raast. Door die angst raakt hij totaal uit
zijn evenwicht, zo erg. dat hij haast een
moordenaar wordt. Dan komt in zijn le
ven de vrouwelijke impressario Chriatina
Rinck. De held Fabius. die elke avond
de doofl i" de ogen ziet, zwicht voor da
liefdeloze theateragente. Hij geeft zijn
nummer op en komt te voorschijn met
een ander, niets meer of minder dan de
dubbele salto met een auto. Even voor
zijn eerste en laatste rit neemt het drama
een scherpe wending.
He gegeven van deze film is verrassend,
en men heeft er werkelijk iets goeds van
gemaakt. Vooral het eerste gedeelte is be
klemmend. somber en sober en daardoor
dwingend en suggestief. Als ondertitel
draagt het werk: film uit het cjrcusleven.
Dan vertrtoedt men een draak van het
zuiverste water. Blij verrast kan men
constateren, dat men het gegeven teer en
met verantwoordelijkheidsgevoel heëft
uitgewerkt, artistiek en toch spannend.
Erich von Stroheim laat zich zien van een
heel andere kant: een invalide trapéze
werker.
In haar soort een buitengewoon goede
film. vol actie, goede stemmingsbeelden;
spannend, met verrassende wendingen.
Alles wel aan boord
Thalia Theater. Kapitein Bredford
zal van de reis New YorkRio kunnen
zeggen, dat het een bewogen reis was.
vooral ten opzichte van zijn eigen per
soon Nog maar net is zijn luxueus pas
sagiersschip in vojle zee, of er wordt een
verstekelinge gevonden en die versteke-
linge is zijn eigen zestienjarige dochter
Een gecompliceerd meiske is die Polly
een enfant terrible en toch een schat, een
geraffineerd comediantje en toch een
naïevelingetje en bovendien een bijzonder
begaafd zangeresje. Ze is aan boord ge
komen omdat ze. fantastic als ze nu een
maal nog is. haar schoolvriendinnen had
verteld dat ze deze reis met haar papa
zou mogen meemaken en omdat een be
roemd zanger, voor wie zij met haar ar
tistieke neigingen grenzeloze bewondering
heeft, zich onder de passagiers bevindt.
Papa brengt ze heel wat zorgen: maar de
toeschouwer amuseert zich uitstekend en
wordt geboeid, sterk zelfs. In deze aller
aardigste film vertolken de voornaamste
rollen George Brent, Lauritz Melchior.
Jane Powell. Francis Gifford en Marina
Koshetz.
BIJ ONS IN DE STAD
De avond begon zo mooi. Ik wat naar
een erg diepzinnige lezing gegaan met
een hele hoop ttekels en kanten, die je
allemaal uit kon Echt een kring voor een
een intellectueel ment, zoaltikben. Na
afloop ging ik met een vriend naar huis
en we bitven nog wat napraten. tWas
in de Korte Akkeren. Om elf uur zei ik:
..Kom, ik stap tent op". Maar ik wat
helemaal niet van plart om op te stap
pen. Een ment zegt weieent meer wat.
Om half ttoaalf stond ik op de stoep
en kwam er een meneer aan. Hij had
een heleboel haast in z'n manier van
doen.
„Weet u ook waar ik ergens kan op
bellen?" vroeg hij.
Mijn vriend wist het niet. Hij is nog
niet zo lang Korte-Akkeraar, maar hij
dacht, hij had wel eens horen vertellen,
maar precies luist hij het niet. kijk, als
we die straat uitliepen en dan linksom,
nee rechtsom en dan die straat uit en
als er in de Korte Akkeren een telefoon
cel was. dan moest hij op dat pleintje
staan. We liepen de straat uit en toen
linksom, nee rechtsom en die straat uit
en het pleintje was er. maar de telefoon
cel niet".
„Wat êen durp!" zei de meneer.
Dat kun je als grote-stadsmens niet
nemen.
Ik moest en zou een telefooncel heb
ben. al moest ik er zelf eentje bouwen.
Een man. die zijn hondje uitliet, ver
telde. maar precies wist hij het ook niet
dat de naastbijzijnde cel op het Plein in
Den Haag stond.
..Da s te ver", zei de meneer. ..Is hier
niet ergens een cafi of een herberg of
zo iéts".
..Neen", zei die van het hondje, „de
Ketakke ligt droog".
„Wat een durp", zei de meneer.
Hebt ii wel eens in de late avondstond
door onze nieuwe stadswijk gewandeld?
Da's net een invulbiljet voor de belas
tingen. Je komt altijd ergens uit, waar
je niet wezen wil.
Eindelijk klommen we Schielands Ho
ge Zeedijk op. De Krimpenerwaard blies
me bijna de hoed van het hoofd.
Over de Haven kwamen we op de
Markt. Op de hoek van de fTiendeweg
hebben we verslagen gezucht bij de fun
damenten van wijlen een telefooncel.
Toen zijn we er een poosje op gaan
zitten en hebben onze laatste sigaret
op gestoken.
„Wat een durp!" zei de meneer.
Zeg daar nóu eens wat tegen!
De Markt verlaten hebbende, zijn wij
de Kleiweg over getogen. Het begon te
regenen, Natts, vieze regen. Koud was
't ook.
.De Graaf Florisweg bij nacht heeft wel
iéts weg van een geheimzinnig boek. Op
het pleintje staat geen telefooncel. Er
zijn wel fundamenten hoogstwaarschijn
lijk uit de tijd vt\n de Romeinen. We
hebben er even opgezeten en de kou
kroop langs onze ruggestreng.
„Wat een durp!" zei de meneer somber
en hij wierp een steentje naar een kat.
'tWas een zwarte kat met groene ogen.
Langs de Burgvlietkade en de Kruger-
laan zijn we naar het Ziekenhuis ge
gaan. Daar stond een cel. Het was een
machtig gezicht, 't Begon net uieer te
neer.
Dat hebben we gedaan.
Het kon gemakkelijk.
Er tua» geen apparaat in!
Om twee uur was de bui over.
Toen ben ik naar huis gegaan.
Mevrouw Tergouw had kouwe voeten,
zei ze.
Ik ook.
JAN TERGOUW.
in blank gespoten uitvoering.
TELEF. 3*89 WESTHAVEN 19
o O
Dr Portielje voor
Natuurk. Genootschap
Hoeveel bezoekers staan er dagelijks
niet voor de apenkooien en zeggen dan. als
zij het spel van de apen zien: ..Kijk. daar
zitten ze weer te ..vlooien". Zij. die men
sen, blijven vijf minuten staan en lopen
dan gauw door. want zij moeten heel Ar
tis nog in één middag doen. „Och. konden
die bezoeken nu maar eens een hele tijd
voor zo n kooi blijven staan, om het dier
te bestuderen", zo sprak gisteravond dr
A. F. J Portielje, inspecteur over de le
vende have van Artis voor het Natuur
kundig Genootschap voor Gouda en Om
streken in Het Blauwe Kruis. „Dan zou
den zjj zien. dat dit zijn betekenis heeft.
Dat het geen „vlooien" is. Een aap heeft
niet eens vlooien, of hij zou ze van de
mens moeten hebben. Maar 0at zoeken en
tasten is iets. dat de apen aangeboren is.
In de wildernis moeten zij zich zuiveren
van vuil, doornen en diertjes. En als zij
dat doen. ontstaat er voor deze dieren een
prettig gevoel. Als zij schoon zijn. wordt
dit gevoel een uitdrukking yan genoegen
en als zij dus ..vlooien" koesteren zij zich.
De redeloze, sprakeloze aap heeft hierin
een vorm gevonden om zich uit te druk
ken.
Als men maar de tijd neemt bij de kooi
te blijven kijken, ontdekt men steeds weer
iets nieuws bij de dieren. Zo strelen
ouders een kind over het hoofd bij wijze
van tederheid.
Vraagt men aan de eigenaar van een
hond „Hoeveel verschillende geluiden
geeft uw hond?, hij zal het antwoord
schuldig blijven. Bij een kippenhouder is
het antwoord. „Kukeleku en kiekerekie",
maar dat zijn beide uitroepen die geen
enkele haan ooit gekraaid heeft. Wat een
studie zou men van zijn huisdier kunnen
maken. Maar nee, men is de „baas" van
een hond, al denkt men de „vriend" te
zijn. Nauwelijks heeft men een hond of
het dier moet kunstjes leren, mooizitten
om Iets prettigs te krijgen. Dat is ge
vaarlijk als u met uw hond op straat loopt
en u komt een teef tegen. Om naar het
„meisje" toe te mogen zal de hond mis
schien mooi gaan zitten, en dan hebt u
hem dat zelf geleerd", zo zei «preker.
Natuur boven de leer
De mensen begrijpen de dieren echter
niet. Zij denken dat zij hetzelfde prettig
vinden als zijzelf. Maar niets is minder
waar. Knuffel een kat, het arme dier
springt weg. Doet men echter wat katten
prettig vinden, „kopjes-geven", dan heeft
men in het dier een vriend gevonden. Een
wilde stier moet men achter de kop strij
ken. de tijger maar weer kopjes geven.
En als dan dé oppasser in de kool door
een „wild beest" aangevallen wordt, zegt
het publiek „Het dier is vals." Maar al
tijd is het de schuld van de oppisser als
er iets gebeukt, hoewel hij daar zelf soms
niets aan kan doen. Een dier reageert
echter anders dsn personen. Gaat men
met een gevaarlijke aap „op-zijn-aaps"
om. dan is het een ongevaarlijk dier. ge
worden. met de tijger evenzo. Zo bereikt
men in Artis een omgang tussen mens er
dier.
Als raadgevingen om een band te krij
gen tussen ..vriend en dier" gaf dr Por
tielje de volgende les. Ten eerste moet
men zich niet opdringen. Men moet aan de
verlangens van het dier tegemoet komen.
I.aat het dier aan zijn oppasser wennen.
Neem daar de tijd voor Want een dier
voor zich winnen is heel moeilijk, maar
verliezen veel gemakkelijker. Dan zijn
dieren absoluut niet vals. Altijd gaat de
natuur boven de leer.
Aan de hand van lichtbeelden liet dr
Portielje zien wat hij met tijgers, wisents.
neushoorns en nijlpaarden had kunnen
bereiken. Van de tijger zag men hoe hij
van nieuwsgierig tot goedmoedig werd
om daarna te veranderen in een wild
monster, met een afschuwwekkende uit
drukking in de kop. Uitvoerig ging de
spreker in op de gedragingen «n eigen
schappen van zijn „kinderen". Hoe hij
veertien verschillende soorten dieren te
zamen had gebracht, eerst afgescheiden,
en hoe die dieren „vriendjes" van elkaar
geworden waren, en hóe een aap een
vriend werd van een kleuter.
Het was een boeiende avond, waarop de
belangstellenden het volle pond kregen
van dr Portielje. die zijn ervaringen gees
tig vertelde in drie en een half uur. Een
prestatie een publiek zo lang te boeien.
Burgerlijke Stand
Geboren: Erik, z. v. J. C. Vink en C.
J. E. Schuilenberg, Vossiusstraat 100
Marijke Yvonne, d. v. A. K. van Arnhem
en P. C. Vrijenhoeff. Eerste Kade
Nienke Ytje Carolina, d. v. H. Eikelboom
en R. Kramer. Schaepmanstraat 32.
Ondertrouwd: T. de Waard en M. Nobel;
P. Blnee en E. J. Polet; P. W. Warnders
en E. M. Verburg; Ph. J. van den Berg
en M. Sibbes; C. A. van der Krans en
W. van Vliet: J. G. Jongeneel en M. Rook;
Ph. M. de Wit en H. Jooaten: M. A.
Schoonderwoerd en B. A. de Ruwe; N.
Droog en C. Baks.
Overleden: Adriaan Voorkamp. 44 J.;
Geertruida Susanna Steenbergen, geh.
A. N. Snoeij, 49 j. Anthonia Hendrika
Leeflang. geh. m. P. J. Schoonderwoerd.
37 j.; Marrigje Willemina de Groot. geh.
m. W. van Willigen. 59 j.; Joseph Antonius
Kastelein, M j.; Petrus Johannes Philip-
pus Maria Nyst, 9 j.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gemeente: Sint Janskerk
(Achter de Kerk 5) 9 en 10 30 uur ds Gerh.
Huls. 5 uur ds J. J. Koning; Zaterdag 8.30
uur in Koorkerk Avondgebed: Weiterkerk
(Emmastraat 33) 10 uur ds A. J. Bronk-
horst. Dén Haag (jeugddienst). 5 uur ds
G. Boer: Kmderkerk (in gebouw Calvijn,
Turfmarkt 142) 10 uur de heer P. J. v. d
Berg.
Ver. van Vrijz. Ned Hervormden (Pe
perstraat 128) 10.30 uur ds Joh. P. van
Mullem. Rotterdam.
Remonstr. Geref. Gemeente (Keizer
straat 2) 10.30 uur ds J. Laforêt. Boskoop.
Evang. Lutherse Kerk (Gouwe 134) 10
uur ds W. F. Schroder.
Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107) 10.30
en 6 uur pastoor G. P. Giskes.
Geref. Kerk (Turfmarkt 60) 10 en 5 uur
ds W van Dijk.
Geref. Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a)
9 45 en 4.30 uur ds G. Koenekoop.
Geref. Gemeente (Stationsplein 15) 10
en 5 uur dr C. Steenblok.
Chr. Geref. Kerk (Gouwe 141) 10 en 5
uur leesdienst.
Nederd. Geref. Gemeente (Zeugestraat
38) 10 en 5 uur ds Joh. van Weizen. Don
derdag 7.30 uur ds Joh. van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23)
10 en 5 uur ds J. I. van Wijck. Dins
dag 7.30 uur Bijbellezing ds J. I. van
Wijck. Zaterdag 7.30 uur bidstond.
Leger des Heils (Turfmarkt 111) 10 uur
Heiligingsdienst. 6.45 uur openluchtsamen
komst Markt, 7.30 uur Verlossingssamen-
kpmst; leiders kapiteine R. Bol en majoor
Svmonsbergen
Kerk van Jezus Christus van de Heili
gen der Laatste Dagen (Spieringstraat 49)
5 uur dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Achter de
Kerk 6) 10 uur de heer D. van Leeuwen,
7 30 uur de heer W F Kloos over „Mag
dit zo maar Zaterdagavond 8 uur slui
ting der week.
Loop der bevolking
Gevestifden: T. M van Doorn, van De
Bilt n. Zoutmanstraat 42; A. de Groot, v.
Velsen n Westhaven 11; J C. Aarden, v.
Bergen op Zoom n. Keizerstraat 84; J. W.
Spruijt. v. Oudewater n. Graaf Florisweg
77; J. M. de Wit, v. 's Gravenhage n. Graaf
Florisweg 77; P. A. Broekman, v. Utrecht
n. Graaf Florisweg 77; J. van der Heijden,
v Reeuwijk n. Houtmansgracht 7; Chr. v.
Wenen, v Gouderak n. Helmersstraat 14;
Stalenberg—Koppelman (3 pers.), v.
Amsterdam n. Nieuwe Haven 41; J. C.
Vetjens, v. Gorinchem n. Gouwe 71; M.
H. LogmanHanhart (6 pers.), v. Gorin
chem n. Gouwe 71; J. T. Leeflang. v. Soest
n. Bockenbergstraet 19; E. Kalshoven—
Perrels, v. Arnhem n. Pr. Hendrikstraat
20; C. M. Mens—Fokke, v. Wassenaar n.
Nieuwe Haven 159; J. D. Mens, v. Voor
schoten n. Nieuwe Haven 159, J. Spoel-
stra, v. Idaarderadeel n. Zwarteweg 2; W.
Huiskamp, v. Putten n. Groenendaal 39
Vertrokkenen: C. P Thomsen, van Cra-
bethstraat 49 naar Utrecht, Catharijne-
singel 72; C W. Melkert, v. Raam 300 n.
Apeldoorn, Kon. Willem II Kazerne, W
Beijen. v. Westhaven 11. n. Kamerik A 86.
A. Mulder—Smeding, v. Krugerlaan 145 n.
Amsterdam, Rosendaalstraat 20; J Broek
huizen (5 pers v. Krugerlaan 145 n. Am
sterdam, Rosendaalstraat 20; S. M. Kools-
bergenThiel, v. v. Swietenstraat 28 n.
Oudewater, Capelleweg 102; J. van Bom
mel, v. Burgvlietkade 38 n. Doorn, Dorps-
sraat 67: J. vati Hoogdalem, v. Westhaven
11 n Leerdam. Schaikseweg 4b; J. Scheur
water (4 pene), v. Karnemelk sloot 27 n.
Waddinxveen, Noordeinde 71; C. P M.
van Vliet, v. Bothastraat 22 n. Wassenaar,
Schouwweg 69; E. C. de Bruijn. v. Nieuwe
Veerstal 7 n. Hnastrecht. Hoogstraat 107;
M. C. van der Ben—Meijer (2 pers.), v.
Van Persijnstraat 11 n. Waddinxveen, Lijs
terbesstraat 57; J. G. Ganseman (2 pers.),
v. C. Ketelstraat 77 n. Moordrecht, Gr.
Willemstraat 1; F. Jansoen (3 pers) v.
Nieuwe Parkweg 1 n Waddinxveen, Lija-
terbesstraat 71; M Ph. van der Poel, v.
Westhaven 25 n. Oudenbosch, Markt 61;
C. E. Mosch, v. De la Reijlaan 40 n. Rot
terdam, v. Speijkstraat 45d; G. F. van der
Want, v v. Itersortlaan 15 n. Indonesië. D.
L. Verhagen, v. Herenstraat 44 n. 's Gra
venhage, Kepplerstraat 228; E. M. C.
Becking—van de Sande, v. Gouwe 71 n.
's Gravenhage. Leuvensestraat 70; F.
Beijers (2 pers v. Burgvlietkade 2 n.
Waddinxveen, Ieplaan 96a C. J. W Be-
lonje (2 pers v. Groenendaal 94 n. Voor
schoten, Oranjekade 7.
Verhuizingen binnen
de gemeente
M. de Jong, van Gouwe 108 naar Achter-
willen* 33; J. J. Logman, v Crabethstraat
49 n Gouwe 71; G. de Graaf—Nieuwland,
v. Gouwe 208 n. IJssellaan 205; D. J. Ernst,
v. Lange Dwarsstraat 26 n Geertje de
Bultsteeg J. Veerman, v. Nieuwe Haven
89 n. Groeneweg 39; F. A Eist, v. Boele
kade 158 n. J. P. Heyestraat 4; G. Eist—
Mul, v. Jan Kottensteeg 6 n. J. P. Heye
straat 4; A. Starreveld, v. A. Vlackstraat
8 n. Houtmansplantsoen 18; F. M P. Dijk
stra, v. IJssellaan 80 n. Raam 7; R. A.
DortlandPrins, v. Tuinstraat 79 n. Kon.
Wilhelminaweg 251; J. A. Francken en G
J. Francken, v. Kleiweg 65 n. Kuiperstraat
17; Chr. M. Boer, v. Vijverstraat 9 n. Snoij-
straat 63; C. v. Hofwegen, v. H. J. A. M.
Schaepmanstraat 9 n. Herenstraat 136; C.
Baars. v. Gr. v. Bloisstraat 32 n. Steijn-
kade 20; A. A. Dongelmans—Geers, v. Pr.
Julianastraat 3 n. Lethmaetstraat 34. H.
ItBtneyer, v. Z. Derde Kade 110 n. Ie H. v.
Alphenstraat 38; C. H. v. Loon (2 pers.), v.
Houtenstraat 2 n. Kon. Wilhelminaweg
272; M. Piket (3 pers.), Westerkade 61 n.
Jan Kottensteeg 8; J. Krijgsman (6 pers.)
v. v. Strijenstraat 19 n. Pr. Julianastraat
11, M. Roor (3 pers.), v. Boomgaardstraat
95 n. Ridder van Calsweg 174; J P. Dijk
stra (3 pers.), v P. C. Bothstraat 37 n. Var
kenmarkt 21; A. v. d. Valk (5 pers v.
Bogen 16 n. Keizerstraat 4; H. Slot (6
pers v. Muilenpoort 11 n. Vorstmanstraat
11; J. W Hogedoom (5 pers v Vorstman-
straat 11 n. Zoutmanstraat 15. J.. A. J.
Schneider (6 pers.), van C. Huvgensstraat
67 n. Vossiusstraat 89, W. van Eijk (4 pers
v. Herenstraat 85 n. C. Huygensstraat 67,
J. de Bruin (2 pers.), van Boekenberg-
straat 37 n. Sophiastraat 55; L. A. Malie
paard (6 pers.), v. J. p. Heyestraat 4 n.
Walvisstraat 7; Z. Groenewoud (4 pers.),
v. Fluw.singel 89 n. Burg. Martenssingel
86; A. Grootveld (3 pers v. Tollensstraat
89 n. Bockenbergstraat 95; C. D. de Wit
4 pers), v. Baanstraat 2 n. Bogen 8; J.
Swager (6 pers v. Bodstraatweg 20 n.
Veerstal 5; A. Vos (7 pers), v Pr. Hen
drikstraat 77 n. Vossiusstraat 87; J. G.
Dongelmans (5 pers v. Pr. Julianastraat
3 n. Lethmaetstraat 34; A. F. Groeneveld
(4 pers.), v. Koekoekstraat 57 n. Van der
Palmstraat 65; A. Zeverboom (5 pers.), v.
Bogen 59 n Bogen 50; L. den Blijker (5
pers.), v. De Genestetstraat 9 n. Uiverplein
78; A. Honkoop (4 pers.), v. Uiverplein 78
n. De Genestetstraat 9; A. Eijmers—Leen-
ders (3 pers v. Lemdulsteeg 37 n. Groe
neweg 49; ,M. V. Macha (2 pers.), v. Kat-
tensingel 54 n. v. Bergen IJzendoornpark
6; C. de Waal (2 pers v le H. v. Alphen
straat 38 n. Z. Derde Kade 110; J. Re-
meijer (3 pers.), v. Z. Derde Kade 110 n.
le H. v. Alphenstraat 38; C. Zwankhuizen
(2 pers.), v. Jan Luykenstraat 24 n. Verlo-
renkost 2; F. J. van Ham 5 pers.V v. Ver-
lorenkost 2 n. Jan Luykenstraat 24; J. van
Dijk (3 pers"), v. Molenwerf 14 n. St Jo-
sephstraat 40; Chr. van den Heuvel (4
pers.), v. Turfmarkt 117 n. Oosthaven 59.
ZONDAGSDIENST ARTSEN
Van Zaterdagmiddag 3 tot Maandagmor
gen uur zijn aanwezig de artsen:
Krimpenerwaard: G J. Barten te Schoon
hoven tel. K 1823—33». Joh. Bouwman te
Goudetak. tel. K 1127—312. H. Frese te Berg
ambacht. tel. K 1135—214, A. M. Visser ta
Krimpen a. d. IJssel. tel. K 1105—307.
Boskoop: G A. S Jongeneel. tel. l».
Haastrecht, Polsbroek en Oudewater: K J.
Muhrlng te Polsbroek., tel. K 1122—203.
Moordrecht en Nieuwerkerk a. d IJssel:
S. J. Hage te Nieuwerkerk a. d. IJssel, tel.
K 1103—305.
Reeuwijk: J. P. Hoeneveld. tel. 227.
Waddinxveen: E. M. L. Hemminga. tel. K
1528—278.
Zevenhuizen en BleiiwUk: J. Tol te Bleis-
wijk, tel. K 1882—508.
Ammerstol
Voetbal. Voor morgan ia ingelast de
competitiewedstrijd Ammeretolee S V.—
Excelsior '20.
Predikbeurten. Ned Herv. Kerk 8 30
uur di J B Th. Hugenholtz. Ned. Herv.
Evangelisatie 10 uur leesdienst: 8 30 uur de
heer P. van Buuren te Polsbroek.
Hekendorp
Benoeming onderwijzer. De heer G. C.
Bos alhier is met ingang van 1 December
benoemd tot onderwijzer te Boskoop.
Burgerlijke Stand. Getrouwd: C. J. Th.
de Wit 25 j. te Lange Ruige Weide en C.
A. Hoogenboom. 26 j.
Geslaagd. Onze plaatsgenoot de heer J-
A. Warnaar is te Amsterdam geslaagd
voor het cggididaatsexamen rechten.
Predikbeurt. Ned. Herv. Kerk: to en 1.30
uur de heer Blijleven ta Winterswijk.
Moordrecht
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk: 10 uur
ds P A Stapert: 7 uur da heer Schouwink
te Schiedam (jeugddienst). Geref. Kerk:
8 45, 10 30 en 8 30 uur ds D. P. Kalkman.
Ned. Herv. Evangelisatie op Geref. grond
slag: 10 en 8.30 uur de heer H. Ockerse.
Oud Geref Gemeente 10 en 4 uur leesdienst
R K. Kerk: 7 30 en 1# uur Heilige Mis;
8 uur Lof.
Nieuwerkerk a. d. IJssel
Predikbeurten. Ned. Herv. Kerk: 10 en
30 uur ds a. J. Timmer. Geref. Kerk:
10 en uur ds J Snoeij te Waddinxveen.
Geref. Gemeente: 1.30 en 3.3ft uur leesdienst.
Schoonhoven
Burgerlijke Stand. Ondertrouwd: A.
Ch. Zijdel. 30 jr en L. J. Met». 23 jr, W.
Jansen. 24 jr en Happel, 22 jr.
Predikbeurten. Rem Geref. Gemeente:
ds M. B. Vos te Leiden. Ned. Herv.
Kerk: 10 en 6 Uur ds J. v. d. Heuvel.
Ned, Herv. Minderheidsgroep (in Rem.
Kerk): 10.40 uur ds Koch te Haarlem.
Geref. Kerk: 10 en 6 uur d« A. de Ruiter.
Advertentie
Ze hebben aan 20 achakeri
gevraagd: Met welke zet opent
U het liefit?
8 antwoordden: ik zet ej - e*
6 antwoorddenik zet dj - d«
5 antwoordden: ik zet Pgi - f3
1 antwoordde: ik zet een doosje
Bond Street voor me neer!
In alh> ernst: l)r sigaret
met (Ie record omzet
KAASMARKT GROOT-AMMERS
11 November, Aangevoerd 8 partijen,
zijnde 162 stuk*, wegend 1134 kg. Eerste
kwaliteit f 2.052.10 per kg. Handel matig.
OPBRENGST COLLECTE
De wintercollecte in de Nederlands Her
vormde Kerken, ten bate van de Diaconie,
heeft 2.148.— opgebracht.
Voetbal
AMMERSTOLEXCELSIOR *20.
Voor Zondag ia in het programma der
K.N.V.B. ingelast de inhaalwedstrijd Am
merstol—Excelsior '20. Aanvang 2 uur.
NederlandIndonesië
Amsteldlep Java-Amst 10 v oPrt Said
Amstelpark' Java-Amst p 10 K St. Vincent
Bantam 10 op 400 mijl O v K. Guardafui
amrrnnia verm. 24 Djakarta n Rotterdam
cn wordt 20 Dcc. aldaar verwacht
Cyrenla veim 21 v Soeiabaya n Marseille
en wordt 15 Dec. aldaar verwacht.
Dorsetshire verm. 15 v Djakarta n Rotterdam
en wordt 15 Dec. aldaar verwacht
Empire Brent 10 op 450 mijl ZO v Guardafui
J. v. Oldenbarnevelt p 10 K Guardafui en
wordt 26 Nov. te Amsterdam verwacht
Langkoeas 11 v Penang te Belawan
Madoera Amst-Java 10 te Antwerpen
Modjokerto Rott-Java p 10 Kaap Carbon
Nelly U v Djakarta te Rotterdam
Poelau Laut Amst-Java p 10 Messina
TabinU verm. 12 v Djakarta n Amsterdam
Tarakan I v Semarang n Djakarta
Telresla» Amst-Djakarta p 10 Minikoi
Van 't Heff Java-Rott 11 te Port Said
Willem Buys 11 v Rotterdam n Djakarta
Waterman Java-Rott p 10 K. Guardafui
WATERSTANDEN II NOVEMBER
Keulen 1.57 0.0»: Ruhrort 3.54 -0.17; Lo-
bith 8.69 —0.13: Nijmegen 7.50 —0,08; Arnhem
7.5» -0.09: Eefde 2.98 +0.14; Deventer 203
0.10; Borgharen 40 00 —0.05: Belfeld 18 97
—0.15; Grave 4 19 +0 04; Vreeswijk 0.67 +0.68;
Llth ft.ll +«.37.
Berkenvjouae
Gemeente had een voordeeltje
door gewetensgeld
De raad is bijéengeweest onder voorzit
terschap van burgemeester M. Gautier. Bij
de ingekomen «tukken was een opgave
van de ontvanger der directe belastingen
te Gouda, dat een bedrag van 182.50 ten
gunste van de gemeente komt als z.g. ge
wetensgeld. Van Gedeputeerde Staten was
een mededeling ontvangen, dat op de jaar
wedde van de ambtenaar-ontvanger een
cumulatie-aftrek van 510 moet worden
toegepast De raad besloot overeenkomstig
deze mededeling te handelen.
Volgens voorstel van B. en W. werd een
verzoek van enige belanghebbenden inge
willigd tot het wijzigen van de bouwver
ordening in die zin. dat de afstand van 30
meter, die bit het bouwen van huizen bui
ten de kom der gemeente tussen de huizen
moet worden in acht genomen, is verkort
•tot 20 meter.
Aangenomen werd een voorstel van B.
en W. om de heffing van de straatbelas
ting te bepalen op 3 voor de gebouwde
en 1 voor de ongebouwde eigendommen.
De raad besloot voorts de kasgeldlening
van 20.000 met de Bank van Ned. Ge
meenten. die op 10 November afliep, met
een jaar te verlengen tegen 1% B. en
W. werden gemachtigd tot het aangaan
van kasgeldleningen tot 50.000. Voor de
financiering van de woningbouw werd
een kasgeldlening aangegaan van 2700
met de Coöp. Boerenleenbank te Utrecht,
met een looptijd van 40 jaar tegen een
rente van 3gedurende de eerste tien
jaar en 3% daarna, zonder dispensatie.
De raad besloot de wedde van het per
soneel van de vleeskeuringsdienst en de
wedde van de keurmeester vast te stellen
op 3456 tot 4056 en van de hulpkeur-
meeiter op 3156 tot 3756.
Ook met het voorstel van B en W. om
het vermenigvuldigingscljfes: van het
schoolgeld te brengen van 1 op 2 ging de
raad accoord. Tenslotte besloot de raad
voor de aanschaffing van leermiddelen
voor lichamelijke oefening aan de bijz. la
gere school een bedrag van I 574.10 be
schikbaar te atellen.
De heer Loeve informeerde bij de rond
vraag of bij de nieuw gebouwde wbningen
ook straatverlichting wordt aangebracht.
De voorzitter beloofde dit in een vergade
ring van B. en W. te bespreken.
Bodegraven
Werk gegund. B en W. van Nieuw-
veen hebben aan de firma Versluis, alhier,
als laagste inschrijfster voor 29.999 ge
gund het bestraten en rioleren van de
Kerkstraat aldaar met bijbehorende Wer
ken.
Eerste lustrum van „Nurmi". In een
meer dan volle zaal werd in hotel Van
Rossum het eerste lustrunT gevierd van
de athletiekvereniging „Nurmi" De voor
zitter, de heer J. Martens, vertelde over
de geschiedenis der vereniging. Het pu
bliek werd een gezellige feestavond aan
geboden, waarin enige radio-artisten op
traden, o.m. de pianist Johny Reijnolds,
die o.a. een demonstratie gaf van het
nieuwe instrument ondioline.
Burgerlijke Stand. Geboren: Cornells,
zn v. C. Schouten en M. C. Verburg
Ondertrouwd: T. Kooistra, 31 jr en D.
Boef. 21 jr.
Getrouwd: M. van Vliet, 28 jr en W. v.
Dijk 22 jr; W. A. Kok. 21 jr en M. Ver-
weij. 26 jr.
Woningruilcentrale. Het gemeente
bestuur heeft besloten medewerking te
verlenen aan het door de Stichting Inter-
locale Woningruilcentrale te Utrecht in
gesteld centraal ruilbureau.
De taak van dit bureau bestaat Irf het
met elkaar in èontact brengen van ae be
langhebbende ruilgegadigden, mede door
het verstrekken van ruiladressen.
Boskoop
Legaat ontvangen. De diaconie der
Ned. Herv. Gemeente alhier heeft een
legaat van 416.67 ontvangen.
Burgerlijke Stand. Geboren Alexandra
Jacoba. d. van L. Hartman en J. de Bruin.
Ondertrouwd: G J. van der Weijde en
Th. A. Daniël; Th. C. Kerkvliet en A.
M. B. Vérbakel. H. G. de Winkel en N.
E. van Gemeren.
Getrouwd: W Mudde en D Hoogerbrug.
Overleden: Hendrika de Waard. 79 j.;
Marius Mels Heimig Weil. 48 j.
Bloemenveiling. Coöperatieve Vereniging
„De Boakoopse Veiling" 10 Nov. Prijzen
Rozen, grootbloemig. pert bo* van 20 stuk*
Duisburg 4—5.60. Better Times
Hadlev 2.40—4.60 Edith Helen
VJerlanden 4.20-5.40, Rosalandia 3.40-
5.60. Butterfly 2.20—3.80 Pechtold 2.80-
3.60. Mmm Jules Bouché 3.60—7.20. ge
mengde rozen 1.201.50; Babyrozen per
boa 10 stuks: Sweetheart 90—1.50 Juweel
tjes 60—1. Else Poulsen 3040. Polyantha-
rozen 70—Uö. Wolfsglorie 60—1.10. Ingar
Olsson 60; diverse p. bos 10 stuks: Chry
santen grootbloemig 2.704.20. ld. klein-
bloemig 1.70—2.10. id. gemengd 80—1.10
tros-Chrysanten geel 40-75. id. wit 50-
70. id rose 45—80 id. brons 40—65 id
rood 28—43 id. bruin 27—43. id gemengd
37—57. besdragende heestertakken 1.20—
1.80. Clematis Prins Hendrik 3.40. Pernet-
tyatakken met rose bes 66—80 id. met wit
te be* 1.10—1.30 id. met rode be6„48—54.
Laurusblad 17—28. Asparagus 27. Andro-
medablad 41. diverse per stuk: Cyclamen
1. Primula s 30. Begonia s 30—40. Pernet-
tyaplanten met wltte be* 1.301.80 id. met
rose be* 55—60. id met rode bes 80—1.20.
besdragende heestertakken per tak 41—55.
Flets In tweeën. Op de hoek Galerij—
Nieuwstraat zijn twee fietser* tegen elkaar
gebotst Beide rijwielen werden bescha
digd. een zelfs zo dat de eigenaar het in
tweeën moeat meenemen.
Nieuwe wachtmeester. Met ingang van
15 November wordt de wachtmeester der
rijkspolitie J A. ten Haken te Sas van
Gent overgeplaatst naar Boskoop. Hier
door is het politiecorps te Boskoop weer
voltallig
Valse aangifte. Een Inwoner alhier heeft
bij de politie aangifte gedaan dat hij een
portefeuille met ongeveer 60.— die aan
zijn baas toebehoorde, had verloren. Toen
de politie hem flink aan de tand voelde.
kwf»m spoedig de bekenteni*. dat hij de
portefeuille thuis had verstopt
Predikbeurten. - Ned Herv Kerk 9 en
10.30 uur ds G C Tromp: 6 36 uur d* A- de
I-eeuw. - Geref. Kerk 9.30 en 5 uur ds H
Pol - Chr. Geref Kerk: 9 30 en 4 30 uur
ds P J de Biuijn - Rem. Gevel Gemeente:
10 uur ds G. Bloemendaal te Nieuwkoop
Geref. Gemeente: 9.30 en I uur leesdienst.
Gourlptak
Predikbeurt. - Ned Herv. Kerk: 9.30 en
6.30 uur de heer Westland te Huizen
Haastrecht
Predikbeurten. - Ned Heiv Kerk: 10 uui
ds W. de Voofd van der Straaten (doopsbe-
diening) - Ned Herv Evangelisatie 9 30 en
«.30 uur d® heer G. de Pater Geref Kers:
10 en 30 uur ds L. van Urk.
i
Jcroninp van Willem III tol
Groot-Brittannië en Ierland,
van J. Bowles
„Onderdrukking en Verzet"
Kroniek der Joden-
BOEKENKEVR
vervolging
De Stadhouder-Koning bij Kaarslicht,
schilderij van Godfried Schalcken.
verlangde hij meer dan ooit terug naar
de Lage Landen. Ofschoon een bekwaam
vorst, die door het scheppen van een
nieuw, binnenlands bestuur Engeland op
de weg naar grootheid bracht, legde de
buitenlandse staatkunde hem te veel aan
banden en bereikte hij voor Nederland
niet datgene ter versterking van de Unie,
wat tot de mogelijkheden had behoord.
TV^ERKELIJK GELIEFD ia hij noch hier
noch aan de overzijde van het Kanaal
ooit kunnen worden Hij streefde er ook
niet naar. bleef hoekig^ën eenzelvig en
volstrekt afkerig van pracht en praal.
'Zijn bleek ziekelijk voorkomen. h(J werd
vaak door hoofdpijnen gekweld, mei
dc adelaarsneus, die het gelaat verscherp
te. nam niet in en hjj had evenmin een
gestalte om te imponeren. Slechts de
doorborende hooghartige blik dwong eer
bied en ontzag af. een ontzag, dat hy
ruimschoots verdiende en zich na zyn
dood (door een ongelukkige val van het
paard in 1762 en het breken van een sleu
telbeen. gevolgd door complicaties) ver
mengde met dankbaarheid. Iljj toch be
hoedde Europa voor een godsdienststryd,
bewaarde Engeland voor politieke onder
gang en riep de Franse overheersing een
duidelijk halt toe.
Vandaar dat het Kind van Staat, dat
de Staat van een Kind vormde in de rij
der beroemde Oranjevorsten een der
hoogste plaatsen mag opeisen.
ZO IS UTRECHT
Utrecht, de stad van de Dom. van oude
grachten, oude winkels, pleinen, de stad
van spoorwegen, jaarbeurs en enkele
nieuwe gebouwen, heeft thans zijn plaats
gekregen in de fotografische beschrijving
van ons land. die de firma Lankamp en
Brinkman te Amsterdam doet verschijnen.
De foto's van Utrecht zijn van Nico Jes
se. de tekst is van C. Schilp. Dc Utrechte
naar en al wie de stad kent, zij zullen er
met genoegen in bladeren
„Den veertienden November 1650," wesente Maandagavondts omtrent
quartier uyr voor negen, heeft de Princes Royael een jongen Prins
gebaert", aldus noteerde Frederik Schoon, de kamerdienaar van
wijlen Prins Willem II, de geboorte van Willem III. Wijlen.... sinds
eerv^fek, daar op 6 November de knappe, onstuimige Oranjetelg, die
de ™fst, welke „zeer qutfet, windigh ende regenachtigh weder" gaf,
desondanks benut had voor zijn hartstochtelijke liefhebberij, de jacht
op de Veluwe, onverwachts nauwelijks 24 jaar oud was overleden,
na een aanval van kinderpokken, een toen veelvuldig voorkomende
ziekte.
GEEN SOUVEREIN
AlF.RKWAARDIG WAS )n deze orijwik-
^-keling de verhouding tot De Witt.
Speciaal na de op aandrang van velen
en mede door het bestier van de Raad
pensionaris tot „Kind van Staat" aange
nomen Oranjezoon, de eerste deuk in het
op doordrijven van Cromwell gesloten,
op den jiuur toch tot een fiasco leidende
verdrag, dat als Actie van Seclusie en
later als Eeuwig Edict in brede lagen
een allerslechtste ontvangst genoot. De
Witt, die het ontwerp eens met talent
had verdedigd, voelde zelf later de on
houdbaarheid ervan aan, toen de wind
hem meer en meer uit de zeilen werd
Benomen. En de uitsluiting van de jonge
"rins van ambten en rechten zijner voor
vaderen, nam in het rampjaar 1672 na de
moord op de De Witten, dan ook een ex
plosief einde.
IJET BLIJFT een tragisch punt in de
geschiedenis, dat de twee. opvoeder
en Prins, die* qua aanleg en karakter va
der en zoon hadden kunnen zUn. en die
voor elkanders capaciteiten ook al wa-
rpOEN ENGELAND, beu van de binnen-
landse wrijvingen, tijdens het bewind
van dq trouweloze Karei II en na diéns
dood zich met Willems schoonvader Ja
cobus II weldra „opgelaten" gevoelend,
de gemaal van Maria Stuart bewoog zich
ter verdediging van het Protestantisme
boven Wighs en Tories, pairs en bisschop
pen uit te plaatsen, hapte dej Nederlandse
stadhouder niét dadelijk toe. Hij nam
ruimschoots de tijd en voet voorzichtig
laverend met allerlei stromingen mee
naar de verlaten troon, dié hij slechts
terwille van zijn gade. met wie hij een
politiek huwelijk had geisloten, maar
waaruit spoedig de sehoonslp wederzijdse
genegenheid zou groeien, befzette.
De nieuwe Engelse konin|g bleef vóór
alles Nederlander en bij het sterven van
Maria op 32-jarige leeftijd, qiep geschokt.
De kroning van Willem lil tot koning
van Groot-Brittannië en Ierland, gravure
van J. Botcles.-
1AE FORTUINLIJKE Londenaren, die in
het bezit zijn van een eigen televisie-
ontvangtoestel, beleefden onlangs de zon
derlinge sensatie, dat zij rustig in hun
huiskamer roor het televisiescherm ge
zeten, het dak van hun eigen woning kon
den aanschouwen. Deze merkwaardige
vertoning werd mogelijk gemaakt door een
televisie-uitzending uit een vliegtuig, dat
op een hoogte van ongeveer 400 meter
boven Londen vloog.
In de deuropening van het vliegtuig
een groot Bristol vrachtvliegtuig, waaruit
de cabinedeur was verwijderd stond
een Marconi-televisie-camera, rustend op
dikke lagen rubber en veilig vastgesnoerd
met een aantal steyige gummikabels. De
camera filmde de „daken" van Londen,
de Theems, parlementsgebouwen en ker
ken en het havengebied. Een miniatuur
Marconi-televisiezender in het vrachtruim
van het vliegtuig, gevoed door een elec-
trische generator, die door een kleine
benzinemotor werd aangedreven, zond het
„programma" uit. De uitzendingen werden
door het B.B.C. ontvangstation opgenomen
en door een versterkte zender verder uit
gezonden.
Het is overigens niet waarschijnlijk, dat
vele Londcnaréti het dak van hun eigen
huis te ziet) kregen, want de beelden op
de televisieschermen in de huiskamers
waren niet zo bar duidelijk, al konden de
toeschouwers de komende en gaande
treinen opmerken, als deze de grote zwarte
stationsoverkappingen naderden of ei-
onder uit kwamen. Maar het betrof hier
ook een' experiment: de eerste televisie
uitzending ter wereld die in een vliegtuig
werd opgenpmen.
Om het programma wat aantrekkelijker
te maken, filmde de televisiecamera ook
een aantal ontnjoetingen met andere vlieg
tuigen in de lucht. Zo zag men een esca
drille „Vampire"-straaljagers, die een
schijnaanval op het televisievliegtuig on
dernamen. en ook een formatie lichte ver
kenningsvliegtuigen. die „loopings" draai
den en andere acrobatische toeren uithaal
den. Later vloog het vliegtuig ook over
Ascot, waar de paardenrennen werden op.
genomen. Alle opnamen, die op een be
trekkelijk korte afstand werden gemaakt,
kwamen vrij duidelijk door.
Hoewel dergelijke ..lucht"-televisie-ui'.-
zendingen nog verre van volmaakt zijn.
bieden zij uiteraard door de verdere ont
wikkeling van de televisietechniek zeer
grote mogelijkheden. Zo kan men zich
voorstellen, dat in de toekomst televisie
uitzendingen een ooggetuigeverslag kun
nen geven van belangrijke sportwedstrij
den of andere interessante gebeurtenissen.
Autoraces en wielerwedstrijden zouden
bijv. gefilmd kunnen worden uit een heli
copter. die de kopploeg volgt.
In Amerika en in ons land, n.l. te Rot-
terdamheeft men aanwijzingen gegeven
voor het autoverkeer toen bij bijzondere
gebeurtenissen het verkeer op de over
volle wegen vast dreigde te lopen.
Zo zou het mogelijk worden, dat
de „verkeersagent" niet meer in de lucht,
maar van één of ander centraal gelegen
punt op de grond uit met behulp van een
groot aantal televisie-uitzendingen uit de
lucht, die dus aangeven wat er op het
moment zelf gebeurt, het verkeer in een
groot gebied kan regelen.
Men kan zich ook indenken welke grote
betekenis dit alles moet hebben voor de
centrale legerleiding tijdens oorlogshande
lingen. Het hoofdkwartier zou nil in de
gelegenheid worden gesteld de gövecbts-
acties werkelijk te zien. niet alleeni, op een
bepaalde plaats, maar op alle punten van
het front. In combinatie met de ilrontbe-
richten kan men zich nu ogenblikkelijk
een goed beeld van de situatie op het ge
vechtsterrein
Mijnheer spoecWe zfcfl derwaarts i
KAN ZEGGEN wat men tuil,
ar het komt allemaal, doordat
Eva is gemaakt uit een rib van Adam.
Daarom moest, in vervlogen dag Sylvia
Pankhurst de dood door honger riskeren,
daarom moesten, meer dan dertig jaar
geleden Nederlandse vrouwen in weer
en wind bij de Tweede Kamer posten
met borden, die het woord „Vrouwen
kiesrecht" uitschreeuwden, daarom
schreef de Frangaise Simone de Beau-
voir onlangs haar boek „Le deuxième
Sexe".
Daarom ook zei de man. onder wie we
ressorteren, met die ondeugende twinke
ling in de ogen. welke betqr weten ver
ried en op de goedmoedige toon welke de
Sterken tegen wouwen en kinderen ple
gen aan te slaan: „Zó, gaan jullui over ons
praten?" en daarom hadden vorige Za
terdag vrouwen uit Rotterdam en Hengelo,
uit Den Haag en Leeuwarden, uit grote
steden en kleine plaatsen de huishouding
de huishouding gelaten en wanen opgeto
gen naar het Jaarbeursgebouw in Utrecht.
En daar waren we dan bijeen met een
paar honderd dames en zowaar enkele
heren, van wie we eerst dachten, dat ze
in de letterlijke zin des woords verdwaald
waren, want aan de andere zijde van de
wand werd een mannenvergadering ge
houden en daar ging het. te oordelen naar
de lachsalvo's, veel vrolijker toe dan bij
ons. zodat onze heren ogenschijnlijk on
gelijk hadden in dit milieu te blijven.
Maar misschien waren ze als waarne-
:onden door organisaties
SiVrken-!'^ «'Sn 'AT in'SwMnÓmIn" n dusV.'iTu
Hf wpnOH wnrri» hrriro.oH Want u;at Wil- II' ZlLn uPgenomcn en QUS SpraK ZIJ
huishouding bereddert omdat de
hulshouding nu eenmaal het domein der
vrouw is?
Nee. nu hef heel gewoon wordf gevon
den, dat de vrouw een dubbele taak heeft,
kan men haar het odium zwak niet meer
opdrukken en trouwens ook haar afstam
ming duidt aan. dat de Schepping haar
de tweede plaats heeft toegedacht.
Waarschijnlijk zweefde prof. dr F J J.
Buytendijk, die als eerste spreker „op
trad" de beelden, welke wij hierboven
schetsten ook voor ogen. toen hij vertelde,
dat er mannen werdeq gevonden, die een
„vrouwenrol" spelen en gelukkig kwam
„een der aanwezigen" zijn betoov nog eens
toelichten door te verhalen van een boer.
die met zijn benen op een stoel rustend de
ene pijp na de andere rookte en dat nog
wel in de hongerwinter, toen tabak
schaars was terwijl zijn vrouw op het
land sloofde.
Het was geruststellend uit de mond van
de hooggeleerde te horen, dat een man
wel een vrouwenrol kan spelen, maar
nooit een vrouw worden, alleen al plet,
omdat hij met een steviger spierstelsel
wordt geboren. Dat ziet men al aan baby-
tjes. Studenten, neergeplant in een con
sultatiebureau. konden, wanneer een naak
te zuigeling werd binnengedragen zo van
zijn bewegingen aflezen of het tot het
vrouwelijk dan wel tot het mannelijk ge
slacht behoorde
Het was allemaal erg interessant, maar
het werd pas helemaal goed toen mevrouw
dra. E. C. M Kamp—Kan het boek dat
ons allemaal naar Utrecht had gelokt, uit
elkaar ging pluizen. Mevrouw Kamp heeft
Frans gestudeerd en iets van de Franse
Mijnheer' spoeefce zfcfl derwaarts
te antwoorden en toen hij terugkeerde in
de kamer, kondigde hij zijn echtgenote
aar), dat hij genoodzaakt was uit te gaan.
Janssen, van de overkant, vroeg, of
ik hem even een kurketrekker wilÖe bren-
-ppn. luidde zijn verklaring. Waarop me
vrouw meende:
Maar daarom behoef je die toch niet
zelf te gaan brengen. Laat Mientje het
«ven doen.
Hierop trok haar heer gemaal zijn rnee-
warigste gezicht:
Lieve kind. In je laatste opmerking
liggen alle redenen besloten, waaitom een
vrouw niet in staat is legers aan! te voè-
ren. volken te besturen of iets anders dan
een zeer ondergeschikte rol in wereld
aangelegenheden te spelen.
Het interieur van het TV-vliegtuig.
Links de man aan de camera.
Kometen en Vallende
Sterren
UEN varf onze geleerde schrijvers, die -
over geleerde onderwerpen voor on-"1
geleerde mensen kunnen schrijven, zó dat
ook de geleerden er in dc regel mee ac-"*
coord gaan. is dr H. Groot. Zijn jongste11
boek behandelt Kometen en Vallende'
Sterren. (Uitgever J- N. Meulenhoff te"*
Amsterdam). Het is een onderdeel van de
sterrenkunde, waarvoor in br"de'kringen
belangstelling bestaat, doch waarover in
ons land nog weinig is gepubliceerd. 'I
Dat kometen de belangstelling trekken -
blijkt wel uit het hoofdstuk „Hoe wordt
een komeet ontdekt?" Daarin vindt men
natuurlijk geen cursus in het opsporen van
kometen, maar wel blijkt er dadelijk uit, -
dat ook leken in de sterrenkunde veel
kometen het eerste hebben waargenomen.
Pons, de portier van een observatorium te
Marseille, heeft niet minder dan 73 kome
ten ontdeljt.
Men mene geenszins, dat het boek van
dr Groot oppervlakkig is. Zo gaat hij op -
het vraagstuk of alle meteoren-zwermen
van kometen afkomstig zijn, vrij diep in.
Lezers, die bang zijn voor formules be
hoeven echter geen vrees te koesteren voor
dit werk. Deze heeft de schrijver zo goed,
als geheel weten te vermijden. Hij wilda
voor de leek interessant blijven en de-
ouderen onder ens, die zich het „avon
tuur aan de hemel", dat de komeet van
Halley zoveel jaren geledpn bracht, nog»
herinneren, zullen met grote belangstele
ling het hoofdstuk over deze staartster
lezen.
De mens weet over de kometen reeds ge
noeg, om er vele boeken mee te kunnen
vullen. Dr Groot laat echter ook zien,
welke problemen nog op een
wachten.
de wereld wordt bedreigd. Want wat wil
den die dames met dat gepraat over het
Tweede Geslacht? Hebben ze niet van
Adamswege gegolden als de Zwakken? Als
een klein onderdeeltje, afgestoten van
de Sterke?
Iedere vrouw zal echter moeten toege
ven, dat het een vondst is. die naam
„Tweede. Geslacht". Want dat we de
zwakken zijn is niet meer vol te houden.
Zulke verhaaltjes kon men vrouwen, die
flauw vielen om een nieuw hoedje deel
achtig te worden, op de mouw spelden,
maar dames, die Sociologie bestuderen en
weten dat bij primitieve volken de man
zich lekker lui ligt te zonnen, terwijl
vrouwen werken als ossen, laten zich
niet meer voor „zwak" uitkrijten. Trou
wens kruipt, bij geciviliseerde volken, de
zakenman, die een lieve lange dag aan zijn
schrijfbureau knusjes met zakenrelaties
heeft zitten praten, niet lekker achter zijn
krant weg. terwijl zijn wederhelft, die als
maatschappelijk werkster diezelfde lieve
lange dag op haar fiets de elementen heeft
met Franse levendigheid, maar met dat
al waarschuwde ze toch, dat we Simone's
betoog niet al te letterlijk op onszelf
moeten toepassen. Simone de Beauvojr
is „existentialiste" en beziet de vraag
stukken dus uit een existentialistische
hoek cn bovendien is het boek typisch
Frans.
Kleine meisjes worden ln Frankrijk
mooi uitgedost en ingewijd in behaagkunst
en jongens worden meer tot werken opge
zet dan meiajes en dit feit geeft hun een
meerwaardigheidscomplex en de spreek
ster was het met die laatste uitspraak
«e tot allerlei huishoudelijke karweitjes
worden geprest terwijl de broers hun vrij
heid genieten.
Natuurlijk zouden we lang en breed
kunnen uitwijden over al het gehoorde,
maar daarvoor krijgen we geen ruimte.
Went ook wü behoren tot.... het T
Geslacht!
yOOR uw kleintje in de
wieg een hanger te
maken, waaraan een var
ken. konijn, olifant en
paard het kleintje, tijdens
de uren waarin het wak
ker ligt. gezelschap hou
den? Als u tekenen kunt
en handig bent is dit niet
zo heel moeilijk.
Dan tekent u deze die
ren eerst op gewenste
grootte, waarna u ze van
het materiaal, dat u er
voor bestemd hebt (liefst
wasbaar) tweemaal na-
kiiipt. De twee helften
stikt u op elkaar, waarbij
een eindje wordt open
gelaten, daarna het werk
keren, de figuurtjes vullen
en dichtstikken.
Maarmisschien kunt
u niet goed tekenen en
misschien wilt u met het
oog op Sinterklaas wel
1cts voor de kleuter, die
al gezellig de kamer rond-
dribbelt of voor uw
schoolgaand kind maken.
Bij voorbeeld een poes, een
varken met een krulstaart,
aardige jongens of meis
jespoppen enz. en dan
wordt het werk moeilijker.
Weet u bijvoorbeeld hoe
u een lappenpop in elkaar
knutselt met krulhaar,
waarvan u het kopje
rechts boven op de teke
ning ziet? Is dit getal
helpt het Reizend Museum
voor Ouders en Opvoeders,
s Gravcndijkwal 2flb te
Rotterdam u. Het heeft
drie vouwbladen uitgege
ven, elk met verscheidene
afbeeldingen van poppen
en dieren die men zelf
kan aankleden, resp. ma
ken, met beschrijving hóe
dit moet en patronen, zo
dat u dc benodigde vormen
slechts behoeft uit te knip
pen, hetgeen natuurlijk
uitermate praetiseh Is
voor dames met minder
tekentalent. De drie vouw
bladen zijn tegen een zeer
gering bedrag verkrijgbaar,
zodat de prijs u werkelijk
niet behoeft te weerhou
den. En voor kinderen
is het zo prettig iets te
krijgen, dat moeder zeil
heeft gemaakt.
r\!AT* BETEKENDE een slag voor beide
1 vrouwen, die hem 't naad stonden, zijn
^moeder, de energieke Prinseg Weduwe
Amalia van Solms, en dc 20-jarige echt
genote. de Engelse Prinses Maria StUdrt,
wier inzichten overigens altijd botsten,
maar de Staten en regenten van Hol
land slaakten op de tijding een zucht
van verlichting, ze waren eensklaps van
de eerzuchtige en invloedrijke Stadhou
der verlost. Het optreden van de zeer
zelfbewuste Willem II, nog kort tevoren
tegen dc hoofdstad, had immers daar en
elders kwaad bloed gezet. De oppositie
6tak mitsdien dadelijk de kop weer op
cn de twisten laaiden hoog over de wieg
van het Prinselijke boorlingske, dat on
bewust van wat rich rondom hem af
speelde. al genoeg met zichzelf te stellen'
had. want een sterke boy was het niet,
die in dè kraamkamer van het Stadhou-
dertijk kwartier op het Haagse Binnen
hof de wereld Inkeek.
In de eerste jaren waren het de vrou
wen. die over hom moederden, hem wel
licht wat verwenden, de knaap was zwak
ren ze dan principieel natuurlijke vUan-
«Icn waardering gevoelden, geen modus
voor hechte samenwerking hebben kun
nen of willen vinden, het is duister, dat
Willem III werkeloos bleef by het gru
welstuk. dat het Vaderland van een der
verlichtstc geesten beroofde.
In hoofdzaak van Johan de Witt, die
hem persooniyk onderricht gaf en zelfs
wel tennis met hem speelde, leerde de
Prins het wezen der diplomatie; hoe het
weefgetouw der spionnage werkte in een
U)d. dat Lodewyk XIV met geld smy-
tend en volkomen autoritair zijn expan-
siezucht trachtte te bevredigen, en zich
daarby telkens door die Hollandse „vis
sers en winkeliers" zag gedwarsboomd.
Eerst door l)e Witt en later door diens
volwaardige leerling Willem III.
GEBOREN VELDHEER
LANDELIJK VAST IN HET ZADEL wist
ook deze Prins va'n Oranje, maar al te
goed, wat hij wilde.
Soldaat tn hart en nieren, dies aardend
naar zijq oud-oom Maurits en zijn groot
vader Frederik Hendrik, nochtans zonder
ervaring en slechts overttugd door on-
ofbare moed, het vertrouwen te kun
nen wekken, trad hij wel onder de meest
ongunstige omstandigheden in het krijt
tegen veldheren als Luxembourg, Turen-
nc en Condé. Het scheen leen hopeloos
geval tegen zulke- strategen en toch, al
was het Willem ook zelden gégeven op het
slagveld doorslaande successen te boe
ken, zijn behendig retireren pn bezig hou
den. het opduiken voor de Waterlinie,
daar waar men hem niet vjerwachtte,
de verrassing van Bonn bijvoorbeeld in
November 1673. dat de vijand terstond
noopte dc Nederlanden los ite laten, was
een meesterstuk stempeldè fiem tot een
legeraanvoerder van een a iart formaat.
Jeugdportret van Prins Willem lil,
gravure van C. ran Hagen.
van gestel, eng van borst, met 'n aanleg
voor tering cn de schouders enigszin*
scheef gebouwd. Maar aan schranderheid
ontbrak het hem niet en men kon de
Prins op 3 November 1659 dan ook ge
rust „ter studiën" naar Leiden zenden
Men was daar zeer op zijn aanwezigheid
in de veste gesteld en van nu af waren
het mgniien die hem voorthielpen op de
weg ter voltooiing van zijn educatie.
Naarmate Willem III ouder werd. nam
zijn populariteit toe. niet omdat hij zulk
een beminnelijk figuur was. doch veel
eer wijl het volk instinctmatig zijn partij
koos, als tegenpool voor de almachtige en
gehate regentëfi. De jongeling was door
zijn afkomst een belangrijke pion op het
politieke schaakbord en na tot de jaren des
onderscheids te zijn gekomen, wist hij de
stelling geleidelijk aan tot de sterkte van
een koningsschap op te voeren.
RAADPENSIONARIS
EN PRINS
TAE STADHOUDER had Zt sH in 1672 ge-
makkelijk tot souvereii vorst kun
nen laten uitroepen, hot ogenblik was er
overrijp voor. maar Willem iweigerde on-
der het motief, dat als men hem die waar
digheid, opdroeg de toen n|og dreigende
ondergang van het land eventueel op zijn
naam kon worden gesteld. Voorts achtte
hij de Nederlanders niet geschikt om on
der een souvercin te leven en heette hot
tenslotte: ze zullen later de zware oor
logslasten beter dragen als te weten, dat
die tcrwlüe van hun eigen veiligheid en
niet ten behoeve van de wil van een
vorst zijn gemaakt. Zijn besluiten waren
altijd zo, weloverwogen en nuchter, ge
drenkt in de sluwe staatsmanswusheid van
De Wilt.
Een .groot geleerde was de Prins overi
gens geenszins, hij hield zich buiten de
geestelijke stromingen van de 17de eeuw
en was zeker niet fel op wiskunde. Wel
schreef en sprak hij - dank zij een
voortreffelijk geheugen een aantal ta
len. zonder daarin echter te excelleren.
Willem dreef voornamelijk op de gron
dige kennis van het spel. dat zijn beruch
te tegenstrever Lodewijk XIV nooit van
hem heeft kunnen winnen >en daarmede
vestigde hij een onvergankelijke roem.
OP ENGELANDS TROON
A/ïet de kroniek der Jodenvervolging,
zoals Hitler die beval in verband met
zijn wereldpolitiek, gevolgd door de toe
passing ervan in Nederland, opent het
derde deel van het grote werk „Onder
drukking en Verzetdat door v. Loghum
Slaterus. Arnhem en J. M. Meulenhoff,
Amsterdam wordt uitgegeven en men is
daarmede aan de 23ste aflevering. Dit deel
onderscheidt zich enigermate van andere
hoofdstukken, omdat het de schrijver mr
Abel J. Herzberg niet mogelijk is ge
weest. de tekst geheel kleurloos te houden.
Een zo schrijnend onderwerp, stellig do»*
de mens onterende hoedanigheid een der
navrantste. moet en kan moeilijk anders
dan even uit het nuchtere, op zichzelf
natuurlijk reeds sterk veroordelende fei
tenmateriaal worden gelicht. De adem van
de angst, die over de eerste bladzijden
waait, snijdt echter de overstelpende en
verwarde materie ineens tot de kern aan
Het is de radeloosheid van het mensen
kind. dat niet meer weet waarheen en
terwijl het de wurgende dood ziet nade
ren. onmachtig wordt als het konijn in de
omklemming van de slang.
De Jodenvervolging in Nederland vormt
een onderdeel van de Jodenvervolging tn
Europa. Wie de motieven en gedaanten
der Europese Jodenvervolging niet kent,
zei de inhoud ervan vreemd blijven. De
auteur heeft daarom over de vervolging
heen gegrepen naar de mensen, die haar
bedreven en moesten ondergaan. En hij
bewandelde er de juiste weg mee. De
lezer moge hem zo volgen van mijlpaal
tot mijlpaal naar het verre, trieste einde,
dat de uitroeiing van het gehele Joodse
ra6 beoogde.
De TV-camera in het vliegtuig boven de rennen te Ascot. Als er nog eens draagbare
TV-ontvangers komen kan men zichzelf op het schehn met zijn ontvangertje
zien-lopen-kijken.'
