HIROHITO een kwarteeuw *^Tenno, maar géén feest! De Duponts groeien weer in tal en last.... Joegoslavië wil westers worden ""M m Belg ië treedt 1952 met gunstiger optiióisme tegemoet Textielindustrie is thans over het dieptepunt heen 14 BEVOLKINGSPOLITIEK Werkloosheid vormt wellicht grootste zorgwekkendste probleem In hoeverre zal België en export remmen Koopjes halen! Ir Giesen emigreert naar Nw-Zeeland en gaat daar belangen behartigen Studie van emigratie en exportproblemen Recordjaar voor Britse scheepsbouw Investeren n^pet worden beloond in plaats van beboet Als de nood het hoogst is, is de redding nabij Nedet-landse Rode Kruiszending in Italië gearriveerd Hulp uit vele landen Voor de Politierechter RIVALEN" Een dode en een zwaar gewonde bij ontploffing te Etten Ook de Duitse werven bouwen coasters Rijksweg Eindhoven-Leende in voorjaar gereed Japanse concurrentie vraagt meer en meer de (bezorgde) aandacht Nederlandse export in 1951 gestegen Cron. aluminiumbedrijf bouwt reddiingboten Duitsers her-ontdekken de vryheid aan Amerika's handje AMERIKAANSE HUIZEN lfe Het hof zoekt een vrouw voor kroonprins Akihito Hoe is het ontstaan? Dit woord: JANUARI X FRANKRIJK, EUROPA's HART Frankrijks grootste succes: MAAR VRAAG NIET WAT HET KOST Aceton veroorzaakte brand Nederlands impresario doet ontdekkingen Het Lied als omgekeerde Nieuwjaarswens U- TWEEDE BLAD PAGINA 4 GOUDSCHE COURANT DONDERDAG 3 JANUARI 1B52 (Van onze Brusselse correspondent.) Dank zy de bewapeningsconjunctuur kan België voorlopig het nieuwe jaar met een gepiatigd optimisme tegemoetzien. De gun- atige toestand'in de basisindustrieën biyft aanhouden. In 1951 heeft de productie-index in de yzer- en staalindustrie, met uitzon dering van Februari steeds de 150 (basis 1936-'38 is 100) overschreden. In October werd de index 177.6 bereikt. Niets wUst in België nog op een kentering, terwyi de prij zen hoog biyven. De nonfcrro metalen, de chemische industrie, de metaalverwerkende nyverheid delen eveneens in deze „boom", zü het in mindere mate. En ook het bouw bedryf biyft in België nog een flinke acti viteit ontwikkelen. Het probleem*4ph de hoge steenkolenprij- zen heeft dank zij de herbewapenings conjunctuur iets van zijn actualiteit ver loren. al duikt het in de discussies over het plan-Schuman steeds weer op. Bij een omslaan van de conjunctuur zou het mèt dat van de hoge lonen in vergelijking met de omliggende landen weer acuut worden. Nu de lonen aan de indexcijfers der detailprijzen zijn gebonden en deze laatste hun stijging voortzetten, staat een nieuwe loonronde met JanjUari voor de deur. ff erkloosheiasprobleem r 5 de grote activitedt in de basis industrieën in de steenkoolnijverheid be gint met thans een productie van 107.000 ton per dag te naderen tegen 100.000 voor de oorlog blijft de werkloosheid zorgen bacen. Er ztfn er nog altijd een paar hon derdduizend en nieuwe industrieën, waar over veel gesproken wordt, laten zich nie uit de grond stampen. In de bewapenirtfes- industrieën komt men geschoolde arbeiders te kort, maar de werkloosheidscontingen ten worden geleverd door de verbruiks- nijverheden, vooral de textielindustrie. De detailhandel vertoont de laatste weken weliswaar enige opleving, maar als we de prijsstijging in aanmerking nemen, blijven de omzetten beneden die van het vorig jaar. Het zachte weer is bovendien ongunstig voor bepaalde sectoren van de textielnijverheid zoals b.v. voor gebreide goederen. Toch is de hoop juist gevestigd op een opleving van de binnenlandse markt in 1952, nu er weer veel koopkracht bij de bevolking wordt ver zameld, zoals ook uit de stijgende spaargel den blijkt. Terwijl de bewapening duizenden in de wereld weer werk geeft, veroordelen de im portrestricties van niet-essentiële goederen en de overschakeling op de oorlogsindustrie ook weer duizenden tot werkeloosheid. Men is er zich in België van bewust, dat export- restricties ten aanzien van de landen van de Europese Betalings Unie in verband met het grote Belgische crediet- surplus Juist die sectoren zouden kunnen treffen, die het meest behoefte aan export orders hebbpn. De wijze waarop de laatste tijd door de autoriteiten de uitvoer naar de EBU-landen is geremd, heeft hier nogal wat protesten uitgelokt, o.a. van de zijde van de Brus selse Kamer van Koophandel. In de ijzer- en staalexport is er ook een zekere opstopping bij de export naar ons land ontstaan. Dit was overigens te verwachten, nu gezien de bij zondere regeling voor de exportheffing naar ons land, ook weer bijzondere formaliteiten moeten worden vervuld ten-einde vast te stellen, dat de uit te voeren goederen wer kelijk voor verbruik in Nederland zijn be stemd. Overigens kunnen we er onze voldoe ning over uitspreken dat de wederzijdse handelsbetrekkingen tussen Nederland en de BLEU in het afgelopen jaar weer zijn uitgebreid, bij een evenwichtiger betalings positie. Monetaire positie In de eerste drie maanden van 1952 zal België in het kader van de EBU over een extra dollarcrediet van 60 milltoen dollar, resp. 1 milliard francs per maand kunnen beschikken. Voor dat bedrag kan België dus crediteur tegenover zijn afnemers zijn, maar overigens zal de Belgische schatkist moeten bijpassen. Alles hangt er dus van af in hoe verre België het nodlB zal oordelen zijn exporten meer of minder te remmen. Er wordt veel gesproken over ombuiging van de buitenlandse handel, over het stichten van speciale fondsen die de handelsexpan sie buiten het EBU-gebied moeten bevor deren. maar het is niet zo gemakkelijk de handel in andere banen te leiden en dit eist meestal jarenlange inspanning. Ondanks de genomen maatregelen die de richting van het handelsverkeer moesten beïnvloeden. ging ook in de laatste maanden van 1951 nog trLeYlerde van de Belgische uitvoer naar de E B.U.-landen. In het eigen land gaan stemmen op om door verruiming van het binnenlandse cre- diet een euphetnistische uitdrukking voor een nieuwe inflatie de verkoop in eigen land te stimuleren en zodoende de uitvoer te verminderen en de invoer aan te moedigen. Anderen wijzen er daarentegen op, dat ten gevolge van het conjunctuurverloop het voordelig saldo op de Belgische handelsba lans reeds begint in te krimpen en het zeer te betreuren zou zijn indien België op een tijdstip dat Nederland en Groot-Brittannië zun voorbeeld volgen en weer naar een or thodoxe monetaire politiek terugkeren, de algemene monetaire en credietpolitiek. die hier sedert de tweede wereldoorlog succes vol is geweest, zou opgeven. Wat de staatsfinanciën betreft, deze profi teren van de hujdige conjunctuur, al is het evenwicht op de gewone begroting op een ongekend hoog niveau tot stand gekomen en zullen er voor de financiering der bewape ningsuitgaven zeer hoge "bedragen moeten wonten geleend Veel zal er van afhangen noe de grote afnemers van België hun eigen bewapeningsinspanning zullen regelen en financieren en welke eisen men aan België op het internationale plan zal stellen. "Waar bij men. gezien de Belgische soepelheid, mag hopen, dat men evenals in 1951, in 1952 „zijn Plan zal trekken". De huidige situatie biedt hier geen slecht vertrekpunt. (Van onze correspondent) In de Haagse binnenstad stond een dressoirtje in de etalage, dat werd aangeboden niet voor 150 gulden, maar voor een daalder. Dat was naar de zin van een huismoeder. Dus nam zü drie dagen geleden een rieten stoel en een paar warme pantoffels en ging in „de rij" zitten. Zij moest en zou dat dressoirtje krijgen. 's Nachts loste haar man haar af. Buren zorgden voor kopjes koffie en ook de leiding van de zaak zorgde goed voor haar. Een boek onder de arm, handschoenen aan, stevig iitpe- pakt, vertelde zij aan ieder, die het weten wilde, waarom zij daar zat en bekijks had ze genoeg. Er waren er, die om haar lachten, maar gisteren lachte zijZij werd als eerste en alleen binnengela ten en daar kreeg zij niet alleen het dressoir, maar als beloning voor haar wachtrecord bovendien een haard- fauteuiltje Na drie dagen en drie nachten op wacht had zij wél haar beloning gekregen. Ir H. J. Giesen. inspecteur van de NedfHandse Heidemaatschappij te Breda, zal 5 Januari met 't m.s. „Skau- I brun" naar Nieuw Zeeland emigreren. Tot zijn opvolger is benoemd ir J. de Wolf te Arnhem. De emigratie van de heer Giesen heeft een twee-ledig doel. In de eerste plaats is hot zijn bedoeling zich in Nieuw Zeeland als gparticulier te vestigen. Daarnaast heeft hij verscheidene opdrachten te vervullen, die ^belangrijk kunnen zijn voor de emigratie ,van Nederlanders naar Nieuw Zeeland. In het bijzonder zal hij zich oriënteren g inzake -de mogelijkheid in hoeverre Neder- giandse intellectuelen en technici een pas send emplooi in Nieuw Zeeland kunnen vinden Vele van zijn opdrachten liggen op cul tuur-technisch en zakelijk terrein. Onder Noorwegen was de grootste afnemer in 1951 De president van de Shipbuilding Confe rence, J. Ramsay Gebbie, deelde dezer dagen mede, dat de nieuwe orders voor Britse schepen aan het einde van 1951 tot 600 mil- lioen pond sterling waren gestegen. Dit is een record en vertegenwoordigt vie* jaren werk, zo voegde hij eraan toe. Volgens andere gezaghebbende bronnen hebben bestellingen uit Noorwegen, Grie kenland. Panama en Amerika de overhand bij de in Engeland voor hei buitenland in aanbouw zijnde schepen, waarvan de waar de op 200 millioen pond sterling gesteld kan worden. De totale bestellingen in 1951 om vatten meer dan 1 lDO schepen of 61 'e mil lioen brt. Gebbie wees er nog op, dat de Britse scheepsbouwers, voor een volkomen econo mische productie met gebruikmaking ven de aanwezige capaciteit en arbeidskrachten 50" meer staal nodig hebben dan zij op het ogenblik krijgen. De productie der Britse werven was in 1951 niet veel kleiner dan 1.' millioen brt. De bestellingen bestaan voaL 55 procent uit tankschepen. Voor vele andere soorten schepen dan tankschepen kunnen nog vrij spoedige afleveringen wor den aangeboden, maar ook hier is een groter eanbod van staal nodig om dit te kunnen verwezenlijken. In de afgelopen 12 maanden heeft Noor wegen voor ongeveer 75 millioen pond ster ling aan schepen in Engeland besteld. Grie kenland voor ongeveer 50 millioen. Panama voor 40 millioen en Amerika en Liberia voor 25 millioen. Ir KEUS SffRAK HEEM.4F-PERSONEEL TOE Woensdagmiddag heeft ir. H. I. Keus. recteur der N.V. Heemaf te Hengelo, het personeel dezer onderneming in de grote hal toegesproken. Hy constateerde, dat de omzet der ondernemipg zich in een nog stygende iyn op hoog niveau bewoog. Het personeel ondergipg daardqor enige uitbrei ding. De mooiste order was die van 25 elec- triséhe locomotieven voor de Nederlandse Spoorwegen. Voor 1952 is de fabriek voor zien van voldoende werk voor een lonende exploitatie. Hier en daar blijkt evenwel, dat onvol doende middelen de vraag beperken. Dat overigens beperking van investering bij constant verbruik de toekomstige werkge legenheid in gevaar brengt, is aan geen twijfel onderhevig. Waarschijnlijk is, dat het moeite zal kosten in de huidige situatie de kapitalen te vinden, die daarvoor be schikbaar gesteld dienen te worden. Even waarschijnlijk is, dat investeren beloond en aangemoedigd in plaats van beboet en be perkt zal moeten worden. Ook hier geldt het „voor wat hoort wat", waarbij wij die nen te bedenken, dat het zonder winst met de uitbreiding, ja zelfs met de instandhou ding der werkgelegenheid is gedaan. Hoewel het schip goed geladen is, zijn er zorgen van algemene aard. Zolang de wer ker met angst de dag van het ingaan van «ijn rust ziet naderen en compensatie van zijn tekort in goede munt is uitgesloten, zo lang het de jonge generatie bijna niet meer mogelijk is een huishouden op te zetten en dan nog op een veel eenvoudiger basis dan de eerste wereldoorlog, zolang het ver- ijgen van een eigen huis eert onvervul- fere wens blijft, is het ons duidelijk, dat er ndarfks de reeds bekende compenserende overheveling een toestand is ingetreden, die gen enkel belang dient en ten hoogste «de wind in de zeilen van een extreme groep blaast en die hen. die verantwoordelijkheid voor de werkgelegenheid willen dragen, zwaar drukt. Niet verdelen maar groter maken Het komt immers niet op het verdelen, maar op het groter maken van de koek aan en met een andere verdeling van een klei ner wordende koek is een evolutionnaire welvaartsvermeerdering en die willen wi' toch allen omdat ze de grootste vrijheid van ieder individu waarborgt uitgesloten. Het verleden heeft bewezen, dat het an ders kan en dat by een productie, die het verbruik overtreft, de zorgen by het stich ten van een gezin en by de oude dag in tal loze ondernemingen geringer waren dan nu Toen kenden we geen departement voor de opvoering van de productiviteit ei wie gedacht heeft, dat werkloosheid na de oorlog niet meer zou komen, heeft met te leurstelling kennis moeten nemen van de gevolgen van de teruglopende vraag wegens een te hoog prysniveau. Het spreekwoord zegt: Als de nood het hoogst is. is de red ding naby. Dat by een juist inzicht in de nood die redding nog mogeiyk is. moge allen de moed geven in 1952 de wedersydse ver plichtingen na te komen. de eerste categorie vallen o.m. de mechani sche ontginningen, ontwaterings- en water bouwkundige werken, de erosiebestrijding, alsmede de algemene land- en bosbouwkun dige mogelijkheden voor jonge Neder landers. Daarnaast zal de heer Giesen ook Neder landse zakenbelangen in Nieuw Zeeland tot ontwikkeling trachten te brengen, o.a. voor aannemersbedryven en speciale werktuigen- fabrieken. Ook de exportmogeiykheden voor bepaalde industrieën in ons land zal hy na gaan. Gedacht wordt daarby aan pootaard- appelen en ryne zaden. Voorts zal ook aan dacht worden besteed aan de Nederlandse export van speciale ontglnnings- en bos- bouwwerktuigen. Ir Giesen zal via mededelingen aan o.m. 't* Commissariaat voor de Emigratie Neder land van algemene voorlichting dienen in verband met de emigratie naar Nieuw Zeeland. Een van de belangrijkste onderdelen van zijn program ziet ir Giesen in het bestu deren van de mogelijkheid meer boeren- en tuindersgezinnen naar Nieuw Zeeland over te brengen. Ir Giesen maakte deel uit van de agrarische en planologische commissie voor de ontsluiting van de Biesbosch en werkte mee aan het tot stand komen van tal van plannen voor de afwatering van diverse waterschappen in Noord-Brabant. Hij was voorts betrokken bij diverse ruilverkave lingen in Zeeland en Brabant en had de supervisie bij de uitvoering van cultuur technische werken voor de herverkaveling vaó Walcheren. (Van onze Romeinse correspondent) Rond de Jaarwisseling vond te Rome de overdracht plaats van de eerste Rode Krulszendingen uit Nederland aan het Italiaanse Rode Kruis. Elf goederenwagons vol blikjes melk en vlees en chocolade tabletten waren op een speciaal perron van het Statione Ostiense gereden, waar een kleine plechtigheid gehouden werd. In naam van het Nederlandse Rode Kruis bood de heer Fack de zending aan het Italiaanse Rode Kruis aan. De voorzitter van het Italianise Rode Kruis sprak in een hartelijke rede zijn dank uit aan het Ne derlandse Rode Kruis, maar in de aller eerste plaats aan het Nederlandse volk. dat zo warm heeft meegeleefd met de ramp die Italië heeft getroffen. Daarna begaf het gezelschap zich naar de plaats, waar de goederen voor de slacht offers van de overstroming voor verzen ding werden gereedgemaakt. Honderden Italiaanse dames zijn daar dag aan dag zon der vergoeding werkzaam. In elk pak ko men goederen afkomstig uit verskillende landen. De verpakking der verschillende blikjes alleen zal de ontvanger van het pak doen zien uit welke landen zijn giften zijn gekomen. Het gehele pak gaat daarna in een speciaal voor dit doel vervaardigde zak, waar alleen Rode Kruis op staat, zon der aanduiding van enige nationaliteit. Een vertegenwoordiger van het internationale Rode Kruis uit Genève heeft op dit alles het toezicht. Wij kregen de indruk, dat dit alles uitstekend geregeld is en zijn er zeker van, dat de mensen in het over stromingsgebied vol dankbaarheid zullen denken aan de duizenden en duizenden in verre landen, die hen in hun nood hebben bijgestaan. 'Vo? Bent u daar weer? We 'J gaan elkaar langzamer hand kennen. Zo'n rechterlijke verwelko ming is altijd een voorteken voor een minder prettige af loop. zodat de 48-jarige Enge- lientje, die juist uitdagend- zelfverzekerd voor hetp hekje was gestapt, zich allesbehalve gevleid voelde over dit blijk van herkenning. Zij reageerde er direct op en repliceerde snibbig: Zo-is-et. 't Zaal nog wel érger worden, als 't zo deur- gaot, waantze wierp een wantrouwende blik op het dos sier, waarin ze een heerlijk stuk proza wist in de vorm van een vier folio's rijk procesver baal van de rijkspolitie uit haar geboortedorp in de Hoek se Waard. 5?' Dus \ye kunnen rekenen, dat u né deze keer opnieuw hier verschijnt. Deurwaarder, de getuige. Marregie was een aardig, on deugend lachend, jong vrouw- ti^difiMerzijde een spottende b llftljè naar Engelient:'e 'P Juust achtbare, daorveur schold ze me op de weg, zodat iedereen het heurde. Ze zoekt me altied, da's van de eurlog af. Er komt genne end 'an. Bent u niet een beetje tè aardig naar haar zin tegen haar man polste de magistraat De hoeveelste keer is dat voorzichtig. nu al vroeg de rechter, in het dossier snuffelend. Hier heb ik het, een.twee.drie.vijf. zeven keer, allemaal beledigin gen en dit is de achtste maal. y bent een lastig mens, een ruziemaakster en Zeg dat die politie vroeg ze vals. Jó. En óók, dat u een rod delaarster bent en èrg kwaad denkend. Die polissie speelt met haar onder één deken, da zeg- ikke. Sjengejènge, wa het die moie waachtmester zich uutge- slofd Heeft u uw buurvrouw Marregie Spoeling voor vui legescholden Omdaat ze da-is, klonk het verzekerd. Ze wil mien kerrel van me aftroggelen en ze laacht me uut als ze me op 't arf zie en op straot en va- daog of mergen haol ik ze d'r eugen uut d'r kop. Da's vaaast. 'k Maok wel is een gijntje met de kerrel. gaf ze toe. Dan vraog ik, als 'k hem zie, zeg Nellis, hóu je nog een bietje van me?En dan roept hij trug, kom-mar efkes bij me, dan zal 'k oe een zoentje gevve. Maor hij ment-et nie 'or. Hij is een goeie kerrel. maor mag niks voor dat wief, die een stuk saggerin is, zo gezegd, achtbare. Maor er zit tussen óns gien kwaod 'or. want 'k ha zélf een goeie kerrel en die laacht-er ók omEn da hè'k teugen de burgemester ók gezeid, die me hèt laoten komme en die ha"k 't presis uutgelegd. En toen hèt zij op het gemente- huus motte komme bie de bur gemester en nóutoen hèt er wat gezwaid 'orWant burgemester is een goei maan, maor as-ie begintnóu or.. En toe ze trug kwam en 'k toevallig bie de lappieskopman an de waogen stond, schold ze uut voor: zo lelijke, vuile echt- brekster en vieze.,... u wette wel. Dat bèn je toch, wierp Engelientje er uit haar bank tussen door, zodat de achter haar zittende wachtmeester haar op de schouder moest tik ken. dat ze haar mond moest houden. Voor jou soms Eddelachtbaore. 'k nem geen wórd trug, want toen ze nog een vrije meid was, lag ze al met de jonges laangs de diek. Je bint een schaande voor je moer geweest Kijk ze nou laachen Zo'n valse don der Héhéhéhé, vermaande de rechter. Pas óp, anders ga je nóg meer lelijks zeggen. Nou hort u het zèlvers, achtbaore, zei triomfantelijk Marregie. Laot ze mar naar d'r eigen kieken, zo'n helleveeg veur h'r maaan is ze Dië maan wil welleris lachen. En zij kan nie laachenMaor tussen hèm en ikke bestóot niks 'or. 'k Ha zélf een beste kerrel en die laacht er zelf om. Maor 'k la me nie uutschelden. Als 'k al die boeten optel, dan is schelden toch èrg duur, rekende de rechter aan Enge lientje voor. Dan telkens je tramgeld naar Rotterdam. Dat geld kon beter in je huishouden gebruikt worden. Vind je óók niet En het wordt hier steeds duurder. Willen we je nu maar eens in de gevangenis zetten Boeten helpen tóch niet. Aasteblif niet, edelacht bare, want 'k zou nie wetten, wie er dan op mien kooters mot passen. Dan zal je toch moeten uitscheiden met dat schelden. Maor zij troggelt mien kerrel van me èf. hield Enge lientje voL Och neen, dat geloof ik niet, zei vergoelijkend de rech ter. Zó erg zie ik het niet. Nietwaar, Marregie? Maar jij moet er mee ophouden en geen aardigheidjes meer tegen haar man zeggen. Dat moet dus ein digen Och, achtbarre, verdedig de zich Marregie. 'k Heb-et tegen de burgemester ók ge- vinden we o.m. nog een zegd en 'k zei: burgemester. 1 nle.t Snb.e.k™J*. ™derli maok-oe niet bezorgd, waant 'k mot van die kerel niks 'ebben en hij niks van s mien, maor 'k laot me niet schelden, 't Is al- lennig een betje pesterie van me, maar voor de rest is er genne pien bie Voor de laatste keer nog, kreeg Engelientje boete. n.l. ƒ20, maar tevens een week voorwaardelijk met twee jaar proeftijd. Jt Dè's te veulriep ze. Te veel, te véélherhaalde de rechter. Die scheldwoorden zijn niet minder waard. Ga je in hoger beroep Vaaast wel, dreigde ze. Dan mot Dehaeg er ók rfiaar bie. Maor ze is niet van me aaaf Pès maar ópwaarschuw de de rechter. Kom je terug, dan krijg je alleen méér ge- I vangenisstraf en we laten Je die week, die boven je hoofd zweeft, óók uitzitten. Da'zeilen we dan welleris zien, mokte Engelientje en kwaad liep ze naar de deur. Een lekkende bus met grondlak werd gisteren in de lampekappenfabriek Ver meulen en Van Liempt te Etten op een an dere bus geplaatst om de verf op te van gen. Een klein straaltje liep langs de bus, zcdat een deel van de vloeistof op de grond terecht kwam. Daar is vuur bijgekomen, met het gevolg, dat een brandje ontstond. Twee der arbeiders, Frans Mensen en Sus de Bont. gingen onmiddellijk tot blussing over. Zij werden daarbij het slachtoffer van een plotseling zich voordoende ontplof fing, ontstaan door het verhit worden van dp beide bussen. De twee mannen werden met brandende grondlak overdekt en raak ten in brand. Hun collega's «nelden te hulp, maar konden niet verhinderen, dat de twee mannen zwaar gewond werden en naar het $t Ignatiufziekenhuis te Breda moesten worden overgebracht. Een hunner, De Bont, is in de afgelopen nacht aan zijn verwondingen overleden. De schade in de fabriek bleef beperkt tot ruiten en grondstoffen. Behalve de beide genoemden, werden ook andere arbeiders gekwetst, zij het in lichte mate. Gemiddelde grootte is kleiner dan die in Nederland In de over het algemeen goed gevulde orderportefeuille van de Westduitse scheeps bouw treffen we oqk zeer vele orders aan voor de bouw van kustvaartuigen. De meeste orders zijn voor Duitse rekening. Het aantal opdrachten voor het buitenland is in deze sector van de scheepsbouw klein te noemen. De buitenlandse orders komen meer voor in de grotere schepen en in de categorie tankers. De gemiddelde grootte van de opdrach ten voor Duitse rekening bedraagt ruim 488 ton d.w. In Nederland ligt het gemid delde van de nieuwbouworders aanmer kelijk hoger, n.l. ruim 600 ton d.w. Wat Gro ningen voor de Nederlandse luistvaart be tekent, is Haren-Ems voor de Duitse. Op een getal van 45 opdrachten (21970 ton d.w zijn 9 schepen voor dit stadje. In totaal be treft het hier 4545 ton d.w. scheepsruimte met een gemiddelde grootte van 505 ton d.w. Ook bij de Duitse opdrachtgevers valt een neiging tot combineren te constateren. Een uitzondering vormen nog de schepen van 900 ton d.w. en meer. Injjjiderland zijn de laatste jaren meer srtepeh van de«e grootte besteld dan in Dfiltsland, te meer aaar niet alleen de redenen in het Westgn van Nederland, maar ook de Groningse re ders deze schepen niet meer als uitzondering bestellen. Wel is er een overeenkomst te vinden wat betreft de minimum-grootte der bestelde schepen. Evenals in Nederland worden ook in Duitsland de kleine kustvaartuigen de schepen in de tonnage van 250300 ton d.w. niet meer besteld. We hebben ten minste geen kleiner dan 390 ton d.w. kun nen vinden. Onder de buitenlandse opdrachtgevers ook voor Nederland t.w. de Rawall- rederij uit Hersingborg, die in 1947 bij één der werven in de provincie Groningen het kustvaartuig R.A. Rawall liet bouwen. Deze maatschappij krijgt thans twee nieu we schepen van 500 ton d.w. bij de Lü- becker Maschinenbau in Lübeck. Dezelfde werf maakt ook nog twee kustvaartuigen voor de Svenska Lloyd in Gothenburg. Ook deze ^chepen worden 500 ton d.w. COMMODE IN BRAND In een woning aan de Ruyckrocklaan te Peh Haag is op Nieuwjaarsmorgen in een kinderkamer brand ontstaan, doordat een brandend electrisch kacheltje te dicht bij een commode was geplaatst. Een jongetje van zestien maanden en een meisje van twee-en-een-half jaar werden met brand wonden in bewusteloze toestand naar het Julianakinderziekenhuis overgebracht. Er is geen gevaar voor hun leven. De Rijksmunt 50 jaar Dinsdag 1 Januari was de munt te Utrecht 50 jaar staatsbedrijf. 1 Januari 1902 immers trad de wet van 28 Mei 1901. houdende be palingen omtrent het toezicht en de zorg over de zaken der munt in werking. Dit be tekende. dat er toen radicaal werd gebroken met de van oudsher bestaande wijze van exploitatie der Utrechtse muntinrichting. In 1951: 13.556 tchepen In 1951' zijn in Rotterdam 13.556 zeeschepen aangekomen. December leverde 1386 de Waterweg binnenlo pende schepen op, waarvan bestemd voor Rotterdam met inbegrip van Pernis en Vondelingenplaat 1165 schepen. De nieuwe rijksweg Eindhoven—Leen de. over de Leenderheide,. welke straks de huidige nauwe, bochtige en gevaarlijke verbinding EindhovenHeezeLeende zal vervan gen. zal in het voorjaar van 1952 in ge bruik worden genomen, zo deelt de Toe ristenbond A.N.W.B mede. Dit betekent een zeer belangryke verbete ring in de verbinding tussen het Westen en Limburg. Reeds meermalen zyn op de be staande rijksweg, welke bij de automobilis ten in een kwade reuk staat dodelijke on gevallen gebeurd. Het gedeelte Eindhoven—Heeze—Leende ls zelfs zo gevaarlijk, dat velen maar liever de route over Valkenswaard kiezen, al is ook de weg Valkenswaard—Leende verre van ideaal. Reeds sedert 1936 is het Rijk van plan geweest aan deze ongewenste toestand een einde te maken door de aanleg van een nieuwe rijksweg Eindhoven—Leende De aarden baan daarvoor is in de oorlog aan gelegd De nieuwe rijksweg krijgt een breedte van 6.25 meter en zal uitsluitend voor motor voertuigen toegankelijk zijn. Een snellere en aanzienlijk veiliger verbinding wordt er door gewaarborgd. De A.N.W.B. zal zijn bewegwijzering lij- dig aan de nieuwe toestand aanpassen. Daar het hier een geheel nieuwe weg betreft, ls het aantal wegwijzers en richtingsborden dat moet worden veranderd of verplaatst, zeer groot. Dit geldt nog te meer. waar la verband met de nieuwe verbinding een aan tal routes en daarmede ook de afstanden ingrijpend moeten worden gewijzigd. De Franse regering heeft tijdelijk een aantal invoerrechten opgeschort, met het doel de prijzen van goederen, die in het land dringend nodig zijn, te doen dalen. Dit be sluit heeft o.a. betrekking op de invoer van ruw zink en platen, banden, staven, roeden, buizen en strips van zink en zink- alliages. waarvoor het invoerrecht 15 tot 20 procent bedroeg. KERKNIEUWS t Ned. Herv. Kerk. Beroepen te Coevorden J. H. W. Sandijck te Jukwerd en Krewerd. Aangenomen naar Borculo R. J. Renier te Wedde (Gron.). Benoemd tot hulpprediker te Rotterdam- Charlois (wijk „Carnisse") J. K. F. Mantz, em. predikant aldaar. Geref. Kerken. Beroepen te Hasselt B. Scholten, cand. te Kampen. Te Nieuw- dorp G. Aaibersberg te Zonnemaire. Chr. Geref. Kerk. Bedankt voor Meppel D. Biesma te Hoogeveen. Baptisten Gemeente. Beroepen te Gronin gen S. Zijlstra te Eindhoven. Geref. Gemeenten. Tweetal te Zaandam: M. Blok te Rotterdam-C. en A. Vergunst te Zeist. Bedankt voor 's-Gravenhage J. W. Kersten te Genemuiden. llüiJJJlJUBHHIiJMJJlIllMJUJIIlilJJMiOiljJUJWJIllJlJM'JJlMJffiiJllllJJlJlHJlJllilIJlJJflflBBJflJJJiJJlg Kunstschutters-kunst fj schoot tekort Juist toen de kunstschutter „Opper- ff hoofd Arendsoog" by de Burger- m lijke Stand bekend als ene Jack mw»" ucivcnu uis ene j ulk. s Carson in een circus te Birming- S ham een glazen bol van het hoofd f van zijn assistent wilde schieten, zak- i van zijn assistent wilde schieten, zak- hij door de stoel heen, waar hü op zat. Het Grote Opperhoofd schoot de I leider van de circusband in zijn been en het slachtoffer van het mislukte schot moest naar het ziekenhuis wor den gebracht. Een nieuwe stoel voor het Opper- g hoofd is al besteld (Van onze Twentse correspondent) n zijn Woensdagmiddag uitgesproken jaarrede heeft de heer H. van Beek Hzn, voorzitter van de Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Twente en Salland. grote aandacht besteed aan de moeilijkheden in de textielindustrie. Op de binnenlandse markt valt de laatste tijd. aldus de heer Van Heek. een onmiskenbare kentering te be speuren. Hoewel de „koperstakfng" diepe sporen heeft 'achtergelaten, kan met enige reserve gezegd worden, dat in vele sectoren de ommekeer gekomen is. De grote daling van de wolprijzen begin April gaf een geweldige deining en ook in de katoensector begon de verkoop toen plot seling over de gehele linie terug te lopen. Geforceerde verkopen als gevolg van li- quiditeitsmoeiiykheden deden de rest en al met al geraakte de binnenlandse handel in de eerste plaats de confectie-industrie en de grossiers in een niet benijdens waardige positie. Uit de aard der zaak heb ben textielfabrieken met in hoofdzaak bin nenlandse afzet hiervan het zwaarst te HJ- den gehad. Thans scldjnt men in vele ge vallen over het dieptepunt heen te zijn en er is een zekere gerustheid ten opzichte van de katoenmarkt ingetreden. Er valt weer een zij het dan ook minimale belangstelling van de handel om te kopen te signaleren. Het schynt dat deze gerustheid ook bij het publiek begint door te dringen en hoewpl de gelegenheidsaanbiedingen de opleving nog enige tijd zullen tegenhouden, mag men met een zeker optimisme op een geleide lijke verbetering van de handel rekenen. Met dat al is wel de grote waarde van de textieluitvoer gebleken voor de gehele tex tielindustrie, die daardoor veel minder con junctuurgevoelig wordt. De „uitwijkmoge lijkheden" van de z.g. exportfabrieken, die alle een zeer grote binnenlandse afzet heb ben. hebben zeer gunstig gewerkt en nog grotere moeilijkheden dan de reeds ontstane verhinderd. Hier plukt onze industrie de 'vruchten van een collectieve exploratie en bewerking van exportmarkten. De uitvoer van katoènen manufacturen ln Nederland Engeland Ver. Staten Japan India 1947 80 yards bedroeg: (gaschat) 1948 1949 1950 1951 121 150 152 175 761 904 822 880 940 908 559 750 499 745 1088 1030 308 466 1109 800 2629 3173 3730 3635 Wat zal Japan doen Door de grote droogte en gebrek aan kolen daalde de Japanse export in 1950 enigszins. Op langere termUn gezien bestaat er echter aanleiding tot grotere ongerustheid. De po litieke en economische expansiedrang van Japan in de dertiger jaren ligt de wereld nog vers in het geheugen. De Twentse texi tielindustrie staat hier voor een probleem van niet te bepalen omvang. De textiel- exportkoek zal op langere termijn bekeken, ten gevolge van de steeds verder voort schrijdende zelfvoorziening van de huidige afzetgebieden, de neiging hebben eerder kleiner dan groter te worden. Volgens een berekening van de Engellie Cotton Board bedroeg de Internationale handel ln katoenen stukgoederen in de pe riode 1936—1938 7 milliard square yards per Jaar, terwyi dit cUfer in 1950 5.4 milliard square yards bedroeg. Hoewel men, alleen de cijfers der laatste jaren beziende, wel licht tot een andere conclusie zou kunnen komen, geloof ik toch. aldus spr., dat de cyfers van de Cotton Board helaas de ver wachting wettigen, dat de mening van prof. Wisseling in 1948 uitgesproken omtrent de dalende ontwikkelingsiyn der textielexpor- ten op de lange duur juist zal blijken te zijn. Wanneer in de toekomst telkenjare een groter part van deze textielexportkoek door Japan zal worden opgegeten, opent dit voor de rest van de wereld uiteraard geen pret tige perspectieven. De vraag bij dit alles is nu hoe een nieu we overproductie voorkomen dient te wor den. In ieder geval kan oveï dit punt over leg gepleegd worden door de reeds bestaan de contacten tussen West-Europa en Japan te bestendigen en te verstevigen. Reeds heeft Japan getoond begrip te hebben voor het feit. dat het zijn belang beter dient met het verkopen van zijn textielen tegen we reldmarktprijzen, liggende op of even onder het niveau der Engelse. Amerikaanse en Nederlandse noteringen. Op langere termyn gezien zoude*» bitante aspiraties van Japan op de wereld markt zeker tot zeer onaangename rebCrtes leiden. Japan zal goed doen te begrijpen, dat West-Eüropa zich niet voetstoots zal overgeven en zyn Aziatische afnemers er toch bovendien zeker geen pry« op zullen stellen aan Japan bU de invoer van katoe nen manufacturen een soort monopoliepo sitie toe te kennen. Onvoldoende dollars Door de grotere oogst hebben de Ame rikaanse autoriteiten de uitvoer van USH- katoen naar bevriende landen vry gegeven Helaas betekent dit niet, dat de Nederlandse spinners deze katoen volop kunnen kopen. Integendeel, de verminderde ECA-toewij- zing baart èn de regering èn de spinners veel zorgen. Verder is het feit belangryk, dat er in verband met de gestegen katoen markt voor de beschikbare dollars veel min der katoen geïmporteerd kan worden, dan er ge-pland was. Aangezien er ook nu niet voldoende vrye dollars zyn, vreest men dat het ook dit seizoen niet mogeiyk zal zyn de gehele behoefte ln USA-katoen te dekken. Groningen (als gewest) is tot nu toe twee aloepenbedryven rijk geWeest, t.w. de werf van Kerstholt in Groningen en die van de wed. Blaak in Hoogezand. Beide zyn gespe cialiseerd ln de bouw van houten sloepen, reddingboten, enz. Sinds korte tijd echter worden hier ook aioepen van aluminium gebouwd. In Delfzyi is nameiyk sinds enkele Jaren s N.V. Delka Metaalwflrenfabriek geves tigd. In enkele groene barakken aan de Farmsummerweg vlak in de nabyheid van de nieuwe scheepsreparatiewerf van de Gebrs. Sander, heeft men hier geleideiyk de moeliykheden weten te overwinnen, die elk Jong bedrijf kent, maar ook de moeliyk heden, die zich rijkelijk voordoen by de verwerking van aluminiumproducten. De eerste jaren heeft men zich er vooral toegelegd op de fabricage van hang- en sluitwerk. Ook hier kroop het bloed waar het niet gaan kon. Wanneer men een directeur heeft, die altyd in de scheepsbouw heeft gezeten, zoals met de heer Rond het geval is. en wanneer men onder de mede-vennooten een heer Visker weet. een mqn, die dag in dag uit via Bemetel jonge mensen voor de scheepsbouw opleidt, dan is het begrijpeiyk dat er t.z.t. vaartuigen van aluminium zul len worden gebouwd. Deze tyd is thans aangebroken Ook by dit product zyn de moeiijkheden niet weg gebleven. Men ls er toch gekomen en de eerste reddingboot (13-persoons) bestemd voor de scheepswerf Nlestern te Delfzyi kon de toets der critlek zeker doorstaan Aan de tweede boot wordt reeds gewerkt In de loop van het nieuwe jaar hoopt men reeds de eerste serie te kunnen opzetten. noNDEKDAG 3 JANUARI 1952 EERSTE BLAD - PAGINA 3 (Van onze speciale verslaggever) - .mm huilt de Japanse buitenman, die Tokio bezoekt, in diepe eerbied het hoofd. Nog altijd b g h t paieiS waarvan hij weet. dat daarin Zijne Majesteit eert En achter zijn gebogen rug rezen de vier, vijl Tv de brede boulevards naar alle delen van deze monnterachtig grole stad rijen dik o^rnf inWOner.s De Japanse boer trekt zich daarvan niets aan: hij denkt ThtTmët™ mpect aan zijn keizer. De stedeling schijnt op dit punt wat nuchterder noLr oo het platteland heerst nog Iets van het oude ontzag, waaraan ook vijl Jaar Atnerlkaanse bezetting geen eind hebben kunnen maken. V. Htrnhtto verdweiten leek, komt gemakkelijk weer Een kwarteeuw geleden herieeg Hirohi o tfrUf kennis gewapend heb ik ijverig gespeurd naRr feestelijke voorbereidingen ter her denking van dit jubil'eum. maar.... ik heb (natuurlijk) niets gevonden Over zyn keizer en over 't keizerschap •^^algemee^zwygt Biologie, zeilen en zwemmen dat zijn de hobbies van de kleine, bijziende rpan. die vroeger gevangene van de militairen was en na de oorlog als keizerlijke beziens waardigheid door het land is gaan reizen. Hirohito is nooit iemand geweest, die zich op een voetstuk heett willen plaatsen. Daar is zyn karakter niet naar: hij ls veel meer de kalme kamergeleerde dan de eerzuchtige heerser, die met alle mogelijke middelen naar uitbreiding van zUn macht streeft. Wat men hem verwijten kan, is te grote passi viteit en het laten misbruiken van zyn ge zag voor imperialistische doeleinden. Vol gens Hauser heeft hij desondanks met de zeer beperkte middelen, waarover hij be schikte. destijds gepoogd zijn afkeer van militaire dictatuur te kennen te gevi Oudergewoonte publiceert de keizer Nieuwjaarsdag een gedicht van eigen hand en in dat van 1938 heette het: .Vredig is de morgen in de tuin van het altaar. Het is te hopen, dat 's werelds toestand ook vredig zal zijn". En het Nieuwjaarsgedicht des kei- i zers van 1940 luidde: ..Bij het begin van het Nieuwe Jaar bidden wij dat Oost-en West eensgezind zullen zijn en voorspoed zullen hebben". De kroonprins Tweemaal heeft Hirohito's omgeving ln de jaren na de nederlaag gevreesd, dat zijn dagen ais keizer geteld waren. In Augustus 1945 ging het gerucht, dat de toen twaalf jarige kroonprins Akihito zijns vaders plaats zou gaan innemen en weinig maan den later had het er de schijn van, dat de Amerikanen een troonpretendent, die tot dan toe vrijwel onbekend in Nagoja had ge woond. de plaats van Hirohito zouden laten innemen. Om met de kroonprins te beginnen: Hij is op 23 December j.l. achttien jaar gewor den en hofkringen zijn bezig een gpschikte vrouw voor hem te zoeken Wat een ver schil tussen de opvoeding, die Akihito vóór de capitulatie kreeg en die hy onder Ame rikaanse leiding heeft genoten. Voorheen plachten de Japanse kranten eenmaal per week het bericht te publiceren '..dat het Hunne Majesteiten de Keizer en de Kei-L zerin behaagd had de kroonprins te bezoe ken" Soms ook bezocht de kroonprins zijn ouders, maar voor het overige was de ÏÏTTS.'T7ïr.rfi. voor de recht- streekse afstammeling van de Zonnegodtn toch niets begrijpenntpttemin Géén feest dus. maar ik was niette mm benieuwd welke uitleg een JaPa"s® lnt«' lectueel. in Amerika opgevoed, aan dit ont breken van vreugdebetoon zou geveru Naar goed Japans gebruik beantwoordde hij mijn vraag met een zeer brede glimlach, waarop hn een uitvoerige uiteenzetting begon te ïiven v.h de re&tKe hoogachting, welke de keizers voorheen plachten te genietem Toen ik aanhield en onverwacht mijn vraag van /oKtraks herhaalde, kwam een verras send antwoord: ..Keizer Meiji (Hirohito<s grootvader) heelt lang en rfSenrijk over Mt Volk geregeerd en l« destijds 70 uitbundig gefêteerd, dat het onmogelijk is te huldigen op een wijze, welkk ook maar In de ver.ta verte de vergelijking met die van Zijn gróólvadtr zou kunnen doorstaan. Een kostelijk antwoord; waarin de kern van de .vraag op Oosters-handige wijze werd ontweken! t Sensatie-rede Nog altijd komt Hirohito's gelaat niet op dp Japanse postzegels voor, hetgeen voor de oorlog werd verklaard uit de opvatting, dat dp keizer te heilig was om afgebeeld te worden Helaas hebben de Amerikanen ver- zuimd dit typisch-Japanse bijgeloof met wor- tel en tak uit te roeien, ofschoon zij ander zijds niet nagelaten hebben te dezer zake Westerse opvattingen tot gelding te brengen Het was dan ook geen kleine senrfatie. toen de keizer juist zes Jaar geleden, nl. in zijn Nieuwjaarsboodschap voor 1946. open lUk de „goddelijkheid" van de Japanse vorsten vals noemde en zijn onderdanen verder meedeelde dat zij niet boven andere volken uitsteken en al evenmin voorbestemd syn de wereld te> regerenNiet ongees tig is deze verklaring van Hirohito bestem peld als het plegen van „politieke harakiri", maar het is dc vraag, of de betekenis er van wel ten volle tot de „gewone man" ls door gedrongen. Het Japanse volk heeft, als elke Oosterse natie, volop de tyd, het beschikt j jongen omringd door hofdignitarissen. die over een ongeloofiyke veerkracht en. wat I hun eigen opvatting hadden over de wyze, waarop de erfgenaam van de Japanse troon op zijn latere taak voorbereid diende te worden. In 1946 kwam er evenwel een grote verandering. Volgens de officiële lezing vroeg de keizer aan een Amerikaanse com- 'missie-van-advies om „een Amerikaanse lerares van christelijke levensopvating" Die werd gevonden in de persoon van mevr. Elizabeth Gray Vining, een Quaker en bekend als schrijfster van een groot aan tal kinderboeken. Mevr. Vining. die in eerste plaats tot taak had de wat al mannelijke opvqpding van eertijds te neu- tralisecen. vond haar keizerlijke leerling de intelligentste, die zij ooit had gehad en er is geen reden om aan te nemen dat zij dit zei om te vleien. Akihito van zijn kant gevoelde zich van de aanvang af vol- en op zijn gemak temidden van zijn klasgenoten, die toen. evenals hij. omstreeks dertien jaar waren. Tot de meest geliefde boeken van de kroonprins uit de afgelopen periode behoren Robinson Crusoë. De drie Musketiers. Tom Sawyer en Twintigdui zend mijlen onder zee. Het spreekt wel van zelf. dat de jongen ook zwaardere lectuur te verwerken kreeg, zoals ,.De Ver. Naties eiMevr! Vining heeft intussen haar opdracht voltooid. Nu was het de wens van de keizer, dat de kroonprins een Amerikaanse univer siteit zou bezoeken, maar dit plan gaat niet door eh zijn voortgezette studie zal Akihito dus in Japan ontvangen, zij het op Ameri kaanse wijze Naar men zegt waren de con servatieve raadgevers van de keizer van mening, dat de opvoeding van de kroonprins al modern genoeg was geweest En dan ook nog een Amerikaanse universiteit Neen, dat zou te veel zijn geweest van het goede En zo blijft Akihito dan op Ja panse bodejn. In tegenstelling tot zün YAdfrr hij er wel niet in slagen veel invloed te ?nen op de Reuze van zUn toekomstige levensgezellin. Het is daarmee in Japan zo gesteld, dat die keus eigenlijk in handen ligt van het familiehoofd, al of niet na overleg met vooraanstaande familieleden. Vreemd, zult ge zeggen, maar dit vloeit voort uit de ondergeschiktheid van de Ja panner aan de gemeenschap, de groep of de familie. En nu zijn er wel moderne Japan ners. die zich van deze conventie niets aan trekken. maar hun aantal is gering. En zeker aan het hof zal men de gebruikelijke paden willen bewandelen. Nu is er één lichtpunt voor Akihito: zyn eigen vader trouwde in 1924 met een prinses van zijn eigen keuze, weliswaar een meisje uit de hoogste kringen, maar niet uit een van de families waaruit keizerinnen gekozen plachten te worden. Daar staat tegenover, dat Hirohito destijds meer zeggenschap kon hebben dan nu zijn zoon: Hirohito» vader. "VE DUITSERS hebben sedert het eind van de oorlog wonderlijke ontdekkingen gedaan. Lange jaren hebben se in de waan verkeerd, dat *y het enige „Kulturvolk". het enige beschaafde volk qp dit onder maanse vormden. En nu hebben ce tot hun verrassing bemerkt, dat ook elders ontwik- koling en beschaving heersen. Dit is te dan ken aan de „American Houses", de Ameri kaanse Voorlichtingsbureaux. die overal in' West-Duitaland zyn gevestigd. Natuuriyk hebben ze vooral de nadruk gelegd op de cultuur welke Amerika zich heeft verworven, maar allicht straalt van dit verschijnsel ook iets op de West-Euro- pese landen af. Het was trouwens niet de bedoeling van de oprichters van de Ameri kaanse Voorlichtingsdiensten, de Duitsers te leren, dat ze niet het enige Cultuurvolk zijn. De bedoeling was de overwonnenen iets te leren omtrent de levenswijze in Amerika en hen zo iets te doen begrijpen van de Westerse democratie, en zo mogelijk waardering daarvoor te kweken. Deze tak Voorlichting werd georganiseerd kort na de oorlog, toen een handjevol over vermoeide Amerikanen centra probeerden te vormen, waar ze met weinig hulpmidde len Voorlichtingsdiensten vestigden, zoals die in Nederland ook hebben gekend en hier en daar nog hebben. Vier maanden ge leden kon Amerika in Duitsland bogen op 27 prachtig ingerichte Voorlichtingsbureaux met 122 vaste bibliotheken en vier rijdende bibliotheken. Deze laatste zijn vrachtauto's, die boeken en tijdschriften vervoeren naar afgelegen dorpjes, waar men verlangend is iets uit de buitenwereld te vernemen. De eerste dorst van de Duitsers, behorend tot alle lagen der bevolking maar nieuws uit de wereld, waarvan ze twaalf jaar lang af gesloten ^yaren geweest is nu gelest en de invloed, welke de Verenigde Staten thans nog in Duitsland uitoefenen, is strikt terug gebracht tot die van vriend en bondgenoot. Daarom zullen de voorlichtingscentra tegen Juni 1952 worden beperkt tot 15 hoofdcen tra en 25 bibliotheken, die een onderdeel vormen van de centra. Het aantal rydende bibliotheken zal daarentegen worden uitge breid tot twintig. De -heer Michael Barjansky, die de hoofd leiding heeft van de gehele Voorlichtings dienst, vertrouwde een correspondent van Reuter toe dat het besluit tot gedeelte lijke opheffing van de Voorlichtingsdienst, een storm van protesten heeft doen ont staan in Duitse dagbladen en bij particulie ren, die het „Amerikaanse Huis", dat ze geregeld plegen te bezoeken, niet willen missen. Vooral de bibliotheken die elk 12.000 banden tellen en die zowel Duitse als Engelse belletrie en wetenschappelijke werken bevatten, zyn voor menig Duitser een bron van genot. Ze mogen er vrijelijk rondneuzen in de boekerij, de banden in handen nemen, ze doorsnuffelen en ten slotte mee naar huis nemen wat hun het beste lijkt, dit in tegenstelling met de Duitse bibliotheken, waar men van een catalogue moet kiezen wat men wenst te de Amerikaanse muziek zowel ala voor de Amerikaanse musici. En wanneer men een Duitier de overtuiging kan bybrengen, dat de heer Joe Brown uit Connecticut werke- iyk in ataat Ie Beethoven te vertolken, heeft men werkeiyk iete bereikt. Muziek en boeken vormen slechte een ge deelte van de hulpwerktuigen van de Ame rikaanse huizen Er worden ook lezingen ge houden in Duits en Engels, debatingclubs gevormd, documentaire films vertoond, en tentoonstellingen georganiseerd. By dit alles, aldus de heer Barjanski tracht men tege moet te komen aan de smaak en de behoef ten van de streek in kwestie. Maar overal ligt hetzelfde doel aan dit werk ten grond slag, n.l een volkomen vrij en informeel ter rein te scheppen, naar Amerikaans model, ten behoeve van een volk. dat nog slechts een begin heeft gemaakt met de herontdek king van vrijheden welke het vroeger heeft bezeten, in sommige gevallen zelfs nog eerder dan andere volken. ■py de Romeinen begon aanvankelijk D hét jaar op 1 Maart. Toen was dus September de zevende maand. October de achtste. November de ne gende en December de tiende. Zij zOn gewoon genoemd naar de telwoorden septem, octo, novem en decern. Ldter werd Januari de eerste maand, ge noemd naar de fjod Janus, de god van deuren en poorten. Iedere deur. zou men kunnen zeggen, kijkt naar binnen en naar buiten. Daarom werd Janus met twee gezichten afgebeeld. Daarom ook kon oorspronkelijk geen tempel aan hem worden gewijd, al leen een doorgang. Voorts is Janus de god van elk begin, het begin van het jaar. van de maand, van de dag en van het mensenleven. Men beeld de Janus dan ook af met een sleutel in de hand Hij opent de toegang tot alles wat nieuw is, dus ook tot het nieuwe jaar. PARIJS. 2 Januari keizer Taisjo. was n.l. reeds in 1921 over leden. En Akihito zal er dus wel niet aan kunnen ontkomen, dat zyn vader de keuze van zijn zoon zoal niet voorbereidt, dan toch in elk geval goedkeurt. Want. hoe - demo cratisch" Japan geworden moge zijn. net blijft.Japan! J I aan de TIET Nederlands Impresariaat, in welke J"*-raad van beheer twee ministeries, van j|jj|y»0. K. en W. en van Sociale ZakeN, hun ver- ;gg| tegenwoordiging hebben, gaat een belang- r(jke rol spelen ten aanzien van de nieuwe oriëntering van Joegoslavië, de Tltoïstlsch- communlstlsche staat, die aanvankeiyk z(jn culturele zaken naar Moskous model in richtte. doch die het culturele gelaat nu naar het Westen richt. De directeur van het Nederlands Impresariaat, mr J- de Blieck. die kort geleden een succesvolle tournée van het Joegoslavische Nationale Danstheater organiseerde, heeft op uitno diging van de Joegoslavische gezant een erllnteringsreis in Tito's staat gemaakt, die b'Ungryke consequenties zal hebben, waar van hy ons een en ander meedeelde. Hij vertelde, met ongeloteiyke hartelijk heid te zijn ontvangen en een buitengewoon firoot interesse voor het Westen te hebben ontrooet. Het peil van het culturele leven in Joegoslavië, thans in Westerse geest over de zeven republieken van de staat gede centraliseerd. verblufte hem. Er werken in Joegoslavië maar eventjes elf opera's met volledige balletten en orkesten! De beste opera heeft Zagreb, een stad die zeer Wes- |ers aandoet en die mr De Blieck een ïwcede Wenen noemde. Ook is er een bij zonder goede opera in Belgrado. De ove rige opera's zijn niet van zulk. hoog gehalte, naar als men bedenkt dat ln het Macedoni- «che Scoplje nooit iets aan cultïwr was ge daan en dat de opera daar nu meer succes heeft met de Orphée van Gluck dan met de Bohème, dat de straatjongens daar nu id's „J'ai perdu mön Eurydice" fluiten, dan beseft men, hoeveel er is gebeurd De danskunst wordt in Joegoslavië het harts- tochteiykst bedreven Duizenden dansscho len heeft Joegoslavië, misschien wel tien duizenden, waar de oude volksdansen aan amateurs worden onderwezen. Na de oor log zijn er drie staatsensemblee gevormd, een Servisch, een Kroatisch en een Mace- ^donisch. Hef ensemble dat in Nederland op- itrad was het professionele Servische, aan- f gevuld met amateurs uit Macedonië en Kroatië Het mocht toen het nationaal en- •emble heten, maar de Joegoslaven hadden *«lf nog nlel beslist, welke troep de beste *M- Mr DjlBlieck werd «1» een Pari» uit genodigd. dit zelf vast te stellen. Hy koos het Servische en verwierf er de alleenver tegenwoordiging van voor 3 jaar. In Juni brengt hy het Servische gezelschap van 45 mannen en vrouwen naar Nederland. Te voren gaat hy er mee naar Parijs. In Juli is hij er mee in Duitsland, in Augustus in Scandinavië en in September in Engeland. Het tweede jaar organiseert hij een tournée door Zuid-Amerika en het derde jaar een tournée door Australië. Verbaasd heeft mr De Blieck gestaan van het ongemeen mooie stemmenmaterlaal. vooral in de opera's. De prima-donna van Zagreb die al op de Maggio Fiorentina optrad en in Cairo en Athene zong. Maria Radew. zingt en speelt een Carmen zoals wij er hier geen kennen. En in het Requiem van Verdi hoorde mr De Blieck een 25-jarige alt van zeldzame schoonheid. Nada Putar. met wie hy een contract heeft aahgegaan en die hy een wereldcarrière voorspelt. Bij de artisten ontmoette hij een grote honger om contact met het Westen op te nemen en by het gouvernement grote be reidheid om dit contact mogelijk te maken. Met het Nederlands Impresariaat gaat ook de prima ballerina van de opera van Bel grado In zee. Ruth Parnell. die een onge lofelijke techniek paart aan artisticiteit, zy is maar een heel klein figuurtje, meet 1 50 m en weegt 45 kg. Voorts contracteerde mr De Blieck met het radiokoor van Zagreb, een madrigaalkoor dat van een buitenge wone noblesse moet zyn. De Nederlandse impresario moest zich be perken om niet opeens te veel hooi op de vork van het Nederlandse Instituut te ne men. Graag zou hij Nederlandse kunste naars ln Joegoslavië laten optreden, maar de moeilUkheid is. dat Joegoslavië uiterst arm aan deviezen is. De mogelijkheid voor Nederlandse danseressen zou er andera zeer groot zijn. Hij hoopt er met Cllly Wang. die eerst een tournée door Zuld-Afrika zal maken, te komen, en met de Indiase danse res Hima Kesarcodi. Hy ls er intussen van overtuigd, dat de zanger Frans Vroon»en de zangeres Gré Brouwenstljn er geweldige sympathie zouden ontmoeten. Dus het ls een Interessante reis geworden, die voor de culturele ontsluiting van Joego slavië naar het Westen toe consequentie* zal hebben. arbeiders in een carosseriefabriek aan de Broekseweg te Eindhoven zagen zich, toen zij zich Woensdagmiddag by een gaskachel stonden te warmen, plot seling door een muur van vuur om ringd, welke van de vloer tot het dak reikte. Twee hunner slaagden er in, koste van lichte brandwonden aan hoofd en handen, naar buiten te komén. De derde, zekere Verbeek, kwam echter te val len. waarop zyn kleren vlam vatten. Met zware wonden wérd hij later naar het bin- nenziekenhuis overgebracht. De brandweer had het vuur snel onder de knie. De oorzaak van dit ongeval was een bus aceton. welke was omgevallen. De vloei stof had zich over de vloer van de werk plaats verspreid en was vervolgens lang zaam beginnen te verdampen.' Toen het uiterst brandbare gas de gaskachel bereikte vloog het in brand. Liselotte Höfer een 25-jarige Duitse biblio theekassistente. die sinds 1948 in Ameri kaanse bibliotheken heeft gewerkt, ver zekerde. dat haar dagelijks contact met lezers haar de overtuiging heeft geschonken, dat de Duitsers gezonde eerbied hebben ge kregen voor de arbeid van Amerikaanse geleerden en andere specialisten en in het algemeen voor schrijvers, wier boeken heq helpen bij de studie of om hun horizon te verwijden buiten de grenzen, welke daaraan jacenlang zijn gesteld. Een duik ln juffrouw Höfers kaartregister leerde, dat zich onder de lezers bevinden: een schooljongen, een ex-generaal, een student in de economie, een ingenieur, een huisvrouw, een onder wijzeres een loodgieter en een zakenman. Leergierigen SIEGFRIED GLAHN, een 21-jarig bank bediende te Frankfort, was, toén de journalist in de bibliotheek aldaar een kijkje kwam nemen, blijkbaar zeer verdiept in een boek over statistiek. Toen de journalist hem vroeg, waarom hij de bibliotheek bezocht en hoe hij daarover dacht, antwoordde hij. dat een vriend er hem een keer op een regen achtige avond mee heen had genomen en hoe hij toen begonnen was in de boeken te grasduinen. Ik had nog nooit zo'n grote massa boeken over alle mogelijke onderwerpen bij elkaar gezien, zeide hij. en daar ik graag mijn Engpls wilde verbeteren en iets wilde lezen over de Amerikaanse opvattingen, in het bijzonder over economie, ben ik een ge regeld bezoeker geworden. Hpt is een gewel dige gédachte. dat tegenwoordig zoveel standaardwerken uit Amerika komen. In het sousterrain, in de afdeling Jeugd lectuur, trof de journalist de dertienjarige Ursula (Rchrader. Natuurlijk kom ik hier boeken lenen, zei ze. Ik neem ook Engelse les. dat kost im mers niets en mijn vriendinnetjes doen dat ook. Ik ben nu begonnen kinderboeken in het Engels te lezen. Op de vraag of zU vaak kwam. antwoord- de zy: Zeker driemaal per week en als er een toneelstuk voor kinderen wordt gegeven of films vertoond, maak ik natuurlijk ook. dat ik er bij ben Dikwijls gaan mijn vriendin netjes en ik hier na schooltijd samen naar De Barjanski vertelde de journalist dat de concerten, die geregeld in de Amerikaanse Huizen worden gegeven, na de bibliotheken misschien het grootste succes hebben. De be doeling van die concerten is te laten horen, waartoe jonge Amerikaanse artisten in^staat zyn. De resultaten zyn verbazingwekkend, zeide de heer Barjanski. De ingewortelde Duitse twijfelzucht ten aanzien van alle muziek, die niet is gecomponeerd door Bach. Brahms. Mozart of Beethoven, heeft gelelde- iyk plaata gemaakt voor bewondering voor ALS MEN ZIET hoe in het Frankrijk van deze dagen de grote massa der loontrekkenden zich als een nieuwe bourgeoisie naar voren dringtals men ziet hoe de Franse staat het bedrijfsleven onder gevaarlijke druk zet door het te bedelven onder kostbare sociale maat regelen; als men dan ziet hoe dat sys teem van sociale maatregelen, samen gevat onder de naam „sociale veilig heid", in het thans afgelopen jaar een tekort opleverde van 660 millioen in Nederlandse guldens, terwijl Frankrijk om Amerikaanse dollars moet bedelen om de eindjes aan elkaar te knopen als men dit alles ziet, dan mag men eer lijkheidshalve niet vergeten, dat Frank rijk één van de zwaarste gevechten moet leveren, waarvoor een land gesteld kan worden: het gevecht tegen de ontvol king. En men moet dan erkennen, dat Frankrijk in dat gevecht met de natuur aan de winnende hand is. In een wereld, waarin de kracht van een land. economisch en militair, voor het be langrijkste gedeelte afhankelijk is van het mensenmateriaal, is dit van zeef groot be lang. Frankrijks betekenis voor Europa wordt voor de toekomst in grote mate medebepaald door zijn bevolkingscijfers. De jaren omstreeks 1910 en omstreeks 1936. toen de sterfte de geboorte overtrof en het Fran se volk dus in aantal verminderde, waren sombere tekenen aan de wand. Men heeft, die tekenen begrepen. Men heeft de strijd aangebonden en de resultaten beginnen zeer duidelijk merkbaar te worden. Na jaren van ontvolking is in Frankrijk een proces vaq, herbevolking begonnen. Een paar cijfers. In 1911 was er een be volkingsvermindering van 33.000 zielen. 'Het was een dieptepunt, maar het verschijnsel bleek chronisch. Na de eerste wereldoorlog volgde even een stijging van het aantal ge boorten (normaal verschijnsel na iedere oor log), maar de cijfers daalden en daalden tot weer een dieptepunt kwam in 1936: een be volkingsvermindering met 12.000 zielen In 1932 inmiddels was Frankrijk werk gaan maken van wat men noemt een „posi tieve bevolkingspolitiek". Het is de oude maarschalk Pétain geweest die in de don kerste jaren van zyn leven, namelijk onder de Duitse bezetting, de grote stoot aan deze politiek heeft gegeven. De grote stoot, waar op het systeem van deze pdlitiek nu nog doorrolt en verder dan Pétain waarschijn lijk gedacht had gedreven als het nu bo vendien wordt door de sociale revolutie, die bezig is zich te ontwikkelen. Frankryks na-oorlogse geboortecyfers vlogen omhoog. Normaal verschynsèl na iedere oorlog, zoals we hebben geconsta teerd. maar de demografen moesten er kennen. dat deze cyfers de normale over troffen. Bovendien: ze handhaven zich ook nu nog relatief opvallend goed. Dp bevol king nam sinds de oorlog gestaag toe. door dat de geboorte de sterfte bleef overtreffen. Cijfers zyn droge dingen, maar men be denke, dat achter de cijfers, die wij hier toch maar geven, het wonder opdoemt van de menselijke materiële invloed op dood en geboorte: in 1946 een toeneming met 298.000, in 1947 met 333.000. in 1948 met 357 000, in 1949 met 287.000. in 1950 met 327.000. In 1951 ten slotte (het nieuwste cyfer is juist be kend) met 260 000 namelijk 820.000 ge boorten tegen 560 000 sterftegevallen. Voor een land dat zich vijftien jaar ge leden met ontvolking bedreigd zag (en by het beoordelen van de vooroorlogse cijfers moet nog bedenken, dat Frankrijk toen be wust veel meer vreemdelingen aantrok dan thans) zijn deze cyfers van enorme beteke nis. De geringe teruggang sinds 1949 mag men theoretisch zelfs niet als teruggang be schouwen. Immers komen nu de borelinge- kes uit de slechtste geboortejaren voor het stichten van een gezin in aanmerking en hier werkt de vicieuze cirkel: weinig ge* boorten vandaag, dan weinig huwelijken en dus ook weer weinig geboorten over 20 25 jaar. Bevolkingspolitiek is een werk van lange adem. In alle opzichten, want men denke niet, dat het nu met die étygende bevolkings- cyfers van dag tot dag meer koek en el wordt. De generatie, die de lasten van een positieve bevolkingspolitiek op zich neemt, krijgt in zeker opzicht die lasten ook dubbel en dwars te dragen. De bevolking groeit door toenemende geboorte en dalende sterf te. Dat betekent dus: meer kinderen en meer ouden van dagen. Meer leden van de, gemeenschap dus, die niet werken voor de kost. In Frankrijk is de situatie op dit ogen« blik zo, dat gemiddeld iedere twee Fransen de kost moeten verdienen voor een derde, die „niet-productief" is hetzij een. kind of een grijsaard. Voor Frankrijk is deze ver» houding nieuw en men voelt haar als eqn zware last in ons land is zij (dit terzijde) ongeveer dezelfde. a»»** liilüUiiiniifilHSiliilwiiiiiiMiiiiiiüRiüiilüiiiilüninlüHiiiifliiiiiiiiiiniiiuniiiiRiii'iiiiininiiHiiiiunniiiii!-'!!! KiiTOffi|l!!IIÉMIimill!!!!I!l!illlJ straks zéér beleefd weer aan Uw deur die lange rij van ambachtslie den die'U hun zegenwensen bieden. Natuurlijk etaat. geacht publiek! het ganse „Corps Lévérancique". met ju belkreet alweer gereed, met goede wensen bij de vleet. Maar ach. in *or- goiyke tijden is 't zaak. de duurte te bestrijden, al wil men graag een élk verblijden. PERSOONLIJK wil ik eens proberen. •I de zaken dit laar óm te keren. Ik liét me niet feliciteren maar ga de he ren suggereren, dat ik hen wens: een Jaar. écht Zalig! (Het klinkt schanda lig... ja. inhalig!).... ik bied. mèt lach. voor klein bedrag: „De Compli mentei van de Dag", en laat een zond vloed nederplensen. van vurige, intèn- se wensen! Met ieder heb ik een apartje zo incasseer ik menig kwartje. T~\AAR KOMT de zindeiyke wisman Lz alg medemens een éérate-klaaman, daar komt de vuilnisman, (de asman) - en (voor het opnemen) de gasman - en mUn tuinier, (de bloem- en graaman) Johan de Kellner, (de terresman) komt. dansend, in een vlotte pès èn, i.tn (niet verlegen) Heil en Zegen! HEER van de Stadsreiniging geen ziekte, smart of pyniging! U «lager en U. kruidenier een jaar van voorspoed en plezier! U. melkboer en U. dapper kapper - Uw omzet worde nimmer slapper U. bakker, welkom. Goede morgen blijf in gezondheid brood bezorgen. En ènders. dan in ènd're jaren aanvaard ik. zonder veel bezwaren, het Penninkske. (pro duct van «paren) der Weduwen en Weduwnaren. Het wordt al gauw een pop of vijf.-- en zeg nu niet: „Wèt een bedryf! Heeft dèt nu wel iets om het lijf?!" O neen. bedenk, wat ik hier schrijf: HU. die het kleine niet kan eren, dient 't grote óók maar te ontbe ren. zijn dividend te zien passerenden geen tantièmes te toucheren. Volgt dus mijn raad. dames en heren, gaat energiek feliciteren. Dus niet pas sief de wensen innen o neen. haal al de mensen binnen, en spreek (actief!), de zegen-zinnen ja, zó moet Uhet Jaar beginnen Dan toont dat Nieu we jaar weldra - geen passiva, maar activa! WOUTERTJE. liiuiiiatniimiiiiiaipiiK'uJJiiHiilliiliiiiifliilBlllUlllllIi.JtliHJIllIlHiiaillliillliilllllBliii JlMHiS Extraatje* WAARUIT BESTAAT nu die „positieva bevolkingspolitiek"? In hoofdzaak uit het systeem van „sociale veiligheid" (sécu- rité sociale), dat het de brede massa der be volking gemakkelijk en zelfs aarttrekkelUk maakt een gezin te stichten en kinderen te krijgen (het laatste zelfs zonder het eerste). Zelfs het stelsel van sociale verzekeringen, dat het leven eeen veiliger basis geeft, draagt hiertoe bij. Het xwaartepunt ligt echter in de geslns- bUslagen (..allocations familiales"), die de geboortecyfers omhoog jagen, omdat er, om het cru te seggen. op te verdienen is. In dese toeslagen zit voor een deel dé ver klaring van de luxe. die de massa in Frank* ryk zich kan, veroorloven. Zy veroorzaak ten een totale herdistribntie van de inko mens. Heel in het kort zullen we een beeld pro beren te scheppen van de betekenis van deze bijslagen, die alleen gelden voor loon trekkers Het zijn weer cijfers, maar cijfers, die spreken. De bedragen zullen we omre kenen in guldens: ze zijn gebaseerd op per centages van het basissalaris. Bij de geboorte van een kind binnen twee jaar na het huwelijk krijgt men circa 480, bij de geboorte van het tweede kind binnen drie jaar daarna nog eens 320, bij die van nog een kind weer binnen drie jaar even eens 320 en vervolgens bij alle geboorten, na hoe lang ook. 320. Alle kosten van me* dische verzorging, de bevalling zelf en de apothekersrekeningen incluis, zUn vrij ter wijl men bovendien voor „extra kosten" vergoed krijgt: bij het eerste kind 26,50, het tweede 125, het derde f 177. het vierde f 200. het vijfde 230. Dit zijn dus bedragen ineens bij de bevalling. Dan komt de kinderbijslag op het loon: voor 2 kinderen (per maand) 38. voor 3 kinderen 95. voor 4 kinderen 152. voor 5 kinderen f 210. voor ieder volgend kind 57 er bij. Voor moeders, die zelf niet werken en dus in hun gezin blijven, is er bovendien het volgende extraatje: voor een kind beneden de 5 jaar 38. voor een kind van 5 tot lfljT jaar 19. voor 2 kinderen 75 voor 3 kin-' deren 93 enz. Dit zUn, evenals de nor male kinderbijslag, maandelijks terugkeren de inkomsten, die alle ingaan op het mo ment van de zwangerschapsverklaring. Hierbij komen nog: grote belastingaftrek bij de geboorte van het derde kind, 30 reductie op alle transportkosten voor het gehele gezin als er drie kinderen zUn. uit keringen aan de zelf-voedende moeder of melkbonnen voor de niet zelf-voedende, gas- en electriciteitsbonnen voor gezinnen met kinderen, huur- en verhuisvergoedin- gen, extra betaalde vacantiedagen (2 per jaar voor ieder kind plus 3 bij iedere be valling), gratis voeding (zo nodig alle maal tijden) op de scholen. Het is een bloemlezing uit de massa der tegemoetkomingen, die het kind in Frank rijk met zijn geboorte meebrengt een on volledige bloemlezing. Men mag aannemen, dat het alles bij elkaar de moeite waard is; Frankrijk groeit Maarhet gaat onder zijn groei gebukt! Schaapherders uit de Landes. een provin cie in het Zuid Westen van Frankrijk, vragen een Parijse poHfieapent de weg. Deze streek van Frankrijk is zo moerassip dat schaapherders gewoon zijn op stelten te gaan. Ze dragen jassen van schapenbont en Baskische mutsen. In geitenleren bui dels die ze bü zich dragen, houden ze de landwijn koel. Met lange stokken kunnen ze de kudden vanaf hun hoge positie bij eenhouden. Deze twee bezoekers van Parijs, zijn leden ran een Vereniging voor Folklore uit Albret. Ruim 10.000yerkeer«ongev*llen in Den Haag in 1051 In het afgelopen jaar hebben zich t.m 27 December J.l. 10.495 verkeersongevallen in Den Haag voorgedaan (9.203 ln 1950). Bij deze ongevallen waren 42 doden te betreu ren (46 in 2950). De meeste ongevallen wer den veroorzaakt door fouten van voetgan gers en automobilisten: onvoorzichtig over steken. geen voorrang verlenen en te dicht op elkaar rijden. Ook de bromfietsers heb ben een groot aantel ongelukken op huti geweten. De motorrijders waren verhou dingsgewijs het voorzichtigst. De gevaar»-, lijkste straten waren Laan van Meerder- voort en de Rijswijkse Weg. TARIE <juizend jaar geleden gebrfllkten da Egyptische schonen reeds cold cream, die heerlijke vette crème, die op koude aa- gen zorgt dat onze huid glad. Zacht en soe pel blijft. Hoe men dit weet? Wel. potjes cold cream zijn gevonden in het graf van Toetankhaman; blijkbaar dacht men des tijds, dat de overledenen in het hiernamaals er behoefte aan ^uden hebben.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1952 | | pagina 4