ONZE SCHEEPSBOUWINDUSTRIE (vierde ter wereld) is de negende Nederlandse industrie Het schip is pas af en klaar als de vrouw van de bakker door het ijzeren Een veelzijdige geest geëerd DE STILLE WENS Er is meer tussen volk en werf dan economie Indonesië verspeelde schone saneringskansen Scheepsbouw: traditioneel Nederlands bedrijf Productie in 194813 procent van die der gehele metaalnijverheid Grote invloed op overige industrie Scheepsbouw in Amerika Stijgend aantal orders voor Deutsche Werft SCHEEPSBOUW IN EEN HOLLANDSE POLDERGEMEENTE hplr rlp \A7PT"l de staat nou ook niet kin^erac'lti?'is en Eerst wat historie Onverschillig? Te veel voor het flegma Meeleven D NIETS LETTERKUNDIGE KRONIEK Frankrijk zet een hoge borst op 14 Juli parade Zwarte kersen leden van de regen Plannen voor een nieuw R.A.I.-gebouw Zweedse Lingmedaille voor zes Nederlanders Kleurentelevisie Effecten- en geldmarkt De vinger op de wonde plekken Zal prijsdaling tot inkeer leiden? Radioprogramma van het weekend y-i- door BARBARA CARTLAND De visserij en de zeevaart zijn door de eeuwen heen een belangrijk bedrijf voor de Nederlanden geweest. Geen wonder, dat de bouw van schepen voor deze takken van bedrijf daar al spoedig tot bloei kwam. AI waren er ups and downs in het bedrijf, tot op de huidige dag is de scheepsbouw in ons land van belang^ebleven. Na Engeland, de U.S.A. en Jranknjk neemt de Nederlandse scheepsbouw zelfs de vierde plaats in de wereld in. Alle soorten vaartuigen worden op onze werven gebouwd: van kustvaarders tot mailschepen, van onderzéeërs tot kruisers, van elevator- bakken tot tinbaggermolens. Naast deze bouw neemt uiteraard ook het reparatiebedrijf een belangrijke plaats in: in 1948 waren op één werf meer dan 20 schepen van verschillende nationaliteiten onder reparatie! Het hjdt dan ook geen twijfel, dat de scheepsbouwindustrie voor Neder land van veel betekenis is, mede omdat overige Nederlandse bedrijven m staat zijn zeer veel te leveren van wat de werven voor bouw en onder houd aan materialen en diensten behoeven. Vele grotere en kleinere indus triële bedrijven zijn zelfs direct met de werven verbonden. In deze tijd volstaat men echter niet met een dergelijke algemene constatering van het belang van een bedrijfstak genoegen te nemen. Men streeft er daarom in toenemen de mate naar een dergelijk belang kwanti tatief in cijfers uit te drukken. De Nationale Rekeningen, welke het Centraal Bureau voor de Statistiek tegenwoordig jaarlijks samenstelt, blijken voor een dergelijke kwantitatieve beoordeling van een bedrijfs tak een goed aanknopingspunt te bieden. Blijkens de bedrijfstelling in 1930 waren er in Nederland 651 vestigingen van scheepswerven met 33.201 daarin werkzame door dr H. C. KUILER personen. Hieronder waren zeer kleine werfjes voor binnenvaart en sportvaart (141 éénpersoonsbedrijfjes) en zeer grote scheepswerven (32 met meer dan 200 perso nen per bedrijf). Dit was de toestand meer dan 20 jaar geleden. Veel is er sindsdien* veranderd; maar de scheepsbouwnUverheid is belang rijk gebleven. Blijkens de Beroepstelling van 1947 waren er 664 zelfstandige bedrUfshoof- den op scheepswerven en 139 directeuren van werven in N.V.-vorm e.d. In totaal waren op die werven werkzaam 36.067 per sonen. De uitkomsten van de Bedrijfstelling 1950, welke met die in 1930 vergeleken kun nen worden, zijn op dit moment nog niet bekend. Niettemin wijzen de genoemde cijfers reeds op een vooruitgang van de scheepsbouwnUverheid. Dit blUkt ook uit de gegevens van 1938 en 1948 voor een 86-tal zelfde ondernemingen, die over beide jaren gegevens verstrekten: de personeelssterkte was namelUk in die twee jaren resp. 32.635 en 38.591 personen. In deze cijfers zijn dan ook begrepen de arbeiders in de met scheepswerven verbon den machinefabrieken, constructiewerk plaatsen en gieterijen. Uit deze enkele cijfers blijkt reeds van welk belang de scheeps bouw voor de Nederlandse arbeidsmarkt Is. Men zou dit nog met vele andere ge gevens over hellingen, krachtwerktuigen enz. kunnen aanvullen. Een volledig beeld van de betekenis voor het Nederlandse economische leven zou men evenwel niet verkrijgen. Dit wordt echter reeds anders els men de omzet van de scheepswerven vergelijkt met die van de metaalindustrie als geheel en met die van het gehele be drijfsleven. In 1948 bedroeg de totale productie in Nederland ruim 29 millioen. Een belang- rUk deel daarvan kwam voor rekening van de metaalnUverheid, t.w. 3'/. milliard of 12'/.. Binnen deze metaalnUverheid zelf nam de scheepsbouw weer een zeer belangrUke plaats in met een productie van 456 mil lioen of 13%. Dit kwam overeen met 1,6'/# van de productie in het totale Nederlandse bedrUfsleven. Dit percentage stijgt evenwel direct zeer aanzlenlUk, indien men niet alleen op de zuivere werven let, maar daar- bU ook rekening zou houden met de aai verwante machinefabrieken e.d. Het is belangwekkend deze productie te vergelijken met die van andere economische activiteiten in de nijverheid. Prod. 1948 In mill, 1. Bereiding voedings- en genotm. 4272 2. Metaalnijverheid, (z. scheepsb.) 3025 3. Bouwnijverheid 1676 4. Textielnijverheid 1430 5. Chemische nijverheid 1038 6. Kleding en reiniging 835 7. Leder- en rubbernijverheid 644 8. HoutnUverheid 523 9. Scheepsbouw 456 In de totale industrie neemt de scheeps bouw dus de negende plaats in: hU is daar door dus een der belangrUkste economische activiteiten. Ook vergeleken met enkele andere bedrUfstakken slaat de scheepsbouw geen slecht figiyir: zuivelfabrieken 785 min gids (onderdeel van 1); machinefabrieken 475 min gids (ónderdeel van 2); vervoermateriaal,-zon der scheepsbouw 433 min gids (onderdeel van 2). Bij dit alles dient bedacht te worden, dat in de productie van de scheepsbouw het onderhanden werk is begrepen. o Grote posten Deze productie nu is In een- aantal grote posten te splitsen: 1. Het verbruik van materialen en diensten uit binnen- en buitenland. 2. De afschrijving, welke in wezen ook als materiaalverbruik is te beschouwen, doch waarvan de opbrengst weer in het eigen bedrijf terugvloeit. 3. De beleningen der productiefactoren (loon, sociale lasten, winsten, onderne- mersinkdmen, reserveringen e.d.) welke voor velen een inkorften- vormen, waar mede weer consumptieve uitgaven wor den gedaan dan wel besparingen ge kweekt. Voor de opbouw van ons economisch leven en de beoordeling van een bedrijfstak is het kennen van deze factoren van veel belang. Hoe geringer het materiaal- en dienstenverbruik is in verhouding tot de beloningen van de productiefactoren, des te groter is de betekenis van de bedrijfs tak als drijvende kracht in de maatschappij. Vooropgezet althans, dat de bedrijfstak modern geoutilleerd en rendabel is. Hoè liggen deze verhoudingen nu bU de scheepsbouw? De hierover door het C.B.S. in het kader van de Nationale Rekeningen van 1948 opgezette berekeningen leren hier over het volgende: In nevenstaand artikel heeft een des- t kundige op grond van materiaal, dat door de Nationale Rekeningen ter be- j schikking is gekomen, een indruk ge- geven van de plaats van de scheept- bouw in het Nederlandse bedrijfsleven, f Uit het artikel blijkt dat het een be- j langrijke plaats is, niet alleen door de bereikte productie, maar ook door de relatief hoge bijdrage, welke deze be- drijfstak tot het nationale inkomen 'f levert en doordat een hogere buiten- landse omzet wordt bereikt. Anderzijds kan ook de betekenis voor de andere f Nederlandse bedrijven, die aan de jj scheepsbouw leveren, allerminst wor- den onderschat. Dat de afzet voor een belangrijk deel f ook weer naar Nederlandse verkeers- bedrijven gaat, wijst weer op de nauwe verbondenheid van deze bedrijfstak met het wel en wee van de Nederlandse f zeevaart. handel en verkeer het materiaalverbruik naar verhouding gering is. Nadat aldus in grote trekken de betekenis van de scheepsbouw voor Nederland is af gemeten, rijst de vraag hoe deze scheeps bouw zich tot andere takken in het econo misch leven verhoudt. D.w.z. wat zijn de economische relaties? Het is immers zo, dat men één bedrijfstak nimmer als een ge- isoleerd geheel kan beschouwen, doch dat men deze moet zien als verbonden met, af hankelijk van en invloed uitoefenend op andere takken van nijverheid. Wij komen hier dus voor de vraag te staan wat de ver houdingen zijn tot andere bedrijven, tot de overheid, tot het buitenland en tot de ge bruikers (resp. inkomentrekkers). Teneinde dit te benaderen is de productie van 456 min nog op een andere manier dan in het voorgaande is gedaan, verdeeld: Betaald min gids min gids 134 46 >1. 16 15 12 7 105 4) 29 3) 154 1) 213 305 5 8 72 97 166 Metaalnijverheid Leder en rubbernij Hand. en verv. marges Chemische nijverheid Verkeer overige bedr. en n.a.g. Totaal bedrijven Overheid Buitenland Inkomentrekkers 2) afzet 410 onderhanden werk 46 Hieruit volgt dat de totale productie be draagt 456 min gids. Hierin zijn: 1. investeringsgoederen (sche pen); 2. incl. lonen, ondernemersinkomen en -winst, pensioenen, soc. lasten e.d.; 3. incl. afschrijvingen minus verbruik uit vooV- raden; 4. scheepsreparaties. De leveringen blijken in een belangrijke mate bestemd te zijn geweest voor het ove rige Nederlandse bedrijfsleven waarbij uiteraard de eigenlijke verkeerssector een belangrijke plaats inneemt en aan het buitenland. Voor deze tak is daarnaast het werk, dat aan het eind van het jaar nog onderhanden was eveneens niet te verwaar lozen. In procenten verdeeld ziet de jaar omzet er als volgt uit (omzet in 1948 - 100%); afzet aan Nederlands bedrijfsleven 66,8; afzet aan buitenland 21,3, afzet aan overheid 1,8; onderhanden5werk 10,1. De zeer sterke oriëntering op het buiten land blUkt uit het percentage van 21,3 wel zeer duidelUk. Wat de uitgaven betreft moet allereerst een onderscheid worden gemaakt tussen de betalingen aan andere bedrijven en de be- die in het eigen bedrijf blijven (af- ,ngen en verbruik uit voorraden). Het •ag van 213 min wordt dan als yolgt betaald aan andere bedrijven 208 min; afschrijvingen 20 min; verbruik uit voor raden 15 min. De eigenlUke betalingen drUven bedragen dus 20 aan andere be- 208 min tegenover Een passagier op het nieuwe Ame rikaanse s.s. „Constitution" kan, als hij zich daartoe gedrongen voelt, op elk punt van de reis New York—Middel landse Zee een van de 367 telefoontoe stellen aan boord oppakken en zijn huis opbellen. Doordat de nieuwste toestel len op het gebied van de telecommuni catie aan boord zijn, kunnen radio- telefoongesprekken over een afstand van 8000 km worden gevoerd. een afzet van 305 min. De wederzUdse afhankelijkheid van de Nederlandse be drijven blUkt hier wel heel sterk. Hetzelfde geldt voor het buitenland, waartegenover een betaling van 72 min een ontvangst staat van 97 min. Ook hier is een weder zUdse afhankelUkhcid, zowel voor het ver krijgen van opdrachten als voor de betrek king van grondstof e.d. Samenvattend krijgen we nu: min afhankelijk van Ned. bedrijven voor 208 idem van Ned. productiefactoren 166 totaal binnenlandse afhankelijkheid afhankelijk van eigen bedrijf 374 afhankelijk van buitenland Totaal 379 In procenten.wordt dit voor de betalingen (productie in 1948 100".): Nederlandse invloeden Buitenlandse invloeden Overheid 83,1 15.8 1,1 Hierbij dient dan nog bedacht te worden, dat een deel van de levering door Neder landse bedrijven ook weer indirect tot een invoer uit het buitenland is terug te brengen, waardoor ook voor de leveringen de afhankelijkheid van het buitenland groter wordt. WATERSTANDEN 13 JULI Mannheim 4.06 -0.03; Trier 1.82 —0 09: Keu len 2.58 —0.02 Ruhrort 4.68 —0.03; Lobith 10 81 —0 06; Nijmegen 8 59 —0.06; Arnhem 8 51 —0.07, Eefde 3.70 —0 06; Deventer 2.72 —0 05. Namen 54 +0.02; Borgharen 40 05 0.14: Belfeld 11.22 0.19; Grave 4.80 -*0.10; Vreeswijk 0.80 +0.03. Lith 0.30 0.05. De hoeveelheid tonnage, die over d hele wereld wordt gebouwd onder do ?e" palingen van het Amerikaanse Bure».. Shipping is in Mei met 328.000 brt tmi nomen. In totaal waren op 1 jUm 348 omT pen met een tonnage van 1.796 237 brt i aanbouw, waarvan 138 zeeschepen 1 tri li ton omvatten. "«3.82I Onder de schepen die op Amerikaan* werven worden gebouwd ls de hoevèelh.u tankers en ertsvaartuigen het belangri L„ De Amerikaanse werven hebben thans s. toeneming van het .aantal opdrachten"? meld. De Newport News Shipbuilding Drydock Company kreeg tien nieuw! K drachten voor tankers en de Sun ShiDbiiii ding and Drydock Company heeft opdrarft voor twee nieuwe tankers van 29 "inn voor de Sun Oil Company. n Volgens de Shipbuilding Council of Am. rlca waren'op 1 Juni totaal 74 schepen hT stcld, het grootste aantal dat sinds AnVii 1949 in opdracht was ontvangen. De omvan* van de tonnage is echter kleiner, dan u April 1949, n.l. 923.170 ton tegen 1.147 957 Bij het totaal zijn inbegrepen.de 26 vracht schepen die door de Maritime Adminigtrt tion zijn besteld en waarvan de „Schuyler Otis Bland" er een ls. De andere zijn sche- pen van de Mariner klasse. Slechts drie schepen zullen dit jaar nw te water worden gelaten. Van de overlig worden er 57 in 1952 aan hun element toe vertrouwd en elf gedurende de eerste vflt maanden van 1953. Gen enkele werf in fa Verenigde Staten heeft opdrachten voW schepen die na Mei 1953 zullen moeten worden opgeleverd. Volgens het jaarverslag van de Deutsche Werft was de waarde van het aantal op drachten in de verslagperiode van 21 J®j 1948 tot 31 December 1943 voor 67'/» vgn betrekking op buitenlandse schepen. Nadat de overeenkomst van Petersberg in Novem ber 1949 van kracht is geworden steeg de omzet van 28,5 millioen D.M. in 1949 tot 44,6 millioen D.M. in 1350. Ongeveer 47'/i van de totale hoeveelheid werk die in 1950 werd verricht was voor buitenlandse reke ning. Het aantal personeelsleden steeg van een gemiddelde van 3209 in 1949 tot 5443 aan het eind van 1950. Toen het scl>pepsbouwverbod werd opge heven voor schepen voor buitenlandse reke ning kwam een groot aantal opdrachten binnen en aan het eind van 1950 waren 25 schepen (tankers en vrachtschepen) vin totaal 181.850 ton dw (101.750 ton voor het buitenland) in bestelling. In de eerste maan den van 1951 steeg het aantal orders uit binnen- en buitenland tot 330.000 aan het einde van April. Van deze hoeveelheid was 79% voor het buitenland bestemd Sinds dien is de totale hoeveelheid aan opdrachten gestegen tot 520.000 ton dw. Vickers Armstrong, Ltd. Shipping 81 Tr i tankschepen de (Londen) Ltd. twee tankschepen van 82.0M ton d.w. besteld. De schepen zullen worden voortgestuwd .door turbines, die hun een snelheid zullen geven van 15% mijl- Dezelf de maatschappij heeft reeds acht tankers bij dezelfde werf in bestelling. Ijl r fourneren en dus hopen gemeenten en provindé, scheeps metaal gehele bouw nijverheid industrie bedrijfsleven Productie 100'/. 100'/. 100*/. 100% I. Verbruik binnenlandse goederen O en diensten 42,5 31,7 39,8 33,6 2. Verbruik buitenlandse goederen en diensten 15,8 26,1 21,0 15,7 S. Afschrijving 4,4 3,7 3,7 5,2 4. Indireqte belasting 1.1 3,5 4,1 5,6 5. Beloning productiefactoren 36,4 35,0 31,4 39.9 5a. Idem in min 166 1221 4946 11.259 MARKTBERICHTEN Veiling Fijnaart Op de Fijnaartse veiling werden Don derdag de volgende prijzen genoteerd: aard appelen Eerstelingen: grote 15%16%, drie lingen 15—16 ct, kriel 12—13'/. ct p. kg; zwarte bessen 1,41, kruisbessen 0,26, rode bessen 0,25, aardbeien 0,83 per kg. Veemarkt Leeuwarden Aangevoerd: 124 stieren van ƒ2,45—2,65 per kg slachtgewicht; 125 vette koeien, le kwal. 2,70—2,85, 2e kwal. 2,40—2,60, 3e kwal. 2,102,34; 725 melk- én kalfkoeien ƒ500—990 230 pinken ƒ240—545; 232 gras kalveren 150—270; 266, nuchtere kalveren 35—55; 281 vette en weideschapen 75— 125; 491 lammeren 50—75; 288 vette var kens: oude varkens 1,501,68, vette biggen 1,76—1,80, zoute/s 1,74—1,76; 381 biggen en lopers: biggen 2545. lopers ƒ46—85; 28 bokken en geiten, geen notering; 81 paar den ƒ450—915. Totaal aanvoer 3252. Veemarkt Zwolle Op de Zwolse veemarkt werden Vrijdag aangevoerd: 1184 runderen, 450 graskalve- 'ren, 280 nuchtere kalveren, 55 schapen, 124 lammeren. 144 drachtige varkens, 960 big gen, 40 geiten, 179 schrammen. De prijzen waren als volgt: neurende- en versgekalfde koeien 600—950, dito schokken en vaarzen 550790, guiste koeien 450—675, guiste vaarzen 450—590, in het najaar kalvende koeien ƒ500—675, pinkstiecen 425625, pinken 350—490, lokkalveren 160—300. nuchtere kalveren 38-*-55, alles per stuk. Vette koeien en ossen 2,25—2,75 vette stieren ƒ2,15—2,35 per kg aan bouten: vette kalveren f 1,60— ƒ2,10 per kg; vette schapen 75110, lam meren 45—65; biggen 6 a 10-weekse ƒ20— 45. biggen 14-weekse ƒ50—65, drachtige varkens ƒ225325. alles per stuk; vette varkens 1,55—1,80 per kg (2 pet korting). Öe aanvoer was iets groter dan vorige week. Helse fruitveiling Kersen: Meikersen 17—42, C rood 2—8, B rood 5—10; Beierlanders 35—48; Volgers 3556 7—12; Varikse Zwarte 40—60, 10-19; Hofkersen 35—48, 10—12; Klerken 43—59, 12—15; Wijnkersen A 75—84, 60—79, 20—40; Napoleon 50-55 8—17. Ten opzichte van de metaalnijverheid blijkt de scheepsbouw een naar verhouding ongeveer gelijk totaal materiaalverbruik te hebben, zij het dan dat een groter deel der materialen door andere binnenlandse be drijven wordt geleverd. Indirect kan dit uiteraard ook op een invoer van materialen berusten, die echter eerst elders een be werking ondergaan, b.v. erts, dat bij de hoogovens tot scheepsstaal wordt verwerkt. Een berekening van de gecumuleerde im portquote tegenover de gecumuleerde loon- quote zou derhalve een nog interessanter vergelijking opleveren. Deze berekening staat evenwel nog niet ter beschikking. In vergelijk met de totale industrie valt het op, dat het materiaalverbruik iets geringer is, doch dat daarentegen de beloningsquote wat hoger ligt. Dit heeft de scheepsbouw trouwens met de gehele metaalnijverheid gemeen. De metaalnijverheid in het alge meen en de scheepsbouw in het bijzonder (de gecumuleerde beloningsquote moet zon der twijfel hoger liggen dan voor de metaal nijverheid als geheel) neemt dus zowel uit een oogpunt van materiaalverbruik als uit een oogpunt van beloningsquote een be langrijke plaats in: te meer is dat het geval daar de productie van bedrijfsklasse en be drijfstak in de totale omzet van de industrie een belangrijk aandeel hebben. Ten opzichte van het overige bedrijfsleven (handel, verkeer, landbouw, hotel-, café- en restaurantbedrijf enz.) liggen de verhoudin gen anders. Dit is begrijpelijk, daar b.v. in Bessen: rode bessen 2848, 2330; zwarte bessen 145—146, 81; kruisbesseblond 50,20 —28; aardbeien lid—126, 65—100; frambozen 87—131. 51—88; perziken per stuk 13, alles In cents per kilo. GROENTEN- EN FRUITVEILING BERGEN OP ZOOM Aardbeien 91—1,15; aardappelen 10—16; bloemkool A 2036, idem B 1021. Idem C 9; bospeen 2554; waspeen 4665; andijvie 19—22; sla p. 10 st. 20—30; stamboon dubb. prins. 6583; peulen 5686; erwten 17—35; savoye kool 5—13, rode kool 15—16; rabar ber 4—11; tuinbonen 6—12; snijbonen kas 97—1,53; idem natuur 41—73; komkommer 1523; rode bessen 2536; zwarte bessen 1,25; kersen 36—73; frambozen 60—1,10; kas- pruimen 6—15; perzik 5—17 kruisbessen 16-32. Een schip in aanbouw begint 'zijn officiële bestaan, als de romp, boven daken en dijk uit stekende, tot ver-in de polder zichtbaar is en aanleiding geeft tot voorzichtige gesprekken bij de kapper. De bouw eindigt, als het mannenkoor zwijgt en de klink losgaat. De tewaterlating be gint op het ogenblik, dat de vrouw van een direc teur een fles champagne tegen de metalen scheepswand stukslaat. Alles is ten einde, als de vrouw van de bakker door het het ijzeren hek de werf verlaat. Deze aanhef is volkomen onjuist, maar zo ongeveer is de verhouding tussen scheepsbouw en bevolking van een typische scheepsbouwgemeente in Nederland, een verhou ding die net niet met statistische gegevens alleen is weer te geven. Toegegeven, de invloed van de scheepsbouw op het economische bestel van een gemeente is in de meeste gevallen groot, zeer groot. De scheepsbouw, ge dwongen te liggen aan bepaalde vaarwegen, is duidelijk in enkele gebieden van ons land geconcentreerd en logi scherwijs is de mate van welvaart in die gebieden ten nauwste met bloei en slapte van de scheepsbouw verbon den. Maar de scheepsbouw is, evenals de scheepvaart, sterk conjunctuurgevoelig. In kleine gemeenten, aan Winscho- terdiep, aan de IJssel, aan de Noord, aan de Merwede, is de herinnering aan de crisisjaren nog niet vi-rvaagd en men heeft daar een scherpe blik voor de economische gang van zaken bij de scheepsbouw behouden. Dat wordt dan wel graag als de enige band tussen be volking en industrie gezien door wat daar rondom de wer ven leeft en voor een groot deel ook van de werven leeft. Het is nu eenmaal Nederlands het „raar" te vinden anders dan zakelijk tegenover een zakelijke aangelegenheid te staan. Er worden hier schepen gebouwd. Nou ja, goed, en wat verder? Ze willen dan desnoods wel toegeven, dat men nieuwsgierig is naar rang en dantal van de autori teiten die een tewaterlating zullen bijwonen en dat af en toe wel eens onderwijzers met kinderen komen kijken. Verder moet men daar liever maar geen sentimentaliteiFen achter zoeken en een verwijzing naar de traditie van deze industrie ontmoet allicht niets anders dan een schouder ophalen. Nu is het inderdaad zo, dat men in de scheepsbouw voorzichtig moet zijn met gevoelsargumenten en dat het beter is, zich historisch op de hoogte te stellen, alvorens men zulk een woord als traditie gebruikt. Wij willen, om niet in al te schemerige vaagheden te vervallen, een enkele gemeente, willekeurig en zonder speciale voorkeur gekozen, als voorbeeld nemen. Hardinxveld. Het plaatsje is oud. In 1105 heeft er In „Herdingfelde" waarschijnlijk al een parochiekerk ge staan. Maar de scheepsbouw bloeit er feitelijk pas een vijftig jaar: dat is dus nog geen mensenleeftijd en dat is niet voldoende voor het vestigen voor een traditie. Tussen 1105 en het begin van de scheepsbouw zijn er dan erg veel graven van het soort, die de les in vaderlandse ge schiedenis op school tot een onnodige kwelling maakt, dijkdoorbraken, gevechten met Spanjaarden en andere typisch Nederlandse aangelegenheden; maar van schepen leest men niet veel. Die Merwede had zijn voor en legen. Juist op de plaats waar Hardinxveld ligt, kwam vroeger het zand van de bovenrivieren tot rust, bezonk en vormde zandbanken, die des winters weer oorzaak waren van ijsdammen en dus overstromingen. Maar daar staat dan tegenover, dat de ligging aan de grote scheepvaartweg naar Duitsland de scheepsbouw in Hardinxveld heeft doen ontstaan. Thans noemt men er U drie werven: „De Merwede" v.h. Van Vliet Co., waar ruim 500 arbeiders werken, „De Hoop" en de machinefabriek „Holland". Daarnaast zijn er na tuurlijk nog de nodige kleinere bedrijven voor bouw, repa ratie en inbouw van motoren. Hardinxveld telt 7727 zielen. In de metaalnijverheid en in zulke gemeenten wil dat zeggenscheepsbouw werken t en 17 vrouwen, in de bouwnijverheid 550 men sen, De invloed van de scheepsbouw is dus groot. Nog groter blijkt die invloed, als men de groei van het aantal inwoners ziet. In 1849 telde de gemeente 3277, in 1899 5062, in 1930 6718 en in 1950 7727 inwoners. Een behoorlijke, doch niet uitermate snelle gtoei en men vraagt zich af, waar van de bevolking leefde, voordat de zoals gezegd onge- 'veer 50 jaar oude scheepsbouw opkwam. Het bééld is te karakteristiek voor zo vele kleine aan vaarwegengelegen gemeenten om niet te worden geschetst. Hardinxveld leef de vroeger t>an visserij, griend- en rietcultuur met de daarmede samenhangende bedrijven. Die visserij is prac- tisch verdwenen en de scheepsbouw is daarvoor als bron uan welvaart in de plaats gekomen. Een overgang dus van het kleine bedrijf naar de industrie. Dat over verleden en heden van Hardinxveld. Wat de toekomst aangaat, het energieke gemeentebestuur heeft een haven met industrieterrein van rond 12 ha in totaal geprojecteerd, omdat Hardinxveld betrekkelijk veel schip pers onder zijn bevolking telt en er geen behoorlijke aan legplaats is. De gemeenteraad heeft reeds een crediet van 4 ton gevoteerd, Rijkswaterstaat heeft vergunning verleend en nu wacht men nog slechts op goedkeuring van Gedeputeerde Staten. En natuurlijk is er een uitbreidingsplan en men is ook maar dadelijk begonnen met de aankoop van grohd voor 1000 woningen en een terrein voor recreatie enz. enz. Alles bij elkaar een 60 bunder groot in de polder tussen Rijksweg en Giessendam. Dit alles is historie, dit alles zijn economische gegevens en overwegingen. De mensen in Hardinxveld weten dat wel, zoals ze in Alblasserdam, Ridderkerk, Krimpen, Tjamsweer, Foxhol en Westerbroek ontwikkeling en struc tuur van hun gemeenten en gebieden kennen; en voor de rest geen nieuws. Zelfs in de dagen vlak voor een belang rijke tewaterlating niet, als het geratelde staccato waar mede de laatste bouten worden geklonken tot ver in de polder hoorbaar is, als men op de werf bezig is met caul- ken, het verwijderen van de jukken voor de stellingen en met het op smeer zetten van het schip, en als het man- nenzangkoor des avonds voor het laatst het Wilhelmus en de nationale hymne van het land van bestemming repe teert. Ze doen dus onverschillig, als men zo weinig smaak blijkt te bezitten, dat men zo maar midden op de dag vraagt, of ze dat nu niets zegt: zo'n schip, dat onder vreemde vlag de wereldzeeën zal bevaren en dat dan toch maar in hun plaats is gebouwd. Enzovoort. Men moet dan een beetje voorzichtig doorboren en dan duikt er op zijn onverwachts een zin, een gezichtspunt, een mening op die meer met effect geladen is dan de puur economische beschouwingswijze rechtvaardigt. Daar langs' de Merwede kan men dat bereiken door zo terloops over de Baanhoekbrug te beginnen. Om het populair te zeggen: die Baanhoekbrug nemen ze niet. Die Baanhoekbrug is te veel zelfs voor het flegma van de mensen die langs de dijk van de Merwede wonen Het zit ze danig dwars, dat van hun schepen de boven bouw er pas op kan, als ze die Baanhoekbrug zijn gepas seerd, dat vaak met veel ballast moet worden gevaren om onder de brug door te komen. Een bekend vraagstuk Is dat, een oud zeer. Men zou kunnen zeggen, dat er reeds lang aan gedokterd is, als veel spreken en schrijven tot het dokteren behoorden. Die brug moet en zal een beweegbaar gedeelte hebben. Dat kost geld. De kosten werden vroeger op 1.200.000 geraamd. U vraagt voorzichtig: Wat kost het nu? Maar daarop antwoordt men U met gebaar van grootse allure. Niet zeuren! Die Baanhoekbrug moet een hefbaar of draai- baar gedeelte hebben. Niet de kosten zijn het belangrijkste, eerst moet men het eens zijn over ieders aandeel. Minister Vos zegde indertijd een aandeel van de staat van 40% toe. De provincie wilde 20% bijdragen, de ge meenten Sliedrecht, Giessendam, Hardinxveld en Gorkum samen ook 20%. Dat is precies 20% te weinig, maar zo moet het dan ook zijn. Als je dadelijk 25*/. zegtU begrijpt het! Maar nu is men dan zo-ver, dat genoemde ge meenten 25 pet van de kosten voor hun rekening willen nemen, dat Gedeputeerde Staten aan Pro vinciale Staten hebben voorgesteld ook 25 pet te 50 pet toezegt. Dan zijn de 100 pel vol en dan kan"men eindelijk beginnen een einde te maken aan die ergernis. Want ergeren doen ze zich aan de Merwede oprecht el zonder valse schaamte. Begin over de Baanhoekbrug el ze halen de schouders niet op. Om de drommel niet! Veil rederUen, zeggen ze, willen een schip het liefst laten her- stellen op de werf, waarop het oorspronkelijk is gebouwd Maar als er van ons een schip van behoorlUke afmetingei de schepen die men daar bouwt worden steeds groter het zU terloops doch met nadruk gezegd eenmaal we| is, dan kan het met bovenbouw en al nooit meer naar dl werf terugkomen. Door die Baanhoekbrug! Daarom moe! die Baanhoekbrug een beweegbaar gedeelte krijgen. Ei gauw! Goed, dit heeft natuurlijk veel met welvaart, werkge- legenheid en zo te maken, maar waarom komt er nou w« plotseling bewogenheid en levendigheid in stem en houding als men over die Baanhoèkbrug begint en waarom vri men maar niet toegeven, dat daar op de dag van een grott tewaterlating die merkwaardige sfeer heerst, die alleél kan ontstaan, als een hele plaats, een heel dorp in kort' stondige volstrekte eenheid meeleeft met iets? Waaron staan de mannen, vrouwen en kinderen van het dorp zulk een menigte op de werf, dat men de groepjes arbei ders in hun blauwe werkpakken als kleine kleurige plek ken ziet afsteken tegeq, het licht van zomerkleding of hel grijs van winterse dracht? Zeer velen zijn kennelijk zoevel uit huis of van het werk weggelopen. Omdat®men wt grinniken, als de fles champagne niét dadelijk breekt - wat zo vaak gebeurt of omdat men hoopt, dat het schif niet in beweging zal komen op de helling, wat practise! nooit meer gebeurt? En al moet de motor er nog in en is er nog voor veil weken werk, als daar dan tussen scheepsbouwvolk el schip niet iets is van de verhouding tussen schepeling ei schip, boe komt het dan. dat men de indruk krU«t. dat He; schip af en klaar is, als de vrouw van de bakker de werl door het grote Uèeren hek heeft verlaten? H. K. PENNARTS als het mannenkoor zwijgt kan de klink los ZATERDAG 14 JULI 1951 EERSTE BL'AD - PAGINA 3 j betekenis van het woord niets behoeft geen nadere uitleg. WU weten wel wat er mee wordt bedoeld en we weten ook, dat het gebruikt wordt om een bepaalde toestand, waarin men kan verkeren te schetsen. Het woord niets is geen prettig woord; het heeft een sombere ondergrond, er rit iets verschrikkelijks in, het is een woord dat ons kan doen huiveren. Mensen, die niets bezitten, die in het leven niets hebben kunnen verwerven, kunnen ons medelijden opwekken. Wie niets heeft, brengt het niet ver in het leven. Wie niets heeft, behoort tot de groep, die nog ken leven bij de gratie van zijn mede-mens. Neen, niets hebben wUst op een totale machteloosheid, op een totale armoede, jtowel materieel als geestelijk. En het «treven van de mens is er dan ook altijd op gericht geweest iets, hoe klein ook, zijn bezit te mogen noemen; want dat iets heb ben we nodig, is een springplank om vooruit te komen, om meer te krijgen. De mensen met niets zijn te beklagen. VOOR ons mensen betekent niets, on macht. Lijnrecht daartegenover staat het wonder, dat niets bij God macht is. De mens kan met „niets" niets beginnen. Doch uit niets heeft God de wereld geschapen. Uit niets! Wie hier diep over nadenkt, moet stil worden. God, zo machtig, dat Hij niets heeft en toch iets groots kan doen. Onbegrijpelijk en met geen mensenver stand te vatten. Maar wat een perspectief voor ons; voor ons, die zo dikwijls ook al menen wij veel te bezitten tot de con clusie komen: wij hebben niets, wij zijn arm zo arm als we ons nauwelijks kunnen indenken. En dan mogen we weten, dat God die uit niets de ganse wereld heeft gemaakt, ook ons kan helpen van dat niets ieti te maken. Dat HU de macht heeft dat in-arme leven van ons rijker te doen wor den; dat Hij in staat ia maar ook Hij alleen ons te voeren uit de diepste ar moede naar de grootste rijkdom, van de donkerte naar het licht. Wij mensen kun nen en hebben niets, maar God heeft uit niets de wereld geschapen. TI/AT Dr R. JACOBSEN, oud-conrector van het Erasmiaans Gymnasium te Rot- terdam, voor de Nederlandse letterkunde betekend heeft in de tijd dat hij geschiedenis doceerde, is moeilijk in controleerbare feiten uit te drukken. Maar gelooft men niet, dat een leraar met zeer veelzijdige en diepe belangstelling voor de cultuurhistorie en vooral ook voor de cultuur van eigen tijd, een voortreffelijk docent bovendien, menig litterair talent van stonde af aan precies datgene heeft gegeven, wat nodig was om het uit de sluimering te doen geraken, om het zelf bewust te doen worden en om het tot ontplooiing te laten komen? Dat moet in zijn zeer lange docentenpraktijk op het beroemde Rotterdamse instituut toch wel héél dikwijls het geval zijn geweest. Hij en rector Kan en de dichter Leopold, om slechts enkelen te noemen, zijn onbewust daarom de verwékkers van veel jong litterair leven geweest. Wat eigen litteraire productiviteit aan gaat heeft dr Jacobsen, geleid door aangeboren bescheidenheid, weinig aan de weg willen timmeren. Hij voelde zich trou wens teveel man van de wetenschap. Hij coupeerde het kleed van zijn publicaties weliswaar altijd zorgvuldig, maar, als het er op aan kwam, zou hij ook bereid zijn geweeat, dat litteraire couperen te couperen, als de publicaties er gezagheb bender door geworden zouden zijn. Geluk kig heeft hij nooit aan het schone kleed van zijn geschriften behoeven te tornen. Hij mocht zichzelf zijn en blUven. Zijn bescheidenheid kennend, hebben enkele vrienden echter krachtdadig moeten in grijpen om enkele manuscripten van dr Jacobsen aan de vergetelheid te ontruk ken, manuscripten van een aantal lezingen, die de historicus met zijn brede en gefun deerde belangstelling voor zeer uiteen lopende onderwerpen der cultuurhistorie, In de laatste jaren hield, meest voor de (Advertentie) MUNHARDTJES: sterk* JL bestrijders van pijnen. TT (Van onze Parijse correspondent) De JaarlUkae herdenking van de Franse revolutie op 14 Juli draagt traditioneel een tweesUdir karakter. Dea morgens vindt het officiële gedeelte plaats bestaande uit een militaire parade langa de Champs Elysées, welke bekroond wordt door het leggen van een krans door de president der republiek bij het graf van de onbekende soldaat en 's middags, 's avonds en 's nachts uit zich de onofficiële feestvreugde, wanneer ieder zich, op eigen gelegenheid, of in massa ver maakt op de pleinen en in de straten, waar dan door jong en oud en arm en rijk op de tonen van harmonica's en valse musette- orkgstjei onvermoeibaar wordt gedanst. Dit is elk jaar weer een feest, zoals alleen Parils dat kan vieren, spontaan, onstuimig, schilderachtig, hartelijk en uiterst goedge mutst. Het officiële deel van het 14-Jull feest, dat dit jaar dus samenvalt met de herden king van Parijs' 2000-jarig bestaan, belooft ditmaal een bijzopder fier karakter te krij gen, omdat bij deze manifeatatl? van natio nale weerbaarheid voor het eerst den volke de nieuwe aanwinsten van het Franse leger zullen worden getoond, hetzij door de eigen arbeiders gefabriceerd, he'zij door Amerika geleverd In het bijzonder wordt onder die aanwin sten genoemd een tank van 50 ton de A.M. X die over een motor van 1000 p.k. beacWfct, waarmee een snelheid van 45 km per uUr kan worden ontwikkeld Onder het lichtere materieel zal, zo ver wacht men, vooral de 52 V.L'.R.-Delahaye veel aandacht trekken, een Frans product, dat bestemd is de Amerikaanse jeep te vér- vangen, dat met mitrailleurs of mortieren is uitgerust en 120 km per uur kan rijden. In de lucht zal men tientallen van de reds bekende Vampires zien, de Franse re actie-jager, en kennis kunn^p maken met De kersencampagne in de Betuwe is thans in volle gang. Op de beide veilingen te Tiel worden dagelijks circa 200.000 tot 225.000 kg kersen aangevoerd. Er wordt hard gewerkt om de kersen zo spoedig mogelijk in de handèl te kunnen brengen. De veUing Tiel èn Omstreken veilt zelfs tweemaal per dag. Ook de Tielse vetting Septer nam maatre gelen om de tijd „van teler naar gebruiker" zo kort mogeUjk te doen zUn- De prijzen voor de consument 80 ct per kg zijn voor velen te hoog. Dit komt hoofdzakelijk door het feit, dat de bijko mende kosten zo hoog zijn. Op het hout wor den de kersen niet zo duur verkocht, maar de pluklonen met de daaraan verbonden sociale lasten zijn hoog. Ook de kosten van het vervoer naar en van de veiling zijn niet gering. Door het warme, vochtige weer van de laatste dagen heeft het kersengewas op verscheidene plaatsen veel geleden. De re gen heeft vooral aan de zwarte kersen veel schade toegebracht. Er zijn verscheidene pachters, die het niet meer lonend vinden deze kersen te plukken. De Meikersen, die minder hebben geleden, zijn thans mooi en grof van stuk. Onderofficiersbelangen Op de Donderdagmiddag en Vrijdag te utrecht gehouden algemene vergadering van M onderofficierenvereniging Ons Belang werd onder meer de wens herhaald, dat haar een periodieke bevordering zal blijven gestreefd. Ook werd er op gewezen, dat in Bezinnen van jonggehuwde onderofficieren larmoeda wordt geleden en dat de bezoldi- Jging bij de gestegen levenekosten dient te worden aangepast. de F 84 Thunderjet. een Amerikaanse jager met een uursnelheid vsn circa 1000 km en een actieradius van ruim 3000 km, welke de piloot dus eventueel in staat zou stellen hopelijk doet zich de noodzaak ertoe nimmer voor de afstand Parijs—Moskou vice-ver- sa in één ruk af te leggen. Van deze toestellen zullen dit jaar nog verscheidene honderdtallen door Amerika worden geleverd ter completering van de Franse luchtmacht. De Franse minister van defensie, Jules Moch, hoopt met deze eerste grootscheepse demonstratie der nieuwe militaire aanwin sten de belangstelling van het publiek voor het eigen leger te activeren, terwijl de ove rige leden der regering er bijzondere waarde aan hechten, in verband met de militaire conferentie over het plan-Pleven aan de Quai d'Oriay, waar de Fransen hun inzich ten hopen te zien zegevieren in vooral Duitse erkenning als Europa's leidende en machtigste mogendheid. Het hoofdbestuur van de Nederlandse vereniging „De Rijwiel- en Automobielin- industrie" heeft enige tijd geleden aan de architect A. Bodon uit Amsterdam opdracht gegeven een plan te ontwerpen voor het bouwen van een gehepl nieuw „R.A.I.-ge- bouw". De heer Bodon heeft zUn ontwerp thana gereed. Het omvat een viertal tentoonstel lingshallen, waarven de grootste een vloer oppervlakte krijgt van 11.000 m2 terwijl het totale project, dat ƒ8.500.000 moet kosten, een oppervlakte zal krijgen van bijna 30.000 m2. De gemeente Amsterdam heeft toege zegd, dét eventueel het nieuwe „R.A.I.-ge bouw" zal kunnen verrijzen op het stuk grond, begrensd door Scheldeplein, Schelde- straat, Westerscheldeplein, Zuidelijke Wan delweg en Boerenwetering. BU bokswedstrijden zullen 11.000 toe schouwers de wedstrijden kunnen volgen en bij een vergadering zal de grote hal bijna 18.000 toehoorders kunnen bergen. Dit zal mogelijk zUn door het aanbrengen van ga lerijen, die weer een vloeroppervlakte van ruim 3500 m2 zullen krijgen. De grote hal wordt 141 meter lang en 78 meter breed. Mochten alle besprekingen tot een goed resultaat leiden, dan zal binnen vijf jaar dit] complex van imposante tentoonstellingsge7] bouwen worden geopend. Gisteren heeft de eerste secretaris van de Zweedse legatie in Den Haag, mr Edelstam, aan zes Nederlanders de Llngmedaille uitge reikt, een onderscheiding, door wijlen Koning Gustaaf V in het leven geroepen en die slechts wordt uitgereikt aan Zweden of buitenlan ders, die een belangrijke bijdrage hebben ge leverd aan de lichamelijke opvoeding in bun land of die op de een of andere wijze hebben medegewerkt aan de in 1M9 te Stockholm ge houden Lingiade In totaal zijn slechts 95 vah deze onderscheidingen beschikbaar gesteld aan personen uit 56 landen De Nederlanders, die deze zeldzame onderscheiding in ontvangst mochten nemen, waren: mevr. J. van der Most—Leyerweert, uit Rotterdam, leidster van de gymnastiekvereniging „Aspasia"; G. F. C. Witt, vlce-voorzitter van de Int. Schaatsen rijders Bond, uit Den Haag; J. M. J. Korpers- hoek, voorzitter van de Ver. van «Leraren In de Lloh. Opvoeding uit Den Haagt» W. Boer, inspecteur Llch. Opv. uit Den Haag; <SY J Mie- dema, chef Lich. Opvoeding en Sport bü het ministerie van O.. K. en W uit Den Haag, en de heer J. H F. Sommer, bestuurslid van het Kon. Gymn. Verbond, die wegens verblijf In het buitenland niet bij de plechtigheid aan wezig kon zijn. Rotary Club, iomi ook voor de Rotterdamse Volksuniversiteit of voor de Rotterdamse Studieclub. In enkele van die lezingen, uitgegeven door de N.V. W. L. en J Brusse te Rot terdam onder de verzameltitel „Prism a", heeft dr Jacobsen ten volle vermogen te tonen, wat hij als scheppend literator waard was. De bundel i» hem heden op zijn 75ste verjaardag ten geschenke ge geven, maar de bundel is ook een geschenk voor allen, die in verzameling van zaken des geestes hun hoogste voldoening vinden. Er zijn enkele typische Rotterdamse on derwerpen In behandeld, maar ook alge mene onderwerpen op het gebied van de litteratuur, de beeldende kunst, de muziek, de archaelogie en de cultuurhistorie. Een kort, maar zeer levendig getekend beeld van de Italiaanse renaissance bevat de bundel bijvoorbeeld, maar ook een ont roerend mooie biografie van Schubert, wiens muziek dr Jacobsen van jongs af heeft gegrepen. Wel zeer uiteenlopende zaken zijn dat, maar zo is deze docent al tijd geweest: een figuur die veel overzag en dat vele ook diep beheerste. De biografie van Schubert, verrijkt met muzikale ana lyses en eigen herinneringen, is zelfs zo volledig, bij alle beknoptheid, dat haar te lezen ook voor een door en door gespe cialiseerd musicoloog een genot moet zijn. "A^aar de grootste vreugd heeft dr Jacob- ■^"••sen mij persoonlijk bewezen met een uitvoerige weerlegging van de ideeën van de briljante Spaanse staatsman en schrijver De Madariaga over Shakespeare's Hamlet. Er bestonden al duizenden verklaringen van de Hamlet, toen De Madariaga een paar jaar geleden ook lijn duit eens in het zakje wilde werpen, 't Werd een duit, die als klinkende munt overal in de wereld pers zijn gerinkel deed horen, maar ner gens vernam men de heldere lach van een specialist, die met De Madariaga's onzin grondig wilde afrekenen. Integendeel: het standpunt van De Madariaga, dat Hamlet's aarzelingen alleen maar bewijzen van egocentrische berekening van een man van de daad zijn, dat Hamlet dus absoluut niet bezwijkt onder een taak, die voor een peinzende natuur als de zUne te zwaar is, dit totaal onmogelUke standpunt dan, werd helaas mode. Alec Clunes, Laurence Oli vier, Michael Redgrave en Alec Guinness, de vier voornaamste Hamlet-spelers van de laatste vijf jaar, althans de spelers, wier creaties het meest in het focus van de critische belangstelling raakten, kwamen allen onder de bekoring van de visie van De Madariaga, de één wat meer dan de ander, de één geneigd tot deze nuapce, de ander geneigd tot die, maar allen vtoch ervan overtuigd, dat het uit moest zijn met het bestaan van de overgevoelige idealist, die, in tijdnood gekomen, de vreselijkste „havock" maakt („havock" is bU de En gelse jacht het kleine gevogelte, dat door hagel getroffen wordt, maar waar de jacht niet om begonnen is). Die peinzende prins mocht als uitvinding van Goetfye niet meer bestaan. We moesten in Hamlet In den vervolge zoiets als een R.A.F.-bombardeur zien, die er immers ook niets aan kon doen dat de bommen voor de Moffen wel eens op het Bezuidenhout of op Nijmegen terecht kwamen. Dat was normale „havock" van een normaal op zUn doel toe stormende wreker der gerechtigheid. Hamlet het spel van een dromer, die, zenuwachtig, de grootste monsterlUkheden begaat, omdat zUn tere natuur het werkstuk van de bloedwraak niet volbrengen kan? Weg er mee! Een typisch Duitse opvatting, die uitgeroeid moest worden De Madariaga zag geen critici van bU- zonder groot formaat als Agathe meer op zijn pad. Agathe was dood. Maar Agathe had, als hij nog in leven was geweest, Laurence Olivier en Michael Redgrave en Alec Guinness zéker een spaak in het wiel geworpen! Hij zou de briljante De Mada riaga in het krijt, dat is ten slotte, wat zo'n Hamlet betreft, de schouwburg, de hand schoen in het gezicht hebben geworpen. Maar Agathe, moe en oud, heeft alleen nog Alec Clunes een beetje slapjes kunnen wij- _gén op de zoveel dieper ontroeringen, die hem dé" aarzelende, dromende, philosofe- rende en dies te kort schietende Hamlet gaf. Zijn woord had toen geen gezag meer. De lawine van misverstand ging door. En de wereld vergaapt zich nu aan de „DraufgSnger" Hamlet De Madariaga heeft ook de truc uitge reikt om Ophelia volkomen mis te verétaan. ^owel tegen de Hamlet-duiding als tegen de valse visie op Ophelia komt dr Ja cobsen nu in een voortreffelijke weerleg ging van de Spanjaard in het geweer. HU zegt wel bescheiden, dat het per slot van rekening een wat potsierlUk schouwspel moet zijn, een „manneke" als hU te zien zitten als rechter over een figuur als De Madariaga, maar het is een schouwspel waar ik met voldoening naar gekeken heb en waarvoor ik bU dezen van harte applau disseer. Dat voltooit misschien de potsier- lijkheid van het schouwspel, maar als dr Jacobsen bewijst, op jongere geesten nog zo'n invloed te kunnen hebben, dat zij in vuur raken, dan mag men wel aannemen, dat zUn geest gedurende zijn lange docen tenpraktijk in het verborgene heel wat meer teweeg heeft gebracht bU nóg jongere geesten dan met controleerbare feiten valt uit te drukken. En dat was de zin van dit betoog. W. WAGENER. De borst vooruit, de houten sabel in de hand en de benen flink op de grond ge plant: zo voelt deze écht Rotterdamse jongen zich minstens een dappere ridder of een forse politieman. En hddst zouden ook wij er in geloven, als er niet die ondeugende blik in zijn ogen lag en als zijn afgetrapte en bemodderde schoenen er niet op wezen, dat hij zojuist héél on ridderlijk en héél onagentelijk in de klei achter een tennisballetje heeft gedraafd. Benieuwd, wat de moeder van de ridder dd,drvan wel zeggen zal De strijd in Amerika (Van onze TV-medewerker) TVu bij de F.C.C. (Federal ComiAunicationa Commission) alleen maar Columbia- kleurentelevisiesysteem genade heeft kun nen vinden, is 't begrijpelijk dat de rivalen van dit systeem, in casu de R.C.A. (Radio Corporation of America), General Electric, C.T.I. (Color Television Incorporation), enz., zich niet zonder slag of stoot bij deze gang van zaken hebben neergelegd. De R.C.A. heeft er zelfs de rechterlijke macht bij gesleept, aahvoerende, dat de beslissing van de F.C.C. ten gunste van Columbia-kleu- rentelevisie o.m. geïnspireerd is door het feit. dat één van de F.C.C.-leden een appa raat heeft uitgevonden, dat alleen bruik baar is bij Columbia-kleurentelevisie. Op 28 Mei 1.1. is het beroep van de R.C.A. door het Hoge Gerechtshof in de Verenigde Staten verworpen, zodat thans aan een grootscheepse verbreiding van Columbia- kleurentelevisie niets meer in de weg staat. Maarthans van de tegenpartij eerwach ten, dat zij Columbia-kleurentelevisie zullen propageren, dat zou toch wel wat al te veel gevergd zijn en dientengevolge geeft men thans in deze kringen de voorkeur aan zwart-wit televisie, terwijl door de R.C.A., Philco, Du Mont, Hazeltine en General Electric gezamenlijke etappen zijn onder nomen om de affaire der kleurentelevisie slepende te houden door voor de dag te komen met een ..cocktail" kleurentelevisie- systeem, gebaseerd op de voornaamste eigenschappen van door bovengenoemde maatschappijen uitgedachte kleurentelevisie systemen. De F.C.C. laat echter niet met zich spotten en mocht men volharden in' deze obstructiepolitiek, dan zal zeer zeker krachtdadig ingrijpen van de F.C.C. niet lang op zich laten wachten en dan is het niet aan twijfel onderhevig, wie aan het kortste eind zal trekken. (Van onze financiële medewerker). HET JAARVERSLAG van de president van de Javase Bank heeft op de Am- _.jrdamse Beurs geen grote deining op de Indonesische afdelingen veroorzaakt. Mr Houwing. die zijn functie als president jan de Javase Bank neerlegt omdat hij Ach met de nationalisatie en haar gevol gen niet kan verenigen, heeft het finan cieel en economisch beleid van de Indo nesische regering onder de loupe genomen en scherp doen zien hoe groot de schade is, welke daardoor aan de Indonesische economie is toegebracht. De Indonesische regering, die een van Nederland onafhan kelijk beleid heeft willen voeren, heeft niettemin het voorbeeld (in dit geval het slechte voorbeeld) van de Nederlandse regering gevolgd en de grote voordelen, welke voor de schatkist uit de geldsane- ring voortvloeiden, niet zodanig gebruikt, dht zij aan de versterking van 's landt fi nanciën ten goede zijn gekomen. Volgens mr Houwing zou de binnenlandse geldomloop, die ten tijde van de geldsane- ring vier milliard gulden bedroeg, einde 1950 hoogstens drie milliard hebben mogen bedragen. In werkelijkheid beliep ze echter vijf milliard en het verschil van twee mil liard is aan het kastekort van de regering te wijten. Dit kastekort heeft een sterke inflatie van het geld veroorzaakt, omdat de overheidsuitgaven grotendeels hun beste ding vonden in de consumptieve sfeer, na dat zulks ook reeds in de voorafgaande jaren het geval was geweest. En toch heeft Indonesië in de laatste twee jaar in econo misch opzicht de wind mee gehad door de abnormale prijsstijging van zijn voortbreng selen. waaronder in de eerste plaats rubber en tin zijn te noemen. Het grote kwaad schuilt hierin, dat als gevolg van de revolutionnaire woelingen, de stakingen, de onveiligheid op de onder nemingen, de productie verre bij de ver wachtingen en de productiemogelijkheden ten achter is gebleven, zodat de Indonesische uitvoer bijvoorbeeld slechts 7 procent groter was dan in 1949 en de productiederving alleen in de ondernemingslandbouw door mr Houwing op meer dan 2milliard roepiahs worflt geschat, zijnde bijna 900 millioen Nederlandse guldens Een soortgelijke opmerking wordt ge maakt in het dezer dagen verschenen jaar verslag van de Rubbercultuurmaatschappij Amsterdam, bij welke vennootschap in 1950 200.000 dagtaken verloren zijn gegaan, het geen een getaxeerd oogstverlies heeft ver oorzaakt van ca. 1 millioen kg rubber en 5 millioen^ kg palmolie, producten, welke een exorbitant hoge prijs hebben opge bracht. TN WELK een snel tempo Indonesië zich onder een normale gezagsuitoefening en geordende arbeidsomstandigheden had kun nen herstellen, blUkt wel hieruit, dat, on danks stakingen, corruptie, diefstallen, smokkelhandel enz. de handelsbalans nog een overschot aanwUst van VI* milliard tegen een nadelig saldo van 95 millioen in 1949. Ook de betalingsbalans vertoonde voo!' het eerst na de oorlog een voordelig saldi' van 500 millioen gulden, terwijl de goud er deviezenvoorraad met 650 millioen gulden kon stijgen. De voordelen, welke de schat kist zijn toegevloeid uit de deviezencertifi- caten zijn niet voldoende geweest om met de andere belastingen de uitgaven van de schatkist te dekken en hebben derhalve hun doel gemist. Men zal er nu naar' moeten streven dn goud- en deviezenvoorraden aan te wen den voor de betaling van kapitaalgoederer aan het buitenland, waaraan het land grots behoefte heeft om zijn export op peil tl houden en die te vermeerderen. Want of de hoge prijzen, welke in 1950 voor de pro ducten konden worden gemaakt, mag voor 1951 niet meer worden gerekend. Een paar weken geleden hebben wij met enkele cij fers aangetoond, hoezeer de prijs van rub ber en tin is gedaald en het ziet er niel naar uit, dat het hoge niveau van 1950 wpel zal worden bereikt. De V.S. hebben hun inkoopsysteem der mate gewijzigd, dat zij zich van de produ centen in Azië minder afhankelijk gevbe- len Het héét trouwens, dat de Amerikaanso regering thans reeds over een voorraad rub ber voor vijf jaar beschikt, terwijl boven dien de productie van synthetische rubber In snel tempo tot 900 000 ton zal worder opgevoerd En al is hier misschien wal Amerikaanse „humbug" bij, de positie var. ed Indonesische rubberproducenten is hier door en mede door de kans op een vrede in Korea zwakker geworden. De Nederlandse planters zlefi hierin plei' enkel een nadeel, omdat ook de hul^igi prijzen nog hoog zijn en de jongste prys- daling mogelijk de arbeiders op de onder nemingen enigermate tot rede brengt er in elk geval de concurrentie van de bevol kingsrubber doet afnamen Het lelt, pal alleen de rubbercultuur in 1950 meer dar de helft van de deviezeninkomsten uit maakte, bewijst intussen wel de groti kwetsbaarheid van de Indonesische eco nomie en de noodzakelijkheid van spoedig! verbetering van de arbeidstoestanden, het geen thans blijkbaar ook door Soekarnc wordt ingezien. DAT OOK de nieuwe president van di Javase Bank, de vroegere minister var financiën, Sjafroeddin, een open oog hééft voor de gevaren, welke de Indonesisch! volksgemeenschap bedreigen, kan enig! hoop wekken. Het is slechts de vraag wéTki machten en krachten het ten slotte In In donesië zullen winnen. Neemt men indar- daad, gelijk verluidt, zijn toevlucht tot di Schacht, de financiële tovenaar van he; nazi-regiem, dan kan niet worden verwacht dat het buitenlands kapitaal, waaraan Indo nesië zo dringend behoefte heeft, tot inves tering bereid zal zijn, Vooy de Nederlands) vorderingen op Indonesië ziet het er dat slecht uit. Zo is thans met geen mogelijkheid te zeg gen, wat er uit de Indonesische bajerd 2a. voortkomen en het is deze onzekerheid, dii ,ook op dë Amsterdamse beürs aan de koer sen der Indonesische waarden hun richtirii ontneemt, ondanks de gróte winsten, welk» vele ondernemingen in 1950 hebben gemaaki en de bevredigende dividenden, welke ooli na omrekening van de roepiahs in gulden: aan aandeelhouders kunnen worden uit gekeerd. ZONDAG 15 JULI 1951. Hilversum 1, 492 meter. (V.A.R.A.) 6.00 Nieuws en postduivenber. 1.15 Koorzang; 1.30 Aangepaste hengelsport, causerie; 1.40 Orgelspel; 9.12 Postduivenber.; 9.15 Verzoekprogr.9.45 Geestelijk leven; (V.P.R.O.) 10.00 Voordracht; (I.K.O.R.) 10.30 Doopsgezinde kerkdienst; (A.V.R.O.) 12.00 Amusem.muz.; 12.30 Voor de jeugd; 12.40 Gr.- pl.: 13.00 Nieuws; 13.20 Theaterorkest; 13.50 Even afrekenen, heren; 14.00 Gr-pl.; 14 05 Boek bespreking; 14.30 Concert; 15.25 Filmpraatje; 15.40 Gitaarspel; 16.00 Dansmuz.; 16.30 Sport; (V.P.R.O.) 17.00 Tussen kerk en wereld, cau serie; 17,20 Eén gedicht, causerie; (V.A.R.A.) 17.30 Martin's geheime raketvlucht naar de maan, hoorspel; 17.50 Pianospel; 18.00 Sport; 18.15 Nieuws; 18.30 Gr.pl.; 19.00 Radlolympus; 19 30 Semi-klassieke muz.; (A.V.R.O.) 20.00 Nieuws; 20.05 Actualiteiten: 20.15 Promenade ork.; 21.05 Gr.pl.; 21.30 Wereldsensaties: De ont. voering van de kleine Charles Lindbergh, hoorspel; 22.10 Alt en orgel; 22.30 Strijkork.; 23.00 Nieuws; 23.15 Gr.pl. Hilversum II, 211 meter. (N.C.R.V.) 8 00 Nieuws; 8.15 Gr.pl.; (I.K.O.R.) 8.30 Vroegdienst; (K.R.O.) 9.30 Nieuws; 9.45 Gr - pl.; 9.55 Pontificale Hoogmis; 11.30 Gr.pl.: 11.40 Lief vaderland, vaarwel, klankbeeld; 12.00 Gr.- pl.; 12.15 Apologie; 12 35 Gr.pl.; 12.40 Amusem. muz.; 12.55 Zonnewijzer; 13.00 Nieuws; 13.20 Amusem.muz.- 13.45 Uit het Boek der Boeken; 14.00 Gr.pl.; 14.45 Pianotrio; 15.15 Gr.pl.; 15.35 Jeugdstrijkork.; 16.10 Katholiek Thuisfront overal; 18.15 Gr.pl.; 18.30 Lof; (N.C.R.VJ 17.00 Chr Geref. Kerkdienst; 18 30 Gr.pl 19.00 Ka merkoor; 19.15 Van alle tijden en alle volken, causerie; 19.30 Nieuws; (K.R.O.) 19.45 Ronde v. Frankrijk; 19 52 Boekbespreking; 20.05 Gevar. progr.; 22.45 Avondgebed; 23.00 Nieuws; 23.15 Gramofoonplaten. Engeland, B.B.C. Home Service, 330 meter. 12.10 Critieken; 13.00 Nieuws; 13.10 Causerie; 13.30 Operamuz 14.05 Wenken voor de tuin: 14.30 Kamermuz.; 15.30 Discussie; 16.00 Opera- ork.; 17.00 Voor de kinderen; 18.00 Nieuws; 18 15 Symph.-conc.; 19 45 Klankbeeld; 20.25 Lief- dadigheidsoproep; 20.30 Hoorspel; 21.00 Nieuws; 21.15 Causerie; 21.30 Klankbeeld; 22.30 Piano recital; 22.52 Epiloog; 23.00 Nieuws. Engeland, B.B.C. Light Programme, 1500 en 247 meter. 12.00 Verzoekprogr.; 13.15 Gevar progr.; 13.45 Gr.pl.; 14.00 Interviews; 14.30 Koorzang; 15.13 Gevar. progr.; 16.00 Muzikaal drama; 16.30 Gr - pl.; 17.30 Hoorspel; 18.00 Transatlantic Quiz; 18.30 Gr.pl.; 19.00 Nieuws; 19.30 Gevar. muz.; 20.30 Community Hymn singing; 21.00 Gevar. progr.; 22.00 Nieuws; 22.16 Pianorecital; 22.30 Muz. causerie; 22.45 Orgelspel; 23.15 Lichte muz. 23 56 Nieuws. België, 324 meter. 11.45 Gr.pl.; 12.15 Radiojournaal; 12.32 Vlaam se liederen» 13.00 Nieuws; 13.13 Gr.pl.; 13.30 Voor de soldaten; 14.00 Opera- en bel canto- conc.; 16.00 Danamuz.; 16.13 Accordeonmuz.; 16.45 Klass. muz.- 17.55 Sport; 18.00 Piano en cello- 18.30 Godsdienstig halfuur; 19.00 Nieuws; 19.30 Gr.pl.; 20.00 Actualiteiten; 20.15 Gevar progr; 22.00 Nieuws: 22.15 Verzoekprogr.; 23.00 Nieuws; 23.05 Dansmuziek. België, 484 meter. 12.00 Omroepork.- 13.00 Nieuws; 13.10 Ver zoekprogr.; 14.30 Lichte muz.: 15.00 Gr.pl.; 19.00 Godsdienstig halfuur; 19.45 Nieuws; 20.00 Om roepork.; 21.00 Gr.pl.; 22.00 Nieuws; 22.10 Gr.pl 22.55 Nieuws; 23.00 Gr.pl.; 23.55 Nieuws. MAANDAG 16 JULI 1951. Hilversum I, 482 meter. (A.V.R.O.) 700 Nieuws; 7.15 Gr.pl.; 8.00 Nieuws; 8.15 Gr.pl.; 9 00 Morgenwijding; 9.15 Gr.pl.; 11.00 Voordracht; 11.15 Orgel, viool en piano; 12.00 Amusementsmuz.; 12.30 Land- en tuinbouw; 12.33 In 't spionnetje; 12.38 Dans muz.; 13.00 Nieuws; 13.20 Promenade ork.: 14.00 Wat gaat er om in de wereld?, causerie; 14 20 Gr.pl.; 14.30 Voordracht met harpspel; 14.45 Planoduo; 15.15 Voor de vrouw; 16.15 Orgel en accordeon: 16.45 Musicalender; 17.30 Voor de padvinder»; 17.45 Gr.pl.; 18.00 Nieuws; 18.15 Militair commentaar; 18.30 Orkestconc.; 19.00 Discogram; 19.30 Orgelspel; 19.45 Regerings uitzending: 20.00 Nieuws; 20.05 Actualiteiten;- 20,15 Amusem.muz 21.15 Gr.pl.; 21.30 Het sprookje van de arme Hans, hoorspel; 22.20 Sopraan, tenor en twee piano's; 23.00 Nieuws; 23.15 Gramofoonplaten. Hilversum II, 298 meter. (N.C.R.V.) 7 00 Nieuws; 7.15 Ochtendgymn.; 7.30 Gr.pl.; 7.45 Een woord voor de dag; 8.00 Nieuws; 8.10 Sport; 8.20 Gewijde muz.; 8.45 Gr.pl.- 9.15 Voor de zieken; 9 30 Gr.pl.; 10.00 Predikantenforum; 10.15 Gr.pl.; 10.30 Morgen dienst; 11.00 Planorecital; 11.30 Gr.pl.; 11.45 Mar. kapel; 12.30 Land- en tuinb.; 12.33 Orgel- conc.; 13 00 Nieuws; 13.15 Lichte muz.; 13.45 Gr.pl.; 14 00 Voor de jeugd; 14.35 Gr.pl.; 14.45 Voor de vrouw; 15.15 Gr.pl.; 15,30 Viool en §iano; 16.00 Bijbellering; 16.45 Vocaal ensem- le; 17.00 Voor de kleuters; 17.15 Orgelspel; 17.45 Regeringsuitzending; 18.00 Voor de jeugd; 18.15 Sport- 18.25 Kamerkwartet; 18.45 Boek bespreking; 19 00 Nieuws; 19.15 Volk en Staat, causerie; 19.30 Gr.pl.; 19 40 Radiokrant; 20:01 Nieuws; 20 05 Koorzang; 20.35 Andante, Hoor spel- 21.30 Pianokwartet; 22.00 Gr.pl.; 22,11 Carillon en orgel; 22.45 Avondoverdenking, 23.00 Nieuws; 23.15 Gr.pl. Engeland, B.B.C. Home Service, 330 meter. 12.00 Zang; 12.25 Fanfare-muz.; 13.00 NieuWs; 13.10 Gevar. muz.; 13.55 Sport; 14.00 Klass. muz.; 15 00 Interviews; 15.45 Gr.pl.; 18.15 Wedstrijd tussen Jongens- en meisjesscholen; 16.45 Cau serie; 17.00 Voor de kinderen; 18 00 Nieuws, 16.15 Sport; 18.20 Causerie; 18.30 Orkestconc.; 19.30 Klankbeeld; 19.43 Gevar. progr,; 20.1! Twintig vragen; 20.45 Amerikaans comment.; 21.00 Nieuws; 21.15 Hoorspel; 22.45 Parlements- overzicht; 23 00 Nieuws. Engeland, B.B.C. Light Programme, 1500 en 247 meter. 12.00 Zang; 12.25 Fanfare-müz.; 12.55 Schots ork.; 13.45 Voor de kleuters; 14.00" Voor de vrouw; 15.00 Amusem.muz.; 15 45 Lichte mUz.; 16,15 Mrs Dale's Dagboek; 16.30 Hoorspel; 18100 Orgelconc.; 18.15 Populaire muz.; 18.45 Hoor spel; 19.00 Nieuws; 19.25 Sport; 19.30 Gevar. progr.; 20.00 Klankbeeld; 21.00 Gevar. progr.; 21.45 Voordracht; 22.00 Nieuws; 22.15 Actualitel- ten; 22.20 Dansmuz.; 23 00 Voordracht; 2Ï.15 Orkestconc.; 23.56 Nieuws. België, 324 meter. 11.45 Gr.pl.; 12.15 Balletmuz.; 12.33 Voor-dfl landbouwers; 12.40 Gr.pl.; 13.00 Nieuws; 13.13 Gr.pl.; 14.00 Voor de vrouw; 15.00 Instrum. kwartet; 15.48 Pianoconc.; 18.00 Gr.pl.; 17 00 Nieuws; 17.10 Lichte muz.; 18.00 Franse les; 18 20 Gr.p soldi Radiofeuilleton; 20.00 Kamerork.; 21.00 Gr.pl.; 21.45 Actualiteiten; 22.00 Nieuws; 22.15 Verzoek progr.; 23.00 Nieuws; 23.05 Gr.pl. België, 484 meter. 12.05 Omroepork 13 00 Nieuws; 13.10 Gr.p).; 16.30 Orkestconc.; 18.30 Omroepork.; 19.00 Gr.- platen- 19.45 Nieuws; 20.00 Gram.pl.; 21.01 Orkestconc.; 23.05 Nieuws; 23.10 Gr.pl.; 23.15 Amusem.muz 23.55 Nieuws. Luxemburg, 1253 meter. 7.35 Nieuws; 8.20 Liederen en dansen; 8.55 Muziek bij het huishouden- 10.01 Nederl. mor- genultzending; 11.01 Muziek bij het huishouden; 12.54 Gr.pl.; 13.15 Musette ork-; 13.27 Muz. zwerftocht; 17 30 Voor de vrouw; 21.02 Faust, opera; 22.05 Dansmuz 22.30 Goede avond, beste vrienden; 23.01 Engels programma. *2) Er heerste een ogenblik van pijnlijke •tilte en toen zei Laura; Indien u erop ataat. Zij nam het dooaje uit Marigoldi hand en stopte het ln haar taaje, terwUl met Iets onaangenaams ln haar ogen naar Ben keek. Marigold meende, dat Ben in woede zou uitbarsten, maar hij begon te lachen. Je bent me ook een koele!, zei hU tot Marigold. Je denkt zeker mij op mUn plaats gezet te hebben! Best, wij zullen echter zien, hoe lang Ik daar biyf. Vertel mij eens over de racea van van daag, vroeg Marigold hem. ZU verlangde er naar van onderwerp te veranderen. Ben kwam in zUn element. HU blonk niet al leen uit ala motorrenner, maar bezat ook een stal paarden. Drie of vier races had hij dit seizoen al gewonnen. HU kwam echt op zijn praatstoel. Te vaak wilden de vrou wen. met wie hij dineerde, over zichzelf praten zodat hij Marigolda uitnodiging om over zijn geliefkoosde onderwerpen te spre ken met beide handen aangreep. Pas tegen het «lot van het diner slaagde Laura er in zijn aandacht weer eens tot haar te trek- ken. De maaltUd was overvloedig en de cham pagne uitstekend. Ik behoorde mU te amuseren. da<;ht Marigold, maar zij voelde, dat zU zich niet kon vermaken. ZU voelde zich plotseling beschaamd over het vele geld, dat zU had uitgegeven voor de avondjurk. Anne en Sally zouden nu misschien wel gedwongen zijn te wachten met het kopen van enige dingen, die zU dringend nodig hadden. Wat had al deze frivoliteit, opwinding en geldsmijterij feitelijk voor zin, niet al leen voor haar, maar ook voor al de andere mensen in het lage zaaltje? Een dubbeltje voor uw gedachten, zei plotseling Toby Dawson en Marigold rea liseerde zich plotseling, dat zU *1 een hele tijd in gedachten verzonken naar haar bord had zitten staren. ZU deed enige moeite er onbezorgd en vrolijk uit te zien. Zij zijn veel meer waard dan een dub beltje! Hoeveel dan? De prijs van een dia manten armband? Marigold glimlachte. Meer dan dat, misschien wel zoveel als die van een gladde ring! Toby lachte. Bent u niet een beetje al te optimis tisch? Marigold keek hem met verbazing aan en toen werd het haar duidelUk, nat hU meende, dat zU aan Ben dacht. Zij wist niet wat te zeggen en kreeg een kleur. Toby scheen het niet op te merken. Laat mij u, als een oude vriend van Ben, waarschuwen. HU is niet het type, dat gauw trouwt. ZU hebben het allemaal ge probeerd (hU keek langs de tafel), maar het kon niemand lukken. Marigold voelde dat de woorden haar schokten. Te denken, dat hij meende, dat zij op Bén uit zou zUn! Hoe durfde hij het! Maar sijk voel<te zich niet al te zeker. ZU had spxtfiul voor deze gelegenheid die dure jurk gff&ztcht en ook haar eigen geweten onrecht %angedaan door Bens uitnodiging te accepteren. Ik ken Ben niet goed, antwoordde zij, begrijpende, dat het niet mogelijk was te zeggen, dat hij het geheel en al bij het ver keerde eind had. Het is een beste kerel, indien hij maar niet zUn wilde haren laat zien, merkte Toby op. HU is buitengewoon handig, en dat moet men wel in hem bewonderen, maarstaat er niet iets in de Bijbel, dat het gemakkelijker is door het oog van een naald te kruipen dan voor een rijk man om gelukkig te worden? Is hij zo rijk?, vroeg Marigold. Ik meende, dat niemand tegenwoordig een groot inkomen kon hebben met al die be lastingen. Over belastingen maakt Ben zich op het ogenblik geen zorgen, antwoordde Daw son. Hij heeft veel geluk en wat hU op de markt verdient, valt niet te taxeren. HU zag Marigolds vragende blik. Ik bedoel de beurs. Ik ben Bens ef fectenmakelaar, dus ik weet, waarover ik «preek. Verder verzamelde Bens vader een grote hoeveelheid kunstwerken. Het is merkwaardig, dat een man van zijn afkomst zo'n goede smaak had! Hij woonde in een gezellig huis ergens buiten en propte het vol met mooie dingen: schilderijen, boeken, porselein, meubelenHij hield ervan te verzamelen. Ben plukt daar nu de vruchten van. Wanneer hij een avondje als dit wil geven, verkoopt hij een schilderU of stuurt eei) lading van de kunststukken van zUn vader naar een verkoping. Marigold voelde zich plotseling ziek wor den. Ik had nooit moeten komen, zei zU tot zichzelf. Op dat moment vroeg Ben haar of zU met hem wilde dansen. Zij stond automa tisch op en ging hem voor naar de dans vloer. Zij voelde direct, dat hij een uitste kend danser was. Beiden zwegen enige tijd. Toen zij Ben: Je bent toch niet boos op mU? Natuurlijk niet, antwoordde Marigold. Waarom zou ik dat zijn? Ik weet het niet, misschien had ik Laura vanavond niet moeten vragen. Waarom niet? Ach....ik weet niet hoe ik het precies zeggen moet. Het spUt mU van die lippen stift. Het was echt iets voor haar om dat ding zo uit je handen te rukken. Marigold voelde, maar waarom wist zjj niet. dat Laura een speciale plaats in lijn leven innam. Dat speet haar voor hem, want ondanks al zijn fouten was hij open hartig, pretenieloo6 en vrijgevig. Laura was maar ai te duidelijk volkomen zijn te genbeeld. Het is nu vanavond wel heel gezellig, ging Ben voort, maar wij moeten eens al leen ergens gaan eten. Er zijn een hoop din gen, waarover ik met jou zou willen praten. Wat bU voorbeeld? Jijzelf natuurlUk, antwoordde Ben en keek haar in de ogen. Jij bent een lief mefs- je. Ach, dat zijn zoveel meisjes. Ja. maar je hebt wat bijzonders.... ik vraag mij steeds af wat het ls. Moeten wij niet terug naar de tate}? vroeg Marigold, die enigszins bang begon te worden voor de richting, waarin het ge sprek begon te lopen. Daar hoeven wij helemaal geen haast mee te maken. Ik zag. dat je goed kon op schieten met Toby. Hij is een fijne kers!. De anderen passen feitelijk niet al te goed bij je. Dat zie ik nu wel ln. Ik was niet bepaald verstandig die hele menigte te vragen. Ben leek enigszins verward te zUn, Juist zoals een kleine jongen, die voor een pro bleem komt te «taan, dat hij niet kan op lossen. Zij liepen gearmd naar de tafel terug. Een poosje later riep Ben plotseling; Het begint hier vervelend te worden. Laten Wij ergens anders heen gaan. Het gehele gezelschap verdween in eigen wagens of taxi's en men zette koers naar een nachtclub. Het licht was er zacht, de tafeltjes stonden er in stille hoekjes afge scheiden van elkaar en de muziek scheen een magische invloed te hebben. (wordt vervolgd). 5

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1951 | | pagina 5