i ZWITSERSE VLOOT OUD SLIEDRECHT BAGGERDE ZICH EEN WERELD-REPUTATIE bevaart tien jaar de zeeën De aarde smacht naar water dat zich onder haar oppervlak bevindt Geleerden van vele landen zijn op zoek Maar de jeugd verkiest kantoorkruk SOBER EN VLIJTIG HISICO's BIJ DE BACONMESTERIJ Boer moet weten waar hij aan toe is Lef! Tegen verambtelijking van de binnenscheepvaart Nederlandse vliegers maakten fatale fouten Prijzenoorlog in de Verenigde Stalen Een kwarteeuw vli' leger IN SURINAME IS PLAATS VOOR NEDERLANDSE BEDRIJVEN De tijd van Nederlandse subsidies is voorbij Wij kochten het voor New York! Baron van Aersen in de Baad van State Motoren zullen kleiner cn sterker worden De toekomst HET DILEMMA Nederlands DER DEFENSIE volkskracht j door prof. P. BOUMAN, hoogleraar le Groningen VI Evenwicht tussen belangen vereist Neutraliteit door onafhankelijkheid OFFERS EN RESULTAAT Gebrek oan zeelieden PAPOEA's HERBOUWEN EEN MODELDORP Ze willen niet worden ..bevaderd" CLOWNTJE RICK OP AVONTUUR (ONjWIJSHEDEN VAN WOUTERTJE Leider Fadavian Islam (Perzië) gearresteerd Kort Journaal van .de wereld TWEEDE BLAD - PAGINA 2 DINSDAG 5 JUNI 1951 'E^damiv (Van onze speciale verslaggever) UEN PLAATS als Sliedreeht is er een sprekend voorbeeld van, hoe het uiterlijk niet los staat van het innerlijk, maar daarvan een voor ingewijden duidelijke spiegel is. In de Sliedrechtse huizen leven mensen, die weten wat een dijk is, die gijn deugden kennen en zijn zwakke punten, die met zijn ontstaan en voortbestaan rijn vergroeid, die als het (ware een gemeenschappelijke geschiedenis hebben met die dijk In die huizen wonen de steenzetters, de molenbazen, de rijswerkers en al die andere potige mannen, die met hun waterbouwkundige krachtproeven de roem van Nederlands vlad over alle werelddelen bevestigen. Sliedreeht is de plaats, Waar de wieg van hfet baggerbedrijf eens stond en waar zijn hoofdkwartier nog altijd is gevestigd. zal men vragen. Inderdaad. Fn wat dat betreft zijn de toekomstverwachtingen en wel bijzonder wat het Sliedrechtse be drijf aangaat niet rooskleurig. Plichtsbesef en ondernemingsgeest waren de eigenschappen, die de baggerbeugelaars van eertijds maakten tot de grondleggers van Sliedrechts faam. Ze werkten hard en leefden zuinig met het geld dat zij mef hun waterbouwkundige werkjes verdienden. Zij gijn de stamvaders geworden vaó de wel varende aannemers, wier namen niet alleen langs de Merwede. maar overal, waar tegen het water gevochten moet worden, bekend zijn. Tot de bloei van het baggerbedrijf heeft de ontwikkeling van da techniek niet wei nig bijgedragen In het midden der vorige eeuw vierde de stalen constructie van het materiaal zijn eerste triomfen over het hout en vergemakkelijkte het stoomwerk tuig de zware arbeid. Met de komst van deze nieuwigheid deed de stoomvaart haar intrede en met haar de noodzakelijkheid van het graven van kbnalen en het con- gtrueren van oeververbindingen. uMerwede hadden ste arbeid en het terheid zoveel geld overgespaard, dat zij gaandeweg meer ma teriaal konden laten bouwgn, totdat zij ein delijk de beschikking kregen over een echte „vloot". Geregeld kwam er iets nieuws. In deze evolutie schijnt dp nieuwste vinding de demontabele electrische zuiger het voorlopige slot te vormpn. totdat ook dit Vernuftige baggerinstruMent weer het veld ■irueren van oeververoinoinj De aannemers langs de Mc Inmiddels door hun noeste betrachten van grote sqberhe zal hebben geruimd voor i nog groter een zo efficiënt mogelijk gebruik van de vloot te bevorderen In de loop der jaren werd dikwijls de hulp ingeroepen van de Sliedrechtse vak mensen. Zelfs het buitenland maakte van hun kennis gebruik en men toog voor jaren naar Amerika. China en Afrika. Maar ook in eigen land werden werken uitgevoerd, die thans nog de bewondering afdwingen in heel de wereld, zoals de Zuiderzeewerken, waar de Sliedrechtenaren een groot aan deel in hadden. Een snaar leven Het personeel in het baggerbedrijf, dat nu beschikt over uiterst moderne en com fortabele werktuigen, had het vroeger niet zo gemakkelijk. In de '..goede oude tijden van voor de oorlog" ploèterde men nog van 's morgens vijf of zes uur tot 's avonds ze ven of acht uur. Vooral de molenbaas had foms een gehaast leven. Hij was toch ver antwoordelijk voor de goede gang van za ken en het gebeurde niet zelden, dat hij 'b avonds ongewassen in de "kooi kroop. In de tijd van de eerste Zuiderzeewerken toen de Sliedrechtse baggermensen zo veel geld verdienden bleven de builen- af-werkers vier weken aan boord. Als men „met de beurt" kwam. (met verlof naar huis ging), moest men de reis zelf betalen. Tegenwoordig is dat gelukkig radicaal ver beterd. Nu gaat men bijna elke week naar moeders", natuurlijk alleen wanneer men in Nederland werkt. Doch al werkt men In het buitenland, dan duurt de scheiding van het gezin voor de baggerman niet zo lang meer. De tijd. dat men voor zes jaar weg trok. is voorbij. De Sliedrechtse gemeenschap heeft veel gan zijn baggerbedrijf te danken en het is immer een reden van blijdschap voor de in gezetenen. als eert der Sliedrechtse firma s weer een ..putje" heeft gekregen. Dat be tekent werk, meest voor lange tijd. En als het een opdracht in het buitenland geldt, beduidt dat het vergaren van deviezen, en 'die kan ons land maar al te best gebruiken. Sliedrechts baggerbedrijf heeft in de loop der tilden al heel wat deviezen M elkaar gewerkt en daar mogen we natuurlijk trotfa "^Hoewel het Nederlandse baggerbedrijf momfenteel floreert, zijn er onmiskenbare tekenen, dat Sliedreeht zijn eerste plaats ln deze branche gaat verliezen. Het lijkt ons niet ondienstig te proberen, de oorzaak hiervan te vinden en dan tevtens de toe komstverwachtingen onder het oog te zien. Uit de gehele Mcrwestreek werken mo menteel ongeveer 2000 mensen op het bag- germateriaal en voor het buitenland kan dit aantal op ca 400 worden gesteld In de volgende landen worden thans grote bag- gerwerken uitgevoerd Australië. Egypte. Siam Turkije, Israël. Afrika. Frankrijk en F.ngeiand. De werken in het buitenland zijn van langdurige aard. Wanneer het on derhoudswerken betreft, duurt zulk egn werk natuurlijk nog langer. Gebrek aan vakmensen De Sliedrechtse baggerlieden werken verspreid over de diverse binnen- en buitenlandse objecten, maar het komt thans bijna niet meer voor. dat een bepaald werk uitsluitend door een Sliedrechtse nloeg wordt uitgevoerd. Ook andere vader landers hebben dit vak geleerd en nadat geleidelijk eveneens ln andere plaatsen van ons land baggerbedrijven werden opgericht welker ondernemers van origine ook weer Sliedrechtenaren zijn werden van zelfsprekend vele niet-Sliedrechtenaren in de baggermensengroep opgenomen. Het tekort aan goed geschoold personeel In deze branche ls ontstellend groot. Een ■prekend bewijs hiervan is. dat kortge leden een (bekwame) baggerman van S3 Jaar nog naar een werk ln China werd uit gezonden! Zti" er dan zo vveinig gr- «choolde arbeidera voor de baggerindustrie, Er ontbreekt een jonge generatie van Sliedrechtenaren, die bereid is de sobere arbeidsomstandigheden in het baggerbe drijf voor lief te nemen. Het komt bijna niet meer voor, dat een jongeling zich als kok of als poetsjongen beschikbaar wil stellen, terwijl men toch altijd in het oog dient te houden, dat de best geschoolde baggermensen niet zomaar uit de grond zijn geschoten. Zij hebben daarvoor lange tijd moeten „volontairen Zij hebben de harde leertijd van kok, poelsjongen, dok- knecht tot leerling-molenbnas moeten doormaken, doch aan zulke mertsen had men wat. daar zat een geest in van vol houden en dat enthousiasme scherpte tevens hun intelligentie. Welke jongeman gaat nu nog als kok ..buitenaf'? Hij verdient immens niet veel en bovendien wordt hij vuil van de mod derZijn ouders hebben zelf gezwoegd en geploeterd, in weer en wind. onder dik wijls beroerde omstandigheden, ze hebben met modderbakken gevaren en moesten dikwijls lang de gezelligheid van de huise lijke haard ontberen. Neen. dat moet zoon lief niet meemaken. Die moet maar leren: In de loop der jaren is over de bag- gerbedrijvigheld van Sliedreeht en zijn bevolking ontzaglijk veel gèpubliceerd in couranten, tijdschriften en zelfs in boeken. Sliedreeht heeft dan ook een rijk verleden. En deze gemeente pro fiteert heden nog van de lauweren, welke vroegere geslachten en ook de huidige generatie hebben geoogst in de ïftloze naar de Mulo of nog hoger-op. Neen. zegt de moderne Sliedrechtenaar. beter op kan toor of loopjongen, of op de „wurf" (scheepswerf), daar wordt je niet zo vuil, je hebt goede werktijden, vacanties, elke avond thuis, enz. Geen eerbied voor ambacht Laatst hoorden we een inspecteur van het Lager Onderwijs de verzuchting slaken: er willen te veel kinderen gaan leren, of daar nu aanleg voor bestaat of niet. De handenarbeid wordt enigszins voor min derwaardig aangezien bij het opgroeiende geslacht. Dat is jammer. De jeugd, die het oudere kader later zal moeten vervangen, heeft er geen zin in. Dubbel jammer, om dat ondanks de modernisering van het materiaal, geschoolde mannén immer nodig zullen blijken. Zal het Sliedrechtse baggerbedrijf ovér 25 jaar van secundair belang z(jn geworden, omdat de kinderen van de baggermensen zich niet hebben gemeld en omdat andere Nederlanders zich dientengevolge in dit zo typisch Sliedrechtse bedrijf hebben ge infiltreerd? En zal de scheepsbouwlndustrie lijngs de Merwede welke zo nauw ver want is aan het baggerbedrijf daarvan mede het slachtoffer worden? We weten het natuurlijk niet. maar een aandachtige beschouwing van de huidige omstandigheden kan bij de rechtgeaarde Sliedrechtenaar niet anders dan een zeker gevoel van onbehagen scheppen. Zoals bekend, heeft de overheid onlangs bekend gemaakt, dat de garantieprijs voor bacon is herzien en dat deze in de loop van de komende maanden regelmatig zal stijgen, zodat hij per 1 Augustus van dit jaar 2.38 zal bedragen, aldus schrijft de persdienst van de Stichting voor de Landbouw In haar vergadering van 31 Mei heeft de' hoofdafdeling veehouderij van genoemde slichting de politiek besproken, welke de overheid voert met betrekking tot de var kenshouderij. Hoewel het in de publicatie an de regering wotdt voorgesteld alsof de erhoging van de baeonprijs tot 2.38 een stimulans inhoudt voor de varkenshouderij, is de hoofdafdeling van oordeel, dat dit nog niet het geval is. Men kan deze verhoging niet zien als een gehele of gedeeltelijke extra winst voor de producent, waardoor de baconmesterij voor hem aantrekkelijker wordt, aangezien deze verhoging voorname lijk een compensatie is voor de verlaging van de subsidie op het krachtvoer. De pr(js van 2.38 is redelijk, doch hel is de vraag of de boeren, gezien de grotere risico's, deze prijs voldoende zullen achten om tot een baconmesterij op grotere schaal over te gaan. Toch zal dit nodig zijn indien de overheid geen moeite wil krijgen met de uitvoering van het Engelse baconcon- tract. Het aanbod van baconvarkcns is ten opzichte van enkele maanden geleden te ruggelopen en de vrees bestaat dat ook in de toekomst dit zo za) blijven. Naar alle is dit mede een gevolg erheid gevolgde politiek dat men te lang de boer in het onzekere heeft gelaten omtrent de prijs en de voeder toewijzing. Ook de beslissing van de overhel^ om trent deze laatste prijsverhoging van de bacon heeft te lang op zich laten wachten. Daarbij komt dat ook de lange termijn, wel ke de overheid "heeft gesteld om de prijs van 2.38 te bereiken, zeker niet bevorder lijk is. Dit duurt immers nog twee maanden. waarin de prijs pas langzamerhand zal op lopen. Met de prijs van de bacon zal naar de verwachting van vele boeren, ook de prijs van de zware varkens omhoog gaan. Hij zou daardoor geneigd kunnen zijn de levering van zijn varkens liever nog wat uit te stel len, omdat hij erop rekent, dat hij na enige tijd een hogere prijs zal krijgen dan thans, al is het zeer de vraag of hij hiermee ver standig doet. Waarborg voor langere termijn Meer succes zou de regering bij de vee houders hebben, indien zij duidelijk zou zeggen, dat zij bijv. voor de eerstkomende tien maanden de huidige veevocdcrnormen kan waarborgen, tenzij zich katastrophale gebeurtenissen als een oorlog of een volle dige misoogst op het Westelijk halfrond zou den voordoen. Deze toezegging zou de over heid dan geregeld kunnen opschuiven tel kens voor tien maanden vooruit waar door de boer weet waar hij aan toe is voor de op te leggen varkens. Indien de overheid deze gedragslijn zou volgen, aldus de Stichting voor de Land bouw, zal er meer Jeans bestaan dat het ba- concontract met Etiguland ook in de verdere toekomst zal kunnen worden uitgevoerd, dan wanneer zij zich slechts béperkt tot vage toezeggingen, waaraan de varkenshou der geen enkel houvast heeft Het baconcon- tract met Engeland is niet alleen voor de boer. maar ook voor het gehele economi sche leven van ons land te kostbaar dan dat het zou mogen mislukken. Het biedt de var kenshouderij een zekere atzetgarantie en het geeft dus een basis aan het klein boe renbedrijf dat. behalve op pluimvee en rundvee, op de varkenshouderij is aangewe zen De betekenis van dit contract kan men niet hoog genoeg aanslaan. Zelfs in de tijd van de diepste crisis heeft Nederland nog steeds een aanzienlijke hoeveelheid varkens naar Engeland kpnnen afzetten. Omstreeks 1938. toen de afzet het dieptepunt had be reikt. gingen wekelijks nog 10.000 varkens naar Engeland Dit land ls steeds een vaste afnemer geweest en men mag verwachten, dat het dit in de toekomst ook zal blijven. Op een even verbluffende als brutale wfjze heeft Zaterdag tegen het mid daguur een circa 28-jarige man kans ge zien 5.000 uit een geldtrommel. achter het loket, in het postkantoor aan de Koningin neweg in Amsterdam-Zuid. te pakken en spoorloos te verdwijnen. De man zei tegen de loketambtcnaar. dat hU een rekening bij de postcheque en girodienst wilde openen en de ambtenaar ging het daarvoor vereiste invulformulirr halen. Nauwelijks had de ambtenaar zijn post verlaten, of de man klom op de balie, deed een greep ln de op het bureau staande geldbak, pakte een sta peltje bankbiljetten en manoeuvreerde op behendige wijze tussen het aanvankelijk sprakeloos staande publiek naar de uit gang toe. De omblenaar, terugkomend met het for mulier, bemerkte wat er was geschied en maakte alarm. Twee personen renden naar buiten. Zij hadden echter het nakijken, want de dief had op de hoek van de nabijgelegen Saksen Weimarlaan zijn fiets gereed staan Hij sprong er op en is nu spoorloos. Het is een ca 1.80 meter lange, m.-gere man met blond. haar. In stede van terstond het alarm nummer van de politie te draaien, werd eerst de Rijksrecherche gewaarschuwd, die de zaak later overdroeg aan de recherche van het bureau Overtoom. Er stonden circa acht mensen voor de balie toen de dief het geld wegnam. Het is daarom voor de politie een volkomen raad sel. dat geen hunner ook maar iets gedaan heeft om de man tenminste in zijn vlucht te belemmeren. De Vakgroep Scheepshypotheekbanken -heeft in een adres aan de Tweede Kamer bezwaren te berde gebracht over het ont werp van wet tot regeling voor het ver voer van goederen met binnenschepen De vakgroep vindt, dat eik in Nederland te boek gesteld schip aan het vervoer behoort te kunnen deelnemen, zolang het op zichzelf daartoe geschikt is. Elke Nederlander, genaar van zulk een schip, heeft het recht dat schip overeenkomstig zijn be ng te gebt bruiken. De vakgroep vreest, dat het vergunnin genstelsel tot een verdere verstarring zal leiden en zal bevorderen, dat *de schlppers- stand tot een gesloten gilde wordt, waarin nieuwe elementen moeilijk zullen worden toegelaten. Het zal voorts aanleiding geven tot een ongewenste inmenging van ambte naren in het particuliere bedrijfsleven. VelUngbericht van Maandag 4 Juni 1951: An dijvie 22.00— M8 00. Spinazie 8 00—24.00: SloofsU 10.— Rabarber 4 00—8 50; Prei 8.00— 9 00: postelein 18.00—26 00; kromme Komkom mers 44.00—51 00, alles per 100 kg; Sla A 2.00— 4 80: Bloemkool 18 00—34 00: Komkommers 21.00—40.00. alles per 100 stuks; Boskroten 14 00—21.00; RadilS 8.70—14 30; Selderij 100-3 10: Peterselie 6.00—10 00; Bospeen 30.00—44 00. alles per 100 bos; Aardbeien 40—64 per doosje van Pu ons. Tomaten 1.12—1-68 per kg. De Raad voor de Luchtvaart heeft Maan dagmiddag uitspraak gedaan ln het ongeval met een piper-cub van de Gooi-Stichtse Aeroclub, waarbij in October 1950 de heer K Riphagen en zijn passagier, de heer P. Wingers, om het leven kwamen De be stuurder heeft op onverantwoordelijke wijze gevlogen en op het vliegveld Volkel had men geen landing mogen toestaan, aange zien daar in het geheel geen veiligheids maatregelen woren getroffen, aldus de Raad De Auster. die in Juli 1950 bij een sproei- vlucht boven de Noord-Oostpolder neer stortte. vloog met geringe snelheid op zere geringe hoogte. De vlieger Hamming stelde er eer in, de sprocikosten op deze wijze laag te houden. maar de Auster is niet go- schikt voor die manier van vliegen en de Raad beveelt 't gebruik van een ander type vliegtuig voor dit doel aan. Prijsbeheersing heeft speciaal de betekenis gekregen van maatregelen tegen ongebrei delde prijsopdrijving, maar de kleinhandel in Amerika dringt nu aan op een beheersing van de prijsd aling. Grole warenhuizen in i New York zijn een prijzenoorlog begonnen, die ongeveer samenviel met de geruchten over een mogelijke oplossing van het Koreaanse probleem. Kleinere zaken buiten New York moesten daarop wel meedoen met de prijsverlagingen. Eversharp eist van zijn afnemers, dat de artikelen tegen door de fabrikant bepaalde detailprijzen worden verkocht. D.t bedrijf levert nu geen pennen en potloden meer aan Macy's. het grootste warenhuis ter wereld, dat de leiding heeft genomen bij het streven naar lagere prijzen. Ook andere leveranciers hebben gedreigd, hun leveranties te zullen staken. Het hoog ste Amerikaanse gerechtshof heeft vast gesteld, dat handelaars, die geen overeen komst dienaangaande hebben ondertekend, zich niet aan de door de fabrikanten vastgestelde prijzen behoeven te houden. De organisatie van kleinere zakenlieden wil tot een algemene, onmiddellijke prijs verlaging met 20" t komen, aangezien vele kleine zaken anders door de concurrentie van de warenhuizen failliet zuilen gaan. De voorzitter van deze organisatie is van me ning, ^at de prijzenoorlog is voortgekomen uit het feit, dat het publiek lagere kosten van levensonderhoud verlangd. Dat hel publiek de prijsverlagingen waar deert. bleek in ieder geval wel duidelijk op de vrije Zaterdagmiddag, toen zowel man nen als vrouwen aan de stormloop deelna men en in lange rijen voor de warenhuizen stonden. Enkele sterke staaltjes van goed koopte: buitenboordmotoren, juist in het seizoen van 225 dollar tot 163 dollar afgesla gen. Een televisietoestel van 320 dollar is thans voor 60 dollar te koop. Daar heeft dan tot dusver wel een zeer zoet winstje op gezeten! Donderdag zal de commandant van de Rijksluchtvaartschool, oud kapitein-luite nant ter zee-vJJeger K. J. A Meester zijn 25 veelbewogen jaren als vlieger herdenken Hij vloog in Nederland en Ncderlands-Indië en tijdens de oorlog voor de geallieerden, zowel in Oost als West, om ten slotte als commandant van een Japanse mijnen veger een convooi van tien schepen, waar onder de Tromp, naar Batavia te leiden," waar zijn gezin de oorlogsjaren in een Jap penkamp had doorgebracht Sedert 1947 oefent hij zijn tegenwoordige functie uit. Tirie. generaals, twee kolonels en een majoor van het Griekse leger zijn. op beschuldiging van insubordinatie bij het aftreden van veld maarschalk Papagos. gearresteerd. In het holst van de Maandagochtend kwam een Hagenaar bij de politie vei tellen, dat hij 's nacht» een sigaret had gerookt. Hij zou zij l ingedut en ontwaakt zijn. toen de kamer al in lichterlaaie stond. Omdat hij niet bij de telefoon kon komen, kwam hij de brand wan delende melden Het huis aan de Koninginne gracht 8 brandde intussen uit. De politie heeft de nachtroker voorlopig vastgehouden en mderzoekt de zaak nader. (Van een bijzondere medewerker) INE GEWIJZIGDE verhoudingen in het Koninkrijk der Nederlanden sinds de laatste wereldoorlog en de souvereiniteitsoverdracht, hebben voor Suriname veel betekenis gehad. Vergeten als het daar lag, hoog op het Noorden van het vaste land van Zuid-Amerika. betekende Suriname voor de wereld en zelfs voor het „moederland" maar weinig. Wat men er in Nederland van wist, beperkte zich tot de naam en het woord „subsidie", waaraan de gedachte vastzat, dat de belas tingbetaler in Nederland om onbekende redenen maar willig moest bijdragen in de staatshuishouding van Suriname. Thans is het anders. Sinds 1940 bedruipt Suriname zichzelt en weet net jaarlijks de begroting sluitende te maken Meer nog: de groeiende belangstelling rond dit gebiedsdeel kristalliseert zich heden in de vraag, of niet Suriname met zijn opper vlakte van 15 millioen ha in de toekomst, na industrialisering, in het Koninkrijk de belangrijke plaats moet komen innemen, welke eertijds Indonesië bezat. Geconserveerde bloedvaten Wetenschappelijke onderzoekers van de Universiteit van Colorado hebben een me thode gevonden om delen van het menselijke slagaderstelsel snel te bevriezen, teneinde ze te kunnen bewaren voor later gebruik bij trombose-operaties. Kleurentelevisie. De Radio Corporation of America heeft het geheim van zijn kaffiode- straalbuis voor televisie ln drie kleuren mee gedeeld aan de Columbia Broadcasting System en aan 231 fabrikanten van televisieapparaten. De Oud-Gouverneur van West-Java, de heer L. G. C A. van der Hoek. is Zondag ih Den Haag overleden. Jmaatschappij VOOR WONINGINRICH TING P. VAN REEUWIJK. I Aan de op 13 Juni te houden algemene ver gadering van aandeelhouders der N V. Maat schappij voor Woninginrichting P. van Reeu- wijk gevestigd, te Rotterdam, zal worden voor gesteld het dividend over 1950 te bepalen op 9». (v.J. 8",.). Suriname was eertijds een rijk en bege renswaardig gebied. Zó begerenswaardig, dat Nederland in 1883 (vrede van Brcdi) Manhattan, waar New York thans het mid delpunt van is. aan de Engelsen afstond in ruil voor Suriname. Het is echter be kend. dat Suriname sinds de laatste eeuw zo sterk achteruit ging. dat van de 500 bloeien de suiker-, katoen-, cacao- en koffieplanta ges. slechts een 30-tal noodlijdende onderne mingen overbleef. Bij het begin van deze eéuw echter, brak voor Suriname een perio- aan, die verademing bracht op econo misch gebied, toen aldaar bauxiet, waarvan hot eindproduct aluminium is, werd ont dekt Deze ontdekking ls typerend voor de wl|ze. waarop de ontwikkeling vart het land ter hand werd genomen. Het gebeurde name lijk. dat men ging omzien naar een bruik baar verhardingsmateriaal voor de straten van Paramaribo. Dit materiaal, in de vorm van 'n steensoort, rood van kleur, vond men ook enkele kilometers van de stad verwil derd. Wie beschrijft de verbazing der auto riteiten. toen, nadat de straten er mee ver hard waren, de ontdekking werd gedaan, dat het verhardinfcsmateriaal niets mihder was dan bauxiet, zo gewild om de toen vooral in Amerika ter hand genomen mas sale Viiegtuigproduetie! Het bleek zelfs, na onderzoekingen in Amerika, dat de Suri naamse bauxiet van een uitnemend alumi- nium-gehalte was. Het waren vooral d«f Amerikanen, die van de aanwezigheid van baukiet in Suriname de meeste baat getrokken hebben, door in korte tijd groot dollarkapi taal in Suriname te investe ren. De stijgende vraag naar aluminium sinds 1900 was hierbij de grote stimulans. De Aluminium Company of America (AzL C O A verze kerde zich. als eepste van een voortdurende bauxiet- winning in Suriname en wist in '18 niet minder dan 125.00? ha land in concessie te krijgen. In Suriname opereren thans de Suri naamse, Bauxiet Mij (een zustermij van de Alcoa) en de N.V. Billiton Mij, waar in naderhand ook Neder lands kapitaal geïnvesteerd is. De bauxiet werd voor Suriname alles betekenend. Van 1935 tot jfé bedroeg de invoer van Surinaamse ^wixiet in Amerika niet minder dan 82 proeent van de totale Invoer. En Amerika betaalt in contante dollars, een feit. dat vooral nu van veel betekenis is. Dit ver klaart ook het grote koersverschil tussen de Surinaamse en de Nederlandse munteen heid, de gulden. Een Surinaamse gulden vertegenwoordigt namelijk sinds de laatste devaluatie van de Nederlandse gulden, de waarde van f 2.015 in Nederlands geld. Amerikanen profiteerden van onze laksheid Tengevolge van een keten van gebrekkig heden. die wederom wijzen op de veron achtzaming van dit gebiedsdeel in het ver leden. is helaas de. bguxiet-winning geen onuitputtelijk goudmijntje geworden voor Suriname.. Het transport wezen. in dit onmetelijk ge bied lag als een hinderlijk bstakel een snelle vooruit gang in de weg. Slechts één Spoorlijntje met een maxi- |male lengte van 133 km en de allure van een treinver binding Alkmaar—Bergen aan Zee. legt in Suriname het contact tussen hoofdstad •n binnenlftnd Elk produc- ief transport vindt dan ook plaats over de waterwegen n Suriname, die met hun igrillige bochten aan grote zeeschepen een beperkts bevaarbaarheid bieden. Het land. dat zoals uit het voorgaande bleek, niet de. beschikking had over j igen middelen, was geheel I tangewezen op buitenland se investeringen. Het Ame rikaanse kapitaal kwam. maar daarmee ook 't Ame rikaanse belang. Het Ne derlandse kapitaal liet he laas verstek gaan. Het arbeidersvraagstuk werkte belemme rend. Hoe dun bevolkt Suriname is. wordt vaak geïllustreerd met de voorstelling, dat De sombere toon. die nog tot het na bije verleden overheerste, wanneer men sprak over de economische toe stand van Suriname, verliest gaande weg zijn donkere timbre. De vraag, hoe net mogelijk is. dat een land met zulk een rijkdom aan grondstoffen en een zo vruchtbare bodem, onder een Neder lands regiem niet een bloeiend gewest is geworden, is niet meer aan de orde. Toegerust met de ondervinding uit het verleden, werken vandaag zowel ln Nederland als in Suriname personen en instanties met een bezielende ijver lan Surname's economische opbloei. En de perspectieven zijn gunstig Het waarom en hoe, Zetten wij in het kort hier uiteen. bli verdeling ieder van de 200.< de beschikking zou kunnen krijgen over één vierkante kilometer. Gelukkig dat men in Suriname niet moe deloos bij de pakken ging neerzitten Op primitieve wijze en met schaarse middelen, werd de landbouw ter hand genomen, in het volle besef van het gevaar, dat ieder land dreigt, wanneer het voor zijn behoud moet steunen op maar één product, i.e. de bauxiet. Stimulerend werkte hierbij de wetenschap dat Suriname in de eerste plaats een land- bouw-land is. en dat zijn geologische rijk dom in werkelijkheid moet worden achter gesteld bil de agrarische belangrijkheid. Producten zoals rijst, balata, hout en in la tere tijd citrus, werden weer uitgevoerd Meer aandacht werd besteed aan de bewer- HANDELSBERICHTEN M^KTBERltHT VLAS. Rotterdam, 4 Juni. Waterrootvlas f270— 90 beste soorten tqt f4.60: dauwrootvlas liddensoorten f2.00—f2.90; beter vlas tot 3 50; afvallen: gezwingelde lokken f 1.00— fl.75. alles per kg Markt onveranderd, de oductte is gering ln verband met werkzaam- :den aan de nieuwe oogst en wordt geheel opgenomen AARDAI'PELBEURS ROTTERDAM. ROTTERDAM. 4 Juni. Klei 35 mm opwaart* Alpha's 12.50—13.50: Furore 17.00—18 00. Bevelanders 17.00-/ 18.00; Redstar 18 00 Zand 35 mm opwaarts. Noordelingen/ 12 00 .50; Voeraardappelen 5.00-/ 5.25; 1000. alles per 100 kg GRAANBEURS ROTTERDAM. ROTTERDAM. 4 Juni. Binnenlandse granen (officieuze noteringen per 100 kg franco Rot terdam). stemming: kalm. Tarwe naar kwali teit 24.50-/ 25 25. zomergerst J 37 00-38 50; -f38.00; groene i vraag f 35.00— f 43 00; schokkers ƒ40.0! 53.00, Bruine bonen 3fy00—47 00. Met ingang van 4 Juni is benoemd tot lid van de Raad van State de heer F. C baron van Aerssen Beveren van Voshol die als marine-officier in 1907 de M W O verwierf. Hij was consul-generaal in Ham burg. daarna gezant in Teheran. In 1942 volgde zijn overplaatsing naar Australië als eerste Nederlandse gezant daar te lande, welke post baron Van Aerssen bekleedde van 1B42 tot 1947 Van 1047 tot 1949 was hij Hare Majesteits- ambassadeur in China, waarna hij 1 Juni 1950 op zijn verzoek, op de meest eervolle wijze werd ontslagen. Behalve de Militaire Willemsorde werden hem het ridderkruis van de Nederlandse Leeuw en he* com mandeurskruis der Oranje Nassau orde verleend. MARKTBERICHTEN Paardenmarkt Utrecht Op de Utrechtse paardenmarkt van Maandag werden aangevoerd 484 paarden De prijzen varieerden voor: luxe paarden 900-./tl50; werkpaarden 700—1000. oude paarden 550 850: paarden boven drie Jaar 700—900; paarden beneden drie jaar 550-/ 750; veu lens 130-/ 300. hitten 450-/ 750. Ticlsc fruitveiling Aardbeien, le srt 218—330. 2e art 132-228. ld. stek 88-76; Goudrelnetten stek 81, ld. stip 88, alles in cents per kg. king van het Surinaamse bos. met zijrt rijke houtsoorten. Firma's als Bruynzeel en Pont konden worden aangetrokken en de export- statistieken noteren voortaan ook de uitvoer van triplex, thans het tweede voornaamste exportproduct. Nieuwe bedrijven En hiermede Is aansluiting gemaakt met het ogenblik, waarop Suriname aan beteke nis sing winnen. Want na de nieuwe ver houdingen in het Koninkrijk der Nederlan den. na de tweede wereldoorlog, kon men zij het druppelsgewijs in Paramaribo per sonen zien aankomen, die voor hun kapitaal in Suriname een expansie-terrein zochten. Enkelen zijn hierin volkomen geslaagd, er. de Surinaamse regering heeft thans de han den vol van aanvragen voor vestiging van de meest uiteenlopende bedrijven. Aan tien tallen werd reeds de gelegenheid geboden, zo hun bedrijf, economisch bezien, mede het landsbelang kon dienen. Op deze voet hebben zich o.a. gevestigd: een textielfabriek, confcctichuizcn. meubel fabrieken. een leerlooierij, een drukkerij en verschillende metaalbevverkende Industrieën terwijl, naar wij vernemen, nog plaats zal zijn voor een zeepfabriek, een hakstenenfa- briek, een fabriek ter vervaardiging van montagewoningen, evenals voor onderne mingen die winstgevend ,de volgende werkzaamheden ter hand zouden kunnen nemen, t.w.: bewerking van zuivelproduc ten. touw. carton, jam. speelgoed, porcelein en cellulose. Naast deze activiteit In het kleine bedrijf ontplooide ook de overheid in Suriname een grote werkzaamheid. Daarbij was vooral van belang de stimulans, welke Suriname kreeg van Nederland, in de vorm van een Welvaartsfonds, dat een bedrag van 40 mil lioen Nederlandse gyldens ter beschikking stelde voor verdere ontwikkeling van het Nederlandse gebiedsdeel ln Zuid-Amerika. Over dit fonds, waarvan de beheerders (de Nederlandse en Surinaamse regering) verwachten, dat het zal bijdragen in het scheppen van een gunstig economisch kli maat in Suriname, cn over andere wel vaartsplannen. zal in een volgend artikel worden gesproken. „Kleinere, maar veel krachtiger benzine en dieselmotoren, die veel minder slijtage onderhevig zijn en tot zeer econo misch gebruik leiden, vormen het toekomst beeld voor de motorenindustrie", aldui verklaarde prof. dr J J. Brocze. hoog leraar aan de technische hogeschool te Delft en directeur van het laboratorium van de Bataafse Petrolcummaatschapplj aldaar. Maandagmiddag op het derde wereldpetro- leumcongres in Schevenlngen. ,,Petroleum wordt ln de eerste plaats ge wonnen om verbrand te worden voor ver- warmings- en energiedoeleinden. Het ls te voorzien, dat de benzinemotor ln de toe komst kleiner en compacter zal worden De contróle van de verbranding heeft ge leid tot de overgang van de geelbranders, welke laatste veel grotere effectiviteit paren el grol aan grotere zuinigheid. Bij de verdere ont wikkeling ls gebleken, dat de „anti-klop - methodiek aanmerkelijk kan worden ver beterd. De constructie van kleinere moto ren is verbeterd door nieuwe methoden van smering en chemische reiniging. Door chemische bijmengsels bij de ben zine of de dieselolie is het plakken van n« zuigers verholpen Als toekomstbeeld ziet de professor de kieltje. compacte motor voor allerlei practisch gebruik, zoals naai machines, handzagen, modelvliegtuigen 1» zelfs kruiwagens. De dieselmotor heeft definitief zijn P'a3t8 veroverd dank zij zijn hoge efficiëncy P* grootste krachtsontwikkeling is in laatste tijd bereikt door een combinatie van suigermotor en turbine. DINSDAG 5 JUNI 1951 EERSTE BLAD PAGINA 8 van „„«WWWVWVtWUtHW TIET IS BEKEND, dat de organisatie der defensie in oorlogstijd aan de n democratische beginselen ernstig afbreuk kan doen. Het landsbelang eist dan zwijflzaamkei<* en gehoorzaamheid. Waar de vrede tegenwoordig dient tot voor bereiding ten oorlog, behoeft het ons niet te verwonderen, dat ook in jaren van vrede" slechts in beperkte mate vrije discussie over vraagstukken van lands verdediging mogelijk is. Wie een cntisch geluid doet horen, wordt al gauw van defaitisme beschuldigd, of als crypto-communist gedoodverfd. Weliswaar blijft de volksvertegenwoordiging nog steeds een forum voor vrije meningsuiting, maar de publieke opinie de ruggegraat der ware democratie komt toch slechts in beperkte mate tot uiting. Voor de organisatie van moderne geme chaniseerde legereenheden kunnen miilitaire autoriteiten in de leer gaan bij de Industrie, welke grote ervaring heeft in de coördina tie van mens en materiaal. Men toont daar begrip voor de „Industrial relations", men tracht problemen van leiding en vakscho ling op te lossen en binnen de autoritaire beheersing van het bedrijf de nodige mede zeggingschap van het personeel toe te staan. Men ziet het nut ln van ruime, lichte ge bouwen. goede cantines enz. De zorg voor de werkende mens is ln de laatste jaren steeds zwaarder gaan wegen. Houdt het leger hiermede gelijke tred? Geeft men zich er wel voldoende reken schap van de fouten, die men begaat in de techniek van de mensenbehandeling? Beieft men de ontbindende kracht van de verve ling. die na enige drukke maanden van ern stige training soms het verdere gedeelte van de militaire diensttijd voor vele recru- ten vergalt? „Men heeft te lang gewacht", schrijft Liddell Hart. die ik gaarne nogmaals citeer, „met het aanpassen van discipline en het kazerneleven aan de huidige civiele om standigheden en de verbeterde opvoeding". „Wij weten hoe menig officier gestrand is bij zijn pogen hierin verbetering te brengen. Het is ook bekend, dat bij de marine en bij sommige jonge wapens (o.a. bij de luchtmacht) een sterk streven naar gunstiger interne relaties valt waar te ne men. Voortreffelijk was ook de geest in sommige regimenten, die in Indië onder moeilijke omstandigheden hun taak vervul den Laten wij prijzen wat er te prijzen r?R BESTAAT hier te lande nog steeds misverstand over de betekenis van het Amerikaanse opinie-onderzoek, dat als middel om naast de uitoefening van het stemrecht de gevoelens en opvat tingen van de burgers te peilen, een mogelijkheid biedt voor een contact tus sen regering en volk, welke de dictatuur ten enenmale mist. 4 Het ls dan ook. bij de geringe intensiteit van het Nederlandse opinie-onderzoek, slechts een gissing, wanneer wij tegenwoor dig bij het grote publiek een stemming van fatalisme menen te beluisteren, berustend op een laag aanslaan van onze weerbaar heid in geval van nood. Men moge dit dan aan gebrek aan inzicht toeschrijven, ern- itiger is. -dat ook onder degenen, die wél over kennis van zaken beschikken, vrij al gemeen een pessimisme voorkomt, dat zorg vuldig binnenskamers wordt gehouden. Is het een zekere lafheid of onvoorzich tigheid, welke ons muilkorft Of legt ieder zich het zwijgen op utt gevoelens van loyaliteit ten opzichte van de regering, die tóch al met zoveel moeilijkheden heeft te kampen 7 Misschien ook laten wU ons lel den door gevoelens vn tact: de buiten landse betrekkingen, met name de goede verstandhouding tot de Verenigde Staten, gedogen niet. dat ook maar enige twijfel zou rijzen aan onze bereidwilligheid zware offers te brengen voor de verdediging van West-Europa. Het U niet uitgesloten, dat door te zware •fferi voor de landsverdediging in een ge meenschap. die reeds in een precaire eco nomische situatie verkeert, een toestand ontstaat, waarin Inflatie, materlaalschaarste, massale werkloosheid en sociale onrust een verwarring ontketenen, Welke uiteindelijk de gehele defensie illusoir maken. Indien Frankrijk in de jaren dertig de milliarden. «an de Maginot-linie besteed, productief had weten te maken voor de volkskracht, had het met bescheidener middelen Ver moedelijk beter weerstand kunnen bieden. De bepaling van de uiterste grens der militaire krachtsinspanning is geen taak van het ministerie van Oorlog en van de generale staf. Zij dient te geschieden door de meest nauwe samenwerking tussen bur gerlijke en militaire experts. Doch zelfs In dien deze nauwe samenwerking tot stand kwam. kunnen alle plaAnen worden door kruist door buitenlandse Inmenging. Bui tenlandse pressie kan er toe leiden de ver houdingsgewijze verdeling van de nationale kracht uit het oog te verliezen. Ook in dit geval staat men evenwel niet geheel weer loos. Met de nodige vindingrijkheid blijft het altijd nog mogelijk het nuttig effect der militaire uitgave te verhogen door deze ten dele op andere belangen af te stemmen (zonder de defensieve kracht van het land te verzwakken). Enkele voorbeelden mogen dit verduide lijken: 1 Modern gemechaniseerde divisies dwln- gen tot technische oefening van een groot aantal soldaten Met wat goede wil zou men binnen het kader van de militaire dienst tot massale technische training kunnen overgaan, die tevens een zekere vakscholing zou bieden voor toekomstige arbeiders in de metaalnij verheid enz. Een apart fonds, voor dit doel uit de defensiegelden gevormd, maar beheerd in overleg met de afde ling nijverheidsonderwijs van het Ministerie van Oorlog, zou rijke vruch ten kunnen afwerpen voor de technische vorming van vele jonge arbeiders en voor de kracht van legereenheden, die veel meer dan vroeger op het technisch Inzicht der recruten moeten kunnen bouwen. (Een denkbeeld dat, naar wij uit zeer goede bron hebben vernomen, binnen afzienbare tijd door de regering ln toepassing zal worden gebracht Red O in de Verenigde Staten wordt een be- langrijk gedeelte van het technisch- wetenschappelijk onderzoekingswerk aan universiteiten bekostigd door legér en vloot (onderzoekingswerk op het gebied van atoomenergie radar, constructie van vliegtuigmotoren, testproeven voor materialen enz.) Op het moment, dat op ons hoger onderwijs drastisch moet worden bezuinigd, zou het alleszins ver antwoord zijn enige tientallen millioenen uif de begroting van Oorlog ovef te hevelen naar universitaire instellingen, welke indirect het nodige bijdragen tot de technische paraatheid van leger en vloot in ons tijdperk van toegepast na tuurwetenschappelijk onderzoek. Op dit punt loont het stellig Prof. dr P. J. Bouman besluit de reeks artikelen over enige facetten van ons nationale streven tot ver sterking van onze volkskracht met een beschouwing over het neteligste punt: de defensie. Openhartig en vrijmoedig stelt hij de vragen, die men al te dikwijls poogt te ontgaan. Het antwoord op deze vragen raakt enkele van de belangrijkste proble men, die deze tijd ons volk stelt. valt. Met pijn in het hart constateren wij echter de bitterheid waarmede vele jonge „afgezwaaide'' soldaten zich over hun diensttijd uitlaten. Het defaitisme ligt niet bij de buiten staanders. die critiek uitoefenen, maar in vele gevallen meer bij degenen, die de ver antwoordelijkheid dragen uoor de gang van zaken en gemakshalve liever in de sleur berusten dan met het nodige vuur voor verbetering te strijden. Wanneer onze militaire inspanning aan twee voorwaarden voldoet: het afwegen van offers ter bepaling van het evenwicht van krachten, welke de basi* vormen voor ons volksbestaan, en het streven naar een maximale efficiency van het militaire ap paraat zelve, bestaat nog een mogelijkheid dc (hans plaatsvindende inwendige uithol ling te stuiten. WH betwijfelen of daarbjj vrije discussie en opbouwende critiek kan worden gemist. Waar conservatisme en een zekere mate van kliekgecst dreigen, dient men dc vensters wijd open te gooien. De vooruitstrevende elementen in onze legerleiding zouden dit stellig toejuichen en daarmede het vertrouwen van ons volk winnen, dat. gerijpt door de ervaringen van 1940'45. weet wat het zeggen wil offers te brengen, mits het zinvolle offers zijn. K.N.M.I. niet alleen dienstbaar aan de wetenschap Op vragen van het Tweede Kamerlid, de heer Stufkens (P vd A.) in verband met de benoeming van een nieuwe hoofddirecteur bij het K.N.M.I. in De Bilt, heeft de minis ter van Verkeer en Waterstaat, de heer Wemmers, o.m. geantwoord, dat behalve de zuiver wetenschappelijke taak het In stituut een maatschappelijke opdracht heeft, namelijk de aanwending van de resultaten van de wetenschappelijke arbeid ten be hoeve van landbouw, scheep- en luchtvaart en nog veel meer algemene maatschappe lijke belangen Tot dusver is in de hoofdleiding uitsluitend de dienstbaarheid aan de wetenschap tot uitdrukking gebracht. Het is onder bepaalde omstandigheden, met name in lijden als de tegenwoordige, wenüelijk dat in de hoofdleiding het tweede deel van de taak vertegenwoordigd is. Als vooropstaand moet daarbij Worden gesteld, dat voor de goede uitoefening van de maatschappelijke werk zaamheid een zoveel mogelijk vrije beoefe ning van de zuivere wetenschap een eerste vereiste is. Een man van wetenschappelijke vorming, met ruime algemene bestuurs- ervaring, kan hieraan voldoen. ZWITSERLAND, in het midden van het vasteland van Europa gelegen, omslo ten door hoge bergen, waar de sneeuw nimmer smelt, duizenden kilometers van de zeekust, heeft dezer dagen de tiende verjaardag van rijn koopvaardijvloot ge vierd. In 1941 begonnen de Zwitsers met acht geleende schepen en thans bezitten ze er 21. die gezamenlijk een inhoud vgn 1U.000 ton hebben. Er zijn op buitenlandse werven nog schepen in aanbouw met een Laten we er ons niet over beklagen, dat een deel van de aarde een woestijn is :de mens heeft die woestijn zelf gemaakt, eenvoudig door onze planeet te plunderen, door rijkdommen aan de aarde te onttrekken, wouden te vernietigen en dieren uit te roeien. Een verontschuldiging is, dat hij zulks deed doordat hij de wetten van de natuur niet kende. Maar thans, nu de bevolkingsdichtheid met de dag toeneemt elke dag komen er 50.000 nieuwe monden in de wereld bij om te voeden moet hij diezelfde woes tijn de baas worden en hem vruchtbaar maken, ten einde nieuwe cultures mogelijk te maken. het Amerikaanse voorbeeld te volgen. WIE OVER MILITAIRE uitgaven. volkskracht en openbare mening schrijft, dient er zich ook rekenschap van te geven, dat ons volk steeds een Öjn gevoel heeft getoond voor het nuttig effect der bestede middelen, zo realis tisch zyn wij wel! En ook hier signaleren veel, dat gewoonlijk met de mantel der liefde (of der berusting) wordt be dekt: er bestaat een algemene twijfel aan de verhouding tussen* de gebrachte offers en de bereikte defensieve kracht. liddell Hart. eertijds militair mede werker van The Times, wees in zijn „Europa mobiltaeert (in 1938 gepubliceerd, maar nog ■teed» up to date) op het Engelse „regle ment voor de dienst te velde", waarin van militaire bevelhebbers werd geëist: „De oreedet mogelijke kijk op en kennis van sowel maatschappelijke als militaire vraag stukken. De oorlog is thans meer dan ooit een maatschappelijk probleem, een grote oorlog tast het gehele nationale leven en elke klasse van de burgerij aan. tengevolge waarvan het burgerleven een daarmee "y^enhomstlge Invloed op het verloop van *r. operaties uitoefent". Biet minder interessant ls de opvatting van LiddqJJ Hart („Europa mobiliseert Oh. 186), dat de huidige bewapeningswed loop en de technische revolutie in het ge- oruik van wapenen „de militaire bevelheb- oers meer middelen toevoert dan hun ver band kan verwerken". Het is dan ook niet verwonderlijk, dat de Amerikaanse rege- lik* ]hao8- ln een kritieke phase der ge- ^-medenls. de groot-Industrieel Charles E. tri *5' Pre*Went-directeur van de General Electric, uitgebreide volmachten gaf om aan oe militairs krachtsinspanning leiding te Wil men deze taak volbrengen dan ls internationale samenwerking onmisbaar, zodat men gezamenlijk alle kennis, waar over men beschikt, in de schaal kan werpen om het beoogde doel te bereiken. Te dien einde is onlangs in de universiteit van Algiers de eerste vergadering gehouden van het raadgevend comité in zake onderzoekin gen in onvruchtbare streken. In dit comité hebben geleerden en ingenieurs van zeven landen zitting en tijdens bedoelde vergade ring hebben ze beraadslaagd over de werk wijze welke dient te worden gevolgd. Meer dan een vierde van het aardopper vlak bestaat uit onvruchtbare of weinig vruchtbare grond. Er zijn woestijnen, waar enkele nomaden leven en ook zijn er weinig vruchtbare streken, die zeer dicht bevolkt zijn en waar de bewoners, willen ze het leven houden, uitermate Voorzichtig met de aanwezige hoeveelheid water en energie bronnen moeten omspringen. Ongetwijfeld is er geen oord te vinden, waar nimmep een druppel regen valt. maar in Arica. aan de Noordkust van Chili bijvoorbeeld, valt er zo weinig regen, dat men in de loop van de laatste zeventien jaar slechts driemaal er In geslaagd is de regenval te meten. De volkomen onvoldoende regenval in droge streken is zeker onvoldoende om de onderlaag voortdurend vochtig te houden. Neem bijvoorbeeld de Sahara. De zon schijnt er brandend heet. het waait er bij voortduring en water is er zeldzaam. De hemel vertoont weinig wolken en van uit- stralng is dus haast geen sprake. De warmte wordt aanvankelijk geabsorbeerd door het zand en de rotsen en vervolgens in de lucht teruggekaatst De hoge temperatuur over dag heeft tot gevolg, dat de atmosferische stromingen worden verdicht en zo worden zand en stof door de wind meegevoerd. Geen leven zonder water Zonder water kan de mens niet lang le ven in de woestijn Het menselijk lichaam bestaat voor tweederde uit water en wan neer deze hoeveelheid niet in 6tand wordt gehouden, kan de mens niet in leven blij ven. Welnu, het woestijnklimaat brengt mee. dat de mens daar sterk transpireert, d w.z. veel vocht afstaat. Maarzonder water kunnen ook fa brieken. electrische centrales e.d. niet wer ken. Maar zoet Water is. di( kan men niet genoeg herhalen, een betrekkelijk zeldzame hulpbron en naarmate de levensomstandig heden beter worden, neemt het waterver bruik met duizelingwekkende snelheid toe. In Texas bijvoorbeeld, waar de bevolking tussen 1890 en 1940 is verdriedubbeld, is het waterverbruik door particulieren, industrie, besproeingswerken en electrische centrales meer dan zeventig maal zo groot geworden Daarom is het waterprobleem niet slechts een vraagstuk, dat de droge streken betreft, maar het raakt onze gehele beschaving Daarom zal de hydrologie, de studie van de wateren hun eigenaardigheden en hun venspreiding op aarde, een steeds belangrijker rol gaan spelen, want he den ten dage weten we. dat er bijna overal ter wereld uitgestrekte onderaardse water bronnen bestaan. Men is tegenwoordig op de hoogte, schrijft de Amerikaanse deskundige A N Sayre in het maandblad „Scientific Ame rica" van de kringloop van het water, het proces, waarbij het water, afkomstig uit de zee ten slotte daarin terugkeert via de bodem van de aarde Deze kringloop is onvolmaakt: een groot deel van het zee water. dat in danjp is opgegaan, keert in de zee terug in de vorm van regen en mist. Wat de regenbuien, die op aarde vallen, betreft: een zeker deel daarvan verdampt onmiddellijk in de lucht, een tweede stroomt naar de beken, een derde deel ver bindt zich langs chemische weg min of meer blijvend met verschillende mineralen en een zeker deel ten slotte sijpelt door het aardoppervlak en keert terug tot bronnen en oceanen. Kringloop. Zoet water, schrijft Sayre. Is voorname lijk afkomstig van regenval Dit water kan dc mens slechts dienen wanneer het in een natuurlijk of kunstmatig reservoir valt. In ontelbaar vele streken houden de bewo ners er nog regenbakken en waterputten op na teneinde het regenwater op te van gen zonder hetwelk ze niet kunnen leven. Op Gibraltar en de Virginische eilanden wordt het water dat op de hellingen van heuvels valt door gemetselde goten naar reservoirs geleid. Om het water, dat uit de lucht valt. op te vangen, heeft de mens alle mogelijke methoden bedacht, maar het meeste water, dat hij gebruikt, is toch af komstig uit natuurlijke bronnen: rivieren, meren en ondergrondse beddingen De gehele geschiedenis door hebben de mensen onophoudelijk gezocht naar bronnen van beken. In de Oudheid meende men. dat er ergens een onuitputtelijke wa terbron moest zijn.^ De Romeinse ingenieur Viiruve heeft, in de eerste jaren van het Christendom de theorie verkondigd, welke tegenwoordig algemeen als juist wordt aangenomen, dat het onderaardse water grotendeels afkom stig is van regens en sneeuwbuien, die door het aardoppervlak heen zijn gesijpeld waardoor bronnen en beken ontstaan. I'as in de zeventiende eeuw evenwel werd de juistheid van deze theorie langs wiskundige weg bewezen dank zij de Franse geleerden Pierre Perrault en Marlotte en de Engels man Edmund Ilalley Maar de bestudering van de ondergrondse waterbronnen was van geen betekenis geweest wanneer dc geologie niet zulke vorderingen had gemaakt. Hoe het zii. vast staat, dat er zich in on vruchtbare streken uitgebreide waterreser ves onder de grond moet bevinden. Het is aan de ingenieurs van vandaag die op te sporen. De Hollandse polders hebben eén zeer eigen natuurschoon. lljke inhoud van 60.000 ton. Uit deze cUfer» blijkt, dat de Zwitserse koopvaardijvloot zich nog steeds uitbreidt, hetgeen niet weg neemt, dat ze eén van de jongste en ook van de kleinste is, die de zeeën bevaren. Eigenlijk is het ook een van de zonder lingste vloten, want het eigenaardige is, dat ze geen thuishaven heeft. De Zwitserse schepen gaan voor anker in Nederlandse, Duitse, Franse en Italiaanse havens en ze varen naar Zuid-Amerika, de Verenigde Staten en Afrika om grondstoffen en goe deren, waaraan Zwitserland behoefte heeft, te halen. Ze keren terug naar de haven, welke het best gelegen is. om hun lading MHlossen, te bunkeren, voorraden in te nemen en herstellingen te laten verrichten. Het grootste schip, dat onder Zwitserse vlag vaart, is de 14 500 ton metende tanker „Neuchatel". Het klejnste is de Lieman, een vrachtzoeker, die over de Middellandse Zee zwerft, tot Algerije en Spanje trekt op zoek nsjar vrachten wijn. Van de 21 Zwit serse schepen bevaren er-dertien de Oceaan, de overige blijven dichter bij huis. Alle Slapte in de >volindu8trie Toen ln April de Verenigde Staten zich uit de wereldmarkt terugtrokken zijn de (volprijzen weliswaar met ongeveer dertig procent gedaald, maar deze daling zal eerst op de lange duur haar uitwerking hebben. De slapte welke momenteel in de wol- en textielindustrie bestaat is wel niet zo alar merend als in de schoenindustrie, doch rooskleurig ziet het er vooralsnog niet uit, zoals wij dezer dagen in een der wol centra van ons land vernamen. Er zijn twee factoren, die op de duur tot een gedeelte lijke werkloosheid in deze branche zouden kunnen leiden en wel met name de ver minderde koopkracht (echter nog niet primair) maar ook de hamsterperiode in het laatste kwartaal van het vorige jaar. De omzet steeg met sprongen, toen de Nederlandse huisvrouw tijdig wat voor de komende winter insloeg mede in verband met het vooruitzicht der sterk stijgende prijzen. Het waren niet alleen dekens en lakens waarvoor grote vraag bleek, maar ook de heer des huizes werd waar het enigszins mogelijk was van een extra win- terstofje voorzier.. Maaj thans zitten de detailhandeiaren met grote voorraden en weinig orders. Er bestaat in de textiel en wolbranche neg wel geen vrees voor een dreigende werkloosheid, maar de markt bevindt zich op het ogenblik toch wel in een labiele •tuatje. schepen van de vloot zfjn vrachtschepen, Aan de samenstelling en het in de vaart brengen van de vloot ligt de gedachte ten grondslag, dat in oorlogstijd goederen, voor Zwitserland bestemd, onder Zwitserse vlag moeten worden vervoerd. Alleen op deze wijze kunnen ze hun neutraliteit behouden. Deze les hebben ze tijdens de laatste oorlog geleerd. In 1941 toen de Duitse onderzeeërs leder geallieerd schip tot zinken trachtten te brengen, kwam de Zwitserse regering op de gedachte acht schepen te lenen van Griekenland en er de Zwitserse vlag op te hijsen. En zo werd op 9 April van dat jaar, de dag waarop de Zwitserse Bondsraad in een spoedzitting bijeen kwam toestemming voor het lenen dier schepen gaf. Zwitser land opeens een zeevarend volk. Het duurde niet lang of de vlag met het witte kruis op een rood veld werd op nog drie schepen gehesen. De Zwitserse federale marine- autoriteiten, gingen van de gedachte uit, dat Zwitserland op z'n minst over een scheepsinhoud van 180.000 ton moest kunnen beschikken om het land in oorlogstijd van het nodjge te voorzien. Maar.... maritieme tradities worden niet op één dag geboretj en de Zwitserse redére hebben de grootst mogelijke moeite een Zwitserse bemanning te vtnden. Op het ogenblik is slechts 20"/» van alle officieren en manschgppen op de Zwitserse schepen van Zwitsersen bloede. De rest bestaat uit Engelsen, Duitsers, Fransen, Italianen, Spanjaarden en Portugezen. In oorlogstijd zou Zwitserland de meeste mannen door Zwitsers moeten vervangen. De federale wet bepaalt verder uitdruk kelijk. dat uitsluitend Zwitsers kapitaal in de scheepvaartmaatschappijen mag wor den gestoken em op grond van deze voor waarde verleent de Zwitserse regering de reders alle mogelijke hulp om hun vloot op te bouwen en op peil te houden. Een federale conjmissie is op het ogen blik bezig nieuwe, duidelijke wetten voor de koopvaardij te ontwerpen. Mocht er een nieuwe oorlog uitbreken, dan zou de Zwitserse vloot voor het eigen land van onschatbare waarde blijken to zijn. maar intussen komt zij ook nu dc Zwitserse economie ten goede. Op bet ogenblik zijn niet alle goederen, welke op Zwitserse schepen worden vervoerd, voor het eigen land bestemd. De Zwitserse sche pen wagen zich hoe langer hoe verder om zoveel van de internationale handel in te pikken als ze kan krijgen. De Zwitserse koopvaardijvloot staat ge heel apart van de vloot van schepen, die de binnenvaart op de rivieren onderhoudt. Ook bezit Zwitserland een niet onbelangrijk aantal passiagiersschepcn, dat de dienst op de meren onderhoudt. Maar geen van die schepen kan de zee bereiken, evenmin als de Oceaanstomers ooit tot het hart van Zwitserland zullen kunneft doordringen. veilig Tl ieronder volgt een drama in zakformaat, ^waaruit de lezer kan zien. dat 5 mensen nog zuiver-en-alleen materialistisch denken Croquet en Coquet De dikke man in 't restaurant At smakelijk croquetjes. Zijn vrolijk vrouwtje zat erbij En rookte sigaretjes. Maar aan een tafeltje ernaast Zat een ge-rQ-pa-trieerde. Zo'n eenzaam-Indonesisch heer Die stil de vrouw fixeerde. Hij keeken keeken lachte flauw. Misschien wat overmoedig De dikke man at rustig door En leek heel sullig-goedig. iat duurde een minuut of vijf. Steeds gluurde stil die ónder Steeds gingen bij de dikke man De kaken op elkander. Niets kon hem storen in 't genot Van die delicatesse. Al keek de ander ook te v r ij. Met man'lijk interesse Maar toen die Vreemde kijken blééf. En 't hinderlijk ging worden. Toen werd de man nerveus en kwaad En schq»f aan mes en borden. Dus stond hij óp, en zei „Meneer! Uw houding is niet netjes, Als U er dan zo naar verlóngd: BESTEL DAN OOK CROQUETJES I" TN DE SCHADUW van de „Grote Geest Berg", welks lava pas enkele maanden geleden vierduizend inboorlingen het leven kestte, zjjn de Papoea's druk bezig een nieuw dorp te bouwen bovenop puin en stof. De Lamington vulcaan heeft onlangs het dorp Iljgatoeroe weggeblazen, zoals een kind een erwt uit een proppenschieter blaast. Higatoeroe bestaat niet meer. Honderden lijken, ook van Europeanen, die men bij het eerste onderzoek ter plaatse niet heeft kunnen vinden, blijven rusten onder lava en puin. Het nieuwe dorp groeit snel, dank zij de haast, welke de inboorlingen aan de dag leggen om het vluchtelingenkamp van TJimo te verlaten en naar hun „eigen land" terug te keren. Want het nieuwtje worden verzorgd" is er al lang af, ze heb ben er genoeg van hun oren te moeten laten hangen naar een officiële leiding en hun voedsel uit de lucht te krijgen toege worpen. Higatoeroe was een model-dorp. Het was de trots van de inboorlingen van Nieuw Guinea. Maar, het nieuwe dorp, dat Hogen- hambo zal heten, zal nog voorbeeldiger zijn dan Higatoeroe was. Reeds, verrijzen er huizen, tuinen zijn aangelegd, er is terrein aangewezen en geëgaliseerd op de plaatsen waar scholen, kerken en ziekenhuizen moeten komen. Er zullen modelboerderijen komen, waar de landbouwers onder Britse leiding hun land zullen bebouwen, want hoewel de idealen van de inboorlingen, hun denkbeelden en gewoonten worden geëer biedigd. zullen degenen, die in het dorp komen te wonen, toch een zekere leiding van bovenaf ontvangen; men zal hen hel pen tot meer productieve arbeidsmethoden te komen. Moderne methoden bedoelde dorpen worden verzorgd in Oro Bay. Inonda. Gona en Boena. Bij Boena trad de rivier na de uitbarsting buiten haar oevers met het gevolg, dat de bodem, mijlen in de omtrek werd bedekt met vruchtbaar vulkaan slib, dat, naar landbouwdeskun digen verklaarden, uitstekend geschikt is voor graanbouw. Werkploegen, die na de uitbarsting in Higatoeroe of wat er dan nog van be stond zijn doorgedrongen, hebben een deel van de uitrusting van het ziekenhuis gered, evenals landbouwwerktuigen en jeeps. Sommige dingen vonden ze vrijwel volkomen onbeschadigd te midden van een volkomen ruïne. Groepen, die waren uit getogen om doden te zoeken, ontdekten, dat de lichamen van de meeste slachtoffers onherkenbaar waren verminkt. Ze telden de lijken van 3500 inboorlingen, terwijl 35 Europeanen omkwamen. Het is hartverheffend te zien. dat inboor lingen uit verafgelegen streken, zelfs erf vijanden. geld voor het herstel hebben bijgedragen. Tal van Inboorlingen in Nieuw Brittannië, Zuid-Papoea. Nleuw-Ierland et- het Sepic district van Noord-Guinea. h-"* den nog nimmer gehoord van de Laming ton-berg. 1137/38 moet^dat^ wej ieren- je geld af te geven! zei Pierlala, de reus. Maar Jan Klaassen liet zich zo maar niet ir. de luren leggen.... Hij nam zn stok en begon op Pierlala los te rammelen, tot die weer helemaal inkromp en einde.ijk schreeu wend verdween Hoeraaaa! juichten de kinderen. - Zleao, lachte Jan Klaassen Dat Is ook alweer gebeurd. Nou ga ik verder met m «i geldzak. Zo ging het spel door. Er kwamen nog al lerlei moeilijkheden, maar Jan Klaassen er zich goed doorheen, totdat hij ein- huur bij de hulsbaas En toen was het spel uit. Het gordijntje viel dicht, maar Jan Klaas sen kwam toch nog even door 'n spleet kij ken. Hij zwaaide vrolijk naar de kinderen. Dag allemaal!.... Ik hoop. dat jullie veel plezier hebt gehadl Tot ziens, hoor! Dag. Jan Klaassen! riepen de kinderen En toen gingen ze allemaal naar huis, ook Rick en Bunkie. Dat was leuk, he? lachte Bunkie. Nou! zei Rick. In het kamp van Ilimo hebben ze reed> een en ander geleerd. Bestuursambtenaren en inboorlingen verlangen er even sterk naar het nieuwe dorp tot een voorbeeld van de rest van het land te maken, tot iets, vaarnaar men komt kijken Maar al het werk, dat thans wordt gedaan, had kunnen worden vermeden, als de inboor lingen maar in het vluchtelingenkamp bij Lamington hadden willen blijven. Zestig procent van de gebouwen, welke sedert d( uitbarsting van de vulcaan zijn opgetrok ken in het kamp, zijn hecht en sterk en uitstekend geschikt voor permanente bewo ning. Er zijn velden on akkers waar de oogst snel rijpt en een aanvulling zou kun nen geven van de voedselvoorraden, welke de Australische luchtmacht geregeld af werpt. Er is ook een school, een kliniek, een ziekenhuis, een kreek, die voldoende water levert. Maar Ilimo is te ver verwij derd van Lamington, de Berg van de Grote r, Geest. De inboorlingen wensen opnieuw in an Hassan Kasravi, die tijdens een proces zijn schaduw te leven en te verblijven in wegens het schrijven van anti-Islamitische 1 wat ze noemen hun „eigen land". Behalve boeken door Safavi cn zijn volgelingen in Higatoeroe. waar de meeste mensenlevens de rechtszaal v-erd doodgeschoten. Safavi verlorerë gingen, ontvluchtte men andere werd bij verstek tot twee jaar gevangenis- j dorpen, toen de Lamington dood en straf veroordeeld. woesting spuuwde. De bewonere ven laatst- De 28-jarige leider van de religieuze secle Fadayian Islam. Nawab Safavi. die sinds de mdord op de Perzische minister president, Razmar», op 7 Maart door de po litie gezocht werd, is gearresteerd. De po litie wil hem tevens ondervragen in ver band met het vermoorden van de voorma lige minister-president, Abdoel Hoessein Hadjir. in November 1949. De regering heeft de Fadavian Islam van beide moor den beschuldigd. Safavi werd reeds sinds twee jaar door de politie gezocht wegens het vermoorden iri, die tijdens een proces Brandstichter te Eindhoven gearresteerd De Eindhovense politie heeft t de 28-jarige fabriel i verdacht 24 I sticht in een boen welke boerderij toi gearresteerde afgelegd. De man bewoonde een houten bijbouw van dëTi nog twee gezinnen woonden. betere woning te zullen krijgen had hij op de avond van 24 Mei de boel in brand ;oken. Om geen argwaan te wekken hij daarop met vrouw en kind gaan wandelen en had zijn Zondagse pak aan getrokken. Dat wekte juist argwaan bij de recHerche. Zij hield de man aan, die ten slotte een bekentenis aflegde. earresteerd bben ge istraat ntenis larscfoijnllik uó ian wil tot dus- - in Luxemburg hebben by de Zondag ge houden parlementsverkiezingen de socialisten 4 zetels gewonnen De katholieken, d° demo craten en de communisten verloren elik 1 zetel. - De Trojaanse oorlog is waarsct of meer jaren lar ger geleden dan w ver dachten. Opgravingen op Cyprus uit dat Grieken daar tn het laatst van c_ eeuw voor Christus een paleis ln brar.-d ben gestoken en Cyprus werd na de T - jaanse oorlog veroverd. Tot dusver p men deze oorlog in de twaalfde eeuw v Chilstus - De directeur van de Chemische l Noord-Holland te Beverwijk, li B H kenberg uit Aerdenhou.. is thdens e< oantietocht door Duitsland met zijn v regen een boom gereden. H-j over!e< plaats? Zijn vrouw en het mede-in?i' echtpaar Carpentler— Alting zijn zwaar wond ztj zijn in een ziekenhuis nabij Keulen i opgenomen.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1951 | | pagina 3