mannenw
mm m
A. SPRUIJÏ
Het GEDICHT
Een hand üit het verleden
HÉ-
2001
J: HOOIMEYER
PANDA'S HEREN-LEVEN
CASSANDRA LEERT ONS
LEVENSLIEFDE
ADAMSON
CREMATIE
Maandag 31 December
GEOPEND
va.
yj'A:
ifi r
Dames, schenkt hier Uw
aandacht aan
KW' het
e verkoop begint 2 Januari om 9 uur.
Ook in 1952..
fJ'Pv
BB(illtAH!IVlxSEIV
Taknstkofli„fi»uda"
Gouda
„Het (uitzettend einde
dezer wereld"
GOM
STADSEVMGIIME
Vrijz. Ned. Hervormden VANDERGRAAFF
J. B. SCHOUWINK
E. VAN LOENEN
S voor Oudejaarsavond
v. d. Berg's Vishandel
JEUGDIGE VROUWELIJKE KRACHT
mo
TUSSEN KERSTMIS enOUD-JAAR
Een merkwaardige
Zweedse geldlening
LETTERKUNDIGE KRONIEK
CLOWNTJE RICK OP
AVONTUUR
Kapitaalnood en kapitaalvorming:
het probleem voor 1952
u1:
Door ANDREW MACKENZIE
TWEEDE BLAD - PAGINA 4
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 29 DECEMBER
Verloofd
HENNY v. d. HEIJDEN
HERMAN PRINS
Woerden, Prinsenlaan 6
Gouda, Koekoekplein
2de Kerstdag 1951
O. BICKNESE
Enige algemene
kennisgeving
- 'Jtt r \s,
Jri* f .ïAK'-'- 'f{\ 'i'i
Het lidmaatschap der Ver. voor FamiltatlaT. Lijkver
branding geeft recht op toepassing van lage crematie
tarieven. Gesine contributie f 8.- per jaar. De Vereniging
bemiddelt voor geslnsvertekering op speciale voorwaarden.
iTiVj.y.ffi*v. ..vJter*
V -
AH® gewenste inlichtingenHoofdkantoor
Wouwstraat 188 - Tel. 854797 - 's-Gravenhage.
- V
van 9 tol 12.30 uur v.m.
en van 2 tot 6 uur n.m.
t'r
Bij Lijnlcamp begint de victorie I
Nu jijn «r prijzen, die zélfs in Uw
stoutste dromen nog ongelooflijk lijken
Profiteer van deze prachtkens en stap
bij Ujnkamp naar binnan. Een onge
kende enorme collectie hangt In alle
afdelingen voor U klaar in de echte
onvervalste Lijnkamp-iwaliteiten, tegen
iprookjesprijzen.
Onze Maatcorsetten zijn niet te evenaren
A.s. Woensdag 2 Januari van 1 tot 5 uur nam
sr«1f.nn58r aen, Or<hopaedlst aanwezig, die U
Verder elastieken Kousen, Breukbanden met en
zonder veer, Bechthouders, Steunzolen naar gips
diurno' e?Z' A,parte Paskamer, vakkundige behan
deling. Levering aan alle ziekenfondsen
Ziekenfonds Ned. Staatsspoorwegen
Telefoon 2166, Gouda.
Ingang Sport- en Tassenzaak
Frans, Engels.
Duits, Nederl.,
Steno, Typen, ent.
studeren
bü
voor
r.
Dir.: Mevr. G. v. d. Lijn
Fluwelensingel 35
Gouda Telefoon 4659
atóiw;
Voor
YfoVggft
Groenendaal «2,
Telefoon 2394—3686
,a.
J. H. A. M. KAMPHUYS.
econ. drs.
De Heer en Mevrouw
KAMPHUYS—-Bicknese
zeggen, mede namens weder
zijdse Ouders, hartelijk dank
voor de vele blijken van be
langstelling voor en bij hun
huwelijk ondervonden.
Gouda, 29 December 1931.
Heden ging van ons heen
onze beste zorgzame
Man, Vader, Behuwd- en
Grootvader,
CAREL WILHELM
RUNGE.
in de ouderdom van ruim
75 jaar.
J. L. RUNGE- Donnai
H. C. RUKGE
N. HUNGE-v. Vliet
CARL
RIA
NELLEKE
's Gravenhage:
J. H. RUNGE
G. P. RUNGE—
Graafland
CAREL
JANTJE
Utrecht:
C. W RUNGE
W. RUNGEKlein
Heemstede:
A. M. C. IJFFRunge
G. IJFF
BAART
CAREL
JOSIENTJE
Gouda
E. C. A RUNGE
T. RUN GEPlomp
Geen bloemen
Gouda, 29 Dec. 1951
Cronjéstraat 25.
De teraardebestelling zal
plaatshebben op Woens
dag 2 Januari 1952 te 2.45
uur op de Algemene Be
graafplaats „IJsselhof" te
Gouda. Vertrek van het
woonhuis pl.m. 2 uur.
Staatk Geret. Pazti] I
»fd. Gouda.
Spreker:
Ds du Marchie
v. Voorthuysen j
Onderwerp:
D.V. Woensdag 9 Jan. 1952
in de Kleine Kerk,
Peperstraat 128.
Kapel Spieringstraat 2a
Zondag vnj. 10.45 uur: de
Heer W. F. Kloos
Opdrachtdlenst,
n.m. 7.30 uur:
de Heer W. t. Kloos,
Koorzang.
Kleine Kerk, Peperstraat 128.
Schiedam.
Oudejaarsavond 7 iiur: de Heer
f'"""li'-hprioliten
Uit andere bladen.
W S. Terwey—Mor-
J*1® (d-). Chicago (U.S.A
Ouwehand-v. d. Windt (z.).
S^art" (ïnd.); Hoedeman—
,,z ,.(ï);J?ur*ca°: Goudsmit—
v. Litn (d.). Amersfoort; Hum
mel— Stheeman Hesse fd.), Rot
terdam; Dutiih—v. Schelle (d.).
Campinas (Braz.); W. M Star-
reveld-Wajer (z.). Amster
dam: J. Vos—Kuiper (d.). Gro
ningen; J. Couwenberg—El
frink (z.). Leiden: Ibelings—v.
Engelenburg (z.), 's Gravenha
ge; Westerop—de Vries (d.),
Zwolle; A. H. Mulder—v. d.
Vaart (d). Delft; F. p. de
Graaff—Poel (d.), Neder Har-
dlnxveld; W. E. Staal—v. Hulst
(Sur.); N. R. Ridder—Jonker
(d.), Hollandia (N. Guln.).
Getrouwd: L. J. Portielje en
J. E. Soet, Amsterdam; P. Fet
ter en C. Schippers, Amster
dam; P. A. Rehbock en W. G
v. Zwet, Amsterdam: L. graaf
v. Limburg stlrum en c F.
v. d. Berg. Noordwljk a. Zee;
H. C. Alofs en F. A. L. Troe
tel. Wassenaar; L. G. A. baron
Langenskjóld en G. A. bar.esse
v. d. Borch v. Verwolde. Lon
den; A. v. d. Goot en E. Ellas,
Amsterdam: J. Heckman, med.
drs en mr J. T. Posthuma,
•a Gravenhage; H. Feenstra en
H. v. Asperen, SchevenJngen;
mr H. E. A. W. Frljllng en
H. Fransen, 's Gravenhage; F.
J. v. Sluis en W. M. Bel, Am
sterdam; J. a. A. v. Doorn en
J. M. Jansen, Parijs.
Overleden: J. v. Helden. 49 J..
Rotterdam; H. G. E. Berg-
mann. 75 J., Epe; F. Suidema,
dam; A. de VriesKrijger As
sen; W. T. Hl Weirauch, 72
Amsterdam; G. J. v. Dieken,
78 J., Groningen; a. W
Kraayenga—Laseur, 54 Jaar.
Haarlem. G. Kallenkoot, 78 J.,
Groningen; G. M. M. Snijders
—Krom, 93 j„ Haarlem; H.
RanneftCrans, 88 j„ Haarlem,
W. G. Sterkenburg—Veldhui-
zen, 78 J., 's Gravenhage; W.,
Luijendljk—Thombertz, 70 J.,
'a Gravenhage; dr D. v. Eek, I
80 J.. s Gravenhage; H. Bömer, I
48 J.. Zwolle; w. M. Barten.l
68 j.. Arnhem; G. Malgo—v
Loenen, 85 J., Arnhem; H. J.
de Ridder, 57 J„ Delft; A. H.l
Mommers. 41 p.. Maastricht;
De Taxi Centrale ver-
[dween.
Bel dus ais voorheen,
het oude nummer
Tcgcibedzijf
SPOORSTR. U-13
Loodgieter nodig?
BEL 3382
ook voor sanitaire artikelen.
M. Woerlee, Naaleratraat 17. GOUDA
VOOR
REPARATIES
KUNSTGEBITTEN
Binnen één dag gereed.
„Da Ulver". Kleiweg 14.
TELEFOON 2437
Banketbakkerij GEBH. DE JONG
- Tcl.foon
VOOR OUDEJAARSAVOND:
Am. Broodjes.
8wc«iebro°djMl Gebakjes. Slagroom
gebakjes, Siroopwafelen. diverse soorten
Koekjes en Zoutjes, Kaasbolletjes.
Alles eerste kwaliteit.
S onze fijne ZURE HARING
ROLMOPS en TAFELZUREN
KARNEMELKSLOOT 141 TELEFOON 2939
gr°ENENDAAL 34 TELEFOON 4652
De N.V. de Goadsche Machinale Garenspinner li
vraagt een v
voor fabrieksadfninistratie.
Mulo-diploma gewenst, niet vereist
Brieven met volledige inlichtingen o.m. opleiding
en vroegere werkzaamheden aan de Directie.
Bij vonnis der Arrondisse-
ments-Rechtbank te Rotter
dam van de 21e December
1951 is in staat van faillisse
ment verklaard.
H. Rijneveld/1 fabrikant,
(accufgbrfek Rijneveld),
wonende te Bergambacht
aan de Lekdijk B 78,
aidaar,
met benoeming van de E.A.
Heer Mr C. W. de Visser tot
Rechter-Commissaris en van
ondergetekende tot curator.
Mr J. ZUUR.
Tnrfmaikt 83.
Gouda, 28 December 1951.
A. C. Korpêrshoek
Op gemakkelijke be t. voor w.:
Dames-, Heren- en Kinder
kleding. Meubelen, Bedden,
Dekens, enz c. Eikenaar.
Kelserstraat «o. ingang Poort,
Telefoon 2833.
Permanent met watergolf
Halve Permanent ƒ3.75
Weth. Veateweg H 266.
van stoel naar stoel terwijl hij soms traaa eens een hanl.
taart nam en ten slotte sprak hij dan tot zijn hooglijk veront
ruste bediende JoJliepop: „Ik-heb gedacht!" 8 Ver°Dt
beïieheid 1.^ Jol''eP°P verrast. ..Neen - maar! En zou die
^fan" this "eschoït "WeWn- S"0"dh»l,is-
*£P„ree\.geen onz,i,nV Jolllepop!" vermaande Panda streng.
'nna Aril M nu twee huizen, hè? En dan heb ik
luwtfén bUm f» t,an, J "gens no« een Paar kisten vol
juwelen staan je weet wel, die ik toen eens van de konine hoh
geldr8611 En tCn ",0tte beZ^ ik dan nog een vreselijke boel
kn^fnninmn.^onf«Ardige ff'lie waar,n ons bevinden,"
knikte Jolllepop goedkeurend. Maar nu veerde Panda overeind en
nemen e'"deIult de daartoe ^nodigde stappen kunnen onder-
de verveflng?'"1*6"' M'tp0p'" n"s Panda- -z«-> «a «»ed tegen
In"deUiKf KrtoZ""'? »««»rt»ven het te «egg.nl
uHle^a^tDn^lt*dhrr'ddï^ddd,Ud'1™0^l®"'*^e°l"n o'^avontuur
t
ZATERDAG 29 DECEMBER 1951
EERSTE BLAD - PAGINA 3
door Dr A. MANKES—ZERNIKE,
Emer. Pred.e
Hot OUDER DE MENS WORDT, met des
te meer voorliefde buigt hij zich vaak
heen over de herinneringen aan zijn jeugd.
Talrijke voorvallen komen terug in zijn ge
heugen en met een: „Weet je nog van toen
en var» toen?" kan hij zich uren bezighou
den met vrienden uit die vervlogen jaren.
En ook aan nieuwe vrienden vertelt hij
vraag,uit zijn vroegere leven.
Toef is het niet helemaal waar, wat wel
js gffcegd,. dat de herinnering het enige
para/ijR waaruit we niet Verdreven kun-
nen/worden. In het algemeen zijn we wel
«jreigd het verleden met een vertederde
yfik te bezien, waardoor het mooier wordt
/Ban bet geweest is. De bekoring ervan kan
'echter ook verbleken voor rijkere ervarin
gen nadien opgedaan; óf pijnlijk worden
voor wie in 't later leven, teleurgesteld en
ontgoocheld, zich niet zonder bitterheid af
vraagt. wat er van de «chone jeugdbeloften
MLang^ïiét altijd bovendien la de jeugd een
gelukkig tijdperk. Een betere toekomst, door
de hoop waarvan hij zou kunnen worden
vertroost, ziet de nog heel jonge mens dik
wijls niet. zodat hij zich zonder enig uit
zicht overweldigd laat worden door Iets
smartelijks. En toch is het veelal een be
hoefte in later leven ook een kommervolle
ieógd in de herinnering te doen herleven
De dichter Ralner Maria Rilke b.v. spreekt
in brieven dikwijls over zijrt voornemen een
roman te schrijven over- de militaire school
in St Polten. waar hij. in de gevoeligste
jaren van zijn jeugd, onnoemelijk veel ge
leden beeft. Hij ls er. door zijn betrekkelijk
vroege dood op 51>-jarige leeftijd, heden
juist 25 jaar geleden, nooit toe gekomen.
Welk verlangen drijft tot die herinnering
Ijifean wat smartelijk was? Niet alleen de
hoop. bevrijd te worden van het pijnlijke
der herinneringen door zich die volkomen
bewust te maken; maar waarschijnlijk mede
de wens het leven te vergroten met het
verlengstuk van het verleden.
Naarmate we ouder worden krimpt onze
toekomst in. Begrijpelijk, dat we ons juist
dan gaarne wenden tot de bron van het
verleden, waaruit telkens weer herinne
ringen opborrelen. die ons verrijken. Is er
wel een meer volkomen verarming denk
baar. dan alle herinnering te hebben ver
loren aan wat geweest is? Daarmede zouden
we immers tevens ons ik, ons zelf, zijn
kwijtgeraakt!
Zo straks, op de Oudejaarsavond, her
denken we het afeplopen jaar. Maar hu
Kerstmis, het laatste hoogtepunt van het
jaar, voorbij ls en nog een Zondag ons
scheidt van de Oudejaarsdag, komen wij in
die stemming, waarin héél het verleden tot
ons spreekt, duiken herinneringen op aan
veel langer dan sinds een jaar vervlogen
tijden. Laten we niet bang voor ze zijn.
maar ze toegang geven tot ons hart Zelfs
de allerpijnlijkste herinneringen, aan wat
we lang geleden voor verkeerds gedaan
hebben, willen we niet weren. Ook het in
zicht te hebben gekregen in wat fout was,
ls winst. Hoeden we ons echter voor sen
timentaliteit en bovenal voor zelfbeklag
Het goede, wat we bezeten hebben, is im
mers niet verloren, zolang we "t ons her
inneren: ook smart en strijd hebben we
nodig gehad.
Is die mens niet het verst, die heel zijn
verleden met zijn ups en downs, met zijn
vreugde en smart, met zijn overwinningen
en nederlagen, met dankbare blik kan over
zien?
Het vermogen alsnog te werken aan wat
voorbij is, heeft God ons allen gegeven.
Door de herinnering kan het smartelijke
voor ons milder worden, het vreugdevolle
intenser. Wij behoeven niets ie laten gaan
voordat het ons -— zoals de engel de met
hem worstelende Jacob gezegend heeft!
Ook in Zweden moet men merkwaardige
dingen doen om geldleningen te kunnen
plaatsen. De centrale van de Zweedse Ver
bruikscoöperaties wil bijv. in begin van
het volgend jaar een bedrag opnemen van
30 tot 75 millioen gulden. o.a. om een groot
aantal zelfbedieningswinkels te stichten.
Doch men wil voor die lening, die een
looptijd zal hebben van twintig jaar. niet
meer dan 3% rente betalen. Voor een zo
lage rente krijgt men op het ogenblik na
tuurlijk nergens geld en daarom heeft
men er let® anders op verzonnen. In de
voorwaarden van de [«fning staat n.l. dat
wanneer de waarde van het Zweedse geld
daalt, de waarde van de obligaties zal
worden verhoogd. De berekening van de
geldwaardedaling zal geschieden aan de
hand van het indexcijfer van de kosten
van levensonderhoud. Naarmate dit hoger
wordt wordt ook de waarde van de obli
gaties verhoogd tot een maximum van
50"ï boven de nominale waarde. De moge
lijkheid bestaat dus dat men voor een
stuk van 1000 1500 zal terugkrijgen. Op
die manier hoopt men een waardevaste
lening te krijgen, waarbij de geldschieter
automatisch is beschermd tegen koersda
ling van zijn bezit.
In vele opzichten doet een dergelijke
voorwaarde denken aan het vaststellen
van pachten voor boerderijen in natura.
waarbij men de pacht niet uitdrukt in een
zekere som geld per hectare, maar in een
zekere hoeveelheid tarwe, melk of vlees.
Vóór de oorlog werd dit systeem bijv. in
de Wieringermeer toegepast.
Deze poging om een waardevaste obli
gatielening uit te schrijven, is een merk
waardige financieel-economische proefne
ming en wij zijn er zeer benieuwd naar of
de beleggers inderdaad bereid zullen zijn
op deze voorwaarden in te tekenen.
rHhtttEu^opeest/i
WAT IS FLOCK-WEEFSEL
De laatste tijd hebben we In textielzaken
itoffen zien verschijnen, die op merkwaar
dige wijze zijn versierd met glanzende vlok
jes. Het zijn meestal dunne stoffen en de
vlokjes maken de indruk, of zij er als
«eeuw opgewaaid *aijn.—Dtt laatste 1» ook
'Clgenlijk inderdaad het geval. Men brengf-
deze vlokjes n.l. op de weefsels aan door
terst op de gewenste plaatsen en in het ge
wenste patroon een lijmstof aan te bren
gen. Vervolgens wordt er als het ware een
sneeuwstorm van fijn gesneden kunstzijde-
■"drsadjes overheen geblazen. Deze stukjes
kunstzij hechten zich aan de lijm vast en zo
ontstaan de merkwaardige vlalües. Dit
nieuwe procédé is een Amerikaanse vin
ding. waar men het,vooral gebrokte om
•toffen, die het in de handel „niet deden",
een aantrekkelijker uiterlijk te geven. Een
Nederlandse fabrikant kwam in Amerika
Biet het systeem in kennis en kwam toen
op de gedachte op dezelfde wijze bepaalde
figuren op weefsels te s^fiten. Dtt is uit-
itekend gelukt in een bedrijf, dat gesticht
ii door Palthe te Almelo en de Stoomble-
H*rij te Boekelo Dit gemeenschappelijke
Mdrijf draagt de naam van Palbotex
Y¥7IE van de blijmoedige Claudia-boeken van de Amerikaanse schrijfster Rose Franken
houdt, die zal ook plezier hebben ln de boeken van Cassandra. U kent de naam
natuurlijk. Maar we bedoelen niet dié Cassandra, de profetes van de ondergang van Troje.
Weliswaar was haar het eeuwige leven gegeven, maar voor zover wij kunnen nagaan,
schrijft zij heden ten dage geen romans. De Cassandra die wij op het oog hebben,
ls het charmante persoontje dat in de lieve roman „I capture the Castle", van de Engelse
toneelschrijfster Dodie Smith, cahiers volpent over zichzelf en over haar naasten. Haar
geschriften zijn nu ook toegankelijk geworden voor hen, die de Engelse taal niet
beheersen. De „boeken" van Cassandra zijn, in het Nederlands vertaald door J. M. Kern-
pees. n.l. ln één band met een bekoorlijke omslag van een ongenoemde tekenaar bij de
N.V. Leopolds Uitgeveramjj te 's-Gravenhage verschenen onder de titel: „Cassandra
en het Kasteel".
Een fijn geschikte bouquet
van clichés
T\E roman van Dodie Smith, waarin het
meisje Cassandra de pen voert, heeft
niet de minste litteraire pretenties, en toch
rekenen wij die roman rustig tot de littera
tuur. omdat de cliché's. die het totaalbeeld
van Cassandra's wereldje bepalen, zo geestig
en fris zijn gebruikt, dat het genre „ClauSia"
met een lief. leek-ding ia verrijkt.
We zullen even een idee geven van de
cliché's. die Dodie Smith heeft toegepast. Ze
lijken op het eerste gezicht zo versleten, dat
hun bruikbaarheid terecht zeer betwijfeld
zal worden.
Cassandra woont op een kasteel, een heel
oud kasteel, met een donjon en een gracht.
en met torens. Het is een vreselijk oud ge
bouw. De vader heeft dat kasteel gehuurd,
voor 40 jaar. Hij heeft n.l. een boek ge
schreven, dat hem veel geld heeft opge
bracht. Nu schrijft hij geen boeken meer,
want hij heeft geen inspiratie Het meest
heeft hij verdiend aan lezingen over zijn
boek. in Amerika. Nu hij geen inspiratie
meer heeft en teruggetrokken in het poort
huis detective-romannetjes verslindt, is de
familie tot de bedelstaf vervallen, maar dte
bedelstaf wordt met artistieke zwier ge
dragen. De inspiratie-loze auteur is her
trouwd met een beroemd schildersmodel.
EFFECTEN- EN GELDMARKT
met wie de kinderen uit het eerste huwelijk
erg goed overweg kunnen, al kuiert zij in
waterlaarzen naakt door de nacht over de
wallen van het kasteel, uit een behoefte om
één te worden met de natuur. Zij schandali
seert de familie daarmee niet, want de
bleke gedaante zonder onderbenen wordt in
de omgeving voor het slotspook aangezien.
Eén van de dochters begint intussen een
beetje onder de armoede te lvjden. Cassandra
niet. Die is erg gelukkig met een schrift van
een kwartje, waarin zij in een soort kort
schrift de familiekroniek bijhoudt. Zij voelt
zich dé^Gharlotte Brontë van het gezin De
laatste luxe van de kasteelbewoners is een
zakje met groene verf Daar wordt alle nog
voorradige textiel mee' onderhanden ge
nomen, ook die ene nachtpon zonder achter
kant van Cassandra Na het groenfeest
neemt Cassandra, die bedropen is tot boven
jêe ellebogen, een bad. In deze situatie wordt
"ze overvallen door twee verdwaalde Ame
rikanen, die het kasteel komgn bezichtigen.
De Amerikanen zijn rijk en jong. De doch
ters zijn arm. maar mooi. De rest laat zich
niet dadelijk raden, want Amor schiet
kris-kras met zijn pijlen door het kasteel
heen. en alles is raak. 't Wordt een hele
uitzoekerij voor Cassandra, die middelerwijl
haar kwartjesschrift vol heeft en nu, onder
Amerikaanse bescherming, ln een boek van
twee tientjes haar carrière als romancière
voortzet. Op het eind pas weet zij zelf waar
zij aan toe ls. Ze kan dan nog net in de
marge „Ik houd van je, ik houd van je, ik
houd van je" schrijven.
(Van onze financiële medewerker)
l^R ia een scherpe tegenstelling tussen de
over het tlgemeen nog «eer bevredi
gende gang van zaken in het Nederlandse
bedrijfsleven en de ontwikkeling van het
koersverloop op de Amsterdamse aandelen
markt gedurende het afgelopen jaar.
Weliswaar hebben sommige bedrijven
sinds enige maanden een stagnatie in de
afzet ondervonden, voor zover thans reeds
mededelingen over 1951 zijn gedaan, zullen
de resultaten van de Nederlandse industrie
met of weinig bij die van het voorgaande
jaar ten achter blijven. Het indexcijfer voor
Industriële aandelen te Amsterdam is ech
ter van ca 230 in Februari tot 201.84 in Juni
teruggelopen en na enige fluctuatie is het
tegen het einde van het jaar op ca 205 te
rechtgekomen.
Nog sterker spreekt dit verschijnsel ten
aanzien van Scheepvaartwaarden. Het in
dexcijfer voor de vrachtenmarkt, dat in
Dec. 1960 ca 116 bedroeg, steeg in Mei 1951
tot ca 204. om begin Augustus tot Ï49 te
dalen, maar sedert weer tot 173 te herstel
len. Een aanmerkelijk hoger niveau dus
dan bij het begin des jaars. Niettemin zien
we de gemiddelde koers van Scheepvaart
aandelen. die begin 1951 188' i was. thans op
ca 167' i pet. meer dan 20 punten lager dus.
En zelfs de banken, waarvan wel zeker is,
dat de resultaten over het afgelopen jaar
r.iet onbelangrijk beter zuilen zijn dan in
1950, hebben de koers hunner aandelen in
de loop van'het jaar van gemiddeld 134*/«
tot 121' t zien dalen.
Temeer valt deze algemene koersdaling
op de aandelenmarkt op. wanneer men in
aanmerking neemt, dat de in 1951 over 1950
uitgekeerde dividenden algemeen gesproken
hoger zijn geweeit dan over het voorgaan
de jaar, hetgeen mogelijk was door de „ver
fijning" van de dividendstop. Ook de her
kapitalisatie. waartoe verscheidene mpijen
zijn overgegaan, was in feite een hausse
factor en wanneer toch de koersen zich per
saldo in neerwaartse richting hebben bg-
wogen. moet daarvoor wel een bijzondere
oorzaak zijn.
Die oorzaak is tweeledig en zal moeten
worden gezocht in de aanmerkelijke ver-
krapping van de geldmarkt, zowel als ln de
vrees voor een economische terugslag, wan
neer de onderhandelingen over de ontwa
pening mochten slagen.
T~\E verkrapping van de geldmarkt was
reeds in de loop van 1950 merkbaar.
In Juni 1950 bedroeg het rendement van
de 3 pet Nederland 1962-64 nog slechts 3.04
pet., in Januari 1951 was het reeds tot 3<33
pet opgelopen om in April tot 3 84 en eind
Augustus, toen Nederlandse Staatsfondsen
ongeveer op hun laagste peil noteerden, tot
4.73 te stijgen, waarop sedert weer een da
ling tot 4.35 pet. is ingetreden: de obliga
ties van Nederlandsch-Indié hebben het in
Augustus j.l. zelfs tot een rendement van
5.12 pet. gebracht.
AI gelden voor de aandelenmarkt mede
sllerlei andere factoren, het rendement, dat
men op de obligatiemarkt kan maken,
oefent op de aandelenmarkt toch zijn in
vloed uit. Naarmate men van obligaties,
welke in 't algemeen geen bedrijfsrisico's
dfagen, een hoger rendement kan maken,
zal men minder geneigd zijn met aandelen
de risico's van het bedrijf te lopen.
Schaarste kan ontstaan door grotere
vraag of geringer aanbod, maar ook door
het aamenvallen van beide. En dit was in
1951 ten aaniien van de kapitaalmarkt het
geval. Aan de ene kant zijn de kapitaalsbe
hoeften van de overjjeid (i.c de lagere
•verbéideorganenV. zowel als van het be
drijfsleven gestegen. Terwijl bijv. in 1949
en 1950 in totaal aan obligaties en aandelen
slechts voor een bedrag van resp. 123
millioen en 330 millioen werd uitgegeven,
was dit totaal voor 1951 f 830 millioen.
En hier staat tegenover dat de besparin
gen in geld gedurende 1951 kleiner zijn ge-
1331 32 Er was een feestje op school.
Al wekenlang hadden de jongens er zich
op gespitst, en nu was het zo ver. De gym
nastiekzaal van de school was helemaal
versierd met vlaggetjes en slingers van pa
pier: het zag er echt feestelijk uit.
Aan de ene kant van de zaal was een to
neel gebouwd van planken en een gordijn:
dé kinderen zaten op lange banken.
Eerst werden er wat liedjes gezongen Dat
klonk me daar even in die grote zaal. uit
lovtel mondjes
Daarna kwamen er 'n paar clowns in kod
dige pakjes en met geverfde gezichten; die
hadden allerlei muziekinstrumenten en daar
Speelden ze op» terwijl ze grappen verkoch
ten en telkens elkaar in de weg liepen. Dat
gaf 'n gelach ln de zaal
Maar het mooiste nummer kwam. toen
een goochelaar op het toneel verscheen.
Die had allerlei dozen en tafeltjes en 'n to
verstokje HIJ deed allerlei toeren, waar
over ze allemaal verbaasd waren; hij riep
Bunkie op het toneel, en toen toverde hij
zomaar n grote vlag uit Bunkie's oor....
IT elke film van de meest gemeenplaat
selijke soort schijnt een fragment te zijn
gekhipt en al die fragmenten tezamen vor
men zowaar nog een verhaal ook! Maar
Dodie Sihith heeft de schrijvende Cassandra
allergenoeglijkst op deze kolderachtige
kitsch laten reageren. Het kind noteert de
bijzonderheden van hét kasteelleven met
beminnelijke naïveteit en intuïtieve wijs
heid Vermoedelijk heeft Dodie Smith veel
hoger willen mikken, toen zij dit boek
begon. Alle elementen vindt men er in voor
een boek in de Brontë-sfeer. Maar ze miste
waarschijnlijk de geestelijke indringings-
kracht om het Brontë-milieu volledig aan te
kunnen. Zij ging toen haar eigen gangetje
maar, het gangetje van de blijspelen
schrijfster. dTe met leuke kleurtjes en ge
voelige toetsjes tpeater maakt. Weigeslaagd
theater zonder hoge bedoelingen, licht ver
teerbaar, geestig en toch niet al te spits,
opwekkend, romantisch, met een twinkeltje
van ironie, kortom: genoeglijk. „Cassandra
en het Kastéél" is zo n boek geworden, dat
menige vermoeide huisvrouw na beëindiging
van haar dagtaak mee naar bed neemt om
vóór het slapen gaan er zichzelf in te ver
geten. Voor jonge lezeressen is het boek ook
zeer aanbevelenswaardig. De optimistische
topn van Cassandra is inspiratie! in deze
donkere tijd. Haar karakter is zo zuiver als
goud.
W. WAGE]
LIL—
doet zichzelf de das om
eest dan in 1950 en 1949, zoals uit de ont
wikkeling van de spaargelden kan blijken
In 1949 was er voor alle spaarbanken teza
men nog een kleine vooruitgang, h.l. van
7 millioen, in 1950 ging het tegoed per
saldo met 117 millioen terug, maar uit.
October j.l. was er bij de spaarbanken reeds
ca 140 millioen meer terug gehaald dar)
Ingelegd. Weliswaar wordt er de laatste
jaren in stérkere mate dan voorheen ge
spaard via levensverzekering en lijfrenten,
maar het is wel gebleken dat ook de des
betreffende mpijen, noch aan de kapitaals-
behoeften van de overheid, noch aan die
van het bedrijfs%even kunnen voldoen.
Fatale financiële politiek
WANNEER men hierbjj let op het feit.
dat er ln 1951 door het bedrijfsleven
voor ca 300 millioen minder is geïnves
teerd dan volgens het tot 1 Juli 1952 op
gemaakt schema in het belang van produc
tie en export noodzakelijk werd geacht en
voorts dat de Nederlandse bevolking thans
rond 1 milliard aan belasting achterstal
lig is, dan is wel duidelijk dat de financiële
politiek, welke de laatste jaren ln ons land
is gevolgd en die aan de noodzaak van ka
pitaalvorming te weinig aandacht heeft ge
schonken. zich meer en meer begint te
reken.
Tprwijl zelfs een socialistisch belasting-
expert als de heer Hofstra zegt dat onge
lijke inkomens leiden tot grotere kapitaal
vorming. omdat het in het bijzonder de
grote inkomens zijn, waaruit belangrijke
bedragen kunnen worden gespaard, heeft
minister Lieftinck een halfjaar geleden als
hoogste economische wijsheid verkondigd,
dat in het staatsbestel, waarin wij thans
leven, belastingen mede moeten dienen ter
compenserende overheveling en tot ver
schuiving van vermogen van de ene parti
culier naar de andere. Het nieuwe rapport
van de Plancommissie van onze grootste
politieke partij sluit zich wel hierbij aan.
als het zegt dat terwille van een doelmatig
economisch bestel een herverdeling van het
nationaal vermogen noodzakelijk is. welke
men bijv. ook wenst te bereiken door het
gemiddelde het/ingspercentage van de suc
cessierechten van 14 tot 36 pet te verhogen.
De thans voorgestelde verlenging van de
dividendstop is een uiting van dezelfde ge-
dachtengang.
Wij laten ons in deze rubriek niet met de
politiek in, maar menen toch wel te mogen
constateren, dat. wanneer de Nederlandse
economie in die richting wordt geleid, het
geen verwondering behoeft te wekken als
de Amsterdamse Effectenbeurs, ondanks de
tot dusver nog bevredigende bedrijfsuitkom-
sten van handel en industrie, het nieuwe
jaar niet zonder zorg tegemoet gaat.
Want als er één ding Is dat ons helpen
kan om de economische zomede de mone
taire positie van ons land te versterken en
voor onze nog steeds groeiende bevolking
redelijke sociale zekerheid te handhaven,
dan is bet wel de vorming van zoveel mo
gelijk nieuw kapitaal. Minister Albregts
heeft er dezer dagen nog eens aan herin
nerd, dat voor elke nieuwe Nederlandse
burger een kapitaalsinvestering van jO.OOO
nodig is en dat alleen uit dezen hoofde jaar
lijks 1.5 milliard moet worden gespaard.
Met dit probleem zullen we in het Jaar
dat thans vóór ons lift. in sterkere mate
worden geconfronteerd.
Niet vogels ran. maar wel diverse pluimage
zijn op deze hoed verenigd. Want deze
statige dame heelt haar zwart velóurs hoed'
je gegarneerd met witte zwanen- en schild-
padkleurige eendenveren. En ziet u wel met
welk een bijzondere halsketting en oor
hangers zij zich verder heeft getooid? Geen
w>onder. dat de fotograaf haar niet ten roe
ten uit kiekte: haar gezichtje met entourage
eist aller belangstelling op. Men zou het
niet eens opmerken, wanneer zij een afge
dragen zwart jurkje aan had. Jacques Fath
schiep dit schoons en Mapwald
vereeuwigde het.
Markten te Leeuwarden
Veemarkt: Aanvoer: 37 stieren ƒ2.44—
2.69; 120 vette koeien, eerste kwaliteit
ƒ2.70—ƒ2.97. tweede kwaliteit 2.30—
2.69. derde kwaliteit 2.032.29 per kilo
siachtgewicht; 697 melk- en kalfkoeien
ƒ500—ƒ975; 75 pinken 300—525; 211
graskalveren 190385; 666 nuchtere
kalveren ƒ3554; 537 vette weide-
schapen en lammeren: vette weideschapen
ƒ75—ƒ135, lammeren ƒ50—ƒ105; 286 vette
varkens: oude varkens ƒ1.85—ƒ2. vette
biggen 2ƒ2.13, zouters 2ƒ2.03; 360
biggen en lopers biggen 35ƒ55, lopers
56ƒ90; 26 bokken en geiten, geen note
ring; 117 paarden 450—810. Totaal aan
voer 3132 stuks.
Overzicht: Stieren aanvoer kleiner dan
de vorige week. handel vlot. prijzen hoger
Melk- en kalfkoeien aanvoer geringer, han
del vrij goed, prijzen als vorige week.
Pinken aanvoer kleiner, handel stug, prijs
houdend. Nuchtere kalveren aanvoer gro
ter, handel vlot, prijzen hoger. Graskalve
ren aanvoer groter, handel stug, prijzen
als vorige week. Varkens aanvoer kleiner
handel vlot, prijzen hoger. Biggen en lopers
aanvoer iets groter, matige handel, prijzen
als vorige week. Schapen aanvoer groter,
handel stug. prijzen als vorige week. Paar
den aanvoer gelijk vorige week, handel
stug, prijzen niet hoger.
Graanmarkt: Witte tarwe 23ƒ25;
witte haver 28—30 per 100 kg. Stem
ming kalm.
Kaasmarkt: Gouda volvet 2.272.28;
Edammer 40 plus ƒ2.06f 2.07 broodkaas
40 plus 2.06—2.07. Stemming goed.
IJet einde van het jaar nadert en misschien stérker dan anders beseffen wij, hoe snei
de tijd gaat, „de onachterhaalb're tijd", die alles en ieder aantast en niets of niemand
ongemoeid laat.
Quldo Gezelle heeft aan dit besef in een eenvoudjg. doch zeer sugfl^lief gedichtje vorm
gegeven Men kan zich de dichter denken, wakker liggend in de stilte van de nacht: het
Is donker; alsof hij blind was, is alles om hem been in duisternis verzonken. Maar in die
duisternis hoort hij het nadrukkelijk tikken van de klok „het wezen waarop de weg naar
't eeuwige, in twaalf «tappen, staat te lezen".
Deze omschrijving is minder gezocht dan ze op het eerste gezicht lijkt. De klok meet
voor ieder mens de hem toebedachte tijd af, ze doet dat steeds in twaalf stappen (van
uurcijfer tot uurcijfer), en als de laatste seconde van die tijd is afgemeten, dan breekt de
eeuwigheid aan.
riet tijdsverloop als de weg naar het eeuwige.daar kan de priester Gezelle toch
mee verzoend zijn? En doet de laatste strofe, waarin het tikken van de klok vereen
zelvigd wordt met het bijten van de tijdworm, geen angst blijken voor wat in wezen
onontkoombaar is?
Geenszins. Wel beeft de dichter bij de gedachte aan het knagen van de tijd, maar het
is niet zozeer het einde, dan wel het onvèrwacht komen daarvan, dat hem met schrik
vervult. Hij zou niet willen zijn als Elekerlijc, die door de Dood we-d opgeroepen voor de
grote reis. maar zijn rekening nog niet gemaakt had.
„Bereidt u voor", zou de titel van dit gedichtje kunnen zijn: een persoonlijke ervaring
werd er ln omgezet tot iets van algemene strekking. Maar als altijd bij Gezelle bleef de
taal persoonlijk; het rhythme geïnspireerd door het nadrukkelijke klokgetik, terwijl de
doorgaande versbeweging in Iedere strofe (de vele enjambementen) als het stromen van
de tijd zelve is.
Tempus edax....1)
't Is stille! Neerstig tikt het on
gedurig hangend wezen,
waarop de weg naar 't eeujvige, in
twaalf stappen, staat te lezen.
't Is stille en middernacht! Alsof
ik blind ware, om mij henen,
in donkere diepten schijnt het al
verduisterd en verdwenei\.
't Is stille! Niets te zien en niets
te horen, 't doet mij beven!
als 't altijd neerstig bijten van
den tijdworm aan ons lenen!
1) de vraatzuchtig^ tijd.
Uit: „Tijdkrans"
GUI DO GEZELLE (1830—1899)
Voorzichtig en nauwlettend naar
beide kanten kijkend, en ln stevige pa*
weglopen in de richting van Oxford Street
toen hij er zich van overtuigd had. dat hij
niet in de gaten werd gehouden. Mary was
aan zijn oog onttrokken geweest door een
majestueuze boomstam. Zij wist niet dade
lijk. wat haar nu te doen stond. Volgen
betekende zo goed als zeker ontdekking en
dat wilde ze. ook al om geen verkeerde in
druk te maken, beslist voorkomen. Een
langzaam voorbijrijdende taxi gaf haar het
antwoord.
Hou die man in het oog. ik wil zien
waar hij heen gaat. Een pond extra, als We
hem niet kwijt raken.
De chauffeur grinnikte.
Goed zo. En als hij ergens een andere
Jongedame ontmoet, zullen we haar over
rijden.
Mary probeerde niet een steekhoudend
antyvoord terug te geven. Haar enige zorg
was, Jeremy in het oog te houden. Voor
de taxi de volgende bushalte had bereikt,
was Brooke al op een juist vertrekkende
bus gesprongen -en weggereden in de rich
ting van Oxford Circus, steeds op korte
afstand gevolgd door de taxi. Mary wrong
zich in allerlei bochten bij iedere halte
om de uitgang van de bus goed in de gatfen
te kunnen houden, hetgeen achteraf een
volkomen overbodige moeite bleek, want ze
kon hem ook zonder dat met alle gemak
ten slotte zien uitstappen op de hoek van
Tottenham Court Road Zonder aarzeling
en zonder om zich heen te zien. liep hij
die straat in. De taxi moest wachten voor
stoplichten. Maar Brooke was nog in zicht
toen Mary eindelijk de straat inreed. N«
korte tijd later een smalle zijstraat ingesla
gen te zijn. de taxi een goede honderd me-
tèt achter hem aan zonder dat hij er zich
van bewust was te worden gevolgd, stapte
hij een café binnen.
Hij heeft blijkbaar dorst, dat hij
Fitzjames Tavern binnengaat. Zal ik op u
blijven wachten, juffrouw?
Nee. laat maar. verder knap Ik het
zelf wel op.
Mary betaalde dé chauffeur de rijprijs
en een biljet van een pond. stootje, angstig
dat zij direct op zou vallen voorzichtig de
deur open, en ontdekte tot haar gerust
stelling. dat het binnen overvol was. zodat
ze zich voorlopig zonder moeite verborgen
zou, kunnen houden voor Jeremy. Ze zag
hem overigens nergens in de bar. en de
omgeving beviel haar ook\»hiet. maar ze
verwierp toch het denkbeeld, dat zij even
voelde opkomen, om maar weer weg te
gaan.
Na iets te drinken besteld te hebben,
werkte ze zich door de drukte heen naar
een uitstekend gedeelte van de zaal. aan
het eind waarvan zij Jeremy ontdekte, met
zijn rug naar haar toe. Zij wist ongemerkt
in zijn nabijheid te komen, waar ze hem
een minuut of tien kon gadeslaan, doch niets
anders opmerkte, dan dat hij rustig een
glas bier zat te drinken.
Jeremy wisselde geen enkel woord met
de nieuw binnengekomen gast die asn zijn
tafeltje kwam zitten, kennelijk een Ame
rikaan. tê oordelen naar zijn kleding en
houding. De nieuweling bestelde een glas
bier. terwijl Mary nog dichter naar het
tafeltje drong. Zij waa er zo goed als zekar
van. dat de belde mannen, hoewel zij geen
woord spraken, een blik van verstandhou
ding hadden gewisseld
Ongeveer vijf minuten verliepen Mary
hield de beide mannen zo nauwlettend in
het oog. dat zij niet bemerkte, hoe veler
blikken op haar gericht waren. Die blik
ken zagen dan ook niet. wat alleen zij op
merkte. Toen Jeremy .zijn zakdoek uit zijn
zak haalde, viel d§ze kwasi per ongeluk
op de grond en zijn tafelgenoot was hem
voor bij het oprapen. Toen hij hem met
een beleefde knik weer aan Brooke terug-
gal. was nog net in de zakdoek een dikke
portefeuille te zien, dik alsof er een flinke
bundel bankbiljetten in zat
De twee mannen waren vertrokken.
Jeremy had het café het eerst verlaten, zon
der nog een woord of een blik met de ander
gewisseld te hebben. Een paar minuten
later volgde de Amerikaan. Mary was zich
bewust van een vreemd gevoel van inner
lijke rust. Zij was nu zeker van haar zaak.
hoe beroerd die werkelijkheid ook was.
Jeremy pleegde chantage Haar eerste op
welling was. naar Brannigan te gaan en
hasr ervaringen te vertellen. Daarna voelde
zij echter twijfel opkomen. Zij kende de
Amerikaan niet. Maar als hij. zoals zij ver-
jnoedde. itts met Burgess te maken had.
moest het niet moeilijk zijn er achter te
komen wie het was.
Niemand had Mary ooit verteld, dat Bur
gess het slachtoffer van chantage zou zijn,
maar Mary had haar eigen gevolgtrekkin
gen gemaakt uit de zichtbare belangstel
ling van Brannigan. toen zij hem vertelde
over de aantijgingen van Kent.
Zodra Mary er zeker van was, dat de
twee mannen de directe omgeving van het
café hadden verlaten ging zij naar buiten
en riep een taxi aan. die haar naar Claridgte
Hotel bracht. Daar observeerde zij de voort
durend in- en uitgaande stroom gasten
Nog geen vijf minuten later liep de Ame
rikaan.' die zij in Fitzjames Tavern had
gezien, resoluut het hotel binnen en stapte
regelrecht in de lift. Mary wenkte een pic
colo. die juist in haar buurt stond.
Ik moet die heer kennen, die juist bin
nenkwam en naar de lift tfing. Ik heb hem
eens ergens ontmoet, maar zijn naam is mij
ontschoten.
Dokter Stahl. mevrouw.
O ja. natuurlijk, dokter Stahl. Dom
van me. dat te vergeten. Hij' hoort bij mijn
heer Burgess, is het niet?
Inderdaad, mevrouw^
Mary riep buiten het hotel een taxi aan,
om zich naar Brannigan te laten rijden,
maar met de portierknop in haar hand aar
zelde zij. Was het eerlijk, deze stap te ne
men zonder Jeremy ln de gelegenheid te
stellen zich te verdedigen? Zijn arrestatie
zou onmiddellijk volgen op de mededeling
aan Brannigan. Zij besloot, hem een, laatste
kans te geven, stuurde de taxi weer door
en liep naar Grosvenor Square. Èen bedien
de liet haar de kamer van Jeremy binnen.
Terwijl hij opstond, om haar te begroeten,
viel het haar op hoe vermoeid hij er uit
zag. Toén hij weer plaats nam. steunde
hij even met het-hoofd in eep hand.
Voel je je niet goed''
Nee. inderdaad. Beetje moe en een
beetje genoeg van alles. Ik denk. dat het
de reactie is van wat met Peter is gebeurd.
Zoiets is later altijd erger dan de eerste
ogenblikken.
Is dat niet een beetje je eigen schuld?
Jeremy lichtte zijn hoofd op.
Wat bedoel jfe?
Nou ja. chantage is ook een vrij ge
vaarlijke en inspannende bezigheid is het
niet? Mary wachtte met spanning zijn re
actie af.
Chantage? herhaalde hij vragend, alsof
hij veronderstelde niet goed gehoord te heb
ben.
Ja. chantage.
Het was even stil ln de kamer Mary
hoorde op de gang 4e bediende met allerlei
zaken rommelen Een ogenblik achoot de
vrees door Mary's hoofd, dat Jeremy n
deze betrekkelijke eenzaamheid/gevaarlijk
kon zijn. sis hij het nodig mocht oordelen
haar het zwijgen op te leggen.
(Wordt vervolgd).