Europas eerste were Daar staat een heimachine de pittigezware shag! r ORCAM PETRARCA EN LAURA PUISTJES OLIEWINNING IN ISRAEL Een gezuiverde partij zoekt versterkingen Studentenparlement slaagde cum laude Plunderaars in de Nieuwzeelandse havens Hoe is het ontstaan? Ik was een vriend van de Dalai Lama Greppelreiniger helpt de hoeren Groot kunstenaar en veelzijdig mens ÉBRALINE Eerste stadium van onderzoek afgesloten De beslissing is nu aan de boormachines Er zijn 200.000 propagandisten nodig om mensen te bekeren Kunst in het kort TWEEDE BLAD - PAGINA 2 DINSDAG 29 JANUARI 1953 Waar palen liggen, palen staan, Waar palen straks de grond in gaan Met heiblok-discipline, Waar Jan en alleman maar doet Of heel de boel in grjuizels moet: Daar staat een heimachine l Waar alles kreunt, en alles steunt, Precies of heel de'wereld dreunt, Een stoom- en rooklawine. Waar kokend water spat en kruipt, 't Van vet en olie glimt en druipt: Daar staat een heimachine Waar men met takels, staaldraad, touw De grondslag legt voor een gebouw Dat 't algemeen gaat dienen; Waarin men straks volop geniet Van alles wat vernuft maar biedt: Daar staat een heimachine Waar men een eigen taaltje praat En toch elkander goed verstaat. Plus-minus met z'n tienen; Met klonter-voeten dik van klei. Waar t liedje klinkt van „hé en hei I Daar staat een heimachine We staren vol bewondering Naar 't steunend, dreunend, kreunend ding En hen, die haar bedienen, De „opbouw" r(lakte in de knel Als er niet was zo n potig stel heimachine Met zo een hei e! (Van onze Haagse correspondent.) Het Leidae studentenparlement heeft gis teren met inderdaad bewonderenswaardige hardnekkigheid en volharding het wetsont werp betreffende de candidaatstelling voor de verkiezing van leden der Tweede Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraden be handeld. Van tien tot zeven uur vergaderen, met een halfuur pauze, dat is een presta tie. waarvoor zelfs doorgewinterde parle mentariërs hun petje zullen lichten. Want z U knijpen er nog wel eens ttissenuit. Niet de studenten, die Wel erg bankvast waren en daaraan was het te merken, dat het toch ook woer niet echt was. Aan de andere kant z(jn de studenten het echte parlement zon der twijfel ook de baas geweest in het in dienen van amendementen en moties. Voor hen, die op dit gebied toch wel wat gewend zijn. was het om te duizelen, want de spitsvondigheid van de geachte afgevaar digden was wel zeer groot. Het debat bewoog zich zeer sterk op het theoretisch vlak en de jonge juristen, die zich e n in de partij programma's e n in de materie van het wetsontwerp terdege had den ingewerkt, toonden zich slagvaardige debaters. Dat zij de ietwat dorre debatten met humor kruidden, verlevendigde het ge heel wel. De „Regering" heeft het niet ge makkelijk gehad, maar de wijze, waarop vooral -minister-president Jonkman het wetsontwerp verdedigde, was alleszins be wonderenswaardig. Droeg het Deeember-debat het stem pel van een zeer zorgvuldige voorbereiding, thans was de gang van zaken veel spon taner en men kreeg zeker niet de indruk, dat de studenten een parlement-comedie opvoerden. De Regering heeft .de slag verloren. Het wetsontwerp werd met 4941 stemmen ver worpen. waarbij de partijen verdeeld stem den. Voor de ..Regering" brengt deze ne derlaag geen consequenties medezij keert weer gewoon terug naar de collegebanken. Zij terroriseren nachtwakerg pn controleurs WELLINGTON. Januari. TVTachtwakers en controleurs In en buiten ■LN Wellington werkzaam in de havens deinzen er voor terug aan de politie de vele havendiefstallen te rapporteren, daar de havenarbeiders hen met wraak bedreigen. Een rechercheur, die reeds 30 jaar gele den in dienst werd gesteld bij de haven politie. heeft aan de Commissie, welke een onderzoek instelt naar de toestanden in het havenbedrijf, verklaard dat de nachtwakers en ladingcontroleurs, welke door de scheep vaartmaatschappijen In dienst zijn genomen en die met de havenarbeiders moeten sa menwerken. doodsbang voor hen zijn. Inti midatie en vrees voor wraakneming hebben het toenemen van diefstallen in de havens op grote schaal doen toenemen. Nachtwa kers. ladingcontroleurs pakhuisknechts, portiers, inderdaad vrijwel iedereen, die in de havens moet werken, zijn er bij betrok ken. De enigen, die er niet bij betrokken zijn. zijn waarschijnlijk de politiemannen, de belastingambtenaren en de douanen Open kaden, gemengde ladingen, overdek- te ladingen als het nat weer is goederen, die in vrachtauto's naar de kaden worden vervoerd en ledige uren in de loodsen zijn i volgens de rechercheur factoren, die de dietstallen in de hand werken. Als middelen i om aan deze wantoestand een einde te ma ken noemde hij uitbreiding van het recht tot onderzoek aan den lijve en een verbod voor iedere man, die zich schuldig heeft ge- Na afloop van de inspannende debatten werd namens het studentenparlement dank gebracht voor de verleende gastvrijheid en deze dank ging vergezeld van de aan bieding van een gravure, voorstellende de Leidse Academie. Dr Kortenhorst zei van Jiet experiment geen spijt te hebben Er is veel twijfel geuit over het.nut van dit studentenparlement en over de noodzaak om er het gebouw van de Tweede Kamer voor beschikbaar te stel len. De stijl en het enthousiasme van dit studentenparlement hebben deze twijfel wel weggenomen, aldus de Kamer-voorzitter, en wanneer er een oordeel judicium moet wor den gegeven, dan is het dit: Het studenten parlement Is cum laude geslaagd. Dr Kortenhorst vertelde nog, dat men ook in het buitenland belangstelling heeft voor dit experiment en dat hij uit Frankrijk het verzoek heeft gekregen over zijp ervaringen met het studentenparlement te vertellen. Dit woord: MOMBAKKES Het eerste deel van dit woord vindt men terug in het werkwoord zich p vermommen. Een mom is dus een masker, vroeger ook: een gemasker- de. Het Franse woord momerie bete- 6 kent: maskerade. Wat een bakkes is, weet iedereen, s Maar het woord heeft een merkwaar- - dige geschiedenis: Het luidde vroe- ger: bakhuis en zo komt het nog in de H 17e eeuw veelvuldig voor. Nu is een fl bakhuis eigenlijk: een afzonderlijk s huisje op een boerenerf waarin ge bakken werd. Schertsenderwijs ging men nu bakhuis ook gebruiken voor het huisje dat zich tussen beide bak ken. dat wil zeggen: wangen bevindt. Duits Backe betekent: wang en wij kennen het woord bijvoorbeeld nog in bakkebaard. Bakhuis is dus: mond en bij uitbreiding: gezicht. Een mom- - bakkes is dus: een gezicht dat niet het ware is en ivaarachter men {ijn eigenlijke gezicht verbergt. Men noemde het vroeger dan ook wel: 1 momaanzicht. maakt aan diefstal, in een <^er havenbedrij ven te werken. Deze straf, zei hij, zou een afschrikwekkend voorbeeld voor anderen zijn. Er zijn genoeg goede personen in de haven werkzaam, die met dergelijke maat regelen volkomen accoord zouden gaan. maar er zijn ook vele slechte. Itet stelen is des te erger, zei hij. wanneeirhet schip, alvorens Wellington te bereiken, zijn lading in andere Nieuwzeelandse havens heeft ge lost. omdat dan altijd de bemanning ervoor verantwoordelijk gesteld kan worden. Schuld van kapper van Een loopt in de duizenden In het gebouw van de Arrondissements rechtbank te Assen werd vandaag de verifi catie-vergadering gehouden in het faillis sement van de voormalige kapper van F-en. Van R., thans te Antwerpen woonachtig. De curator in dit faillissement, mr R. Staal te Assen, heeft inmiddels de lijst van betwiste en niet-betwtste vorderingen ter griffie van de rechtbank gedeponeerd. Hieruit blijkt, dat de lijst van betwiste schuldvorderingen 14 namen van personen bevat, die in totaal hebben te vorderen 2045.50. Op de lijst van niet-betwiste schuldvorderingen komen 175 personen voor, die in totaal een bedrag van ongeveer f 31-000 hebben tb vorderen. Van dit bedrag is ongeveer 6000 preferent. Een Oostenrijker verbleef in de verboden stad Wenen. Januari. J-Jelnrich Harrer. een van het half dozijn mensen, die het was toegestaan met de Dalai Lama. de God-Koning, persoonlek te spreken, brengt momenteel z(|n vacantie door in de Oostenrijkse hoofdstad. Harrer is de eerste Oostenrijker, die een paspoort voor Tibet kreeg en hij raakte bevriend met de Dalai Lama, omdat hU deze leerde hoe een camera te gebruiken. Ik vernam, dat de Dalai Lama. een ca- Door een eenvoudige dorpssmid uit Drente is een nieuw systeem greppel- renjlger uitgevonden, dat bij de boeren, die het apparaat in werking zagen, een groot succes boekte en door de landbouw-, voorlichtingsdienst warm wordt aanbevolen. j Er is reeds patent op aangevraagd. Ver stelbare schoepen, die aan een lange as bevestigd door de motor van de trekker in een snel ronddraaiende beweging worden gebracht, scheppen de grond uit de grep pel op en verspreiden die In, fijne toestand over de akker. De machine is gemonteerd aan een Ford Dearborn. De diepte is hy draulisch regelbaar. Voor een goede ont watering van het polderland is hpt nood zakelijk de greppels, die voor de afvoer van het water zorgen, goed schoon te hou den. Deze machine vergemakkelijkt het werk van de boeren aanzienlijk. Enige van deze greppelreinigers zijn reeds in gebruik o-a in Zandwerven (West-Friesland). De snel ronddraaiende schoepen slingeren de modder met kracht uit de greppel*. mera had en niet wist hoe er mee om te gaan. vertelde Harrer. Ik leerde hem fotografe ren en tevens Engels. Weldra waren wij goede vrienden. Toen hij eenmaal het ver trouwen van de Dalai Lama had verwor ven. bouwde Harrer ook een bioscoop en andere technische installaties in de „ver boden stad" Lhasa. Ongeveer 13 jaar geleden heeft Harrer zijn geboortestad Graz verlaten met een groep Duitse ontdekkingsreizigers, die een tocht in de Himalaya wilden maken, sinds dien is hij niet in Oostenrijk terug geweest In hot begin van de oorlog was hij door de Engelsen in India geïnterneerd, maar hij wist uit het kamp. waar men hem had op gesloten te ontvluchten en ging naar Tibet. Zijn positie in Tibet was wel zeer merk* waardig. Slechts drie van de hoogste kerkWj lijke autoriteiten mogen rechtstreeks spre ken met de „lev,findc God". Alle anderen mogen hem slechts naderen met tot op de grond gebogen hoofden. Maar zij zouden geen enkqle hervorming dulden en de „God" werd slechts gewoon mens. wanneer hij met Harrer of een der andere Europea nen. die te Lhasa verblijvep. alleen was. Met Harrer bevond zich te Lhasa nog een andere Oostenrijker. Peter Aufschnaiter. uit Tirol, die bruggen bouwde, een krachtsta tion Inrichtte en een kanaal groef, voorts een Engelsman. Reginald Fox. die belast was met de leiding van het radlowezen. Een tweede Engelsman Bob Ford, een vroegere marconist van de R A.F., kwam pas te Lhasa, toen de communisten er tegen op rukten. Fox wees hem een plaats aan in een stadje aan de grens om hem de bewe gingen der communisten te melden. Men neemt aan. dat hij door hen is gedood. Harrers positie in de Tibetaanse regering was die van een „Letsjenpa". zoals de al gemene titel luidt van regeringsambtenaren, zowel als van leden van de lagere «del. Harrer vergezelde de Dalai Lama. toen deze 17 jaar oude „God Koning" van Lhasa naar India vluchtte voor de oprukkende Chinese communisten. Hij verliet de Dalei Lama, toen deze naar Lhasa terugkeerde.- omdat hij het risico niet wilde lopen door de Chinese communisten gevangen genomen te worden. Toen Harrer in Oostenrijk te rugkwam, zag hij voor het eerst zijn 13-ja- rige zoon. die het levenslicht had aan- schoi erh Harrer hoopt naar Tibet terug te keren, wanneer het land weer „vrtj" zal zijn. Thans heeft hij het voornemen een boek te schrij ven over Tibet, geïllustreerd met een aan tal van de ruim 5000 foto's, die hij he"ft gemaakt van het leven aan het hof van de Dalai Lama. foto's van dingen en gebeel tenissen. welke men in Europa nog ngflp heeft gezien. Als niet komt tot let, Dan en kent iet Zich zeiven niet. A. POIRTERS. Mwwjrjy.'. JW.i"wnyy V -i. PANCESCO PETRARCA „de eerste moderne mens' aanschouwde het levenslicht in 1304. Zijn Vvader had hem voorbestemd voor de studie in de rechten, maar zeer jong reeds toonde Francesco dat niet minder zich aangetrokken voelde ta de beeldende kunsten. Hoe ouder hij werl DINSDAG 29 JANUARI 1952 EERSTE BLAD - PAGINA taak een monumentale geschiedenis van, het oude Rome te schrijven. Zijn rusteloze geest kon echter geen vrede vinden in deze eenzaamheid, hoe idyllisch ook. Weinig mensen hebben zo zeer de behoefte aan contact met hun medemensen gehad als deze dichter, die verliefd was op zijn vlees gewonden ideaal Een bezoek van zijn vriend en biecht vader. Dionisio Roberti besliste over zijn toekomst. Roberti was een vertrouwens man van koning Robert van Napels, die bekend was door zijn enthousiasme voor alles wat de Kunst betrof. Roberti wist Petrafca over te halen een Jjezoek te bren gen aan koning Roberts Hof. waar zijn ga ven hun waardering zouden vinden. De dichter was een liefhebber van reizen, hij hield van bergklimmen en wandelen Maar in de eerste plaats was hij een ver- jerzameiaar of copiïst van oude bibliotheken van half verzamelwoedej DE STAD AVIGNON was het in 1328 groot feest. Karei, hertog van Luxemburg, was de eregast en de schone vrouwen en meisjes uit de stad waren bijeengekomen om hem te verwelkomen. Een der jonge vrouwen trok vooral de aandacht van de hertog. Met eerbiedige belangstelling en vol bewondering keek hu baar in de schone ogen en drukte haar dan een kus op het voorhoofd en op de oogleden. Deze dame was Laura, de twintig jaar oude vrouw van een grondbezitter en I manuscripten, rii was in geheel Europa van die dagen Europa reisde hij af om zijn beroemd als de inspiratrice tot enige van te hunnen bevredigen. de schoonste minneliederen, ooit ge- Zij werd aangebeden door Francesco Petrarca, de eerste „Europeaan" op het terrein der schone letteren. Het was geen wonder dat zij bij deze gelegenheid werd geëerd, want Avignon had het voorbeeld gevolgd van Toulouse door een ..Liefdesgerecht" te vormen, een ge bruik afkomstig uit de Provence, waar verschillende dichters de bekoorlijk heden en de deugden van de vrouw be zongen. niet slechts uit pure zinnelijk heid, maar uit het diepe religieuze ge voel. dat de Middeleeuwen kenmerkte en dat m de vrouw als huisvrouw en als moeder het hoogste ideaal zag. Toegejuicht door het volk TJIJ REISDE NAAR NAPELS via Verona waar hij tot zijn grote vreugde het Nieuwe bijbel aan Koningin aangeboden Gisteren is namens het hoofdbestuur van het Nederlands Bijbelgenootschap een bijbel in de nieuwe vertaling aangeboden aan de Koningin. Dit was nummer 1 van de genummerde exemplaren der eerste editie, gebonden in rood leer. De bijbel werd aan I' M. overhandigd door de voorzitter van het genootschap prof dr F W. Grosheide, die daarbij uiteenzette het belang van het ge bruik van de hedendaagse taal en van het behoud van de eenheid bij het bijbelge bruik. In het daaropvolgende gesprek werden verscheidene aspecten van de arbeid, aan de vertaling besteed, en de arbeid van het genootschap in het algemeen onder ogen gezien. Ook het belang van uitgaven voor zakgebruik en bijvoorbeeld voor luchtreizi gers kwam daarbij ter sprake. (Advertentie) Francesco Petrarca werd hij geëerd als de eerste wereld- deze zwerftochten maakte hij origineel ontdekte van een brief van Cicero aan Atticus. Tijdens elke rust op zijn reis Durger verwonderde hij zich erover dnt zijn roem 0p al deze ewerftochten maakte hen, was voorgesaan. Aan het Hot van nleuwe -vrienden ol hernieuwde oude koning Robert Vic! hem een ontvangst ten] vriendschapsbetrekkingen. Vijf en veertig 1,. welke men slechts aan uitverkorenen boeIten, waarm zijn brieven zijn verzameld, bereidt. Na een kort verblljl te Napels trok bevdlten brieven gerirht tot 147 levende Niet rechter, maar dichter Laura.. des te meer voelde hij zich gedrongen ln de richting van de Kunst. Hij vertelt ons van de tegenstand, die hij ondervond. Op zekere dag wierp zijn woedende vader, overtuigd, dat zijn zoon moedwillig zijn carrière bedierf, zijn boeken over dicht kunst en rhetorlca, alsmede de dichtbundels die hij had verzameld, in het vuuf en slechts dank zij de vurige smeekbeden van Francesco bleven de weijcen van> Vergilius en van Cicero, waaraan hijf bijzonder ge hecht was, gespaard. y Petrarca werd naar Montpellier en naar Bologna gezonden om daar rechten te studeren, maar de jaren, die hij aan de llniversitéiten doorbracht, sterkten hem slechts in zijn besluit. Wanneer hij col leges in de rechtswetenschap moest volgen, zocht hij geleerden op, die hem konden ver tellen van de roem van Griekenland en de grootheid van Rome. In 1326 keerde hij terug naar Avignon. Zijn vader was heel wat gekalmeerd en atond hem toe zijn eigen roeping te volgen. Hij leefde volkomen het leven van de in tellectuele jeugd uit die dagen, las enorm veel. kweekte zijn aangeboren vriendschaps gevoel op tot ongekende hoogte en maakte zich de moeilijke, bewonderenswaardige techniek der troubadours of minnezanger» eigen. Hl] was trots op zijn knappe ver schijning en zag zichzelf als een der toe komstige groten in het culturele leven van Europa. In zijn exemplaar van Vergillus. dat be waard wordt in een museum te Milaan, leest men op het schutblad hoe Laura, dc vrouw van een plaatselijke notabel, ln zijn leven is gekomen. „Beroemd als zij was door haar eigen deugden en gevierd door mijn verzen, zag ik haar voor het eerst in mijn jeugd op 6 April 1327 in de aan Sint Clara gewijde kerk te Avignon In dezelfde stad, op dezelfde datum, ja zelfs op het zelfde uur in het jaar -1348 werd dit licht van mijn leven van de wereld genomen" Wij weten uit latere mededelingen hoe diepe indruk deze eerste ontmoeting heeft gemaakt op de gevoelige, jonge dichter. Hij noteert elk van haar gebaren, de zachte klanken vgn haar stem, haar fijn gevormde mond^ „engelachtig, vol van paarlen en rozen" haar weerschijn groene zijden ge waad, vergierd met viooltjes Het lijkt ons misschien een vreemde ge schiedenis. maar de .conventie zag in die dagen geen kwaad in de aanbidding van •en getrouwde vrouw door een dichter en Petrarca heeft haar in het begin dan ook neel gewoon zijn liefde verklaard. Groeiende hartstocht Zij bleef echter standvastig. Af en toe wierp zij hem een vriendelijke blik toe. hetgeen hij als een teken beschouwde. Als Petrarca heel gelukkig was, viel hem een glimlach van de aangebeden vrpuw ten deel. De onfortuinlijke Petrarca kwam zóver, dat hij verklaarde verliefd te zijn op de ziel van Laura. Maar. toen hij zijn gedichten schreef, groeide zijn hartstocht en wat hij begon als letterkundige oefening, eindigde in een hartekreet, in de vorm van zijn Sonnetten, welke het voorbeeld werden voor de Europese dichters gedurende vele eeuwen. De dichter, teleurgesteld als hij was, trok zich terug ln de eenzaamheid van Vaucluse, niet ver van Avignon gelegen in een nautto aal, waar de rivier de Sorgue, ontspringend uit een bergspelonk, zich doorslingert. Zijn enige metgezel was daar een grote witte hond, die des nachts op de dorpel van de deur van zijn huls lag en hem des morgens wekte door zijn gehuil en zijn gekrabbel aan de deur. In zijn eenzaamheid stelde hij zich tot hij naar Rome.1 In de Eeuwige Stad was zijn triomf vol komen. De gphele bevolking juichte hem toé als de erfgenaam van de oude roem der Latijnse litteratuur en als de pionier van een nieuwe Italiaanse geest van vader landsliefde en kunstenaarschap. De Romeinse keizer Domitianus had ver ordend dat om de vijf jaar de publieke be langstelling in de Kunst moest worden aan gemoedigd door het geven van een vrije dag aan het volk. op welke dag dan de meest Waardige scheppende kunstehaar in jhet hartje van de stad in het openbaar met moest worden gekroond een dag in\ 1341 werd Petrarca doo- ipetgeschal opgeroepen om voor de Senaat te verschijnen. Een onafzienbare "menigte was voor het Senaatsgebouw bijeen. Plechtig schreed de dichter naar het voor het gebouw opgerichte podium en driemaal riep hij: „Lang leve het volk van Rome en moge God zijn vrijheid handhaven1" Daarna hield hij een korte rede tot de menigte, waarin hij de moeilijkheden van een dichter schilderde on ook de beloning schetste, die hem wachtte Nadat de eerbetuiging was afgelopen be gaf Petrarca zich naar de Sint Pieter en k-gde daar de lauwerkrans neer als een offer aan de traditionele beschermheiligen der stad De plechtigheid op het Capitool had be langrijke gevolgert. Cola de Rienzi, de zoon van een herbergier, die steeds belangstel ling had gehad voor de klassieke Latijnse letteren, was er oog- en oorgetuige van ge weest. Hij was onder de indruk geraakt van de profetische woorden van Petrarca betreffende de toekomst van Rome en een man zijode die over een groot redenaars talent beschikte, eiste hij dat het Pauselijke Hof naar Rome zou terugkeren. Hier, ln de ten de keizer en de paus icht uitoefenen. De macht 'moest worden tenietgedaan. In Mei 1341 deed een onbloedige revolutie alle wensen van Rienzi in vervulling gaan Tal van misstanden weiden uit de weg ge ruimd. Men mocht geen gevangenen opge sloten houden zonder hen een proces hebben aangedaan. Het duelleren werd Rienzi werd Volkstribuun. Petrarca stond Rienzi met raad en daad bij en wees op gevaren, die dreigden. Hij schreef hem een aantal brieven, waarin hij zijn eigen poëtische Visie gaf op de onaf wendbare gang van de historie. Ongelukkigerwijze vertoonde Rienzi wel dra de gebreken, die alle dictatoren eigen zijn: Hij begon te lijden aan machtswellust Vreemde gezanten behandelde hij op inder daad ongepaste wijze. De oppositie maakte hiervan een dankhaar gebruik. Er kwam verzet tegen zijn bewind De Paus deed hem in de ban De adel kwam tegen hem in op stand en eiste zijn verbanning uit de stad En Rienzi was genoodzaakt naar Napels te vluchten. In 1354 kreeg hij van Paus Inno- centius VI zijn Romeinse burgerrechten terug, maar bij een poging zijn vroegere macht terug te krijgen werd hij door het volk vermoord. personen. Een van de bekendste Rocaccio, de schrijver van de Decameroue. die hij in 1359 te Milaan ontmoette. Petrarca kon op een welbesteed leven terugzien. Hij was dichter geweest, politicus, diplomaat, reiziger en de ontwerper van een Volkenbond, waarin wijze mannen de mensheid een vreedzaam, gelukkig leven zouden voorbereiden Dat hij in dit laatste opzicht heeft gefaaJd, is niet te wijten aan zijn bekwaamheid of aan zijn ernst, maar slechts aan het feit. dat de wereld nog niet rijp was voor zo iets groots. Petrarca was de laatste der Troubadours en de eerste der Humanisten. Op zekere dag in 1374 vond men hem te Arqua dood in zijn studeerkamer, het hoofd gebogen over een van zijn geliefde hand schriften Naast hem lag het boek. dat waarschijnlijk zijn schoonste gedicht bevat, de Hymne aan VergiMus, een der meester werken van de Italiaanse litteratuur. Leesportefeuilles niet in strijd met auteurswet De uitgeversfirma De Spaarnestad te Haarlem heeft een Amsterdamse leesinrich- ting gedagvaard voor de rechtbank te Am sterdam, stellende, dat laatsgenoemde enige tijdschriften, door De Spaarnestad uitgege ven, ter beschikking heeft gesteld van een leesportefeuille, zonder goedkeuring van de uitgeefster. Op de frontpagina van die tijd schriften staat vermeld, dat dit verboden is. De rechtbank verklaarde de eiseres niet ontvankelijk, welke uitspraak bekrachtigd werd door het gerechtshof t? Amsterdam. Het Hof oordeelde, dat het prijsgeven aan de openbaarheid reeds was voltooid toen de uitgeefster de bladen voor het pu bliek verkrijgbaar had gesteld, terwijl de ieesinrichting niet meer deed dan de uitge geven exemplaren in breder kring versprei den. Tegen de uitspraak van het Hof werd cas satie aangetekend, doch de Hoge Raad heeft dit beroep verworpen op dezelfde gronden als het Hof had aangevoerd Advertentie ontsieren Uw gelaat, juist als U er goed» wilt uitzien. Ze verdwijnen dikwijls in 24 uur door de ontsmet-T /*\tende en genezende huid- 9*nmmldd«l diep» DOUWE EGBERTS Een voortreffelijk gezant \700R PETRARCA was het niet ln ver- vulling gaan van zijn verlangen naai een verenigd Italië een geweldige teleur stelling. Zijn oude rusteloosheid maakte zich opnieuw van hem meester en hij trok er weer op uit. Zijn aandeel ln het korte bewind van Rienzi heeft hem geen nadeel opgeleverd. Zijn reputatie was in de ogen van koningen en vorsten in Europa nog gestegen. Hij werd gezant en hij wist zaken doen en pleizier maken te verenigen op zijn zwerftochten langs de Europese hoven. Gedurende dertig jaren bracht hij nooit meer dan twintig nachten achtereen dezelfde plaats doqr. Zijn roem als dichter nam met de dag toe. Vrienden en bewon deraars. zowel als vijanden zonden hem hun gedichten om er zijn critiek over te horen. En overal waar hij kwam hij be zocht ook Duitsland, Parijs en Vlaanderen^ ln een stemlokaal in een der armste wij ken van Teheran deponeert een Iraanse boer zijn stembiljet in een met touw en slot verzegelde stembus tijdens de nationa le verkiezingen, die drie dagen duurden. ran alleen werden meer dan 80.000 stemmen uitgebracht. Premier Mossadeq, die wegens ziekte verhinderd was naar de stembus te gaan. stuurde zijn stembiljet in een verzegelde enveloppe. Tel Aviv. 15 Januari 1952 BINNENKORT zal men in de Israëlische Negeb-woestiJn een begin maken met olieboringen op punten welke deskundigen daartoe hebben aangewezen Reeds ztfn in verschillende delen van Israël vluchtige onderzoekingen gedaan en het stadium van geophysische onderzoekingen Is nu voor bij; het is gerechtvaardigd thans over te gaan tot proefboringen. Een commissie, samengesteld uit vertegen woordigers van de ministeries van finan ciën. handel en industrie, landbouw en ont wikkeling. bestudeert op het ogenblik alle aspecten van het opsporen van olie en zelfs denkt zij al aan een wet betreffende olie boringen. Naar verwacht wordt, zal nog vóór Maart bij de Knessett Volksvergade ring. een wetsvoorstel worden ingediend, waarbij de onderzoekingen worden gere- zeld. evenals het verlenen van concessies en de exploitatie van de te ontdekken olie bronnen. De regering zal,haar positie dui delijk moeten uitstippelen met betrekking tot de concessies, welke het Britse Man daat bestuur vroeger reeds heeft uitgegeven Ook moet worden uitgemaakt of de regering grote sommen zal uittrekken voor proefbo ringen of concessies zal verlenen voor dat doel. De belangstelling van beleggers in Olie onderzoekingen ln Israël is toegenomen se dert de publicati" van het Ball-rapport. dat Mei 1951 werd gepubliceerd, nadat twee Amerikaanse olie-opsporiogsdeskundigen. 4e heren Max Ball en Douglas Ban ëen onder zoek hadden ingesteld en waarin ze tot de ïclusie kwamen, dat het mogelijk moet Ji olie te winnen in zeven districten van Israël o a. in sommige delen van de Negeb- woestiin en in Galilea. De Balls, vader en zoon. hadden, alvorens het verslag op te stellen, een nauwgezette studie gemaakt het terrein, de geologische formaties, van de bevindingen van plaatselijke geolo gen en van de ervaringen van Britse maat- schappiien. die tevergeefs naar. olie hadden geboord De Palestine Oil Development Company een dochtermaatschappU van de Iraq Pe troleum Company, heeft reeds boorwerk- zaamheden verricht in de Negeb-woestiin bij Koemoeb en Hoeleiqat: deze werden Beriun. Jan. 1952. NA een zuivering, die duizenden leden van de communistische partij hun lidmaat- ichapskaart kostte, is de Oostduitse Com munistische partii. bekend onder de naam Socialistische eenheidspartij, andermaal be gonnen nieuwe leden te werven. De mede deling. dat zich van 1 November van het vorige jaar af weer nieuwe leden konden Jatew inschrijven, maakte een eind aan de ..uitstotingsperiode", die van het begin van het jaar af had geduurd. De zuivering was de eerste grote poging sedert de partij in 1946 werd opgericht, toen Oostduitse communisten en sociaal demo craten samensmolten, haar gelederen te ont doen van elementen, die niet rood genoeg op de graat waren. Het uitgebreide, methodi sche en meedogenloze onderzoek, naar het moreel, de aanhankelijkheid en de opvoe ding in Marxistische geest waaraan 1 600.000 leden werden onderwerpen, betekende 'n be- Twee leden van het Zwitserse Rode lfcruis, dr Otto Lehner (met rug naar camera) hoofdgedelegeerde van het Internationaal Rode Kruis Comité en Albert de Cocatrix, afgevaardigde, wachten aan de ingang van het conferentiekamp te Panmoendjon op antwoord op hun tweede verzoek om per soonlijk aan de Noordkoreaanse premier Kim 11 Soeng een brief te mogen over handigen, waarin het Rode Kruis om toe stemming vraagt de krijgsgevangenkam pen te mogen inspecteren. Hun verzoek werd geweigerd. De ingang van het con ferentiekamp wordt bewaakt door twee in gewatteerde winteruniformen gestoken communistische schildwachten. langrijk stadium in de ontwikkeling naar de Hrtij van het nieuwe type, hetgeen in een voudige woorden wil zeggen, een partij, die door dik en dun trouw is aan het Kremlin. Door de zuivering werden profiteurs, op portunisten. Titoïsten (d w z. nationaal com munisten) de „moreel diep-gezonkenen" en de beslist vijandige leden geschrapt. Tevoren bestond zeker een derde van de leden uit voormalige sociaal-democraten wier politieke inzichten gegrond waren op hun liberale houding ten aanzien van vraag stukken betreffende individualiteit en vrij heid en die tamelijk onverschillig stonden tegenover het streven de partij voor de volle 100° o haar trouw aan Moskou te doen belijden. I Aan de tand gevoeld T~\E ZUIVERING werd uitgevoerd door 21.000 partij-onderzoekers^ die hiervoor een speciale opleiding hadden gekregen en die werden georganiseerd in 4.000 onderzoek commissies. De bevelen, uitgevaardigd door het hoofdbestuur van de partij luidde: D» leden moeten in volle vrijheid worden on dervraagd. zonder dat enige dwang op hen wordt uitgeoefend. Er moeten eerlijke, ka meraadschappelijke discussies worden ge- óoerd. Een dergelijk onderzoek kan niet in het openbaar geschieden. De enige aanwezi gen mogen zijn twee leden van de partij, die als adviseurs optreden, de leden van de commissie van onderzoek en het lid. dat aan de tand moet worden gevoeld. Typische vragen, die gesteld werden, waren: „Wat hebt u gedaan om u op de hoogte te stellen van Marx' denkbeelden en theo rieën?" „Tot welke maatschappelijke groep hoort u van huis uit?" „Welk vrijwilligerswerk doet u ten be hoeve van de partij voor uw fabriek of voor uw land?" „Wat denkt u van de Oder-Neisse lijn? (Deze lijn is de Oostgrens van Duitsland se dert dit grote stukken grondgebied heeft moeten afstaan aan Polen en kleinere aan Rusland. „Geef uw denkbeelden over de Ameri kaanse kolonisatie in West-Duitsland". Sommig? leden werden niet geschrapt, maar ingeschreven als „candidaat-leden". Ge droegen ze zich een jaar lang voorbeeldig, dan zouden ze als volledig gelaten. Er zUn geen Juiste cijfers gepubliceerd over het aantal leden, dat uit de partij werd gestoten, maar partji-functionarissen heb ben gesproken van 10'/«. d.w.z. 160.000 ont slagen. Dit onderzoek van de partijgelederen heeft een belangrijk feit aan het licht gebracht Hoewel- de numerieke macht van de partij groot Is. is haar greep op Oostduitslands bevolking van 18 miliioen zielen niet bijster krachtig. Dit is symptomatisch voor een do zijn partijrapporten. die de eirfd-conclusiel omtrent het onderzoek vergezelden, want alle legden de nadruk op een bevinding van vitaal belang en wel betreffende de mate] waarop de ,partijleer ingang heeft gevonden ]géén ingang heeft gevonden Hermann Axen. propaganda-chef van het Oostduits communistisch Politbureau, zeide: „Slechts een vijfde van onze partijleden kunnen worden beschouwd ais actieve wer kers. De propaganda- en inlichtingendienst ten behoeve van de massa moet aanzienlijk worden uitgebreid. Er moeten reusaehtige pogingen worden gedaan om het aantal pro pagandisten van 62.000 te brengen op ten minste 200.000". Grondige scholing T\E PARTIJPROPAGANDISTEN zijn man- 3nen én vrouwen, die een cursus volgen om zich te doordringen in de communisti sche ideologie en dit betekent, dat ze des avonds, na een volledige dagtaak, moeten Istuderen. Het komt echter ook voor. dat ze [een gehele dag naar school moeten gaan, soms maanden- of zelfs jarenlang. Alle com munistische partijleiders hebben die in spannende scholing doorworsteld. De cur sus is gebaseerd op de geschreven werken van Stalin, de geschiedenis van de Bolsje wistische pértij en de boeken van Marx De propagandisten bezoeken fabrieken, kanto ren. vakverenigingen, scholen, ziekenhuizen en overal geven ze tekst en uitleg van een politiek, die in brede lagen geen sympathie wekt. Na hun diploma te hebben behaald worden de propagandisten belast met de taak hun partijkameraden in te wijden in de leerstellingen van de partij. Afgezien evenwel van de gespecialiseerde opleiding van het partijkader moeten de ge wone leden bereid zijn hün vrije tijd te of feren om zich een grondige, practische ken nis te veroveren van de Marxistische poli tiek en economie. De eerzuchtige jonge Oostduitser, die dezer dagen "zijn spiksplin ternieuwe lidmaatschapskaart heeft ontvan gen. moet er op voorbereid zijn binnenkort oproep te ontvangen om de lessen Win de avondcursus in communistische partll- leer te gaan volgen- Naar schatting zitten deze winter 1.500.000 partijleden, mannen ert vrouwen ouden en jongen, des avonds op schoolbanken in onverwarmde leslokalen, waartoe in menig geval een leegstaand ver trek in hun fabriek of kantoor Is ingericht. Hier moeten ze gehoorzamen aan de eerste regel van de partij: „Het is de plicht van ieder lid der partij zijn,politieke kennis uit te breiden door me thodische bestudering van het Marxisme Leninisme". „Elnheit" het officiële partijblad, schreef dezer dagen: Zonder een grondige kennis' van de theorieën van Marx en Lentn zouden onze partijleden niet in staat zijn hun weg te vinden door het oerwoud van de ingewik kelde internationale toestand. De lessen moeten daarom meer en meer aandacht schenken aan de vredespolitiek van de Sow- iet-Unie. Het blad wees er op. dat vele le den nog steeds het gevaar voor oorlog on evenwei onderbroken, toen 4e Britse,rege ring in 1948 uit Palestina wegtrok Bedoelde vennootschap boorde tot een diepte van ongeveer 10Ö0 meter Sommige geologen zUn van mening, dat. indien de bo ringen worden voortgezet tot een diepte van 2000 meter, er zeker olielagen zullen «or den aangetroffen. Volgens sommige zegslieden, die in nauw contact staan met het Israëlische ministerie van financiën, maakt de Israëlische regei mg plannen tot het aankopen van de nodige boormachines, indien zou worden besloten, dat zij de proefboringen zal laten verrich- 4 ten voor eigen rekening en risico. Fransen nemen peen risico's in Tunesië Zaterdagmorgen is een hoge functionaris van het Franse ministerie van buitenlandse zaken per vliegtuig naar Tunis vertrokken met instructies van de regering voor de resident-generaal in Tunesië De yauteclo- que. Franse vampire-vliegtuigen patrouilleren boven het gebied van Kaap Bon waar de noodtoestand is afgekondigd, tn Bizerta. waar Vriidagavond drie schepen Franse troepenversterkingen, jeeps en vrachtauto's aan land hebben gebracht» hebben verzets lieden een garage opgeblazen, waardoor een aantal Franse auto's is vernield De stad zelf is rustig. In de Arabische wijk duurt de algemene 6taking nog voort, doch winkels de Europese wijk zijn geopend De spoorlijn van Algiers naar Tunis en de lijn ten Zuid-Oosten van Tunis zijn door de aanslagen van Donderdag nog versperd Op Shdere Tijnen ondervindt het spoorwegver keer grote vertraging. Studenteiiparlemcnt bijeen in Tweede Kamergebouw In de vergaderzaal van de Tweede Kamer is gisteren het studentenparlement we derom in openbare vergadering bijeen ge weest. onder voorzitterschap van mr L. G- Kortenhorst. In de vergadering van het studenten parlement van 15 December 1.1. was be sloten in de afdelingen te doen onderzoeken een wetsontwefp „Nadere voorschriften be treffende de candidaatstelling voor de ver kiezing van de leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de Provinciale Staten en de raden der gemeenten". In middels zijn het voorlopig verslag en de memorie van antwoord, zomede een nota van wijzigingen verschenen. Heden is het wetsontwerp in openbare behandeling ge komen. waarbij het studentenparlement ook van het recht van amendement gebruik maakte." Twee nieuwe kruisers volgend jaar in dienst De twee n'ieuwe zware kruisers De Ruyter en de Zeven Provinciën zullen waarschijn lijk het volgend jaar in dienst worden ge steld. De Ruyter, die gebouwd wordt bij Wilton-Fijenoord. zal in Augustus zijn eerste proeftocht maken. Drie maanden later volgt de Zeven Provinciën. Deze kruiser is in aanbouw bij de Rotterdamse* Droogdok Mij Beide achtertorens zijn reeds op alle twee de schepen aangebracht. De vooriorens zijn geheel gereed Mede als gevolg van het gereedkomen van deze kruiser^ zal Hr Ms Tromp, de enige (lichte) kruiser, die de marine thans in dienst heeft, geleidelijk aan uit de vaart worden genomen. Aan de wal gemeerd, zal de Tromp nog waardevolle diensten kunnen bewijzen, o m. als opleidings- en instructie- schip. KUNSTNIEUWS Benlamino Gigli geestdriftig bejubeld De 61-Jarlge Italiaanse tenor Benlamino Gigli heeTt Zondagavond in het Concertgebouw te Amsterdam voor een uitverkocht huis gezon gen. Zijn enthousiast auditorium kreeg o a. liederen van Schuberf, Chopin. Mozart. Verdi. Liszt. Mascagni en Puccine te horen Gtgli. die nog steeds over een groot stem volume blijkt te beschikken, gaf vele toe giften. Aan het slot van het concert ontving hij van talloze bewonderaars bloemstukken Hij heeft in een interview gezegd, dat hij op het eind van het jaar terug hoopt te komen om dan ook te Rotterdam en te 's Gravenhage te zingen. Wie schreef „Wuthering Heights"? Emily Brönte toch? Enkelen menen van niet. De vol gende week zal ln Londen het eerste toneelriuk van de 72-jarige mevr Martyn Richard ver toond worden, waarin het minderheidsstand punt verdediging vindt, dat Bianwell. de los bandige zoon van de geestelijke uit Yorkshire, en niet diens oudere zuster Emily „Wuthe ring Heights" heeft geschreven. De Amerikaanse toneel- en filmspeelster Fanny Ward is-ln een ziekenhuis te New York over leden. derschatten en geen besef hebben welk éen bedreiging de misdadige machinaties van het En gels-Amerikaanse oorlogsblok vor men. „De grootste zwakte van onze propa gandisten is. dat ze zich niet bewust zijn van het feit dat onze partlipropaganda geen dogma is. maar een instructie om hande lend op te treden".

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1952 | | pagina 3