i
ZWITSERSE VLOOT
OUD SLIEDRECHT BAGGERDE
ZICH EEN WERELD-REPUTATIE
bevaart tien jaar de zeeën
De aarde smacht naar water dat zich
onder haar oppervlak bevindt
Geleerden van vele landen
zijn op zoek
Maar de jeugd verkiest kantoorkruk
SOBER EN VLIJTIG
HISICO's BIJ DE BACONMESTERIJ
Boer moet weten waar
hij aan toe is
Lef!
Tegen verambtelijking van
de binnenscheepvaart
Nederlandse vliegers
maakten fatale fouten
Prijzenoorlog in de
Verenigde Stalen
Een kwarteeuw vli'
leger
IN SURINAME IS PLAATS VOOR
NEDERLANDSE BEDRIJVEN
De tijd van Nederlandse subsidies is voorbij
Wij kochten het voor
New York!
Baron van Aersen in
de Baad van State
Motoren zullen kleiner
cn sterker worden
De toekomst HET DILEMMA
Nederlands DER DEFENSIE
volkskracht j
door prof. P. BOUMAN, hoogleraar le Groningen
VI
Evenwicht tussen
belangen vereist
Neutraliteit door
onafhankelijkheid
OFFERS EN RESULTAAT
Gebrek oan zeelieden
PAPOEA's HERBOUWEN EEN MODELDORP
Ze willen niet worden
..bevaderd"
CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR
(ONjWIJSHEDEN
VAN WOUTERTJE
Leider Fadavian Islam
(Perzië) gearresteerd
Kort Journaal van
.de wereld
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
DINSDAG 5 JUNI 1951
'E^damiv
(Van onze speciale verslaggever)
UEN PLAATS als Sliedreeht is er een sprekend voorbeeld van, hoe het uiterlijk
niet los staat van het innerlijk, maar daarvan een voor ingewijden duidelijke
spiegel is. In de Sliedrechtse huizen leven mensen, die weten wat een dijk is, die
gijn deugden kennen en zijn zwakke punten, die met zijn ontstaan en voortbestaan
rijn vergroeid, die als het (ware een gemeenschappelijke geschiedenis hebben met
die dijk In die huizen wonen de steenzetters, de molenbazen, de rijswerkers en al
die andere potige mannen, die met hun waterbouwkundige krachtproeven de roem
van Nederlands vlad over alle werelddelen bevestigen. Sliedreeht is de plaats,
Waar de wieg van hfet baggerbedrijf eens stond en waar zijn hoofdkwartier nog
altijd is gevestigd.
zal men vragen. Inderdaad. Fn wat dat
betreft zijn de toekomstverwachtingen
en wel bijzonder wat het Sliedrechtse be
drijf aangaat niet rooskleurig.
Plichtsbesef en ondernemingsgeest waren
de eigenschappen, die de baggerbeugelaars
van eertijds maakten tot de grondleggers
van Sliedrechts faam. Ze werkten hard en
leefden zuinig met het geld dat zij mef hun
waterbouwkundige werkjes verdienden. Zij
gijn de stamvaders geworden vaó de wel
varende aannemers, wier namen niet alleen
langs de Merwede. maar overal, waar tegen
het water gevochten moet worden, bekend
zijn.
Tot de bloei van het baggerbedrijf heeft
de ontwikkeling van da techniek niet wei
nig bijgedragen In het midden der vorige
eeuw vierde de stalen constructie van het
materiaal zijn eerste triomfen over het
hout en vergemakkelijkte het stoomwerk
tuig de zware arbeid. Met de komst van
deze nieuwigheid deed de stoomvaart haar
intrede en met haar de noodzakelijkheid
van het graven van kbnalen en het con-
gtrueren van oeververbindingen.
uMerwede hadden
ste arbeid en het
terheid zoveel geld
overgespaard, dat zij gaandeweg meer ma
teriaal konden laten bouwgn, totdat zij ein
delijk de beschikking kregen over een echte
„vloot". Geregeld kwam er iets nieuws. In
deze evolutie schijnt dp nieuwste vinding
de demontabele electrische zuiger het
voorlopige slot te vormpn. totdat ook dit
Vernuftige baggerinstruMent weer het veld
■irueren van oeververoinoinj
De aannemers langs de Mc
Inmiddels door hun noeste
betrachten van grote sqberhe
zal hebben geruimd voor i
nog groter
een zo efficiënt mogelijk gebruik van de
vloot te bevorderen
In de loop der jaren werd dikwijls de
hulp ingeroepen van de Sliedrechtse vak
mensen. Zelfs het buitenland maakte van
hun kennis gebruik en men toog voor jaren
naar Amerika. China en Afrika. Maar ook
in eigen land werden werken uitgevoerd,
die thans nog de bewondering afdwingen in
heel de wereld, zoals de Zuiderzeewerken,
waar de Sliedrechtenaren een groot aan
deel in hadden.
Een snaar leven
Het personeel in het baggerbedrijf, dat nu
beschikt over uiterst moderne en com
fortabele werktuigen, had het vroeger niet
zo gemakkelijk. In de '..goede oude tijden
van voor de oorlog" ploèterde men nog van
's morgens vijf of zes uur tot 's avonds ze
ven of acht uur. Vooral de molenbaas had
foms een gehaast leven. Hij was toch ver
antwoordelijk voor de goede gang van za
ken en het gebeurde niet zelden, dat hij
'b avonds ongewassen in de "kooi kroop.
In de tijd van de eerste Zuiderzeewerken
toen de Sliedrechtse baggermensen zo
veel geld verdienden bleven de builen-
af-werkers vier weken aan boord. Als men
„met de beurt" kwam. (met verlof naar
huis ging), moest men de reis zelf betalen.
Tegenwoordig is dat gelukkig radicaal ver
beterd. Nu gaat men bijna elke week naar
moeders", natuurlijk alleen wanneer men
in Nederland werkt. Doch al werkt men In
het buitenland, dan duurt de scheiding van
het gezin voor de baggerman niet zo lang
meer. De tijd. dat men voor zes jaar weg
trok. is voorbij.
De Sliedrechtse gemeenschap heeft veel
gan zijn baggerbedrijf te danken en het is
immer een reden van blijdschap voor de in
gezetenen. als eert der Sliedrechtse firma s
weer een ..putje" heeft gekregen. Dat be
tekent werk, meest voor lange tijd. En als
het een opdracht in het buitenland geldt,
beduidt dat het vergaren van deviezen, en
'die kan ons land maar al te best gebruiken.
Sliedrechts baggerbedrijf heeft in de loop
der tilden al heel wat deviezen M elkaar
gewerkt en daar mogen we natuurlijk trotfa
"^Hoewel het Nederlandse baggerbedrijf
momfenteel floreert, zijn er onmiskenbare
tekenen, dat Sliedreeht zijn eerste plaats
ln deze branche gaat verliezen. Het lijkt
ons niet ondienstig te proberen, de oorzaak
hiervan te vinden en dan tevtens de toe
komstverwachtingen onder het oog te zien.
Uit de gehele Mcrwestreek werken mo
menteel ongeveer 2000 mensen op het bag-
germateriaal en voor het buitenland kan
dit aantal op ca 400 worden gesteld In de
volgende landen worden thans grote bag-
gerwerken uitgevoerd Australië. Egypte.
Siam Turkije, Israël. Afrika. Frankrijk en
F.ngeiand. De werken in het buitenland
zijn van langdurige aard. Wanneer het on
derhoudswerken betreft, duurt zulk egn
werk natuurlijk nog langer.
Gebrek aan vakmensen
De Sliedrechtse baggerlieden werken
verspreid over de diverse binnen- en
buitenlandse objecten, maar het komt
thans bijna niet meer voor. dat een bepaald
werk uitsluitend door een Sliedrechtse
nloeg wordt uitgevoerd. Ook andere vader
landers hebben dit vak geleerd en nadat
geleidelijk eveneens ln andere plaatsen van
ons land baggerbedrijven werden opgericht
welker ondernemers van origine ook
weer Sliedrechtenaren zijn werden van
zelfsprekend vele niet-Sliedrechtenaren in
de baggermensengroep opgenomen.
Het tekort aan goed geschoold personeel
In deze branche ls ontstellend groot. Een
■prekend bewijs hiervan is. dat kortge
leden een (bekwame) baggerman van S3
Jaar nog naar een werk ln China werd uit
gezonden! Zti" er dan zo vveinig gr-
«choolde arbeidera voor de baggerindustrie,
Er ontbreekt een jonge generatie van
Sliedrechtenaren, die bereid is de sobere
arbeidsomstandigheden in het baggerbe
drijf voor lief te nemen. Het komt bijna
niet meer voor, dat een jongeling zich als
kok of als poetsjongen beschikbaar wil
stellen, terwijl men toch altijd in het oog
dient te houden, dat de best geschoolde
baggermensen niet zomaar uit de grond
zijn geschoten. Zij hebben daarvoor lange
tijd moeten „volontairen Zij hebben de
harde leertijd van kok, poelsjongen, dok-
knecht tot leerling-molenbnas moeten
doormaken, doch aan zulke mertsen had
men wat. daar zat een geest in van vol
houden en dat enthousiasme scherpte
tevens hun intelligentie.
Welke jongeman gaat nu nog als kok
..buitenaf'? Hij verdient immens niet veel
en bovendien wordt hij vuil van de mod
derZijn ouders hebben zelf gezwoegd
en geploeterd, in weer en wind. onder dik
wijls beroerde omstandigheden, ze hebben
met modderbakken gevaren en moesten
dikwijls lang de gezelligheid van de huise
lijke haard ontberen. Neen. dat moet zoon
lief niet meemaken. Die moet maar leren:
In de loop der jaren is over de bag-
gerbedrijvigheld van Sliedreeht en zijn
bevolking ontzaglijk veel gèpubliceerd
in couranten, tijdschriften en zelfs in
boeken. Sliedreeht heeft dan ook een
rijk verleden. En deze gemeente pro
fiteert heden nog van de lauweren,
welke vroegere geslachten en ook de
huidige generatie hebben geoogst in de
ïftloze
naar de Mulo of nog hoger-op. Neen. zegt
de moderne Sliedrechtenaar. beter op kan
toor of loopjongen, of op de „wurf"
(scheepswerf), daar wordt je niet zo vuil,
je hebt goede werktijden, vacanties, elke
avond thuis, enz.
Geen eerbied voor ambacht
Laatst hoorden we een inspecteur van
het Lager Onderwijs de verzuchting slaken:
er willen te veel kinderen gaan leren, of
daar nu aanleg voor bestaat of niet. De
handenarbeid wordt enigszins voor min
derwaardig aangezien bij het opgroeiende
geslacht. Dat is jammer. De jeugd, die het
oudere kader later zal moeten vervangen,
heeft er geen zin in. Dubbel jammer, om
dat ondanks de modernisering van het
materiaal, geschoolde mannén immer nodig
zullen blijken.
Zal het Sliedrechtse baggerbedrijf ovér
25 jaar van secundair belang z(jn geworden,
omdat de kinderen van de baggermensen
zich niet hebben gemeld en omdat andere
Nederlanders zich dientengevolge in dit zo
typisch Sliedrechtse bedrijf hebben ge
infiltreerd? En zal de scheepsbouwlndustrie
lijngs de Merwede welke zo nauw ver
want is aan het baggerbedrijf daarvan
mede het slachtoffer worden?
We weten het natuurlijk niet. maar een
aandachtige beschouwing van de huidige
omstandigheden kan bij de rechtgeaarde
Sliedrechtenaar niet anders dan een zeker
gevoel van onbehagen scheppen.
Zoals bekend, heeft de overheid onlangs
bekend gemaakt, dat de garantieprijs voor
bacon is herzien en dat deze in de loop van
de komende maanden regelmatig zal stijgen,
zodat hij per 1 Augustus van dit jaar 2.38
zal bedragen, aldus schrijft de persdienst
van de Stichting voor de Landbouw
In haar vergadering van 31 Mei heeft de'
hoofdafdeling veehouderij van genoemde
slichting de politiek besproken, welke de
overheid voert met betrekking tot de var
kenshouderij. Hoewel het in de publicatie
an de regering wotdt voorgesteld alsof de
erhoging van de baeonprijs tot 2.38 een
stimulans inhoudt voor de varkenshouderij,
is de hoofdafdeling van oordeel, dat dit nog
niet het geval is. Men kan deze verhoging
niet zien als een gehele of gedeeltelijke
extra winst voor de producent, waardoor de
baconmesterij voor hem aantrekkelijker
wordt, aangezien deze verhoging voorname
lijk een compensatie is voor de verlaging
van de subsidie op het krachtvoer.
De pr(js van 2.38 is redelijk, doch hel is
de vraag of de boeren, gezien de grotere
risico's, deze prijs voldoende zullen achten
om tot een baconmesterij op grotere schaal
over te gaan. Toch zal dit nodig zijn indien
de overheid geen moeite wil krijgen met
de uitvoering van het Engelse baconcon-
tract. Het aanbod van baconvarkcns is ten
opzichte van enkele maanden geleden te
ruggelopen en de vrees bestaat dat ook in
de toekomst dit zo za) blijven. Naar alle
is dit mede een gevolg
erheid gevolgde politiek
dat men te lang de boer in het onzekere
heeft gelaten omtrent de prijs en de voeder
toewijzing.
Ook de beslissing van de overhel^ om
trent deze laatste prijsverhoging van de
bacon heeft te lang op zich laten wachten.
Daarbij komt dat ook de lange termijn, wel
ke de overheid "heeft gesteld om de prijs
van 2.38 te bereiken, zeker niet bevorder
lijk is. Dit duurt immers nog twee maanden.
waarin de prijs pas langzamerhand zal op
lopen. Met de prijs van de bacon zal naar
de verwachting van vele boeren, ook de prijs
van de zware varkens omhoog gaan. Hij zou
daardoor geneigd kunnen zijn de levering
van zijn varkens liever nog wat uit te stel
len, omdat hij erop rekent, dat hij na enige
tijd een hogere prijs zal krijgen dan thans,
al is het zeer de vraag of hij hiermee ver
standig doet.
Waarborg voor langere termijn
Meer succes zou de regering bij de vee
houders hebben, indien zij duidelijk zou
zeggen, dat zij bijv. voor de eerstkomende
tien maanden de huidige veevocdcrnormen
kan waarborgen, tenzij zich katastrophale
gebeurtenissen als een oorlog of een volle
dige misoogst op het Westelijk halfrond zou
den voordoen. Deze toezegging zou de over
heid dan geregeld kunnen opschuiven tel
kens voor tien maanden vooruit waar
door de boer weet waar hij aan toe is voor
de op te leggen varkens.
Indien de overheid deze gedragslijn zou
volgen, aldus de Stichting voor de Land
bouw, zal er meer Jeans bestaan dat het ba-
concontract met Etiguland ook in de verdere
toekomst zal kunnen worden uitgevoerd,
dan wanneer zij zich slechts béperkt tot
vage toezeggingen, waaraan de varkenshou
der geen enkel houvast heeft Het baconcon-
tract met Engeland is niet alleen voor de
boer. maar ook voor het gehele economi
sche leven van ons land te kostbaar dan dat
het zou mogen mislukken. Het biedt de var
kenshouderij een zekere atzetgarantie en
het geeft dus een basis aan het klein boe
renbedrijf dat. behalve op pluimvee en
rundvee, op de varkenshouderij is aangewe
zen De betekenis van dit contract kan men
niet hoog genoeg aanslaan. Zelfs in de tijd
van de diepste crisis heeft Nederland nog
steeds een aanzienlijke hoeveelheid varkens
naar Engeland kpnnen afzetten. Omstreeks
1938. toen de afzet het dieptepunt had be
reikt. gingen wekelijks nog 10.000 varkens
naar Engeland Dit land ls steeds een vaste
afnemer geweest en men mag verwachten,
dat het dit in de toekomst ook zal blijven.
Op een even verbluffende als brutale
wfjze heeft Zaterdag tegen het mid
daguur een circa 28-jarige man kans ge
zien 5.000 uit een geldtrommel. achter het
loket, in het postkantoor aan de Koningin
neweg in Amsterdam-Zuid. te pakken en
spoorloos te verdwijnen. De man zei tegen
de loketambtcnaar. dat hU een rekening bij
de postcheque en girodienst wilde openen
en de ambtenaar ging het daarvoor vereiste
invulformulirr halen. Nauwelijks had de
ambtenaar zijn post verlaten, of de man
klom op de balie, deed een greep ln de op
het bureau staande geldbak, pakte een sta
peltje bankbiljetten en manoeuvreerde op
behendige wijze tussen het aanvankelijk
sprakeloos staande publiek naar de uit
gang toe.
De omblenaar, terugkomend met het for
mulier, bemerkte wat er was geschied en
maakte alarm. Twee personen renden naar
buiten. Zij hadden echter het nakijken, want
de dief had op de hoek van de nabijgelegen
Saksen Weimarlaan zijn fiets gereed staan
Hij sprong er op en is nu spoorloos. Het is
een ca 1.80 meter lange, m.-gere man met
blond. haar. In stede van terstond het alarm
nummer van de politie te draaien, werd
eerst de Rijksrecherche gewaarschuwd, die
de zaak later overdroeg aan de recherche
van het bureau Overtoom.
Er stonden circa acht mensen voor de
balie toen de dief het geld wegnam. Het is
daarom voor de politie een volkomen raad
sel. dat geen hunner ook maar iets gedaan
heeft om de man tenminste in zijn vlucht te
belemmeren.
De Vakgroep Scheepshypotheekbanken
-heeft in een adres aan de Tweede Kamer
bezwaren te berde gebracht over het ont
werp van wet tot regeling voor het ver
voer van goederen met binnenschepen De
vakgroep vindt, dat eik in Nederland te
boek gesteld schip aan het vervoer behoort
te kunnen deelnemen, zolang het op zichzelf
daartoe geschikt is. Elke Nederlander,
genaar van zulk een schip, heeft het
recht dat schip overeenkomstig zijn be
ng te gebt
bruiken.
De vakgroep vreest, dat het vergunnin
genstelsel tot een verdere verstarring zal
leiden en zal bevorderen, dat *de schlppers-
stand tot een gesloten gilde wordt, waarin
nieuwe elementen moeilijk zullen worden
toegelaten. Het zal voorts aanleiding geven
tot een ongewenste inmenging van ambte
naren in het particuliere bedrijfsleven.
VelUngbericht van Maandag 4 Juni 1951: An
dijvie 22.00— M8 00. Spinazie 8 00—24.00:
SloofsU 10.— Rabarber 4 00—8 50; Prei 8.00—
9 00: postelein 18.00—26 00; kromme Komkom
mers 44.00—51 00, alles per 100 kg; Sla A 2.00—
4 80: Bloemkool 18 00—34 00: Komkommers
21.00—40.00. alles per 100 stuks; Boskroten
14 00—21.00; RadilS 8.70—14 30; Selderij 100-3 10:
Peterselie 6.00—10 00; Bospeen 30.00—44 00. alles
per 100 bos; Aardbeien 40—64 per doosje van
Pu ons. Tomaten 1.12—1-68 per kg.
De Raad voor de Luchtvaart heeft Maan
dagmiddag uitspraak gedaan ln het ongeval
met een piper-cub van de Gooi-Stichtse
Aeroclub, waarbij in October 1950 de heer
K Riphagen en zijn passagier, de heer P.
Wingers, om het leven kwamen De be
stuurder heeft op onverantwoordelijke wijze
gevlogen en op het vliegveld Volkel had
men geen landing mogen toestaan, aange
zien daar in het geheel geen veiligheids
maatregelen woren getroffen, aldus de Raad
De Auster. die in Juli 1950 bij een sproei-
vlucht boven de Noord-Oostpolder neer
stortte. vloog met geringe snelheid op zere
geringe hoogte. De vlieger Hamming stelde
er eer in, de sprocikosten op deze wijze
laag te houden. maar de Auster is niet go-
schikt voor die manier van vliegen en de
Raad beveelt 't gebruik van een ander type
vliegtuig voor dit doel aan.
Prijsbeheersing heeft speciaal de betekenis
gekregen van maatregelen tegen ongebrei
delde prijsopdrijving, maar de kleinhandel
in Amerika dringt nu aan op een beheersing
van de prijsd aling. Grole warenhuizen in i
New York zijn een prijzenoorlog begonnen,
die ongeveer samenviel met de geruchten
over een mogelijke oplossing van het
Koreaanse probleem. Kleinere zaken buiten
New York moesten daarop wel meedoen
met de prijsverlagingen. Eversharp eist van
zijn afnemers, dat de artikelen tegen door
de fabrikant bepaalde detailprijzen worden
verkocht. D.t bedrijf levert nu geen pennen
en potloden meer aan Macy's. het grootste
warenhuis ter wereld, dat de leiding heeft
genomen bij het streven naar lagere prijzen.
Ook andere leveranciers hebben gedreigd,
hun leveranties te zullen staken. Het hoog
ste Amerikaanse gerechtshof heeft vast
gesteld, dat handelaars, die geen overeen
komst dienaangaande hebben ondertekend,
zich niet aan de door de fabrikanten
vastgestelde prijzen behoeven te houden.
De organisatie van kleinere zakenlieden
wil tot een algemene, onmiddellijke prijs
verlaging met 20" t komen, aangezien vele
kleine zaken anders door de concurrentie
van de warenhuizen failliet zuilen gaan. De
voorzitter van deze organisatie is van me
ning, ^at de prijzenoorlog is voortgekomen
uit het feit, dat het publiek lagere kosten
van levensonderhoud verlangd.
Dat hel publiek de prijsverlagingen waar
deert. bleek in ieder geval wel duidelijk op
de vrije Zaterdagmiddag, toen zowel man
nen als vrouwen aan de stormloop deelna
men en in lange rijen voor de warenhuizen
stonden. Enkele sterke staaltjes van goed
koopte: buitenboordmotoren, juist in het
seizoen van 225 dollar tot 163 dollar afgesla
gen. Een televisietoestel van 320 dollar is
thans voor 60 dollar te koop. Daar heeft
dan tot dusver wel een zeer zoet winstje
op gezeten!
Donderdag zal de commandant van de
Rijksluchtvaartschool, oud kapitein-luite
nant ter zee-vJJeger K. J. A Meester zijn
25 veelbewogen jaren als vlieger herdenken
Hij vloog in Nederland en Ncderlands-Indië
en tijdens de oorlog voor de geallieerden,
zowel in Oost als West, om ten slotte als
commandant van een Japanse mijnen
veger een convooi van tien schepen, waar
onder de Tromp, naar Batavia te leiden,"
waar zijn gezin de oorlogsjaren in een Jap
penkamp had doorgebracht Sedert 1947
oefent hij zijn tegenwoordige functie uit.
Tirie. generaals, twee kolonels en een majoor
van het Griekse leger zijn. op beschuldiging
van insubordinatie bij het aftreden van veld
maarschalk Papagos. gearresteerd.
In het holst van de Maandagochtend kwam
een Hagenaar bij de politie vei tellen, dat hij
's nacht» een sigaret had gerookt. Hij zou zij l
ingedut en ontwaakt zijn. toen de kamer al
in lichterlaaie stond. Omdat hij niet bij de
telefoon kon komen, kwam hij de brand wan
delende melden Het huis aan de Koninginne
gracht 8 brandde intussen uit. De politie heeft
de nachtroker voorlopig vastgehouden en
mderzoekt de zaak nader.
(Van een bijzondere medewerker)
INE GEWIJZIGDE verhoudingen in het Koninkrijk der Nederlanden sinds de
laatste wereldoorlog en de souvereiniteitsoverdracht, hebben voor Suriname
veel betekenis gehad. Vergeten als het daar lag, hoog op het Noorden van het
vaste land van Zuid-Amerika. betekende Suriname voor de wereld en zelfs voor
het „moederland" maar weinig. Wat men er in Nederland van wist, beperkte zich
tot de naam en het woord „subsidie", waaraan de gedachte vastzat, dat de belas
tingbetaler in Nederland om onbekende redenen maar willig moest bijdragen in
de staatshuishouding van Suriname.
Thans is het anders. Sinds 1940 bedruipt Suriname zichzelt en weet net jaarlijks
de begroting sluitende te maken Meer nog: de groeiende belangstelling rond dit
gebiedsdeel kristalliseert zich heden in de vraag, of niet Suriname met zijn opper
vlakte van 15 millioen ha in de toekomst, na industrialisering, in het Koninkrijk
de belangrijke plaats moet komen innemen, welke eertijds Indonesië bezat.
Geconserveerde bloedvaten
Wetenschappelijke onderzoekers van de
Universiteit van Colorado hebben een me
thode gevonden om delen van het menselijke
slagaderstelsel snel te bevriezen, teneinde
ze te kunnen bewaren voor later gebruik bij
trombose-operaties.
Kleurentelevisie. De Radio Corporation of
America heeft het geheim van zijn kaffiode-
straalbuis voor televisie ln drie kleuren mee
gedeeld aan de Columbia Broadcasting System
en aan 231 fabrikanten van televisieapparaten.
De Oud-Gouverneur van West-Java, de
heer L. G. C A. van der Hoek. is Zondag
ih Den Haag overleden.
Jmaatschappij VOOR WONINGINRICH
TING P. VAN REEUWIJK.
I Aan de op 13 Juni te houden algemene ver
gadering van aandeelhouders der N V. Maat
schappij voor Woninginrichting P. van Reeu-
wijk gevestigd, te Rotterdam, zal worden voor
gesteld het dividend over 1950 te bepalen op
9». (v.J. 8",.).
Suriname was eertijds een rijk en bege
renswaardig gebied. Zó begerenswaardig,
dat Nederland in 1883 (vrede van Brcdi)
Manhattan, waar New York thans het mid
delpunt van is. aan de Engelsen afstond
in ruil voor Suriname. Het is echter be
kend. dat Suriname sinds de laatste eeuw zo
sterk achteruit ging. dat van de 500 bloeien
de suiker-, katoen-, cacao- en koffieplanta
ges. slechts een 30-tal noodlijdende onderne
mingen overbleef. Bij het begin van deze
eéuw echter, brak voor Suriname een perio-
aan, die verademing bracht op econo
misch gebied, toen aldaar bauxiet, waarvan
hot eindproduct aluminium is, werd ont
dekt
Deze ontdekking ls typerend voor de wl|ze.
waarop de ontwikkeling vart het land ter
hand werd genomen. Het gebeurde name
lijk. dat men ging omzien naar een bruik
baar verhardingsmateriaal voor de straten
van Paramaribo. Dit materiaal, in de vorm
van 'n steensoort, rood van kleur, vond men
ook enkele kilometers van de stad verwil
derd. Wie beschrijft de verbazing der auto
riteiten. toen, nadat de straten er mee ver
hard waren, de ontdekking werd gedaan,
dat het verhardinfcsmateriaal niets mihder
was dan bauxiet, zo gewild om de toen
vooral in Amerika ter hand genomen mas
sale Viiegtuigproduetie! Het bleek zelfs, na
onderzoekingen in Amerika, dat de Suri
naamse bauxiet van een uitnemend alumi-
nium-gehalte was.
Het waren vooral d«f
Amerikanen, die van de
aanwezigheid van baukiet
in Suriname de meeste baat
getrokken hebben, door in
korte tijd groot dollarkapi
taal in Suriname te investe
ren. De stijgende vraag naar
aluminium sinds 1900 was
hierbij de grote stimulans.
De Aluminium Company of
America (AzL C O A verze
kerde zich. als eepste van
een voortdurende bauxiet-
winning in Suriname en
wist in '18 niet minder dan
125.00? ha land in concessie
te krijgen. In Suriname
opereren thans de Suri
naamse, Bauxiet Mij (een
zustermij van de Alcoa) en
de N.V. Billiton Mij, waar
in naderhand ook Neder
lands kapitaal geïnvesteerd
is.
De bauxiet werd voor
Suriname alles betekenend. Van 1935 tot
jfé bedroeg de invoer van Surinaamse
^wixiet in Amerika niet minder dan 82
proeent van de totale Invoer. En Amerika
betaalt in contante dollars, een feit. dat
vooral nu van veel betekenis is. Dit ver
klaart ook het grote koersverschil tussen de
Surinaamse en de Nederlandse munteen
heid, de gulden. Een Surinaamse gulden
vertegenwoordigt namelijk sinds de laatste
devaluatie van de Nederlandse gulden, de
waarde van f 2.015 in Nederlands geld.
Amerikanen profiteerden
van onze laksheid
Tengevolge van een keten van gebrekkig
heden. die wederom wijzen op de veron
achtzaming van dit gebiedsdeel in het ver
leden. is helaas de. bguxiet-winning geen
onuitputtelijk goudmijntje geworden voor
Suriname.. Het transport
wezen. in dit onmetelijk ge
bied lag als een hinderlijk
bstakel een snelle vooruit
gang in de weg. Slechts één
Spoorlijntje met een maxi-
|male lengte van 133 km en
de allure van een treinver
binding Alkmaar—Bergen
aan Zee. legt in Suriname
het contact tussen hoofdstad
•n binnenlftnd Elk produc-
ief transport vindt dan ook
plaats over de waterwegen
n Suriname, die met hun
igrillige bochten aan grote
zeeschepen een beperkts
bevaarbaarheid bieden.
Het land. dat zoals uit
het voorgaande bleek, niet
de. beschikking had over
j igen middelen, was geheel
I tangewezen op buitenland
se investeringen. Het Ame
rikaanse kapitaal kwam.
maar daarmee ook 't Ame
rikaanse belang. Het Ne
derlandse kapitaal liet he
laas verstek gaan.
Het arbeidersvraagstuk werkte belemme
rend. Hoe dun bevolkt Suriname is. wordt
vaak geïllustreerd met de voorstelling, dat
De sombere toon. die nog tot het na
bije verleden overheerste, wanneer
men sprak over de economische toe
stand van Suriname, verliest gaande
weg zijn donkere timbre. De vraag, hoe
net mogelijk is. dat een land met zulk
een rijkdom aan grondstoffen en een
zo vruchtbare bodem, onder een Neder
lands regiem niet een bloeiend gewest
is geworden, is niet meer aan de orde.
Toegerust met de ondervinding uit het
verleden, werken vandaag zowel ln
Nederland als in Suriname personen
en instanties met een bezielende ijver
lan Surname's economische opbloei. En
de perspectieven zijn gunstig Het
waarom en hoe, Zetten wij in het kort
hier uiteen.
bli verdeling ieder van de 200.<
de beschikking zou kunnen krijgen over één
vierkante kilometer.
Gelukkig dat men in Suriname niet moe
deloos bij de pakken ging neerzitten Op
primitieve wijze en met schaarse middelen,
werd de landbouw ter hand genomen, in het
volle besef van het gevaar, dat ieder land
dreigt, wanneer het voor zijn behoud moet
steunen op maar één product, i.e. de bauxiet.
Stimulerend werkte hierbij de wetenschap
dat Suriname in de eerste plaats een land-
bouw-land is. en dat zijn geologische rijk
dom in werkelijkheid moet worden achter
gesteld bil de agrarische belangrijkheid.
Producten zoals rijst, balata, hout en in la
tere tijd citrus, werden weer uitgevoerd
Meer aandacht werd besteed aan de bewer-
HANDELSBERICHTEN
M^KTBERltHT VLAS.
Rotterdam, 4 Juni. Waterrootvlas f270—
90 beste soorten tqt f4.60: dauwrootvlas
liddensoorten f2.00—f2.90; beter vlas tot
3 50; afvallen: gezwingelde lokken f 1.00—
fl.75. alles per kg Markt onveranderd, de
oductte is gering ln verband met werkzaam-
:den aan de nieuwe oogst en wordt geheel
opgenomen
AARDAI'PELBEURS ROTTERDAM.
ROTTERDAM. 4 Juni. Klei 35 mm opwaart*
Alpha's 12.50—13.50: Furore 17.00—18 00.
Bevelanders 17.00-/ 18.00; Redstar 18 00
Zand 35 mm opwaarts. Noordelingen/ 12 00
.50; Voeraardappelen 5.00-/ 5.25;
1000. alles per 100 kg
GRAANBEURS ROTTERDAM.
ROTTERDAM. 4 Juni. Binnenlandse granen
(officieuze noteringen per 100 kg franco Rot
terdam). stemming: kalm. Tarwe naar kwali
teit 24.50-/ 25 25. zomergerst J 37 00-38 50;
-f38.00;
groene i
vraag f 35.00— f 43 00; schokkers ƒ40.0!
53.00, Bruine bonen 3fy00—47 00.
Met ingang van 4 Juni is benoemd tot
lid van de Raad van State de heer F. C
baron van Aerssen Beveren van Voshol
die als marine-officier in 1907 de M W O
verwierf. Hij was consul-generaal in Ham
burg. daarna gezant in Teheran. In 1942
volgde zijn overplaatsing naar Australië
als eerste Nederlandse gezant daar te lande,
welke post baron Van Aerssen bekleedde
van 1B42 tot 1947
Van 1047 tot 1949 was hij Hare Majesteits-
ambassadeur in China, waarna hij 1 Juni
1950 op zijn verzoek, op de meest eervolle
wijze werd ontslagen. Behalve de Militaire
Willemsorde werden hem het ridderkruis
van de Nederlandse Leeuw en he* com
mandeurskruis der Oranje Nassau orde
verleend.
MARKTBERICHTEN
Paardenmarkt Utrecht
Op de Utrechtse paardenmarkt van Maandag
werden aangevoerd 484 paarden De prijzen
varieerden voor: luxe paarden 900-./tl50;
werkpaarden 700—1000. oude paarden 550
850: paarden boven drie Jaar 700—900;
paarden beneden drie jaar 550-/ 750; veu
lens 130-/ 300. hitten 450-/ 750.
Ticlsc fruitveiling
Aardbeien, le srt 218—330. 2e art 132-228. ld.
stek 88-76; Goudrelnetten stek 81, ld. stip 88,
alles in cents per kg.
king van het Surinaamse bos. met zijrt rijke
houtsoorten. Firma's als Bruynzeel en Pont
konden worden aangetrokken en de export-
statistieken noteren voortaan ook de uitvoer
van triplex, thans het tweede voornaamste
exportproduct.
Nieuwe bedrijven
En hiermede Is aansluiting gemaakt met
het ogenblik, waarop Suriname aan beteke
nis sing winnen. Want na de nieuwe ver
houdingen in het Koninkrijk der Nederlan
den. na de tweede wereldoorlog, kon men
zij het druppelsgewijs in Paramaribo per
sonen zien aankomen, die voor hun kapitaal
in Suriname een expansie-terrein zochten.
Enkelen zijn hierin volkomen geslaagd, er.
de Surinaamse regering heeft thans de han
den vol van aanvragen voor vestiging van
de meest uiteenlopende bedrijven. Aan tien
tallen werd reeds de gelegenheid geboden, zo
hun bedrijf, economisch bezien, mede het
landsbelang kon dienen.
Op deze voet hebben zich o.a. gevestigd:
een textielfabriek, confcctichuizcn. meubel
fabrieken. een leerlooierij, een drukkerij en
verschillende metaalbevverkende Industrieën
terwijl, naar wij vernemen, nog plaats zal
zijn voor een zeepfabriek, een hakstenenfa-
briek, een fabriek ter vervaardiging van
montagewoningen, evenals voor onderne
mingen die winstgevend ,de volgende
werkzaamheden ter hand zouden kunnen
nemen, t.w.: bewerking van zuivelproduc
ten. touw. carton, jam. speelgoed, porcelein
en cellulose.
Naast deze activiteit In het kleine bedrijf
ontplooide ook de overheid in Suriname een
grote werkzaamheid. Daarbij was vooral
van belang de stimulans, welke Suriname
kreeg van Nederland, in de vorm van een
Welvaartsfonds, dat een bedrag van 40 mil
lioen Nederlandse gyldens ter beschikking
stelde voor verdere ontwikkeling van het
Nederlandse gebiedsdeel ln Zuid-Amerika.
Over dit fonds, waarvan de beheerders
(de Nederlandse en Surinaamse regering)
verwachten, dat het zal bijdragen in het
scheppen van een gunstig economisch kli
maat in Suriname, cn over andere wel
vaartsplannen. zal in een volgend artikel
worden gesproken.
„Kleinere, maar veel krachtiger benzine
en dieselmotoren, die veel minder
slijtage onderhevig zijn en tot zeer econo
misch gebruik leiden, vormen het toekomst
beeld voor de motorenindustrie", aldui
verklaarde prof. dr J J. Brocze. hoog
leraar aan de technische hogeschool te Delft
en directeur van het laboratorium van de
Bataafse Petrolcummaatschapplj aldaar.
Maandagmiddag op het derde wereldpetro-
leumcongres in Schevenlngen.
,,Petroleum wordt ln de eerste plaats ge
wonnen om verbrand te worden voor ver-
warmings- en energiedoeleinden. Het ls te
voorzien, dat de benzinemotor ln de toe
komst kleiner en compacter zal worden
De contróle van de verbranding heeft ge
leid tot de overgang van de geelbranders,
welke laatste veel grotere effectiviteit paren
el grol
aan grotere zuinigheid. Bij de verdere ont
wikkeling ls gebleken, dat de „anti-klop -
methodiek aanmerkelijk kan worden ver
beterd. De constructie van kleinere moto
ren is verbeterd door nieuwe methoden van
smering en chemische reiniging.
Door chemische bijmengsels bij de ben
zine of de dieselolie is het plakken van n«
zuigers verholpen Als toekomstbeeld ziet
de professor de kieltje. compacte motor voor
allerlei practisch gebruik, zoals naai
machines, handzagen, modelvliegtuigen 1»
zelfs kruiwagens.
De dieselmotor heeft definitief zijn P'a3t8
veroverd dank zij zijn hoge efficiëncy P*
grootste krachtsontwikkeling is in
laatste tijd bereikt door een combinatie van
suigermotor en turbine.
DINSDAG 5 JUNI 1951
EERSTE BLAD PAGINA 8
van
„„«WWWVWVtWUtHW
TIET IS BEKEND, dat de organisatie der defensie in oorlogstijd aan de
n democratische beginselen ernstig afbreuk kan doen. Het landsbelang eist dan
zwijflzaamkei<* en gehoorzaamheid. Waar de vrede tegenwoordig dient tot voor
bereiding ten oorlog, behoeft het ons niet te verwonderen, dat ook in jaren van
vrede" slechts in beperkte mate vrije discussie over vraagstukken van lands
verdediging mogelijk is. Wie een cntisch geluid doet horen, wordt al gauw van
defaitisme beschuldigd, of als crypto-communist gedoodverfd. Weliswaar blijft de
volksvertegenwoordiging nog steeds een forum voor vrije meningsuiting, maar
de publieke opinie de ruggegraat der ware democratie komt toch slechts in
beperkte mate tot uiting.
Voor de organisatie van moderne geme
chaniseerde legereenheden kunnen miilitaire
autoriteiten in de leer gaan bij de Industrie,
welke grote ervaring heeft in de coördina
tie van mens en materiaal. Men toont daar
begrip voor de „Industrial relations", men
tracht problemen van leiding en vakscho
ling op te lossen en binnen de autoritaire
beheersing van het bedrijf de nodige mede
zeggingschap van het personeel toe te staan.
Men ziet het nut ln van ruime, lichte ge
bouwen. goede cantines enz. De zorg voor
de werkende mens is ln de laatste jaren
steeds zwaarder gaan wegen.
Houdt het leger hiermede gelijke tred?
Geeft men zich er wel voldoende reken
schap van de fouten, die men begaat in de
techniek van de mensenbehandeling? Beieft
men de ontbindende kracht van de verve
ling. die na enige drukke maanden van ern
stige training soms het verdere gedeelte
van de militaire diensttijd voor vele recru-
ten vergalt?
„Men heeft te lang gewacht", schrijft
Liddell Hart. die ik gaarne nogmaals citeer,
„met het aanpassen van discipline en het
kazerneleven aan de huidige civiele om
standigheden en de verbeterde opvoeding".
„Wij weten hoe menig officier gestrand
is bij zijn pogen hierin verbetering te
brengen. Het is ook bekend, dat bij de
marine en bij sommige jonge wapens (o.a.
bij de luchtmacht) een sterk streven naar
gunstiger interne relaties valt waar te ne
men. Voortreffelijk was ook de geest in
sommige regimenten, die in Indië onder
moeilijke omstandigheden hun taak vervul
den Laten wij prijzen wat er te prijzen
r?R BESTAAT hier te lande nog steeds
misverstand over de betekenis van
het Amerikaanse opinie-onderzoek, dat
als middel om naast de uitoefening van
het stemrecht de gevoelens en opvat
tingen van de burgers te peilen, een
mogelijkheid biedt voor een contact tus
sen regering en volk, welke de dictatuur
ten enenmale mist.
4 Het ls dan ook. bij de geringe intensiteit
van het Nederlandse opinie-onderzoek,
slechts een gissing, wanneer wij tegenwoor
dig bij het grote publiek een stemming van
fatalisme menen te beluisteren, berustend
op een laag aanslaan van onze weerbaar
heid in geval van nood. Men moge dit dan
aan gebrek aan inzicht toeschrijven, ern-
itiger is. -dat ook onder degenen, die wél
over kennis van zaken beschikken, vrij al
gemeen een pessimisme voorkomt, dat zorg
vuldig binnenskamers wordt gehouden.
Is het een zekere lafheid of onvoorzich
tigheid, welke ons muilkorft Of legt ieder
zich het zwijgen op utt gevoelens van
loyaliteit ten opzichte van de regering, die
tóch al met zoveel moeilijkheden heeft te
kampen 7 Misschien ook laten wU ons lel
den door gevoelens vn tact: de buiten
landse betrekkingen, met name de goede
verstandhouding tot de Verenigde Staten,
gedogen niet. dat ook maar enige twijfel
zou rijzen aan onze bereidwilligheid zware
offers te brengen voor de verdediging van
West-Europa.
Het U niet uitgesloten, dat door te zware
•fferi voor de landsverdediging in een ge
meenschap. die reeds in een precaire eco
nomische situatie verkeert, een toestand
ontstaat, waarin Inflatie, materlaalschaarste,
massale werkloosheid en sociale onrust een
verwarring ontketenen, Welke uiteindelijk
de gehele defensie illusoir maken. Indien
Frankrijk in de jaren dertig de milliarden.
«an de Maginot-linie besteed, productief
had weten te maken voor de volkskracht,
had het met bescheidener middelen Ver
moedelijk beter weerstand kunnen bieden.
De bepaling van de uiterste grens der
militaire krachtsinspanning is geen taak
van het ministerie van Oorlog en van de
generale staf. Zij dient te geschieden door
de meest nauwe samenwerking tussen bur
gerlijke en militaire experts. Doch zelfs In
dien deze nauwe samenwerking tot stand
kwam. kunnen alle plaAnen worden door
kruist door buitenlandse Inmenging. Bui
tenlandse pressie kan er toe leiden de ver
houdingsgewijze verdeling van de nationale
kracht uit het oog te verliezen. Ook in dit
geval staat men evenwel niet geheel weer
loos. Met de nodige vindingrijkheid blijft
het altijd nog mogelijk het nuttig effect der
militaire uitgave te verhogen door deze ten
dele op andere belangen af te stemmen
(zonder de defensieve kracht van het land
te verzwakken).
Enkele voorbeelden mogen dit verduide
lijken:
1 Modern gemechaniseerde divisies dwln-
gen tot technische oefening van een
groot aantal soldaten Met wat goede
wil zou men binnen het kader van de
militaire dienst tot massale technische
training kunnen overgaan, die tevens
een zekere vakscholing zou bieden voor
toekomstige arbeiders in de metaalnij
verheid enz. Een apart fonds, voor dit
doel uit de defensiegelden gevormd,
maar beheerd in overleg met de afde
ling nijverheidsonderwijs van het
Ministerie van Oorlog, zou rijke vruch
ten kunnen afwerpen voor de technische
vorming van vele jonge arbeiders en
voor de kracht van legereenheden, die
veel meer dan vroeger op het technisch
Inzicht der recruten moeten kunnen
bouwen. (Een denkbeeld dat, naar wij
uit zeer goede bron hebben vernomen,
binnen afzienbare tijd door de regering
ln toepassing zal worden gebracht Red
O in de Verenigde Staten wordt een be-
langrijk gedeelte van het technisch-
wetenschappelijk onderzoekingswerk aan
universiteiten bekostigd door legér en
vloot (onderzoekingswerk op het gebied
van atoomenergie radar, constructie
van vliegtuigmotoren, testproeven voor
materialen enz.) Op het moment, dat op
ons hoger onderwijs drastisch moet
worden bezuinigd, zou het alleszins ver
antwoord zijn enige tientallen millioenen
uif de begroting van Oorlog ovef te
hevelen naar universitaire instellingen,
welke indirect het nodige bijdragen tot
de technische paraatheid van leger en
vloot in ons tijdperk van toegepast na
tuurwetenschappelijk onderzoek. Op dit
punt loont het stellig
Prof. dr P. J. Bouman besluit de
reeks artikelen over enige facetten
van ons nationale streven tot ver
sterking van onze volkskracht met
een beschouwing over het neteligste
punt: de defensie. Openhartig en
vrijmoedig stelt hij de vragen, die
men al te dikwijls poogt te ontgaan.
Het antwoord op deze vragen raakt
enkele van de belangrijkste proble
men, die deze tijd ons volk stelt.
valt. Met pijn in het hart constateren wij
echter de bitterheid waarmede vele jonge
„afgezwaaide'' soldaten zich over hun
diensttijd uitlaten.
Het defaitisme ligt niet bij de buiten
staanders. die critiek uitoefenen, maar in
vele gevallen meer bij degenen, die de ver
antwoordelijkheid dragen uoor de gang van
zaken en gemakshalve liever in de sleur
berusten dan met het nodige vuur voor
verbetering te strijden.
Wanneer onze militaire inspanning aan
twee voorwaarden voldoet: het afwegen
van offers ter bepaling van het evenwicht
van krachten, welke de basi* vormen voor
ons volksbestaan, en het streven naar een
maximale efficiency van het militaire ap
paraat zelve, bestaat nog een mogelijkheid
dc (hans plaatsvindende inwendige uithol
ling te stuiten. WH betwijfelen of daarbjj
vrije discussie en opbouwende critiek kan
worden gemist. Waar conservatisme en een
zekere mate van kliekgecst dreigen, dient
men dc vensters wijd open te gooien.
De vooruitstrevende elementen in onze
legerleiding zouden dit stellig toejuichen
en daarmede het vertrouwen van ons volk
winnen, dat. gerijpt door de ervaringen
van 1940'45. weet wat het zeggen wil
offers te brengen, mits het zinvolle offers
zijn.
K.N.M.I. niet alleen dienstbaar
aan de wetenschap
Op vragen van het Tweede Kamerlid, de
heer Stufkens (P vd A.) in verband met de
benoeming van een nieuwe hoofddirecteur
bij het K.N.M.I. in De Bilt, heeft de minis
ter van Verkeer en Waterstaat, de heer
Wemmers, o.m. geantwoord, dat behalve
de zuiver wetenschappelijke taak het In
stituut een maatschappelijke opdracht heeft,
namelijk de aanwending van de resultaten
van de wetenschappelijke arbeid ten be
hoeve van landbouw, scheep- en luchtvaart
en nog veel meer algemene maatschappe
lijke belangen
Tot dusver is in de hoofdleiding uitsluitend
de dienstbaarheid aan de wetenschap tot
uitdrukking gebracht. Het is onder bepaalde
omstandigheden, met name in lijden als
de tegenwoordige, wenüelijk dat in de
hoofdleiding het tweede deel van de taak
vertegenwoordigd is. Als vooropstaand moet
daarbij Worden gesteld, dat voor de goede
uitoefening van de maatschappelijke werk
zaamheid een zoveel mogelijk vrije beoefe
ning van de zuivere wetenschap een eerste
vereiste is. Een man van wetenschappelijke
vorming, met ruime algemene bestuurs-
ervaring, kan hieraan voldoen.
ZWITSERLAND, in het midden van het
vasteland van Europa gelegen, omslo
ten door hoge bergen, waar de sneeuw
nimmer smelt, duizenden kilometers van
de zeekust, heeft dezer dagen de tiende
verjaardag van rijn koopvaardijvloot ge
vierd.
In 1941 begonnen de Zwitsers met acht
geleende schepen en thans bezitten ze er
21. die gezamenlijk een inhoud vgn 1U.000
ton hebben. Er zijn op buitenlandse werven
nog schepen in aanbouw met een
Laten we er ons niet over beklagen, dat een deel van de aarde een woestijn
is :de mens heeft die woestijn zelf gemaakt, eenvoudig door onze planeet
te plunderen, door rijkdommen aan de aarde te onttrekken, wouden te
vernietigen en dieren uit te roeien. Een verontschuldiging is, dat hij zulks
deed doordat hij de wetten van de natuur niet kende. Maar thans, nu de
bevolkingsdichtheid met de dag toeneemt elke dag komen er 50.000
nieuwe monden in de wereld bij om te voeden moet hij diezelfde woes
tijn de baas worden en hem vruchtbaar maken, ten einde nieuwe cultures
mogelijk te maken.
het Amerikaanse
voorbeeld te volgen.
WIE OVER MILITAIRE uitgaven.
volkskracht en openbare mening
schrijft, dient er zich ook rekenschap
van te geven, dat ons volk steeds een
Öjn gevoel heeft getoond voor het nuttig
effect der bestede middelen, zo realis
tisch zyn wij wel! En ook hier signaleren
veel, dat gewoonlijk met de mantel
der liefde (of der berusting) wordt be
dekt: er bestaat een algemene twijfel
aan de verhouding tussen* de gebrachte
offers en de bereikte defensieve kracht.
liddell Hart. eertijds militair mede
werker van The Times, wees in zijn „Europa
mobiltaeert (in 1938 gepubliceerd, maar nog
■teed» up to date) op het Engelse „regle
ment voor de dienst te velde", waarin van
militaire bevelhebbers werd geëist: „De
oreedet mogelijke kijk op en kennis van
sowel maatschappelijke als militaire vraag
stukken. De oorlog is thans meer dan ooit
een maatschappelijk probleem, een grote
oorlog tast het gehele nationale leven en
elke klasse van de burgerij aan. tengevolge
waarvan het burgerleven een daarmee
"y^enhomstlge Invloed op het verloop van
*r. operaties uitoefent".
Biet minder interessant ls de opvatting
van LiddqJJ Hart („Europa mobiliseert
Oh. 186), dat de huidige bewapeningswed
loop en de technische revolutie in het ge-
oruik van wapenen „de militaire bevelheb-
oers meer middelen toevoert dan hun ver
band kan verwerken". Het is dan ook niet
verwonderlijk, dat de Amerikaanse rege-
lik* ]hao8- ln een kritieke phase der ge-
^-medenls. de groot-Industrieel Charles E.
tri *5' Pre*Went-directeur van de General
Electric, uitgebreide volmachten gaf om aan
oe militairs krachtsinspanning leiding te
Wil men deze taak volbrengen dan ls
internationale samenwerking onmisbaar,
zodat men gezamenlijk alle kennis, waar
over men beschikt, in de schaal kan werpen
om het beoogde doel te bereiken. Te dien
einde is onlangs in de universiteit van
Algiers de eerste vergadering gehouden van
het raadgevend comité in zake onderzoekin
gen in onvruchtbare streken. In dit comité
hebben geleerden en ingenieurs van zeven
landen zitting en tijdens bedoelde vergade
ring hebben ze beraadslaagd over de werk
wijze welke dient te worden gevolgd.
Meer dan een vierde van het aardopper
vlak bestaat uit onvruchtbare of weinig
vruchtbare grond. Er zijn woestijnen, waar
enkele nomaden leven en ook zijn er weinig
vruchtbare streken, die zeer dicht bevolkt
zijn en waar de bewoners, willen ze het
leven houden, uitermate Voorzichtig met de
aanwezige hoeveelheid water en energie
bronnen moeten omspringen. Ongetwijfeld
is er geen oord te vinden, waar nimmep
een druppel regen valt. maar in Arica. aan
de Noordkust van Chili bijvoorbeeld, valt
er zo weinig regen, dat men in de loop van
de laatste zeventien jaar slechts driemaal
er In geslaagd is de regenval te meten. De
volkomen onvoldoende regenval in droge
streken is zeker onvoldoende om de
onderlaag voortdurend vochtig te houden.
Neem bijvoorbeeld de Sahara. De zon
schijnt er brandend heet. het waait er bij
voortduring en water is er zeldzaam. De
hemel vertoont weinig wolken en van uit-
stralng is dus haast geen sprake. De warmte
wordt aanvankelijk geabsorbeerd door het
zand en de rotsen en vervolgens in de lucht
teruggekaatst De hoge temperatuur over
dag heeft tot gevolg, dat de atmosferische
stromingen worden verdicht en zo worden
zand en stof door de wind meegevoerd.
Geen leven zonder water
Zonder water kan de mens niet lang le
ven in de woestijn Het menselijk lichaam
bestaat voor tweederde uit water en wan
neer deze hoeveelheid niet in 6tand wordt
gehouden, kan de mens niet in leven blij
ven. Welnu, het woestijnklimaat brengt
mee. dat de mens daar sterk transpireert,
d w.z. veel vocht afstaat.
Maarzonder water kunnen ook fa
brieken. electrische centrales e.d. niet wer
ken. Maar zoet Water is. di( kan men niet
genoeg herhalen, een betrekkelijk zeldzame
hulpbron en naarmate de levensomstandig
heden beter worden, neemt het waterver
bruik met duizelingwekkende snelheid toe.
In Texas bijvoorbeeld, waar de bevolking
tussen 1890 en 1940 is verdriedubbeld, is het
waterverbruik door particulieren, industrie,
besproeingswerken en electrische centrales
meer dan zeventig maal zo groot geworden
Daarom is het waterprobleem niet slechts
een vraagstuk, dat de droge streken betreft,
maar het raakt onze gehele beschaving
Daarom zal de hydrologie, de studie van
de wateren hun eigenaardigheden en
hun venspreiding op aarde, een steeds
belangrijker rol gaan spelen, want he
den ten dage weten we. dat er bijna overal
ter wereld uitgestrekte onderaardse water
bronnen bestaan.
Men is tegenwoordig op de hoogte,
schrijft de Amerikaanse deskundige A N
Sayre in het maandblad „Scientific Ame
rica" van de kringloop van het water, het
proces, waarbij het water, afkomstig
uit de zee ten slotte daarin terugkeert
via de bodem van de aarde Deze kringloop
is onvolmaakt: een groot deel van het zee
water. dat in danjp is opgegaan, keert in
de zee terug in de vorm van regen en mist.
Wat de regenbuien, die op aarde vallen,
betreft: een zeker deel daarvan verdampt
onmiddellijk in de lucht, een tweede
stroomt naar de beken, een derde deel ver
bindt zich langs chemische weg min of
meer blijvend met verschillende mineralen
en een zeker deel ten slotte sijpelt door het
aardoppervlak en keert terug tot bronnen
en oceanen.
Kringloop.
Zoet water, schrijft Sayre. Is voorname
lijk afkomstig van regenval Dit water kan
dc mens slechts dienen wanneer het in een
natuurlijk of kunstmatig reservoir valt. In
ontelbaar vele streken houden de bewo
ners er nog regenbakken en waterputten
op na teneinde het regenwater op te van
gen zonder hetwelk ze niet kunnen leven.
Op Gibraltar en de Virginische eilanden
wordt het water dat op de hellingen van
heuvels valt door gemetselde goten naar
reservoirs geleid. Om het water, dat uit de
lucht valt. op te vangen, heeft de mens alle
mogelijke methoden bedacht, maar het
meeste water, dat hij gebruikt, is toch af
komstig uit natuurlijke bronnen: rivieren,
meren en ondergrondse beddingen
De gehele geschiedenis door hebben de
mensen onophoudelijk gezocht naar
bronnen van beken. In de Oudheid meende
men. dat er ergens een onuitputtelijke wa
terbron moest zijn.^
De Romeinse ingenieur Viiruve heeft, in
de eerste jaren van het Christendom de
theorie verkondigd, welke tegenwoordig
algemeen als juist wordt aangenomen, dat
het onderaardse water grotendeels afkom
stig is van regens en sneeuwbuien, die door
het aardoppervlak heen zijn gesijpeld
waardoor bronnen en beken ontstaan. I'as
in de zeventiende eeuw evenwel werd de
juistheid van deze theorie langs wiskundige
weg bewezen dank zij de Franse geleerden
Pierre Perrault en Marlotte en de Engels
man Edmund Ilalley Maar de bestudering
van de ondergrondse waterbronnen was van
geen betekenis geweest wanneer dc geologie
niet zulke vorderingen had gemaakt.
Hoe het zii. vast staat, dat er zich in on
vruchtbare streken uitgebreide waterreser
ves onder de grond moet bevinden. Het
is aan de ingenieurs van vandaag die op te
sporen.
De Hollandse polders hebben eén zeer
eigen natuurschoon.
lljke inhoud van 60.000 ton. Uit deze cUfer»
blijkt, dat de Zwitserse koopvaardijvloot
zich nog steeds uitbreidt, hetgeen niet weg
neemt, dat ze eén van de jongste en ook
van de kleinste is, die de zeeën bevaren.
Eigenlijk is het ook een van de zonder
lingste vloten, want het eigenaardige is, dat
ze geen thuishaven heeft. De Zwitserse
schepen gaan voor anker in Nederlandse,
Duitse, Franse en Italiaanse havens en ze
varen naar Zuid-Amerika, de Verenigde
Staten en Afrika om grondstoffen en goe
deren, waaraan Zwitserland behoefte heeft,
te halen. Ze keren terug naar de haven,
welke het best gelegen is. om hun lading
MHlossen, te bunkeren, voorraden in te
nemen en herstellingen te laten verrichten.
Het grootste schip, dat onder Zwitserse
vlag vaart, is de 14 500 ton metende tanker
„Neuchatel". Het klejnste is de Lieman,
een vrachtzoeker, die over de Middellandse
Zee zwerft, tot Algerije en Spanje trekt op
zoek nsjar vrachten wijn. Van de 21 Zwit
serse schepen bevaren er-dertien de Oceaan,
de overige blijven dichter bij huis.
Alle
Slapte in de >volindu8trie
Toen ln April de Verenigde Staten zich
uit de wereldmarkt terugtrokken zijn de
(volprijzen weliswaar met ongeveer dertig
procent gedaald, maar deze daling zal eerst
op de lange duur haar uitwerking hebben.
De slapte welke momenteel in de wol- en
textielindustrie bestaat is wel niet zo alar
merend als in de schoenindustrie, doch
rooskleurig ziet het er vooralsnog niet uit,
zoals wij dezer dagen in een der wol
centra van ons land vernamen. Er zijn twee
factoren, die op de duur tot een gedeelte
lijke werkloosheid in deze branche zouden
kunnen leiden en wel met name de ver
minderde koopkracht (echter nog niet
primair) maar ook de hamsterperiode in
het laatste kwartaal van het vorige jaar.
De omzet steeg met sprongen, toen de
Nederlandse huisvrouw tijdig wat voor de
komende winter insloeg mede in verband
met het vooruitzicht der sterk stijgende
prijzen. Het waren niet alleen dekens en
lakens waarvoor grote vraag bleek, maar
ook de heer des huizes werd waar het
enigszins mogelijk was van een extra win-
terstofje voorzier.. Maaj thans zitten de
detailhandeiaren met grote voorraden en
weinig orders.
Er bestaat in de textiel en wolbranche
neg wel geen vrees voor een dreigende
werkloosheid, maar de markt bevindt zich
op het ogenblik toch wel in een labiele
•tuatje.
schepen van de vloot zfjn vrachtschepen,
Aan de samenstelling en het in de vaart
brengen van de vloot ligt de gedachte ten
grondslag, dat in oorlogstijd goederen, voor
Zwitserland bestemd, onder Zwitserse vlag
moeten worden vervoerd. Alleen op deze
wijze kunnen ze hun neutraliteit behouden.
Deze les hebben ze tijdens de laatste oorlog
geleerd.
In 1941 toen de Duitse onderzeeërs leder
geallieerd schip tot zinken trachtten te
brengen, kwam de Zwitserse regering op
de gedachte acht schepen te lenen van
Griekenland en er de Zwitserse vlag op te
hijsen. En zo werd op 9 April van dat jaar,
de dag waarop de Zwitserse Bondsraad in
een spoedzitting bijeen kwam toestemming
voor het lenen dier schepen gaf. Zwitser
land opeens een zeevarend volk. Het duurde
niet lang of de vlag met het witte kruis op
een rood veld werd op nog drie schepen
gehesen. De Zwitserse federale marine-
autoriteiten, gingen van de gedachte uit,
dat Zwitserland op z'n minst over een
scheepsinhoud van 180.000 ton moest kunnen
beschikken om het land in oorlogstijd van
het nodjge te voorzien.
Maar.... maritieme tradities worden niet
op één dag geboretj en de Zwitserse redére
hebben de grootst mogelijke moeite een
Zwitserse bemanning te vtnden. Op het
ogenblik is slechts 20"/» van alle officieren
en manschgppen op de Zwitserse schepen
van Zwitsersen bloede. De rest bestaat uit
Engelsen, Duitsers, Fransen, Italianen,
Spanjaarden en Portugezen. In oorlogstijd
zou Zwitserland de meeste mannen door
Zwitsers moeten vervangen.
De federale wet bepaalt verder uitdruk
kelijk. dat uitsluitend Zwitsers kapitaal in
de scheepvaartmaatschappijen mag wor
den gestoken em op grond van deze voor
waarde verleent de Zwitserse regering de
reders alle mogelijke hulp om hun vloot op
te bouwen en op peil te houden.
Een federale conjmissie is op het ogen
blik bezig nieuwe, duidelijke wetten voor
de koopvaardij te ontwerpen.
Mocht er een nieuwe oorlog uitbreken,
dan zou de Zwitserse vloot voor het eigen
land van onschatbare waarde blijken to
zijn. maar intussen komt zij ook nu dc
Zwitserse economie ten goede. Op bet
ogenblik zijn niet alle goederen, welke op
Zwitserse schepen worden vervoerd, voor
het eigen land bestemd. De Zwitserse sche
pen wagen zich hoe langer hoe verder om
zoveel van de internationale handel in te
pikken als ze kan krijgen.
De Zwitserse koopvaardijvloot staat ge
heel apart van de vloot van schepen, die
de binnenvaart op de rivieren onderhoudt.
Ook bezit Zwitserland een niet onbelangrijk
aantal passiagiersschepcn, dat de dienst op
de meren onderhoudt. Maar geen van die
schepen kan de zee bereiken, evenmin als
de Oceaanstomers ooit tot het hart van
Zwitserland zullen kunneft doordringen.
veilig
Tl ieronder volgt een drama in zakformaat,
^waaruit de lezer kan zien. dat 5
mensen nog zuiver-en-alleen materialistisch
denken
Croquet en Coquet
De dikke man in 't restaurant
At smakelijk croquetjes.
Zijn vrolijk vrouwtje zat erbij
En rookte sigaretjes.
Maar aan een tafeltje ernaast
Zat een ge-rQ-pa-trieerde.
Zo'n eenzaam-Indonesisch heer
Die stil de vrouw fixeerde.
Hij keeken keeken lachte flauw.
Misschien wat overmoedig
De dikke man at rustig door
En leek heel sullig-goedig.
iat duurde een minuut of vijf.
Steeds gluurde stil die ónder
Steeds gingen bij de dikke man
De kaken op elkander.
Niets kon hem storen in 't genot
Van die delicatesse.
Al keek de ander ook te v r ij.
Met man'lijk interesse
Maar toen die Vreemde kijken blééf.
En 't hinderlijk ging worden.
Toen werd de man nerveus en kwaad
En schq»f aan mes en borden.
Dus stond hij óp, en zei „Meneer!
Uw houding is niet netjes,
Als U er dan zo naar verlóngd:
BESTEL DAN OOK CROQUETJES I"
TN DE SCHADUW van de „Grote Geest
Berg", welks lava pas enkele maanden
geleden vierduizend inboorlingen het leven
kestte, zjjn de Papoea's druk bezig een
nieuw dorp te bouwen bovenop puin en
stof. De Lamington vulcaan heeft onlangs
het dorp Iljgatoeroe weggeblazen, zoals
een kind een erwt uit een proppenschieter
blaast.
Higatoeroe bestaat niet meer. Honderden
lijken, ook van Europeanen, die men bij
het eerste onderzoek ter plaatse niet heeft
kunnen vinden, blijven rusten onder lava
en puin. Het nieuwe dorp groeit snel, dank
zij de haast, welke de inboorlingen aan de
dag leggen om het vluchtelingenkamp van
TJimo te verlaten en naar hun „eigen land"
terug te keren. Want het nieuwtje
worden verzorgd" is er al lang af, ze heb
ben er genoeg van hun oren te moeten
laten hangen naar een officiële leiding en
hun voedsel uit de lucht te krijgen toege
worpen.
Higatoeroe was een model-dorp. Het was
de trots van de inboorlingen van Nieuw
Guinea. Maar, het nieuwe dorp, dat Hogen-
hambo zal heten, zal nog voorbeeldiger zijn
dan Higatoeroe was. Reeds, verrijzen er
huizen, tuinen zijn aangelegd, er is terrein
aangewezen en geëgaliseerd op de plaatsen
waar scholen, kerken en ziekenhuizen
moeten komen. Er zullen modelboerderijen
komen, waar de landbouwers onder Britse
leiding hun land zullen bebouwen, want
hoewel de idealen van de inboorlingen, hun
denkbeelden en gewoonten worden geëer
biedigd. zullen degenen, die in het dorp
komen te wonen, toch een zekere leiding
van bovenaf ontvangen; men zal hen hel
pen tot meer productieve arbeidsmethoden
te komen.
Moderne methoden
bedoelde dorpen worden verzorgd in Oro
Bay. Inonda. Gona en Boena. Bij Boena
trad de rivier na de uitbarsting buiten haar
oevers met het gevolg, dat de bodem, mijlen
in de omtrek werd bedekt met vruchtbaar
vulkaan slib, dat, naar landbouwdeskun
digen verklaarden, uitstekend geschikt is
voor graanbouw.
Werkploegen, die na de uitbarsting in
Higatoeroe of wat er dan nog van be
stond zijn doorgedrongen, hebben een
deel van de uitrusting van het ziekenhuis
gered, evenals landbouwwerktuigen en
jeeps. Sommige dingen vonden ze vrijwel
volkomen onbeschadigd te midden van een
volkomen ruïne. Groepen, die waren uit
getogen om doden te zoeken, ontdekten, dat
de lichamen van de meeste slachtoffers
onherkenbaar waren verminkt. Ze telden
de lijken van 3500 inboorlingen, terwijl 35
Europeanen omkwamen.
Het is hartverheffend te zien. dat inboor
lingen uit verafgelegen streken, zelfs erf
vijanden. geld voor het herstel hebben
bijgedragen. Tal van Inboorlingen in Nieuw
Brittannië, Zuid-Papoea. Nleuw-Ierland et-
het Sepic district van Noord-Guinea. h-"*
den nog nimmer gehoord van de Laming
ton-berg.
1137/38
moet^dat^ wej ieren- je geld af te geven!
zei Pierlala, de reus.
Maar Jan Klaassen liet zich zo maar niet
ir. de luren leggen.... Hij nam zn stok en
begon op Pierlala los te rammelen, tot die
weer helemaal inkromp en einde.ijk schreeu
wend verdween
Hoeraaaa! juichten de kinderen.
- Zleao, lachte Jan Klaassen Dat Is ook
alweer gebeurd. Nou ga ik verder met m «i
geldzak.
Zo ging het spel door. Er kwamen nog al
lerlei moeilijkheden, maar Jan Klaassen
er zich goed doorheen, totdat hij ein-
huur bij de hulsbaas
En toen was het spel uit.
Het gordijntje viel dicht, maar Jan Klaas
sen kwam toch nog even door 'n spleet kij
ken. Hij zwaaide vrolijk naar de kinderen.
Dag allemaal!.... Ik hoop. dat jullie
veel plezier hebt gehadl Tot ziens, hoor!
Dag. Jan Klaassen! riepen de kinderen
En toen gingen ze allemaal naar huis, ook
Rick en Bunkie.
Dat was leuk, he? lachte Bunkie.
Nou! zei Rick.
In het kamp van Ilimo hebben ze reed>
een en ander geleerd. Bestuursambtenaren
en inboorlingen verlangen er even sterk
naar het nieuwe dorp tot een voorbeeld
van de rest van het land te maken, tot
iets, vaarnaar men komt kijken Maar al
het werk, dat thans wordt gedaan, had
kunnen worden vermeden, als de inboor
lingen maar in het vluchtelingenkamp bij
Lamington hadden willen blijven. Zestig
procent van de gebouwen, welke sedert d(
uitbarsting van de vulcaan zijn opgetrok
ken in het kamp, zijn hecht en sterk en
uitstekend geschikt voor permanente bewo
ning. Er zijn velden on akkers waar de
oogst snel rijpt en een aanvulling zou kun
nen geven van de voedselvoorraden, welke
de Australische luchtmacht geregeld af
werpt. Er is ook een school, een kliniek,
een ziekenhuis, een kreek, die voldoende
water levert. Maar Ilimo is te ver verwij
derd van Lamington, de Berg van de Grote
r, Geest. De inboorlingen wensen opnieuw in
an Hassan Kasravi, die tijdens een proces zijn schaduw te leven en te verblijven in
wegens het schrijven van anti-Islamitische 1 wat ze noemen hun „eigen land". Behalve
boeken door Safavi cn zijn volgelingen in Higatoeroe. waar de meeste mensenlevens
de rechtszaal v-erd doodgeschoten. Safavi verlorerë gingen, ontvluchtte men andere
werd bij verstek tot twee jaar gevangenis- j dorpen, toen de Lamington dood en
straf veroordeeld. woesting spuuwde. De bewonere ven laatst-
De 28-jarige leider van de religieuze
secle Fadayian Islam. Nawab Safavi. die
sinds de mdord op de Perzische minister
president, Razmar», op 7 Maart door de po
litie gezocht werd, is gearresteerd. De po
litie wil hem tevens ondervragen in ver
band met het vermoorden van de voorma
lige minister-president, Abdoel Hoessein
Hadjir. in November 1949. De regering
heeft de Fadavian Islam van beide moor
den beschuldigd.
Safavi werd reeds sinds twee jaar door
de politie gezocht wegens het vermoorden
iri, die tijdens een proces
Brandstichter te Eindhoven
gearresteerd
De Eindhovense politie heeft t
de 28-jarige fabriel
i verdacht 24 I
sticht in een boen
welke boerderij toi
gearresteerde
afgelegd.
De man bewoonde
een houten bijbouw van dëTi
nog twee gezinnen woonden.
betere woning te zullen krijgen had hij
op de avond van 24 Mei de boel in brand
;oken. Om geen argwaan te wekken
hij daarop met vrouw en kind gaan
wandelen en had zijn Zondagse pak aan
getrokken. Dat wekte juist argwaan bij de
recHerche. Zij hield de man aan, die ten
slotte een bekentenis aflegde.
earresteerd
bben ge
istraat
ntenis
larscfoijnllik uó
ian wil tot dus-
- in Luxemburg hebben by de Zondag ge
houden parlementsverkiezingen de socialisten
4 zetels gewonnen De katholieken, d° demo
craten en de communisten verloren elik 1 zetel.
- De Trojaanse oorlog is waarsct
of meer jaren lar ger geleden dan w
ver dachten. Opgravingen op Cyprus
uit dat Grieken daar tn het laatst van c_
eeuw voor Christus een paleis ln brar.-d
ben gestoken en Cyprus werd na de T -
jaanse oorlog veroverd. Tot dusver p
men deze oorlog in de twaalfde eeuw v
Chilstus
- De directeur van de Chemische l
Noord-Holland te Beverwijk, li B H
kenberg uit Aerdenhou.. is thdens e<
oantietocht door Duitsland met zijn v
regen een boom gereden. H-j over!e<
plaats? Zijn vrouw en het mede-in?i'
echtpaar Carpentler— Alting zijn zwaar
wond ztj zijn in een ziekenhuis nabij Keulen
i opgenomen.