Het geheim van de betere zet
Het verhaal
van
de mensheid
Regering was in October 1950
al ingelicht door B.V.D.
Plan ii en voor Atoomreactor
in Nederland
Pillsbury droeg het acht jaar bij zich....
Ten dode gedoemde wint
in goddelijke stijl
ONZE 1001 -KRUIS W OORDPUZZLE
Jurk van
baddoekenstof
Vertellingen uit de mythologie
A*Si
Mieke bakte een taart, maar
Ha Ha
Pim's avontuurlijke reis
door Portugal
Alg
HET
arve
Haai en Kraai
Geval Ambon-Sweerts
Berichten waren te vaag
Bridge-rubriek
Fraaie dwangpositie
Margarineverbruik is op
peil gebleven
ANTI-COMMUNISTISCHE REL
IN GUATEMALA
Demonstratie tegen
linkse regering
Gevaarlijke werktuigen
moeten worden gekeurd
Dc cultures op
Sumatra
Samenwerking
bij export
Distributiekosten zijn on vermij del ijl
maar wel te drukken
Consument kan een
woordje meespreken
Israëlische klacht bij
Veiligheidsraad
Schacht gaat naar
Indonesië
Nieuwe Engelse
oorlogsschepen
Omwenteling in
dc scheepvaart
Kromhout Motoren Fabriek
D. Goedkoop Jr.
Faas heeft nog steeds
niet getekend
PRACHTIGE FILM VAN DE
HEIDE MAATSCHAPPIJ
Kunst in het kort
Zaterdag 14 juli 1951
DUIZEND EN EEN
"Ten der geniaalste achaakmeesters. die de
J-i schaakgeschiedenis heeft gekend, was
de Amerikaan Harry Nelson Pillsbury. Als
22-jarige. totaal onbekende meesteE won hij
het ..sterkst bezette schaaktournooi aller
tijdenHastings 1895, en plaatste zich daar
mede met één slag onder de eerste spelers
van zijn tijd. Hij bleef dit tot zijn dood toe:
Jn 1905 stierf hij op 33-jarige leeftijd aan de
«evolgen van een syphilitische infectie.
Van deze Pillsbury geven wij hier een
partij. waaraan de volgende merkwaardige
geschiedenis is verbonden.
In Petersburg 1895 had Pillsbury tegen de
toenmalige wereldkampioen, dr Lasker.
een moeilijlke variant van het Damegambtft
•ls opening gekozen. Op hetzelfde ogentflik,
waarop hij zijn 7e zet had uitgevoerd, schoot
het als een bliksemflits door zijn brein, dat
hij met een andere zet in het voordeel zou
zijn gekomen. Helaas de mindere zet was
reeds uitgevoerd en de partij zette zich
voort; na een demonisch gevecht won dr
Lasker. Pillsbury behield het geheim van
de betere 7e zet. die voordeel betekende,
acht jaren lang bij zich zonder het ooit prijs
te geven Talloze malen kreeg hij gelegen
heid de zet tegen andere tegenstanders te
beproeven, maar steeds bedwong hij zich,
wachtte en wachtte tot dr Lasker andermaal
tegenover hem zou zitten. Acht jaren ver
liepen en geen gelegenheid deed zich voor.
Dan wordt Pillsbury ziek en als een ten
dode gedoemde betreedt hij in 1904 de
«chaakarena van Cambridge Springs, het
enige toumooi Waarin hij faalt en voor de
«erste maal buiten do priizen blijft. Hij
«peelt slechts mede omdat dr Lasker na
een jarenlange non-activiteit van de
partij is. Morituri te salutant. heil. Keizer
Lasker. nog-éénmaal voor de laatste maal
krijgt u met Pillsbury te doen En zie.
het geluk lacht hem tegen. Hij loot wit
tegen de wereldkampioen, speelt Damegam
biet. speelt dezelfde variant als acht jaren
tevoren In Petersburg, pest eindelijk de zo
lang geheim gehouden 7e zet toe enwint
In goddelijke stijl
Het is Pillsburv's laatste daad op het
schaakbord geweestenkele maanden
later is hij dood
Wit: H. N Pillsbury Zwart: dr Em. Lasker
Cambridge Springs 1904.
L d2d4 d7d5
2. c2c4 c7—e0
3. Pbl—c3 Pg8f6
4. Pgl—f3 c7c5
Geldt heden nog als het belangrijkste ant
woord.
5. Lelg5
Tegenwoordig beschouwt men 5. c>-'d5,
PXd5. 6. e3. Pc6. 7. Ld3. cXd4. 8 e-d4. Le7.
9 0-0. 0—0. 10. De2 (Najdorf) als de meest
kansrijke variant voor wit.
c5Xd4
6. DdlXd4 Pb8c6
Beter is 6Le7, maar dat wist men
In 1904 nog niet. De tekstzet paste dr Las
ker ook toe in de Petersburger partij tegen
Pillsbury. welke hij won. Pillsbury zette
toen voort met 7. Dh4. Le7. 8. 00—0. Da5,
9 e3. Ld7, 10. Kbl. h6 en kwam in het na
deel. Ditmaal komt echter de kans voor de
acht jaren lang geheim gehouden betere zet!
7. LfBXffi
Met als pointe: 7PXd4. 8. LXd8,
Pc2t. 9. Kd2, PXal. 10. Lh4 en wit wint in
elke veriant na e3 en Ld3 het Paard op
a 1 en verkrijgt d«n twee stukken voor een
Toren Een venijnige wending.
7R7Xf6
8. Dd4h4 d5XC4 I
9. Teldl!
Pillsbury speelt de partij in de stijl van zijp
allerbeste tijd. Op 9. D/-c4. Db6 zou zwar^
zich nog redelijk spel verschaffen (de'aan
val tegen pion f6 is losgelaten).
9Lc8d7
10. e2e3 Pc6—e5
11. Pf3-e5 f6Xe5
12. Dh4*c4 Dd8b6
Een wanhopige poging om los te komen,
welke Pillsbury zeer fijn weerlegt.
Db6Xb2
Ta8c8
15. Dc4—-d3
De tussendreiging. mat op d7, maakt Pc3
onaantastbaar
15Tc8c7
16. Pc3e4 Lf8e7
17. Pe4döt Ke8—f8
Ruil op d6 waa vrijwel onmiddellijk ver
derfelijk. bijv. 17L d6. 18. ÜAd6.
Kd8. 19. Td2 en de witte aanval langs dc
d-lijn wordt onweerstaanbaar.
13. Lfle2
18. Pd6e4»
19. f2—f4
Na 19. PXe5. Le8 stond wit zeer fraai maar
niet veel meer dan dot. De wijze, waarop
Pillsbury met een reeks ijzersterke zetten
welke prectisch maar één antwoord toe
laten een onweerstaanbare aanval tegen
de zwarte Komngestelling uit de grond
Stampt, verdient de hoogste waardering. Een
schitterend voorbeeld van Pillsbury's zon-
nenschaak
"a. 19e5Xf4
20. Dd3d4
Met aanval op Th8.
2 0f7f6
21. Dd4xf<
Met aanval op Tc7.
2 1Db4—c5
22. Pc4e5
Met aanval op Ld7. ïp
2 2Ld7e8
23. Pe5g4
Dekt pion e3 en valt pion f6 aan.
2 3f6—f5
24. Df4h6f KfB— f7
25. Le2c4 IJ
De mokerslag Er dreigt 26. LXe6 mat en
hiertegen is noch 25DXc4, 26. Pe5t
enz., noch 25'Ld7. 26. T d7 enz..
noch 25Db6. 26. TXf5,t een parade.
Zwart heeft niets betere dan
2 5Tc7c6
26. TflXf5tl!
Toch De pointe van het offer komt zo da
delijk.
2 6Dc5XfS
27. Tdlfl Df5> flf
28. KglXfl
En nu is alles duidelijk: de vernietigende
dreiging Pe5 (t) is op geen enkele manier
te pareren.
28Le8d7
29. Dh6—h5t *Kf7—g8
30. Pf3e5 Zwart geeft het op.
Een laatste flikkering van een stervend
genie
CHR. VLAGSMA.
Ï)AT we daaraan nu niet hebben gedacht
in die laatste bezettingsjaren, toen cr
bijna geen textiel was te krijgen. Alles heb
ben we toen gedaan om knap en heel voor
de dag te komen: we hebben een deken laten
verven en er een mantel van gemaakt, we
hebben een jurk opgefleurd met een shan
tung lampekap. misschien hebben we als de
heldin uit ..Gejaagd door de Wind", een bal
jurk geknipt uit pluchen gordijnen en in
elk geval hebben we onze japonnen ult-en-
ter-na gekeerd en opgelapt, maarwe
hebben niet aan onze badjas gedacht. Nu
ja. wc hebben er mee in de hand gestaan en
zelfs getracht ze te ruilen voor tarwe, maar
n.emand. die ook trtaar een korrel tarwe gaf
voor een badjas, toen onze stranden voor
behoorlijke Nederlanders verboden terrein
uitmaakten.
En nu. als mosterd na de maaltijd, komt
Alwyn, de baby onder de Parijse mode-ont
werpers aanzetten met het denkbeeld ..ge
klede" japonnen van badhanddoekenstof te
maken, niet alleen strandpakjes. maar hele
gewaden mét rokken, die de grond raken
en jasjes, die worden gegarneerd met sa
tijnen kraagjes en manchetjes. En heel
eenvoudige linnen jurkjes knapt hij op met
een stola ook al gemaakt van badhanddoe
kenstof. Bij voorkeur gebruikt hij badhand
doekenstof in een blauwgroene tint. die her
innert aan de zee, maar ook marineblauw
versmaadt hij niet.
Men moet erkennen, dat badhanddoeken-
stof een zo practische zomerdracht is. dat
het alleen maar behoeft te verbazen, dat
niemand eerder op het idee is gekomen.
Badhanddoekenstof is volkomen kreukvrij,
men. kan het gemakkelijk wassen en daarna
kan 'de strijkbout gerust achterwege blijven
Wie dus nog een badjas bezit, haaste zich
die te herscheppen in een gewone zomer
jurk. Tenzij zij van plan is haar vacantie
door te brengen op een kampeerboerderij
als wij onlangs aan De Kaag bezochten. Da-
DE GODIN HERA. gedreven door het voornemen Heracles, die
zij zo haatte, in het ongeluk te storten, nam de gestalte aan
van een Amazone en verbreidde het gerucht, dat Heracles zou
zijn gekomen om de geliefde koningin Hippolyte te ontvoeren.
De Amazonen hadden de eerste ogenblikken ongelovig ge
luisterd naar Hera s inblazingen, maar toen de godin, welspre
kend en arglistig, doorsprak, grepen zij al gauw naaj hun
speren en dolken en omsingelden Heracles.
De held kon onmogelijk begrijpen hoe die plotselinge vijandig
heid was ontstaan. Daar het niet zijn bedoeling was. de
Amazonen letsel toe te brengen, had hij zijn handen vol om zich
tegen die overmacht van krachtige en behendige vrouwen te
verdedigen. Ten slotte kreeg Heracles" opvliegende aard de over
hand. Hij greep de gordel van Hippolyte en maakte zich uit de
voeten.
Volgens een andere lezing* zou Heracles zo verontwaardigd zijn
geweest over het vermeende verraad van de koningin der
Amazonen, dat hij de onschuldige Hippolyte om het leven
bracht.
Adresboek Voor de „Instanties"
Van het ..Adresboek ten behoeve van de
overheidsadministratiedat in 1948
voor het eerst door de Vereniging van Ne
derlandse Gemeenten. Paleisstraat 5,
"s-Gravenhage, werd uitgegeven, is thans
een nieuwe, geheel herziene en bijgewerk
te druk verschenen*
Het handige boekje kan in elk bedrijf te
mes mogen daar niet met ontblote rug rond
lopen en wie wil gaan zwemmen is verplicht
zich. tot het laatste ogenblik voor zij in het
water duikt te omhalen met een jas. tot de
kin dichtgeknoopt. Deze dames behoren
haar badjas in ere te houden. Maar dan zal
men toch wel de hand kunnen leggen op
badhandoekenstof om er het modernste en
meest practische zomerjurkje, dat men ooit
bezeten heeft, van te maken.
pas komen. Het bevat een zo volledig
mogelijk overzicht van de administratieve
organisatie van de departementen van al
gemeen bestuur, de provinciale griffies en
vele andere overheidsinstellingen. Voorts
zijn er de adressen en waar nodig korte
taakomschrijvingen in opgenomen van
semi-overheids- en particuliere instellingen
en verenigingen, welke haar werkzaam
heden over het gehele land dan wel over
één of meer provincies uitstrekken en
nauw bij de openbare taak betrokken zijn.
Men vindt er een alphabetische lijst in van
alle Nederlandse gemeenten met vermel
ding van het aantal inwoners op 1 Januari
1950 alsmede een uitgebreid alphabetisdh"
register.
Agatha op haar kest
Christie, schrijfster van meer dan
vijftig detectiveromans, heeft vooral
naam gemaakt met haar werken over die
schrandere zelfingenomen en gewichtig
doende Belgische speurder Hercule Poirot,
die het ook in de twee nieuwe deeAjes van
de Accoladereeks (A. W. Sijthoff's Uitge
versmij N.V., Leiden) zwaar te verduren
krijgt.
De auteur heeft geen bloederige beschrij
vingen, geen duistere kamers met valluj.
*en en geen- tijdbommen-onder-dé-stoel no
dig om de verhalen te laden met een span
ning alsof men zélf die sfeer van doods
angst en achterdocht meemaakt. In Moord
onder vuurwerk, is het een modern jong
meisje, dat door een moordenaar met ouder
wetse methoden bedreigd en door Poiret
beschermd wordt. In: Schuldig in eigen
ogen. is het gegeven nóg vernuftiger, want
daar moet Poiret tijdens een rechtszaak de
onschuld van een verdachte aantonen, die
zélf schuldig meent te zijn.
Twee juweeltjes in een wélverzorgde
serie.
Vreemde Vriendjes, deze twee. De uil wordt verpleegd voor een
gebroken vleugel Gelukkig kan hij alweer bijna vliegen. Met
belangstelling kijkt hij naar de dode muis, die de poes op de
mand gesleept heeft.
Mieke
1Ti- halletc
54 55 Jo
o9 \70
Horizontaal: 1. Edelknaap. 5. Trede van
•en ladder. 9. Jongensnaam. 13. Alleen
zang. 15. Stok. 16. Vrouw van Abraham. 18.
In het jaar onzes Heren (afk. Lat.). 20. Gaf
felvormige stutpaal. 21. Vordering. 22. Deel
van een boom. 23. Thans. 24. Papegaai. 26.
Half. 27. Sap van run. 29. Regenvlaag. 30.
Mijnwerkersdorp ten Westen van Heerlen
32. Muzieknoot. 34. Waterstand (afk.). 35
Tocht, uitstap. 36. Niet 'begroeid. 38. Oud
folterwerktuig. 41. Lichaamsdeel. 43. Vaar
tuig 45 Plaats in België. 46. Lipbloemige
plant. 48„ Knaagdier. 51. Lidwoord (Fr.). 53.
Slede. 54. Tros van aardwormen, waarmede
paling gevangen wordt. 57. Zangstem. 58.
Plan 59. Meisjesnaam. 60. Inwendig li
chaamsdeel. 62. Naschrift (afk.). 63. Voor
zetsel. 64. Handvlakte. 65. Voorvoegsel. 67
Optelling. 69. Muzieknoot. 71. Blaasinstru
ment. 73. Rivier in Oost-Azië. 75. Knaag
dier. 78. Kaasworm. 79. Maanstand (afk.)
80. Voedsel. 82. Straatje dat doodloopt. 84.
Biersoort. 85. Gift aan bedienden. 87. Ge
meente in Gelderland. 89. Vermoeid. 90. In
het jaar 'der wereld (afk. Laf.). 91. Zuster.
92. Vis. 94. Bolrond vruchtje (spreektaal).
96. Muzieknoot. 97. Gekneed meel. 08. Zij
tak Donau. 99. Bloem. 101. Scheepskamer-
tje. 102. Provincie in Achter-Indië tussen
Bengalen en Tibet. 103. Kuur.
Verticaal: 2. Rom. munt. 3. Kleefmiddel.
4. Landschap in de Peloponnesus. 6. Soort
van groente. 7. Melkschaap. 8. Overschot.
9. .Hoenderachtige vogel. 10. Vaartuig. 11.
Voorzetsel. 12. Hemellichaam. 14. Verfstof.
16. Trede 1T. Pijp. 19. Veel te doen heb
bende. 23. Dorp in Groningen onder Marum
25. Schuurmiddel. 26a. Onverwachte klap.
28. Streling. 29. Waterblaasje. 31. Als 48
horizontaal. 33. Rhododendronachtige plant
voorkomende in de hoge streken der
Alpen. 35. Groot ongeluk. 37. Muziek
noot. 39. Spil van een wiel. 40. Be
kende afkorting. 41. Persoonlijk voornaam
woord. 42. Nu. 44. Kluit. 46. Lus of oogje
van garen. 47. Treurspel. 49. Meisjesnaam.
50. Onheilaanbrengende godin (Gr. Myth
52. Godin van d$ dageraad (Gr. Myth.). 53.
Vriend (Fr.). §5. Tijdrekening. 56. Vogel 61.
Japon. 64. Tegenstelling van min. 66. Ont
kenning (Eng.). 67. Titel (afk. Fr.). 68. Voor
naamwoord. 70. Voorzetsel. 71. Stengel van
grassen en granen. 72. Lied. 73. Couranten
jongen. 74. Gerucht. 76. Zijtak van de Saaie.
77. Sociëteit. 78. Een der hoofdrivieren van
ons land. 79. Inwendig lichaamsdeel 81.
Zijtak Elbe. 83. Maatstaf voor hoogte stan
den. 85. Truc. 86. Reigerachtige vogel, in
oud-Egypte vereerd. 87. Vuurspuwende berg
op Sicilië. 88. Kneedhak. 91. Ontkenning
(spreektaal). 93. Gewicht. 95. Kever. 97. Mu
zieknoot. 100. Muzieknoot.
Oplossingen van deze puzzle moeten uiter
lijk Donderdag a.s. in ons bezit zijn. Voor
goede oplossingen worden een prijs van 5
en twee prijzen van 2.50 beschikbaar
gesteld. Op het adres vermelde men: Puzzle-
rubriek. Over deze rubriek wordt niet
gecorrespondeerd.
Oplossing Hekwerkpuzzlc
Horizontaal: 5. Korporaal. 6 Aantreden.
7 Regeleren.
Verticaal: 1. Nomaden. 2. Spottere. 3. Groe
ten. 4. Nagelen.
was dol op dansen,
illetdansen. Zij had dan
ook één keer per week les op
een echte balletschool. Nu had
zij 'in een winkel een boek ge
zien over ballet. Maar het was
erg duur. Toch wildé zij het zo
graag hebtj#n. Ze was al een
hele tijd aan het sparen. Er ont
brak nog een kwartje aan. Voor
alle zekerheid had zij hét sleu
teltje van haar spaarpot aan
moeder gegeven, opdat zij er
tocji vooral maar niets uit zou
halen voor iets anders. Als z^j
nu nog een kwartje had, kon zij.
het boek kopen.
Misschien wil moeder mij
wel een kwartje lenen, dacht
lylieke. Maar moeder wist er iets
anders op.
Ik moet vanmiddag bood
schappen gaan doen. Bak jij on
dertussen een appeltaart voor
mij. Dan betaal ik je daar een
kwartje voor.
Dat was dus afgesproken.
Maak ook Peters boter
hammen klaar, als hij uit school
komt. had moeder nog gezegd.
Mieke ging naar de keuken en
begon.
Ze was nog maar nauwelijks
bezig of daar ging de telefoon.
Verkeerd verbonden!
Hè. wat vervelend, mop
perde Mieke.
Wéar had ze nu de bloem?
O, daar dat zakje!
Toen alles klaar was, zette
Mieke de taart in de oven.
Even gater kwam Peter thuis.
Hij was in een willde bui en
sloeg hard mtd de deur.
Pas op, riep Mieke, anders
stort de taart in.
Nou. dat jal wel mee
vallen, riep Peter. Geef me eerst
maar iets te eten. Ik heb reuzen-
honger.
Mieke opende de oven.
O, huilde ze. zie je nu wel,
hij is helemaal ingezakt. Jouw
schuld, akelige jongen.
Peter keek verschrikt.
O. wat ls dat jammer. Ik
wist niet
Och, ga toch weg. Wat
moet ik nu doen?
Bak een andere.
Ik heb geen eieren meer.
Zal ik eierên gaan kopen.
We hebben geen geld.
En ik zou cr een kwartje
voor krijgen, snikte Mieke, dan
kon ik mijn boek kopen.
Peter ging naar buiten.
Je moet eerst eten, riep
Mieke nog, maar Peter hoorde
het niet.
Toen moeder thuis kwam en
zij Mieke's behuild gezicht zag,
begreep zij dat er iets mis ge
was. Zij zag de taart. Het
was helemaal geen taart.
Het is Peters schuld, zei
Mieke. Hij sloeg zo hard met de
deur, dat
Weet je zeker, dat je er
alles ingedaan hebt? vroeg
moeder.
Mieke knikte.
En dit dan?
Moeder hield het zakje bloem
omhoog. Het lag bij de telefoon.
O. was alles wat Mieke zei.
Ik weet ai wat je gedaan
hebt. Ik had twee zakken bas
terdsuiker. Een van de twee heb
jij voor de zak met bloém aan
gezien
Wat had Mieke een spijt, dat
zij zo tegen Peter gesnauwd had
Moeder betaalde haar toch het
kwartje.
Nu kon zij haar boek kopen.
Maar zij had iets goed te maken
tegenover haar broertje. Hij
wilde al lang zo graag een zak
mes hebben, maar hij spaarde
voor rolschaatsen en dus kocht
hij het niet. En zo besloot Mieke
een zakmes te kopen.
Toen •T'eter tftuis kwam ver
telde zij alles van de suiker en
de bloem en zij gaf hem het mes.
Oh, dat is het! Dat is juist
wat ik zo graag wilde hebben,
met een kurketrekker, juichte
Peter.
En opeèns begon hij te lachen.
Ik vond het 7.0 naar van die
taart, riep hij, dat ik van mijn
rolschaatsengeld dit voor jou
gekocht heb. En, hij gaf haar het
balletboek.
Met lachende gezichten liepen
zij naar moeder, die juist bezig
was de suikertaart te verdelen.
ADR1E VERHULST, 8 jaar
heeft deze tekening gemaakt.
Grootmoeder Bobbie, wat
denk je van een verhaaltje voor
't naar bed gaan?
Bobbie Ik vind het best.
Wat wilt u horen?
Sjaantje Ik ben
vanmiddag op straat
zo erg gevallen.
Haar broertje
Huilde je?
Sjaantje Wel
nee. het heeft geen
zin om te huilen als
er niemand in de
buurt is.
Ik vraag me af,
zei Hans zuchtend
tegen zijn zusje, of
moeders wel weten,
hoe ze kinderen
op moeten voeden.
Ze brengt me naar
bed. als ik nog he
lemaal wakker ben
en ik moet altijd
opstaan als ik nog
slaap heb.
gesprek liep niet erg vlot, want ten slotte kende Pim alleen
nog maar de grondbeginselen van de taal. maar hij was vlug van
begrip en met gebaren en blikken vulde hij aan wpt hij niet kon
zeggen. Sënhor de Oliveira was een vriendelijke man. die graag
lachte en daarbij witte tanclen liet zien onder een zwart snorretje
Hij behandelde Pim als een jongere vriend en helemaal niet uit
de hoogte. Beiden hadden hun zonnebril op, want de weg kaatste
de zonnegloed terug en de eucalyptusbomen, met hun smalle, droef
neerhangende blaren, gaven maar weinig schaduw. Het begin van
de tocht was al dadelijk een verrassing. Zij moesten met een grote
veerboot de Taag oversteken. Senhor de Oliveira vertelde Pim.
dat hij net enkele weken te laat gekomen was. In Juni elk jaar
zeilde de kabeljauwvloot uit naar de wateren van New Foundland
Die driehonderd volgetuigde schepen, die, na door de bisschop
gezegehd te zijn, uitvoeren, boden een prachtig gezicht. Toen zij
de rivier overgestoken waren, zei de vriendelijke Portugees, dat zij
wel een korte omweg konden maken over het kustgebied ten
Westen van Setubal, Arrabida geheten.
-De dienstauto was wel niet in
bijzonder goede conditie, omdat
iedereen van de zaak er in reed
en het was wel reeds middag,
maar zij moesten het er maar op
wagen Pim zou dan tenminste
een van de mooiste gedeelten
van het land te zien krijgen. Na
ongeveer dertig kilometer afge
legd te hebben, kregen zij de
bergketen Arrabida in zicht. De
lijn van de toppen stond scherp
afgetekend tegen de helle lucht.
Er was weinig boomgroei te be
speuren, maar de hellingen wa
ren bedekt relet een overdaad
van kleine, kleurige vetplanten
en met een soort gele brem. Nog
vrij plotseling had de weg haar
hoogste top bereikt en nu zag
Pim een landschap, dat zijn ge
spannen verwachtingen verre
overtrof. Aan de ene kant
strekte zich de zee uit, rimpel
loos naar het leek, om aan de
horizon op te lossen in een
kleurige nevel. Een lichte bries
woei over vafl het water en
vetkoelde de hitte van de mid
dag. Aan de andere zijde golfde
het lage heuvelland tot aan de
Taag en voor hem uit was Setu
bal. 1
Let eens op het water langs
het strand, zei senhor de Olivei
ra, het is zo helder dat je
de bodem tot op grote diepte
kunt zien. Het viel Pim op. dat
er in de omgeving zo goed als
geen villa's en hotels stonden en
op zijn vraag antwoordde zijn
begeleider, dat Arrabida het
eigendom was van een graaf, die
met opzet het toerisme weerde
om het gebied ongerept te hou
den. Het verdere van de tocht
was al even mooi: er volgde een
palmenlaan en daarna de stad
Setubal, bekend door haar sar-
dihefabrieken en zoutpannen.
Senhor de Oliveira tracteerde
Pim op thee met slagroom- en
eiergebakjes, zoals Pim ze nog
„nooit had geproefd. De teleur
stelling van de vorige avond
was hij vergeten door deze
prachtige tocht en boven zou
hij zijn vader aan het einde van
de dag nog te zien krijgen.
De tocht ging verder naar het
zuiden. De weg vertoonde vele
bochten door een nogal een
tonig heuvelland met uitgestrek
te olijvenboomgaarden. Nu en
dan kwamen zij door een klein
Nog vijftig km. leest dit vogel-
tje. Ik weet een kortere weg,
denkt hij. Tekening van CHRIS
SCHONEMAN, 11 JAAR.
dorp, met armelijke hutten en
dan weer zagen zij een uitge
strekte kudde geiten, gehoed
door een eenzame herder, ge
huld in een romantische pelle-
rine en soms met een soort lange
slaapmuts op het hoofd. Ook
passeerden hen van tijd tot tijd
.ezeltjes, met pakken _of kruiken
beladen en meestal door vrou
wen bereden.
Kurkeiken en een
lekke band
Nu komen we in het gebied
van de kurkeiken, vertelde sen
hor de Oliveira.
Voor de oorlog leverden de
provincies Alentejo en Algarve
het grootste gedeelte van de
kurk voor de wereldmarkt.
Nauwelijks had hij deze woor
den gezegd, of zij hoorden een
scherpe knal en de auto schoot
uit naar de kant van de weg.
Senhor de Oliveira kon de auto
gelukkig meteen tot stgan bren
gen, maar de ergernis op zijn
gezicht verried, dat de lekke
band, die zij opgelopen .hadden,
hfen niet bijzonder van pas
kwam.
Daar zitten we nu, zei hij
en jawel, daar zaten ze inder
daad. De middag spoedde al ten
einde en de weg was zeer een
zaam, want de Portugees had
met opzet de stille landwegen
gekozen om Pim een betere in
druk van het land te geven.
Wat verder, vervolgde hij,
terwijl beiden uit de auto stap
ten en nog woedender: Nu
heb ik niet eens een reserve
band. Dat heb je altijd van die
dienstauto's. De voorganger, die
pech heeft gehad, denkt, laat
mijn opvolger de lasten maar
dragen. Hij keek Pim aan en
las de ontsteltenis in zijn
ogen. De helle lucht veranderde
van tint, het was of er een rood
achtige nevel langs trok en de
schaarse bomen op de heuvel
ruggen tekenden zich zwarter
af. Talloze krekels sjirpten in
het spichtige gras en verder
verbrak het ruisen van een
kleine beek de stilte.
Meer dan twee uur moesten zij
geduld oefënen voor er een
auto langs kwam. die bereid was
hen op sleeptouw te nemen naar
het naastbijzijnde dorp en toen
Op de schoorsteen zat ten kraai,
En in de zee daar zwom een haai,
Ik wil eens zwemmen, dacht de kraai,
Ik wil eens vliegen vond de haai.
Toen zat op de schoorsteen een haai,
En zwom in het water een kraai,
Doch de kraai, die kon zijn ei'niet kwijt,
En vond er de zee ook veel te wijd.
De haai, die vond er het dak zo hoog.
En de lucht, die vond hij veel te droog.
Naar het dak vloog gauw een natte kraai,
En vlug ging naar de zee een droge haai.
vondeij zij geen gelegenheid
meer om de band te laten repa
reren.
Als vader nu maar men
denkt dat ik in Lissabon geble
ven ben. zei Pim. denkt u dat
hij morgen nog in.... hoe heet
die stad ook weer
Senhor de Oliveira herhaalde de
naam van de hoofdstad van Al-
garve. die hij bij het begin van
hun tocht reeds genoemd had:
„Faro".
Juist, Faro, denkt U dat
vader daar morgen ook nog is?
Senhor de Oliëeira gaf eerlijk
als zijn mening te kennen, dat
hij dit betwijfelde. Meneer Van
Oever was op een belangrijke
inspectietocht en kon in alle
plaatsen, die hij bezocht, maar
even blijven. Nu voelde Pim
zich toch werkelijk heel diep in
de put en die avond, alleen in
het hotelkamertje, kreeg hij
heimwee, maar sliep spoedig in.
vermoeid van de voorbije dag
met haar talloze indrukken.
De volgende dag tegen twaalf
uur konden zij hun rit voort
zetten. Ze hadden- vroeg gege
ten, maar het was Pim niet zo
heel goed bekomen. Alle snijzèn
waren toebereid met olijfolie en
daar waren zijn HoHandse
smaak noch zijn maag aan ge
wend. Een paar bananen en
sinaasappels verzoenden hem
evenwel met zijn rammelende
maag. na de nauwelijks aange
raakte maaltijd-
Gedurende de tocht werd hij
weer geheel in beslag genomen
door alles wat er te zien was.
Algarve verschilde tamelijk
veel van de rest van Portugal.
De Moren hadden hier in oude
tijden het langst stand gehou
den en hun invloed was nog
duidelijk in de bouwkunst, vqor-
al in de' sierlijke schoorstenen,
te bespeiiren Senhor de Oliveira
wees hem de steeds veelvul-
diger voorkomende ezelties op
de weg en de vrouwen in hun
zwarte kleding met hup water
kruiken.
In Algarve. en meer spe
ciaal in Lagos heeft vroeger de
beroemde Hendrik de Navigator
een van de eerste zeevaartscho
len van Eurooa gesticht, ver
telde hij. Verder ligt er in
de nabilheidvan de hoofdstad
Faro een klein stadie. Olhao. dat
met zijn dakterrassen en witte
huizen helemaal een Oosterse
stad gelijkt. Maar het mooiste
van het Zuiden is de kust. be
sloot hij, als je vader nog in
Faro is en er een paar dagen
blijft, dan moet je vragen een
tocht naar Praia da Rocha te
mogen maken. Er is een mooi
strand met een kust van rotsen,
vol holen. Je kunt er fijn zwem
men en lange wandelingen ma
ken.
Helaas, deze tocht zou niet
ondernomen worden, want toen
zij Faro bereikten en het hotel
hadden gevonden, dat meneer
Van Oever als zijn adres had
opgegeven, lag er een bericht,
dat hij deze morgen naar Evora
vertrokken was en vandaar naar
Oporto zou gaan.
Ik zie vader nooit weer,
huilde Pim.
Kom. kom. troostte senhor
de Oliveira. dat valt wel een
beetje mee. Ik heb eens gelezen,
dat Hollandse longens zich
steeds flink hielden en zich
danner gedroegere.
Pim slikte een paar maal en
slaagde er In. glimlachend door
ziin tranen heen. senhor d«
Oliveira aan te kijken.
VOLGENDE WEEK VERDER.
ZATERDAG 14 JULI 1951
TWEEDE BLAD - PAGINA 3
Het l}d der Tweede Kamer Goedhart
(p.v.d.A) heeft onlangs vragen gesteld
inzake de activiteiten van het Bureau Zuid-
Molukken en het geval-Sweerts. De minlsr
ters Mulderije (Justitie) en Teulings (vice-
minister-president) hebben thans geant
woord, dat de eerste publicatie hierover in
het dagblad Trouw in grote trekken juist,
op sommige punten echter in een wat sen
sationele vórm. vervat is. Sweerts heeft in
België een vliegtuig, radio-zendmaterieel.
enkele jachtgeweren en een mitrailleur ge
kocht. Iedere voorbereiding tot illegale
actie in Indonesië acht de regering ten
zeerste te laken. Daargelaten wordt echter,
of deze feiten als zodanig moeten worden
gequalificeerd.
De ministers delen verder mee. dat de
regering eind October 1950 door de Binnen
landse Veiligheidsdienst werd ingelicht,
„dat uit particuliere buitenlandse bron
vertrouwelijk was vernomen, dat in Frank-
riik door personen, die zich vertegenwoor
digers-van de zogenaamde Republiek Zuid-
Molukken noemden, connecties werden
aangeknoopt, ten etaide te trachten aldaar,
buiten de betrokken regering om, steun
voor een gewapende actie in de Zuid-Mo-
lukken te verkrijgen.
De berichten waren echter zo vaag en de
plannen waren zo irreëel van opzet, dat
geen aanleiding bestond een verder onder
soek te doen instellen.
In December 1950 en Maart 1951 bereik
ten de regering opnieuw berichten over
dergelijke activiteiten. waarbij echter
steeds andere namen genoemd werden
In Februari 1951 werd geconstateerd, dat
de administratieve hulpkracht Pot. Werk
zaam op het consulaat-generaal te Antwer
pen. fraude had gepleegd met paspoorten
ten behoeve van Westerling.
Een auto-ongeluk, dat in de nacht van
18 op 19 April j l. in België plaats had en
waarbij de identiteit van Inzittende Neder
landers moest worden, vastgesteld, bracht
aan hét litht het verband, dat bestond tus
sen Pot. Westerling. Sweerts en eerderge
noemde activiteiten. Bij het onderzoek naar
de handelingen van Sweerts en Pot bleek
de mogelijkheid, dat in dit verband van
Nederland uit een belangrijk bedrag aan
geld naar België was overgemaakt, zonder
dat nog van de herkomst van deze gelden
bleek.
Geen aanwijzingen tegen
Door de Eeuwen Trouw
Geen concrete aanwijzingen waren ver
kregen. dat organisaties als ..Door de F.eu-
wen Trouw" en „Helpt Ambon" met deze
activiteit in het buitenland in verband
moeiten worden gebracht. De doelstellingen
van deze organisaties en de in Nederland
daarvan bekende activiteit maakten deze
nog niet tot objecten, welke voor een nauw
lettende waarneming door de B.V.D.. in
verband met de haar opgedragen taak. in
aanmerking kwamen. Aangetekend moet
worden, dat de B.V.D. in het buitenland
geen taak heeft.
Sweerts is inderdaad van November 1946
tot 18 Juni 1948 gedetineerd geweest. Hij
heeft toen aan boord van een Grieks schip,
datjónder Panamese vlag voer. Nederland
vcrUften Dit geschiedde niet in het geheim,
maar onder contïöle van de betrokken
ambtenaren
In October 1948 verschenen in de couran-
Op onderstaand spel moeten N—Z 7 4
spelen, een karwei, dat alleen voor een heel
goed bridger is weggelegd
De kaartverdelirfg is als volgt:
4 6
Vv76
4 h b 6
JU v b 10 9
4 a
h
4 a
10 4
4 a
10 4
X
h f- 3 2
N
w
O
z
A 32
V h b 8 5 3
4 v 9 8 2
JU 8 4
4 v b 10 9 8
7 5 4
V 9 2.
7 5 3
X
W komt uit met X v. de beste uitkomst
Het spel is te winnen, maar hoe In de A
behoeft Z mets af te geven Op de <A kan
hij een V en een kwijt en op 4 aas en
aas ook een 4 en A- maar blijft dan met
een A zitten en zou dus één down zijn. De
uitkomst van W met X v duidt op een
lange A-kaart met v en b aan top De A
zullen niet vrij te spelen zijn. tenzij W in
dwang gebracht kan worden en een dekking
in eeti der kleuren of zijn A-dekking moet
prijsgeven Het spel moet natuurlijk gewon
nen worden met 'het beste tegenspel van
O—W: Heoft u al ontdekt hoe
Het epelverloop zal als volgt moeten zijn:
W N O Z
IA v As A 8 A3
Z mag hier niet een kleine A bijspelïn
«n dan zelf introeven. omdat zoals boven
reeds Aangegeven W waarschijnlijk een
lange A-kaart zal hebben en dus de A-
kaart van N niet vrij te spelen zal zijn.
Bovendien apl dan de dwangpositie falen,
omdat W weet, dat hij de A moet vasthouden
2- A 6 A a A3 A 4
3- A 5 -Ah A 2 A 5
4*7 A 2 A 4 A 7
5 V 6 V 4 V 3 A 8
W mag zijn A-dekking niet weggooien,
werpt hij wel een A weg. dan gaat Z met
V of A naar N en 6peelt vandaar uit een
kleine A. die door hem wordt afgetroefd,
daarna wederom naar N met een 4 of een
en N heeft dan twee vrije A. waarop Z
ziin ene vuile kaart kwijt kan en het con
tract dus gemaakt is. W moet nu dus wel
kiezen, welke kleur hij z,al prijsgeven. Bij
goed spel van Z doet het er niet toe. welke
kleur W prijsgeeft, als Z in N maar de
zelfde kaart ecarteer! als W.
6- 5 7 A 4 4 5 A 9
7- 4 v 4 10 A 2 A 10
nu gaat Z reeds de dwangpositie voorbe
reiden en 6peèlt:
8-4 8 A a 4 8 V 2
9 Ah Vb A 5
0 10 A 3 4 8 A b
11. 4 b A 6 A v
W moet nog de A b vasthouden anders
gomt Z in N 4 10 en heeft dan 4 a en A 6
vrij W heeft nu echter zijn A h bloot gezet,
wat moet O nu bijspelen Gooit hij V h
om de 4-dekking te houden, dan is f9
van Z vrij. waarop N A 10 gooit en met
4 a is het contract gemaakt Werpt O
echter 4 9 weg dan speelt Z 4 7 naar N.
Genomen met 4 a en 4 10 is vrij Het
groot-slem is dus. dank zij een fraaie
dwangpositie, te winnen.
ten geruchten, dat Sweerts weer ln Neder
land zou zijn. De juistheid hiervan is niet
kunnen worden vastgesteld".
De heer Goedhart sprak voorts over
samenzweringen tegen een bevriende mo
gendheid.
..De regering zal niet nalaten alle haar
ten dienste staande middelen te gebruiken
om activiteiten, als de onderhavige, tegen
te gaan en. voor zover zij een crimineel ka
rakter dragen, justitieel in te grijpen", aldus
de ministers. Een justitieel onderzoek, dat
thans gaande is. strekt zich ook uit naar
dqgtfinanciering van de mislukte actie,
waarover geen concrete gegevens beschik
baar zijn.
Uit cijfers, verstrekt door de margarine
industrie. blijkt, dat het verbruik van mar
garine in het eerste halfjaar van 1951. ir
vergelijking met de Jaarcijfers van 1950.
vrijwel gelijk is gebleven Dit ondanks de
prijsverhoging door verlaging van het rege
ringssubsidie. In 1950 werd gemiddeld per
periode van vier weken 13.217 ton Inclusief
industrie verbruikt; tot 16 Juni 1951 was
dit cijfer gemiddeld 13.071 ton.
Een op grond van cijfers van het Centrale
Bureau voor de Statistiek over de eerste 4
maanden 1951 door deskundigen voorlopig
getrokken conclusie, dat door de prijsver
hoging het verbruik zou zijn gedaald, blijkt
van grond ontbloot. In verband met de reed.s
lang verwachte prijsstijging werd tussen 28
Januari en 24 Maart (6 weken) 31.680 ton
door de handel opgenomen, terwijl na de
prijsstijging tot 20 Mei de afzet van de
groothandel daalde tot 10 11.000 ton per
4 weken. Nadien ging deze afzet zich echter
weer rond het peil van 1950. ruim 13.000 ton
per 4 weken, bewegen.
Duizenden anti-communistische de
monstranten hebben te Guatemala Don
derdag personen, die zij als communis
ten beschouwden, aangevallen, auto's in
brand gestoken en het nationale paleis
belegerd, waar regeringsfunctionarissen
zich verschanst hadden. Militairen heb
ben voor het paleis het vuur geopend
op een groep van ruim honderd perso
nen. De demonstranten drongen om het
paleis samen en riepen: „Er uit met de
communisten". Pamfletten, die de de
monstranten verspreidden, vermeldden:
„Wij zijn geen communisten. Het com
munisme heeft geen godsdienst".
Volgens Reuters correspondent werden
ongeveer 100 personen gewond, enkele do
delijk. 's Avonds kon men nog hier en daar
horen schieten. Alles wijst op een op han
den zijnde chaos in deze stad van een mil-
lioen. Soldaten schoten vanaf vrachtauto's
BJJ de Tweede Kamer is Ingediend een
wetsontwerp houdende veiligheidsvoor
schriften met betrekking tot gevaarlijke
werktuigen en beveiligingsmiddelen (wet op
de gevaarlijke werktuigen).
De in ons land reeds vele jaren bestaande
wetgeving op het gebied dér arbeidersbe
scherming heeft niet kunnen verhinderen dat
ten gevolge van de werkzaamheden met ge
vaarlijke werktuigen en toestellen nog ge
regeld meer of mindqr ernstige en soms
dodelijke ongevallen geschieden. De contro
lerende ambtenaren krijgen veelal te laat
van gevaarlijke toestanden kennis, te laat
in deze zin, dat, wanneer bijvoorbeeld een
onbeveiligd toestel in een onderneming
wordt aangetroffen, dat toestel in de meeste
gevallen al min of meer langdurig in ge
bruik is en gedurende die tijd gevaar heeft
opgeleverd, mogelijk reeds een ongeval
heeft veroorzaakt.
Het komt de minister gewenst voor ten
eerste waarborgen te scheppen, dat alle ge
vaarlijke werktuigen, onafhankelijk van de
vraag, waar deze zullen worden gebezigd,
aan bepaalde minimumeisen van veiligheid
deugdelijkheid voldoen.
Het ontwerp gaat er van uit. dat alle ge
vaarlijke werktuigen en beveiligingsmidde
len aan voorschriften betreffende construc
tie moeten voldoen en op grond daarvan
worden gekeurd.
Een periodieke herhaling der keuring
wordt noodzakelijk geacht voor die werk
tuigen. welker staat van onderhoud van es
sentieel belang is voor de veiligheid (liften,
laad- en losgerei, vaten onder druk, acety-
leentoestellen en dergelijke).
Aan boord van de Willem Ruys. die he
denmorgen te Rotterdam aankwam, bevond
zich ook dr W F van Heil, directeur van
het Algemeen Proefstation Avros (Algemene
Vereniging van Rubberplanters ter 'Oosti
kust van Sumatra). Hij vertelde,iets over de
toestanden in de rubber-, palmolie- en thee
cultures op Sumatra. De theeondernemin-
gen staan er het slechtste voor. aangezien
de*theepriizen niet voldoende zijn gestegen
om de verhoogde exploitatiekosten goed te
maken.. Sommige ondernemingen werken
met verlies. Met de palmolie gaat het goed
en men hoopt de productie spoedig op te
Een niet onaanzienlijk deel van de rub-
I ber. die Indonesië als ..bevolkingsrubber"
uitvoert, is van ondernemingen gestolen en
opgekocht door Chinezen. Door het dalen
van de rubberprijzen is het stelen echter
minder aantrekkelijk geworden. Er komt
anderhalf maal zoveel bevolkings- als on
dernemingsrubber aan de markt. Tussen
beide producten heerst een felle concurren-
Het kostte uiel waf zelfoverwinning, vóór
dat de jongeman met de berouwvolle blik
de moed had gevonden om zijn bal, die
door de geopende deur van een bakkers
winkel naar binnen was gerold, terug te
gaan vragen. Omstuwd door zijn vriend
jes, die op een relletje belust waren, kwam
hij zó schoorvoetend naderbij, dat de bak
ker ruimschoots gelegenheid had zijn foto
toestel te halen en van zijn winkel uit dit
alleraardigste plaatje te maken. De over
handiging van de bal én van een kersverse
krentenbol brachten al gauw een vrolijker
uitdrukking op het arme-zondaarsgezicht.
op burgers. Ook uit andere delen van het
land wordt onrust gemeld.
De president staat aan het hoofd van een
regering, bestaande uit linksen, gematigd
linksen, rechtsen en onpartijdigen. Zij werd
in Maart gevormd. Een woordvoerder van
de Rooms-Katholieke Kerk. aldus Reuter,
heeft verklaard: „Wij staan geheel sympa
thiek tegenover deze anti-communistische
demonstratie en wij hopen, dat zij zal tonen,
dat het volk van Guatemala tegen alle vor
men van communisme ls".
Er is nog geen verklaring van de rege
ringsfunctionarissen. die ln het paleis zijn
opgesloten. Eerder op de dag eiste de me
nigte van de president, dat hij zou bewijzen,
dat hij een anti-communistisch standpunt
innam.
Onder de toeschouwers, die Donderdag
avond de internationale wielerwedstrijden
in het Olympisch Stadion te Amsterdam
bewoonden, bevond zich Faas Wilkes, 'die
zijn vacantie hier doorbrengt. Faas in ge
sprek met de heer J van den Berg, oud
directeur van het Olympisch Stadion.
Nederlandse schuld aan
Europese Betalingg Unie
De Nederlandsche Bank deelt mede, dat
het tekort van Nederland in het betalings
verkeer met de aan de Europese Betalings
unie deelnemende landen in de maand Juni
58.926.000 (15 507 000 dollars) heeft bedra
gen. Van dit tekort is. overeenkomstig de
geldende bepalingen, een bedrag van
35 355 000 <9.304.000 dollars) in U.S.-dollars
afgedekt.
Met het restant ad f 23.571 000 (6 203.000
dollars) is de schuld van Nederland aan de
Betalings-Unie toegenomen. Deze schuld be.
draagt thans f 667.276.000 (175.599 000 dollars).
Op het Gem. Sportterrein te Hoofddorp is
een Concours Hippique gehouden, georga
niseerd door de vereniging „Vooruit" te
Hoofddorp. De Landelijke Ruit erver.
„Kapitein v. d. Wal" uit Hoofddorp won
de zilveren medaille van H M. de Koningin
in het nummer Dressuurproef voor acht
tallen.
In een bespreking met de directeur van
het Centraal Instituut ter bevordering van
de Buitenlandse Handel (Cihan). legde h(j
er de nadruk op. dat het thans, meer dan
vroeger nog. voor ons land van belang is,
dat wij zoveel mogelijk economische ver
tegenwoordigers in het buitenland hebben.
Hoewel er enige verbetering merkbaar is.
zijn onze buitenlandse posten nog onvol
doende bezet ter verwezenlijking van een
diepergaande voorlichting.
Het was hem duidelijk, dat er op onze
vertegenwoordigingen in het buitenland
moet bezuinigd worden, maar dat mag Vol
gens hem niet in de eerste plaats op het
economische en commerciële terrein. Dat
zou zelfmoord voor onze economie be
tekenen.
Met betrekking tot de vaak geuite klacht,
dat onze inzendingen op buitenlandse jaar
beurzen te eenzijdig zouden zijn en te wei
nig representatief voor heigeen ons land
kan presteren, merkte hij op. dat die klacht
wel juist is.
Er valt zeer zeker verbetering te con
stateren in de wijze waarop exporteurs or
ders uitvoeren. Zo werd gewezen op de
vooruitgang in de verpakking der pro
ducten. waarbij met de wensen van de
kopers in de betrokken landen veel meer
rekening is gehouden. Dit is onder meer
duidelijk tot uiting gekomen op de grote
tentoonstelling, welke in Chicago werd ge
houden. Men is thans ook bezig bepaalde
export-combinaties te vormen. Er worden,
op het ogenblik door een aantal exporteurs
van geheel uiteenlopende producten voor
bereidingen getroffen gezamenlijk te ex
porteren.
Prijzenbeschikking voor
schoenen ingetrokken
De minister van Economische Zaken heeft
besloten, de prijzenbeschikking Kleinhan
delsmarges Schoenen 1951 in te trekken, zo
dat thans ook in de schoenhandel uitsluitend
de prijzenbeschikking Handelsmarges lijfil
van toepassing is. Tot dit besluit is de^ffii-
nister gekomen na kennisneming variTFet
rapport van e#n commissie onder voorzitter
schap van de Rotterdamse hoogleraar, pro
fessor Pruijt en overwegende, d^t de markt
verhoudingen op het gebied van de handel
in schoenen zich sedert uitvaardiging van de
prifzenbeschikking Klei-nhandelsmarges
Schoenen 1951 sterk hebben gewijzigd.
Prijzen liepen iets terug yai^
Mei op Juni
Het Centraal Bureau voor de Statistiek
seft prijsindexcl"~
bruik samengeste!
heeft prijsindexcijfers van het gezinsver-
samengesteld per 15 Juni 1951.
Het totaal-indexcijfer daalde van 15 Mei
op 15 Juni 1951 van 122 of 121 (basis 1949 -
100). Eveneens daalde met één punt het in.
dexcijfer van de voedingsmiddelen De prij
zen van aardappelen en vlees lagen iets
hoger dan per 15 Mei. Het indexcijfer vooi
fruit vertoonde echter een daling BH de
overige voedingsmiddelen deden zich nog
enige Van weinig Invloed zijnde prijsver-
anderingen voor.
De daling van de indexcijfers voor kle
ding (bovenkleding en breiwol). schoeisel ën
woninginrichting en huisraad zette zich per
15 Juni verder voort. De prijzen voor rei
niging (zeep) en de ..overige groepen" (gas
en electriciteit). liepen daarentegen iets op.
DE GENADESLAG VOOU
LA I'UENSA
De directie vnri hot thans onteigende Ar
gentijnse blad La Prensa zal nog geld toe
moeten betalen. Regeringsexperts hebben "ie
inventaris oi ruim 18 millio-n pesos ge
taxeerd en dat geld is door de i, gering ge
deponeerd maar nu wordt het b>ad vervolgd
wegens achterstallig* invoerrechten op pa
pier tot een bedrag van ruim 32 miIÜ
pesos Dit heeft belrekking op het in
laatste twaalf jaar ingevoerde papier d.it
als bestemd voor culturele doeleinden
rechteh was vrijgesteld, maar. naar
thans zegt té hebben vastgesteld, fs gebruikt
voor commerciële oogmerken
Dr PAUL RIJKE/VS OP UNtLEVER VERG tDERl\<;
De kosten, die nodig zijn om consumptie-
_ied van de man, die het maakt, naar de
man, die het gebruikt, over te brengen de
z.g. distributiekosten maakten gisteren
onderwerp uit van een rede, dte de voor
zitter van de Raad van Bestuur van Lever
Brothers en Unilever NV, dr Paul Rijkens,
in de algemene vergadering te Rotterdam
hield.
De consument is. aldus spreker, geneigd
pin de fabriekskosten ais juist te aanvaar
den. maar staat argwanend tegenover de
distributiekosten. H(j neemt aan. dat er b(j
grossiers en winkeliers teveel aan de strijk
stok blijft hangen. Maar toch zijn grossiers
en winkeliers niet de parasieten, waarvoor
men ze dikwijls houdt. Zij vervullen een
reële functie in de samenleving.
Het verschil tussen de „fabrieksprijs" en
„verbruiksprijs" is soms 100 of 200 pro
cent, maar dat wil niet zeggen, dat er dan
te hóge distributiekosten zijn. Dit is immers
voor ieder artikel verschillend. Een alge
mene marge is onmogelijk te vinden, omdat
factoren als omzetsnelheid, grootte van het
rayon, aard van het artikel en reclame
kosten niet naar vaste normen te regelen
zijn.
Dit betekent echter niet. dat de distributie
kosten niet gedrukt zouden kunnen worden.
Daartoe zal echter de efficiency verhoogd
moeten worden. Dit zou, zoals achter het
ijzeren gordijn wel gebeurt, door overheids
dwang kunnen worden geregeld: vaste win
kels, toewijzingenstelsel, standaardartike
len. Maar in de oorlog hebben wij geleerd,
dat dit allerminst een ideale toestand is.
consument wordt overgeleverd aan zijn
leverancier en diens luimen. De vrijheid
van keuze voor de consument behoort
vóórop te staan.
Het reclamevraagstuk moet ook van twee
zijden bekeken worden. Reclame houdt een
diassale vraag in stand en verlaagt de kos
ten van de detailhandel door een grotere
omzetsnel' 'id. Voor het invoeren van
Inzake Egyptische blokkade
van het Suezkanaal
Israël heeft b(j de Veiligheidsraad gepro
testeerd tegen dc blokkade van het Suez
kanaal door Egypte. Israël is van mening,
dat de handelwijze van Egypte een schen
ding betekent van de wapenstilstandsover.-
cenkomst met Israël, de conventie voor het
Suez-kanaa! en het Handvest der V.N.
Verwacht wordt, dat de Veiligheidsraad
volgende week de klacht zal bespreken.
Op een persconferentie te New York heeft
de Israëlische afgevaardigde Eban ver
klaard. dat hij dankbarr was voor devsteun.
die hij van een aantal delegaties had ont
vangen. Reeds hebber Australië. Denemar
ken, Frankrijk, Italië. Nederland. Noorwe
gen. Zweden. Engeland en de Verenigde
Staten ieder afzonderlijk bij Egypte tegei;
de blokkade geprotesteerd. Eban zei te
hebben vernomen -dat ook Rusland tegen
het vasthouden van een van zijn schepen
had geprotesteerd.
Dr Hjalmar tjphaeht, voormalige presi
dent van de Reichsbank, heeft te Rome be
vestigd, dat hij op weg is naar Indonesië.
„Alles wat ik kan zeggen is, dat ik door de
Indonesische regering ben uitgenodigd
enige tijd in datvland te verblijven Ik weet
niet. hoe lang ik daar zal blijven. Dat hangt
er van af hoe of Jk het vind en hoe of men
het vindt. Ik heb geen speciale aanstelling
,,Men heeft mij uiteraard niet gevraagd
in Indonesië. Ik zal niet door de Indonesi
sche' regering betaald worden".
De eerste van een groep nieuwe snelle
ritse anti-duikbootfregatten zal binnen
een week gereed zijn vcjor de proefvaart,
zo werd Denderdag te Lbnden meegedeeld.
De fregatten zijn ingericht voor de oorlog
met atoomwapens. Het i eerste schip dat
gereed zal komen, is de verbouwde torpedo
boot jager Relentless. De pantsering zal het
schip beschermen tegen atomisqhe stralin
gen. De bovenbouw is tot een minimum be
perkt. Er is geen brug ln de gewone zin.
Nederlander vermoord.. Een bende heeft
eind vorige week een overval gepleegd op de
koffieondet neming Karnnhiad.il in Oost-Java
en de Nederlander Pterseynl Jr neergeschoten.
Kort daarna ovferleed deze laan zijn verwon-
-"-ren.
Naar men weet hebben Noorwegen en Nederland samen datgene, wat nodig
is voor atoomonderzoekingen, op een bescheiden schaal. De Noren bezitten een
kernreactor met het geringe vermogen van 100 kW en Nederland heeft,
dank zij de vooruitziende blik van prof. dr W. J. de Haas te Leiden, tegen
vooroorlogs^ prijs verworven uranium. Beide landen hebben tot samenwerking
besloten, hetgeen Nederland op uitgaven tot drie a vier ton gouds zal komen
te staan. Alleen voor de bouw van de Noorse reactor heeft Noorwegen reeds 20
millioen kronen uitgegeven. Voorlopig zal men met deze reactor te Kjeller
werken. Overwogen zal worden, eventueel in Nederland een atoomreactor met
een vermogen van 5000 kW te bouwen. In een later stadium zal, in samenwer
king met andere kleine landen, wellicht een reactor met een vermogen van 1
millioen kW worden gebouwd. Dit is meegedeeld door prof. dr J. M. W. Milatz
te Utrecht.
gen wordt per uur slechts 5 milligram ver
bruikt. Wij moeten er wat geld voor over
hebben Amerika geeft ongeveer 1.5 pet van
het nationale ïnkpmen aan wetenschappe
lijk speurwerk uit. Engeland 1 pet, Nedei
land slecht 0.4 pet.
Zowel de Verenigde Staten ais Engeland
hebben hun technische kennis met betrek
king tot de kernreactoren voor zich gehou-«
den. Daarom zullen de andere landen de stu
die en het onderzoek zelf ter hand moeten
nemen. Nederland gaat hiermee nu begin
nen. voorlopig samen met Noorwegen, het
geen voor ons land de besparing van mil-
lioenen betekent.
De toepassing van kernenergie bij de
scheepvaart kan grote bezuinigingen ople
veren. al was het alleen maar door een be
sparing op de bunkeruren en Noorwegen en
Nederland hebben er alt «cheepvaartlanden
veel belang bij. hun conctirtentiepositie op
deze wijze te verbeterBfc c
„Wanneer wij nagaan, dat een gram uraan
als energiebron gelijk te stellen is met 25
ton koolstof: wanneer wij in het oog houden,
dat men in Engeland in 1954 e?n vliegdek-
schip met atoom-energie hoopt te drijven,
dat de Verenigde Staten reeds voor 1958
projecten hebben, een duikboot met atoom*
energie uit te rusten cn dat daar plannen in
uitvoering z(jn voor dc atoomaandrijving
van bommenwerpers, dan spreekt het wel
vanzelf, dat een volk. dat zijn blik voor
waarts gericht houdt, niet afwjjzig kan blij
ven staan bij het onderzoek der atoomkern-
energie". aldus de Utrechtse geleerde.
De samenwerking met Noorwegen is tot
stand gekomen door de Nederlandse stich
ting voor fundamenteel onderzoek der ma
terie. die kort na de oorlog op initiatief van
prof. dr ir W. Schermerhorn is opgericht.
De proefnemingen zullen' ons niet duur ko
men te staan aan uranium, want wij bezitten
enige tonnen en bij de proeven ln Noorwe-
De K.L.M.-dienst op Indonesië
Thuisreis: De Enschede, gezagvoerder De
Wijs. gistermiddag op Schiphol De Eind
hoven. gezagvoerder Mc Farlane. gisteren
in Amsterdam. De Holland, gezagvoerdei
Scholtmeyer. vanochtend uit Kalro.
Uitreis: De Arnhem, gezagvoerder Vicker-
staff, gisteren in Djakarta De Gouda, ge
zagvoerder Stuurman, gisteren in Bangkok
De Soéfabaja. gezagvoerder Schultz. van
ochtend in Calcutta. De Friesland, gezag
voerder Brugman, vanmorgen in Kairo
Stijgende prijzen belemmeren
werkprogramma
Blijkens het verslag over 1950 van de Krom
hout Motoren Fabriek D. Goedkoop Jr N V.
te Amsterdam waarvan een filiaal te Rotter
dam is gevestigd, dat ditmaal een historisch
overzicht van het bedrijf, verlucht met foto s
van producten der verschillende afdelingen,
geeft, overtreffen de financiële resultaten die
van het vorige boekjaar en was ook de omzet
groter dan die over 1949.
Op 31 December 1950 ging Kromhout met een
bedrag groot 4.110.698 (v. j. 5.675.751 aan
onuitgevoerde orders naar het nieuwe jaar
over en ln het eerste kwartaal van 1951 liep
dit bedrag weer op tot 5.765.448. zodat het
bedrijf in het thans lopende boekjaar zeer
voldoende van opdrachten ls voorzien.
Thans echter bemoeilijken de stijgende prij
zen van grondstoffen en de lange leverings-
t ij den de regelmatige uitvoering van het werk
programma en dreigt stagnatie in de gang der
zaken zowel als vermindering der financiële
uitkomsten van het thans lopende boekjaar
De verlies, en winstrekening over 1950, sluit
na afschrijvingen en voorzieningen met een
voordelig saldo groot 350 073 (v. j. f 211 38fl)
hetgeen een uitkering van 9't (v. j. 8*/« divi
dend op de gewone aandelen toelaat. -
der meèr
nieuwe nysrken li reclai
oodzakelijk.
Spreker verklaarde zich een voorstander
van verplichte prijshandhaving. Hij achtte
het onjuist de fabrikant het recht te ont
nemen voor de handhaving van vaste prij
zen bij de verkoep van 'zijn producten aan
het publiek.
Ten sint te wees dr Rijkens op de rol, die
_s consument kan spelen in de strijd voor
grotere efficiëncy ln de distributie. Als de
consument zijn vrijheid Van keuze goed
gebruikt, zal dit de producent stimuleren
een beter product te maken en de winkelier
om zich a .1 te'passen aan de werkelijke
behoeften.
Wilkpg en Italië
In een enkel dagblad js weer het gerucht
opgedoken, dat Faas Wilkes z(jn contract
met Internazionale nu toch eindelijk ge
tekend zou hebben. Wilkes zelf weet üéir
echter nog niets vari
Als hij al zou tekenen dan zou dit tpch
niet zoals de berichten willen, voor één
jaar. maar voor twee jaar zijn. Wèl ligt hpt
in de bedoeling van Faas Wilkes om half
Augustus naar Milaan te vertrekken. En
voor de rest wil hij nog eens degelijk de
vóór- en nadelen van de v>*Jenging van
-ijn contract overwegen.
KUNSTNIEUWS
(Van onze Amsterdamse medewerker).
Ter gelegenheid van het 60-jarig be
staan van de Nederlandse Heide Maat
schappij heeft de Nederlandse cineast
Herman van der Horst een eminente föm
over het werk van dit instituut gemaakt
onder de titel ..Langs ongebaende klingen".
Donderdagochtend werd zij in het Amster
damse Alhambra-theater voor een beperkt
aantal genodigden voor het eerst vertoond.
De film. die volgens de opdracht zowel
documentaire als propaganda-roljSrent
moest zijn. heeft gezien de enorm otn-
vangrijke werkzaamheden der Heide Mij.
de makers heel wat hoofdbrekens ge
kost. Nochtans is het een celluloid-epos
geworden, waar Nederland trots op kan
zijn. Wam Heskes en Huib Horizand van
de hoorspelkern der Radio Unie. bijge
staan door Mien van KerkhovenKling^ en
Willem de Vries, vervullen de hoofdrollen,
terwijl Ger Lugtenberg en Evert Garrit-
sen als commentatoren optreden. De film
zal voor speciale gezelschappen en vereni
gingen gedraaid worden, doch kan ook 'in
verschillende korte films ter vertoning in
het voorprogramma in de bioscopen uit
eenvallen.
Wij kunnen zowel de Heide Mij., de
cineast Van der Horst en de Nederlandse
filmwereld gelukwensen met dit meester
lijke werk, dat alle facetten over het om
vangrijke werk der Hejie Mij. op boeien
de wijze met een groot aantal filmische
trouvailles belicht.
De chansonnière Georgette Hagedoorn zal, ln
November een tournee door West-IMié
maken. Na afloop van deze tournee keerQtij
via New York naar Nederland terug. Voor
deze tournee een aanvang neemt, zal Geor
gette Hagedoorn in October in Haarlem dp-
treden met de Chr. Oratorium Vereniging die
ter gelegenheid van haai veertigjarig bestaan
o.l v Georges Robert Jeanne d'Arc au
Bucher van Hone&ger zal uitvoeren. Geor
gette vertolkt daarbij de partij van Jeanne
d'Arc.
Daarna gaat zij naar Parijs om weer op te
treden op de ..thé's musicaux" van Micheline
Grandier. waar zij eind vorig jaar en begin
van dit jaar zulk e^n succes oogstte. Na dit
optreden neemt zij Micheline Grandier voor
enkele dagen mee naai Nederland, waar deze
Parijse chansonnière enige voorstellingen xal
geven.
Het Maastrichts Stedeiyk Orkest ls uitgeno
digd. 1 Augustus a.s. in het kader der Fest-
spiele 1951 in Monschau bif- Aken een con«
te geven De violist Herman Krebbers
solisUsche medewerking verlenen.
De Canadese aalmoezenier, Majoor Roy
Dun ford in Korea, gebruikt de hulzen van
afgeschoten granaten als kerkklokken.
Oorspronkelijk afgeschoten door het be
kende Canadese artilleriedetachement
„Heli's Bells", kondigen deze geïmprovi
seerde klokken thans de kerkdiensten aan
voor de soldaten.
