4
EEM
u
Keres' smadelijkste nederlaag
kne-tt&rpret
to
Adam en Eva
Hoe Bronstein hem
in 1950 klopte
Seïïr"08 'Md Ke"«'
1 a7~a6
ÏOOI-KRUISWOORDPUZLLE
DE GEEST OVER DE
WATEREN
Het verhaal
van
de mensheid
Aan de wieg van het alphabet
De openingsbieder na partners antwoord
|\I
KNUTSEtPUZJ^
DANNAAR.B&D.'
PRILLE GPILLEN
v/"''
Het maanfeest
De eerlijke
houthakker
Kruiswoord Ra Ra
Teddie
BEDRIJFSARTSHET GAAT OM
DE ARBEIDSVREUGDE"
Een specialift op een veelzijdig terrein
Sqciale gëneeskÉhde,
zaak van dezewijd
iff gnfP
AT cT>
AAR.
ANNEER
Sneltreinen naar Noorden
worden één stuk
Chirurgijnskamer na 150 jaar
in oude luister hersteld
Luxueuze aanwinst van Gouda's museum
f,Dokters" van zestien
jaar oud
Goudse Spetters
EVEN
voor'|,effeiiii<
Berken -Haarwater
ZATERDAG 24 FEBRUARI 1951
DUIZEND EN^EN
Twee krantenberichten ven recente datum
Bronstein begint medio
Maart as. aan de belangrijkste
match van zijn leven, namelijk die
tegen Botwinnik om het wereld
kampioenschap schakenen
r* Keres wint weer, eens het
(ditmaal 18e) kampioenschap ven
Rusland
gronstein en Keres onze gedachten
gaan terug naar hun lpatste ontmoe-
SSfï.ï, ®^pest 1950 Bronstein. wan-
Ï»Kh ?,u A het uiterste geladen, móét de
partij uit de laatste ronde winnen, wil hij
nog een serieuze kans behouden zijn ri-
-♦aaaia ^fskv in tc halen- z«n te8en>
■tander in deze laatste, beslissende ronde
ls Keres. kansloos en berustend weliswaar
Het wordt een strijd op leven en dood,
welke eindigt in een nederlaag voor
Keres. éen der meest smadelijke uit zijn
gehele loopbaan
Wij mogen u deze merkwaardige partij
•chteref bezien, niet onthouden
Wit: Bronstein Zwart: Keres
Spaanse partij.
1. e2 e4 e7—e5
i 2 iNü-n Pbe—c«
4. Lhfr-aK Pg8f6
5. 0-0 Lf8e7
Dat Kores de gesloten variant van het
Spaans kiest is niet zo vreemd. De open-
verdediging (5 p c4) was op dat
ogenblik door de .Russische theoriefabriek
..weerlegd" en ondere. scherpere speel
wijzen vermijdt Keres terecht. Bronstein
moét winnen.laat hij maar beginnen!
Tfl—el
La4b3
d2—d4'?
b7b5
En Bronstein begint! Zoals bekend. i6 de
meer gangbare en waarschijnlijk sterkste
voortzetting 8. c3. d6. 9 h3. Pa5 10. Lc2.
c5. 11. d4. Dc7. enz. de zgn. Tsjigorin-
methode. doch deze is tot en met uitge
pluisd Wil wit iets bereiken dan moet hij
experimenterenBronstein doet dat
op originele wijze..
géape^idtCr* naturen hadden
17. DdlX<15!
oKdl'whfZ' Dam°
e d5. Weliswaar zou met deze laatste zet
de belangrijke diagonaal bl-~h7 worden
geopend en de zwarte pionnenstructuur op
de Damevleugel worden lamgelegd, maar
ook wordt met eXd5 de e-lijn geopend op
wrt°Mn waarop wit dit niet graag
if lï n e o i.Li'6! heeft wu de keus
te ruilen op c8 of Tfl te spelen en de
e-Ufn aan zwart over te laten. In beide
lijk 1 ZWört t0t een «emakke-
Dd5—d3
KgL—hl
Tel—fi!
c7cö
g7-g8
Le7—f8
Verhindert een mogelijk fJ-t5 en dreigt
zelf te zijner tijd f4—fS.
20Lf8g7
21. Lel—d2 c6c5?
Evenmin voldoende was 21LXb2.
22. Tabl. Lc3. 23. L c3. bvc3. 24. D c3
met prachtig aanvalsspel voor wit. maar
21<3S had voel van het gif der witte
stelling ontnomen. Dc tekstzet laat alle
witte velden op de Damevleugel onbe
schermd.
22.
Lc2a4'
Tal—bl'
Te8—f8
Dd8b6
Deze zet wordt unaniem beschouwd als de
verliezende zet. omdat ..de vereiste dek
king ven veld !6 wordt losgelaten". Wij
vragen alleen maar: Heeft zwart dan zo
veel betere zetten? Paö staat slecht en or
b7 nog 6lechter; Ta8 kan niet spelen om
dat pion a6 velt; op De7 (controleert f6!)
volgt a2a3 want nu staat Pa5 weer onge
dekt: en op 23c4 volgt 24 Dd5!. c3.
25. b c3. b c3. 26 Le3! en tegen het
stukverlies Lb6 is geen parade. Ook Keres
heeft stellig het bezwaar van Db6 aange
voeld. doch hij is er niet in geslaagd nog
een redelijk verantwoorde zet te vin
den
24.
f4—f5!
Dd3-g3
Ld2—h6
I.g7d4
Pa5c4
Ld4g7?
c2—c3
d7d6
Lc8g4
Tast radicaal het witte centrum aan. Er
dreigt 10L f3 en na 11. D f3 pion
winst op d4. Voor wit komen nu in aan
merking 11. d5. Pa5. 12. Pbd2. c6! met zeer
goede_ perspectieven voor zwart, of 11.
Pa5. 12. Lc2.
Bronstein's op
lossing van het 6tellingsprobleem is een
verrassing
10. h2—h3!?
Staat gelijk Trfet een pionoffer, dat geen
zekerheid van voldoende compensatie in
houdt. maar Bronstein wil een onduide
lijke stelling hebben
10Lg4 X f3
11. DdlXfS e5>'d4
12. Df3—dl! d4XC3
13. PblXc3
Wat heeft wit Voor zijn pion gekregen?
Allereerst het Loperpaar. in open stellin
gen een gevreesd wapen. Verder twee
open lijnen, de c- en d-lijn. en wat meer
speelruimte voor zijn stukken. Is dit alles
een pion waard? Vermoegelijk niet. maar
dam moet zwart zich ook zeer precies en
nauwkeurig verdedigen. Bronstein's offer
ls stellig niet op de verkregen stelling ge
baseerd. doch veeleer psychologische ge
bracht: de temperamentvolle Keres. in
een ietsje mindere stelling met een pion
méér. zal zich in de hem toegewezen rol
van exacte verdediger niet behagelijk ge
voelen. Dat móét kansen geven, denkt
in
13
14. Lb3c2
Pc6a5
Tf8e8
Meer in overeenstemming met de vorige
zet was 14c5 om Pa5—c6-d4 te
laten volgen.
15. f2—f4 b5b4
De aanvalsspeler Keres voorvoelt dat na
enige voorbereiding de manoeuvre e4—e5
gevolgd door Pc3d5 hem moeilijkheden
gaat bezorgen en lost het probleem daar
om liefst op eigen manier zo snel mogelijk
op. Dat de witte velden op de Dame
vleugel vooral door het ontbreken van
Lc8 met de tekstzet gevoelig worden
verzwakt, neemt hij maar op de koop toe.
Verkort het lijden. De aangevallen Tf8
mocht niet wiiken wegens: 26(Te8
bijv.) 27. fXg8. h> g6. 28. Lb3!. Pe5. 29.
TXf7ü. P> f7. 30. D/g6t. Kh8. 31. LXf7 en
tegen de dreiging Dh5 al of niet voorafge
gaan door Lg7t is niets te bedenken. Het
enige was nog 26LXb2 geweest.
27.
Lh6>'g7
f3f6f
Dg3-g5!
Kg8Xg7
Kg7—h8
Belet het nog reddende h7h6.Zwart staat
thans machteloos tegen de gecombineerde
Koningsaanval van D en T bijv. 29
Dd8, 30. Tf4. Tg8. 31. Th4. DfB. 32. Th6! en
tegen Dh4—T-- h7t is niets te bedenken.
30. a2Xb3
31. b3XC4 Db4Xa4
32. Tfl—f4 Da4c2
33. Dg5h^! zwart geeft op.
Ne 33DXblt. 34. Kh2 Tg8. 35.
DXh7t KXh7. 30. Th4 is het mat. on
afwendbaar
CHR. VLAGSMA.
Oplossing Kruiswoord puzzle
Horizontaal. 1. Vermaken. 8. Sergeant.
15. Sieren. 16. Prieel. 17. Ir. 19. Kram. 21.
Eten. 22. W.B. 23. Eel. 25. Aa. 26. Are.
28. Er. 29. Lob, 30. Lied. 32. Gelaten. 35.
Sara. 36. Agnes. 38. Bonen. 39. Drama.
40. Nes. 41. Es. 43. Jlen. 44. Ge. 45. Ter.
46. Dr. 47. Ante. 4ö7 Ares. 51. R.D. 52.
Kloosterburen. 53. A.D. 55. Pret. 56. Tint.
57. K.P. 59. Lat. 61. El. 62. Dam. 64. Se.
65. Kol. 66 Kroes. 68. Model. 70. Norma.
72. Eten. 73. Nagelen. 75. Soms. 76 Men.
77. S.o. 78. Eek. 79 El. 81. Met. 82. Al.
83. Lork. 85. Egel. 87. R.r. 88. Nadien. 90.
Spenen. 92. Enumatil. 93. Tentamen.
Verticaal: 1. Vlieland. 2. R.S. 3.Mik. 4. Aera.
5 Kraag. 6. Eem. 7. N.n. 8. S.P 9. Ere. 10.
Riten. 11 Geer. 12. Een. 13 Al. 14. Tab
baard. 18. Reiger. 20. Franekeradeel. 22.
Wormer. 24. Lens. 26. Aloë. 27. Eten. 29.
Laat. 31. De. 33. Eb. 34. En. 35. Sr. 37. Se-
nores. 39. Deernen. 42. Stoei. 44. Gruis.
47. Alp. 48. Est. 49. Abt. 50. Set. 53. Alke
made. 54. Dartel. 57. Kommer. 58. Plastron.
60. Toen. 62. Doge. 63. Melk. 65. Krom. 67.
En. 68. Ma. 69 Le. 71. Os. 73. Norit. 74.
Negen. 77 Soda. 80. Lent. 83. Larti. 84. Kei.
85. Epe. 86. Lea. 88. Nu. 89. Ne. 90 St.
91. N.M.
Horizontaal: 1 Opgeld. 4. Als boven
(afk.), 6. Verstand. 9. Inwilligen, toestaan,
12. Noord-Zuid (afk 14. Vliesvleugelig
Insect (meerv.), 15. Als aantekening (afk.
Lat.). 16. Boom. 18. Oud. afgewerkt paard.
19. Radiosein voor in nood verkerende
schepen (afk.). 20. Wild zwijn. 22. Voor
zetsel. 23. Draagbalk, 24. Zekere Franse
wijn. 20. Lampje (O.I.). 28. Dessertvrucht,
30. Stad ln Italië aan de Golf van die
naam. 31 Verbinding, die ontstaat bij het
aan elkaar naaien van twee stukken stol,
32. Telwoord. 34. Kenteken. 35. Laag
vlakte. 36. Vast deel van een boom, 38.
Koor van zangers. 39 Bijwoord. 40 Snel
lopen. 42. Onbekende (afk.), 43. Oost-
Indië (afk.) 44 Voorzetsel, 45. Onder
andere (afk 47. Korter. 48. Beneden
deel van de rug. 49. Boom. 50. Afkorting
voor argentum. 52 Sint (afk). 53. En
personne (afk). 55 Begaafdheid, 58.
Grondwet (afk 59 Oude benaming voor
liter. 61. Jas met bont gevoerd, 62. Gras
veld. 63 Aanloop. 65. Thans. 66 Voordeel,
67 Inhoudsmaat. 69 Liturgisch kerk
gezang. 71. Helden bij Homerus. 73.
Spoorstaven. 74. Dorpje in Zuid-Limburg;
75. Uitroep van droefheid, 77. Oudste be
woner van West-Europa. 78. Vruchtje.
79 Was kalief van 634—644. opvolger van
Aboe Bekr 81. Klein soort van hert, 82.
Banknoten (afk 83. Welig groeien. 85.
Noorderkwartier (afk), 86. Horen, 88.
Akelig. 89. Scheikundig teken voor t(n,
90. Aftreksel van eikenschors.
Verticaal: 1. Zegswijze. 2. Afkorting
voor item 3. Familielid. 4. Vertegen
woordiger.'5. Vak. 6 Kippenloop, 7. Voeg
woord. 8 Zegswijze. 10. Boom 11. Blad
papier. 13. Gemeente in Gelderland in de
Lijmers. 15. Houding (meerv.). 17 Trap
per, 19. Iemand die seint. 21. e«J
kel. 23 Voetangel. 25. Circa (afk). 27. Als
50 hor.. 29. Duivel. 33. Ultbraakselvan
een vulkaan. 36. senior (afk.). 37. Voor
naamwoord. 40. Stadje in België aan de
Demer. 41. IJverig. 43 Lied, 46. Meisjes
naam. 50. Slangvormige vis (meerv).
51. Fortuin, 54. Neteldier (meerv.). 56.
Waterstand (afk), 57. Naschrift (afk.).
58 Hoeveelheden. 60. Voorvaderen. 62.
Werktuig waarmede men verkoeling aan
brengt. 64. Edelgas, wordt gebruikt voor
reclame. 66. Jachthond, 68. Muzieknoot.
70. Edel metaal (Fr.). 72. Uit naam van.
76. Dorp ten Zuiden van de stad Gronin
gen. 79. Nakroost. 80. Toestel om de be
weging van iets te doen vertragen. 83.
Voorzetsel. 84. Keurig, 86. Volgens an
dere (afk.), 87. Als 44 hor.
Oplossingen van deze puzzle moeteo
uiterlijk Donderdag a.a. in onsbezit «JJn.
Voor goede oplossingen worden een prU»
van 5 eö twee prUzen van IM beachlk
baar gesteld. Op het adres vermelde men.
Puzzierubrick. Over deze rubriek wordt
niet gecorrespondeerd.
Boekenkeur
De letterkundige Jan R I ape na, die
enkele waardevolle verzenbundels en een
aantal belangrijke essays uitgaf, heeft
aan zijn oeuvre een verzameling letter
kundige en wijsgerige verhandelingen
toegevoegd onder de titel „De Geest
over de Wateren".
Poëzie en wijsbegeerte zijn. naar het
oordeel van de schrijver, in deze situatie
geraakt, dat het ideële in de wereld
word teruggedrongen en verloochend.
Het ideële wreekt zich nu in tragische
poëzie. De geest zweeft dus weer over de
wateren van de chaos en een nieuwe
kofmos is nog niet geboren.
In het wijsgerige werk. dat uitgegeven
is bij de firma J. H. Kok te Kampen,
worden ongeveer dertig onderwerpen op
degelijke en diepzinnige wijze behandeld
en zij zijn alle eigehlijk variaties op één
grondthema: dat poëzie en wijsbegeerte
met de ontwikkeling van dé cultuur in
conflict moésten komen.
ai-.
Een greep uit de opstellen: ..Elementen
der poëzie"", „Mytische achtergrond der
literatuur". ..Dichterlijke tegenstelling"
(over Kloos' sonnet ..De Zee"), ..De
Camera Obscura honderd jaar na de "ver
schijning" (pn nog steeds te appreciëren,
zegt de schrijver) en ..Kunstenaars en
Samenleving". Er is ook een interessant
essay bij over de Rotterdamse dichter J.
H. Leopold, de dichter van het tragische
levensgevoel.
Om het karakter van Rispens' werk te
tekenen een fragment:
„Leopold was een dichter voor wie
het virtuose spel met technische variaties
een bijzondére bekoring had. Daardoor en
door zijn voorliefde voor het kostbare
woord, doet flij aan de primitieven den
ken Leopolds poëzie is atmosferisch zeer
gevoelig: niet klaar, maar diffuus is de
'hemel zijner verzen, door verwolktheid
der grenzen en nevelige kleurver-
vloeiïngen bijzonder genuanceerd".
Rispens herinnert in deze aan Boutens'
uitspraak: „hoorbaar peinzen".
Deze bundel essays i lezen verfrist niet
alleen, maar verrijkt pok.
DOVENSTAANDE afbeelding behoort tot de geschiedenis van
de Nederlandse overzeese gebiedsdelen. Zij ls een onderdeel
van een proclamatie die de Nederlandse gouverneur van Van
Diemensland (Noord-Australlë), Van Diemen aan de Inheemse
bevolking heeft uitgevaardigd. De proclamatie kwam erop nfer,
dat het de wens van de gouverneur was. dat inheemsen en
blanken in vrede met elkaar zouden leven De Inheemse die een
blanke sou doden, sou op last van de gouverneur worden opge
hangen. de blanke die een lid van de inhdemse bevolking om
het leven zou brengen, zou eenzelfde lot ondergaan De vet
gedrukte zin geeft aan welk deel van de prbclamatie hierboven
in tekenschrift ls weergegeven.
J^rijgt i
men het minimum-antwoord van
zijn partner, dus op uw opening van
1 S.A. 2 S.A.. dan moet men passen,
indien men geopend heeft met 3 t-
H.T. of 3' H.T. Heeft men echter
met ziln 3 H.T. of 3'/« H.T. alle
vier de kleuren gedekt, dan kan men 3
S.A. geven.
Heeft men 4 H.T. en geen vierkaart ln
een hoge kleur, dan geeft men 3 S.A..
Heeft men bij zijn 4 H.T. echter we!
een vierkaart in een hoge kleur, dan moet
men eerst 3 ln die hoge
I it n 1 tv n r I kleur bieden- waarop de
Dnll/llfil Partner met voldoende
I troefsteun 4 in die hoge
kleur zal bieden of anders
3 S.A. Wanneer men dus als antwoord
van zijn partner 2 S.A. krijgt en men heeft
in handen:
*avx 4 a v x
#avx ff a x x
4 v 10 x x 4 h v x x
X x x x X h x x
4 a v x x
4 a x x
4 h v x x
Ahx
3 4
Geeft de partner ais antwoord op uw
openingsbod van 1 S.A. S.A. of 4 In een
Hoge kleur, dan steeds piassen.
Heeft uw partner geantwoord met 2 in
een kleur, dan biedt u:
Met een vierkaart in een hogere kleur 2 In
die hogere kleur, indien u geopend heeft
met 3 H.T. of 3'/. H.T,
Heeft u echter 4 H.T.. (dan biedt
een biedbare vierkaart
geen echter geen
partner mag passt
hem convenieert).
Indien u 4 troeven of a< h x of a v x of
h v x mee heeft in de door partner ge
boden kleur, dan verhoogt u de door uw
partner geboden kleur met 1. Uw partner
kan dan 4 in die kleur of 3 S.A. bi
doch mag ook passen.
T..idan biedt u met
t 3 ln die kleur, het-
impj-bod is. (dus uw
indien deze kleur
2 S.A. Dus indien uw partner, nadat u
geopend hebt met 1 'S A., 2 4 biedt, dan
is uw antwoord met:
4 a v x x 4 n v x 4 A v x
4 a x x 4 a x x 4 a v x x
4 h v x 4 h v x x 4 h x x x
X X X x X h X X 4 X X
2 4 3 4 3 4
Biedt uw partner na uw opening van 1
SA. 3 ln een kleur, dah verhoogt u deze
kleur tot 4. indien u vier troeven mee
heeft.
Heeft u geen vier troeven mee. doch i«
hogere
vierkaart va:
door uw partner
die jhogere kleur op 3
partner dan 4 ln die 1<
voldoende troefsteun of
3 S A.
Heeft u gje<
partner geboden kleur
3 Wf
rang dan dië
dan noemt
i.veau. waarop uw
kan bieden bij
geèn troefsteun
oêven in de doer
eh is uw vierkaart
opn biedt u 3 S A.
"jjier ont-
h x x x
dan antwoordt
pas
3 S:A
3 SA
—w-I- -I «w-A
IV—Ui
S (£&-? V t.
De Indianen, getekend door Hijmen Kooiman, geen leeftijd opgegeven.
Zingend liepen de kleine elfjes,
stevig aan moeders hand naar
het maanfeest. Hei werd gehou
den op een open plek in het bos.
die 'snachts sterk door de maan
verlicht werd. AL dan het mid
dernachtelijk uur was aange
broken. gleden langs de mane
stralen de maanelfjes naar om
laag en zetten dan hun tere voet
jes op de aarde neer.
Als we maat niet te laat
komen, sprak een oude kabouter,
die ook tot het gezelschap be
hoorde. Het is nog ruim een
kwartier lopen en het is al bijna
middernacht.
Toen allen dit hoorden, liepen
zij harder, ook dc kleintjes, om
maar niet te laat te komen
Er waren al heel wat elfjes en
kabouters aanwezig Overal wa
ren lampionnetjes opgehangen
en kleurige ta/e.tjes en stoeltjes
stonden in leuse groepjes bij
elkaar Kabouterkellners liepen
af en aan, om Je tafeltjes maar
zo veel mogelijk van flejjes bos-
bessensap te voorzien voor de
gasten, die dadelijk aan tafel
zouden aanzitten.
Opeens klonk er trompetge
schal. Het maanfeest werd ge
opend Alle (aanwezigen keken
naar de plaats, waar de maan-
elfjes zouden aankomen.
En ja hoor. na een liefelijk
dansje, gespeeld deor de kabou
terkapel van de koning dealden
de maanelfjes ritselend en zacht
op de aarde neer.
De kapel van de koning speel
de een elfendansie en door ieder
een werd er lustig en vrolijk ge
danst. De kleintjes huppelden
vrolijk tussen de dansenden door
Er werd gedanst, pesprongen. ge
zongen en pret gemaakt. De ka
bouterkellners hadden het druk
met serveren "n deden zoveel
mogelijk hun best. het de dik-
wijli lastige elfjes maar zo pret
tig mogelijk te maken.
Doch aan alles komt een eind
Ook aan het maanfeest kwam
een einde en toen morgens om
vijf uur de houthakker door het
bos wandelde, was het alsof er
geen maanfeest was geweest.
TREESJE JANSEN. 13 JAAR.
-*T7"rTTPtA f* -
E™W4SptK,<j
(71.,t( V I
ZO WAS HET.
Hier is de oplossing van de
puzzle van RIA MEEUWISSEN
Horizontaal: I Gtjs. 3. as; 4.
jas; 7. si: 9 Ecfe; el; 12. en;
12a. sun; 15. op; 17. pop: 19. na;
20 kan.
Verticaal: 1 gas; 2. ijs; 5. a s
6 sik; 8 Ed. 9 Els; 11. een; 13
un: 14 kop: 16. Po; 18. Jan; 19
Een houthakker was dicht bij
de rivier aan het houthakken.
Plotseling glipte oe bijl uit de
man zijn handen er. viel in de ri
vier. De man liep naar de rivier.
Hij stond te huilen en riep:
Hoe verdien ik nu het geld
voor mijn hongerige kinderen?
Toen verscheen de riviergod en
vroeg wat er w*s gebeurd De
houthakker vertelde aües.
De riviergod dook weg en
kwam even later met een gou
den bijl terug. Hij vroeg of het
deze was. De houthakker zei.
dat het niet zo was. De riviergod
dook weer weg en kwam met
een zilveren bijl weer naar bo
ven en vroeg of dit de verloren
bijl was. Maar ook deze was het
niet. Daar ging de riviergod
weer het water in Nu kwam hij
met de gewone bijl boven en
vroeg of dit de goede bij 1 was.
Ja. die is het. antwoordde
de houthakker. Toen zet de ri
viergod:
Omdat je 7.0 eerlijk bent
geweest mag je alle drie de bij
len hebben.
Met een blij hart ging de
houthakker weer aan het werk.
CAROL VAN HULST 12 JAAR.
BAS VAN HULST. 9 JAAR
ADRIE VAN HULST. 8 JAAR.
Jan Plezier
Fliere flop
Paardje stop
We komen hier
De wagen uit
Fliere fluit
We dansen nu
In de maat
Zie hoe dat gaat.
De pop
Iedere keer als de postbode
kwam, rende Ansje naar de
deur En eindelijk daar was de
langverwachte brief. Daar
stond het op de enveloppe Ans
je van Dam. Vlug ritste Ansje
de enveloppe open. Zou zij een
prijs gewonnen hebben? Ze
had meegedaan aan een wed
strijd. Wie de mooiste pop kon
maken, helemaal alleen. Ans-
je's pop zag er prachtig uit. Dat
vond moeder ook. Nu zou ze
het weten. Zo vlug als Ansje
kon lezen en dat was nog niet
zo erg vlug. las zij de brief.
O. moeder riep ze. moeder
mijn pop Suus, was niet de
mooiste. Hier, die meneer
schrijft, dat het hem erg spijt,
malr dat zij wel erg mooi was
maar toch niet voor een prijs
in aanmerking kon komen.
Ach meiske, antwoordde
moeder Wat is dat jammer.
Maar dan waren er nog mooie
re poppen.
En ik had er zo mUn best
op gedaan, pruilde Ansje.
Ja kindje, er is niets aan
te doen. Het is eerlijk, dat de
mooiste poppen bekroond wor
den Nog een beetje verdrietig
ging Ansje naar school.
Waar zou Suus nu zijn,
dacht ze.
De ingezonden poppen zouden,
als ze gekeurd waren, naar een
weeshuis gezonden worden,
voor de weeskinderen.
Misschien vind het meisje,
dat mijn pop nu heeft, haar ook
wel niet aardig, dacht Ansje.
Mischien zorgt Ie wel niet goed
voor haar. O, O, ik wou dat ik
maar niet meegedaan had, of
dat ik Suus zelf gehouden had.
Op school moest de juffrouw
Ansje steeds waarschuwen en
het scheelde maar weinig, of
zij had school moeten blijven.
Ansje moest maar steeds aan
Suus denken. Een paar dagen
•later bracht de post weer een
brief. Weer voor Ansje. Moeder
bracht hem binnen. Verbaasd
maakte Ansje hem open. Liesje
de Winter, had de brief ge
schreven. Wie was dat? Zij ken
de geen meisje, dat zo heette.
Nou, ze zou maar eens lezen.
Beste Ansje,
Terwijl ik je dit briefje
scHrijf, zit Suus voor mij op
tafel.
Suus mamma, kom eens
gauw. riep Ansje. een brief van
het nieuwe moedertje van
Suus. Ik zal voorlezen.
Beste Ansje,
Terwijl ik dit briefje schrijf,
zit Suus voor m\j op tafel. Ik
ben een weesje en ik heb zelf
nooit eigenlijk echt een pop
voor mij alleen gehad. Ik ben
zo heel erg blij met Suus. Wat
heb je een schattige kleertjes
gemaakt. Ik ben zo blij. Ik zal
heel goed voor haar zorgen.
Dank je wel. Ansje. Schrijf je
eens een keertje
Hartelijke groeten van Liesje.
Suus ook.
O. moeder. zei Ansje. O.
wat vind ik dat fijn voor dat
meisje. Ik ga haar straks terug
schrijven. En opeens vond An
nie het helemaal niet erg meer.
dat ze met Suus geen prijs had
gewonnen. Zij had een nieuw
vriendinnetje en zij had haar
erg blij gemaakt en dat is veel
belangrijker.
Jan Plezier
Fliere flop
Paardje hop
We gaan nu hier
De wagen in
Fliere flin
Komen terug
Volgend keer
Tot ziens maar weer.
ken, sprak ae sahone
terwijl hij lachte, rf
De reis was vrg
moeilijk en ik bm u
een beetje moe eii&toff
de prins de salon had t
Ik zal heel gpbag van Uw
uriendel^k aanbodiiigebruik ma
ken, sprak de smone prins,
terwijl hg lachte.
lang en
werkelijk
iffig. Toen
prins de salon had verlaten,
keek de koning ojtfk lachend
naar zgn dochters in zei:
Ik ben werkelgk erg
nieuwsgierig, wie pan jullie hg
tot zgn vrouw zal kiezen. Na
deze woorden gesproken te heb
ben verliet ook de koning de
salon.
Nauweigks was de deur achter
hem dicht gevallen, of Rosali
stond op en liep naar de grote
spiegel, die aan de wand hing.
Viola votgdè haar zuster op de
voet en ging naast haar staan.
De prins is natuurlijk voor
mg gekomen, sprak Rosali trots
Ik ben de oudste en de mooiste
en terwgi ze dit zei. bekeek z»
zichzelf in de spiegel.
Hoe kom je zo verwaand
smaalde Viola Vinnig.
De prins vraagt tnjj ten
huweigk, want met een oog
opslag heeft hg gezien, dat ik de
mooiste ben.
Hun gekibbel werd steeds
heviger, zg waren opeens vijan
dinnen petvorden. Latiera. die
vreesde, dat z{j elkaar in de
haren zouden vliegen, probeerde
haar zusters tot rede te brengen
Denk om de prins, riep zg.
Hg zou jullie kunnen horen en
dat zou je toch niet willen.
Wacht rustig af. Hg zal tmmers
zelf wel beslissen, aan tuie h(j de
voorkeur geeft.
VOLGENDE WEEK VERDER.
Dit is het huisje van kabouter
Pimlico. Helemaal alleen woont
hg daar. Hg heeft er een kachel,
een tafel, een stoel en een bed
Op de kachel kookt Pimlico
zgn eten.
COBI BOGAERT. 7 JAAR.
ARIE LANDA. 8 JAAR.
Hij heeft deze vrolijke ka
bouter» getekend.
Deze puzzle is ontworpen
RIA HATTINK. 14 JAAR.
Horizontaai: J naam van het
oudste Prinsesje, 6 kledingstuk;
8 Hogere Burger School. 11
eerste vrouw. 13 vruchtbare
plaats in de woestijn. 16 voeg
woord. 17 Post Scriptum, 18
nog niet volwassen mens. 20
meisjesnaam; 22 voertuig; 23
dier dat onder de grond leeft;
25 beginnend.
Verticaal: 2 verbrande kolen;
3 voorzetsel; 3 Rooms Katho
liek, 5 componist. 7 Jongens
naam, 9 omhulsel van een boom
10 stoomschip (afk 12 meisjes
naam, 14 maat; 15 vul in; ok;
19 pers voornaamwoord. 21
projectiel; 23 noot; 24 berg
plaats.
Teddie was een lief, maar on
deugend hondje. Toen hij een
beetje groter werd, wou hij wat
meer van de wereld zien. Maar
zijn vrouwtje hield hem meest
al aan zijn riem, of deed het
hek voor zijn snoet dicht. Op
een keer liep Teddie los in de
tuin.
Wat zag hij? Het hek stond
open. Teddie liep vlug het hek
uit. de straat in. Teddie had op
eens zó'n trek in een kluif maar
hij wist niet hoe er aan te ko
men. Plotseling bedacht Ted
die dat hij naar de slager moest
gaan waar zijn vrouwtje altijd
zo'n lekkere kluif voor hem
kreeg. Teddie liep bij de slager
binnen maar de slager was er
niet. Geen nood. dan nam hit
er zelf één. Vlug liep hij de sla
gerij uit en begon aan zijn
kluif te kluiven. Die dag zwierf
hij een beetje rond. Maar toen
werd het donker en koud. Ted
die rilde; hij was dat niet ge
wend want thuis had hij een
warm mandje bij de kachel.
Plotseling hoorde Teddie zeg-
gen:
Is dat niet dat hondje waar
die mevrouw over opgebeld
heeft? Toen Teddie keek zag
hij een agent staan en die nam
hem mee naar het bureau Daar
belden ze de vrouw van Teddie
op. Die was erg big. Toen ze
Teddie kwam halen had die be
sloten nooit meer weg te lopen.
Gelukkig voor hem wist het
vrouwtje niet van die kluif,
want anders
HENNIE HOFMAN, 10 JAAR.
TERPAG 24 FEBRUARI 1951
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA'
MENS$N //V HVN WERK 8
TTET DAGELIJKSE LEVEN van een mens, die aan het arbeidsproces deelneemt
is te onderscheiden in drie fasen. Globaal genomen heeft hij acht üur van
het etmaal vrij voor zijn gezin, acht uur zal hij moeten besteden aan aj-beid en
de resterende acht uur zal Jn aanmerking komen voor vrije tijdsbesteding. Het
tón niet «Deen drie fasen van een dagindeling, maar tevens drie facetten van
de samenleving. Een samenleving is dynamisch. Zij is voortdurend in beweging,
I Jn ontwikkeling, in groei. Maar door die dynamie}t kunnen er storingen optre-
f den. Niet alleen door grotq botsingen als oorlogen, die de gehele samenleving
raken, maar ook door ogenschijnlijk kleinere oorzdken, die de functie van het
leven ln zijn drie zo even genoemde fasen kunntfn verstoren. Storingen in hjet
gezinsleven, in het bedrijfslBjjm en in de mogehjlthedcn tot vrije tijdsbesteding.
Het maatschappelijke levei#
I ionen, die werken aan het gok
1 neren van de samenleving. Hi*
optreden van dergelijke stori^
kómen en te beatrljden. Een v"
dokter, de waker over uw r
die van uw medemens, d!
.bouwt" aan uw lichamelijk
ook zijn aandacht wijdt aan i
gezondheid. Zijn tank is del
vin de levens, die de samènlèl
Zó bouwt hij ook aan dé
•an het goed functionaeren b
Aangezien het leven |éen i|
gecompileerd raderwellk is.fi
rend nieuwe pioKClijkhedei
vraagstukken schept, dikwijw
om door één begrepen to wé"
ddkter zich in verschillende!
het leven gaan verdiepen, gm
Er kwamen specialist*
en oornrtk. de arts vod
j internist, een special!
ttrdelen van de medische ,4
Jbatlie in d? diepte. M»
lelt men ook een special!»
Jere richting in de bref
i, in de richting der 1
drie fasen van de sar
«ven. het bedrijfsH
steding. £o houd> d«
over tie mens ii
dokter bij df njedfi
.rbeejd op Me iberfi
het beoeftjfi
Ide sport nc4
le plaats onot
UltUbestedijn
ledurug. ove
ret fijn en
j vportdu-
nieuwe
moeilijk
zal de
jetten van
)eciali$e-
ieus-,
|ken
men yan
lepsïiekteijf,
jelen. Ogeni
vdoc'ztéh spreekt,
omvattend is en betrekktnj.
vele ttéetten van hët maatschappelijk*
ven. dat zij een speciale wétenschap ia
wordep. die men aanduidt mét sdcialejge-
noesklihde. Degene, die de medische zorg
heeft Voor de arbeidende mens. zal ken
nis móeten dragen van alle zaken, die de
mens-in-het-bedrijfs)even raken. Om
voorbeelden te n«ert»en: dc sociale wetge
ving. Wat zegt de arbeidswet over be
roepsziekten. Wat bepalen de Ongevallen
wet. dé Zlektcwej of de Invaliditeitswet?
Welke rechten (en verplichtingen) heeft
de arbéider. dlie ziek wordt of in het be
drijf een ongeluk krijgt?
Analyse van dc arbeid
Dit aanrakingspunt met de sociale wet
geving verklaart, dat er een tnnige samen
werking moet zijn tussen een medische be-
dnjfsdienst en de geneeskundige dienst van
de Arbeidsinspectie. Dat is ook in Gouda
het geval. Toen enige maanden geleden
een onderzoek werd ingesteld naar de ge
zondheidstoestand van het personeel in
de keramische nijverheid, geschiedde dat
gemeenschappelijk. In twee dagen tijd
werden duizend arbeiders gefotografeerd.
Nu is de grote moeilijkheid, dat dat onder
zoek moet geschieden met zo weinig mo
gelijk arbeidsverlet. Eer daarvoor een be
paald schema is ontworpen, moet er heel
veel uitgekiend worden. En het is begrij
pelijk, dat de bedrijfsarts daarbij kennis
moet hebben van de aard van het bedrijf
en de aard van de werkzaamheden Een
technische knobbel is al het minste.
En de resultaten? Het is gebleken, dat
Drie jubilarissen
De heren C. de Keyzer, glycerine-
indamper. en B. G. van Hoorn classifi
ceerder. hopen op 1 Maart en de heer W.
G. Willemse. fabrieksbaas, hoopt op 10
Maart vijf en twintig jaar werkzaam te
zijn bij de N.V. Verenigde Stearine Kaar-
«enfabrleken „Gouda-Apollo".
IN EXAMENCOMMISSIE,
flij beschikking van de minister van
Onderwijs. Kunsten en Wetenschappen
zijn benoemd in de commissies, welke
gedurende 1951 belast zullen zijn met het
afnemen van de examens voor apothe
kersassistent. tot plaatsvervangend lid de
heer G. Paris in de commissie te Leiden
en de heer E. Grendel in de commissie te
Utrgcht.
Pu/.zle-w innaars
De vele vrienden van de kruiswoord-
puzzle konden hun hart weer ophalen
en ze hebben het gedaan dok. al moesten
ze er zich flink voor inspannen, want ge
makkelijk was het niet. Maar goede
j, puzzelaars laten het er nu eenmaal niet
bij zitten. De winnaars zijn:
prijs van 5: Matthijsen. Derde Kade
42 te Gouda;
prijzen van ƒ2.50: L. de Bruin, Zaal B.
Van Iterson Ziekenhuis te Gouda en F.
Hoogendoorn. Zijde 72 te Boskoop.
De prijzen kunnen aan ons bureau.
Markt 31. worden afgehaald of worden op
verzoek toegezonden.
UIT VROEGER TIJDEN
De Goudsche Courant meldde:
75 jaar geleden.
De heren T. P. Vlruly. A. A. G. van
Iterson, G. Prince, G. J. Steens Zijnen, dr
W. Julius. H. W G Koning. G. P. H.
Zimmerman en mr J. Fortuyn Droog-
leever hebben een comité opgericht om
gelden in te zamelen voor een expeditie
naar de Boven Djambi en de Korintji-
vailel op Sumatra, die het Aardriikakun-
dig Genootschap wenst te ondernemen.
50 jaar geleden.
Ten raadhuize dezer gemeente werden
fisteren rechtstreeks van het kalf 193
kinderen gevaccineerd.
25 jaar geleden.
Gisteravond zijn de nieuwe zalen van "t
Leger des Heils in het gebouw Turfmarkt
111 feestelijk geopend. Kommandant Wm.
H. Howard en ds J. J. Simon voerden het
woord.
de gezondhcldatocatand in vergelijking
met die tan het personeel in soortgelijke
bedrijven in andere streken hier gunSig
Die kennis van het bedrijf en de alrd
van de Werkzaamheden heeft de bedrijfs
arts ook npdig bij de beoordeling van het
individuele ziektegeval. Is een arbeider li
chamelijk geschikt voor deze bepaalde ar
beid. zou hflt voor zijn gezondheidstoestand
niet beter zijn, dat hij een ander «oort
arbeid ln dat bedrijf verrichj, zijn vragen
dié de bedrijfsdokter zich op zijn spreek
uur op bureau van de medische be-
drijf8dienst aan dft Gouwe of op zijn
spreekuur In de velschillende bedrijven,
dikwijls moet stellen. Bij die beoordeling
komen ook econortiische factoren. Levért
deze arbeider in deze functie wel vpl-
Jdoende economische arbeicfc of zou zijn ar
beidsproductiviteit op grond van zijn litna-
melljke panleg In die andere fynctje toe
nemen. zodat hij boven zijn b^is-pre/tii-
tieloon kan uitkomen? De bedmijfsarts'Val
[r het beantwoorden v«i die vra-
orlënteren op het ternfin van de
[nalyse en aard van hetjverk moe
ien tegenover de öchamelijke
van zijn pajlënt. Datfhij daarbij
il moeten wijden aan
t van dit vraagstuk,
'ik is als de physleke
|Komt de juiste man
gen en misschien na
jiste plaats, dan zal
hoofddoel
dlivwer
ziJdc. spi
nk al
aandacht
ologische
even belan
deze overwe
schttfing dp de
rpoor de ar
het. stneven
■UI
heden
Warme
De bedriifsa
arbeicMreugde
zep|/ah^ie bed^|f)»medicu8
t v»nj$|/. daf de ■jbedrljtsartj
lat
op het terrein I
!erlai)(dse Vfereniging
r rnjnvalldeni waar-
(n heWyorige jaar e'eh
opgerfytht. De werg-
e verijmiging zijn óp
lediscHp bedrijfsdjMnst
heeft diffl&r-
i'ÈtichUngj/van
■Rag zijn taaje
per jaar woi
zoek ingesteld, nju
bedrijf dat mëd<j
meer periodieke kr
e aard
Jiodieke.kJlii-
IriorjfaaJMrtéen-
gjondigid|ayr;
•engtJ kunnen 4r ook
iringen per jailr, y®1"
den gehouden. Massa-vaccinering kmijook
een taak van de bedrijfsarts zijn. Bijvoor
beeld in tijdèn vkn een griepepidemie. Bij
de huidige griepepidemie, die ook Gouda
niet is voorbijgegaan, is yaccinering door
de medische bedrijfsdienst niet geschied
om de eenvoudige reden, dat men nog niet
weet wat m,eu aan deze methode heeft. Op
sommige bedrijven is vkccineripg tegen
griep wel geschied, doch vanwege het be
drijf en niet van de medische bedrijfs
dienst Of de methode heeft geholpen weet
men nog niet. Het spreekt vanzelf dat een
bedrijfsarts zich belangstellend van de re
sultaten op de hoogte houdt, om daaruit
zijn conclusies te trekken. Overigens heeft
de griep hier geen grote omvang gehad.
In het ene bedrijf, doorgaans daar waar de
arbeiders de invloed van temperatuurs
verschillen ondervinden, steeg het percen
tage ziektegevallen, in het andere bleef
het zeer laag. De griep heeft echter de
grote greep gedaan, zij neemt nu merk
baar af. ..Het is misschien maar simpel,
maar mijn ervaring is", zegt dokter Log
man. ..dat de zorg warme voeten te hou
den. de kans op het krijgen van griep ver
mindert."
Er komt nog veel meer kijken bij het
werk van de bedrijfsarts. Er zijn natuur
lijk de studie op velerlei wetenschappelijk
terrein, waarvan de resultaten de be
drijfsarts in zijn werk van pas komen,
het vastleggen van de gegevens van het
medisch onderzoek in statistieken, het
kennen van de huiselijke omstandigheden
van de arbeider, omstandigheden, die haar
invloed kunnen hebben op de arbeidspro
ductiviteit van de werknemer. Het werk
van de bedrijfsarts is een zich voortdu
rend oriënteren, constateren en conclude
ren. Neem bijvoorbeeld eens het woning
vraagstuk. dat een bedrijfsarts zeker niet
links mag laten liggen De huisvesting is
zeer belangrijk voor de arbeidsvreugde.
Men moet bijvoorbeeld eens weten, welke
moeilijkheden zich kunnen voordoen, wan
neer een gezin, dat jarenlang een oude
(s«ns krot-) woning heeft bewoond een
moderne woning betrekt. Ook in deze za
ken zal de bedrijfsarts zich een mening
hebben te vormen en voortdurend contact
moeten onderhouden met het huisvestings
bureau.
Zo gaan velerlei zaken en vraagstukken
door het hoofd van de bedrijfsarts, wiens
verlangen het is de arbeidsvreugde te ver
groten. Hij is een specialist op zijn veelzij
dig terrein. Een medicus, een psycholoog,
"n arbeidsanalyst, 'n econoom en 'n beetje
jurist. Een raadsman voor de arbeidende
mens. die weet dat het in gezondheid ver
richten van arbeid, de grootste voldoening
geeft.
I.M
nui.
T.m. (I F«br.
Museum Het Catharine Gaathuli: Tento-:
at*Ulnf van werken van Jan van Straalrn
(Zotidaga geopend 2uur. Maandags *n
Vrijdag» l.SO-4 u.)
24 Febr. 7.3» uur Keizerstraat 7Si Open n*
veren iglngslokaa I postdu I ven ve renj «I n«
..Strijd en Vriendschap", daarna hokten-
toanstelllng.
24 Febr. 7.45 uur central! Bridge-drlv»
OZC.
24 Febr. 5 uur Coneordlai Opvoering revu#
„Daar zit pit ln!" door cabaret „Het Kame-
24 Febr. s uur Central: contacUvond
„Vlies et Celerltas", spreker j». M Beljen
over „Athtetlek en handbal" en1 hersen
gymnastiek o.l.v. Jan van Herpen.
1 Maart 5 uur Aula museum „Het Catha
rine Gasthuis": Eerste voordracht prof. dr
M Mtnnacrt in cursus ,.De sterren" voor
Volksuniversiteit.
3 Maart s uur Concordia: Holland—Indo-
nesié-avond voetbalvereniging O.N.A., met
Stoet Haspel en Coby Bouwmeester.
l Maart H uur Reflnle: Tweede voordracht
W. Verschoor in cursus „Onze grot» kinae
ren" voor Humanistisch Verbond.
27 en 21 Febr. I uur De Kroon: Biljartwed
strijden cadre 31'2. i
1 Maart 7.30 uur Nederd. Geref. Gemeentel
Spreekbeurt ds Joh. van Weizen.
2* Febr. uur Reflnle: gpr<jekbeurt ds 3.
Börger voor Logosverband.
2 Maart uur Splertmstraat 113: Gelegen
heid tot Inenting en herlnenttng tegen pok
ken.
25 Febr. I uur Het Blaüwe Kruis: Leden
vergadering Remonstr. Geref. Gemeente:
26 Febr. s uur Aula museum „Het Catha-
rina Gasthuis: Gemeenteraadsvergadering.
1 Maart 2 uur Concofdta Jaarvergadering
Cottp. Tudniersvereniging (.Gouda en omstre-
2 Maart s uur De Zalmi Jaarvergadering
Ned. Rode Kruis.
28 Febr. 8 uur Central: HeischollngsCur»us
waterpoloscheidsrechtei's. Kring Gouda.
K.N.Z B.-cursusleider L- Pot.
1 en 2 Maart 7 uur, 3 Maart 3 uur De
Beursklokv Bazar tamboer- en pljperskorps
„Tempo". 4
27 Febr. I uur Aula museum „Het Catha-
rlna Gasthuis: Lezing kunstschilder Jan van
Straaten over iIjn werk en wat daarmede
verband houdt.
28 Febr. I uur CalvlJh: Bijbellezing ds O.
Boek
2» Febr. I uur Nieuwe Schouwburg! Op
voering operette „ln einer kleinen Kondl-
tolel" door Hoofdstad Operette.
26 Febr. I uur Rflks H.B.8.: Uiteenzetting
drs J. N. W. de Jongh over middelbar» mels-
jeesfchool.
3 Maart 7.15 uur Veemarktrestauranti
Jaafvergaderlng Ned. Herv. Knaognverenl-
gtng „Obadja". M
27 Febr. 10 uur Veemarktrestauftgnt:: Ga-
westelijke vergadering vrouwenbqhd Partij
v. dl Arbeid, spreeksterj mevr J /Dekhuy-
scn—weehuysen ovqr 4.0udelifden«>rg".
25 Febr. lb—1 uur KèizerstraatpS: Hok
toonstelling postdutóeAyeljeniging
Vrlendsch^^)". M
Bioscoj
en
e bandiet
en kleur*
Lovejoy)|
r. zondag
3 en 9.13
Thalia Theater: Onder moeders «te
June. Altyson en Margaret O Brfpt
flag 2—4.30 uur actualiteiten
Rfiinte Bioscoop: De engei eit
(mét John Wayne fn Gall Russell)
Sjrhoüwburg Bioscoop: Ik ben 1l
ling (met Douglas «Drek en Frank;
l Aanvfung: Zaterdag 7 en yi5 uti
a. 5. 7 Wt 8.15 uur. Overige dagerj
uur.
Sport op Zondag
Voetbal: G.S.V.—Te Werve; Gouda—Fluks
(Vrleniphappelük). aanvang 2.30 (iur-
Zondagsdienst artsen
Bij bfwezighetd van de hulsarts zijn te
C°Van^aterdagmiddag 3 tot Zondagavond
12 uur! dokter P. d. Boer. Gouwe X15. tel.
2273.
Van Zaterdagmiddag 3 tot Zaterdagavond
12 uur: dr B J. Broekhulzen. Crabethstraat
1. tel. 2419* en yan Zaterdagavond 12 tot Zon
dagavond 12 uur dokter C. van Elk. Kattcn-
singel 79, tel./Ü561.
Apothekersdienst
Steeds geopend des nachts alléén voor re
cepten: Apotheek P. \ycyer. Gouwe 131.
Geen combinatie en splitsing
meer te Gouda
Met ingang van de zomerdienstregeling
der Nederlandse Spoorwegen op 20 Mei
a.s zullen de sneltreinen Den Haag Rot
terdam—Groningen'Leeuwarden niet meer
te Gouda splitsen en combineren, doch
in hun geheel beurtelings naar en van
Rotterdam Maas en naar en van Den
Haag S.S. gevoerd zullen worden. De ver
binding tussen Gouda en een der beide
steden, die dat uur dus niet door de snel
trein wordt bediend, zal worden onder
houden met een electrisch treinstel.
De per electrische trein aangevoerde of
af fe voeren reizigers zullen dus in Gouda
moeten overstappen op en van de snel
treinen.
Voor de Politierechter
Op 24 December j.l. had de 20-jarige
Goudse opperman P v. d. P een aarde
werker een paar tanden uitgeslagen,
omdat deze verdachtes meisje minder
fraaie voorstellen zou "hebben gedaan,
toen hij haar vergezeld had naar het
station. De aardewerker heeft dit voor
de Rotterdamse politierechter pertinent
ontkend, toen hij als getuige werd ge
hoord.
Verdachte, die niet verschenen was. is
voor deze mishandeling bij verstek ver
oordeeld tot f 15 boete subsidiair 5 da
gen hechtenis.
Bij verstek heeft de politierechter de
23-jarige loswerkman E. de J., alhier,
die verdacht werd zich op 12 December
te hebben schuldig gemaakt aan diefstal
van drie afvoerpijpen ten nadele van
„De Producent", veroordeeld tot ƒ20
boete subsidiair 10 dagen hechtenis, plus
2 maanden voorwaardelijke gevangenis
straf met 2 jaar proeftijd
TA REN GELEDEN is het gebeurd, mgt een chirurgijn uit Montfoort. Hij had al
heel wat mensen van pijnen en kwalen afgeholpen, totdat men tot de ont
dekking kwam, dat de man totaal geert bevoegdheid bezat! Aangezien het on
verantwoordelijk was om hem verder maar onbevoegd op zijn zieke mede
mensen los te laten, moest hij een examen afleggen. Voor het gilde der chirur
gijns te Gouda op de Oosthaven in het Catharyne Gasthuis. Hpt examen was
niet schitterend, helemaal onvoldoende was het ook niet en dus kreeg onze
vriend de bevoegdheid om zijn kunst uit te oefenen „ten plattelande". Voor
de boeren en buitenlui kwam het er blijkbaar niet zo erg op aan!
Het Góudse gilde der chirurgijns werd
op gericht in 1660. Dit ls vrij JaaL Het lijkt
wel öf de niagistraat niet veel 2fn had om
aan de veelal machtige gilden nog eentje
toe te voegen. Het gilde vergaderde eerst
ln de gelagkamer van de herbera„Het land
van Steyn" aan de Markt bij oude Gou
wenaars ook bekend als de Koestraat. Na
dat de chirurgijns al enige malen pogingen
hadden aangewend om hun home te ver
beteren. gaf de stadsregering hen in 1699
een kamer in het Cfltharijne Gasthuis,
thans het museum op de Oosthaven.
Dit gebouw, gesticht in 1354. had een
grondige restauratie ondergaan- Links en
rechts van de ingang waren de kamers
van de regenten en de regentessen geko
men, het Ruim. dat dienst deed als lig
plaats (op stro) voor de lijders aan be
smettelijke ziekten bij epidemieën, werd
geflankeerd door de keuken met al dat
mooie koper en tin. Boven de ingang zijn
twee kamers, en een er van kreeg het
gilde toegewezen. Daar vergaderden de
gildebroeders rondom de grote klooster
tafel en daar bespraken ze de moeilijkhe
den van hun nobel beroep.
Ieder zai begrijpen, dat de historie van
dit gilde tevens een belangrijk stuk socia
le geschiedenis inhoudt. Om daarin echter
thuis te raken en daar achter te komen,
heeft men iemand nodig met een gewel
dige dosis enthousiasme en r.og groter dosis
doorzettingsvermogen. Gouda is zo geluk
kig iemand van dergelijk formaat te be
zitten: dokter J. G. W. F. Bik. Deze was
echter niet tevreden met de resultaten van
zijn jarenlange studie, hij wilde meer. Drie
jaar geleden vatte hij het pla" op om de
chirurgijnskamer, een bouwvallig hok. in
haar oude luister te herstellen. En het is
hem gelukt ook.
De Goudse doktoren, het gemeentebe
stuur en tal van particulieren hebben on
der zijn leiding en met medewerking van
de conservator, de heer Helbers. hier iets
tot stand gebracht, dat wel zeer bijzonder
in het land is. Wanneer hedenmiddag do«-
ter Bik bij de officiële opening van deze
Chirurgy's Camer zijn werk aan de open
baarheid prijsgeeft, dan zijn er nu twee
van dergelijke oude instellingen gerestau
reerd: Gouda en Enkhutzen-
Ieder, die deze kamer bij een bezoek
aan het museum niet overslaat, zal kunnen
constateren, dat de geneeskunde toch maar
aardig is vooruit gegaan. We zouden raar
staan te kijken als we morgen aan de dag
met onze kwalen eens naar een chirurgijn
moesten O. er waren er genoeg in die
dagen. Op een bevolking van ongeveer
20.000 zielen had men er wel een dertig.
Bloedpan ah reclame
Een uithangbord hadden ze niet. Wel wat
anders. Wanneer de chirurgijn het nodig
oordeelde om u ader te laten, dan hield
zijn knechfje de bloedpan vast en zette
die na de operatie buiten op de stoep onder
de luifel, waar deze „reclame" tot 12 uur
mocht blijven «staan!
Er werd veel adergelaten, tenminste als
de stand der hemellichamen zich daar niet
tegen verzette. Dat was te zien op de z.g.
laat-kalender. die elk jaar in Januari ver
scheen. Het knechtje heeft even nauwge
zet als zijn meester deze kalender bestu
deerd. want het was zijn doel ook eens het
lanceermes te mogen hanteren. Daartoe
was hij op 12-jarige leeftijd in de leer ge
gaan; hij behoefde alleen maar te kunnen
lezen en rekenen. Na vier jaar mocht hij
examen doen. Op een iamsvei mocht hij
proef snijden; een snede recht en een
snede schuin en het vel mocht niet kra
ken. Zijn messen moest hij zelf gemaakt
hebben. Nadat hij daarna nog een aantal
vragen goed had beantwoord, wel. dan was
hij geslaagd en dan kon hij met dokteren
beginnen. Dan mocht hij bijvoorbeeld ook
elk jaar mee met zijn gildebroeders op de
plezierreis, gezellig een dagje uit naar
Waddinxveen „om een visje te eten
Kwam hij echter 's morgens te laat aan
Potterspoort. wel. een stoop wijn was zijn
straf. Op die dag hadden de dokters stellig
meer schik dan hun achtergebleven pa-»
tiënten!
De andere dag» wandelden ze weer def
tig door de stad en zaten even. deftig op
hun Camer. En achter de dubbele deur
dubbel, want niemand mocht horen wat ze
zeiden wachtte de patiënt, die misschien
hulp verwachtte van een rondreizende
chirurgijn, specialist zegt men tegenwoor
dig. of die. wat ook gebeurd is, een klacht
had Ingediend tegen zijn dokter, omdat
die weigerde hem te opereren. Wat een
rechtzaak werd van jewelste met Leidse
professoren als getuigen.
Dan werd er zwaar geredeneerd door
overman en dekens achter de kloosterta
fel met dat mooie gildekleed er op. Ze
zaten op stoelen met kussens, geborduurde
kussens Gouds tapisserie of gobelin met
de vijfhoek (het embleem van het gilde),
het wapen en de naam van de eigenaar.
Met de ganzeveder schreven ze hun no
tulen en rechts van hen stond een kast met
geleerde boeken.
Geraamte nas te groot
Links stond ook een kast; daar zat een
geraamte in. een beetje opgevouwen, want
de kast was kleiner dan het geraamte en
daarom zat er een luikje in van boven,
't Zit er nog in. 't Luikje. Niet het ge
raamte. En de instrifmentenkast is er ook
nog. Met de instrumenten er bij. Tangen
en mondklemmen en kiezenwippers en een
ding om de schedel te doorboren en mes
sen en lancetten en een soort van tabaks
pijp. die men niet in de mond stak maar
ergens anders en aanjoeg met een blaas
balg. dolken en klemschroeven. Dit alles
en nog veel meer van deze soms geraffi
neerde instrumenten gebruikte men
Zonder narcose!
In de hoek staat echter een ding. dat de
patiënt wel de nodige kracht zal hebben
gegeven. Een tand van de narwal of zoals
men toen dacht: de hoorn van een Een
hoorn. symbool van geneeskracht en ge
zondheid
Ze waren tot grootse en grote dingen in
staat, die Goudse chirurgijns. Een afbeel
ding van een poliep „getrocken uit de
neus van M P. Ionge dochter, door Pieter
Maillart. chirurgijn op de 12de van de
Hoymaand 1667" is het bewijs. En dan die
ontzagwekkende kolieksteen!
Dit alles is te zien in de „nieuwe" oude
chirurgijnskamer op de Oosthaven in het
museum. Er is nog meer: de schouw
wordt opgeluisterd door een landschap van
dg Utrechtse schilder Jan Both; daartegen
over een pendant: een landschap van de
17e eeuwse Fransman Frangois de Mou-
cheron; een prachtige schouw, met het
wapen van het gilde in hout gesneden, de
haardplaat met het wapen van Gouda:
een koperen kroon, geschonken door de
Joodse gemeenschap uit dankbaarheid voor
wat de Goudse medici voor hen hebben
gedaan tijdens de laatste oorlog, een apo-
thekerskist stijl Lodewijk XVI met een
friesje in goud geschilderden nog
een schilderstuk.
Vroedvrouw van buyte"
Ook is er het uithangbord van Anna van
Hensbeek. vroedvrouw „van buyte". Ze
had het met de voorschriften niet zo nauw
genomen en moest het teken van haar
waardigheid inleveren. Hoogstwaarschijn
lijk het enige uithangbord, van deze soort,
dat nog bestaat. Dank zij juffrouw Van
Hensbeek. die faudeerde
Nog meerEen doctorsbul van Pieter
de Lange in 1653 te Padua gepromoveerd,
een prachtig staaltje van calligraphie.
En een doosmet ogen! Om oog
ziekten te bestuderen.
En een kiezentangvoor een olifant!
Doch aan alle glorie komt een eind. In
1798 meldde de „Goudasche Courant-' op
5 October, dat alle gilden moesten worden
ontbonden. De gildebroeders namen een
andere houding aan dan in 1795. Toen had
den de Franse bezetters bevolen, dat alle
ongemunt goud en zilver moest worden
ingeleverd. Gehoorzaam hadden ze toen
een zilveren beker gegeven. De kwitantie
is' er nog!
Maar het gebod tot opheffing van hun
gilde bracht hen in het geweer; hun gilde
was het enige, dat de „edele conste" kon
beoefenen. En zo ziet men in de boeken
telkenmale het eigenaardige besluit, dat
voortaan commissarissen werden benoemd
OP REIS
Deze brief heb ik ontvangen:
Gouda. 21 Februari 1951.
Geachte heer TergoHw.
Gtsteren lat ik in Uw blad het bericht,
dal 75 jaar geleden een Gouwenaar het
niet langer kon uithouden, zijn pijpen in
de steek liet en naar de grote generaal
Bismarck reisde om eens naar diens plan
nen te informeren.
Nu i.s het een feit. dat de geschiedenis
de gewoonte heeft om zich te herhalen.
Maar toch altijd met variaties. Dus heb
ik besloten ook naar het Oosten te reizen,
alteen een eindje verder om naar de plan
nen van zeker iemand te informeren.
Want ik hou het met langer uit. Dit Is
geen leven zo. Het eten smaakt me niet
meer. het werk heeft m'n belangstelling
niet. want ik weet niet, waarvoor ik nog
werk, de geur van de Goudse grachten
verkwikt me niet meer en gisteravond met
dat onverwachte onweer, wel de schrik
sloeg me in de keel.
Daarom ga ik het eens vragen.
Die staatsman zal ook zijn moeilijkheden
wel hebben, en wie weet. zo onder ons,
zijn ze uit de weg te ruimen.
Ik neem een pakje stroopwafels mee.
Als ik terug ben, hoort U nader van me.
Met de meeste hoogachting
Handtekening onleesbaar.
Goeie reis, I
Fvriend. goeie reis
JAN TERC
Predikbeurten voor Zondag
Sint Janpkerk (Achter de Kerk 5) 10 uur
ds H. v fi Akker. 5 uur ds J. J. Koning
i ing^^Wcsterk erk (Emma-
straat 33)V4Mrür ds Gerh. Huls. 5 uur ds
G. Boer (doopsbediening). Kinderkerk (ln
gebouw Calvijn. Turfmarkt 142) 10 uur de
heer P. Lievahrt.
Ver. van Vrij7„ Ned. Hervormden (Pe
penstraat 128). 10.30 uur ds Joh. P. van
Mullem. Rotterdam.
Remonstr. Geref. Ganreente (Keizemtr.
2). 10.30 uur ds H. J. de WU*.
Evang. Luth. Kerk (Gouwe 134), 10 uur
ds W. F. Schröder.
Oud-Katholieke Kerk (Gouwe 107). 10.30
uur Hoogmis en 6 uur (lijdensmeditatie)
pastoor G. A. van Kleef. Woensdag 9.30
uur Hoogmis.
Geref Kerk (Turfmarkt 60). 10 en 5 uur
ds A. Nijhuis,
Geref. Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a), 9.45
en 4.30 uur ds G. Koenekoop.
Geref. Gemeente (Stationsplein 15), 10
en 5 uur dr C. Steenblok.
Chr. Geref Kerk (Gouwe 141) 10 en 5
uur prof. L. H. v. d. Meiden. Apeldoorn.
Nederd. Geref. Gemeente (Zeugestraat
38). 10 en 5 uur de Joh. van Weizen. Don
derdag 7 30 uur ds Joh. van Weizen.
Vrije Evang. Gemeente (Turfmarkt 23)
10 en 5 uur ds J. I. van Wijck. Zaterdag
7.30 uur bidstond.
Leger des Heils (Turfmarkt 111). 10 uur
Heiligingissamenkomet. 6.45 uur openlucht-
eaimenkomst Markt. 7.30 uur verloeeings-
samenkomst: leiders majoor en mevr. S.
Barteling.
Kerk van Jezus Christus van de Heili
gen der Laatste Dagen (Spieringstraat 49).
5 uur dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Achter de
Kerk 6) 10 en 7.30 uur de heer P. Wester.
Haarlem.
Burgerlijke Stand
Geboren: Nanny Maria. d. v. C. A. Ben
nis en A. J. Prevoo. a/b woonschip „Dros
saard". RegentesseplantsoenAlida. d. v.
F. T Boegheim en C. Wlltenburg. Bosweg
7; Jayinigje Maria. d. v. W. Oosterwijk en
G. C M. Ziilemam Boelekade 114.
Ondertrouwd: G. Verkaalk en G. M. v.
d. Draai: B. J van Maareo en M. de
Knegt: D. Stouthart en P. H. Bijl.
Overleden: Catharine Christina van Sta-
vel. wed van F. T. Scharleman. 87 j.; Jo
hannes Joseph Peters. 55 j.
Advertentie
PARF.FABR. CEORG DJUUIE SCHIEDAM
van het opgeheven chirurgijnsgilde. Tot
1802 hebben ze hun werk gedaan.
En nu breekt er een nieuw tijdperk aan.
Temidden van de attributen van hun voor
gangers zullen voortaan vergaderen de le
den van de afdeling Gouda en omstreken
van de Koninklijke Nederlandse Maat
schappij tot Bevordering der Geneeskunst.
Vele Gouwenaars zullen de verrijking van
het stedelijk museum begroeten en allen
zuilen met dankbare bewondering vervuld
zijn. om het werk van dokter Bik, die een
bel; ngrijk deel van de medische geschie
denis in de stad heeft nagevorst.
TN HET Mededelingenblad
T t>an de Vereniging van
Vrijz. Ned. Hervormden te
dezer stede vertelt de voor
ganger, dat hij op de
schoolcatechisatie de leer
lingen een opstel liet
maken over een besproken
verhaal. Eén van de aar
digeresultaten is het vol
gend opstel, dat tot op
schrift draagt„Adam en
Eva. Strijd tussen God en
de Satan":
Eens woonden in een
mooi land Adam en Eva.
Op een mooie dag ver
telde iemand (die niet te
zien was) hen, dat zij alles
mochten eten en doen wat
ze wilden, behalve een
..appel", een mooi en lek
ker uitziende appel moch
ten ze niet opeten.
Ooo, dat is goed. zeiden
Adam en Eva uit één mond.
Allebei gingen ze op iveg.
lekker smullend van alles
wat zij lekker vonden.
TotII
Een opstel op de
schoolcatechisatie
lk zou best een appeltje
lusten, zei Adam. Ik ook
wel. zei Eva. Adam wees
naar een mooie grote
appelboom. Daar aangeko
men, plukte Adam twee
appels. Deze waren zo ver
dwenen. Eva stond op
(want ze waren in het
mulle zand onder de boom
in de schaduw gaan zitten)
en liep de boom eens rond.
Oei, tuat een mooie appel
hangt daar.
Toen opeens dacht ze
weer aan de stem, die ge
zegd had, dat ze de mooiste
appel niet mochten. Hè.
tvat zao hy er fijn uit. Nee.
toch maar niet doen, maar
een ander nemen.
Met Adam ging het pre
cies hetzelfde. Maar die
kreeg dorst en ging drin
ken.
Toen kwam de stem in
Eva weer op. „Neem hem
maar", zei de Satan. Haar
arm ging uit.
Een andere stem: „Niet
doen". Dit was God. De
arm ging omlaag.
„Wel doen, geeft niet»,
hij is lekker". En daar ging
de arm omhoog en ja, de
appel was van de boom en
in de hand van Eva.
Niemand had het gezien,
tvant Adam toas gaan
drinken.
Maar de Satan had ge
wonnen en God strafte de
ontrouive Eva en Adam
met ze uit het Paradijs te
voeren.
