Dat oude gym was slecht,
maar het had een ziel
Leraar in een klasse met
een
leerling
Nog zie ik onze rector met z'n
ystaldeurenzitten
Doelmatigheid en eenvoud sieren
het nieuwe gymnasium
Intelligente Parijse ratten wedijveren
met acht verdelgers
Ouden van dagen hadden een
gezellige feestavond
PROEFSTATIONS BOVEN EN
ONDER DE GROND
herinneringen aan de westha ven
Crijtische zin werd
er ontwikkeld
„Versteende" trots van de stad
Aula vormt een
prachtig bezit
Data en cijfers
43
at cry
AAR.
AN NEER.
De Speeldoos zorgde
voor amusement
Ingezonden Stukken
Reeuwijk en de grens
wijzigingsplannen
Het nieuwe Gymnasium
bestaat uit:
Vreemdelingenbezoek nam
in 1951 Sterk toe
Programma Afdeling Gouda
Nijpend woningtekort in Zuid-Afrika
NATURELLEN MET EVACUATIE BEDREIGD
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
DONDERDAG 3 JANUARI 195J
ypNDER TWIJFEL zal men deze dagen niets dan goeds horen over het nieuwe gebouw,
waarin het gymnasium zijn bestaan verder zal voortzetten. Maar ik heb iets tegen
dat nieuwe bouwsel. Nog niet zo lang geleden dreef het toeval m\f er langs en ik heb
het eens voorzichtig met de ogen afgetast. Spiedend heb ik er omheen gedraaid, mij
steeds maar afvragend wat er toch aan dit gebouw met zijn toch ongetwijfeld vele goede
kwaliteitert mankeerde. Naar mijn onbelangrijk lekenoordeel in architectonisch opzicht
seker niets, maarhet is nog geen gymnasium, geen school. Het karakter ontbreekt
•r nog aan, het is te jong, te nieuw, te feilloos en dit gebouw kan alleen maar een hart
krijgen en tot een school worden gepromoveerd als het leven er door de jeugd zelf
wordt ingeblazen.
gymnastiek was het tekenen in de jaren '30
-• het zal nu nog wel niet veel beter zijn
wel het meest verguisde vak in c|e gehele
scala. Nog zie ik voor mij hoe onze gymnas
tiekleraar. de heer Van Duuren, zijn ..waar
deringscijfers" voor de een of andere licha
melijke prestatie stond uit te delen. Wijd
beens geplant voor zijn klas, haalde deze
onverbeterlijke, reeds zeer grijze, optimist,
hei ..boek" te voorschijn, likte uitvoerig aan
de punt van een onwaarschijnlijk klein pot
loodje, om vervolgers plechtig te verkon
digen: ..voor dat jong eeh 1, om hein een
te besparen".
Dat was dan het voorspoedige resultaat
van een poging een oefening te saboteren
Bijzonder vaak kwamen dergelijke pogingen
echter niet voor. juist door de meester
lijke wijze, waarop deze leraar met one wist
om te springen. Hij had ruim voldoende aan
geboren gezag om zijn zin voor humor bij
het lesgeven niet behoeven te verliezen
Een op bijna pensioengerechtigde leeftijd
merkwaardig vitaal gebleven man Iedet
lesuur deed hij nog een oefening aan een
of ander toestel gedeeltelijk voor, op ge
wone schoenen en in colbertcostuum, het
geen wij allen grenzenloos bewoiderden.
Ik kan er mij werkelijk nog niet toe op
werken om de meisjes en jongens, wie straks
als eersten deze taak sal worden toege
wezen, zo heel erg te benijden. Zij immers
komen naar mijn gevoel in een wat te effi
cient ingerichte school. Ja efficife.it, ellen
dig modewoord van deze tijd. Alles, jnoet
efficiënt zijn. over tradities en gebruiken
en alles wat Het gemoed kan ontroeren,
«preekt men liefst maar zo weinig mogelijk
en zeker niet op „door-de-weekse dagen"
Het nut moet met een rekenmachine of een
maatlat kunnen worden berekend, waarna
tvij het resultaat van deze empirie in onze
allerhoogste (eigen-)wijsheid in een statis
tiek kunnen gaan vastleggen.
Het nieuwe gebouw aan de Nansenstraat
staat daar nu te wachten, in weze.i nog kil,
ronder Vootgeschiedenis, zonder traditie
Aan U leraren om te zorgen, dat de aan uw
f aedagogische talenten toevertrouwde leer
ingen niet zullen zweren bij rekenmachine
en maatlat, doch dat zij begrip, althans ge
voel hebben voor de hogere waarden, die
het leven boven de dagelijkse sleur ver
heffen.
Neen, in mijn gymnasium-tijd was het
anders. Wij zaten in slecht verwarmde,
slecht geventileerde, maar tochtige en
slecht verlichte ruimten, welke moeilijk met
de naam van lokalen konden worden be
titeld.
Er was echter een sfeer aanwezig, welke
moeilijk in woorden is te vatten, maar die
elke oud-gymnasiast zeker als een onmis
kenbaar feit in zijn herinnering zal be
waren. Zeker, het gymnasium aan de Haven
was een slecht schoolgebouw, maar het wae
in ieder geval een school, en dan niet zo
maar een gewone school, maar wel heel
duidelijk een gymnasium, met volkomen
eigen cachet en kleur.
Ja, kleur Ook in de letterlijke betekenis
van het woord, want waar elders hadden
wij zulke fraaie wand- en plafondschilde-
ringen kunnen vinden, die onze kunstzin
-- en andere zinnen reeds op zo jeug
dige leeftijd wisten te prikkelen: ik heb mijn
klasgenoten nooit anders dan enigszins
«malend over deze voorstellingen horen
praten, hetgeen de critische zin dus ten
zeerste ontwikkelde.
Op de „hooizolder"
Dat het oefenen van lichtvaardige critiek
heel wat gemakkelijker is dan het beoefe-
pen van de kunst zelf, bemerkten wij weke
lijks bij het hanteren van het tekenpotlood
onder de leiding van de heer Weeda op de
„hooizolder", zoals wij oneerbiedig diens
domein onder de hanebalken plachten te
noemen. Niet zonder opzet noem ik het
tekenonderricht in de allereerste plaats. Met
n*et een: „Jongelui, deze sprong van dat
^ong vanwas meer pot- dan sierlijk."
Akkerman, aller vriend
De lezer vergunne het mij, nu ik eenmaal
in de franjes van mijn herinneringen aan het
glasduigen ben gegaan, dat ik wat te hooi.
en te gras te werk ga.
Wie was de meest gerespecteerde en be-
mindste man jarenlang aan de Haven En
ieder kent het antwoord: Akkerman, de
concierge, ons aller vriend, de knappe even
wichtskunstenaar. die op goede voet stond
zowel met de leraren als met de leerlingen.
L<e titel claviger, hetgeen niet alleen sleu
tel-, maar ook knotsdrager betekent, was
op deze concierge oud-politieman zeer
van toepassing.
Akkerman wist alles. Indien hij vlak voor
de overgang tegen een leerling, die zich
zelf een dubieus geval achtte, zei: „Ik heb
niet de indruk, dht je je veel zorgen hoeft
té maken", kon deze gymnasiast de taartjes
wel vast gaan bestellen. Een dergelijke uit
lating was safer dan papier van de Neder-
lendse Bank, want zij was niet voor deva
luatie vatbaar-
Als' het in een les eens wat al te rumoe
rig toeging, wat een enkele maal, vooral in
de lrnkgste klassen wel voorkwam, dan werd
uiteraard als ultimum remedium het ver
wijderen uit de klas toegepast. Bleef de
delinquent zich tegen het uitwijzvigsbevel
verzetten, dan werd de hulp van Akker
man ingeroepen door het luiden van een
soort noodklok. Hiertoe moest de docent(e)
aan een dik rood koord in de hoek van het
lokaal gaan trekken. De verschijning van de
concierge was altijd voldoende om Je bal
sturige tot bezinning te brengen. Slechts
eenmaal heb ik hem de volgende zinsnede
horen gebruiken: „DeruitOf geweld zal
worden gebruikt". Dat was afdoende, dat
spreekt vanzelf
De tocht ging dan naar de rect&rekamer.
het allerheiligste. Daar heb ik al vroeg ge
leerd, dat het voor het bepalen van d? straf
maat van niet geringe betekenis is of de
delinquent spoedig een bekentenis aflegt,
het liefst nog gevolgd door een betuiging
van spijt en niet te vergeten een belofte voor
beterschap in de toekomst. Deze tactiek
moest er echter niet al te dik op liggen,
vooral niet bij de onvergetelijke rector
Twee en zestig jaar het werd eveneens op 4 Januarigeopend heeft het oude heren
huis pan de Westhaven het Goudse gymnasium tot woning gediend.
Ook al zei hij, na een voortijdige afsprong,
als b.V. een oefening aan de ringen hem te
zwaar werd, met grote nadruk en zeer bij
zondere klemtonen: „Enzovoorts, enzo
voorts, enzovoorts Hij kende de grens om
juist niet te komiek te worden. Mochten wij
er al eens behoefte aan gevoelen bij het
springen $at uitbundiger bewegingen tc
maken dan voor een correcte afwerking
strikt noodzakelijk waren, dan werd deze
opkomende baldadigheid de kop ingedrukt
Dr H. Nort,
leraar van 1909 tot 1938
rpOEN IK OP 1 MAART 1909 myn functie als docent
in de wiskunde aan het „oude" Goudse gymnasium
aanvaardde, was dr Van IJzendijke rector. Oud was
het gymnasium zeker en niet als schoolgebouw be
doeld, maar het was er misschien juist daardoor
huiselijker en gezelliger dan in de meeste scholen het
geval is. Sommige lokalen hadden fraaie plafondschil
deringen en bijna overai was nog mooi ouderwets be
hang aanwezig. Alleen was het jammer, dat de oor
spronkelijke eikenhouten betimmering door grijze verf
aan het oog onttrokken was. Later werd in sommige
lokalen die grijze verf door donkergroene vervangen
en dat was een grote verbetering.
In die tyd hadden we nog lesuren van zestig minu
ten en waren de schooluren van 912 en van 24 uur.
Alleen op Woensdagochtend waren er vier lesuren,
onderbroken door een vrij kwartier, dat bij goed weer
op de plaats tussen het eigenlijke schoolgebouw en de
woning van de goede, oude concierge Delchambre werd
doorgebracht. Er werden daar dikwijls leuke spelletjes
gedaan, waaraan soms ook wel docenten deelnamen.
Ik kan mjj niet goed meer herinneren, of die vier lesuren op Woensdag van 9 tot 1 of
van 8 tot 12 uur gegeven werden, maar ik vermoed het laatste, althans voor de zesde
klas. Heel goed staal mij nog voor de geest, dat ik op Woensdag 30 April 1909 les gaf in
de zesde klés, toen het lokaal tegenover de rectorskamer De ramen waren hoog opge
schoven, want het was mooi weer en het verkeer op de Haven was toen nog lang niet
zo druk als tegenwoordig. Opeens kwam rector van IJzendijk ons door een van de
geopende ramen vertellen, dat we de rest van die dag vrij hadden omdat er een prinsesje
geboren was, onze tegenwoordige Koningin. Natuurlijk werd dit bericht door ons allen
met groot gejuich ontvangen. Het staat me zo bij, dat wij toen de enige klas waren, die
in het gymnasium aanwezig was en dat het dus vóór negen uur geweest moet zijn,
toen we dat heuglijke bericht hoorden.
Als Ik het wel heb, werd in ditzelfde jaar 1909 de Goudse gymnasiastenvereniging
Utile Dulcl opgericht. Op de eerste feestavond, die ik bijwoonde, werd door U.D. een zeer
verdienstelijke opvoering gegeven van „Een avondje bij de familie Stastok" uit Beets'
Camera obscura Mocht ik het in deze mis hebben, dan zal de Commissaris van de Konin
gin in Zuid-Holland mij wel op de vingers tikken, want hij was een van de oprichters
van U.D.
Niet lang, nadat ik in Gouda kwam, liep het aantal leerlingen van het gymnasium
«terk achteruit. Twee jaar lang had ik een B-klasse van slechts één leerling. Dat was
voor die jongeman niet erg prettig, maar voor mij zat daar een voordeeltje aan verbonden.
Want als die enige leerling absent was en dat gebeurde nog al eens had ik een
uur vrij. Maar deze malaise duurde gelukkig niet lang. Al heel spoedig ging het aantal
leerlingen weer toenemen en werd groter dan het ooit was geweest.
Het is natuurlijk onmogelijk om in een zo kort bestek alles op te halen, wat ik In de
bijna dertig jaar, die ik aan het Goudse gymnasium verbonden was, daar heb meege
maakt. Een enkel woord wil ik nog wijden aan de verhouding tussen leerlingen en
docenten. Over het algemeen en vooral in latere jaren was deze buitengewoon prettig.
Toen dr Lievegoed na een operatie, die hij had ondergaan, weer op school kwam, vond
hij de rectorskamer keurig door de leerlingen met groen en bloemen versierd. Ikzelf
ondervond Iets dergelijks. Toen ik na een vrij langdurige ongesteldheid aan de beterhand
•was werd mij namens elk van de zes klassen óf een bloemenmand óf een fruitmand thuis
bezorgd En de hartelijkheid, die lk bij mijn afscheid in 1938 zowel van mijn leerlingen
en ou<ï-leerlingen als van vele hunner oudera mocht ondervinden, was aandoenlijk. De
klap op de vuurpijl kwam, toen ik enkele maanden na mijn afscheid tot erelid van
U-D. werd benoemd.
Ik eindig dit artikel met de hoop uit te spreken, dat het Goudse gymnasium en Utile
Dulci in het nieuwe schoolgebouw een tijdperk van grote bloei tegemoet mogen gaan.
H. NORT.
Lievegoed, onder wie ik enkele jaren heb
gediend. Deze kende daarvoor zijn knapen
te goed. Uiterlijk streng, maar een man met
een gouden hart. wiens gevoel voor recht
vaardigheid boven alle lof verheven was.
Wal kon hij verbolgen rondstappen met de
handen op de rug door het kleedhok en de
gang. als hij vermoedde, dat een klas er een
halve minuut langer voor nodig had dan
voorschreven, om van de natuur, en schei
kundelessen in de H.B.S. of van gym in de
school van Den Hoed op de Martenssingel
naar de Haven te komen.
Revolutie in schoolkleding
In die tijd heb ik nog een soort revolutie
in de schoolkleding meegemaakt dwars
tegen de op dit punt in onze ogen veel te
strenge opvattingen van dr Lievegoed in
Midden in een hittegolf namelijk werd het
ons jongenf wat te bar om met de jasjes
aan in de (Suffe, benauwde klas te zitten.
Eerste gevolg: in de overigens geheel lege
vestiaire hing plotseling een rijtje colbert
jasjes. Tweede gevolg: een rector, die de
klas kwam binnenstuiven: „Wat moet dat
met die buisjes, die buisjes daar in de
gang?" Derde gevolg: Een klas met jasjes
aan. Wekenlang hebben wij ons echter ge
amuseerd over die „buisjes". Toch hebben
wij gewonnen, want de volgende dag lieten
de jongens, solidair als steeds, de buisjes
thuis. We voelden ons bij deze „revoiution-
naire" daad namelijk geruggesteund door de
op dit gebied ^blijkbaar wat lossere ouder
lijke opvattingen.
Woerden kan ik niet andere zien dan de
stad waar de zo vroeg gestorven Stotjjn.
onze leraar in het Duits, woonde. Ik heb
vele goede docenten in mijn leven gekend,
maar naar mijn persoonlijke opvatting was
de heer Stotijn wel de beste van allen
Een man. die. als het ware als symbool van
zijn uiterst zwakke gezondheid, zakdoeken
als twee-persoons beddelakens bij zich
droeg. Een leraar, die uiterst bescheiden zijn
weg bewandelde en die wij lief hadden om
het feit. dat hij ons het gevoel gaf onze
capaciteiten niet lager aan te slaan dan de
zijne. En dan De Voogd, weggedoken achter
een batterij van historische atlassen, vrij
wel onberoerd door wat er in de kias ge
beurde, bezig ons het een en ander uit het
verleden bij te brengen, met zijn stereotype
oprperking: „Nu zullen we het besprokene
eens aan de hand van het boek nagaan"
Dr Tiele. die het onderwijs kort geleden
heeft verlaten: alleen compleet met 'n glas
water. Het is geen volledige schets van deze
leraar Nederlands, maar een ieder die hem
gekend heeft, zal moeten toegeven, dat dit
glas zeer belangrijk was, want het kwam
altijd het eerste de klas binnen.
Nort, de stoere. onverzettelijKe
lorgnet, Docent bij uitnemendheid, die zelfs
kans heeft gezien mij voldoende kennis van
wiskunde voor het eindexamen ff bij te
brengen. Een enorme prestatie, maar we!
moet ik erkennen, dat mij van zijn lessen
niet veel anders is bijgebleven dan enige
kennis van kosmografie, zijn eigenlijke vak
trouwens. Veel lust om thane in de weinige
vrije tijd, welke mij beschoren is, goniome-
trische vergelijkingen (wat een ondingen) op
te lossen* heb ik werkelijk niet, maar het
bekijken van de sterrenhemel heeft toch
altijd wel zijn bekoring.
Namen van klasgenoten heb ik riet ge
noemd. Ik hoop er velen op de a.s. festivi
teiten te ontmoeten, maar helaas zal dit niet
het geval met allen kunnen zijn. De
droeve noot bij Iedere reünie.
J. W DE BODE.
99'
MISSCHIEN IS HET EEN GEVOLG van de sfeer, waarin ik hier en daar een stapel boeken, gehuld in een deftige geklede
ben opgevoed en die een zeer sterk stempel op mij heeft jas, welker statige over elkaar slaande voorpanden wij on
gedrukt, misschien ook is het te wijten aan een zeker conser- eerbiedig als „staldeuren" plachten aan te duiden; onze rector,
vatisme, waaraan lk mij overigens niet bewust ben in te die, als wij in die kamer terechtstonden, nooit zo erg veel
sterke mate te lijden; maar ygmmmWEKn. n - - behoefife te
wat ook de oorzaak er van
moge zijn, het bezit van een
gymnasium instelling, naar
de woorden der wet, van voor
bereidend hoger onderwijs
heb ik voor een gemeente altijd
beschouwd en blijf ik voor een
gemeente nog steeds beschouwen
als een bijzonder voorrecht. Dat
mijn geboorteplaats al sinds zo
veel jaren dat voorrecht geniet,
is mij eeh reden tot grote ver
heugenis. En dat het Goudse
gymnasium staat overgebracht
te worden naar een nieuw mo
dern gebouw, het levert slechts
het voldoening gevende bewijs,
Jat er voor het onderwijs, aan
deze instelling gegeveh, plaats
is en blijft*
Met hoeveel vreugde ik de in
gebruikneming van dat nieuwe
gebouw dan ook tegemoet zie,
toch is die vreugde gemengd met
wat zachte weemoed over het
feit, dat dat oude gebouw aan
de Westhaven nu als gymnasium
zal hebben afgedaan, dat oude
gebouw, dat hoe onbruikbaar
het eigenlijk toen al was voor
mij blijft mijn „hok", waar ik
zes jaar lang het lief en leed van
de gymnasii discipulus heb
doorleefd.
Het was in 1904, dat ik voor
het eerst, als schuchter jongetje,
met nogal wat angst in de benen
dat gebouw betrad om er toela
tingsexamen te doen, en het was
in 1910, dat ik, met jeugdig bra-
vour, het voor het laatst verliet
met een eindexamenbul onder
de arm. En daar tussenin, wat
heb ik er tal van herinneringen
behoefd te zeggen, omdat hij
het zo verstond met een enkel
woord nimmer hard ons te
overtuigen van ons minder goede
gedrag
Hoe zou ik, door dat oude ge
bouw gaande, nog precies kun
nen aanwijzen, ln wellje lokalen,
en zelfs op welke plaatsen in die
lokalen, ik tijdens mijn gymna
sium-.,loopbaan" gezeten heb.
Hoe zou ik nog de plek kunnen
aanwijzen, waar het kastje
stond, waar 's zomers, als er
geen jassen werden gedragen,
de zesde-klassers, vooruitlopend
op de hen van de verte uit lok
kende vrijheid der studenti
koze gewoonten, hun hoeden
deponeerden in plaats van die op
de daarvoor bestemde kapstok
op te hangen; een gebruik, dat
verstandiglijk niet werd gesanc-
tionneerd want dan zou de
aardigheid er af zijn geweest
maar werd verboden.èn oog-
luikend toegestaan
En dan die heerlijke Inhamme-
ties op de bovenverdieping, die
de slimmerds onder ons de kans
gaven bij onstaan ongenoegen
met één der leraren en daarop
gevolgde verwijdering uit de
klas zich aarf het speurend oog
van de concierge te onttrekken
en zich aldus mogelijk tegen een
bezoek aan de rector te vrij
waren.
Om dan nog maar niet al te
veel te zeggen van het sous-
terrain met zijn onmisbare ver
trekjes, maar met de gelegen
heid ook, die het ons in zo ruime
mate bood om ons langer dan
noodzakelijk, in genoeglijk ge-
liaen „ndifl Jaren. wa«in Ik L Comml.aari. der Koninsl» de prorfacle s'preuk ^"gedichte S bijeen,
niet altijd even gewillig Zuid-Holland, oud-leerling van het Goudse gymnasium, (e onttrekken aan de bronnen
het voortreffelijke onderwijs legde op 4 October 1950 de eerste steen voor het nieuwe der wijsheid in de leslokalen,
volgde, waarvan ik eerst ln mijn gebouw. Van harte hoop ik, dat het
latere leven ben tfaan beseffen. „mijrf" gvmnasium in het nieu-
hoeveel ik er. niet uit een oogpunt van veelweterij maar uit we gebouw goed zal mogen gaan. Mij is het lief geworden
een oogpunt van algemene vorming, aan te danken heb.
Hoe duidelijk zie ik nog in de linkervoorkamer onze rector
zetelen achter een grote met zeildoek bespannen tafel met
aan de Westhaven, maar ik ben er aan gehecht geraakt met
een band, die boven plaats en tijd uitgaat.
L. A. KESPER.
De ingebruikneming van het nieuwe Coornhert Gymnasium betekent,
dat de droom van iedere gymnasiast, die de laatste halve eeuw in de school
aan de Westhaven zich in Homerus en Tacitus verdiepte, in vervulling zal
gaan. De droom van een nieuw schoolgebouw, zonder de gedachten aan
scheurende muren en sneeuw vlokkende plafonds, zonder de benauwenis
van de enge ruimte. Een schoolgebouw, dat het monument is van de
trots, die elke stad, die een gymnasium bezit, iich mag veroorloven.
Wie het nieuwe schoolgebouw aan de
Nansenstraat bekijkt, er eens omheen
loopt en een kijkje binnen gaat nemen, zal
graag concluderen, dat het nieuwe Coorn-
hert-Gymnaslum die „versteende" trots
waardig is. Misschien meer door de een
voud, waarin het is geschapen, door het
ontbreken van praal, die men in een vo
rige eeuw, toen men al van een nieuw
gymnasium droomde, had willen gestalte
geven. Want praalziek en praalzuchtig is
de bouwer niet geweest. Hij kon het ook
niet zijn in deze tijd, die de financiële con
sequenties van de gedachte-aan-weelde
niet kan en mag dragen De bouw kost toch
reeds circa ƒ500.000. Men let liever op de
doelmatigheid dan op de verhevenheid.
En toch kent het nieuwe gymnasium door
zijn eenvoud een bekorende dominering,
die zich al op een afstand aan de bezoeker
opdringt. Onweerstaanbaar opdringt zelfs.
vooral als men de provisorische straat, die
zich als Nansenstraat aandient, inloopt. Het
doet door een duidelijk ln het oog sprin
gende ruimteverdeling enigszins Romaans
aan. Een hoofdgebouw, gedragen door het
bouwlichaam en vier uitspringende vleu-
gelhoeken. die gedeeltelijk op het bouw
lichaam steunen. Het wezen van het bouw
lichaam zijn de gangen, die ln de lengte
midden door het gebouw lopen en die over
koepeld worden door de aula, die vrijwel
de gehele bovenste verdieping, de tweede,
in beslag neemt.
Mens de mens heilig
Die aula is de trots van de school. Zij
heeft een ruim podium, dat even aan een
tempelopgang doet denken de tempel
van het schone woord en biedt ruimte
aan honderdzestig personen, een aafttal.dat
zonodig tot tweehonderd kan worden ver
groot In deze aula zullen de schoolbijeen-
komsten worden gehouden en zij biedt ook
een stemmige gelegenheid tot samenkom
sten van andere aard. Boven het podium
Wanneer morgenochtend de deuren
van het nieuwe gymnasium zullen
worden geopend, zal er een einde zijn
gekomen aan een periode van twin
tig maanden, waarin de idee van de
architecten ir A. v. d. Steur en ir
W. A. C. Herman de Groot te Rot
terdam gestalte heeft gekregen. Op
25 April 1950 werd met de bouw be
gonnen. Op 4 October legde de Com
missaris der Koningin mr L. A.
Kesper eens leerling en zoon van
de vroegere conrector van het Gym
nasium dr L. A. Kesper, die tevens
gemeente-archivaris was de eerste
steen. Het Gymnasium werd gebouwd
door het Aannemingsbedrijf A.I.B. te
Gouda.
Het gebouw is 41.25 meter lang,
16.75 meter breed en 14.25 meter hoog.
staan de woorden uit Seneca „Homo sacra
res homini": De mens is de mens iets
heiligs en in deze spreuk, die ook staat ln
de zijgevel van het stadhuis van Alkmaar,
is de geest van de school uitgedrukt.
Bij de aula behoren twee kleedkamers,
een filmcabine met plaats voor twee pro
jectie-apparaten, een foyer en een kamer
tje, dat als wachtkamer is bedoèld, maar
waarvan men het juiste doel nog niet kan
bevroeden.
De aula wordt, evenals alle zeven les
lokalen en de drie vaklokalen, verlicht door
t.l.-buizen. Een uitstekende verlichting,
beter dan het weinige licht kan zijn, dat
overdag door de vrij kleine ramen de a ul 4
binnenvalt. Maar deze ramen konden ook
begrijpelijkerwijs niet groter zijn in ver
band met de evenwichtigheid in de archi
tectuur van het exterieur.
Gezicht op de Dom
Op de eerste verdieping zijn de zes ge
wone leslokalen, alle modern ingericht,
Tegenover de leraarskamer Is eerr wacht
kamer ingericht voor personen, die de le
raren willen spreken. En zelfs is er gedacht
aan een keukentje, waar de twee leraressen
een kopje koffie kunnen zetten.
Het hart van de begane grond van de
beletage kan men beter zeggen is de in
gang. Een eenvoudige, niet grote hal, die
ondanks de beperktheid niet appelleert aan
de ruimtevoorstelling, die men buiten van
het gebouw heeft.
Door een spleet in de muur heeft de con
cierge, wiens kamer in de hal uitloopt, een
oogje op iedere binnentredende bezoeker.
De rectorskamer is vJak naast de ingang.
Een gerieflijke karher, wel kleiner dan de
rector aan de Westhaven gewend was, maar
ongetwijfeld veel gezelliger en doelmati
ger. Zijn kamer grenst aan het wiskunde-
lokaal, dat evenals de twee andere vak
lokalen groter Is dan de lokalen op df eer
ste verdieping. Aan de overzijde van de
gang, die een enigszins troosteloze indruk
maakt door een te ver doorgevoerde een
voud en die uitmondt op twee stijlvolle
trapportalen in de uitersten van het ge
bouw, is het natuurkunde- en scheikunde
lokaal, tevens scheikundig laboratorium,
dat voorlopig nog niet zal worden „be
woond", omdat er nog geen geld was voor
de inrichting. In afwachting daarvan zul
len de gymnasiasten voorlopig voor het
onderwijs in deze vakken gastvrijheid blij
ven genieten in de Rijks H.B.S.
Het natuur- en scheikundelokaal U,
evenals het tekenlokaal en het lokaal voor
natuurlijke historie, voorzien van een
theatervioer, zodat de leerlingen achter in
de klas evengoed de proeven van de leraar
Een grote aanwinst en tevens een van de mooiste delen van het nieuwe gebouw is tk
aula, die op de tweede verdieping een plaats heeft gekregen.
waarin het licht vrij en gul naar binnen
valt. Vijf grote lokalen met éénpersoons-
banken en een kleiner lokaal een
gevolg van de buitenarchitectuur dat
bestemd is voor de gesplitste klassen.
Op die eerste verdieping is ook de leraars
kamer, die door drie openslaande balcon-
deuren boven de ingang van de school een
ruim uitzicht geeft, zo ruim, dat scherpe
ogen de Utrechtse Dom kunnen zien. De
meeste ogen nemen echter genoegen met
het toch ook majestueuze kerktorentje van
Haastrecht. Die leraarskamer moet het do
rado van iedere leraar zijn. Zij is ruim,
heeft een kastje, waarin iedere leraar zijn
rapportcijfers kan opbergen en zal een
meubilering krijgen, die in overeenstem
ming is met de sfeer van de kamer. Naast
de leraarskamer ligt de bibliotheek met
een totale boekenruimtc van 36 meter
lengte.
kunnen volgen als zij, die stalles zitten H*' L
nattehis-lokaal heeft een ruim kabin*. I
waar het onderwijsmateriaal kan wor<w j
opgeborgen.
Zo is het nieuwe Gymnasium niet alle» I
door zijn architectuur, maar ook door 0*
doelmatige Inrichting een gebouw, d«»
een prachtige aanwinst voor Gouda is
de zorgelijke huisvesting aan de Westhav»
kent, weet de noodzaak van de bouw van l
„versteende" trots aan de Nansenstraat. *l« 1
gebouw ligt nu nog wat eenzaam in I
drassige weilanden langs de JoubertstTMw I
Maar als het uitbreidingsplan langMnjjc
hand verwezenlijkt wordt en de VredesWijfcu
die hier geprojecteerd Is, gestalte krijgt, Pj 1
het gymnasium met zijn toekomstige g»w I
en vijver de sfeer bepalen van een nifuv? I
stadswijk, die ongetwijfeld riant genoee
kan worden.
Hart van nieuwe wijk
DONDERDAG 3 JANUARI 1952
GOUDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 3
DE GOUDSE OUDEN VAN DAGEN heb
ben gisteravond hun Kerstfeest ge
vierd. Het Kerstfeest van verleden jaar.
voor het goede begrip. Want de ouden van
dagen, althans als vereniging „Ons Belang",
zijn gewend het Kerstfeest een beetje laat
te vieren. Dat kan moeilijk andere, «mdat
ze zo tegen de Kerstdagen dikwijls andere
dingen hebben. Maar al was het moeilijk
zich zo laat nog ln de Kerstsfeer ln te leven,
het was toch een Kerstfeest. Er stond een
kerstboom met brandende kaarsjes voor het
(oneel van Concordia, er werd erf kerst
liederen gezongen en voorzitter J. J. v. d.
Speld vertelde over de geschiedenis van de
kribbe in „het" stal.
Zon gelegenheid grijpt voorzitter Jaap
altijd graag aan om eens de aandacht te
vragen voor „zijn" ouden van dagen en
voor hun noden. Want nooddruftig is de
toestand onder de ouden van dagen. De
heer v. d. Speld zei niet voor niets, dat de
cude garde in de hoek zit waar de klappen
vallen. Het bestuur vatt „Ons Belang" weet
dat en het zal geen gelegenheid onbenut
laten te trachten verbetering in die toestand
tc verkrijgen. Heeft het bestuur iets op
zijn lever, dan trekt het naar Den Haag,
reist het liefst naar de woningen van alle
ministers *$ër zijn er zestien, hebben wij
geteld" om hun een adres te overhandi
gen. Een kwestie, die zeer dringend is.
noemde de voorzitter de weigering van de
regering om aan de ouder* van dagen een
compensatie-uitkering te verstrekken om het
tekort op het huishoudboekje weg te wer
ken Toen wij hoorden, vertelde de heer
v. d. Speld, dat alle werknemers een com
pensatie-uitkering kregen, zijn wij onmid
dellijk naar Den Haag gegaan om die ook
voor de ouden van dagen te verkrijgen. Dat
is een billijkheid, vooral nu de situatie zo
is. dat vele ouden van dagen nog niet eens
hun verhoging van de uitkering krach
tens de noodvoorziening hebben ontvangen.
Op de bres
Maar de regering stelde zich op h®t stand
punt, dat de financiën een extra-uitkering
ven tien millioen niet verdragen. En daar
door. zeide voorzitter v. d. Speld, zijn wij
ouden van dagen eigenlijk mussen, die de
kruimeltjes zien wegpikken door een zwarte
kraai. Wij moeten daardoor een offer
brengen aan de mllitarisatie. Maar wij zul
len niet stil zitten om dc regering tot andere
gedachten te brengen. Op de brieven die wij
hierover aan dc ministers zondgn, hebben
Buiten verantwoordelijkheid van de Redactie
Het moge mij toegestaan worden over
mijn belevenissen ln Reeuwijk iets te schrij
ven, Vorige week las ik weer iets over de
grenswijzigingsvoorstellen inzake Reeuwijk.
Reeuwijk wijst er op gedegradeerd te wor
den wegens lagere lonen, op grond van de
lagere classificering.
Dit treft echter juist die bevolkingsgroep,
die onder deze grenswijziging valt. Deze
mensen hebben grotere nadelen, wanneer
de annexatie met doorgaat. Van de arbei
ders die ln de D.U.W. voor de oorlog werk
ten verdiende de Goudse ploeg plm. 30,
terwijl de Reeuwijkse plm. 20 kreeg. De
steunuitkering en de uitkering voor ouden
van dagen zijn in Gouda ook hoger. Perso
nele belasting is lager, de waterleiding is
goedkoper, maar hierover praat Reeuwijks
gemeentebestuur niet.
Nu de Wethouder Venteweg. Deze weg
heeft geen stedelijk karakter. De omge
ving verkeert in een zeer verwaarloosde en
onhygiënische toestand, waarover de bewo
ners zich kortgeleden nog bij de inspectie
voor de volksgezondheid te Den Haag heb
ben beklaagd. Deze instantie heeft Reeu
wijk een lapmiddel aan de hand gedaan, nl.
het uitbaggeren van de sloten, wat nu pas
is gebeurd.
Deze weg is het stiefkind van de ge
meente Reeuwijk. De Weth. Venteweg kun
je van ons krijgen, zeiden de raadsleden
tegen ondergetekende ln de raadsvergade
ring, toen ik voorstelde de Weth. Venteweg
te bestraten en het huisvuil te laten op
halen. Waarom maakt Reeuwijk zich nu
20 druk over deze weg?
Over Stein gesproken, deze bewoners
leven en werken samen met Haastrecht,
evenals de bewoners van de Weth. Vente
weg mpt Gouda. Zou het niet aan te be
velen zijn de bevolking zijn wensen duide
lijk te laten maken tot welke gemeente zij
wil behoren? De gemeentebesturen procla
meren hun annexatieplannen zonder de
bevolking te raadplegen en dit is in strijd
met de democratische beginselen.
Gouda heeft nog grond genoeg, zegt men
Dat wil ik niet betwisten. Maar ik meen.
dat het Goudse gemeentebestuur kundig ge
noeg is om te weten hoeveel grond het in
de toekomst nodig heeft. De sleden houden
rekening met de grote bevolkingsaanwas
«n de industrialisatie in de toekomst.
Reeuwijks gemeentebestuur was boos over
het verzoek van de Goudse raad om de
Elfhoevcnpias bij Gouda te voegen. Tk vind
het niet onbillijk. Deze stad heeft geen
recreatie-oord voor 2ijn bevolking, de wa
tersport is voor de Gouwenaars een onmis
bare hobby. Zij beheersen de plassen in
hun geheel. Reeuwijk heeft het bewijs ge
leverd dat het er niets voor voelt. Er is in
de jaren onder leiding van onze oud-burge
meester Lucasse een recreatie-oord ge
bouwd. Dit was goed gezien. Het liep uit
stekend. Het gemeentebestuur brak echter
net zo gauw af. Elk nutteloos dingetje werd
in de raad naar voren gebracht, stuk voor
«tuk werd alles verboden. Dat had tot ge
volg. dat de belangstelling verdween. Zo
ging 't mooie recreatie-oord verloren. Voor
*«n luttel bedrag werd verkocht, wat dui
zenden guldens had gekost.
H. IDSINGA.
1 Het nieuwe gymnasium te Gouda is
-j:: gebouwd op 430 heipalen met een totale f
(lengte van 7084 m. Er zijn verwerkt S
200 ton cement, 900 hl schelpkalk, 498
m3 zand. 402 m3 grint. 504.000 stenen,
M 25.000 vuurvaste stenen, 30 m3 kunst- g
p steen. 129 m3 bouwhout. 40 m3 werk- f
hout 28 m3 damwand, 75 deuren. 1920
f. m lijstwerk, 37.816 kg betonijzer, 325
1 kg smeedijzer, 12.641 kg constructie- g
üzer. 1600 kg ijzer voor ankerwerk, 50 i
g stalen ramen en deuren. 520 m2 ruber-
j§ ofd dakbedekking, 260 m2 mastiek g
p dakbedekking. 324 m2 wand- en
vloertegels. 620 m2 ateengaasplafond. g
g 465 m2 buitenschilderwerk en 3600 m2 p
I binnenschilderwerk. Het gebouw telt
g bijna 200 lichtpunten. Voor de verlich-
K üng was 1600 m leiding nodig. De con-
1 ciergewoning komt in Maart gereed.
wij geen antwoord ontvangen, behalve op
ae brief die wij aan minister-president
Dreee richtten. Hij schreef, wat wij allang
wisten: geen uitkering. Maar. zo besloot
de heer v. d. Speld, wij zullen er de andere
ministers nog wel aan herinneren, dat wij
nog geen antwoord op onze brieven hebben
gekregen. Wij zullen op de bres voor de
ouden van dagen staan".
Een kinderkoortje onder leiding van Aat
Bos zong enige, kerstliederen, waarna mevr.
Meiburg een eigen gedicht over het Kerst
gebeuren voordroeg
Het cabaretgezelschap „De Speeldoos"
vulde de verdere avond op een wijze, die
de ouden van dagen digwijls deed schater
lachen.
Het was een prettige avond met choco
lademelk, siroopwafels en oliebollen en nog
tal van lekkernijen, die de burgerij weer
voor de oude garde beschikbaar had gesteld.
Tegen de Kerstdagen hebben de ouden van
dagen ook nog een ander geschenk ge
kregen: twee pond vlees, dat netjes werd
thuisbezorgd.
Vanavond viert een tweede groep van
vierhonderd leden van „Ons Belang" het
zelfde feest.
Het vreemdelingenbezoek aan Gouda is in
1951 zeer toegenomen. De Sint Janskerk
werd door 28.000 personen bezichtigd (tegen
20 000 in 1950). Het bezoek aan het museum
„Het Catherina Gasthuis" was bijna twee
maal zo groot als vorig jaar. Het kwam var.
5260 (in 1950) op 10.116. Ook het pijpen-
museum „de Moriaan" deelde in de drukte.
Bijna 2000 personen kwamen kijken naar
de unieke pijpenverzameling (in 1850 1317).
Voorwaardelijke gtraf
Het Haags Gerechtshof deed uitspraak in
de zaak tegen de 54-jarige hoofdjuffrouw
P. S. uit Gouda, die in een chocoladefabriek
te Rotterdam, waar zij werkte, goederen
had verduisterd. Hiervoor had de rechtbank
te Rotterdam haar tot zes maanden ge
vangenisstraf, waarvan vier maanden voor
waardelijk veroordeeld, van welke straf de
procureur-generaal bevestiging had geëist.
Thans werd zij veroordeeld tot zes maanden
gevangenisstraf voorwaardelijk met een
proeftijd van drie jaar.
Burgerlijke Stand
Geboren: Jan Betting Cornells z. van J.
Breedijk en C. J. B. Hofman, Houtmans
plantsoen 13; Neeltje Johanna, d. van H. J.
Pol en J. H. van Bekkum, Wielewaalstraai
11; Gerardus z. van R. IJsselstein en C. Ver-
blaauw, Bosweg 19; Jozef Gerard Frans z.
van F. J. B. Lievens en H. A. Rauter, Const.
Huygensstraat 18; Antonius Marinus z. van
A. J. Goos en A. Wittmann, Tuinsstraat 52,
Wilfridus Wilhelmus z. van C. W. Mayen-
burg en M. Vergeer, Raam 203; Willem Ga-
brlèl z. van W. G. Janssen en M. G. Kroone,
Wielewaalstraat 57; Cornelia Geertruida
Maria d. van J. v. d. Hoogen en G. B. Pre-
voo, tweede E. J. Potgieterstraat 79, An
nette d. van J. W. Poelenije en A C. Dog-
terom. Turfmarkt 75; Elizabeth Cornells d.
van N. Koster en G. J, v. d. Kruk. Lange
Dwarsstraat 40; Petrus Jacobus z. van P. J.
Steen winkel en J. C. Sijl, Vrouwensteeg 17;
Wilhtlm Anthonie Stephanus Arie z. van J.
G. de Bruijn en G. G. Kemp, Roerdomp
straat 21.
Getrouwd: H. D. van Dijk en T. Llezenga,
G. L. Smit en J. .T. M. Backers; J. J. W.
Strgver en M- Prenger.
Overleden: Jan van Rijswijk 68 j.; Herma-
nus van Blanken 83 j.; Carel Wilhelm Runge
75 j.; Elizabeth Bosman, wed. van H. van
Blanken 83 j.; Johannes Baptist van den
Bos 70 j.; Sake de Jong 3 maanden.
BENOEMING
Tot onderwijzer aan de Westerschool Is
benoemd de heer G. Dozeman te Augustl-
nuega.
VIERDE ABONNEMENTSORKEST.
Donderdag 17 Januari geeft het Residentie
Orkest voor „Het Goudsch Volksconcert" het
vierde abonnementsconcert. Het orkest staat
onder leiding van Willem van Otterloo.
Solist is de pianist Johan van den Boogert.
Het programma vermeldt: Ouverture „De
Vogels" van Alphons Diepenbrock (1862—
1921); Tweede pianoconcert in c kl. t. van
Serge Rachmaninow (18731943), Symphonie
In d. kl. t. van César Franck (1822—1890).
Het pianoconcert van Rachmaninow wordt
in Gouda voor de eerste maal uitgevoerd.
Om Goudse jeugdtitel
De commissie voor jeugdschaken, zal in
Januari of Februari een competitie om het
jeugdkampioenschap van Gouda organi
seren. De kampioen van Gouda zal in het
voorjaar met de kampioenen van Rotter
dam, Schiedam, Vlaardlngen en Dordrecht
een halve competitie spelen, om het kam
pioenschap van de Rotterdamse Schaakbond.
De kampioen van de RSB, zal worden
afgevaardigd naar het tournooi om het kam
pioenschap van Nederland, dat omstreeks
Juli-Augustus zal worden gehouden. De
kosten hiervan zijn voor rekening vag de
KNSB.
Programma voor Zondag, aanvang 2.30
uur: le kl.: Nieuwkoop—Boskoop, 2 u.,
Nieuwerkerk—Bergambacht, Groot Ammers
—Donk, Nic. Boys—Groeneweg; Res. le kl.:
Schoonhoven 2—Lekkerkerk 3, Woerden 2—
Unio 2, Waddinxveen 2—Ona 4, Donk 2—
GSV 3, Gouda 4—-Bodegraven 2, 11 u.; 2e
kl. A: Olympia 3—GSV 4, 11 u.. Stolwijk 2
Gouda 5, RVCVep 2, Woerden 3—
Schoonhoven 3, 12 u., Ona 5—Esto, 12 u.; 2e
kl. B Bergambacht 2—Gouda 0, Moordrecht
3GSV 5, 11.30 u-. Stolwijk 3—Olympia 4,
11.30 u., Zwervers 2—Oudewater 2; 2e kl. C:
Vep 3NSV, 12 u., Esto 2—GSV 6 Boskoop
2—Ona 7, GDS—RVC 2; 2e kl. A: Unio 3—
Groot Ammers 2, Donk 3—Stolwijk 4, Haas
trecht 4—Oudewater 3, 12 u., Amm. SV 3
Schoonhoven 4, 11.30 u.; 3e kl. B: Moerka-
pelle 2—Waddinxveen 3, Groeneweg 2—
Moordrecht 4, Gouderak 3—Nieuwerkerk 2,
11.30 u.; 3e kl. C: NSV 2—Boskoop 3, WSE
2—GDS 2, Gouda 7—Donk 5, 12 u., Nlc. Boys
2—Groeneweg 4, 12 u.; 3e kl. D: Unio 4—
Groeneweg 3, 12 u. Boskoop 4—Amm. SV 4,
12 ur, 3e kl. E: Nieuwkoop 3—Bodegraven 3,
12 u., Donk 7—Vep 4, 12 u., GDS 4—Esto 3.
12 u.
ZATERDAQMIDDAGCOMPETITIE
Aanvang 3 uur: le kl.: HSC—Waddinx
veen Z., Ibis—Verheul; Res. le kl.: Rijn
streek 2—HSC 2, Waddinxveen Z 2—ZVV 2,
Spirit 2—Sportlust 2, Woerden Z 2—Jodan
Boys 3, SSVG—Jodan Boys 4; 2e kl. B: Bo
degraven 2Verheul 2, WGJWDS, Jodan
Boys 5—Boskoop 2; 2e kl. C: WDS 2—Ibis 2,
SKG 2—Spirit 4.
KAASMARKT WOERDEN.
7 Januari. Aangevoerd 77 partijen le Kwali
teit 2.30—3-37. 2e kwaliteit 2.33—3.29
per kg. Handel: matig.
VEEMARKT GOUDA.
3 januari. Aangevoerd 41 alachtvarkens
f 2 30—2 «0 per kg. 490 magere varkens 1 00
-ƒ 2.00 kg, 740 biggen 30.00-/ 40 00 per stuk;
2 runderen 400-/ 450 per stuk. Handel: ma
tig 33 Nuchtere kalveren 40.00—50 00 per
stuk. Handel: vlug. 3 Schapen, geen notering.
KAASMARKT GOUDA.
3 Januari. Aangevoerd 108 partijen, le Kwa
liteit J 3.32— 2 30. 2e kwaliteit 2.30—3.31,
extra'tot 3.39, per kg. Handel: goed.
T.m. 27 Jan. 19—12.30 en 1.30—4 uur Museum
Het tatharina Gasthuis": Tentoonstelling
De Kerst ln beeld" (op Zon- en feestdu*en
van 1—4 uur)
3 Jan. 7.30 uur CalviJn: spreekbeurt ds R-
Kok
3 Jan. 0 uur Nieuwe Schouwburg: Opvoering
operette „Wenn dei weisse F lied er wieder
blüht" door Hoofdstad-operette.
4 Jan. 9 uur Spieringstraat UJ: Gelegenheid
tot kosteloze inenting of herinenting tegen
pokken.
4 Jan. 11.30 uur Nansenstraat: opening nieuw
gebouw Coormhert-gymnasium.
4 Jan 10.30 uur Nieuwe Markt 27: Publieke
verkoping keramische machines dooi notaris
G J. v. Willigen en pl.v.-notaris M. P. Kap-
tein.
4 Jan. 8 uur Kunstmin: Opvoering „Miles
Gloriosus" door en voor leden gymnasiasten-
vereniging „Utile Dulci"
4 en 5 Jan. 0 uur Karnemelksloot Hokten-
toonstelling postduivenvereniging ..'t Centrum"
5 Jan. 7 uur en 0 Jan. 9—5 uur Keizerstraat
15: Tentoonstelling van oude duiven van
„Strijd en Vriendschap".
Bioscopen
Thalia Theater: De dodenrit in het Rotsge
bergte (met Errol Flynn).
Reünie Bioscoop: Om het goud van Nevada
(met Randolph? Scott)
Aanvang: 0.15 uur
Apoihekersdienst
F)E LEGENDARISCHE rattenvanger van
*-* Hameln ia nog steeds niet overtroffen,
seker niet In Parijs, dat kan bogen op acht
officieel aangestelde rattenvangers, die een
verwoede strijd voeren tegen dit gespuls,
dat in aantal dat der menselijke Parijzenaars
verre overtreft. Met z'n allen zijn ze de rat
tenvanger van Hameln nog steeds niet de
baas gebleken. De ratten blijken bijna niet te
verdelgen.
Parijs ls dan ook een uitgelezen oord voor
deze vijanden der mensen. Elk huis van de
Franse hoofdstad heeft een kelder en dan
heeft mefr^r de Centrale Markt, de Hallen,
waar op een beperkte ruimte grote hoeveel
heden vlees, vis en groente worden verhan-.
deld en dan zijn er bij de grote stations en
elders voedselopslagplaatsen, die ook al rat-
tenparadijzenvormen. Hiermede is gezegd,
dat het rattenvraagstuk de rattenvangers
of vergiftiger, zoals ze officieel heten,
heel wat hoofdbreken bezorgt. Ze geven grif
toe, dat er dagelijks verscheidene honderden
Ammerstol
Aanvaring op de Lek. Een motorboot, die
gisteren de haven van Groot Ammers uit
voer. kon door de felle wind niet gedraaid
komen en kwam in aanvaring met een sleep
boot, die uit de richting Rotterdam kwam.
Het gevolg was dat' de motorboot zwaar be
schadigd in de haven moest worden ge
sleept.
Gevallen. De echtgenote van de heer Jac.
Bakker is op Nieuwjaarsdag op de brug bij
haar woning gevallen. Met een ontwrichte
arm moest zij naar het ziekenhui» te Gouda
worden gebracht.
Notabelen. Tot notabelen der Ned. Herv.
Kerk zijn herkozen mevr. N, Kooy-SchoUen
en de heer P Stuurman, terwijl in de va
cature van de heer J. Rinsma werd gekozen
de heer T. de Graaf.
Boskoop
Bloemenveiling. Coöperatieve vereniging
de Boskoopsc Veiling, 2 Januari: Rozen,
grootbloemig. per bos van 20 »tuks: Du's-
burg 190—680; gemengde rozen 120100;
Polyantharozen per bos van 10 stuks: Else
Poulsen 22—40. Diversen per bos van 13
stuks: Cyclamenbloemen 21 ccent; Primala-
bloemen 12 cent; Mahoniablad 4460 cent;
Andromedablad 20—34 cent. Diversen per
stuk: Cyclamenplanten 2546 cent; Varens
19 cent: Begonia's 11—21 cent.
Ambtsdrager. Als ouderling van de Ned.
Herv. Gemeente is, ter voorziening in de
vacature ontstaan door het bedanken door
de heer A. Groenesteln, gekozen de heer L.
Gelderblom.
Haastrecht
Wat de gemeenteraad nog
verder besprak
In de jongste vergadering van de gemeen
teraad werd als lid van het burgerlijk arm
bestuur herkozen de heer G. B. Gabry en
als lid van het armbestur van Roosendaal de
heer Th. A. van Dijk. Als leden van d«^
commissie tot wering van schoolverzuim
werden herkozen de heren E. ten Oever, A.
Griffioen en W. J. Raateland. Er werd be
sloten een bedrag van t cent per inwoner
beschikbaar te stellen voor het aanbieden
van een geschenk aan de Vereniging van
Nederlandse Gemeenten voor de aankleding
van het nieuwe gebouw. Ook werd een voor
stel aangenomen tot vaststelling van het uit
breidingsplan in onderdelen met bc-
bouwingsvoorschriften voor Stolwljkersluis.
Overeenkomstig het voorstel van B en W
werd afwijzend beschikt op het verzoek van
de besturen van de kleuterscholen te Oude
water om toekenning van subsidie, alsmede
op het verzoek van de Kring Gouda e.o. van
de Chr. Boeren- en Tuindersbond om sub
sidie ten behoeve van de lagere land- en
tuinbouwschool.
Bij de behandeling van de gemeente
begroting werd op een aantal ramingen
nadere toelichting verstrekt. De heer Faaij
merkte op, dat ondanks de geraamde straat
belasting, tot welker invoering werd be
sloten, nog »en bijdrage van 6500,- nodig is
geweest om te sluiten met een post voor on
voorziene uiffeaven van 4000,-, zodat de
begroting weinig ruimte biedt. Opgemerkt
werd, dat voor de leerlingen van de bijzon
dere kleuterschool het schoolgeld 0,50 per
week en voor de openbare kleuterschool
ƒ0.35 bedraagt. B. en W. zullen zich er over
beraden of het schoolgeld voor d(e openbare
school moet worden verhoogd. De heer
Broere kon zich wel met de begroting ver
enigen, die z.i. ,met moeite sluitend gemaakt
was, en noemde als zijn wensen voor de
toekomst de stichting van een zwembad bad
huis, een nieuwe school en betere huisves
ting voor de secretarie, waarop de voorzit
ter antwoordde, dat de begroting inderdaad
niet veel perspectief biedt, maar dat er in
de toekomst wellicht mogelijkheden zijn om
aan die wensen tegemoet te komen. De heer
Smit kon zich verenigen met het voorstel tot
aanschaffing van een begraaftoestel en zou
de gelegenheid willen aangrijpen de graf
rechten té herzien, waaromtrent B. en W.
zich zullen beraden. Voorts zou hij gaarne
worden ingelicht omtrent de waterlozing op
Agterpoort, waarop de voorzitter mede
deelde, dat de tijdelijke maatregelen tot
riolering enz. bedragen van ƒ40 000,- of
75.000,- zouden vorderen. Daarover heeft
een bespreking plaatsgehad met het polder
bestuur en ambtenaren van de Provinciale
Waterstaat, waarbij is overeengekomen, dat
van gemeentewege in de sloot een tweetal
damwanden zal worden geplaatst, Daarvan
wordt verwacht, dat de afvoer langs de
Zwarteweg het water voldoende schoon in
de polder Agterpoort zal brengen zodat geen
schade voor het vee zal worden ondervon
den. Het water zal een biologische reiniging
ondergaan waardoor het minder schadelijk
zal zijn dan thans. Voorts informeerde de
heer Smit of slechts voor één volkshoge
school bijdragen zullen worden verleend,
waarop de voorzitter antwoordde, dat alleen
de Volkshogeschool Olaertsduyn om subsidie
had gevraagd. B. en W. willen niet de school
subsidiëren, maar het wel mogelijk maken,
dat leerlingen met bijdragen van gemeente
wege die school kunnen bezoeken.
Ouderkerk a. d. IJssel
Grootste geiln. In het gezin van de land
arbeid M. Demper is op Nieuwjaarsdag het
zeventiende kind geboren. Met de jonggebo
rene zijn er van hen 13 kinderen
leven.
BnrgerlUke Stand. Geboren: Henri, zoon
van M. Demper en H. de Ridder.
Ondertrouwd: A de Waar dj, 20 jaar en
Lingen. 22 j.: J. P. de Jong, 20 jaar en G.
de Waardt, 18 jaar.
Getrouwd: T .T. Goudriaan. 23 jaar en E
Monhemius, 19 jaar.
Overleden: Jannigje Johanna Koutstaal,
74 iaar, weduwe van Elize Versluis.
Mooi bedrag. De Nieuwjaarscollecte heeft
rond 800 opgebracht.
Koninklijke onderscheiding. Bij Konink
lijk besluit is aan de heer K. Noorlander,
timmerman-machinist op de steenfabriek
„Spreeuwenhoek" de eremedaille, verbon
den aan de orde van Oranje-Nassau. in
brons toegeken^
OlicboUcndsg. De padvinders hebben een
oliebollendag gehouden. Het werd een groot
succes. Ruim 7000 oliebollen werden ver
kocht.
Ambtsdragers. De heren A. Otterspeer en
M. van dam zijn gekozen als ouderling van
de Ned. Herv. gemeente: de heren D. van
Zwienen en A. M. de Jong als diaken.
Bergambacht
Er wordt gespaard. Op de Rijkspostspaar
bank is in December ingelegd 5635 en te
rugbetaald 3712.
Onderlinge competitie. Uitslagen onderlin
ge competitie damclub Bergambacht: C.
Kentie—H. Speksnijder 2—0; J. C. van
Sprang—W. Kroone 1—1; A PekW. Ra-
vensberg 0—2; A. C. P. de Langen—H. SpeK-
enijder 2—0: C. van BurenA. de Joode 02,
L. Noorlander—Jac. Speksnijder 0—2: W
Valstar—G. Graafland afgebr.. C. Kentie—
Ant. Ouwerkerk 2—0; C. Teeuwen—P Ver-
maat 2—0; W. Kroone—K. Mak 1—1: K. Mak
J. C. van Sprang 0—2; H. Speksnijder—K.
Mak afgebr.: A. C. P. de Langen—W. Kroo
ne 2—0: C. Declen—C. Kentie afgebr.
tonnen kostelijk voedsel ten prooi vallen
aan de ratten en het aantal ziektegevallen,
dat de lieve dieren op hun geweten hebben
wordt geschat op dertig per dag.
Parijs, waar de vuilnisman zes maal per
week aan de deur komt en waar de straten
tweemaal per dag worden geveegd, is wel
licht de stad waar de ratten het krachtigst
worden bestreden, met uitzondering mis
schien van Reykjavik op IJsland, waar de
spreekwoordelijke rattenverdelging door
middel van, vergif een voorbeeld ls voor
rattenverdelgers over de gehele wereld.
De rat is volwassen drie maanden nadat
hii het levenslicht heeft aanschouwd. Van
die leeftijd af kan de vrouwtjesrat drie of
viermaal per jaar met zeven baby-rati-rs
worden verblijd. Een gezond rattenpaar kin
in drie jaar tijd een nakomelingschap heb
ben van een millioen ratten.
Het stadsbestuur heeft nu oude verorde
ningen. door Middeleeuwse koningen uitge
vaardigd, voor de dag gehaaid, wat gemo
derniseerd en opnieuw van kracht ver
klaard en hiermede wordfen de ingezetenen
verplicht hun eigendommen tegen ratten
te verdedigen.
In de Middeleeuwen is er een tijd ge
weest, dat de Parijzenaar een beloning ont
ving voor elke rattenstaart, welke hfj bij
de autoriteiten kon inleveren. Aan dit ge
bruik kwam een eind, toen men ontdekte,
dat de meest toegewijde leveranciers van
rattenstaarten er een rattenkwekerU op na
hielden buiten Parijs.
In 1920 brak in Parijs de pest uit. de ge
vreesde ziekte, die in de Middeleeuwen hele
bevolkingen ten grave sleepte en die werd
overgebracht door de rattenvlo. Ook nu vie
len verscheidene duizenden Parijzenaars er
aan ten offer Dit gaf de stoot tot de op
richting van een rattenlaboratorium. dat tot
taak kreeg ratten-vergif werkzamer te ma
ken en middelen te zoeken om de vermenig-
'AIMéÉSS van ratten te beperken.
Hét laboratorium dat een onderdeel vormt
van het politie-apparaat. heeft meegedeeld,
dat de ziekten, welke door de ratten wor
den verspreid, zijn: typhus, typhoide koort
sen, dolheid van huisdieren, en spirochaeto-
sis. een besmettelijke vorm van geelzucht,
een beroepsziekte, welke arbeiders bij de
riolering, slachters en vöddenrapers gemak
kelijk oplopen.
De ratten, die bij het laboratorium wor
den ingeleverd, worden onmiddellijk in uen
zwavelhoudend bad gestopt. Hierdoor ver
drinken de ratten en worden de vlooien be
dwelmd. Hierna gaat men proeven nemen
op de vlooien en dank zij deze i» het reeds
gelukt een vlooienverdelgingsmiddel te vin
den, dat in de ondergrondse delen van Pa
rijs, waar de meeste ratten voorkomvn,
wordt verstoven. Dank zij dit middel zijn
de Parijse ratten reeds bijna geheel van hun
vlooien bevrijd.
Ze maken zich immuun
DE STRIJD tegen de ratten zelf van
huis uit een ziektedrager is heel wat
moeilijker. Telkenjare worden in de periode,
waarin de ratten in het huwelijk plegen te
treden, n.l. van Maart tot Mei, in de straten
van Parijs van politiewege borden en aan
plakbiljetten aangebracht, waarbij de Pa
rijse gezinshoofden worden aangemaand t e-
paalde beschermende maatregelen te tref
fen. De acht stedelijke rattenvergiftigers
hebben het druk met het bezoeken van de
stadsdelen, waar de ratten het meest huls-
houden Bij bezoeken blijft het niet: zè ge-
Reeuwijk
Burgerlijke Stand. Geboren Elizabeth
Antonia Maria, d. v. Th. C. Verkleij en A.
C. Zwanenburg; Gerrie, d. van P. Schou
ten en C. W. de Wit; Cornells Petrus Maria,
z. van W. P. Verlaan en C. J. M. de Groot.
Getrouwd: J. van Huffelen, 25 jaar en J.
Stam, 22 jaar; C. Bauer, 27 jaar, te Zeist, en
N. Bontenbal. 27 jaar, A. C. Klabou. 30 jaar,
te Haarlem, en A. S. Jongert. 23 jaar.
Overleden F.lizèbeth Teekens. 49 jaar,
echtg. van J. C. Hoogendoorn; Pleter van
der Bijl, 73 jaar, wedr. van G. Noorlander;
Aalbert van Harskamp, 82 jaar, wedr. van J.
Schouten.
Een huwelijk per week. In het afgelopen
jaar zijn 120 personen geboren en 40 per-
sonetj overleden. Er werden 51 huwelijken
gesloten.
Gevonden voorwerpen: schooletui met
inh., zwart schortje, paar glacé dameshand
schoenen, groen kinderwantje, lederen
beurs met inhoud, nylonkous, broodzak met
busje verf, gebloemde das, kinderwantje.
Loop der bevolking. Vertrokken. Joh.
L. Spruit van Stein, van K II naar Haas
trecht, Provincialeweg Oost 79; N. Bonten
bal, van Dorp D 109 naar Amsterdam, Le
liegracht I; H. J. de Groot, van Middelburg
B 34 naar Australië, 18 sixth Avenue Bank-
town Sidney: A. Vos, van Platteweg H 261c
naar Eindhoven. Floralaan 174. J. A. Eijkel-
boapi v. Vlietdijk H 264 naar Gouda, Roer-
dompstraal 11.
Ingekomen: W. J. Bunnik. van Hilversum
in Weth. Venteweg H 182; A. A. Noorlan
der. van Hekendorp in Stein K 47; G. Vrij-
cnhoek. van Gouda in Weth Venteweg H 72.
Waddinxveen
Afscheid van baas Lammertsc
Gistermorgen is ten raadhuize officieel af
scheid genomen van de heer E. Lammertse,
die wegens het bereiken van de pensioen
gerechtigde leeftijd eervol ontslag heeft ver
kregen als fabrieksbaas aan de gasfabriek.
Gedurende 34 jaren, aldus sprak wethouder
Oudijk, hebt u aan de fabriek uw beste
krachten gegeven en u bent daarbij een
voorbeeld van plichtsbetrachting voor het
gehele personeel geweest Als blijk van
waardering overhandigde hij de scheidende
een geschennk onder couvert, terwijl mevr.
Lammertse een mand fruit ontving. Burge
meester Warnaar wees er in zijn toespraak
op, dat het mede het werk van Lammertse
is geweest, dat de fabriek altijd mee kon. Er
zijn goede tijden geweest en ook zeer
slechte, maar de gasvoorzientng heeft nooit
reden tot klagen gegeven. U bent, aldus de
burgemeester, 34 jaar geleden met de direc
teur, de heer Bitter, meegekomen en deze
komst is nimmer betreurd. Op voortreffe
lijke wijzè is er gewerkt voor het bedrijfs
belang en voor het gemeentebelang. Het
verheugde hem te kunnen mededelen, dat
H.M. de Koningin aan de scheidende ambte
naar de ere-medaille in zilver, verbonden
aan de Orde van Oranje-Nassau had toege
kend. Nadat het ere-metaal was opgespeld,
wenste de burgemeester de heer Lammertse
toe, dat God hem nog vele jaren zou ge
ven om van zijn welverdiend pensioen te
kunnen genieten.
De heer Bitter sprak vervolgens namens
het personeel. Hij bood een rooktafel aan en
nam vervolgens afscheid van een mede
werker met wien hij hier en te Baarn meer
dan 40 jaren had gearbeid. Nadat nog ver
scheidene sprekers het woord hadden ge
voerd, bedankte de heer Lammertse voor
de onderscheiding en geschenken. Hij dankte
allen voor de prettige samenwerking, waar
bij hij moest toegeven voor het personeel
altijd zeer hard te zijn geweest, omdat hij
dit voor zichzelf was en de belangen van
bedrijf en gemfeente dit vereisten. Hij liet niet
na de blijvenden aan te sporen op dezelfde
wijze hun taak te blijven vervullen.
Na dit officiële gedeelte bleef men nog
enige tijd gezellig bijeen.
ven raad en verstrekken, tegen een zeer
gering bedrag, een phosphorhoudende paste,
dat gebleken is tot de krachtstdadigste ver
giften te behoren. Maar de rat is „handig'
en alomtegenwoordig en moeilijk uit te
roeien. HU is in staat tot de hoogste ver
dieping van grote flats te klimmen en
zelfs trekt hij langs de electrische draden.
Dikwijls kunnen ratten buitenshuis worden
gehouden, eenvoudig door een gat in de
kelderwand op te stoppen. Maar de eige
naars van de flatgebouwen leggen er. we-y
gens de lage huren, toch al geld op toe en
voelen er weinig voor geld uit te geve
voor reparaties. Plaatselijke verordeninge
zijn de laatste jaren heel wat strenger ge
worden om de huiseigenaars te dwingen de
nodige herstellingen aan hun bezit te doen
aanbrengen. J
De ratten hebben echter een fijne neu«
voor de middelen, waarmede, zoals ze heb
ben gezien, hun verwanten zfjn gedood en
daarom moet het rattenlaboratorium er voor
zorgen, dat de zorgzame huisvader, die aan
de voorgeschreven rattenvervolging deel
neemt, herhaaldelijk het toegepaste vergif
voor een van andere samenstelling kan ver
wisselen. Een nieuw rattendodend middel,
dat bijzonder werkzaam is gebleken, is een
vergiftigde Noord-Afrikaanse ui. die wordt
gedroogd en tot poeder vermalen. De ratten
vallen hier even begering op aan als op
knoflook, dat vrijwel dezelfde geur heeft.
De ratten evenwel, die in de hoofdstad van
de Westerse beschaving huizen, zijn intelli
gent genoeg gebleken om zelf enig weten
schappelijk onderzoekingswerk te verrich- j
ten. Men heeft ontdekt, dat zij vergiftigd
voedsel meeslepen naar geheimë" onder
grondse bergplaatsen, waar ze het bewaren
tot de werkzaamheid van het vergif is ver
dwenen en hele gedeelten er van zonder ge
vaar kunnen worden gegeten.
Wat meer zegt. toen het Instituut Pasteur
onlangs een nieuw, krachtig werkend en
aangenaam riekend virus ontdekte, waar-1
door de ratten zeker zouden worden ge- j
dood, ontdekten de schrandere diertjes op
hun bQurt, dat, wanneer ze het vergiftige
voedsel in kleine hoeveelheden tot zich na
men zc immuun werden voor het vergif.
Een laboratoriumassistent moest bovendien
op een dag tot de ontdekking komen, dat de
voorraad van bedoeld virus was leegge
plunderd door een invalsleger van rat
ten.
De meest voorkomende rat in Parijafs de 3
grijze rat. die in dë 18e eeuw uit de Russi-
sche steppen naat West-Europa doorstiet. 1
De zwarte. Franse rat. treft men nu nog
slechts zelden aan. uitgezonderd in graan
schuren op het land. Witte ratten met rode
oogjes, die vroeger wel opzettelijk werden
gekweekt en op kermissen vertoond, treft
men nog wel eens aan in de riolen van de
Franse hoofdstad.
In 1934 werd de Saint Quentin markt in
de ru^ de Chabrol overstroomd door rat
ten. zo groot als katten. Er werden er toen
verscheidene gedood en sindsdien heeft men ij
dit soort rat niet meer waargenomen. Men i
veronderstelt, dat die reuzenrat siods de
Middeleeuwen in de diepste onderaardse
gangen van Parijs heeft geleefd en dat hU,f
na een glimp te hebben opgevangen van het
moderne Parijs, besloten heeft zich weer in
de ingewanden der aarde terug te trekken.1:
Ratten houden ook van reizen en dit doen
ze per vrachtauto of schip. Onlangs werd e
een rat ontdekt aan boord van eén vliegtuig
dat de verbinding onderhoudt tussen Saigon
en ParUs, toen een onderzoek werd inge
steld, nadat de piloot had bemerkt, dat één
vleugel niet werkte. De rat had de corres
ponderende draad doorgevreten. Deze ver
stekeling. vermoedelijk de eerste rat, die
het luchtruim wilde kiezen, werd natuur
lijk prompt afgeleverd aan het rattenbestri)-
dingslaboratorlum. zodat men kort nagaan,
welke Oosterse vlooien hij in Parijs had wil
len brengen. Sindsdien krijgen ook de vlieg
velden van Orly en Le Bourget geregeld be-
1 zoek van de Parijse rattenvangers.
Kerkelijke tussenkomst
TIENDUIZENDEN Afrikaanse naturellen,
afkomstig van het platteland zijn naar
Johannesburg getrokken om cr in de in
dustrie te werken en ook de Transvaalse
goudmijnen hebben veie arbeiders getrok
ken en voor hen onderdak te vinden is een
van Zuid-Afrika's nijpendste vraagstukken
geworden. Dezer dagen heeft de Gemeente
raad van Johannesburg het onder het oog
gezien in een gecombineerde vergadering
met een afvaardiging onder leiding van de
Anglikaanse bisschop van Johannesburg,
Reverend Ambrose Reeves.
De grote vergaderzaal ln het stadhuis was
opgepropt en er heerste een diepe stilte,
toen de bisschop de gemeenteraad mee
deelde, dat de woningtoestand van Johan
nesburg een aanfluiting is voor de stad en
een smaad voor ieder mens, die in gerech
tigheid en liefde van God gelooft. De wijze,
waarop grote aantallen Afrikaners zijn ge
herbergd is ten hemelschreiend en begint
ontoelaatbaar te worden. Hij veroordeelde
de plannen van de Afrikaanse regering om
de naturellen-bevolking van hele Afrikaanse
steden over te plaatsen naar, nader aan te
wijzen, plekken, ver van de stadswijken, be
woond door blanken. Het is stuitend, ver
klaarde de bisschop, dat de bevolking van
Afrikaanse steden zullen worden verplaatst
en ontdaan van hun eigendomsrechten op
een ogenblik, waarop er 50.000 inheemse ge
zinnen in de stad een woning nodig hebben.
Hij veroordeelde de voorgestelde evacuatie
daar deze inhoudt, dat men huizen wil gaan
afbreken op een ogenblik, waarop er
schreeuwend behoefte ls aan nieuwe huizen.
Op de vraag, waar men het geld moet
vinden om de inheemse stedelingen van
huizen te voorzien, antwoordde de bisschop:
Wij geloven terecht of ten onrechte, dat
de Europese burgers gaarne afstand zullen
doen van meer woongelegenheid, welke men
hun heeft toegedacht ten einde het ernstige
vraagstuk van de huisvesting der naturellen
krachtig aan te kunnen pakken.
Hij somge op wat het de gemeenschap zou
kosten, wanneer zij de woningkwestie der
kleurlingen verwaarloost: Dezen zouden
daardoor open staan voor allerlei gevaar
lijke propaganda; de gezondheidstoestand
zou ten zeerste achteruit gaan, de misdaad
op grote schaal toenemen, het arbeidsleger
zou onvoldoende werken en de gezondheid
en het geluk van tienduizenden mensen
zouden worden verwoest.
Een ander lid van de afvaardiging, reve
rend Trevor Huddleston, waarschuwde de
gemeenteraad, dat de inheemsen uit de
overbevolkte steden andermaal hun recht in
eigen hand zouden nemen en gezamenlijk
leegstaande gebouwen bezetten, evenals de
„squatters" aan het eind van de tweede
wereldoorlog deden. Reeds meende hij teke
nen te bespeuren, dat opnfeuw een derge
lijke beweging groeiende is. Reverend Hud
dleston beweerde, dat het plan, de Afrika
ners uit de stad te evacueren, steunt op
machtspolitiek en dat het werd gevormd
onder druk van Europeanen.
Regering wil het!
TVTAMENS de gemeenteraad sprekend, zeide
de heer J. J. Page. dat de evacuatie van
Afrikaanse inheemsen uit de steden ge
schiedt op last van de regering. Wanneer de
gemeenteraad de stadsgemeenschappen van
Afrikaners niet wegvoert, zou de regering
tussen belde komen en zelf de evacuatie ter
hand nemen, betoogde hij. Hij verzocht de
afvaardiging de Afrikaners duidelijk te
maken, dat de Raad alles doet wat binnen
zijn financieel vermogen is om hun wonin
gen te verschaffen. De Raad, zeide hij, moet
rekening houden met een jaarlijkse toevloed
van 12.O00 naturellen. Hij heeft reeds 37.000
gezinnen onder dak gebracht en kan jaar
lijks slechts een lening verstrekken van
drie millioen pond sterling, maar het
grootste deel van dit bedrag is nodig voor
uitbreiding van de voornaamste diensten.
Na de bijeenkomst werd bekendgemaakt,
dat de Raad voornemens was ten minste
10 000 huizen te bouwen ten behoeve van
inheemsen en gegadigden voor de eersto
duizend woningen werd verzocht zich te
melden.
Vóór de oorlog woonden de Inheemse
stedelijke bevolking in stadkwartieren bui
ten de grenzen van de eigenlijke steden.
Tegenwoordig worden die Afrikaanse
..ghetto's" dicht omringd door voorsteden
van blanken, die in minder dan tien jaar zijn-
verrezen. De inheemse stadsgedeelten, waar
de mensen dicht opeengepakt samenwonen,
vormen broeinesten van bandietisme. poli
tieke bewegingen en ziekte. Alle spanningen
welke onder de bruine bewoners van Afrika
leven, worden hier ten top gedreven en
nationalistische propagandisten vinden hier
een dankbaar gehoor, wanneer zij pleiten
voor het wegtrekken naar plaatsen, vér
gelegen van de voorsteden der blanken.
Tankvaart
Caltex Delft 3 v Rotterdam te Sidon
Caltex Lelden p 2 K. St. Vincent thuisreis
Caltex utrecht 2 v Rotterdam te Sidon
Maeuba Suez-Ras Tanura p 2 Muscat
Marpessa 2 op 530 mijl o v Bermuda eil.
Mina 2 op 350 mijl ONo van Aden
Mitra 2 v Pladjoe n Singapore
Murena 2 v Livorno n Sidon
omala port Okha-Miri p 2 Singapore
Ovula 2 op 800 mijl No v Sombrero «II.
Rotula Rotterdam-Turku 2 v Holtenau
Saldja 2 v Pladjoe te Muntok
Sliedrecht 2 op 200 m NO v Tristan da Cunhi
Stanvac Pendopo 2 v S. Gerong n T. Soeban
Tankhaven 2. 2 v s Gerong n T Oeban
Tarla Adelaide-Pladjoe p 2 Str. Soenda
Woensurecht 2 op 500 mijl ZW v d Azoren
'Wleldrecht 1 v Bel ra n Ba hrein
Caltex Nederland 3 v sidon n Rotterdam
Barendrecht p 2 Fern. Noronha n Kaapstad
Clavella 2 op 170 mijl NW v Esmeraldag
NederlandI ndoneeië
Blltar 3 v Holland!® te Batik Papan
Borneo Amst-Djakarta 2 te Pondicheiry
Friesland 4 orrt 11 u vm te Rotterdam verw.
Java Amsterdam-Djakarta p 2 Str. Messina
Kedoe Rotterdam-Djakarta p 2 Kaap de Gata
Kota Baroe Java-Rott 2 dwars v^Port Soedan
Kota Gede 5 om 8 u vm te Rotterdam verw.
Langkoeas Rott-Java 2 te Lissabon
Oranje Amst-Djakarta p 2 Kaap Bon
Radja 30 v Makassar te Ballk Papan
Raki Amsterdam-Djakarta p 2 Wight
Mataram 2 op 400 mijl ZO van Socotra eil.
Limburg Java-Rott 2 v Alexandrlé
Phrontls 2 op 250 mijl WNW van "ort Said
Rlouw x v Makassar te Ballk Papan
Sumatra 2 v Belawan te Amsterdam
Taltsse 2 v Djakarta te Semarang
Willem Ruys 2 v Port Said n Rotterdam
WATERSTANDEN 3 JANUARI
Mannheim 2.61 0.19; Trier 4.27 +1 03: Keu
len 2.44 0.80; Ruhrort 4.36 +0.32; Lobith 10 31
0.03 Nijmegen 8.11 i o 02- Arnhem 0.07 0 01
Eefde 3.82 +0.13- Deventer 2 85 -10.18; Borg
haren 44 10 1.17: Belfeid 14 28 +0.M; Grave
6.44 J 0.93
Stuwen geopend te Naman (La Plantc). Vis*.
Borgharen, Belfeid en gambeek.