mattttcNW
erkl
Jr 1
"Mm
+4m
ct<zt<có
4=
MpU*1
vpTGtOA
Amsterdamse haven verwerkte in 1951
meer dan 8 millioen ton goederen
M «9
W. A. DE BRUIJN
STOFZUIGERS
f2.-per week
BONTWERKER
f 3000 -
kleine Woning
Soldaat
BOEM
Net Winkelmeisje
fg} Nylons
m. d. „KLEINTJES"
3"fe M-
It"1*?-
Oud-Culemborg zal verrijzen
aan de warme Tafelbaai
P.T.T. geeft speciale postzegels uit
MODENIEUWS VAN HIER EN DAAR
Bontmantels
NET DAGMEISJE
groot WINKELPAND
RECLAME-VERKOOP
PRIMA SCHOENEN!
VAN GILS
TWEE KAMERS
Bariton song gewond
sterfscène uit Faust
Onze prijs-rebus - II
<38ó-n ^CG
ds
•"k.r
h=z
N V -m
T 2+2=5--ti\+
I DE VAN RIEBEECK-HERDENKING
Hoe is het ontstaan?
Oude kaarten van Kaapkolonie
te Delft ontdekt
Uit nalatenschap van
gouverneur
Groot verschil tussen ejrfelijh en besmettelijk
Besmette duiven kunnen
best gezonde jongen
voortbrengen
Aanvoer van hout uit Oostzee en steenkool
uit Engeland nam aanzienlijk af
Duitsers vullen avond aan avond het
circus van de clown Grock
Hagenbeek en Krone
óók weer terug
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
Oude vette Keu. 500 gr. lts ct.
Preskop, 250 grSS ct.
Hotel-Ham. 250 gr»s ct.
Lunchworst. 250 grU ct
Bllkworst, 250 gr18 ct.
Saks. Leverworst. 250 gr. S3 ct
Gekookte worst. 250 gr. 7S ct.
Cornedbeef. 250 gr 7S ct
Keugstraat M Gouda.
WOENSDAG 19 DECEMBER lJJi
Geen vooruitbetaling.
Volledige garantie.
Brieven onder No. 11800.
Bureau van dit Blad.
GOUWE 120.
Se huls vanaf Groenendaal
moderniseert alle soorten
Ook vermaken.
ter leen gevraagd voor
reeds lang gevestigde
zaak, tegen hoge rente en
vlugge aflossing. Grote
overwaarde aanwezig.
Brieven onder no. 11610.
Bureau van dit Blad.
Te huur:
centrum, stad; geschikt
voor werkplaats of pak
huis, lage huur. direct
beschikbaar. Br. No. 11628.
Bureau van dit Blad.
THALIA THEATER
Serie Donderdagavonden,
aanvang 8.15 uur, het
daverende lachsucces
Toegang alle leeftijden.
Bespreek tijdig.
PIJPROKEN
's Zondags vrij.
Br. m. leeft, en verl. salaris
onder No. 11622, Bureau van
dit Blad.
Herenraodesaak vraagt
Br. met leeftijd en verlangd
salaris onder No. 11621, Bur
van dit Blad.
GAAT U VERLOVEN?
ANTOON VAN BOVEN
Geeft Uw vrouw of meisje een pracht
15-steens Ancre-Antimagneet domespols-
horloge (geen penancre I) voor f 31.71.
Dat li ieta voor het gehele laven
Voor heren: 15-ateens Ancre f31.50
Stofdlchte herenpolshorlogjee. cylinder, f 24.75
Blm-bam pendules. I dagen lopend f 41.75
Pendules met 3 wijsjes of Westminster, pracht kast. met
2 jaar gar. Alle andere uurwerken l jaar schrift bewijs.
Koekoekklokjes, roepend. 15.75. Junghans pendules en
wekkers. Electr. klokken. Spotgoedkoop. Kom en zie 1
Gouden, zilveren en le soort doublé artikelen, zeer
voordelig. Cassett^9«- en 12-delig. Bovendien 3-delige
couverts, pracht Kerstcadeautje.
Habt U oud goud, stiver of Iets anders op ta rulman 7
Kom dan naar GROENENDAAL It
„IN
REPARATIE
DEN GOUDEN CKRONOS"
- TAXATIE TELEFOON SIM
Te koop aangeboden te Gouda (Centrum):
met bovenwoning.
Gevraagd: klein winkelpand met woonruimte, O
eveneens Centrum.
Brieven onder No. 11608, Bureau van dit Blad.
hergee"
I"»»
VAN EEN GROTE PARTIJ
Bruin lederen klnderachoentjes 20-22 4.95, 23-28 5.58
Mooie meisjesschoenen 29-32 9.90, 33-36 18.36
Grijs lederen damesschoentjes 13.98
Leuke zwarte suède schoentjes, sleehak14.56
Bruine herenmollires15.95
Prima vetlederen werkschoenen 14.95
ALS EXTRA RECLAME:
Damespantoffels met bontkap 3.50
Verder nog vele extra koopjes.
Komt U eens kijken
MARKT 11
voor de Feestdagen
Night
and Day
in zeer solide Nylon, met
normale en donkere naad.
3.90
Netnylon
10.50. 1.50.
Black
Line
5.25
in prachtige 51/30 Nylon met
zwarte naad. iets aparts.
5.90
PetitPoint
fantasie hiel
Gevraagd te huur in de Korte Akkerenwijk (Kon.
Wilhelminaweg of naaste omgeving):
geschikt om op regelmatige tijden publiek te ontvangen.
Ook genegen het pand te kopen, waarbij verkoper
bewoner het overige gedeelte van het huis kan
blijven huren.
Brieven onder No. Ilfltf7 aan het Bureau van dit Blad.
en
Black Out
8.30
Lia*7 a
Alle soorten Nylons zijn voorradig in
de nieuwste najaarstimen, (ook taupe)
en in alle maten.
steeds eert. tl het „SUCCES" altild weert)
■GOUDA
Tijdens de voorstelling van Faust in de
Amsterdamse stadsschouwburg door de Ne
derlandse opera gebeurde een ongeluk dat
nog goed is afgelopen. In de vierde akte
komt een schermscène voor, waarin Faust
(de tenor Chris Reumer) Valentljn (de
bariton Jos Burcksen) moet doden. In deze
aeène Is Reumer waarschijnlijk uitgegleden,
waardoor h(j met zijn rapier Burcksen vlak
onder het oog atak. Burcksen viel. krabbelde
weer overein en heeft, hoewel 't bloed hem
over het gelaat gutste, de sterfscène ultge-
songen. Direct nadat hy van het toneel was
gedragen, werd cyn wonde, die enige cen
timeters groot en vry diep is, door een
dokter versorgd.
GROTE VAART.
Aalsum 17 op 400 mijl ZW v Finisterre
Abbekerk 17 v Sydney te Brisbane
Agamemnon 18 v Curasao te Port au Prince
Alamak is pass. Burlings v Genua n Antwer
pen
AlblasaerdUk 17 op 200 mijl NW v Finisterre
Alcyone Rott-Fremantle p 18 Djeddah
Algenib 18 v Botterdam te Bremen (verb.)
Alhena 15 v Santos te Montevideo
Alkaid Rott-Lae Palmas P 18 Firus-terre
AlmdUk 17 v Havanna te Tamplco
Almkerk Rott-Marseille p 17 FinJsterre
Alnati Rott-Rio Janeiro p 18 Kaap Verd eil
Alwaki 17 620 m OtZ Barbados v Rio n New
York
AmsteldUk 18 v New York n Boston
Annenkerk 18 nog te Adelaide
Arendskerkr 17 v Port Said te Alexandrlë
Arkeldijk 17 op 350 mijl Z v Cape Race
Ariadne 18 voor IJmuiden geankerd
Arundo 18 pass. Beachy Head v New Orleans
n Rotterdam
AverdUk 17 v Antwerpen n New York
Axeldük 17 op 300 mijl O v Bermuda eil.
BlUiton 18 voor anker Ras Tanura
Bloemfontein 17 op 400 m NW v WalvUbaai
Blommersdijk 17 v Baltimore te Norfolk
BlUdendUk 18 8 mijl NNW Ostende ten anker
v New York
Boissevain 15 v Beira te Mombassa
Breda 17 v Tooopdlla n Antofagasta
Callisto 17 op 720 mijl ZW v d Azoren
Camphuys 17 v Soerabaya te Gorontalo
Cottica lf v Barbados te Trinidad
Daje Bflhmer 17 v Llvorno te Genua
DalerdUk 17 op 780 mijl NW v d Azoren
Delfland 17 510 m ZtW St Vincent (C.V.) v Las
Palmas n Rlo de Janeiro
Delft 18 185 m WZW Ouessant v Curacao naar
Antwerpen
Dido 18 v Cadiz te Amsterdam verwacht
Douro 17 v Alexandrlè n Catania
Draco Malaga-Amst p 18 nmiaterre
Eendracht verm 18 v Antwerpen n Istanbul
Elsenburgh p 17 Ouessant n Lgnden
Friesland l« 840 m OtZ Aden v Tandj. Priok n
Aden
Gaasterkerk 18 op Elbe nabij Brunsbuttei v
Hamburg n Antwerpen
Ganymedeg 17 v Demerara n Trinidad
Graveland 18 te Porto Alegre
Haarlem Amst-Barbados p 17 Ouessant
Hector Oran-Piraeus p 17 Kaap Bon
Hecuba 17 v Hamburg n Antwerpen
Helicon Amat-La -Guaira p 18 Flnlsterre
Hestia 17 v Amsterdam te Trinidad
Hydra 17 op 380 mijl ZO v Bermuda eil.
Jupiter 17 pass. Wight v R'dam n Oran
Klipfontein 18 v East London te Durban
Kou Agoeng 17 op 100 mijl NW v Alexandrlë
Langleescot 15 v Durban t# Kaapstad
Leerdam 17 v New York te Antwerpen
Leuvekerk Amst-Port-Said p 17 Algiers
Lieve Vrouwekerk 17 v Madras n Cëlcutta
Llndekerk 18 v Rotterd' <n te Hamburg
Liaaekerk 18 v Port Said te Alexandrlë
Loppersum 18 80 m NNO Ouessant v Hoek n
Piombino
Maashaven 18 v Boqueron te Cienfuegos
Manto Rotterdam-Napels p 17 Ouessant
Marlekerk 18 op rede Port Lincoln
Markelo Amst-Dakar 18 te Las Palmas
Marken 17 op 620 mijl ZW v d Azoren
Mataram 18 v Menado n Makassar
Mentor 18 v Burriana te Valencia
Midas Palermo-Rott P 18 Gibraltar
Mutderkerk 18 te Hamburg
Nero 17 v La Fallice n Amsterdam
Niobe Kotka-Amst p 17 Holtenau
NoordwUk 18 M m O Kaap Degata v Bone n
Holland
Otteron 18 te New York
Odysseus 17 v Brunsbuttei n Amsterdam
Ootmarsum 17 op 470 mijl ZO v Bermuda eil.
oranjestad p 17 Flnlsterre n Plymouth
Orion 17 v Rotterdam te Alexandrlë
Polydorus Marsedlle-Halifax p 17 Kaap Palos
Plato 18 v Lissabon te Amsterdam verwacht
Polydorus 18 pass. GlbralUr v Marseille n Ha
llfax
Prins Fred. Hendrik 18 v Antw te Rott verw
Prins Fredertk Willem 18 dwars v Oporto van
Casablanca n Rouen
Pr. J. W. Friso, 18 200 m NWtw Hamburg van
Quebec n Hamburg
Prins Willem 2, 18 voor de Hoek geankerd
Prins Willem 3. 18 te Antw 20 te Rott verw.
Prins Willem 4. 17 v Hamburg te Sluiekil
Pygmalion 18 mm te Paramaribo verwacht
RUn 16 v Hamina n Zaandam
galland 17 v St. Vincent n Montevideo
Samarlnda 18 te Singapore
gandenburgh p 17 Ouessant n Bordeaux
Sarpedon 17 v Paramaribo n Trinidad
Stad Maastricht 18 pass. Cabopalos v Gibraltar
n Genua
Stad Maassluis 17 op 150 mijl ZW v Ouessant
Stad Schiedam Rott-Melilla p 18 Ouessant
Straat Makassar 18 v Lor. Marques te Durban
Stad Vlaardlngen 17 v Narvik n Rotterdam
Strabo 17 v Amsterdam te Hamburg
Sumatra 18 te Suez v Colombo
Swartenhondt 17 v Ba Ilk Papan n Menado
Tarakan Java-New York 18 te Djibouti verw.
Telamon 18 v La Guaira n Puerto Cabello
Theseus Amst-Tarnger p 17 Finisterre
Tiberius p 17 ZW v Haiti n La Guaira
Tjibadak 19 v Singapore te Hongkong verw
Tjlluwah 18 1140 m ZtW Hongkong v Priok n
Hongkong
Tjlmenteng 17 op 1100 mijl ZW v Mauritius
Tjipanag 15 v East London te Durban
Tjipondok IS v Osaka te Djakarta
Tjisadane 17 op 800 mijl O v Kaap Frio
Tomorl 17 v Soerabaya n Makassar
Triton New York-Curacao p 18 Mona eil.
Trompenberg 17 v Antwerpen n Hamburg
Veendam 21 om 16 u. te Southampton verw.
Waal 14 v New Orleans n Curacao
Waterman 18 v Sydney n Hollandia
Wlckenburgh p 18 Finlsterre n Casablanca
Wfebold BÖhmer 17 v Ldmabon n Valencia
Wllpo Borga-Zaandam 17 te Brunsbuttei
WlnterswUk 17 v Sfax te Vlaardinge:
IJssel 17 v Oran n Hamburg
Zaan Amst-Setubal o 17 Beachy Head
Zeeland 18 500 m WtN Minikoy v Aden n Be-
lawan
Zuiderkruis Kaapstad-Amst p 18 Sagres
KLEINE VAART.
Adara 17 te Bohus
Albert D 18 v Poragrunn te Hartlepool
Algarve 20 v Rotterdam te Lissabon verw.
AU S 17 n Fowey
Alpha (B) 18 v Kings Lynn te HarUngen
Amasus Fluvius 17 v Londen n Delfzijl
Anna Sylvia 18 v Agadir n P. Lyautey
Antilope 17 te Totnes
Applngedam 18 v Bordeaux n Casablanca
Arbo 18 v Hamburg n Delfzijl
Arion, 17 te Gent
Arnoudspolder Rott-Lissabon p 17 Casquets
Barbara 16 p Holtenau
Berend N 16 te Londen
Bernina 17 v Brunsbuttei n Rotterdam
Bernisse 17 v Liverpool n Belfsst
Bestevaer 18 v Pernóviken n Boness
Beta 17 n Rotterdam
Betty 18 v Bordeaux n Casablanca
Blanea 16 v Fedaia n Rotterdam
Bill S 17 v Yereey te Guernsey
Borelll 18 v Gothenburg te Spesehult
Breezand 17 bij Fehmarnbelt LS geankerd
Campen 16 te Goole
Caribia 17 v Norrkoping
catelt 18 v Hamburg n Boston
Celebes 17 te Rouaan v Birkenhead
Cormoran 17 n Rotterdam
Cornelia B p 17 Bornholm n Gars ton
Da Costa 17 n Antwerpen
Davina Goekoop 18 te Glassondock verwacht
DelfzUl 18 te Inverkeitlng
Denl Rotterdam-Rostock p 17 Holtenau
Deo Duce 17 v Kings Lynn n Londen
Deo Gloria 16 p Holtenau
Doklaan lë v Rotterdam te Dublin
Duurswold 18 v Newcastle
Eemsstroom 18 v Gothenburg
Elita verm. 18 v Marseille n Casablanca
Eljo 18 v Cardiff te Amsterdam verwacht
EUewou(sdUk 18 v Liverpool n Portaferry
Erna 18 v Rotterdam te Ballina
Europa 17 te Antwerpen
Ferocia Skoghall-Zaandam 18 v d Elbe
Frema 17 v Rostock n Stettin
Gaasterland 18 v Rott te Klnga Lynn
Geert Bodewes 17 v Bordeaux n RequeJeda
Gesina 17 v Zaandam
Geja 17 v Brunsbuttei
Glory Stettin-Amst p 17 Brunsbuttei
Grebbestroom 16 v Amsterdam te Londen
Gruno 17 te Grangemouth
Hada 17 v Casablanca te Marseille
Hagno 18 v Dublin te Amsterdam verwacht
Haskerland 16 v Harlingen te Goole
Hast 1, 17 v Gothenburg n Plymouth
Hast 5, 17 v Londen n St. Servan
Hasewlnt 17 v Krlbl
Havik Swansea-Kopenhagen 17 op de Elbe
Heerengracht Kotka-Rott p 18 Brunsbuttei
Helios 17 pass. Brunsbuttei
Henrica 18 v Lissabon n Leixoes
Hoop 17 v Sarpsborg n Rlsoer
Hoflaan Hamlna-Hull p 17 Kaap Arcona
Holendrecht 17 nog rede Kragero
Hollandia 18 v Kopenhagen n Odenee
Hunze I 17 v Wamemunde
Import 14 v New Orleans n Vera Cruz
Inspé 17 v Hudiksvall
Jaba verm 18 v Boston n Rotterdam
Jaga 18 p Holtenau
Jakob Oorburg 17 te Lverpool v Bayonne
Jo 17 v Newcastle n Ostende
Jokurna 17 v Gent n Rotterdam
Jobnny 17 te Great Yarmouth
Jozef swenden 16 v Antwerpen te Wat-rford
Joao 16 v Rotterdam te Hamburg
Jura 18 pass. Brunsbuttei
Keizersgracht 17 v Helsinki n Kotka
Koningin Juliana 18 te Honfleur verwacht
Larix 18 v Domsjo te Gefle
Leenden B 22 v Rotterdam t« Genua verw
Leuvehaven 17 v Gothenburg n Kopenhagen
Leny 17 v Gothenburg te Kopenhagen
Libelle 18 v Cuxhaven
Lies 17 v Newcastle n Hamburg
Looiersgracht 17 v Rotterdam te Helsinki
Lucas Bol, 2. 20 v Corsica te Londen verw.
Lydta 17 v Stockholm
Madjoe 15 v Rostock te Stockholm
Madzy Stetttn-Emden p 17 Holtenau
Marcella 18 v Vlaardingcn te Duinkerken
Maria Theresia 18 v Tyne te Kopenhagen verw.
Marletje Btthmer p 17 Kp La Haque uitreis
Markab 17 v Havre n Delfzijl
Mars 17 te Karlstad v Lidkoplng
Masvlc Kotka-Creeksea p 16 UtkUppan
Mary Ward 17 te Liverpool
Matar N 17 v Requejada te Tonnay Charente
Matthew 17 v Oslo n Irvine
Meike 16 v Sharpness te Manchester
Metropole 18 te Soderhamn
Meymere 17 v Spvilla n Gandla
Michel Swenden 15 v Rotterdam te Dublin
Mies 18 v -Calais n Rotterdam
Mirzam Njp 17 Oporto n Nantes
Missouri if te Stettin v Rudkoptng
Mlzar N 18 v Birkenhead n Swansea
Mudo 16 n Amsterdam
Na to li v Gent te Antwerpen
Neeltje B 17 v Stockholm n Gefle
Nelly 17 op 150 mijl ZZW Ouessant
Neptunus 17 v Guernsea te Goole
Netta 17 v Brest n Casablanca
Nettie Norrtelie-Tyne p 18 Holtenau
Nezo 18 te Aalborg
Nteuwland 17 v Rott te Grangemouth
Nimrod 17 te Grangemouth
Noordland 17 v Cardiff te Gent
Nottingham 17 v Antwerpen n Dover
N'Uenburgh 17 v Stockholm n Rotterdam
Oise 16 v Amsterdam te Parijs
Oleum 16 v Middlesbro te Newcastle
Oldambt 17 te Oxelosund
Omlandia Wasa-Zaandam p 18 Bornholm
Palma 18 v Kalmar te Karlshamn
Paramount 17 v Newcastle
Pavonis 18 p Brunsbuttei
Peter Swenden 18 v Newport te Dieppe
Phoenix Rott-Rostock p 16 Holtenau
Poseidon 17 te Wlsmar
Poortvliet 18 v Hartlepool n d Tyne
Prins Bernhard Dieppe-Cork p 17 Landtend
Prinses Wilbelmina li v Nantes n Requejada
Prinsengracht 18 v Hamina te Amst verw.
Refuge I 17 p Hansweert
Regeja 17 v Plymouth n Telgnmouth
Reglna 18 te Wasa
Renovatie 18 te Middlesbro
Rema 17 v Grangemouth n Newcastle
Rigel Gdynia-Amsterdam p 18 Holtenau
Rika 17 v Grimsby n Newcastle
Rottum 18 p Holtenau
Rubicon 17 n de Tyne
Ruja 17 v Brunsbuttei
R-P.S. Sllgo-Lissabon p 17 Finisterre
Seaham 17 v d Tvne n Amsterdam
Sparta 17 pass. Brunsbuttelkoog
9p«s verm 18 v Boston n Scheveningen
Spica 17 v Leith n Grangemouth
Stientje Menslnga 17 v Drogheda te Dieppe
Scheldevaart
HANSWEERT, 17 December voor 4 uur Ge
passeerd met bestemming naar:
Rotterdam: Putten. Balthes Johanna Vis
ser; Overijaeel. De Vries; Nieuwendtjk, Patje;
Bu tenia 2. Vredenborg; Tibena. Zwa.-tbo!:
Centruet 5. Braam Columbia. Michielsen; Al-
hatroe. Verbiest; Energje. Grlnwle: Geertje.
Holiebrandae- Rhenanla. Den Breejen Re*.
Pijl; Josef Mdhllg Telegraaf 15 Kösi;
Charioils. De MeyerTelegraaf 4. De Been;
Jaoo. Ooumare; Refuge l Dijkstra; Toller 1
Boot; Eben Haezer. Theunlsse. Morning.
Zwets; Anna Maria. Wels: Nelly Pols Dor
drecht: Willj) Jeanne. De.Vriens; Lavoisier.
Burgers; Ganymede De Haas: Mededinger v
wijngaarden. Amsterdam: Velp Top Stad
Amsterdam 2 Been; AJadl. Verdoom Amstel
8. Heyboer Werkendam: Onderneming De
Waal: Voor den tijd. Kornet: Res Nova Hoe-
gendoom. Gennep: Hubert Marie. Rensen.
tieve 3. Van Dijk We-
Dreunen Tilburg: Anjo.
Jacjo. Heek. Hengelo: Johanna.
Kik Vllssingen: 4 Gebroeders. Van Denderen.
Jotire; Verwisseling. Smook Kerkdrlel: Schel-
dezonen De Koning Deventer: Era Ver eeclt.
Duitsland: Neptun Springfeld: Fluvlale
Pole; Greta. Pastorimis; Mustgny Muller: Fs.i-
to 42 Schulze: Gegerdi Van Dongen: Fluvlala
9 Van Schljndel: Liberte. De Boef; Mlglana.
Pauwels- Fraternlté 10 Van Hemelrijk: Monty.
Blom: Mannheim 306 Gassert: Seam 7. Van
Zanten; Baden 347. Platz; Stad Tilburg. En
gelsman- Capella. Bt»rm: stad Meenen Car-
pentler- Stad Arnhem Van KauterenBertus.
Breure.
Bazel: Heldi Halier Schol ten: Rhelnunion 4
Van strijdonck; Plllon. Vermetren- Schelde-
land. Van Strlen; Plz Sol Kleffer- Exoress »5.
v d Stadt.
België: Variatie. Versluis; Rlo. Ruitenberg:
Vught. Verkalk; otto Halier Neuer: Nem».
Hoogendoorn; Pax. Bos: Hollandia. v, d Wolf;
Nooit Gedaoht. Plk: Rika Korporaal; Stad
Amsterdam 12. Zaal SoestdUk Vastree Edel
weiss XI v. d. Krans: Schwtrzwald Janssen»;
1823**
DIN5DAG
ZONDAG
VRIJDAG
MAANDAG
m=v
IJ-20N0V.
Haagse litteraire prijzen
uitgereikt
In tegenwoordigheid van een groot aan
tal genodigden, onder wie de Belgisch#
ambassadeur, de heer E. Graeffe. heeft
burgemeeater Schokking op het HaagM
stadhuis de litteraire prijzen uitgereikt,
die door het bestuur van de Jan Campert
stichting *qn xoegexend- Ven de oe-
kroonden waren persoonlijk aanwesif d«
Vlaamse auteur Willem Elsschot. (schuil
naam van Alfons de Ridder), die voor
zijn gehele oeuvre de ConstantiJn Huy.
gensprljs 18SI kreeg 2000) en Josefi
Mendels. aan wie de Jury voor haar
romen ..Als wind en rook" de VU ver-
bergprijs 1950 1500) heeft toegekend
Verhinderd wegens ziekte wai Hendrik
de Vries, die voor zijn gebundelde en on.
gebundelde poëziebeschouwingen da
nieuw ingestelde essay-prijs 500) kreeg,
terwijl de ouders van de jong gestor
ven dichter Hen Lodelzen. die om ïUn
dichtbundel ..Het innerlU* behang"
posthuüm werd geëerd met de Jan Cam-
pert-prljs I960. 800) door verblijf in het
buitenland niet in de gelegenheid waren
deze prijs in ontvangst te nemen-
Namens de Jen Campert Stichting sprak
de voorzitter, mr F. Bordewtjk
Elsschot drukte er zUn verwondering
over uit, dat men de prijs een een Belg
had toegekend. HU vond dit een onver
wachte prachtige uitdrukking ven de
ware Benelux-gedachte
4
ffOENSPAO 19 DECEMBER 1951
EERSTE BLAD - PAGINA 3
(Vsn onse correspondent)
Het Nederlandse aandeel in de groots opgezette Van Riebeeck-herdenking
omstreeks April in Kaapstad, begint allengs vaste gestalte te krijgen. Die her
denking aan de Tafelbaai zal geen officiële zijn, met veel plechtigheden en veel
toespraken, doch is bedoeld als een massaal volksfeest onder de leus „Een
volk hou 'n nasie". De Nederlandse vertegenwoordiging zal derhalve ook geen
regeringsdelegatie zijn, doch een groep van representatieve personen, daartoe
uitgenodigd door de Zuidafrikaanse regering.
Nor wi.) vernemen is het vrij zeker dat
van die groep deel zullen uitmaken de he
ren: jhr mr F. Beelaerts van Blokland, vice
■prssident van de Raad van State, mr J.
Donner, voorzitter van de commissie van
Advies en Coördinatie in zake de culturele
betrekkingen tussen Nederland en Zuid-
Afrlka (vergezeld van echtgenote), dr H.
K- E- Gravemeyer, momenteel in Zuid-
Afrika in opdracht van de Generale Synode
van de Ned. Herv. Kerk. lid van de commia-
lie-Donner. mr J. Keuning, Voorzitter van
de Nederlandse Zuid-Afrikaanse vereniging
voorzitter van het comité Van Riebeeck-
herdenking 1952, directeur van de Neder-
land»e Bank voor Zuid-Afrika (vergezeld
van echtgenote) en tenslotte D. J. Lambooy,
hoofdredacteur van het A.N.P. als vertegen
woordiger van de Nederlandse pers.
Door hat Van Riebeeck-comité tullen
gelden worden ingezameld voor een ge-
eehenk van ona volk aan Zuid-Afrika. Het
i»l zich daarbij mogen verheugen in een
lUbeldie van het RUk. en voor de reat zul
len de kosten moeten woa-den bestreden uit
de opbrengst van de beslag op de in
Miart door P.T.T. uit te geven serie van
vier Van Riebeeek-poatzegeli. Men hoopt
daar de interesse van ona volk voor te kun
nen wekken, terwijl de verkoop zal worden
geitimaleerd door inschakeling van een
graot aantal scholen.
De vorm van het geschenk is nog niet
tot in finesses gereed Het zal beeldhouw
werk omvatten voor de ginds door de be
volking van de Unie op te richten Poort
van Afrika, maar het ontwerp voor die
poort is nog altijd niet klaar en de Neder
landse bijdrage ia daar natuurlijk afhanke
lijk van.
De gemeente Culemborg de geboorte
plaats van Van Riebeeck zal Kaapstad
een schilderij van de kunstschilder Brink-
greve aanbieden, voorstellende het Interieur
vin de Barbara-kerk In Culemborg. waar
in Jan van Riebeeck is gedoopt, en waar
de Nederlandse herdenking zal plaatsvinden
Omgekeerd zal Zuid-Afrika een bijdrage
leveren voor het carillon, dat in genoemde
kerk zal worden aangebracht.
Op vele andere wijzen zal intussen het
Nederlandse- medeleven In de Van Rie-
beeck-feesten die zeker niet uitsluitend
voor de blanken bedoeld zijn zich mani
festeren.
„Oud-Culemborg" zal ginds worden op-
gebouuwd vlak bjj de Tafelbaai, met het
Marktplein, het stadhuis en de daarbij paa
iende woningen. In de grote zaal van het
Raadhuis zal een expositie worden inge
richt. waarin de maquette van de Zuider-
jiee-werken worden opgesteld, en de
gemeenten Amsterdam en Rotterdam, als
mede enige grote firma's met inzendingen
vertegenwoordigd zullen zijn.
Er zullen elders In Kaapstad, dat z'n
Aderlevstreet weer Herenstraat zal do
pen schilderijen van 17de eeuwse mees
ters uit het Rijksmuseum te Amsterdam
worden geëxposeerd, alsmede familiepor
tretten. enz.
Concerten zullen gegeven worden door de
muaicua Hans Henkemans de bariton Lau
rens Bogtman en de pianist Hans Osieck.
De K.L.M. heeft daarenboven, evenals in
1938 (ter gelegenheid van de Voortrekkers
feesten). bij wijze van vlagvertoon een
extra-vluchj: geprojecteerd.
Tijdens de feestelijkheden in Culemfcorg
zal een Van Riebeeck-oratorium worden
uitgevoerd: tekst van prof. Smit. muziek
van Monnikendam. Het Radio Omroepkoor
zal medewerking verlenen. Er zal een of
ficiële ontvangst zijn ten stadbuize en een
défilé van vele verenigingen. In de oudheid
kamer Voet van Oudheusden wordt een
historische tentoonstelling ingericht en later
omstreeks Mei zal ej; een Zuidafri
kaanse expositie te bewonderen zijn. die
een reis door Nederland maken zal en zal
starten in het Kpn. Instituut voor de Tro
pen te Amsterdam.
Dit woord: GRASDUINEN
Igemeén bekend ii de uitdrukking:
ergens in grasduinen: naar harte
lust rich ergens mee bezig houden. Zo
zal een boekenliefhebber zeggen: ik
heb een paar uur zitten grasduinen in
die bibliotheek. Het is duidelijk dat
i grasduinen, zo gebezigd, een werk-
woord is. Oorspronkelijk echter is
- het een zelfstandig naamwoord. Oud-
i tüds zei men: in grasduinen paan en
bedoelde, volop genieten. Grasduinen
rijn dan met gras begroeide heuvels.
Anderen menen, naar mij voorkomt
j met meer grond, dat grasduinen de
plekken in de weide zijn waar het
'i gras het weligst groeit en het dichtst
U staat. Een koe die in grasduinen gaat.
zoekt dus de beste plekken uit. krijgt
f; het beste en lekkerste gras. Daarmee
1 stemt overeen dat ergens in grasdui-
jr nen ook «eorkomt in de betekenis:
f erpena van smullen, met smaak toe-
i tasten.
BritsNoors visserijgeschil ten
gunste van Noorwegen beslecht
Het Internationaal Gerechtshof heeft,
uitspraak doende in het Brits-Noorse vis
serijgeschil met betrekking tot de uitge
strektheid van de Noorse territoriale wate
ren. Noorwegen in het gelijk gesteld. Het
Hof concludeerde, met tien tegen twee
stemmen, dat noch de door Noorwegen ge
volgde methode voor afbakening van de
territoriale wateren, noch de getrokken
grenzen zelve, zoals vastgesteld bij decreet
van 1935. in etrijjl zijn met het internatio
nale recht.
de archieven van de Topografische
Dienst te Delft heeft Ir C. Koeman, aatla-
tent b(j de opleiding van geodetische Inge
nieurs aan de Technische Hogeschool, een
grote portefeuille manuscript-kaarten van
Zuid-Afrika gevonden. Zij zijn vervaardigd
onder de Nederlandse gouverneur van de
Kaapkolonie Van de. Graaff (1784—1791) en
waren niet b(j de Topografische Dienst ge
ïnventariseerd. Ter gelegenheid van de her
denking van Jan van Riebeeck in Zuid-
Afrika in 1652 *al een keur van deze kaarten
in kleuren en met toelichting in drie talen
worden uitgegèven. aldus wordt aan de
Volkskrant gemeld. De grootste kaart heeft
een afmeting van anderhalve meter b(j
98 centimeter.
Nederlandse geleerden achten deze vondst
van groot belang. Tot dusver werd de Ne
derlanders vaak verweten, dat zij tijdens
hun bewind over de Kaapkolonie niets op
cartografisch gebied hebben gedaan, afge
zien van enkele gebrekkige kaarten uit de
eerste tijd. Steeds heette het. dat slechts de
Engelsen betrouwbare kaarten van de Kaap
hebben vervaardigd. De eerste tot dusver
bekende goede kaart stamt uit 1795, ten tijde
van het Engels tussenbestuur. De In Delft
gevonden (oudere) collectie is niet alleen
vollediger, maar ook nauwkeuriger.
Gouverneur Van de Graaff. die als genie
officier steeds veel belang heeft gesteld in
de cartografie, heeft tijdens zijn bestuur
DVIVENKROWEK
(Van een speciale medewerker)
TJT/"AAROM wil een lezer weten kan
ik van een dufcf, die (desnoods ernstig)
aan een infectieziekte geleden heeft, doch
die ik met een der moderne geneesmiddelen
waar tegenwoordig zoveel mee geadverteerd
wordt, genezen heb, niet kweken U bedoelt
toch niet te zeggen, -da't bacillen en coccen
erfelijk zijn.»....?
Hij vraagt dit naar aanleiding van wat ik
genoemd heb, principe nummer één tracht
nooit een duif te genezen met de bedoe
ling er nog prijs mee te winnen op de
vluchten, of er een ras van op te bouwen
die lijdt aan op gezette (en ongezette)
tijden terugkerende diarrhee. Inderdaad is
het zo. dat bacillen, coccen protozoa en
virussen niet erfelijk zijn. Zij zijn alleen
maar besmettelijk. F.n nu weet iedere lief
hebber, die met zijn tijd meegaat en uit
allerlei pppulaire publicaties ook wel het
een en ander over duivenzlekten heeft ge
leerd. dat er tussen „erfelijk" en „besmet
telijk" een zo groot en duidelijk verschil
bestaat. Eehk andere kwestie is. of het niet
zó Is, dat „erfelijk" en ..besmettelijk" in
de practijk der liefhebberij dikwijls op
hetzelfde neerkomen. Of ge nó van de hond
gebeten wordt of van de kat, het resultaat
1». dat het zeer doet. De meeste duiven-
ziekten. die „spuiterij" veroorzaken, zijn
tegenwoordig, bij tijdig, doeltreffend ingrij
pen, gemakkelijk te genezen. Zaak is echter
de even noodlottige als alomtegenwoordige
complicatie: trichomonas columbao, die als
•en hyena op de loer ligt om zijn weerloze
prooi bij de keel te grijpen, uit te schake
len. Het „geel" of „vet" zoals de volksmond
deze ware geesel van het duivenhok noemt,
wordt veroorzaakt door een flagel of zweep-
diertje, dat tot de gewone kropbewoners
behoort. Het wordt in de keel- en króp-
slijmvliezen van minstens driekwart van
«He duiven aangetroffen en gedraagt zich
daar ogenschijnlijk heel fatsoenlijk. Dat be
tekent. dat de afweermiddelen in het bloed
ener gezonde duif in staat zijn de parasiet
te beteugelen.
Immers, wat gebeurt er wanneer, als ge
volg van uitputting en zwaktetoestanden,
na zware vluchten of infectie door cocci-
diose enz., de kracht van die afweermidde
len verlamd is? Dan gebeurt het maar al
te vaak. dat er woekerngen ontstaan van
myriaden dezer flagelleri, in het slijmvlies
van bek en keel der duif (gele, kaasachtige
Proppen), aan de aars. en. in het ergste ge
val, in de lever Ziektehaarden in de lever
maken de duif negen keren van de tien
waardeloos voor de vluchten. Het wordt
een .spuiterij" zonder einde. Geen enkel
modern chemotherapeuticum of antibioti
cum brengt hier nog baat.
Het behoeft geen betoog, dat diarrhee
langdurig en herhaaldelijk het duiven-
lichaam zeer verzwakt. Wegens hun ge
ringe weerstand tegen infectieziekten
schreef ik is de aanwezigheid van „smet-
«tofdragers" op het hok, een permanent ge
vaar (voor de andere duiven), waartegen
niet genoeg gewaarschuwd worden kan.
En de kweek?
In theorie is de fokwaarde van een duif
onveranderlijk, dwz onafhankelijk van
de invloed der cultuuromstandigheden
Waartoe ook de nadelige invloeden van
ernstige ziekten behoren, mils geen schade
werd toegebracht in die zin. dat de voort
planting onmogelijk is geworden.
Wanneer alweer in theorie een zieke
of zwaar ziek geweest zijnde duiver paart
met een zieke duivln, en de eieren worden
toevertrouwd aan de zorgen van een gezond
broedkoppel, dan is er alle kans, dat de jon
gen. die er uit voortkomen, gezond zuHen
zijn. De „Malade" vén dr Bricoux en de
„Zieke" van Leopold Bostijn. om een paar
beroemde voorbeelden te noemen, hebben
kampioenduiven voortgebracht, zo oud, zo
ziek en zo yersleten als zij waren.
Die van Pol vloog, na drie jaar kwakkel
achtig" te zijn geweest, op zijn vijfde jaar
nog de 8e prijs nationaal St Vincent en op
zijn zesde nog de 34e nationaal van Pau
Van deze laatste vlucht kwam hij bloedend
door schotwond en zonder staart, totaal uit
geput binnengevallen.
..Overwinnen of sterven", zei Pol. „dat is
zijn devies. Hij brengt het vel thuis en
de ring. meer zit er niet aan. Hadden mijn
gezonde duiven die energie en die mor
dant gehad: ik speelde de „eerste tien"
Inationaal!"
Er ls veel voor te zeggen om van zulke
karakterduiven, al zijn ze nog zo ziek en
ersleten. te kweken. Pol Bostijn. had hem
een tijdlang op een apart hok zitten, in
observatie. De eieren van zijn duivin wer-
sterk geijverd om Zuid-Afrika ln kaart te
brengen öp zijn gezag werdén oude kaarten
voor het archief van de Verenigde Oost-
indische Compagnie bijeengebracht en aan
gevuld met nieuwe kaarten. Toén Van de
Graaff echter wegens onenigheid met de
Heren Zeventien over de militaire uitgaven
werd teruggeroepen, besloot hij zijn levens
werk niet uit handen te geven. De gehele
collectie ging naar het moederland. Hoe zij
in de Delftse archieven is beland, is een
raadsel.
De vaak teer brede kaarten munten uit
door knappe tekening en artistieke uit
voering. Zij behelzen een schat van ge
gevens over toestanden ten tyde van het
Nederlands bestuur. Door de vondst van
ir Koeman is de studie van Zuld-Afrika'a
historische cartografie en geografie mogelijk
geworden. De oudste van de onlangs ge
vonden kaarten Is een teekaart uit 1687. De
oudste expeditiekaart dateert van 1752.
Kerstfeest bij de Ambonezen
In alle 48 woonoorden der in ons land ver
blijvende Ambonezen zal kerstboom
branden Deze wordt, tezamen met een
kerstmaaltijd, vanwege het ministerie van
Uniezaken en Overzeese Rijksdelen ge
schonken Zoals reeds werd gemeld, zal het
Ned. Roode Kruis voor de versiering zor
gen. Voor alle kinderen tot zes jaar heeft
het Roode Kruis 50 gram breiwol ter be
schikking gesteld. Kinderen en volwassenen
zullen voorts een zoete kerstversnapering
ontvangen. In samenwerking met het mi
nisterie en het Roode Kruis is ook de stich
ting Door de Eeuwen Trouw doende de
Ambonezen een Kerstfeest te bereiden.
Gasvergiftiging te Vianen
Bij zijn thuiskomst na een kerkdienst,
vond een inwoner van Vianen zijn ruim 62-
jarige echtgenote buiten bewustzijn op de
keukenvloer liggen met een koffiekan in
haar hand. terwijl uit een openstaande gas
kraan. waarvan de slang was afgerukt, het
gas de keukenruimte instroomde. De ogen
blikkelijk gewaarschuwde dokter stelde vast
dat de vrouw door gasvergiftiging was
overleden.
Daar de vrouw de laatste tijd aan duize
lingen leed. is het niet uitgesloten, dat zij,
toen zij koffie hee/t willen zetten, bij het
openen van de ga/craan een duizeling heeft
gekregen en in haar val de slang heeft af
gerukt
den, voor alle zekerheid, overgelegd. Nadat
de „zieke" genezen was en hij zelfs weer
sterk begon te vliegen, mocht hij gewoon op'
het hok van de wevenaars vertoeven. En in
voor- en najaar weer gewoon zelf jongen
opbrengen. Deze gevallen van de ..Malade".
die een ganse lijn kampioenen gaf. en de
„Zieke", die eveneens een buitengewone
kweker was (en nog is) zijn natuurlijk uit
zonderingsgevallen. Alleen met uitzonder
lijke kampioenen mag het risico van be
smetting van de andere, op het hok aanwe
zige duiven, gelopen worden. Wil het de
verkeerde kant uit denk aan het geval
Mariisen! dan is het leed niet te overzien.
Erfelijk en besmettelijk, ik geef het «raag
toe. zijn niet hetzelfde.
Maar zo maar voor-'t-vaijerland-weg kwe
ken van „spuiters"-recldi\4sten, kan u ln de
kortste tijd duivenboer-af maken
(Van onze correspondent te Bonn).
Het na-oorlogse Duitse publiek gaat
gaarne uit en kUkk daarbij niet op een
mark meer of minder. Dat hebben ook de
circusdirecteuren begrepen en zo zijn er in
de loop van de laatste jaren weer lenten
verrezen, die de goede naam van het Duitse
circus eer aan doen.
De start was wat aarzelend. Van de eens
zo pralende ondernemingen was in 19*5
hoegenaamd niets overgebleven en er be
hoorde heel wat moed toe aan de kostbare
wederopbouw te beginnen. Daarvoor moest
men zich om te beginnen diep in de schuld
steken, vervolgens voor een aantrekkelijk
programma zorgen en ten slotte maar
hopen, dat de mensen voor de traditionele
zand- en zaagselromantiek nog vatbaar
waren
Inderdaad bleek al spoedig, dat het circus
nog altijd vele vrienden heeft, bij jong en
oud. en sneller dan verwacht was. konden
de voorgeschoten gelden worden terugbe
taald De centra van het nieuwe Duitse
clrcusbedrijf zijn Hamburg en Miinchen.
Van deze steden uit zetten zich in het
voorjaar weer grote „karavanen" in bewe
ging. die zich langs vele steden en dorpen
slingeren, totdat zij er in het najaar terug
keren om hun winterkwartieren te betrek
ken en zich up het nieuwe seizoen voor te
bereiden
Vele oude namen zijn weer op de aan
plakbiljetten te lezen. Hagenbeek heeft in
Hambui g weer eqji circuë opgebouwd met
prachtige exotische dieren. München kan
trots zijn op zijn circus Krone, maar de
grootste sensatie van het afgelopen seizoen
was een spiksplinternieuw circus, dat zich
kon sieren met een nog beroemder naam:
Grock.
Dat de 71-jarige clown altijd ook een
handig zakenman is geweest, wist men al.
Toch heeft het eerst enige verbazing ge
wekt. toen hij in de herfst van het voiHge
jaar in Hamburg met een eigen circus voor
de dag kwam. Grock. alias dr Adrien Wet-
tach. wist wat hij deed. Zijn eerste tournée
door West-Duitsland is prima verlopen.
Grock zelf is het" middelpunt van het pro
gramma en staat ondanks zijn jaren meer
dan een uur in, of liever op. de manége.
Want als nieuwigheid heeft hij een ver
hoogde draaibare piste, waardoor de toe
schouwers het gebodene van alle kanten
kunnen gadeslaan.
Grock heeft een circus met 3000 zitplaat
sen en 60 wagens. Om het échter te maken,
woont hij zelf ook in een circuswagen. Op
de achtergrond heeft deze half-romantiache.
half zakelijke Zwitser echter zijn kasteel ln
San Remo. Na de oorlog schijnt hij er veel
geld bij ingeschoten te hebben en het los
aan zijn geld hangend Duitse publiek voelt
zich zeer gevleid, dat Grock nu in zijn mid
den is. Met eigen artisten is het Duiöe
circus nog altijd niet verwend. Daarom zijn
het hoofdzakelijk buitenlandse krachten, die
voor dit deel van het programma moeten
zorgen Voorbeeldig is daarentegen weer de
Duitse dressuur Dressuurgroepen zijn het
dan ook geweest, die het gemakkelijkst de
kans kregen buitenlandse tournées te
maken De tijd schijnt echter niet ver te
zijn. dat men in het buitenland ook weer
met een compleet Duits circus kan kennis
maken.
Zoals een goed huisvader tegen het einde van het jaar de balans van
twaalf maanden opmaakt en terugblikkend, overweegt wat lering uit
het verleden voor de toekomst valt te trekken, ziet ook Amsterdam
aan het einde van het jaar terug. En ondanks de nood der tijden en de
druk der noodzakelijke wereldbewapening die vooruitgang moeilijker
maakt dan ooit, is er alleszins reden tot tevredenheid. Want hoeveel
wensen ook onvervuld moesten blijven, hoe benauwd de vooruitzichten
ook zijn met betrekking tot de uitvoeringsmogelijkheid van tal van
plannen, op een speciaal gebied staat Amsterdam er in deze December
maand weer beter voor dan een jaar geleden; de haven van Amsterdam
heeft, groeiend in geestkracht en in daden, meer dan ooit in de jongste
historie bijgedragen tot de noodzakelijke welvaart die de basis zal moeten
vormen voor iedere sociale of culturele vooruitgang.
Uitbreiding opslagruimte
is hard nodig
Het is moeilijk de betekenis van een zee-
en Rijnhaven in cijfer*/precies en juist, ook
in vergelijking tot anderen, uit te drukken.
Amsterdam echter kan zich verheugen in
het feit. dat de aangekomen acheepstonnage
èn het totaal van de goederenomslag hoger
1* dan ooit sedert mensenheugenis het ge
val is geweest.
Nog zijn uit de aard der zaak. de totale
cijfers van dit aflopend jaar niet bekend
Maar tot begin December wae de totale m3
inhoud der aangekomen «chepen met
22 000.000 ton. 863.000 m3 groter dan ln het
zeer gunstige jaar 1950.
In dat jaar verwerkte de haven ven Am
sterdam 6.8 millioen ton goederen. Raamt
men de omslag voor de nog resterende da
gen van dit jaar op eenzelfde niveau als
dat van de voorgaande weken dan zal de
hoofdstedelijke heven ovqr 1951 meer dan 8
millioen ton goederen hebben verwerkt.
Dat het aantal binnengekomen schepen
enkele tientallen lager ligt dan verleden jaar
indt *Un ooreaak vooral in het wegvallen
van de coasters die in de eerste maanden
van 1956 steenkool uit Engeland aanbrach
ten en waarvan er somtijds meer dan 80 per
maand de haven binnenvielen.
In totaal kwamen er in 1950 (alles gere
kend tot 1 December) 437 schepen met
«teenkool aan; dit jaar slechts 139. Met dien
verstande dat de afmetingen van de kolen-
«chepen dit jaar veel en veel groter waren
dan verleden jaar
Minder houtschepen
Nog een andere vermindering in «cheeps-
aantal valt er waar te nemen en wel bij de
houtvaart. Het is bekend dat dit jaar de aan.
voer van hout uit de Oostzee aanzienlijk
lager is geweest dan verleden jaar. In de
eerste plaats hangt dit samen met de con
junctuur ln de houthandel, waar juist bij
de aanvang van 1951 zeer grote voorraden
aanwezig waren. Deze grote voorraden heb
ben hier en daar. mede als gevolg van de
hoge prijzen, tot financieringsmoeilijkheden
geleid, die weer een beperking van nieuwe
aankopen tot gevolg hadden. Ook bepaalde
^xportmoeilijkheden in Finland hebben tot
een daling van de houtaanvoer geleid, zodat
dit jaar elechtt 370 houtsohepen arriveerden
tegen 443 over de eerste 11 maanden
1950.
Dat voor Amsterdam, lijndienst- en dus
stukgoederen bij uitnemendheid, de stuk-
goedomslag de allesbeheersende rol speelt,
mag als bekend worden veronderstelt. Dit
impliceert echter ook dat in Amsterdam de
aanvoer van 8 millioen ton goederen waar-
stukgoed het belangrijkste deel uit-
ikt. voor leven, bedrijvigheid èn winst
mogelijkheden van de haven, van veel en
veel- meer belang zijn dan de omslag van
misschien 10 millioen
voor het grootste deel
uit olie bestaan wanrbij het stuwadoors-
werk alleen bestaat uit het machinaal lossen
of het aansluiten van een vulslang aan
boord Van de ruim 4000 schepen die Am
sterdam ah bestemming hadden waren er
ditmaal 2098 met stttkgoed geladen tegen
1940 verleden jaar.
Cijfers kunnen een merkwaardig inzicht
geven in de tendensen der economische
ontwikkeling. Het is bekend hoe sedert bij
kans twee jaar de Amsterdamse haven zich
tot de eerste Westeuropese ln- en uitvoer-
haven voor de Zuidamerikaanse Oostkust
heeft ontwikkeld. Blijkens de scheepvaart-
cijfers is deze groei oQk in 1951 behouden
gebleven: van Amsterdam gingen, tot eind
December 60 schepen naar de Zuidameri
kaanse Oostkust tegen 47 over 1950. Ook de
vaart naar Noord-Amerika vertoont een
merkwaardige en opvallende stijging die
natuurlijk voor een deel samenhangt met
het kolenvervoer uit Noord-Amerika.
waarvoor Nederlandse schepen leeg naar de
Noordamerlkaanse afscheephavens vertrok
ken dit jaar gingen er 124 naar Noord-
Amerika. waarvan 89 ledig: verleden jaar
was het totaal slechts 52! Uit Noord-Amerika
kwamen ditmaal 130 schepen aan waarvan
65 met steenkool: verleden jaar waren dit
er 56 waarbij geen enkele kolenboot!
Onder Russische vlag
Nog een opvallend verschijnsel in het
Amsterdamse scheepvaartverkeer, een ver
schijnsel dat zich eerst- de allerlaatste
maanden begon te vertonen. Is het naar
Amsterdam komen van Russische schepen.
Terwijl in 1950 geen enkel 6chip onder Rus
sische vlag Amsterdam aandeed, kwamen er
tn de laatste maanden van dit jaar reeds 19
Russische schepen, met haver, graan, hout
en steenkool in Amsterdam. En zelfs steen
kool uit het Donetzbekken bereikte, via de
nieuwe Russische kanalen en de Oostzee,
Amsterdam.
Dat de Rijnvaart tegelijk met de opkomst
van de export van de Duitse industrie de.
laatste tijd een stijgende tendens vertoont
is bekend. Reeds sedert dit voorjaar ver
tonen scheeps- en goederencijfers van de
Amsterdamse Rijnvaart een geregelde stij
ging; over de eerste zes maanden van 1951
gingen 390.000 ra3 seheepsruimte naar de
Rijn tegen 344.000 m3 over dezelfde periode
van verleden jaar Wanneer eenmaal de
scheeps- en goederencijfers van de laatste
maanden bekend zullen zijn zal blijken dat
juiSt in de laatste wintermaanden de vaart
Rijnopwaarts van Amsterdam uit. belang
rijk is toegenomen. Steenkool, copra, tarwe
en palmpitten zijn de voornaamste pro
ducten die via Amsterdam en de Rijn naar
Duitsland vervoerd worden. En het aantal
binnenschepen dat in de mdand November
bil de Amsterdamse havendienst zich kwam
afmelden om naar de Rijn te vertrekken is
groter geweest dan ooit ln de laatste maan
den of jaren het geval was.
Het gebied van Amsterdams zee- en Rijn
haven ls een van de belangrijkste werk
tuigen ten bate van Amsterdams volksinko
men.* En hoewel voor de groei van haven
en handelsverkeer factoren van de meest
uiteenlopende aard regelmaat en hoge
frequentie der afvaart; de indruk die een
buitenlands kapitein van haven en stad mee-
mt: havengelden en imponderabilia als
de „publieke opinie" in den vreemde een
rol spelen ia het technisch niveau van de
totale havenoutillage toch altijd mede een
van de voornaamste factoren die de aantrek
kelijkheid van een haven bepalen. Hoe beter
een haven is uitgerust, des te groter is de
kans dat handel en scheepvaart de moge
lijkheid hebben verkeer naar deze haven te
trekken Zodat dus de verbetering en uit
breiding die de haves in het afgelopen jaar
onderging alleszins vermelding verdient.
Beginnend in het uiterste Westen vgn het
havengebied valt het in gebruik nemen
van de nieuwe Industriehaven, die tegenover
het Noordelijk zljkanaal G naar binnenloopt
tot de nieuwe Electrische Centrale aan de
Hemweg, te vermelden. In de Petroleum
haven werd de aanlegplaats voor de Wes
telijke kade op de nodige diepte gebracht,
zodati daar ook de grootste tankers kunnen
ereh: de omzwaaiplaats voor de Petro
leumhaven in het IJ werd op gelijke diepte
gebracht.
Tussen Petroleumhaven en Coenhaven
werd de z.g Schroothaven verlengd ten
gerieve van de Schrootmaatschappij die
daar haar emplacementen heeft. In de
Coenhavèn zelf worden, op de West wal en
op de eerste pier twee nieuwe loodsen ge
bouwd.
Opslagruimte nodig
Van nieuwe loodsen gesproken. Allcr-
wege in de haven worden' loodsen gemoder
niseerd en door verlaging van de 'vloeren
voor mechanisch transport met behulp van
forktrucs ingericht. Maar Amsterdam zou
in feite veel en veel meer loods- en opslag
ruimte kunnen gebruiken. Dit tekort aan
opslagruimte is ln feite zeer zeker geen ty
pisch Amsterdams en evenmin een typisch"
havenverschijnsel. Als gevolg van nietiwe
internationale handelsmethoden, waarbij
grootscheepse regeó-ingsaankopen van sta-
pelproducten een belangrijke rol spelen, is
er in grote delen van West Europa behoefte
aan opslagruimte. De grote Amsterdamse
vcembedrijven die hun pakhuizen in het
stadscentrum pogen af te stoten om over
te gaan tot opslagruimten aan diep vaar
water. zien zowel hun oude als hun nieuwe
opslagruimten volgetast met producten en
artikelen van de meest uiteenlopende soort.
De gemeentelijke entrepots liggen boordevol
en hoewel de totale goederenomslag in de
haven met veel hoger ligt dan ln de voor
oorlogse jaren is het merkwaardig orr
zien hoe b.v. van de ruim 66 000 m2 opslag
ruimte in het Nieuwe Entr«pótdok nog
maar enkele procenten ruimte vrij zijn
terwijl b.v. in 1938 van de toen beschikbare
66.000 m2 slechts 34 000 m2 ln gebruik waren.
Een fjeliike ontwikkeling ziet men bij het
Oud Entrepotdok, ziet a bij alle douane- en
havenloodsen. Amsterdam heeft in de eerste
plaats opslagruimte nodig!
Om tot het havengebied terug te keren:
voor de Superfosfaatfabriek werd het IJ
verdiept zodat grote zeeschepen ook daar
voor de wal kunnen laden en lossen. Het
bedrijf hier heeft zich dit jaar blijkbaar
gunstig ontwikkeld; Korea b.v. waar men
tot dusvér menselijke faecalieën als mest
stof gebruikte is een nieuw belangrijk afzet
gebied geworden voor superfosfaat uit Am
sterdam. Even voorbij de Superfosfaatfa
briek kwam een pont-aanlegplaats voor een
nieuwe veerdienst. Aan de Noordzijde van
het IJ werd het kanaal bewestèn de
•.SN. gegraven, zodat thans kustvaar
ders tot achter de N D.S.M. emplacementen
kunnen varen.
Zo groeide het Amsterdamse havengebied
in een jaar waarin dit ingewikkelde econo
mische complex tal van gedenkwaardige
gebeurtenissen vertoonde
./ie met vreemde gasten het ganse water
gebied van Amsterdams haven, dat zich in
feite uitstrekt van Tiel tot IJmuiden be
zoekt. wordt onwillekeurig verleid tot Ame
rikaanse superlatieven. Want daar in Tiel_
de grootste binnenscheepvaartsluis ter
eld en in IJmuiden de grootste zeesluis
ter wereld en benoorden dit complex ver
heffen zich de hoogovens der staalfabrie
ken die de grootste ruwijzerexporteur ter
wereld zijn En dit jaar kreeg Amsterdam
de grootste drijvende kolenlaadbrug ter
wereld en de Klrkouk die van de N D.S.M -
helling te water ging was de grootste tan
ker ooit in Nederland voor buitenlandse
rekening gebouwd en anderhalve maand
geleden kreeg het Noordzeekanaal de eerste
havenradar van het Europese Continent.
Maar naast deze feiteh en zaken herin
nert Amsterdam zich van de verlopen maan
den: de uitbreiding bij Ketjen ten dienste
de productie van kraakkatalysatoren
de petroleumindustrie; het 75-jarig
jubileum van het Noordzee.canaal en daar
mee samenhangend, van de lijndienst op de
Mersey door het Continental Steamship Cy
en van v. Es en v. Ommeren ln het afge-
lopeh jaar vorderde de nieuwe uitbreiding
van de Graansilo Mij: de petroleumhaven
eg 10 nieuwe tanks; de Oceaan een
nieuw kantoorgebouw. Er kwamen 10
nieuwe kranen en vier grote weegkranen
voor het steeds voller wordende houtveem
staan op de nominatie.
En dan was er de voorjaars-Rijnreis van
burgemeester d'Ailly. begin van de ko
mende feestelijke opening van Amsterdams
nieuwe verbinding met de Rijn het Amster
dam—Rijnkanaal Want heden en toekomst
de haven van Amsterdam worden in
feite en in gedachte volkomen beheerst door
de totstandkoming van dil nieuwe kanaal.
Deze grote vergadering in de internatio
nale positie van Amsterdam brengt natuur
lijk ook voor de haven gevolgen met zich.
In de eerste plaats heeft de dienst der
Havens- en Handelsinrichtingen plan voor
de aanleg van een formeringshaven aan de
ingang van het nieuwe kanaal in voorbe-
reidlng. Vóór de dijk naar de Oranjesluizen
ligt een strook grond die weggegraven zal
kunnen worden, zodat de waterruimte voor
de Zeeburgersluizen aanzienlijk verbreed
wordt.
Maar de vergroting van de waterverbin
ding van Amsterdam met de Rijn heeft nog
andere consequenties. Zou men. zoals bij het
ontwerpen van kanaal en sluizen gerekend
werd. voor de toekomst een kanaalvaart op
Amsterdam van ruim 50 millioen ton mogen
verwachten, waarvan bijkans de helft Rijn
vaart. dan §ou de verkeersdrukte op het IJ
een dusdanige vorm aannemen, dat er een
nieuwe oplossing gevonden zal moeten wor
den Daarbij komt. dat de gemeente Am
sterdam heeft voorgesteld de IJponten met.
10 meter te verlengen waardoor de prac-
tiache doorvaart voor zeeschepen op het IJ
mede verminderd wordt Het vraagstuk van
een kanaal om de Noord, dwars door Am
sterdam-Noord. waardoor de doorgaande
stroom van Rtjnschepen naar het Westelijk
havengebied eh verder naar het Noordz.ee-
kanaal geleid zou kunnen worden, wordt
hiermede urgent.
De Decembermaand van het jaar 4951 is
een gerede aanleiding1 het heden te verge
lijken met het verleden: met veel groter
spanning ziet Amsterdam uit naar de resul
taten van het nieuwe laar 1952 het eerste
jaar waarin de grote Rijnschepen, ongehin
derd door te vele en te nauwe sluizen, in
de kortst, mogelijke tijd Amsterdam zullen
kunnen bereiken.
Eigenlijk heeft Amsterdam dertig faar
lang gewacht op deze verbinding, die thans
verkregen wordt: Amsterdams handel Am
sterdams scheepvaart en Amsterdams haven
zullen reeds in het komende jaar moeten
bewijzen deze nieuwe gfote Europese yer-
keersweg ten volle waard te zijn. Hei Ko
mende jaar zal voor Amsterdam vah groter
betekenis kunnen zijn dan enig jaar sedert
het begin van deze eeuw.
KERKELIJKE MUTATIE^
Ned. Herv. Kerk. Bej-oepen te Ontario
(United Church) P de Jong. cand te
Gouda. Te Brisbane (Austr.) J. W. v. d.
Meene te Utrecht Te Maartensdijk A. J.
Wijnmalen te Oldebroek.
"YTERGIS u niet: dit is maar nigt een gewone driekwart mantel, gegarneerd met ocelot.
Want het jasje is geheel gevoerd met dit bont en het model is er op berekend binnenst
buiten (e worden gekeerd. En zo hebt u twee jassen in één. wat juist voor een ocelotjas
heel practisch ts. Draagt men dit bont altijd aan de buitenkant, dan gaat het heus
vervelen!
UN WIE 2oti niet wensen dat zo'n nerzkraag. van Paquin, voor haar aan de kerstboom
hing? Ach ja, deze aarde bevat toch jtoel heel goede eji begerenswaardige zaken.'