Clowntje Rick
Bunkie Beer
CLOWNTJE RICK
AMSTERDAM als handelsstad
FÉNÉLON, een banneling
in eigen bisdom
08
Boskopers voelen zich goed
thuis in Zweden
Het Rijk moet eerst eens zelf
wat zuiniger
gaan werken
Kees kwam terug
AT O
AAR.
ANNEER.
Prijs slechts zestig cents
Bierimport het begin van de
internationale handel
EEN DAMESKAPSEL STOND AAN
VELERLEI KWELLINGEN BLOOT
Dwaas en.... onhygiënisch
vernieuwer in de 17 de eeuw
Een
Heksenprocessen in den jare 1951
DINSDAG 22 MEI 1951
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD PAGINA" I
Stockholm is gebouwd op zestien eilanden. Op de foto het eiland, waatop de „oude
•tod ligt. De Zweden noemen het ..de stad tussen de bruggennaar de vele ver bindings-,
bruggen met de andere eilanden.
van het bekende Zweedse radio-dansorkest
Thore Ehrling.
Behalve de moderne dansen worden ln
Zweden ook de oude Zweedse dansen nog
veel gedanst en daarin wordt nog altijd les
gegeven. Het is een alleraardigst gezicht, de
Ontmoetingen in
Stockholm
ÜEN UITNODIGING van de KLM om 1e
eerste Moonlinervlucht naar Stockholm
mee te vliegen was oorzaak, dat ik 's nachts
om kwart over drie in een Convair-Liner
van Schiphol opsteeg om even later te ge
nieten van de ontelbare lichtjes van Am-
eterdam-bij-nacht M n buurman in het
vliegtuig was een Gouds aardewerkfabri
kant. die op zakenreis was naar Zweden en
daarbij profiteerde van de voordelen van
de Moonlinerr 25 pet reductie boven het
normale dagtarief en tijdwinst door 's nachts
te vliegen.
Reeds een kwartier na onze -start begint
het te schemeren en om even over half vijf.
wanneer we boven Denemarken met grote
snelheid vlak over een uitgestrekt wolken-
landschap scheren, rijst de zon als een vuur
rode bul boven het wotkenlandschap uit.
onze cabine met een zee van vuurrood zon
licht overladend.
Stockholm uit de lucht hoeft een onver
getelijk uitzicht op de vele ..skfirgarden". de
duizend-en-één eilandjes tussen stad en
Oostzee. En dan. na drie uur vliegen, cir
kelen we boven de fraaie stad met haar
bruggen en kerken, haar water en eilanden,
haar witte huizenblokken en rode daken.
Wielen uit. flaps omlaag, een laatste ronde
laag over de stad en d" Convair zweeft het
Vliegveld Bromma binnen.
Dan volgen de eerste dagen in Stockholm:
kris-kras kruisen van de ene kant van de
stad naar de andere, sightseeing met een
autobus en met een motorbootje, genieten
van „Stadshuset" en pileis zon en water,
parken en bruggen, de winkels in „Drott-
ningsgatan" (Koninginnestraat) en „Kungs-
gatan" {Koningsstraat». de beide grootste
winkelstraten van Stockholm.
Driv uit Boskoop trsnaru
En dan plots een ontmoeting met een
Boskoper: Arie Vuyk. die met z"n wagen
juist uit Holland in Stockholm is gearri
veerd en zijn zakenreis in Zweden en Fin
land gaat beginnen. Een derde completeert
het Boskoopsq gezelschap Tord Fonselius
HU is weliswaar geen Boskoper maar een
Fin Een half jaar lang heeft hij echter «n
een Boskoopsc kwekerij gewerkt en dienten
gevolge veel kennissen in Boskoop Op 't
ogenblik werkt hij in een kwekerij in Stock
holm. Tord spreekt al uitstekend Hollands.
Met ons drieén gaat het in de wagen van
Arie Vuyk kris-kras door Stockholm, waar
het verkeer enorm druk is en waar links
gereden wordt Arie is in Stockholm kind in
huis en toont tal van bezienswaardigheden
We gaan met de Katharinal.ft omhoog naar
het Gondola-restaurant, vanwaar je des
•vonds een onvergetelijk uitzicht hebt over
de duizenden lichtjes van Stockholm: we
rijden naar een grote «oirbaan even buiten
de stad en een ski-toren vanwaar 's winters
de skieërs afspringen, wc zien ontelbare
lichtreclames op „Kungsgatan". de Broad
way van Stockholm; we eten op zn Frans in
..Berns". genieten van de aapjes op „Skan-
•en" en luisteren daar naar de dansmuziek
VEEMARKT ROTTERDAM.
Dinsdag 22 Met 1951. Aanvoer in totaal 5489
dieren, waarvan naar schatting 875 vatte
koelen en ossen llO gebruiksvee 9» v^H»
kalveren; 288 graskalveren: iSlï nuchtere kal
veren 200 varkens; «23 biggen; 226 paarden; 7
veulens 58 schapen: 417 weide- en zuiglamnW-
ten en 46 bokken of geiten.
De prijzen waren: vette koeien, le kwaliteit
2.70— 1 00 2e kwal 2 40-2 70. Je kwal. 2.10-
8 40: vette kalveren 2 60—3 00: 2 40—2 60 S SO—
2.40: slaehtpaarden 2 05. 2.—, 1.90. altes per kg;
graskalveren 350 - 250 -, 190 -: nuchtere kal
veren 54.-. 48.-. 45.—. biggen 45.-. 40.-. 30
«chapen 160.-. 145.-. 100 - weide- en zuig-
lammeren 70.-. 60.-. W;~:f" Jl"
koeien 1060.—875—, 750 -, vare Koeien tot
620 570—: vaarzen 700—. 650.—. 550—pm-
kPn soo— 450 J75.—alles per stuk.
M» vet., koeten, tets «fe* WJ
redelijk; prijzen: onveranderd. Aanvoer vette
kalveren- ruimer, handel: vlot: prijzen 2e en
Se kwal. iets stijver le ^wal onveranderd.
Aanvoer graskalveren: groot; handel, kalm.
ruim prijshoudend Aanvder nuchtere kalve
ren iets groter; handel goed prijzen: als vo-
rige week Aanvoer biggen, ruimer; handel:
traag- prijzen: onveranderd. Aanvoer slaeht
paarden: flink; handel lui: prijzen Iets la
ger. Aanvoer schapen: gewoon; handel: traag;
prijzen: iets lager Aanvoer welde- en zulg-
lammeren: kleiner; handel: levendhg. prijzeii.
Iets hoger Aanvoer melk- en kalfkoelen als
vorige week: handel: stil: P'^houdend Aan-
vare koelen, gewoon; handel. 1 edetijk.
teniets stijver Aanvoer vaarzen en pn-
als vorige week: handel: kalm; prijzen,
tets s'»'jSjr ASMjiRKT aoDEBBAyIN
22 Mei. Aangevoerd 126 partb^le KwallteU
2.03f 1.10. 2e kwhlitelt 1.96-/ 2.02. extra
tot 115. per kg. Handel: goed.
IT
Zwe|M.sc jongens en meisjes op de muziek
van de ..speelmannen" in hun oude kleder
drachten de „Hambo" en de ..Schottis" te
zien dansen. Ik beloofde Arie een dure
Zweedse kroon als hij een Zweeds meisje
zou vragen met hem de ..Schottis" te willetv
dansen Hii zei: ...Te bent je kroon kwijt",
maar om de één of andere rede is dat feest
niet doorgegaan
11<d la tuisZweedse familie
Het is weinig bekend dat een oud-Bosko
per op het ogenblik in Stockholm woont
Deze Boskoper is de heer Chris Culdemond.
die ik in zijn flat op Karlbergsvfigen 87 ben
gaan opzoeken Eijn vróuw, die druk aan de
schoonmaak was. deed open en de heer Gul-
demond zelf kwam een kwartier later thuis
van kantoor. Het werd een gezellige avond
daar bij deze Hollands-Zweedse familie in
Stockholm, die mij zo gastvrij ontving. De
heer Guidemond werkt in Stockholm als
correspondent op een bureau van licht-
betonartikclcn en heeft het in Zweden, waar
hij nu twee jaar woont, uitstekend naar de
zin. Zijn vrouw is een Zweedse Zij spreekt
echter verbazend goed Hollands en werkt
bij de Zweedse radio-omroep. Deze Bomer
hoopt de familie Guidemond de vacantie bij
vrienden in Schotland door le brengen,
waarbij op de terugweg Boskoop niet verge
ten zal worden.
Het grappige is. dat ik waarschijnlijk bo
ven het huis van de heer Guidemond gecir
keld heb. want in een Bell-heücopter van
Ostermans-Aero maak'e ik een onvergete
lijke rondvlucht boven Stockholm De grote
Scandinavische luchtvaartmaatschappij SAS.
Scandinavian Airlines System, bood een
vlucht aan van Stockholm naar Luien, in het
hoge noorden van Zweden even onder de
poolcirkel. Ik heb daar in Lulea.waar op
vele plaatsen sneeuw en ijs nog niet verdwe
nen |Wn. enorm veel gezien en met veel
mensen gesproken Maar Boskopers heb ik
in dat bar^e noorden niet kunnen ontdek*
ken
HUGO HOOFTMAN
Commissaris der Koningin
bezocht de politie
Gisteren heeft de commissaris der Konin
gin. mr L. A. Kesper. een bezoek aan Gouda
gebracht en daarbjj bijzonder de arndacht
geschonken aan het gemeentelijke politie
apparaat Des middass hebben de gemeen-
teliike en reservepolitie voor hem. burge
meester James en commissaris Hes*, gede
fileerd. nadat mr Kesper de huisvesting van
dc politie in ogenschouw had genomen en de
situatie bevredigend had bevonden.
Op het veemarktterrein heeft de politie
later op de middag een oefening gehouden
Er was een verkeersongeval geënsceneerd,
waarbij de verkeerspolitie, de E.H B.O-
afdeling en de opruimingsdienst hun presta
ties toonden. Ook heeft de commissaris der
Koningin belangstelling getoond voor het
werk der ieugdbrigade en de ieugdverkeers-
agenten. Verder heeft hij oefeningen in het
reddend zwemmen in het Spaardersbad en
schietwedstrijden op het schietterrein. waar
bij de agent P. Slagboom winnaar werd. bij
gewoond.
„Por Aspcra" en „St. Caeeilia"
Mazen „Oud-Gouda" in
Ter gelegenheid van de opening van de
Rode Kruis-tentoonstelllng „Oud-Gouda".
die tot 2 Juni in Kunstmin wordt gehouden,
zullen de muziekkorpsen „Per Aspera ad
Astra" en ..Sint Caeeilia" vanavond een
feestelijke mars door de stad maken.
De route van ..Per Aspera ad Astra" Is:
Stationsplein. Vredebest. Graaf Floriaweg.
Zwarteweg. Burgemeester Martenssingel,
Zoutmanstraat. Krugerlaan. de la Reijlann.
Burgemeester Martenssingel. IJssellaan.
Kamemelksloot. Lange Tiendeweg. Groene-
weg. Walestraat. Noodgodsteeg. Oosthaven.
Dubbele Buurt Wijdstraat. Markt.
.Sint Caecilta" loopt de volgende route:
Kaarsenfabriek Voasiusstraat. Busken
Huetstraat. Da Costakade. Const. Huygens-
straat. Emmastraat. Kon. Wilhelminaweg.
Koekoekplein. Vogelplein. Karekictstraat.
Wachtelstraat. Bolwerk. Gouwe. Dubbele
Buurt. Wijdstraat. Markt.
Van de Markt trekken de muziekkorpsen
gezamenlijk via de Kleiweg naar het ten
toonstellingsterrein aan de Boelekade.
De marsen beginnen om halfacht.
In Januari is hij in nilsf,
nevel en een koude mot
regen verdwenen en zon
dag. op een prachtige Mei-
vxorgen is hij terugge
keerd, de motortretn
Gouda—Alphen. Nou. ja.
hij had het zelf gezegd:
je ziet me weer. Maar
och, op wie kan men yan-
daag de dag staat maken?
Daarom is deze trouw aan
het gegeven woord een
streep aan de balk waard.
Erepoorten, bloemen,
feestsigaren en auforifei-
ten waren er niet. Ja,
toch. Bloemen witte
madelieven en gele boter
bloemen omzoomden de
spoorlijn. Boskoop had
wat azalea's buiten gezet.
Verder waren er een
wagenvoerder en een con
ducteur en een Bnskoopse
stationschef in 't Zondagse
pak.
I *r„„.„InHonrl 411/1* die W
Neen, opwindend was die
eerste trein niet. Tussen
Gouda en Waddinxveen
gingen een troep kalve
ren op de loop. de staarten
in de lucht, t Was de eer
ste keer in hun leven dat
ze Ome Kees zagen.
Straks kijken ze hem niet
eens meer aan.
In Waddinxveen was éen
opgewonden toeschouwer.
Hij hield een luide rede,
waarvan we niets hebben
begrepen. Op zijn vier po
ten rende hij nog een eind
blaffend mee Zijn baas
stond voor het raam.
In Boskoop liet men
enen 't ontbijt rusten. Een
moeder met een kind. een
jongetje, keken Ome Kees
na. Ze hadden de gordijn
tjes mat opengeschoven.
Jantje beet in zijn boter
ham. 't Was een boterham
met stroop, dachten we.
We hebben Ome Kees"
gog een intervieuw afge
nomen.
't Vlotte niet best.
„Welkom", reiden uie en
nog iets over schakel in 't
bedrijfsleven en zo en on
misbaarheid en dergelijke
dingen.
..Dooie boel", zei Kees.
„als 't niet verandert, pa
'k bij Waddinxveen de
Zuidkade af.
Hij telde en wij telden
mee.
..Zeuen stuks", zei hy.
„En een kinderkaartje",
zeiden u>ü-
Nou, ja. 't was Zondag
morgen. En nog vroeg.
Op de terugweg bleven
de kalveren rustig grazen
Zulke beesten raken
gauw gewend aan de loop
der dinpen.
Mensen ook trouwens.
T.m. 3 Juni 16.39—12.39 en 1.36—3 uur Munum
H«t «thzrinR Gasthuis: Ten toons telling van
tekeningen van Maaike Biaat «n beeldhouw
werk van L. P. J. Braat (Zondags geopend van
2—4 uur: Maandags en Vrijdag* 1 36—5 uur.
22 Mei 7 uur Kunstmin: Officiële opening
tentoonstelling ..Oud Goudayooi Rode Kruis
(na B uur voor publiek toegankelijk),
door De Pionier
22 Mei 7 34 uur Vrije Evang Gemeente: Bij
bellezing ds J I van Wljck
23 Mei t.m. 2 Juni 2—U uur Kunstmin: Ten
toonstelling Oud Gouda voor Rodë Kruis;
23 Met uur méé DuUmtee: Bijeenkomst
.Lasclub Gouda", spreket H G, van Huis ov*>
..De eigenschappep en toepassingsmogelijk
heden van piopaan".
23 Mei 8 uur Reiinlc: Spreekbeurt ds J Bö:-
gei voor Logoverhand.
24 Mei 8 «ur Nieuw» Schouwburg: Opvoering
Maria Stuart dooi Nederlands Volkstoneel
voor Goudse Toneelkring.
24 Met 8 uur De Krlth. Spi eekbeurt dr A
Ma mutsen voor Goudse Stadsevangelisatie.
24 Mei 7 30 uur Remungtr. Kerk: Spreekbeurt
ds L. Kok
25 Mei 7.30 uur Central: Trekking Haak-ln-
actle Goudse Middenstand. Inkomen rolletjes
tot 7.30 uur.
2» Mei 7.30 uur Nederd. Geref Gemeente:
Spreekbeurt d* Joh. van Weizen
25-Mei 8 uur Lutherse Kerk! Laatst» lezing
dr A Hiimkns over ..Gezinszorg" voor corn-
miss» vpot bijzondere kei kei ijk» gezinszorg
der N»d. Herv. Kerk. onderwerp „Gezlnavor-
ming".
Bioseopeii
Schouwburg Bioscoop: River lady (niet Yvon
ne de Carlo en Rod Cameron)
Thalia Theater: Bali het eiland d»r Goden
ReOnle Bioscoop: Zonder medelijden (met
John Kltrmtlleij.
Aanvang: 3 en 8.15 uur.
Apotliekersdienst
T.b.c.-bestrijdingsplan voor
vee in uitvoering
Er is begonnen met de uitvoering van het
st.g landelijke t.b.c. best rijd in gsplnn DU
betekent dat voor daarvoor in aanmerking
komende reactiedieren een premie zal wor
den betaald wanneer deze dieren zijn ge
slacht. Niet voor elk geslacht reactiedier
zal deze premie worden gegeven, omdat het
desbetreffende reactiedier aan bepaalde
voorwaarden moet voldoen alvorens de
premie wordt uitbetaald.
In Zuidholland zullen met ingang van
Maandag 4 Juni op nader bekend te maken
veemarkten de te slachten reactiedieren
moeten worden aangevoerd Veehouders, die
vóór 4 Juni a.s. Veactiedieren willen laten
slachten, doen er goed aan bij de Gezond
heidsdienst te informeren hoe aij moeten
handelen. In ieder geval is het noodzakelijk
dat de Gezondheidsdienstschets met het
rund meegaat en na aftekening door het
Hoofd van een Vleeskeuringsdienst btj de
Gezondheidsdienst wordt ingeleverd, Wélke
regeling alleen van kracht is tot 4 Juni a.s.
,,De Pionier" kwam O.N.A.
hartelijk huldigen
O.N.A. heeft ook gisteravond nog het
kampioensfeest gevierd ,.De Pionier" was
naar De Korte Akkeren gekomen om het
enthousiasme van de rood-zwarte aanhang
leven in te blazen De muziekvereniging
heeft, gevolgd door een bus met de kam
pioensstrijders en het bestuur en een
vrarhtauto met uitgelaten vlaggende kin
deren, een tocht door het stadsdeel ge
maakt. die een zegetocht is geworden,
waarop de oude Romeinse keizer Nero. als
htj het had mogen beleven, jaloers zou zijn
geweest. De bewoners van De Korte Ak
keren van sommige huizen hing de vlag
uit: één in de Herenstraat had bij gebrek
aan een vlag zijn O.N.A -shirtje maar uit
gehangen hebben hun spelers hartelijk
gehuldigd
Administratieve hulp
Door het vertrek van de Schoolverpleeg-
ster is het werk van de assistente aanmer
kelijk verzwaard en uitgebreid. Gezien het
gewijzigde karakter van de taak der assis
tente stellen B en W. de raad voor dit werk
in een andere functie in het Salarisbesluit
op te nemen, n 1 die van: ..administratieve
hulp van de schoolarts salaris 2400—
J 2900.
Verkoping van huizen
Gisteravond hebben de notarissen J. van
Kranenburg en G. f. van Willigen in De
Zalm enige in Gouda gelegen panden ln het
openbaar verkocht. Kopers werden:
ven het pand. waarin een stroopwafel- en
koekbakkerij. aan de Wilhelminastraat 68 de
heer J. Valk q q te Gouda voor 9700;
van het woonhuis Ridder van Catsweg
250A de heer B. V. d. Linden te Gouda voor
6650;
van 't woonhuis Boelekade 122 de heer J
v. Loon t« Rotterdam voor 2650;
van het woonhuis Scheltemastraat 4 de
heer J. C. de Heer te Gouda voor f 620;
van het woonhuis Corn. Ketelstraai 19 de
heer T. de Jong te Gouda voor f 1810;
van het woonhuis Herenstraat 12 de heer
J. C. de Heer te Gouda voor 1345.
De woonhuizen Herenstraat 34. 36 en 69
werden niet verkocht.
VIJFTIGJARIG BE8TAAN8FEEST.
De afdeling Gouda en omstreken van de
Nederlandse Bond van hotel-, koffiehuis-,
restauranthouders en slijters zal Dinsdag
5 Juni vijftig jaar bestaan Het bestuur zal
des middags in De Beursklok recipiëren.
Toekenning toelage
Van Gedeputeerde Staten dezer provincie
ontvingen B. en W het bericht, dat dit
college geen vrijheid kon vinden met be
trekking tot het raadsbesluit tot instelling
van de functie „timmerman-stoker le
klasse" bij het rusthuis „Huize Juliana",
gunstig aan de minister van Binnenlandse
Zaken te adviseren.
Gedeputeerden stelden de vraag..,of het
motief, dat tot hef instellen van deze functie
heeft geleid, mogelijk aanleiding kan geven
lot het toekennen van een persoonlijke toe
lage.
Nu tegen deze functie bezwaren bestaan
zijn B. en W. van mening, dat aan de huidige
functionaris inderdaad een persoonlijke toe
lage toegekend dient te worden en wel van
f 4 per week. Zij stellen de raad voor aldus
te besluiten.
'N KWART EEUW MUZIEK
Zondag is het vijf en twintig jaar geleden
dat Gerard Wassing, een Goudse straatmu
zikant. voor het eerst zijn accordeon ba-
speelde.
Burgerlijke Stand
Geboren: Clazina Johanna, dr v. H. van
Driel en A. J. van Oudshoorn, Raam
Theadora Cecilia, dr v. K. Binnendijk en
A M v d. Tooren, Gansstr. 4; Antonlus
Johannes Maria, zn v. M. H. van Leeuwen
en J. A. Bron. Snoystr 45; Maria Wijnanda,
ch v .1. Vlag en M W. dc Jong. Krugerlaan
103; Pieter, zn v. P. Wuijster en J. M. C.
Kist, F. W Reltzstr. 22.
Overleden: Johannes Luijnenburg, 54 jr.
Waddinxveen
Bouw van werkplaatsen opgedragen
De woningbouwvereniging ..Waddinx
veen" heeft het bouwen van 26 bergplaat
sen bij de 26 woningen aan de Emmastraat
gegund aan J. de Joode te Moordrecht, laag
ste inschrijver voor 79.400.
iniusvrnrnt in »(hid-Coud<i"
Op de Rode Kruis-tentoonstelling
..Oud-Gouda" tn Kunstmin, die eWce
dag van 2 tot II uur is geopend, zorgen
Goudse amote«roezefschflppen elke
avond voor amusement.
Het programma luidt."
Hedenavond 7.30 uur: Marsen door
de stad door ..Per Aspera ad Astra" en
,Sint Caecltia-". S uur: Concert door
„De Pionier".
23 Mei. Cabaret „De Regenboog".
24 Mei: uur: Per Aspera ad Astra.
25 Mei: S uur: De Patokanen.
26 Mei. 3 uur Kinderoperette „De Pop-
p enwinkel".
6 uur. Muzikale rondgang door
de stad door „Tempo en „De
Pionier".
9.15 uur: Taptoe door ..Tempo"
en ..De Pionier" in soaieteits-
tHtn.
26 Mei fi uur. Schoonhotiense Kweek
schoolband.
29 Mei: S uur: Sint Caeeilia.
30 Mei: 8 uur: Alpenkapel en Cres
cendo.
31 Mei 8 uur: Sint Caeeilia.
1 Juni 8 uur: Cabaret De Regenboog.
2 Juni: 8 uur: Balchampéfre.
Waddinxveen
Hoofdingeland van Rijnland.
Tot hoofdiogolahd van Rijnland, ter ver
tegenwoordiging van het gebouwde eigen
dom van de gemeenten Alphen a. d Rijn.
Boskoop en Waddinxveen. is benoemd de
heer Ed. C. Wttschey, burgemeester van
Alphen a. d. Rijn.
en
komen hun vel# vriendje! vriendinnetjes van de „GOUDSCHE
COUftANT" weer een plerter doen. Verschenen is het zevende deel van het
aardige boekje
waarin in woord en beeld een nieuwe serie avonturen van het olijke tweetal
is beschreven.
In het verhaal van hun grappige belevenissen ontmoet men nog meer goede
bekenden; Oepoetie, Tripje. Liezebtrtha en Krulletjt. Dat betekent weer
een welkome uitgave. En goedkoop.
„Clowntje Rick" is. zolang de voorraad strekt, verkrijgbaar aan ons bureau
M a r k t 3 1 en bij onze agenten en bezorgers.
rgt dus er vlug bij te zijn.
De zes vorige deeltjes zUn geheel
Boskoop
VrrWlmiig outillage van
„De Proeftuin"
Gedeputeerde Stoten van Zuid-Holland
stellen de Staten voor te voldoen aan een
verzoek van het bestuur der Vereniging „De
Proeftuin" te Boskoop om het provinciaal
subsidie voor de door deze Vereniging ge-
exploiteerde proeftuin te verhogen van
800 tot 4.000 per jaar.
De vereniging heeft ten doel het op
richten en instandhouden van een proef
tuin ten dienste van het onderzoek en de
voorlichting op het gebied van de tuin
bouw, in het bijzonder betreffende de
boom- en hcestercultures. Het bestuur der
Vereniging wijst er in het adres op. dat
sedert de reorganisatie Van de proeftuin
in 1941, toen voor het eerst een weten
schappelijk onderzoeker word aangesteld,
een voortdurende ontwikkeling heeft
plaats gevonden. De omvang van de werk
zaamheden nam toe en evenredig met deze
toeneming stegen de exploitatiekosten
Deze ontwtkkeling heeft er toe geleid,
dat de proeftuin sedert kort dóór het Rijk
is erkend als proefstation voor de boom
kwekerij, overeenkomstig de erkenning
van de proeftuin te Naaldwijk als proef
station voor de glascultures. De behuizing
op de proeftuin is thans evenwel volkomen
onvoldoende geworden, hetgeen de verdere
ontwikkeling en voortzetting Van de onder
zoekingen ien zeerste bemoeilijkt. Wil het
proefstation naar behoren kunnen function-
neren, dan is een betere toerusting met
gebouwen en outillage noodzakelijk.
Naar aanleiding daarvan heeft de ver
eniging plannen gemaakt en besprekingen
gevoerd met het gemeentebestuur van
Boskoop, met als resultaat, dat de raad
in beginsel heeft besloten zijn medewer
king te verlenen aan de totstandkoming
van een nieuw gebouw op de proeftuin, in
die zin, dat de gemeente Boskoop het böuw-
bedrag ter beschikking zal stellen zomede
na de totstandkoming het onderhoud van
het gebouw voor haar rekening zal nemen.
Daarbij is overeengekomen, dat de ver
eniging dit bouwbedrag in 30 jaarlijkse
annuïteiten zal aflossen. De minister van
Landbouw. Visserij en Voedselvoorziening
heeft de betaling van de annuïteiten aan
de gemeente gegarandeerd.
De vereniging verwacht na de verwezen
lijking van haar bouwplannen een verder
gaande stijging van de exploitatiekosten
Indien met de bouw spoedig een aanvang
kan worden gemaakt, zal voor het jaar
1951 ongeveer 10.000 meer aan inkom
sten nodig zijn, teneinde tot een sluitende
exploitatie te kunnen komen. Tot op heden
is evenwel nog niet met de bouw begonnen.
Gaan de plannen echter door, dan acht
de vereniging een verhoging van het pro
vinciaal subsidie gewenst. Aan de vak
genoten, het Rijk en andere instanties is
eveneens verhoging van de bijdragen ge
vraagd ln verband hiermede heeft de
plaatsvervangend directeur-generaal van
de Landbouw medegedeeld, dat een ver
hoging van het Rijkssubsidie in uitzicht is
gesteld en dat ook het Bedrijfschap Voor
Sierteeltproducten zijn subsidie ten be
hoeve van de proeftuin te Boskoop, in ver
band met de voorgenomen bouw. «terk
heeft verhoogd.
De verhoging van het provinciaal sub
sidie zal ingaan in het jaar. waarin de
bouw van de nieuwe bedrijfsgebouwen 2al
zijn voltooid.
Het diploma linnennaalen behaalden An-
ny de Jong: Leida Vermeilen; Truus Ouwer-
hng en Thea Verbelj.
Bloemenveiling, 19 Mei. Rozen. gr. bloe
mig. 20 stuks: Duisburg 0.80—1.10: Better
Time 1.10—1.60; Butterfly 0.70—1.00 Pecht-
fiold 1 20—1.50; Rosalandia 0.90—1.40; Vier-
landen 1.70—2.40; Edlth Helen 100; Hadley
1.40—2.40; Queen Mary 90; Parel van Aals
meer 50; Talisman 1.20: Gemengde rozen 30
—40; Baby rozen. 10 stuks Sweetheart 45-
60 Ellen Poulsen 50—90; Else Poulsen 20-
30 Diversen. 10 stuks: Lathyrus 35—40: Rho-
dodendronbloemen 25—85; Campanula, witte
bloem 50—75; Pink Pearlbloemen 60—75.
Bloemenveiling. Coöperatieve Vereniging
..De Boskoopse Veiling", 21 Mei Rozen. gr.
blocmie. 20 stuks: Hadley 1.10—2.60. Better
Time 0.701.30Vierlanden 1.10—1.50; Edi:h
Helen 1.30, Parel van Aalsmeer 1.40—1.60;
Butterfly 50—80; Peehthold 1.00-1.40: Rosa
landia 0.80—1.20: Queen Mary 1.60—2.00.
Duisburg 1.10—1.50. Talisman 0.70-0.90. Ge
mengde rozen 30—40: Babyrozen. 10 stuks:
Sweetheart 1.401 80: Pauls Scarlet 21—30;
Else Poulsen 095—1.20; Juweeltjes 1.00-1 00;
Orleans 25—40. Ellen Poulsen 1 00-1.70: In-
gnr Olsson 35; Wolfsglorle 1.00—1 70.
Diversen 10 «tuks: Lathyrus 34-42; idem
gemengd 35; Rhododondronbloemen 35—80.
Pink Pearltakkcn 50-90; Violen, dubb.. wit
70—90; idem rood 80; Idem gemengd 1 10.
enk. 25; Pyrethrum 18—43; Genista-
10; Campanula, blauwe bloem 60
bloemen 10; Campam
90: idem wit 3985.
Diversen per tak; Azalea-mollis 33—54: Vi
burnum 19—23; seringentakken 16—24; Cin-
neraria per stuk 28—56; snijgroen 3639.
De Luchtbode. De postduivenvereniging
De Luchtbode hield een wedvlucht uit SI
Quentin. afstand 267 km. Lo« 7.10 uur. Aan
komst eerste duif 10.57.20 uur. laatste 11.19 25
uur. uitslag: W. van Leeuwen 1; P. de Lang
2. KI. Stlkkelorum 3. 17: J de Kooten 4; H
van der Willlk 5. 9. 10. 11. 12; J, Degenkamp
6. M. van den Berg 7. 15: N J. van Buren
B A. Verhoef 13. 16: C F Middelkoop 14
20; J. Schinkel 18; A. Syteema 19.
Ds D. Pol vUftig Jaar predikant.
Onze oud-plaatsgenoot, ds D. Pol. eme
ritus-predikant té Utrecht, die van 1917—
1922 predikant is geweest bij de Geref.
Kerk alhier en wiens zoon. ds H Pol.
thans voorganger dezer gemeente Is, mocht
1 Zaterdag de dag herdenken, waarop
IJ een halve eeuw geleden het predikambt
aanvaardde De jubilaris werd 30 October
1677 te Kampen geboren, studeerde aan de
Theol Hogeschool aldaar en aanvaardde
19 Mei 1901 te Heerjansdam het predik
ambt In 1907 vertrok hij naar Vlissingen
en in 1917 deed hij -hier ter plaatse intrede
om ln 1922 zich aan de kerk van Rijsoord
te verbinden, wnar hij werkzaam Is ge
weest tot aan zijn emeritaat in 1942. Daar
na Is hij nog hulpprediker te Renswoude
geweest Dc laatste Jaren woont de jubila
ris te Utrecht. Ds Pol heeft vooral op hot
gebied der zending naam gemaakt Hij
was voorzitter van generale zendings-
deputaten. waarin hij meer dan ?5 jaar zit
ting had als voorzitter. Hij was lid van het
comité van de algemene zendlngseonferen-
ties en buitengewoon lid van de Nod. Zen
dingsraad. Van het college tot steun aan
het Chr. onderwijs in de Vorstenlanden
maakte hij deel uit. Hij stichtte het «en-
dlngshureau der Geref Kerken en be
heerde haar bibliotheek Van het Zendings-
ttjdschrift „De Macedoniër" was hij eind
redacteur. terwijl hij zendingsmedewerker
was zowel aan de Chr Encyclopaedic als
van het Geref. Jongelingsblad. Hij schreef
een Handboek over Midden-Java en was,
hoewel hij nimmer in Indonesië is geweest,
een kenner van de zendirig. Schremers
boek over de Batakzehding vertaalde hij
uit het Duits en van de Zendingsorde en
de Kerkenorde der Geref. Kerken ver
zorgde hij mede de vijfde druk. Ds Pol
was redacteur van het Zendingsblad der
Geref. Kerken en voorzitter van de be
kende zendingsconferenties te Lunteren.
Zijn verdiensten op xendingsterrein wer
den erkend in zijn benoeming tot ridder
in de orde van Oranje-Nassau Zondag
morgen heeft ds Fol in zijn eerste ge
meente te Heerjansdam en Zondagavond in
zijn laatste gemeente te Rijsoord een ge
dachtenisrede uitgesproken.
Chr. Blindenhulp. De alhier gehouden col
lecte ten bate van de stichting Chr. Blin
denhulp „De fakkels btjeen" heefl 260 19
opgebracht.
Volledig herateld. Kees Koning, die bij het
auto-ongeluk op de onbewaakte overweg in
de Noordelijke Damweg te Waddinxveen
werd gewond, is hersteld en heeft het zie
kenhuis te Gouda mogen verlaten.
Bergambacht
&8E—Bergambacht 1—1. Bergambacht
verscheen met twee invuller*. Daar het
tweede elftal nog een Jde'ne kampioens
kans heeft. w«a fen greep gedaan uit het
derde elftal. Voor de rust onlernamen beide
teams aanvallen, maar de verdedigingen
bleven de baas.
Na de pauze kreeg het overigens lauw
spelende Bergambacht et even zin ih. Na
een snelle ruah doelpuntte J. Koppen mat
een hard schot (01) WSK vocht hiero»
voor de gelijkmaker. Het zag tien minuten
voor het éinde zijn moeite beloond (1—1).
Gouderak
Vtlftlg Jaar getrouwd.
Het echtpaar Jac Kok èn T. Kok-*de Jong
heeft de dag herdacht, waarop het vijftig
jaar geleden in het huwelijk trad. Het feest
is in intieme kring gevierd.
Stolwijk
Met brandende sigaret naar
bed, huis afgebrand
Vannacht om halfvier ia branp uitgebro
ken in een aan de Göudseweg bij Beierse
staande woning, bewoond door de 66-jarige
heer J. van Dam. die er alleen woonde.
Toen de brandweer kwam stond het pand,
dat eon rieteh dak had. in lichter laaie. Het
is met dc Inboedel geheel uitgebrand. Al
leen een achuurtje kon worden behouden.
De bewoner was laag verzekerd De oorzaak
is. dat hij met een brandende sigaret naar
bed was gegaan.
Programma 3 Juni
Moordrecht—EDS. ONA—Olympls. Wad
dinxveen—HDV. Lekkerkerk—Oudewater.
Stolwijk—Spoorwegen, Transvalia—Haas
trecht. Schoonhoven—PFC ONA a—GSV 2.
Voetbal
Olympiad voorsprong op
E.D.S. vergroot
Wegens niet spejen van de wedstrijd
E.D.S.—V.D.L op 4 Maart heeft E.D.S twee
winstpunten in mindering gebracht. Dit
heeft de positie van E D.S een stuk slechter
en van ölympia aanmerkelijk beter ge
maakt, al wil dit met hog vier te spelen
wedstrijden nog niet zeggen, dat Olympia
er al is:
The Rising Hope 19 4 3 12 11 17-36 0 58
Olvmpia 18 5 0 13 10 32—56 0 56
E.D.S 18 2 4 12 6* 20-48 0 33
A.s Woensdag behandelt de protestcom
missie van de K N V B. in Den Haag de
protesten van Hillesluis (Hillesluis—E D S
en Wilhelmus (D H L Wilhelmus), waarvan
de beslissing van belang is voor Olympia en
G.S.V.
Paardensport
„Gouda Vooruit*' uecnit ook
drol «an cMftfctte
Ook „Gouda Vooruit" zal deelnemen aan
de estafette van landelijke rilverenigingen
naar het Paleis Soestdijk. waar aan H M da
Koningin een oorkonde zal worden aange
boden. Woensdagmorgen om 6 uur zèl
„Gouda Vooruit" de oorkonde In hotel De
Zalm afhalen en naar de Ooejanverwelli-
aluia brengen, waar de oorkonde zal worden
overgenomen door de Hollandse IJaaelruiter
van Oudcwater De IJseelruttera zullen de
oorkonde, die zij om 6.15 uur ln bezit
krijgen te Montfoort overgeven aan de Weat
StichtSe Ruiters.
Kamer over belastingplannen
Is een auto luxe?
De regering heeft, naar men weet, de
Tweede Kamer een nota aangeboden. waar-
In de verhoging van enige belastingen
wordt voorgesteld ln verband met de bU-
Kondere uitgaven voor de defensie, een
wetsontwerp tot wljaiglng van de omzet
belasting en een ontwerp tot verhoging van
de motorrijtuigenbelasting. Vele Kamer
leden wijzen er blijkens het voorlopige
verslag thana op, dat de regering uitging
van 509 mlllioen extra-uitgaven voor de
defenaie. maar dat w|| In werkelijkheid
voor een tekort van 785 mlllioen op de
Rijksbegroting voor 1951 staan.
Deze leden baseren daarop de mening,
dat de belastingdruk nog verder moet wor
den verzwaard, niet eenter ten koste van
do reeda door de prijsverhoging ruimschoot*
getroffen loontrekkenden. Men moet de
winsten en het overbodige verbruik verder
belasten en daaraan voldoet volgens deze
leden het aangeboden dekkingsplan niet.
Andere leden daarentegen zijn van
mening, dat de andere categorieën het even
hard te verantwoorden hebben als de loon
trekkenden. Tegen een verhoging van de
belasting voor alle inkomens boven 15 000
zouden zij zich sterk verzetten. De regering
moet nu eerat eens self gaan bezuinigen,
want tot nu toe ontbreekt daar nog veel
aan. Als voorbeeld van geldverspilling
wordt het kostbaar uitgegeven boekwerk
over het hotelwezen in Amerika genoemd,
dat aan hotelhöuders overal in ae lande
gratis werd toegezonden.
Sommige leden vragen zich af, of de om
zetbelasting niet te zwaar op de grote ge
zinnen zal drukken.
Vele leden zouden de hogere tarieven voor
personenauto's toejuichen als middel om
het overbodige gebruik van „sleeën" tegen
te gaan. maar wijzen er op. dat de motor
rijtuigenbelasting meestal toch als bedrijfs
last op rekening van een of ander bedrijf
verschijnt, zodat de schatkist n niet veel
verder mee komt. Wat vrachtauto's en auto
bussen betreft zou de tariefsverhoging tot
bezuinigingen kunnen lelden, mits die ver
hoging ln het bedrijf werd opgevangen, maar
deze leden verwachten, dat de hogere las
ten geleidelijk op de vervoerde goederen of
personen zullen worden afgewenteld.
Volgens vele andere leden z|Jn personen
auto's evenmin als luxe te beschouwen als
bijvoorbeeld schrijfmachines. Autobezitters
dragen ook hun deel b|J ln de andere be
lastingverhogingen en het ls volgens deze
leden niet billijk, dat at) als autobesltters
nog eens extra worden belast. Ook belasting
technisch is het niet Juist, een bestemmings
heffing te verhogen om een begrotingstekort
te dekken.
Enkele leden vroegen een regeling om te
voorzien in de Irriterende parkeergeldhef-
fingen. „welke in het buitenland nergens
bestaan enkele andere leden opperden de
mogelijkheid van gehele of gedeeltelijke
belastingrestltutie voor dokters en handels
reizigers. die dagelijks een auto moeten ge
bruiken en vrijwel algemeen werd aandacht
gevestigd op motorrijtuigen, gehouden door
invaliden en gebrekkigen.
Enige leden maakten voorts bezwaar tegen
een verhoging van de belasting op privé-
vliegtulgen. Hiervan zijn ln ons land slechts
49 in gebruik, zodat de belasting weinig
oplevert en alleen het effect kan hebben,
dat geen nieuwe toestellen worden aange
schaft.
Giel de Roode blijft
welterkampioen
Gisteravond heeft, in de Haagse Dieren
tuin. Harry Bos vergeef» geprobeerd de
titel van welterkampioen op ztjn naam te
brengen. In de tiende ronde kreeg Bos een
oogwond en was de strijd afgelopen. Giel
de Roode bleef kampioen.
pINSDAG 22 MEI 1951
EERSTE BLAD PAGINA 3
4#
AMSTERDAM. DE HOOFDSTAD VAN ONS VADERLAND. Is reeds vele
eeuwen een centrum van de wereld-goederenhandel en van het coa-
mopolitisch verkeer.
Hoe is deze stad geworden wat zij ls. Dirk de Derde, graaf van Holland,
vestigde ln zijn tijd te Dordrecht een tol, aan de mond van onze grote
rivieren dus. waarlangs de handelswaren van Duitsland naar Engeland en
omgekeerd passeerden Dordrecht was ln die jaren een belangrijke stapel
plaats van wijn. koren en laken, doch een eigen handel van enige betekenis
werd er niet gedreven. Tal van schepen passeerden zelfs Dordrecht zonder
er de lading geheel of gedeeltelijk te lossen. Trouwens in die tijd was
er in ons land vrijwel nergens eigen handel. Toen het Hollandse volk slech,ts
bestond uit boeren en vissers bloeiden Industrie en handel reeds in de
Vlaamse landen en tn de Hanzesteden. Amsterdam bestond nog niet eens.
ter plaatse vond men een waterrijk gewest. Amstelland. dat eerst tot
Friesland behoorde, doch later ressorteerde onder de bisschop van Utrecht.
Het begin
f\MSTREEKS 1200 was er in dit Amstel-
land nog geen sprake van handel In 1275
echter kreeg een aan»al personen, die aan
de Amstel-dam woonden het recht van tol
vrijheid in Holland. 7.ij bleven echter wat
zij waren: boeren of vissers. Af en toe pas
seerden enige kleine binnenschepen de
sluis- Ter bescherming tegen kwaad volk
werden om de dam enige bescheideri ver
sterkingen aangelegd. In 1300 was Amster
dam nog een onbetekenende kleine plaats.
Snel is Amsterdam na die tijd echter voor
uitgegaan. vooral dank zij de verbeteringen,
aangebracht in de binnenscheepvaartwe-
sen. waardoor de Amstel-dam op verschil
lende doorgaande route* kwam te liggen.
Ook de Hanze, met mme Hamburg, legde
grote belangstelling aan de dag jegens Am
sterdam. dat zich ontwikkelde tot een cen
trum voor het afzetgebied in de Nederlan
den. Hamburg zelf was een centrale verza-
melhaven voor het verkeer op de Oostzee
landen. waarom vele Nederlandse steden
handelsrelaties met deze stad hadden. Een
der belangrijkste exportartikelen van Ham
burg was bier Toen in 1323 Amsterdam
werd aangewezen als centraal punt. waar
bier moest worden veraccijnsd. was daar
mee de grondslag gelegd voor Amsterdam
als wereldhaven- en handelsmarkt. Dank
zij deze basis van bierimport nam Amster
dams scheepvaart belangrijk toe. Langza
merhand gingen de Hamburgers ook in an
dere artikelen handel drijven. Had Dor
drecht zich gespecialiseerd in de stapelhan-
del. Amsterdam zag meer heil ln het zaken
doen voor eigen rekening. En weldra begon
het jonge Amsterdam het oudere Dordrecht
ln betekenis nabij te komen.
Eigen relaties1
De Munttoren, hoog uitste
kend boven de oude grach
tenhuizen, waarin zich nog
altijd het zakenleven
concentreert.
A ANGEMOEDIGD door de toenemende
bloei van scheepvaart en handel, trok
ken de Amsterdamse kooplieden en schip-
pers er op uit en knoopten handelsbetrek
kingen aan met Noorwegen en de Oostzee
landen. waardoor een groot deel van de
handel, die zich vroeger via Hamburg af
wikkelde, thans rechtstreeks wordt uit
geoefend. Noren, Lijbeckers, Pruisen en
Fweden waren zeer voldaan over deze di
recte relatie met Amsterdam, de Hambur
gers zagen dc opkomst van dej:e jonge con
current niet met vreugde Menigmaal kwam
het tot conflicten tussen de Hollandse han
delssteden en de Hanzesteden, doch Amster
dam. dat nooit lid ls geweest van de Hanze
heeft zich steeds daar doorheen weten
te slaan.
Belangrijk werd vooral de handel op
Skane in Zuid-Zweden, waar vandaan voor
al graan en haring kwamen in dc tijd, dat
het haringkaken nog niet was uitgevonden.
Vele van deze goederen gingen in transito
via het Zwin naar Vlaanderen, doch gaan
deweg deden de transportschepen Amster
dam aan en op de duur bleef heel wat ervan
in Amsterdam hangen. Toen de Denen
moeilijkheden begonnen te maken in de
Sont deed Amsterdam mee ifjet een geza
menlijke actie van de Hanze. In een ge
meenschappelijk convooi zeilde men door
de Sont en een Nederlandse vloot hielp, na
de Noorse kust te hebben beschoten, mee de
toegang tot Zweden te forceren Deze
krijgsverrichtingen hebben Amsterdams
prestige belangrijk doen toenemen. Steeds
IJverden de Amsterdammers voor vrijheid
f van de handel, nieuwe tollen of andere las
ten werden geweerd. Dit alles moedigde in
ternationaal bezoek aan Voorts ontwikkel
de zich ter plaatse een levendig geldverkeer
ln wissels, welke te Amsterdam betaalbaar
werden gesteld.
Amsterdams uitvoer steeg eveneens be
langrijk. Veel Vlaams en Engels laken werd
aangevoerd om elders te worden verkocht,
doch er werd tevens levendig handel ge
dreven ln te Leiden en te Amsterdam ver
vaardigde lakens
Tal van Amsterdamse schepen voeren
reeds in de „wilde vaart" tussen Pruisische
en Vlaamse havens, waarbij Amsterdam de
vrachtpenningen verdiende.
Centrum van de wereldhandel
0MSTREEKS 1400 verloor de eertijds
winstgevende vaart op Skane een groot
deel van haar betekenis. De Zeeuwse en
Hollandse visserij leverde toen de haring,
die grotendeels via Amsterdam werd ver
scheept. De zoutaanvoer nam door deze
haringhandel toe en da exportverbindingen
werden tot achter in de Oostzee uitgebreid
De Bourgondische landheren bevorderden
de eigen handel zoveel zij konden en in de
loop der jaren was Amsterdam Hollands
voornaamste haven- en handelsstad gewor
den met een koopmansstand van ongeëven
aarde betekenis. Met Engeland en Calais
dteeft men handel in wol. atokvis werd
uit Noorwegen en IJsland geïmporteerd. En
vooral in onze Gouden Eeuw was Amster-
rriam een zeer belangrijk centrum in de
^wereldhandel.
Engelengeduld vereist
Vrijivillig aanvaard martelaarschap
J}E 18DE EEUW HEEFT VOOR DE VROUW alle denkbare modekwellingen
opgeleverd, die zij om toch vooral mooi te zijn vrijwillig heeft aanvaard.
Voornamelijk heeft in de zestiger jaren der galante eeuw het kapsel haar gekweld
omdat dit het hoofdbestanddeel van haar toilet vormde en de modescheppers dier
dagen hun fantasie wat vorm en afmetingen betrof, kwistig verspvl^j^BfJet aller
dwaaste weid aanvaard en met veel geld betaald. Als de bron. waaruit de heer
lijkste sensatie op modehaargebied was te putten, werd in 1772 gretig gegrepen
naar de „Courrier de la Mode", met zijn 3744 verschillende kapsels, een aantal, dat
nog talrijker wordt, zodra Marie Antoinette koningin van Frankrijk wordt en mede
de scepter gaat zwaaien over de haarmode, tengevolge waarvan de honoraria van
de haarkunstenaars nog hoger stijgen In het eerste jaar van haar troonbestijging
wordt bijv. de haarartist Leonard Autier even vermogend als beroemd.
De hygiëne werd daardoör vanzelfspre
kend niet bevorderd en ongedierte was me
nigmaal onafscheidelijk de gast bij zo'n ele
gante dame dér 18de eeuw. Niemwd vond
dat zo heel erg. De dame in kwestie han
teerde in precaire momenten tegen de te
grote opdringerigheid van haar levend ge
volg een „grattoir", een sierlijk ivoren
stokje, waarmede zij voorzichtig voora!
voorzichtig haar hoofd onder het kapsel
of haar rug onder de nauwe corsage
krabde
Griezelig gezelschap
Elisabeth, keizerin van Rusland, de char
mantste vrouw van haar tijd. moest op een
goede dag de onreinheid en het ongedierte,
die haar plaagden met het verlies van haar
hoofdhaar betalen en haar volkomen kale
hoofd moest zij nadien verbergen onder een
pruik. Dergelijke toestanden heersten in die
dagen niet alleen aan een Russisch hof.
want aan andere hoven was het met de hy
giëne niet beter gesteld. Liselotte. hertogin
van Orleans, kon bijv. te Saint Cloud niet
slapen van de wandluizen. Zij troostte zich
echter met de gedachte, dat het haar doch
ter, de koningin van Sicilië in haar kasteel
niet beter verging. Even 7.0 vrolijk ging het
galante leven in die gulden tijd door
Het hof van Versailles gaf de toon aan. doch
het werkwoord wassen was er onbekend.
De galante dames en heren roken echter
verrukkelijk naar dure reukwaters
Een modekapsel, dat zich ruim tien ji
heeft kunnen handhaven en zich over
gehele beschaafde wereld verbreidde.
de coiffure la Fontagne, eens de favoriete
«an Lodewijk XIV. Het was een hoog kap
sel. waarvan de hoogte steeds meer werd
geaccentueerd en waarin edelstenen en an
dere sieraden waren verwerkt.
Streven naar eenvoud
Madame de Maintenon heeft echter al
haar invloed aangewend om tot vereenvou
diging van de haarmode te komen. St«
hebben de omstandigheden de haarmode
paald en de scheppers van dé haardrachten,
meestal gesecondeerd door de smaak van
toonaangevende dames hebben zich daarin
berust. Niet te onderschatten factoren zijn
altijd socialq toestanden en kerkelijke or
donnantiën geweest
Vooral Mgdame de Pompadour, de in
vloedrijke favoriete van Lodewijk XV, heeft
de haarmode sterk beïnvloed. In haar da
gen was Dage de beroemdste kapper, hoe
wel er ,4e Versailles meer friseurs waren,
die menigmaal de intiemste vrienden der
elegante dames waren.
Met de kokette Marie Antoinette begon
eerst het gouden tijdperk voof de coiffeurs.
Dit bleef zo tot de revolutie uitbrak, die ook
aan deze buitensporigheid een einde maak
te. Er ontstond uit ongerijpte ideeën en vol
komen nieuwe vormen een onzekere mode
van experimenteel karakter, zowel wat
haar- als klederdracht betreft Voornamelijk
de haardracht, eens een product van de
ijdele Rococo-geest. ging een nieüwe rich
ting zoeken. Slechts langzamerhand won de
vereenvoudiging veld en eerst na 1800 was
alle overbodige haarballast opgeruimd en
lieten de dames zich kappen naar Griekr-
Bonn tevreden over
Morrisons bezoek
Waardu van direct contact
wordt hoog geschat
Minister Morrison U er ln geslaagd de ln
Bonn bestaande bezorgdheid omtrent de
bindingen die Groot-Brittannië op het Euro
pese continent wenst aan te gaan, weg te
nemen, to herft dr Adenauer hetfen ver
klaard. Minister Morrison zal Dinsdagoch
tend weer uit Bonn vertrokken. Volgens de
W'rstduitse bondskanselier hebben de be
sprekingen in de meeste aangesneden pun
ten tot eenheid van inzicht geleid.
Tot concrete resultaten is men evenwel,
naar in de omgeving van Adenauer verluidt,
niet gekomen De betekenis van het bezoek
ligt volgens de Duitsers voornamelijk in het
feit. dat de atmosfeer van de besprekingen
tussen de beide ministers van buitenlandse
zaken de ontwikkeling naar een verhouding
van „partnership" duidelijk heefl gedemon
streerd. Kanselier Adenauer waardeerde
vooral het feit. dat thans een direct contact
tussen de regeringen is gelegd en dat men
niet langs de omweg van de hoge commis
sie is gegaan.
Adenauer heeft verklaard, dat op bijna
alle besproken punten overeenstemming was
bereikt. De Britse regering stond welwillend
tegenover het plan-Schuman en ook haar
houding ten aanzien van de kwestie van het
aanpassen van het gezagsorgaan voor het
Ruhrgebied aan de nieuwe omstandigheden
na verwezenlijking van het plan was zeer
zeker positief.
Drie jaar regen op proef
Onder leiding van het landbouwkundig
proefstation te Groningen zijn in het ont
ginningsdorp IJsselsteyn in de Peel op twee
hoererijen regeninstallaties gebouwd,
waarmede gedurende drie jaren proeven
zullen worden genomen. Meri wil nagaan of
het mogelijk is op deze wijze de verdroging
van deze gronden te bestrijden.
De installatie bestaat uit een motor, die
water uit een put opzuigt en onder een druk
van 5 atmosfeer door pijpleidingen naar een
punt voert, waar het water met een straal
van 30 m lengte wordt verspreid De actie
radius van het gehele apparaat beslaat 5 ha.
De capaciteit is 6 mm „regen" per 10 mi
nuten of 30 m3 water per uur. Normaal
heeft een droog land 30 mm regen nodig.
Bijgaande tekeningen verklaren, dat het
kappen in die dagen heel wat langer duur
de dan tegenwoordig een permanentbehan
deling. De dames, die op een feest of recep
tie wilden schitteren, bezaten een waar en
gelengeduld. Vaak toch moesten zij zich
reeds een dag tevoren laten optuigen en de
er op volgende nacht voor in een armstoel
doorbrengen, zoals ons mevr. Bosboom
Toussaint heeft verteld. En toch waren die
uren niet zo vermoeiend omdat de dames
doorgaans haar intiemste vrienden uit de
cercle bij de ingewikkelde procedure lieten
tegenwoordig zijn. terwijl zelfs af en toe
galante cavaliers niet slechts hun aanwijzin
gen gaven, doch ook de schone vrouwen
amuseerden, door onder vrolijk gebabbel de
hele Parijse chronique scandaleuse de re
vue te laten passeren. Bij het lever, zoals de
dames uit die tijd het opstaan noemden, be
hoorde deze prikkel. Alle nieuwtjes vonden
trouwens een weerspiegeling in het kapsel,
als bijv. een nieuw van stapel geloRen ?chip.
een nieuwe aanwinst in de dierentuin: de
scheppende handen van kapper of kamer
meisje verwerkten dit alles symbolisch ln
het ingewikkelde kapsel van de Rococo-
dames Alles wat maar nagebootst kon wor
den. werd in de dwaas hoog opgewerkte
kapsels verwerkt, als zon en sterren tem
pels. kastelen, burchten, familiewapens,
liefdegodjes, scheepjes, vogels, enz. Het
vereiste soms dagen werk om al dat gaas
chiffon, geraamten van ijzerdraad. linten,
veren, strengen Vals en echt haar. grote
hoeveelheden poeder, om niet te spreken
van allerlei vloeibare kleefstoffen, opvul
lingen en verbindingsstukken tot een waar
kunstwerk op te bouwen een kunstwerk,
dat de dwaasheid van de tijd van zijn ont
staan zuiver demonstreerde. Het werden
soms hoge gevaarten en de sierlijke hoofd
jes vormden menigmaal slechts een vijfde
of zesde gedeelte van het geheel, zodat het
voor de lieftallige draagster even gevaarlijk
was te bukken als een blik ten hemel te
slaan Bij het lopen moest zij het geheel ln
balans houden
Wonderlijke problemen
Vooral het zitten in koetsen en draagstoe
len was een probleem, dat slechts kon wor
den opgelost, wanneer de dames zich ge
knield lieten vervoeren of wanneer zij het
fraai gekapte hoofd door een opening in de
koetszoldering naar buiten staken. Ook het
brandgevaar, dat deze kapsels konden ver
oorzaken. door met de brandende kaarsen
der kroonluchters in aanraking te komen,
was niet denkbeeldig. Een onvoorzichtige
stap kon verlies van leven of in ieder geval
verbranding van het haarkunstwerk ten
gevolge hebben.
Men zal begrijpen, dat slechts rijke vrou
wen zich een dergelijk luxe kapsel konden
permitteren.
Uit de bestaande litteratuur over deze his
torische kapsels weten wij, dat er dames
waren, die soms acht dagen en vaak zelfs
langer met hetzelfde kapsel naar bed gin
gen om zich door iedereen te kunnen laten
bewonderen Het kapsel was hoofdzaak, rust
bijzaak. F.r moeten ook wel minder finan
cieel krachtige vrouwen zijn geweest, die
meer dan een maand tot groot genoegen
van echtgenoten en familieleden hetzelfde
kapsel op het hoofd hielden.
Een merkwaardig voertuigje kon men
dezer dagen door de Londense straten zien
rijden: een klein, laag wagentje, getrokken
door een flinke gitzwarte kat Ook de be
rijder van het ..Katten-span een dwerg
van slechts 75 cm hoogte trok veel bekijks.
DRIEHONDERD JAAR GELEDER STIERF*
et optreden van Fénélon in de Franse letteren betekende het begin van ten nieuw#
wereld. Op elk gebied, in de politieft, ln de wijsbegee^e, in de theologie, in de
naedagogie, in de litteratuur deed hij zich gelden als een vernieuwer, die rekening hield
met het vel leden en het vasthield, maar die het wilde vervormen. Hij is liberaal in een
tijd. waarin de absolute monarchie als dogma gold. Hij heeft vertrouwen in de goedheid
van de mensflbke natuur^p.Be periode, waarin het Jansenisme de gedachte van de vol-,
komen verdorvenheid ^ÊÊLmens. mgang deed vinden, hij heeft een zwak voor het
dromerige hel vage, opSCfclstip, dat men alles wilde verklaren, alles classificeren en
waarop het zoeken naai^efwaarschijnlijke de 810ndsla* was van»het denken en van
de kunst.
FÉNÉLONS LEVEN
Francois de Salignac de Lamothe Fénélon
aanschouwde in 1651 het levenslicht in het
kasteel van Fénélon in Périgord Hij stamde
uit een oude familie van de hoogste adel,
waarvan hij zijn aristocratische gevoelens
erfde en een soort van distinctie, die hem
karakteriseerde. Hij studeerde in de klas
sieken aan de Universiteit van Cahors en
daarna, te Parijs gekomen, nam hij zijn in
trek in St Sulpice Toen hij hel seminarium
verliet, wilde hij gaan evangeliseren in
Griekenland en in het Oosten, het was een
ïeugdgnl. Hij vertrok met en zijn carnere
werd geheel anders dan hij zich had voorge
teld In 1678 werd hij benoemd tot direc-
,eur van de Nouvelles Cathohques. een te
huis waarin bekeerlingen uit het protes
tantisme waren ondergebracht Tactvol
kweet Fénélon zich van zijn taak en het
gevolg was dat hij in 1685 na de herroeping
van het Edict van Nantes als prediker naar
de provincies Aunis en Santonge werd ge
zonden Vol enthousiasme trok hij er heen.
maar zijn illusies bleken niet te verwezen
lijken en hij gaf de moed op.
Te Parijs had hij zich vele Invloedrijke
vrienden verworven, o.a. Bossuet de her
tog van Beauvillier en de Colberts. Zij
pousseerden hem en toen in 1689 Beauvil
lier tot gouverneur van de hertog van Bour
gogne werd benoemd, werd Fénélon als on
derwijzer gekozen. Hij had succes. Van een
lastig, verwaand en opvliegend kind maakte
hij een deugdzaam, ïustig mens met grote
zelfbeheersing. Allen mochten hem graag
lijden en Mme De Maintenon luisterde
gaarne naar hem.
Madame Guyon
Fénélon maakte kennis met madame
Guyon. In het begin schiep hij behagen in
deze vreemde vrouw, die zeer onevenwich
tig was, zeer in de gunst stond van Mme De
Maintenon en beschouwd werd als
mystieke leerlinge uit de school van
Theresia en St Fransiscus. Zijn waardering
voor deze vrouw was zo groot, dat hij zijn
ogen sloot voor haar excentriciteiten, die
hij verontschuldigde. Hij schreef een boel
over de mystiek, dat werd veroordeeld dooi
de geestelijkheid. Dit feit betekende vooi
hem het einde van zijn fortuin. In 1695 weré
hij tot aartsbisschop van Cambrai benoemd
en hij leefde tot zijn dood als balling in zijn
bisdom. Tijdens de oorlogen, die Frankrijk
in de laatste jaren van de regering van
Lodewijk XIV teisterden, toonde hij zich
een toegewijd vaderlander. Velen zochten
troost bij hem, hij vertoefde veel in litte
raire kringen, bestreed fel het Jansenisme
Op zekere dag scheen er een eind te zullen
komen aan zijn ballingschap: de hertog van
1715
geneigd
1 en van
Bourgogne was kroonprins en het had er
alle schijn van dat Fénélon eenzelfde rol
zou spelen als Richelieu. Doch plotseling
stierf dé hertog, misschien had men hem
vergiftigd. Fénélon werd door dit sterven
hevig aangegrepen en hij overlei
op het ogenblik, dat de koning
scheen te zijn hem gratie te verier
zijn diensten gebruik te maken.
Fénélons karakter
Men heeft van hem gezegd: hij is eerzuch
tig een aristocraat of een mysticus. Deza
definities zijn te simpel voor een man ^1»
Fénélon. Voorzeker, hij is mysticus, maar
als het moet is hij ook practicus. Hij is
aristocraat, trots op zijn afkomst en zijn
rang. maar hij kan ook heel eenvoudig zijn.
Hij is eerzuchtig, doch de ongenade, die
hem te beurt viel. droeg hij waardig. Hij
was een vlot spreker en wist zijn ideeen
eenvoudig en glashelder te omschrijven: hij
was zacht van karakter, doch tevens heftigj
en eerzuchtig. Al die eigenschappen maak
ten hem tot een groot man, groot op ellt
terrein.
ejagogie
Nu worden heksenbezweerders gewogen
Winstgevend beroep
haar, dat in kleine krullen om het
werd gelegd een coiffure a la Titus of a la
Caracalla, of een neo-Griekse combinatie
van golvende lokken en lint
Het Lied van de Eind-Examinandus
Mijn jonge buurman gaat vermoeid voorbij.
Men toetst straks héél de hoogte van zijn Weten,
Hij zoekt zijn plaatsje ln de maatschappij,
En heeft (nerveus) die ochtend niet ontbeten.
Hij rookt een sigaret, maar hij geniet
Noch van de smaak, de geur of het aroma,
Hij rookt, omdat het schijnbaar hulpe biedt
Bij "t zenuwslopend eind-spel om 't diploma.
Zijn ogen staren, en zijn hoofd bevat.
Slechts vreemde woorden, namen, drommen «ommen,
In 't Eigen Denken kwam volmaakt de klad.
Zijn hersens zijn een krant met Wéét-kolommen.
O ja! Die laatste schooldag, mocht er z ij n
Een rlj-Jool, masker, feestneus, jubelstemming,
Een masker, dat, ontdaan van alle schijn.
Een masker was voor vrees en voor beklemming....
Hij loopt in trance naar het gevreesd gebouw.
Slaat, voor de poort, nog snel een boekwerk open.
Maar 't oog ziet slechts een neveldonker-grauw,
De helse angst dreigt lijf en geest te slopen.
Daar zit hij. op een harde, houten stoel-,
Zou het 5-min zijn en dus te gering zijn?
Een baardig, waardig heer beziet hem koel
Ja. zó moet wel die Stoel ginds in Sing-Sing zijnl
Hij zit versteend op gloeiend-hete grond.
Terwijl het pellen van zijn kennis dóórgaat,
Een spottend lachje om des Vragers mond
Voorspelt een Onvoldoende reeds bij voorbaat.
De Dag des Oordeels komt. De Grote Dag.
(Hij had hem rood-gestreept op de kalender),
Hij komt naar huis. En met een zenuw-lach
Zegt hU tot Vader, Moeder: „Heus! Ik bèn d'r!"
Maar 't stempel b 1 ij ft, al gaat de Roes ook vlug,
Het stempel van de Hoge. Boze machten,
In dromen komt de vragen-reeks terug.
En komt die Merrie.M e r r 1 e van de Nachten!
Een trotse Vader overwint nu pas
Door schouder-klappen eigen angst-en-beven,
Och, beste Buurvrlend! Nu begint het pas!
Nu komen pas de klappen van HetLéven!
WOUTERTJE
RECHTERS in Zuid-Wurtemberg—Baden
zullen binnenkort vonnis moeten vel
len over een groot aantal z.g. „heksen
jagers" of „heksenbezweerders De open
bare aanklager is tot vervolging van deze
lieden overgegaan aangezien tal van brave
burgers aan den lijve hebben ondervonden,
dat het ook in onze verlichte t(jd verre van
plezierig is vanhekserij te worden ver
dacht en op die grond te worden nagejaagd
door Ijverige „deskundigen", die dc heksen
onschadelijk willen maken. De heksen
jagers oefenen hun bedrijf niet belange
loos uit ten behoeve van de belaagde mens
heid. neen. In streken, waar nog het Mid
deleeuws geloof aan heksen heerst, verko
pen ze hun diensten tegen hoge pr||s aan
de kleine zielen, die leven in vreze en
beven voor heksen.
Het aanhangige proces is niet het eerste
van deze aard in het hedendaagse Duits
land Het vorige jaar heeft de districts
rechtbank te Lüneburg in Noord-Duits-
land vijftien processen gevoerd tegen „hek
senbezweerders", die munt sloegen uit het
bijgeloof van de eenvoudige boeren van de
afgelegen en eenzame Lüneburger Heide
■Moderne rechters stuiten, wanneer ze de
„jagers" aan een verhoor onderwerpen, op
allerlei Middeeleeuwsc uitdrukkingen, als
„het boze oog", dat méns en dier betovert
de „bübel van de duivel" of „het zwarte
boek" en „de drie zwarte kruisen, die men
te middernacht waarneemt".
Een boer uit een dorp in de nabijheid
van Stade, in Neder-Saksen. stak het huis
van zijn buurman in brand met het gevolg,
dat een zestigjarige man en diens zoon in
de vlammen omkwamen. Tijdens het straf
proces. dat tegen hem werd gevoerd, ver
klaarde de brandstichter:
De vrouw van mijn buurman was in
het bezit van het zwarte boek. Zij betover
de mijn vee en de beesten gingen dood
Het was mij er alleen om te doen het boex
de duivel te vernietigen, maar ik had
niet de bedoeling de toverkol om zeep
brengen
F.en boer uit Cuxhaven getuigde in
8n_ Nadat de heksenjager had ontdekt, dat
ijn stee betoverd was. kwam hij om
twaalf uur des nachts bij mij op bezoek
Samen baden wij het Onze Vader Daarna
legde hij ..duivels vuil" (een harsachtige
stof) op gloeiende kolen, die in een pan
waren gedaan, en dit gcvjil droeg hij door
het huis en de stallen, terwijl ik de puijf
van een mes tegen mijn borst moest druk
ken. Ik moest mijn mond houden, terwij
hij toverformules uitsprak. Toen greep hij
een ander mes en maakte een teken van
drie kruisen.
Heksenbezweerders ontvangen 8®woon'
lijk een bedrag van ten hoogste 250 mark
r een geslaagde bezwering. Tijc
bezwering roepen ze de naam van God aan
en bidden ze het „Onze Vader'
In Biedenbütel. Lüneburg, verdiende de 33-
jarlge Martha Illhardt een dagelijks Inko
men van 90 tot 100 mark met het „genezen
van „beheksten". Het vorige jaar kreeg zij
tuchthuisstraf wegens fraude.
Johannes LÖffler. een havenarbeider uit
Lübeck. werd te Flensburg tot negen
maanden gevangenisstraf veroordeeld On
der het zeggen van gebeden had hij een
kip de kop afgeslagen en „ultdrijvlngs-
cijkels" rond de „behekste" getrokken. Hij
gaf voor de rechtbank grif toe. dat hij zelf
niet in die hocus pocus geloofde.
Duitse vluchtelingen, die zich hebben ge
vestigd op de onafzienbare Lüneburger
Heide, welke zich uitstrekt van Hannover,
in het Noorden, tot enkele kilometers ten
Zuiden van Hamburg en in het Oosten tot
de grens van de Engelse en Russische zone
hebben in het bijzonder te lijden van dat
middeleeuwse bijgeloof van de inheemse
bevolking, die hen vol vporoordeel ziet
komen.
Hoewel het Duitse leger z|jn oefenterrein
heeft op de Lüneburger Heide, is deze nog
in hoge mate afgesneden van de moderne
wereld, zodat, wanneer een jongeman, ter
plaatse geboren, verliefd wordt op een aar
dige dochter van een vluchteling. h|j alle
kans heeft te horen te krijgen, dat zijn
liefde een inblazing van de duivel is. Alle
mogelijk onheil wordt voorspeld door de
„Spoekenkiekcr". een man. die beweert
over het vermogen (e beschikken om gees
ten te zien en te bezweren.
Niet alleen echter op die uitgestrekte vlak
te heerst bijgeloof: ook in de steden is dit
nog niet uitgeroeid. De vroegere voorzitter
van 't Genootschap voor Onderzoek nOar de
Spokenvrees in deze Jijd, gevestigd in
Hamburg, de 61-jarige heer Kruse. heeft
rklaard, dat honderden oude vrouwen
eenvoudig geen leven hebben omdat ze
worden nagejouwd en geplaagd en allerlei
moeilijkheden in de weg gelegd, alleen om
dat ze voor heksen worden aangezien De
eigenares van een kruidenierswinkel ver
loor bijna al haar klanten, alleen doorda'
buren van haar fluisterden:
Het boze oog
Frau X. heeft het boze oog. Zij heeft
een ionge vrouw behekst en dat vrouwtje
werd daardoor al heel gauw broodmager.
oon vel over been en ten slotte stierf
de betoverde aan een hartkwaal Door haar
zwarte magie heeft zij twee geiten van haar
buren gedood en haar moeder is blind ge
worden
Op grond van de onderzoekingen, welke
de heer Kruse heeft verricht, verbeelden
mensen, die in tovenarij geloven, dat hek
sen oppermachtig ziin en alles kunnen doen
/at ze willen. Zo zouden ze zich geregeld
eranderen in dieren om mensen gerhakke-
lijker te kunnen benaderen. Om een heki
te „herkennen" legt. volgens de heer Kru
se. de heksen1a?er of -bezweerder koemes'
op een raamkozijn in de zon. Spoedig daar-
ziet de heksenbezweerder het portret
van de heks in de oppervlakte van de hoop
verschijnen. De heer Kruse constateerde,
dat. terwijl in de Middeeleeuwen vrouwen,
die van hekserij werden verdacht, gemar
teld en verbrand werden, ze in de tegen
woordige M'd psychische martelingen heb-
ppvoeding van de hertog van Bour-
•efl Fénélon zijn stelsel duidelijk
het kind verleiden, hel vertrouwen
en, zich er aan hechten en het dan
.aten Als het kind eigener beweging
goede kant opgaat, hel aanmoedigen en
steunen, zodat het met plezier werkt. Gaat
het de verkeerde kant op. dan een droef
heid, die het ontroert, tonen, net doen alsöf
men het kind loslaat In dit systeem schuilt
een mengsel van liberalistische ideeën en
een overheersing van het gevoel, die Féné
lon eigen zijn.
Op verzoek van Mme De Beauvillier
schreef hij een werkje over deTipvoeding
van meisjes, dat in 1689 verscheen. Zijn on
derwijsprogramma komt ons wat al te
bescheiden voor: lezen, schrijven, rekenen
en enig begrip van het recht De geest van
het boek is echter zeer modern. Hij protes
teert er tegen, dat men in zijn dagen de
meisjes veronachtzaaml, hij zegt dat zij een
rol in het leven hebben te spelen, waartoe
zij grondig voorbereid dienen te worden.
Fénélon heeft vertrouwen in de kmderna-
tuur. de goede instincten moeten worden
optwikkeld. de verkeerde onderdrukt Mo
dern is Fénélon ook in zijn raadgevingen
in zake de vorming van de geest, raadgevin
gen. waarvan Rousseau later in zijn Emile
dankbaar gebruik heeft gemaakt.
Fabels en dialogen
Voor zijn leerlingen schreef Fénélon
fabels en dialogen. De fabels in proza zijn
nog zeer goed te lezen, zelfs j»l mep za
waarderen als men die van de ^ftester fa
beldichter La Fontaine kent. D^moraal is
net hoofdmotief en helaas lijdt daaronder
vaak het verhaal. De dialogen voereh de
leerlingen door de geschiedenis, een soort
revue vormen zij van grote mannen, dié
menspraken houden tot lering van de a.s.
kroonprins. Ze zijn kleurrijk en geestig. Een
nauwkeurige geschiedschrijver was Fénélon
niet, hij zocht slechts de lessen op het ge
bied van de moraal.
Zijn hoofdwerk
Voor de hertog van Bourgogne schreef
hij Les Aventures de Télémaque. het zag in
1699 het licht. Het werk baarde opzien en
werd een groot succes, omdat men er een
aanval in zag legen de absolute monarchie
van-Lodewijk'XIV Télémaque is een roman,
waarin de schrijver de avonturen van Telé-
maque vertelt, die op zoek is naar Ulvsses en
vergezeld wordt door Minerva, die de ge
stalte van Mentor heeft aangenomen. Hij
landt op het eiland van Calypso aan wie hij
zijn vroegere avonturen vérhaalt. De nymf
wordt verliefd op hem en om hem te redden
werpt Menton hem ln de zee. Zij worden
opgepikt door een Phoenisisch schip en ko
men te Salente bij koning Idomeneus. Télé
maque onderscheidt zich in de strijd. Men
tor bekeert de koning en geeft aan zijn land
een ideale grondwet. Daarna vertrekken zij
naaf Ithaca. Alvorens te vertrekken heeft
Télémaque Antiope, de dochter van de ko
ning, gered uit de klauwen van een wild
zwijn. Later trouwt hij met haar.
Télemaque is een beeld van de antieke
wereld Het wekt bewondering hoe gemak
kelijk Fénélon de klassieken er in verwerkt.
Geen zin of er schuilt een wijze les in. De
roman is tevens een opvoedkundig boek. De
gebeurtenissen er in worden niet geschil
derd als een logisch verhaal, doch de schrij
ver laat ze zich afspelen als hij een les wil
I geven. Op elk incident geeft Mentor een
ommentaar. Mentor spreekt lang, hij
preekt zelfs te veel. Het boek is teVens een
politieke satyre«en hoe bloemrijk van stijl
en gracieus van taal heeft het het karakter
van een pamflet.
Ook op wijsgerig gebied heeft Fénélon
enige boeken geschreven.
Een oude man in Kehlen aan het meer
van Con*tan« placht te voorspellen, wan
neer er hek«en zouden verschijnen in de
buurt vn een betoverd hul* of hofstede.
Onschuldige vrouwen, die.bjj toeval op ge
zegd tHdstip |p de buurt van de gebouwen
in kwestie werden aangetroffen, werden
onmiddellilk verdacht. Ten slotte wendden
zes vrouwen, die al haar vriendinnen en
kennissen hadden verloren, daar de hek
senbezweerder zelde. dat ze toverkollen
waren, zirh tot de officier van Justitie. De
oude man werd veroordeeld wegens laster
en in de gevangenis opgesloten.
KERKELIJKE MUTATIES.
Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Kesteren
G. M. van Dieren te Ede te Middelburg
F. de Graaff te Well en Ammerzoden.
Aangenomen naar Wnrfhuizcn J. Dol,
eand. en hulppred. te Soesterberg; naar
Ternaard S. F. van Veenen te Leimuiden.
Geref. Kerken. Beroepen te Aarlander-
veen M. G. Ton. cand. te Utrecht; te Heer
Hugowaard en te Tijnje G. E. Meuleman
te Steenwijk; te Nieuwendijk M. de Regt
te Viancn.
Geref. Kerken onderh art. 31 K.O Be-
dankt voor Buitenpost J. v. d. Haaaen t«
I Ulrum.
