we
DE VISSERIJ....
een stukje volks
Kerk aan de Keizerstraat is
gerestaureerd
Het GEDICHT
Industrie rond een
zeegaand bedrijf
Beter tien vogels in de lucht dan één in
de hand of op een stokje in een kooi
Luilakken, Pinksterbloem en
Pinkstermannen
„Meneer Aart" Goedewaagen
wordt zeventig jaar
REISSEÏZOEN 1952
Blijde dag voor Goudse Remonstranten
Nog een week
spaarbrieven
Gemeenteloonde
haar liefde
Bouw van parochiehuis
in Korte Akkeren
Loop der bevolking
Dienaar van zijn stad en zijn gewest
Naam in de wereld
hooggehouden
T. GOEDEWAAGEN ZONEN
van de week
HERINNERING
Programma Afdeling Gouda
Hogere lonen in
de landbouw
Conserven export
Welvaart
Voorraadvormirxg
Stevig te paard
Glazen „Bijbels voor
het volk"
i)°;
PINKSTERVREUGD WELEER
TWEEDE BLAD - PAGINA 2
GOUDSCHE COURANT
ZATERDAG 24MEI 1852
(Van een medewerker).
^ANSTAANDE ZONDAG zal de kerk van de Remonitranti Gereformeerde Gemeente
"n de Keizerstraat weer worden in gebruik genomen, nadat het gebouw een gedeel
telijke restauratie heeft ondergaan. De gemeente, die van Januari van dit Jaar af haar
kerkdiensten en andere samenkomsten heeft moeten houden in andere lokalen, keert dan
Olt haar tijdelijke ballingschap terug en z(j zal zich mogen verheugen in een kerkgebouw,
«at in vele opzichten verbeteringen heeft ondergaan.
Op 31 Mei 1D52 sluit Be datum voor het
kopen van retjtespaarbrieven. Nog tlecht*
éen week bestaat de gelegenheid burgerzin
te tonen door het kopen van rentespaar-
brieven voor de woningbouw. Tot heden is
voor Gouda voorkeur gegeven voor 219.000.
Heeft u nog geen spaarbrieven gekocht?
Haast u dan om uw steentje bij te dragen
in het algemeen belang. Uw steun is on
misbaar. Ga nog eens na voor uzelf of
voor uw kinderen of u nog één of meer
rentespaarbrleven kunt kopen U helpt uw
eigen kinderen en u helpt de woningnood
verlichten.
Het Comité van Actie.
Het orgel is verhuisd. Het staat nu op de plaat:
roeper de galerij was.
I Htt gebouw, te bereiken van de Gouwe,
//air (waar de Keizerstraat begint, door een
tussen de huizen gelegen toegangslaan, ver
toonde reeds lange tijd ernstige gebreken,
zelfs gevaren. Bovendien was het steeds
meer voelbaar geworden, dat kerk en dienst-
lokalen. gebouwd in een tijd. waarin het
kerkelijk gemeenteleven heel wat eenvou
diger was dan thans, niet meer konden vol
doen aan de eisen, die tegenwoordig gesteid
kunnen worden aan een kerkgebouw, dat
bruikbaar is voor alle werkzaamheden ener
levende gemeente. Ruimtegebrek deed zich
voelen. Een herverdeling vajl de ruimte was
noodzakelijk. Waarbij dan tevens gebreken,
die zich in muren, plafond, vlqeren en uiter
lijk aanzien van de kerk vertoonde;* moes
ten worden verholpen.
Men denke echter niet. dat deze restau
ratie noodzakelijk was geworden door de
hoge ouderdom van de kerk Tot de typische
oude gebouwen behoort de Remonstrantse
kerk. zoals wij die kennen, niet Het gebouw
werd in 1870 op deze plaats gebouwd. Zij
was niet de eerste kerk van de Remonstran
ten. Voordien had daar een andere kerk ge
staan. de eerste Remonstrantse kerk. die
dateerde uit de eerste helft van de 17e eeuw.
Uit de tijd dus. waarin de Remonstranten
vervolgd werden wegens hun geloofsopvat-
tingen. die zich tegen belijdenlsdwang en
onverdraagzaamheid verzetten.
Toen na de Synode van Dordrecht het In
ons land aan de Remonstranten onmogelijk
gemaakt was. naar eigen geloofsinzicht en
geweten te prediken, zagen zij zich gedwon
gen. eigen gemeenten te stichten met eigen
kerkgebouwen. Na de hevige geloofsvervol
gingen in de tijd van Prins» Maurits luwde
de strijd, hoewel het tot de Franse tijd om-
I streek* de overgang van de 18e in de 19e
"eeuw zou duren, dat officieel net Remon
strantisme een verboden godsdienst was.
n Schuilkerk
(Na de komst van Frederik.Hendrik werd
.het aan de Remonstranten oogluikend toe
gestaan samen te kömen en kerken te bou
wen. Dat wil zeggen, dat zij hun kerken wel
mochten bouwen, mits deze niet aan de
straat en voor elkeen zichtbaar kwamen
te liggen. Zo ontstonden de „schuilkerken",
kerken van Remonstrantse, maar ook van
Lutherse en Doopsgezinde gemeenten, die
«chter de huizen verscholen en veelal
•lècht6 door een steegje of door een ervoor
gelegen pastorie bereikbaar wjiien. Vele
oude sleden in ons land bezitten nog van
deze schuilkerken Aldus werd ook de eer
ste Remonstrantse kerk in Gouda gebouwd,
ingesloten en verborgen, bereikbaar door
een pastorie, welke gestaan heeft op de
plaats, waar zich thans de toegangslaan be
vindt. Veelal werden de voor de eigenlijke
kerk gelegen woonhuizen in later tijd, toen
in de 19e eeuw alle kerken gelijke bescher
ming gingen genieten van overheidswege,
afgebroken, zodat dofkerken van de straat
af zichtbaar werden/athter een klein voor-
plein, plantsoen of toegangsweg. Zo kan men
het zien in Leiden, in Amsterdam en ook in
Gouda.
Daar het oude woonhuis, voor de kerk
gelegen, reeds omstreeks 1840 werd afge
broken en niet door een ander werd ver
vangen. nu de verplichting om de kerk aan
het oog van het publiek te onttrekken in
de tijd van geloofsvrijheid was verdwenen,
ontstond het toegangslaantje tot de Remon
strantse kerk. dat midden in de stad wel
licht vreemd aandoet, doch een vriendelijke
en stemmingsvolle ingang vormt tot het
achteraf gelegen kerkgebouw. In de zestiger
jaren van dq vorige eeuw bleek het nood
zakelijk het vervallen en onbruikbaar ge
worden gebouw* uit de 37e eeuw geheel af
te breken en door een nieuw te vervangen.
In de jaren 1889 en 1»70 gebeqrde dit. waar
door de huidige Remonstrantse gemeente
beschikt over een kerkgebouw, dat nog altijd
duidelijk spreekt van de opvattingen op
godsdienstig en aesthetisch gebied, welke in
die jareh gangbaar waren. In een tijd. die
uitgestoten kerkelijke groepen reeds lang
met meer dwong, zich achter de huizen te
verschuilen, werd -een kerkje gebouwd, dat
nog steeds verscholen ligt. Practische over
wegingen én gehechtheid aan historische
grond hebben hier een rol gespeeld.
Karakter sterker uitgêdrukt^
Dit is ook thans het geval geweest Toen
in 1940 bleek. jSat de kerk nodig verbeterd
moest worden, leek het enige tijd mogelijk
•een ander, midden ln de stad en midden
tussen het volle leven van de rrioderne tijd
gelegen'gebouw te gaan betrekken. Zou de
aan de Nieuwe Markt staande Agnieten-
kapel met medewerking van het Rijk ge-
festaureerd kunnen worden en in de toe-
kpmei de kerk der Remonstrantse gemeente
i worden' Er was veel voor en er was v
tegen Practische overwegingen en liefde
de plek. waar de vaderen ter kerke gingen,
speelden een rol. doch. anderzijds niet min
der het verlangen om een werkelijke k
te bezitten en niet een gehoorzaal, om
kerk uit de schuilhoek te voorschijn
komen en in dc wereld te gaan staan
Toen tenslotte de kostbare restauratie niet
mogelijk bleek, ging de gemeente over tot
herstel en verbetering van het bestaande
gebouw, een werk. dat de fa J. Slegt thans
heeft uitgevoerd.
Ruimten werden vergroot, er kwamen een
behoorlijke consistorie, een predikants
kamer. een gemeentczaal en een rijwiel-
bergplaats. Veel blijft er nog te wensen
over. kerkramen, nieuwe banken enz., zo
dat deze verbouwing maar een gedeelte
lijke mag heten. Maar het noodzakelijkste
werd gedaan.
Een moeilijke opgaaf was het voor de
architect, ir M. C A Meischke te Rotter
dam. om in een zaalkerk van 1870 te gaan
restaureren, zó. dat aansluiting gevonden
werd aan de stijl van 'tlie jaren, maar toch
ook weer zo. dat er afstand bewaard werd
tegenover dingen uit die tijd, welke wij
thans ongebrtrloofd en smakeloos vinden.
Een echte kerk naar de kerkbouwkundige
opvattingen van de tegenwoordige tijd kon
het dus ntet worden. Toch is men erin ge
slaagd om z(R>eel mogelijk te voldoen aan
de uiteenlopende eisen. Men heeft het
kerkelijk karakter van de Remonstrantse
gemeente-duidelijker dan tot nog toe weten
uit te drukken in haar gebouw door het
versterken van de ruimtewerking enerzijds
en door het bewaren van een intieme en
warme sfeer anderzijds. Deze sfeer, die
haar gevaren, maar ook-haar waarde heef;,
is het, die velen trekt naar de Remon
strantse kerk.
Door de verbouwing
gemeente zichtbaar
De verbouwing was een moeilijke opgaaf,
voor de bouwmeester èn voor de gemeente.
Grote offers moesten door allen worden ge
bracht om het mogelijk tg. maken Gemak
kelijk was dat niet voor een kléine gemeen
te. die haar leden grotendeels onder de
middenstand telt. De tijd is voorbij, dat
haar kerkelijk leven dreef op de weldadig
heid van enkele vooraanstaanden. Het zijn
ook vele kleinen in de samenleving, die
allen hun grote offers brachten. De zware
taak. waarvoor de Remonstrantse gemeente
stond, werd volbracht door de gemeente als
geheel. Zo werd door de verbouwing van
de kerk ook de gemeente zichtbaar.
Voor deze gemeente zal het een grote
vreugde zi;n, wanneer zij zich Zondag weer
mag begeven naar het kerkgebouw, waar
aan zij haar offers en Inspanning gaf en
dat zij door haar offers en haar inspanning
l ef kreeg.
WATERSTANDEN.
Mannheim 3.22 —0.10: Trie
2 01 0.03: Ruhrort 4 07 -
—0.10; Nijmegen 7 97 —0 07;
Eefde 3.12 —0.10; Deventer
1 40 —0 03 Borgharen 38 53
0.10: Grave 4 68 0 04
1 20 —0 01Keulen
-0.05 Lobtth 10 10
Al nhem 7 90 —0 08
2 19 8 06 Namen
-0.07. Beifeld 10 9»
Het architectenbureau Dessmg en Jacobs
alhier heeft gisteren namen* het bestuur
van de Stichting Parochiehuis H. Maria
Gorreti aanbesteed het bouwen van een pa
rochiehuis bij de R K. Kerk in het stads
deel de Korte Akkeren. Van de zestien in
schrijvers was laagste de firma Schutte te
Zaandam voor 92 200. op een na de laagste
de firma A. M. de Korte alhier voor 93.485
en hoogste de firma Oudenrijn te Bode
graven voor 111338. De raming bedraagt
98 795 De gunning zal later geschieden.
Predikbeurten voor Zondag
Ned. Herv. Gemeente. Sint Jenskerk
Achter, de Kerk 5V 9 en 10.30 uur d« J J
Koning (9 u jeugddienst). 5 u. dr Gerh.
Huls. Westerkerk (Emmastraat 33): 9 en
10 30 u ds Q. Boer 5 u ds H v. d. Akker
(doopdienst) Kinderkerk (in gebouw Cal-
vijn. Turfmarkt 142): 10 u. de heer A. den
Held.
Ver van Vrijz. Ned Hervormden (Peper
straat 128): 10.30 u. ds J- H. Loorbach. Rot
terdam.
R%mon*tr Geref. Gemeente (Keizerstraat
no. 2): 10 30 u ds H J. de Wij», ingebruik
neming gerestaureerd kerkgebouw
Evang, Lutherse Kerk (Gouwe 134): 10 30
u. prof dr P Stegenga Azn Ermelo
Oud-Keth. Kerk (Gouwe 107): 10 30 u.
Hoogmis. 7 uur Vespers
Geref Kerk (Turfmarkt 80) 10 en 5 u.
ds W van Dijk.
Geref. Kerk art. 31 (Turfmarkt 54a) 9 45
en 4.30 uur d« G. Koenekoop.
Geref. Gemeente (Stationsplein 15): 10 en
5 u dr C. Steenblok.
Chr Ge?ef. Kerk (Gouwe 141): 10 en 5 uur
d« J. G v Minnen. Huizen.
Nederd. Geref. Gemeente (Turfmarkt 23
achter)- 9 30 en 4 30 u da Joh. van Weizen.
Donderdag 7 30 u ds Joh van Weizen.
Vrije Evang Gemeente (Turfmarkt 23)- 10
en 5 u da J I van Wijck Zaterdag 7 30 uur
bidstonj^
Vrije Geref Gemeente (Zeugstraat 38) 10
u. ds H. J. Gr.smgt.
Leger des Heil* (Turfmarkt 111): 10 u.
Heiligingsdienst: 6 45 u Openluchtsamen
komst Markt: 7 30 u. Verloasingesamen-
komst. leider majoor Bakker (muziek door
Vlaardinge muziekkorps).
Kerk van Jezus Christus van de Heiligen
der Laatste Dagen (Spieringstraat 49): 5 u.
dienst.
Goudse Stadsevangelisatie (Spieringstraat
no. 2a): 10.30 en 7.30 u. de heer W. F. Klooa
('s avonds koorzang).
Gevestigd: A. J. H. v. Zijl. van Slenaken
naar Tollensstr. 102; M. A. Miltenburg, van
Vleuten naar Zoutmanplein 1; A. v. d. Werf,
van Hilversum naar Boelekade 71: A. Bon
tenbal, van Drostambt Tudderen naar
Nieuwe Haven 85: J. Hoonhout, van War
mond naar A. G. d. Vrijestraat 4; J. Meule-
man—Starink, van Utrecht naar Oosthaven
L. v. d. Pool. van Rotterdam naar He-
straat 171; T. Zwijnenburg. van Bode
graven naar Westhaven 11; A. M. J. Perreijn,
van Sittard naar Lange Tiendeweg 29; M.
H. de Jong. van Leeuwarden naar Tweede
Potgieterstraat 57; D. J. v. Groningen (3
pers.), van Reeuwijk naar Pinksterbloem
straat 6; A. M. Erberveld. van Monster naar
Westhaven 24; L. A. M. Rutten (3 pers van
Indonesië naar Blekerssingel 59.
Vertrokken: A. A. Th. v. d. Vlist, van
Eerste kade 15 naar Den Haag, A. Heinsi-
isstraat 30; M. W. J. Veenhuijs, van de la
Reijlaan 40 naar Den Haag, A. Hei^aans-
straat 30; M. C. v. d. HoornHeisterborg,
IJssellaan 34 naar Reeuwijk. Randen-
burg A 8; A. C. v. Burgsteden—Van Schaik,
van Blauwstraat 17 naar Amersfoort, Go-
vert Flinkstraat 25; C. v. d- Burg. van Cra-
bethstraat 32 naar Den LJaag, C v. d Lijn-
at 82; D J. Cabout. van v. Bergen IJzen-
doornpark 15 naar Den Haag. v. Loostraat
A. Kraaijenbrlnk. van Willem Tomberg
straat 2 naar Den Haag. Trooststraat 98
-1. Kom (2 pers van Parkstraat 24 naai
Den Helder. J. Bijlstraat 40; A. C Mijnbeek,
van Burgviletkade 31 naar Utrecht. C. Hout
manstraat 3; IJ. v. d. Bij. van Achter de
Vismarkt 76 naar Den Haag. v d. Aastraat
E. Ch. de Hollander—Spruit, van Jaag
pad 52 naar Hazerswoude. Loeteweg 40; W.
J. Bontenbal—Bulder, van Krugerlaan 123
aar Reeuwijk. Kfeeuwal D W)7b.
TS HET VOLGENDE WEEK AL?" Dit antwoord tekent de heer A. Goede-
v wangen, oudste directeur van de N.V. Goedewaagens Koninklijke Hollandse
Pijpen- en Aardewerkfabriekendie 28 Met. a s. Woensdag, zeventig jaar hoopt te
worden Vijf jaar na wat als de pensioengerechtigde leeftijd wordt beschouwd,
klinkt het ,Js het volgende week al?" Het wil als het ware zeggen ik heb het nog
zo druk, ik zit er nog zo midden in, dat ik heus geen tijd om er bij stil te staan.
En zo is het. De heer Goedewaagen. gezond en fit als hij is. is niet. iemand, die
„nog een beetje" meeloopt, integendeel, hij heeft zeer wezenlijk de leiding van
zijn grote bedrijf in handen. En daarnaast vervult hij in het maatschappelijk leven
een respectabele reeks functies, waarvan het voorzitterschap van de Kamer van
Koophandel hem tot de leidende figuur in het bedrijfsleven maakt De wijze,
waarop hij zijn veelomvattende arbeid verricht, heeft hem tot een hooggewaar
deerde figuur in stad en omgeving gemaakt.
familiezaak, maar toch kon de heer Goede
waagen niet op geëffende paden (Joorstap-
pen Daar zijn belangrijke gebeurtenissen
in zijn jaren geweest. In 1907 de overplaat
sing van het bedrijf van de Raam naar de
huidige plaats aan het Jaagpad, waarin de
groei van de fabrieken vorm heeft ge
kregen.
In nieuwe omgeving kwam de nieuwe
tijd. die nieuwe vormen vroeg. De pijpen
bleven. Er zijn tweeduizend soorten met
soms honderden jaren oude vormen en het
is veelal hetzelfde handwerk gebleven, zo
als het eeuwen geleden al in Gouda werd
uitgeoefend. Maar de pijp verloor zijn ka
rakter van massa-artikel. Nieuwe wegen
moesten worden gezocht. Het sieraarde-
werk deed zijn intrede, het huishoudelijke
aardewerk kreeg andere vormen, het mo
zaïek kwam.
In een paar woorden is de ontwikkeling
geschetst maar achter deze nieuwe pro
ducten staat het brein van de heer Goede
waagen. die met de oude tradities van koop
manschap en vakbekwaamheid beleidvol
zijn koers zocht.
Maar „het" zijn natuurlijk z'n pijpen-
aardewerkfebrieken, een familiezaak,
uit circa 1650 stamt, waarin de e
waagen de andere opvolgde en waarin de
jarige van thans de beste tradities heeft
hooggehouden. Officieel is hij in 1899 na
de school van meneer Huber op de Groene-
weg en de Handelsschool te Rotterdam te
hebben doorlopen in de zaak gekomen
maar hij is er veel langer, want vader Aart
Goedewaagen n«m zijn zoon al vroeg mede
Dat was toen op de Raam. waar de fabriek
over twee panden was verdeeld. Pijpen en
het 7 g. grof aardewerk voor huishoudelijk
gebruik waren toen de producten. De zoon
heeft ze zelf leren maken, wSné-vtand vader
Je moet het bedrijf van de grond af leren
kennen. Daarom was de zoon later ook een
paar jaar in Luik werkzaam
Zoals ..meneer Aart" en de ..jonge meneer
Aart" in de fabriek aan de Raam rondstap
ten. zo kent men ook thans op het Jaag
pad dit onderscheid, maar in de volgende
generatie: de jonge meneer Aart is nu
meneer Aart en zijn zoon draagt de "junior-
titel Men moet trouwens wel de Goedewaa
gens uit elkaar houden, want er zijn ook
drie broers van de jarige in de leiding
werkzaam, een sterke onderstreping van het
familiekarakter van het bedrijf, sinds 1918
van een firma in een naamloze verthoot-
schap omgezet.
De traditie is sterk in zo'n eeuwenoude
(Advertentie)
DEVIEZENBANK - GOUDA
Boskoop Oudewater Schoonhoven
Woerden Zoetermeer
Vééemd geld en reischèques
voor alle landen voorradig.
(maximum 400.—. kinderen tot veertien
jaar 200.—, auto's afhankelijk van de te
bezoeken landen f 100.— tot f 500.—).
W/'ELK VERLIEFD HART heeft zich nooit vermeid in de romantiache illusie van een
eeuwige liefde, hééft nooit gespeeld met de gedachte, dat het huidige geluk misschien
in een vorig bestaan zijn begin zal gehad hebben en mogelijk in een volgend zijn voort
zetting vinden zal? Waarom ook niet de rhens verklaart nu eenmaal'graag wat hij met
begrijpt.
Er zijn er echter, die zo'n gedachte niet toelaten zonder zichzelf een irohisch knipoogje
te geven: „Wat ben je weer aan het goochelen" Daarmee wordt natuurlijk, aan de exaltatie
de pas afgesneden: nog voordat de dromer naar hoger sferen vertrokken is, voelt hij zich
alweer met beide voeten ©p de aarde staan.
De vertolking van deze situatie, kan dat spreekt vanzelf op verschillende manieren
plaatsvinden, maar zelden *»al dat op zo'n'bekoorlijke en apeelée wijze gebeuren als dat
in onderstaand gedichtje van Ann#? M. G. Schmidt het geval is'.
De ironische loon is overal onmiskenbaar, het hele gedicht verraadt zich ln zijn opzet
als een spel, en toch ls daaronder een ?rnst te voelen, hoe luchtig en gedistancieerd
die ook voorgedragen wondt.
Ik heb jou eens ontnwetfiin achttien-zeven
of achttienhonderd-achtzo ongeveer;
tn elk geval was 't in ee« vorig leven,
en.aan je ogen kende i)$ je weer.
We waren toen ook tw:
in 't roefje van de schi
Je hebt nu tne|r pre
alleen zit je nu naast
riritig en ik zag je
■mm naar Overschie.
els {hetzelfde lachje,
ié (in lijn drie.
Ja bent wel erg veran
jfc droeg toen niet zo'n b(C
je had een kniebroek t
ja had nog ar.
in die jaren:
confectie lor.se
en lange haren;
En ik... Ik droeg een l ui fel hoed met rozen...
Ik sloeg mijn ogen aldoor zedig neer.
Ik had mitaines aanen kon nog blozen.
Dat kan ik nu helaas sinds lang niet meer.
Is er dan niets hetzelfde gebleven;
ja toch. die kleine primula's in 't groen!
En ook the ene zeemeeuw is nog even
statig en zilverwit en rank als toen.
Wat doet het er dan toe of alle dingen
veranderd waren en mijzelf het meest,
jouw ogen en de geur van de seringen
zijn altijd door hetzelfde geweest.
AftÉieu. tot over fconderdzoveel jaren.
dak zit ik naast je in de stratosfeer.
Je beeld kan ik zolang niet meer bewaren,
mfiar aan je ogen ken ik je wel weer.
ANNIE M. G. SCHMIDT,
Voetbal.
Programma voor Zondag, aanvang half-
drie:
'Res. Ie klasse: Woerden 2—Donk 2.
Schoonhoven 2—Bodegraven 2.
2e klasse Ai Haastrecht 2—Stolwijk 2,
Ona 5—G S V. 4.
2e klasse B: G.S.V. 5Bergambacht 2;
Oudewater 2—Stolwijk 3.
3e klasse A: Schoonhoven 4—Amm. S.V. 3.
11.30 u.
Zaterdagmiddagcompetitie.
Aanvang 4 uur:
le klasse: Verheul—H.S.C. 3 u
Res. le klasse: H.S.C. 2Rijrts treek 2. 5 u.
3e klasse A: Sportlust 3S.K.G.. 4,30 u
2e klasse B: Jodan Boy* 5Boskoop 2.
2e klasse C: Ibis 2Rijnstreek 3. 5 u Jo-
dan Boys 6—W.D.S. 2; Spirit 4—W.G.J. 2.
Junioreneompetitie.
Aanvang 4 uur:
Afdeling A: Om het gehele kampioen-
achap: Boskoop aGouda a.
Groep 1: Jodan Boys a—Olympia a, 2.45
IJonk aSportlust a.
Groep 2: Nieuwerkerk a—Zwerverg a
Groep 3: Unio bN S.V. a. 4.30 u.; Gouda
b—Donk b, 2.45 u.; Ona bNic. Boys i
4.30 u.
Afdeling B. Groep 1: G.S.V. bDonk c
Groep 2: Schoonhoven cDonk d
Groep 3: Lekkerkerk b—Zwervers b; Wad-
dinxveen b—Moêrkapelle a. 4 30 u.
Groep G-D.S- to—Gouda e, 2.45 u.; Olym
pia c—Boskoop c. 3 u Ona e—R.V C. a. 3.15
u.; Waddinxveen c—W.S E. a. 2 u.
Afdeling C. Groep 1: Sportlust bOlym
pia d. 3 15 u. GSV. cVep c. 2 45 u.;
Waddinxveen dWoerden c, 315 u Gouda
f—Donk e. 2.45 u.
Groep 2: Ona g—Donk f. 2 u.
Groep 3: G.D.S. cJodan Boys d. Esto b
—Nieuwerkerk c; Unio cGouda h, 3.15 u.
Stuwende kracht
En vond. De Goudse pijp heeft Goede
waagen en Gouda beroemd gemaakty>ver
de gehele wereld. Maar ook de andere
producten verwierven zich een naam en
een reputatie, die de faam van het bedrijf
en stad uitdroegen. De wandversieringen op
de grote zeestomers, zij zijn uit Gouda. De
Willem Ruys en de Oranje vertellen van
het degelijke vakmanschai
zin van het Goudse bedrij
Dit alles is gedragen door de stuwende
kracht van de jarige vaij thans, 'n Eenvou
dig mens, die ru-ftig zijn weg gaat Betrouw
baarheid en degelijkheid zijn in hem ver
persoonlijkt. Daarnaast bezit hij die eigen
schap die men wellevendheid kan' noemen
Zijn hoffelijkheid en menselijkheid maken
deze bescheiden man tot een figuur, voor
wie èn in zijn bedrijf, dat zozeer zijn liefde
heeft, èn in het maatschappelijke leven in- het Hoofdbestuur der Stichting voor dè
UIT VROEGER TIJDEN
De Goudsche Courant meldde:
Ti Jaar galedrn
De heer C. G. van der Post, sigarenfa
brikant alhier, is benoemd tot hofleveran
cier van Zijne Majesteit de Koning, met
de personele vergunning om het wapen van
èle Koning te mogen voeren.
De politie te Gouda bestaat thans uit een
commissaries van politie, .een inspecteur,
drie agenten eerste klasse, vier agenten
tweede klasse, achttien nachtwakers en
enige noodhulp-nachtwakers. In 1876 zijn te
dezer slede negen diefstallen en drie op
lichtingen gepleegd. Een diefstal bleef on
opgehelderd. Er werden 307 politie-over-
tredingen geconstateerd.
59 Jaar geleden
Onz# stadgenoot, de heer Gerard Giesen
is voor het komende seizoen verbonden aan
de Nederlandse Opera.
Als bestuurslid van de polder Willens
is gekozen de heer A. de Graaf uit Stein.
Als dijkgraaf van de Zuidplaspolder ia ge
kozen de heer J. H. v. d. Torren te Gouda
en ala heemraad de heer W. L. PreuijJ te
Zevenhuizen.
25 jaar geleden
Tot hoofd van dé school voor gewoon
lager onderwijs van de Schoolvereniging
voor Bijzonder Neutraal Onderwijs is be
noemd de heer J. van Apeldoorn, thans
hoofd van een school te Delft.
Gistermiddag omstreeks vijf uur hoorde
een meisje bij de R.K.-school aan de Leth-
maetstraét zacht snikken. Zij keek naar
binnen en zag dat een jongetje op de trap
zat te huilen. Het was de acht-jarige Hennie
Boegheim uit de Snooyitraat. Jongens waar
schuwden de moeder van het ventje. De
hoofdonderwijzer heeft daarop het kind
een vergeten leerling dus met spoed in
zijn geboortestad de grootste sympathie en
respect bestaan Hij heeft zowel in zijn fa^
briek als daar buiten de harten gewonnen
en het is 'een goed ding. als men dat van
lemend kan zeggen.
De toekomst van zijn bedrijf en in wijder
kring van het economische leven? „Ach
zegt de heer Goedewaagen. „lees de gc
schiedenis en men zal zien. dat er altijd
moeilijkheden zijn geweest en dat de handel
de eeuwen door met allerlei beperkingen te
maken heeft gehed. Het gaat in het han
delsleven nu eenmaal nooit vanzelf. Maai
vergeet nooit, dal het altijd gegaan is. Men
zal op 7'n quivive moeten zijn, elke tijd
vraagt zijn eigen aanpassing, maar als er
goed gewerkt wordt en er wordt voldoende
geproduceerd dat ben ik niet pessimistisch,
ook al maken kapitaals- en devlezenmoei-
lnkheden de situatie thans niet erg gemak
kelijk."
Ten bate der gemeenschap
En nu spreekt ook de voorzitter van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Gouda en omstreken, waarvan de heer Goe
dewaagen sinds 1913 lid en sinds 1939 de
president is. Het is een van zijn vele func
ties: president-commissaris (en pas een jaar
waarnemend directeur geweest) van de N.V.
Goudse waterleidingmaatschappij, bestuurs
lid (mede-oprichter en ere-lid) van de ver
eniging „De Technische School voor Gouda
en omstrekenbestuurslid van de Vereni
ging van Aardewerkfabrikanten, voorzitter
van de Nutsspaarbank. lid van de commis
sie van advies van het Gewestelijk Arbeids
bureau, lid van de commissie van toezicht
op het middelbaar onderwijs, voorzitter van
het college van regenten van het Verenigd
Wees- en Aelemoeseniershuis, regent van
het Oudemannenhuis en regent -van het
Hoffmans Gesticht. Vroeger lid van de ge
meenteraad. lid van het hoofdbestuur van
de Nederlandse maatschappij voor Nijver
heid en Handel en voorzitter van het de
partement Gouda en nog zoveel meer. ,.Ik
ben ook wel eens een avond thuis", zegt Hij
Uit dit alles rijst het beeld op van een
vooruitstrevend industrieel, ojj wie om zijn
eigenschappen van hart en geest eqn beroep
is gedaan voor velerlei maatschappelijk en
sociaal werk. Het is het beèld van een toe
gewijd dienaar van zijn stad en zijn gewest
F.n dan glijdt, om het beeld te comple
teren, de herinnering terug naar de jeugd-,
jaren \an de thans zeventigjarige, toen hij'
«ls lid van de G.Z.C taLvan eerste prijzen
won op zwefhwedstnjden en hij als back
en doelman in „Olympia voejbalde, dat
hem ook in de crickettijd als speler had.
F.n thans zeventig .jaar. Blijven werken'
„Ja. gelukkig welklinkt onmiddellijk de
reactie. „Uit de verenigingen en instellingen
wil ik me zo langzamerhand terugtrekken
t Is beter, dat er eens et., jongere kracht
aan het roer komt. Maar ophouden met
werken? Alsjeblieft niet."
Het hart ls te zeer aan het bedrijf ver
pand. in krachtige arbeid, waarvoor hij zijn
leven zin gaf. Maar één dag zal hij er niet
zijn. Dat is op zijn zeventigste verjaardag.
Het is zijn besliste wens deze dag in stilte
te laten voorbijgaan. „Want voqr e*n huldi
ging voel ik niet."
(Ongecorrigeerd).
In Goudse streek verhoging
met 3 et per uur nodig
Enige weken geleden hebben de zee in <U
Stichting voor de Landbouw «amenwerken
de organisaties aan een commissie opge
dragen, te onderzoeken of met betrekkin!
tot het loonpeil in de landbouw de relatieve
gelijl&telling al dan niet aanwezig ig, en
zo neen. in welke mate achterstand ls te
constateren. Onder relatieve gelijkstelling
verstaat men de situatie waarbij de «oc'ule
positie van de landarbeiders gelijk is aan die
van vergelijkbare arbeiders ten platteland».
De commissie, die bestond uit een verte
genwoordiger van ieder der organisatie»
met als voorzitter dr J. Horring. direettUr
van het Landbouw Economisch Initituut,
heeft over de resultaten van het onderzoek'
en over de daaruit af tè leiden gevolgen voor
het loonbeleid in het aanstaande seizoen
volledige overeenstemming bereikte
De conclusies der commissie houden in
dat de lonen der volwassen vakarbeider»
in het grote loongebied zullen dienen te
worden verhoogd met 3'cent per uur. Voor
de overige loongebieden is een aflopende
schaal vastgelegd, nl.
3 icent Krimpenerwaard. Gouda en mid
den Zuid-Holland:
2' i cent kustgebied Zuid-Holland en
Noord-Holland (behalve Wieringertneer);
1' cent N.O.-Polder en Wieringerm»«r.
Dè lonen der jeugdige arbeiders zullen
eveneens verhoging dienen te ondergaan,
.....j. ogrinj-*■
zal me
daarvoor is vastgesteld.
De verhoging van de normale tijdlonen
zal niet van invloed zijn op de tijdlonen voor
bijzondere werkzaamheden, op de diverio
toeslagen en op de tai^ven voor aceoord-
werkzaamheden Behoudens een geringa
correctie in het laagste loongebied zullen
ook de lonen der ongeschoolde arbeider^
niet dienen te worden verhoogd.
De verhoging, waartoe de commiaaie ia
gekomen, betekent, dat het uurloon (ex
clusief pensioenpremie) voor volwaasen
mannelijke vakarbeiders in het laafate
loongebied zal stijgen van 0.82 tot 0.85'V.
Inclusief de halve pensioenpremie bedraagt
dit loon thans 0.84/ e. Na verhoging van dl
pensioenpremie yan 2.50 tot f 3,— per
week. waarvoor do voorstellen bij de rog*,
ring zijn ingediend, zal het in de C.A.Q.*|
voorkomende loon derhalve 0 88" bedra
gen. Voor de overige gebieden gelden ow
eenkomstige cijfers.
Tot die conclusies Is de commissie geko
men na een uitvoerig vergt*lijkend ondèr-
zoek van de situatie zowel in de landbouw
als in elf andere op het platteland van be
lang zijnde bedrijfstakken.
De commissie heeft de zes organisatie
echter geringer" dan een evenredige verho-
medefcrengen: een concrete schaal
en
Landbouw, aan wie zij haar rapport en con
clusies heeft uitgebracht, verzocht, om da
resultaten van een en ander zo 6poedig mo
gelijk ter kennis te brengen van de met de
loonvorming belaste instanties om dezt,
overeenkomstig de gemaakte afspraken ten
grondslag te leggen aan de voor het con-
tractjaar 1952 53 af te sluiten Collectieve
Arbeidsovereenkomsten. Het contact met
het College van Rijksbemiddelaars zal zo
spoedig mogelijk worden geopend.
Verhuizingen binnen
de gemeente
Verhuizingen binnen de gemeente: D de
Waard, van Jaagpad 19 naar Fmmaetraat 9
H. N. van Dorp. van Const Huygenstraat 74
naar Jaagpad 19. J Boer. van Tollensstraet
70 naar Krugerlaan 25. G C- Bergman, van-
Vrouwestqeg 26 naifV Bosweg 26. H M
Bergman v. d. F.ng. van Bosweg 22 naar
Bosw?gc26. J. Been (3 pers van Schieland»
Hoge Zeedijk 69. naar Speenkruidstrjiat 4;
G. Aerts (3 pers van Pinksterbloemstrant
6 naar Zeugetraat 40. H de Boggende (2
pers.), van Moordrechtse Verlaatslraat 18
naar de la Retjlaan 19. M Snaders (2 pers
van Vossmsstr 59 naar Herenstr 37. A. Zij
deman. van Tweede Potgieterstraat 57 naar
Turfsingel 9. C. v Roun, van Jan Kotlen-
sXeeg -4 naar Parkstraat 16. P Terlouw,
(3 perst), van Lemdülsteeg 12 naar W.lhelr
minastraat 19. D. Everting, van Kuiper
straat 34 naar Keizerstraat 64 G T Rede-
geld. van St Josephstraat 17 naar Middelland
straat 17. P Vellekoop <2 pers.), van A G.
de'Vrijestraat 22 naar Middellantstraat 24;
J. G. J. van Buuren. van Nieuwe Haven 240
naar Blekerssingel 32. G- C. v Buuren—
Vonk (2 pers van Turfsingel 50 rwar Ble
kerssingel 32. M J Nederhoff (4 per».), van
Kattensingel 16 naar Snoijstraat 79.
MARKTBERICHTEN
KAASMARKT GROOT AMMERS
24 Mei. Aangevoerd 10 partijen, zijnde
286 stuks, wegende 2002 kg le kwal.teit
2 22—f 2.24. extra tot 2 26 per kg Handel
kalm.
Bij Yredestein in Enschede
wordt weer gewerkt
Vrijdag hebben 350 a 400 arbeiders van
dc N.V Nederlands-Amerikaanse Autö-
bandenfabriek Vredestein te Enschede het
dik hervat. De directie verwacht. d8t be
gin-van de volgende week weer op normale
wijze gewerkt zal worden Het advies van
het stakingscomlte om de actie voort te zet
ten is door een kleine 100 man opgevolgd. f.
De door de stakers ondernomen poging om
•n bespreking met de directie tot stand te
brengen is mislukt, aangezien de directie
niet bereid is met de thans nog stakenden
spreken Vrijdag «tonden in de omge
ving van de fabriek ongeveer 50 poater»,
die de arbeiders, die het werk gingen her
natten. adviseerden door ,t* staken.
i
0p EEN VAN DE ROERIGSTE ZF.EëN
van de wereld, de Noordzee, maar ook
X in de baan van de razendste Atlantische
1 itormdepressies. tussen Schotland en IJs
land. vissen elke dag Nederlanders. Sterke
trawlers stoten zich door de stortzeeën en
het moet al heel Spaans toegaan voor de
k«els-in-olicgoed zeggen: „Nou. 't is wel
erg bruin" en het trawlernet binnenboord
houden. Om het eventjes aan te zien. Zij
vissen dag en nacht door onder een vals
blikkerend harig zonnetje, ook b(j het felle
licht van de lampen aan dek. En als het
„halen" heeft geklonken, de zak van het
net binnenboord is gekomen en de vangst
op dek is uitgestort, als dat net weer over
boord is gegaan voor de volgende trek. dan
staan zU nog uren op dat slingerende, tel
kens door stortzeeën overspoelde dek te ba
lanceren. De ruwe wind doet hen verkleu
men. maar het werk laat niet af. Strippen
van de vis, üzen van de vis. wegbergen in
)ie ruimen. En meermalen gebeurt het. dat
b(j heleind van deze urenlange zware ar
beid al weer gehaald moet worden. De vis
serman komt weinig op kooi. Een hard be-
ataan. Je moet er aan verslingerd ztjn. an
der» red jc het niet.
CCHOLING. PRACT1JK EN.... ROEPING
maken de visserman. Die waarheid
prijkte op de afdeling Visserij van de eerste
Internationale agrarische beurs, welke on
langs te Utrecht ls gehouden. Roeping zal
de jongen, die voor het eerst ter visserij
uitvaart, zich dapper doen blijken door dit
harde leven, dat geen medelijden met de
mens kent. Scholing en practijk. Er zijn
weinig beroepen, die uit de harde practijk
*ulk een vakmanschap halen als de visserij.
Wïnt naast een feilloos zeemanschap eist
de visserij een gedegen kennis van vis en
viswater. De modernisering van de trawlers,
het grote machinevermogen en de vervol
making van nautische en communicatie-
hulpmiddelen bracht de visser verder van
huis. De IJslandvisserij kreeg ?ijn kans en
zelfs de Verre Visserij in de Barendtszee,
ten Westen van Nova Zembla, weerhield de
Nederlandse visser niet van een reis van
»oms meer dan een w eek te maken, voor hij
©P de visplaatsen was aèwigekomen, waar hij
in de Poolnacht het net overboord zette om
<le ruimen vol te vissen en dan weer een
-week huiswaarts te stomen. Naast deze
jacht op verse vis is er onze haringvisserij
van half Mei tot eind December, de kust
visserij. wahrbij de garnaal het voornaam
ste vangstobjeci is. de mosselvisserij, de
•esterwinning en de visserij op IJselmeer,
rivieren en plassen.
TN ONZE WELVAART neemt de visserij
een bijzondere plaats ln en het is uit
Onze geschiedenis aan te tonen, dat de
frondslag voor onze welvaart en cultuur in
•e Middeleeuwen reeds is gelegd door de
Viaaerman En nu mag het zo zijn, dat de
ï,i r®^ ^et ®n de ontwikkeling van de pu-
Bueke belangstelling nog niet zo ver heeft
|utinen brengen als de landbouw, wij zijn
®og steeds een volk van boeren en zeevaar-
"érs en onder die zeevaarders nemen de
vissers een belangrijke plaats in. Het vis-
••j'ijbedrijf vereist heden ten dage grote ka
pitaalsinvesteringen. De moderne trawler
®en kostbahr schip, dat niet alleen de
DE HARINGVLOOT VAART UIT
aiiNTISCHE
OCt UN
MEN 0E HARING VANGT
dig doet blijven onder de zwaarste omstan
digheden. die weer en zee kunnen veroor
zaken, maar dat een krachtige voortstuwer
vraagt en moderne navigatie-instrumenten.
En zeker niet in het minst de IJsland-vis
serij, waar de schepen dagenlang op een
ruwe zee en dikwijls met slecht zicht onder
de kust de visserij uitoefenen, vergt de
hulpmiddelen, die de mens moeten bijstaan
om de veiligheid van het schip en de opva
renden te verhogen. Wat zouden deze traw
lers zijn zonder echo-lood, dat op elk ge
wenst moment kan waarschuwen, dat de
lagerwal nadert, die achter een gordijn van
mist of regenbuien verborgen op de loer
ligt? Wat zouden deze trawlers zijn zonder
radiotelefonie, welke hen in staat stelt op
elk gewenst moment verbinding te zoeken
met schepen en walstations en waarschu
wingen te ontvanfeen voor dreigende geva
ren' Wat zouden deze trawlers zijn als niet
de moderne koeltechniek hen in staat stelde
lang van huis te blijven, te vissen in verre
wateren, waar de vangsten lonender zijn
dan die uit de overbeviste Noordzee komen?
ONZE VISSERIJ is een belangrijke tak
van volkswelvaart, ondanks het feit
dat de totale aanvoer van de visserijpro
ducten van 240 000 ton in 1951 slechts twee
uitmaakte en de export, die in 1951
77 009 000 bedroeg, slechts 2.4 procent be
droeg van de totale export van alle agra
rische producten. Wat het binnenlands ver
bruik van de visserijpro
ducten betreft, daarin zou
nog heel wat verbetering
kunnen komen In de
laatste jaren wordt een in-
hoog eiwitgehalte
bezit. Spreiding van de
distributiekanalen in ons
land, opvoering van de
vakkennis van de handel en
ook de verbetering van in
richtingen en bedrijven,
zullenuiteindelijk moeten
leiden tot een groter ver
bruik dan thans, met 9.9 kg
per hoofd het geval
De visserij is
geen gemakkelijk bedrijf,
omdat het van zeer vele
factoren afhankelijk is,
vooral vah de weersgesteld
heid. De enige oplossing
was om in tijden van over
vloed voorraden te vormen.
Ongeveer 40 jaar geleden
is men begonnen met een
voudige proefnemingen om
de aangevoerde vis voor
geruime tijd tegen bederf
te kunnen vrijwaren. En
p het ogenblik is het zo. dat alle grote vis
sersplaatsen, waar geregelde aanvoer te
verwachten is, beschikken over grote koel-
l vrieshuizen.
Men had jaren geleden met ernstige
moeilijkheden te kampen. De aanvoeren
waren soms in korte tijd zo rijkelijk, dat
met inspanning van alle krachten handel
en verwerkingsiqflusin® de gehele aanvoer
niet konden opqemen voor de menselijke
consumptie. Er ontstonden toen overschot
ten, waarmede men geen raad wist en die
marktverstorend, dus verliesgevend werk
ten Dit is gelukkig niet meer het geval.
Want er heeft zich een vismeelindustne
ontwikkeld, die alle overschotten opneemt
en deze tot vismeel verwerkt, een product,
dat als veevoeder zeer in tel is. Een echte
visliefhebber, zoals de Engelsman en de
Belg, is de Nederlander niet en dat moet
hoofdzakelijk worden geweten aan de on
bekendheid, die onbemind maakt. Het is
nog nief zo heel lang geleden, dat in het
Oosten van ons land de visvoorziening zeer
gering was en dat de Westelijke provincies
vrijwel de enige afnemers waren van verse
zeevis. Men kende het „botje", waarmede
alle soorten platvis werden bedoeld en met
„vis" duidde men alle soorten rondvis aan,
of dit nu kabeljauw of wijting, hake of poon
was. En wie kop bulten de echte liefhebber,
vertellen of schelvis iets fijner was dan
kabeljauw, dat tong wel degelijk een fijner
smaak bezit dan schol, dat het ordinaire
scharretje in feite een zeer smakelijk en
vet visje is en dat zeewolf, met die grieze
lige brede kop en dreigend scherp gebit,
een vlees levert, dat.op kalfsvlees lijkt. En
men weet waarschijnlijk ook niet, dat de
Hollandse garnalen in het buitenland zeer
gewaardeerd worden, omdat de smaak de
licater is dan die van de grote „shrimps".
/"\NZE VISSERIJ vóórziet Nederland niet
YJ alleen van vis en zorgt door zijn ex
port voor deviezen, zij geeft ook duizen
den-anderen geregeld werk. Want daar zijn
de nettenfabrieken, zeilmakerijen, de wer
ven en machinefabrieken, de touwslagerijen,
de blikfabrieken en kistenmakerijen, de ijs
fabrieken en pog zoveel meer industrieën,
die in de visserij een goede afnemer van
hun producten bezitten. De. vismeelfabrie-
ken en diepvriesbedrijven ontvangen hun
„materiaal' van de visserij en in de laat
ste jaren heeft de conservenindustrie een
grote vlucht genomen Vóór de oorlog be
stond deze slechts op bescheiden schaal. In
de oorlog kreeg deze indastrie zijn kans en
de zwartkijkers, die voorspelden, dat de
conservenfabrieken na de oorlog een moei
lijk^ tijd zouden krijgen, kregen ongelijk.
Men zocht afzetgebieden in de gehele we
reld en op het ogenblik wordt gerookte en
in blik geconserveerde vis afkomstig van
Nederlandse industrieën verscheept naar
Amerika en Afrika zo goed als naar Austra
lië. En dichter bij huis blijvend: België, Lu
xemburg. West-Duitsland, Polen, de Sow-
jet-Unie, Zwitserland en Frankrijk zijn af
nemers, en zelfs belangrijke afnemers van
onze visconserven. Daarbij komt. dat de Ne
derlander de laatste jaren dit koekje-van
eigen-deeg meer en meer gaat appreciëren,
een verheugend verschijnsel, dat dan onze
visserij slechts ten goede kan komen. Die
conservenindustrie ontwikkelt zich snel en
beschikt thans reeds o*er een uitgebreid ma
chinepark. dat steeds meer wordt geper-
fectlonneerd. De fileermachine, die de ruwe
vis van kop, ingewanden, vel en graat ont
doet en direct panklaar of inblikbaar maakt,
i$ een van die nieuwe machines, die het
mogelijk maken een snelle en feilloze pro
ductie te verzekeren
De pltijd wat speculatieve visserij krijgt
zr doende meer en meer een vaste basis, die
ongevoeliger wordt voor remmende ver
schijnselen en daardoor een bestaanszeker
heid biedt aan allen, die er bij betrokken
zijn.
IN DE MIDDELEEUWEN, het tijdperk'
waarin het glas-in-lood-raam voor h«t'
eerst in ruime mate werd toegepast noem
de men dit soort ramen „de Bijbel voor het
volk": Door middel van de op die ramen
voorkomende Bijbelse voorstellingen wer
den de mensen, die voor een groot deel nog
analphabeet waren, al kijkende vertrouwd
gemaakt met de Heilige geschiedenis.
Maar ook in de 20ste eeuw mag het glas-
in-lood-raam zich in een zeer grote belang--
stelling verheugen. Is Gouda bekend
door zijn oude glazen. Utrecht bezit enige
fraaie producten van de aloude glazenier
kunst. gemaakt door meesters van deze tijd,
In de Dom bevinden zich twee ramen van
R N. Roland Holst, die 7' m. breed zijn en
25 m. hoog. Het zuidelijke raam toont de 4
Evangelisten in één groep. De figuren in
het Noordelijke raam zijn ontleend aan het
Oude Testament. Zij stellen voqr: Profeet,
Priester. Koning en Wetgever en vormen
geen aparte groep.
In de lantaarn van het koor zijn drie ven
sters aangebracht, waardoor in het koor een
fraaie kleurwerking" teweeggebracht wordt.
Van de oude ramen uit de Dom-, Jacobs-
en Klaaskerk zijn helaas slechts enkel®
fragmenten over, die ondergebracht zijn in
het Centraal Museum, ln de Cathedrale
kerk (Lange Nieuwstraat) komen ramen
voor van Geuer uit het jaar 1883.
Het Museum voor Nieuwe Religieuze
Kunst herbergt enige zeer interessante
kleine ramen van Charles Eijck. Jos ten
Horn. Henri Bijvoet. Bernard Schluter en in
opaline glas uitgevoerde Bijbelse voorstel
lingen van Joep Nicolaas. terwijl ontwer
pen geexposeerd zijn van Charles B|jckt
Henri Jonas. Jan Toorop en Jos ten Horn.
Voorts zijn er fraaie ramen te vinden in
de R K. kerk aan de Biltstraat. de Jenskerk,
de Slagersvakschool. Huize Hieronymus
aan de Maliesingel enz. Tenslotte verdient
vermelding het atelier van de glazenier van
Straaten. v
us vandaag iets over tfhet verzorgen
van jonge vogels. I.aat ik liever zeggen:
het zorgen voor jonge vogels, hetgeen een
wijdere strekking heeft, ik leg er nl. de na
druk op. dat. wat ik schrijf geen aansporing
mag zjjn om jonge vogels te gaan houden.
Voor degenen, die deze gevolgtrekking
mochten maken, zal ik meteen maar duide
lijk zijn. En wel: let op de vogels in llw
omgeving en geniet ervan Maar blijf
van ze af. laat ze met rust t
Een stel pas uitgevlogen nestjongen,
achter de oude vogels aanfladderend of zit
tend op een bloesemtak, wachtend op voed
sel wie kijkt daar niet met plezier naar!
Vooral kinderen komen altijd dadelijk
onder de bekoring van zo'n tafereeltje,
maar in hun enthousiasme en hun nieuws
gierigheid bewijzen ze het kleine vogelgrut
wel eens een slechte dienst.
Hoe vaak krijg ik in het voorjaar en het
begin van de zomer, als de broedsels op uit
vliegen staan, niet kinderen aan de deur
met een jonge vogel in een doosje of in de
holte van hun handen Strijk en zet is rtiijn
eerste vra«g dan- Waar heb je hem ge
vonden? Daar? O, dan als de. terug
en daar zet je hem op dezelfde plaats neer.
En dan op een flinke afstand er op letten.
Men moet n.l. zeer voorzichtig zijn met
hel wegnemen van een jonge vogel uit zijn
omgevin)?.
In de meeste gevallen is de eenzaamheid
van het jong maar schijn en zijn de ouders
in de buurt. Let U maar eens op. hoe het
kleintje roept en hoe er geantwoord wordt
Laat de ouders hun kroost grootbrengen,
daar kunnen wij toch nooit tegen op Twee
jaar geleden kreeg ik een jonge, pas uitge
vlogen koekoek in nrin bezit Medelijdende
en o zo goedbedoelende mensen hadden hem
in een bos gevonden Natuurlijk, daar hoort
hij ook en ze hadden hem daar moeterflaten,
waar zijn pleegouders waren. Pleegouders
Ja. zo'n jonge koekoek is een heel merk
waardige kerel, maar daar vandaag niqt
over. Hij is goed terechtgekomen.
neer, zegt zo'n bezorgd jochie,
wij hebben de jonge merel wel vijf
Maar mei
wii hp
maal in zijn nest teruggezet en 't geeft niet,
hij wipt er aldoor uit. Tegen een kind kan
ik dan zeggen. Maar jij kruipt toch ook niet
meer in je wieg of in je box Want als de
ogel uitvliegt, heeft het nest zijn dienst
gedaan; dan houdt geen macht hem in dat
toch zo Veilige holletje en verkiest hij de
gevaarlijke en vijandige buitenwereld. Maar
Piet of-Jan, weet je wat je doet,
er weer in. houd je hand een poosje boven
hem, tot hij rustig wordt en zich neerdrukt.
Dan zachtjes en snel weggaan. Probeer 't
maar eens.
Is de nestperiode werkelijk achter de rug,
in komt hij er toch uit en wordt enige
dagen een grondvogel, die achter zijn ouders
aanhipt, en het na een poosje hoger op
zoekt, maar die nog wel,<44 dagen lang ge
voerd wordt, al kan hij fel gauw zelf iets
van de grond opnemen. Laat hem gaan U
kunt er niets aan veranderen, het moét zo
gebeuren.
Ja, U kunt toch wel wat doen. U kunt
in deze moeilijke periode Uw kat eea kleine
week huisarrest geven of aan Uw buren
hetzelfde vragen, allemaal „voor de goeie
zaak". Voor de poes in kwestie is het hele
maal niet erg (ik spreek uit ervaring) en
voor de goede verstandhouding is dit
humane overleg te verkiezen boven einde
loos geharrewar.
Ii deze afspraak niet mogelijk of ziet
men duidelijk aankomen, dat het mis gaat.
dan kunt U het diertje, dat bezig is te ver
ongelukken. ook nog als volgt helpen.
U neemt een klein kooitje. Maar meneer
néé toch Ja zekeï. een vogel in een
kooitje. U dekt het van boven af tegen
regen, zet de baby erin en hangt het hele
geval op een veilige beschaduwde plek in
de buurt van het verlaten nest.
A 16 U geluk hebt. komen de ouders door
de tralies heen -voeren. We moeten
echter wakker blijven, ik bedoel: op «nze
post. Vóór de nacht en zeker vóór de op
komende avondkou binnenhalen, nooit bij
een warme kachel zetten, alleeh zorgen,
dat hij 's nachts niet kan verkleumen. En
's morgens zeer vroeg uit de veren, om
HET PINKSTERFEEST duurt tegenwoor- In Drente bijvoorbeeld
j ._j. speelde men Luilak met de
dig maar twee dagen, vroeger daurde koeien Soms wafJ hft de
het vier dagen en het begon het „Luilak", koe vaak ook de drijver of
Luilak Is de naam. die men vrijwel door het drijfster. die als Luilak
j a. -„.„j,, werd rondgeleid. Te Coe-
gehele land geeft aan de Zaterdag v vopden werden de koeien
Pinksteren. Oorspronkelijk was Luilak ech- vgn de boeren, die in de
ter niet de naam van de dag. maar men stad woonden, elke morgen
fervou, ..n h,m o. f™
haar, die op genoemde dag het langst sliep. meenteweide gedreven. Op
Luilak werd langzamerhand Aen waar Luilakmorgen nu stonden
w»*rb(J - .en io„f„s/d„ m-jj-
groot enthousiasme gevierd werd de ooi- dg wejde om te zien, welke
lenbakkers en de dronkenmannetjes makers koe als laatste de weide
(d, kasteleins) de meeste win,, boekten, betrad. Daarna Jtagen^ti
ZU verdienden meer dan anders. Van een ,g jyvon(js echter keerden
volksfeest werd tuilak in de loop der tU- zij weer en versierden de
den een kwajontensteest en van de oude bewuste koe met M°emen
en groen om het dier dan
traditie bleef so goed als niets over. onder vrolijk gezang naar
In de goede daden van weleer was ieder- de stad te brengen, waar
een in een huisgezin, die het laatst op die ^et door de straten werd.
Zaterdagmorgen voor Pinksteren uit bed rondgeleid.
kwam, de Luilakten hij of zij moest trac- In zuid-Laren bestond de
teren op warme bollen. De ambachtsgezel, gewoonte het kind, dat op
die als laatste de werkplaats binnentrad, plnkstermaandag als éerste
moest zijn maats (borreltjes aanbieden. Een de boeien van de stal naar
groenteboer, die "als laatste op de markt de weide dreef «„Vroeg-
kwam, viel eenzelfde lot ten deel, wilde hij Rijp- te noemen, het tweede
de kans niet lopen, dat zijn schuit werd kreeg de naam „Dauw-
leeggeplunderd. De schooljongens hadden Worm", het derde kind
eveneens hun Luilak en wilde deze knaap noemde rqen „Midden in de
niet van school worden afgeranseld, dan Ton", het vierde „Nustkoek"
.zat er voor hem niets anders op dan zijn (nust komt van nusselen,
klasgenoten te fuiven op drieduitskorstjes dat talmen betekent). Deze
(een in die dagen zeer populair gebak). Ja, kinderen werden met groen
zelfs de dienstbode, die het laatst voor de en bloemen versierd en dan
dag kwam, als alle andere dienstmeisjes uit naar het dorp geleid. Voor
de buurt al druk in de weer waren mét em- op Rep een jongen, die op een hoorn blies,
mer en bezem, werd daardoor de Luil^c van toepasselijke liederen zingende volgden al
de buurt en zij tracteerde haar collega's de andere kinderen en zo trok men door
bij „de koffievrouw" op lavas of anijs. het dorp. Vrijwel aan elk huis krejflm de
Voor de straatjongens vooral was Luilak kinderg« een kleinigheid - en na dêjjhond-
een welkome gelegenheid zich eens naar gang tferd hetgeen zij hadden opgehaald
hartelust te buiten te gaan. Zij trokken op verdeeld, waarna men vooi* het geld snoe-
die dag in grote troepen door de straten en perijen kocht.
verzamelden alles wat maar vuil en sme- a 4NTHvificirT tucstf Vfrschit-
rlg was, vooral dierenlijken waren zeer ge- TAE AANTREKKELIJKSTE vekslhij
zocht, hingen een en ander op aan de deu- NING met Pinksteren was de Pinkster
ren welke zij nog gesloten vonden om dan bloem of Pinksterbruid. Het mooiste meisje
aan' te bellen. Men begrijpt, dat de bewo- van het dorp werd met bloemen uitgedost
ners het hart ln het lijf omdraaide als zij en gekroond De deur van haar woning
de smerige dingen aan hun deur zagen han- werd omkranst door kamperfoelie en ro-
°g 8 8 zen, haar pad werd bestrooid met made-
Vrijwel overal in ons land werd dit liefjes en boterbloemen Iedereeii bracht
feest" tevierd. zij het dan onder verschil- haar hulde en de mannelijke jeugd deed wat
I i'ende vormen. kon om haar gunst te winnen. De moeder,
wier dochter de eer te beurt viel, was daar
niet weinig trots op. En zij, die in haar jeugd
eenmaal Pinksterbloem was geweest, ging
daar in haar ouderdom nog prat op en ver
telde het aan haar kleinkinderen.
Reeds in de 16de eeuw was het feest ech
ter ontaard. In het begin der 17de eeuw
trokken door Amsterdams straten de „Pink-
sterblomlopers", troepen kinderen, die niet
bepaald stichtelijke liedjes zongen, maar
„Lichtvaardig en
deelde. Zij haddén een mefcsje bij zich, dat
omhangen was met een gouden, zilveren of
koralen ketting en een aantal gouden of zil-
de jkpt
taiSvE
Een Amsterdams burger uit de 17de eeuw.
die wat laat was opgestaan, vindt een
„kreng", in dit geval een verdronken var
ken, 's morgens aan zijn deurknop hangen
veren voorwerpen, een nabootsingl'dus van
de oude Pinksterbloem.
Te Schermerhorn kon men een eeuw later-
nog de echte Pinksterbloem zien. Zij stored
op een berrie, die door vier meisjes werd ge
dragen naar oude Friese trant, want deze
berrie verving het schild, waaéop de Frie
zen hun Iffeld ronddroegen, die zij als hun
hertog of koning huldigden
De Schermerhornse pinksterbloem was
omhangen met twintig zilveren tuigen, tien
zilveren bellen, drie beugeltassen en vijf
entwintig barnstenen of bloedkoralen ket
tingen; ze had in de rechterhand een zilve
ren kommetje en in de linkerhand een zil
veren fluitje, waarop ze floot, wanneer de
giften van de omstanders werden ingeza
meld. Al die mooie dingen werden bij de
buren geleend; iedereen wilde graag naar
oud-gebruik iets bijdragen tot de tooi dex.
Pinksterbloem. Maar raakte van die siera
den iets verloren en werd een der jonge
lui er op aangezien, dat hij het stilletjes
had weggemoffeld, dan deed hij het best
maar heen te gaan en nooit weerom te
komen.
Het „Pinksterblomlopen" werd in Amster
dam in 1612 verboden, maar het gebruik
was niet zo gauw uit te roeien. Het werd
echter langzamerhand meer een bedelpartij
en de Pinksterbloem was versierd met al
lerlei todden en vodden.
DE HAAGSE PINKSTERBLOEMEN wa
ren altijd zeer hoofs opgetooid. Zo
schreef de Haagse Mercurius van 1698: „We
derom begint zich Pinksterblom^met al hare
magnificentie te vertonen. Onder andere
vernam men van een grote meid, met haer
trony zo vol mouches. dat zij veel geleek
naar een open gesneden krentenbrood
In bijna alle plaatsen van Nederland be
stond dit gebruik, veelal ontaarde
ter en werd daarom van hogerhai
den.
Te Deventer waren weleer „vele jonge
meysjes en kinderen op de Pinksterdagen
gewoon op de vrije heeren straeten te sit-
ten als bruiden, onder kronen, die van
't ene huis tot het andere over de strate
hingen;; voorts daeronder te dansen,
gen en andere isolentiën te bedrijven tot
groote profenatie van de son- en andere
heylige dagen", waarom het in 1679 verbo
den, maar in weerwil daarvan toch niet na
gelaten wérd.
De tegenhanger van de Pinksterbloem was
de Pinksterman en ook deze verscheen in
verschillende gedaanten; nu eens als een
stropop in de nacht en dan weer als de
groene man.
Het meisje, dat om welke reden dan
ook in plaats van eer en hulde, schimp
en smaad werd waardig gekeurd, kreeg
in de Pinksterhacht de stroman, een „Pink
sterman" op haar dak. Vooral in Gelder
land en in Overijsel was dit gebruik in
zvyang. De jonge boerenknapen hielden een
raadsvergadering om te beslissen welke
meisjes, die „zich zo taai als leer houden,
of van vrijers veranderen als van hand
schoenen een stroman verdiend hadden.
Daarop werden zoveel vogel- en meis
jesverschrikkers gereed gemaakt, als zij no
dig hadden en die zo potsierlijk mogelijk
uitgedost werden. In het holst van de nacht
gingen de jongens met de kar vol Pinkster
mannen op weg. Wee het arme meisje, dat
er een op haar dak kyeeg! Moge het ma
ken en op de daken plaatsen van de Pink
stermannen voor de jongens een pret van
je welste zijn geweest, en mogen zij, die
ling.
het kooitje weer op te hangen. Ja weet
goed, waarmee U begint
Wie eenmaal besloten is. een jonge vogel
er door te heipen, moet er op rekenen, dat
hij voorlopig de slaaf is van de kleine
dwingeland, die hem niet met rust zal laten,
hij moet zich wapenen tegen teleurstel-
Want men kan menen, alle voorzor
genomen, men kan zelfs be
schikken over wat ervaring in het groot
van wilde vogels, het ie uiterst
moeilijk en men komt voor de vreemdste
raadsels te staan. Meh weet b.v. nooit of de
diertjes zich inwendig hebben beze.erd bij
hun sprong of val uit het nest, men weet
niet hoe lang ze al zonder voedsel waren,
toen men ze kreeg.
En dan dat voedsel Wat bij de oude
vogels zo maar vanzelf gaat, dat kost ons
de meeste hoofdbrekens. Algemene regels
voor de voeding geven is onbegonnen werk,
want elk geval verschilt van het andere.
Ja, toch, voor-één fout kan ik waarschuwen.
Voer een jonge vogel niet met brood. Ik
weet wel. dat er wel eens een uitzondering
is, maar in 't algemeen ligt het geweekte
brood als een klont in de tere organen van
zo'n klein dier. O ja, ze gapen wel wagen
wijd en het brood gaat er in als koek, maar
de volgende morgen Zie tekening vorige
week
Tonge lijsters geve men lieve mierenpop
pen en kleine stukjes worm, heel kleine
groene rupsjes (nooit harige rupsen maar
altijd moet dit voedsel eerst goed door de
aarde worden gerold. Let U maar eens op,
hoe lijsters hun wormen over de grond
vegen. Water wordt in 't algemeen niet
•ogels aan hun
bracht, dus dat behoeven wij ook niet te
doen. Jonge vogels eten weinig in eens,
maar ze krijgen zo ongeveer van vroeg tot
laat hun porties binnen.
En verder Verder is er het allerbelang
rijkste, dat ik daarom achteraan heb gezet
en wel de intuïtie, dat is dat geheimzinnige
vermogen, dat bij de pen meer en bij de
ander minder aanwezig is. het vermogen,
dat ons in bepaalde moeilijkheden juist
datgene laat doen, wat precies juist en dus
nuttig is op een zeker ogenblik. Dit kan
men niet leren. Wat men echter wel kan,
dat is zich altijd voor ogen houden dat.
..Tien vogels in de lucht, dus in vrijheid,
altijd beter is dan één vogel in de hand, of
op eei^^^kje.in een kooi
Liederen uit vervlogen
tijden
De eeuwen door heeft het boeit der Psalmen
uit de Bijbel de mensen Trengesproken,
omdat de beroering van de menselijke ziel en
geest dezelfde is gebleven, ook al veranderde
het aspect van de wereld. Over dit zeer bij-
zondeie Bijbelboek is een ontzaglijke hoe
veelheid commentaren en geschriften van
mediterende aard geschreven.
Tot de werkien van het laatste genre behoort
ook het boek De Psalmen van di F W Gros-
helde. hoogleraar aan de Vrije Universiteit.
Het.eerste deel er van. behandelende de Psal
men 1—70, verscheen dezer dagen bij Kok te
Kampen.
De lezer zoeke ln dit boek geen weten-
schappeltjk-exegetlsehe verklaringen, noch ten
aanzien van de opschriften boven de Psalmen,
noch ten opz.lchte van bepaalde markante
teksten. Slechts hier en daar een enkele aan
duiding zoals op pag. 118, waar even terloops
wordt opgemerkt, dat Ps. 42 de tweede bun
del van het Psalmenboek opent, en bijv. de
paar korte Inleidende opmerkingen over Ps. 34
op pag. 97. over Ps. 43 op pagina 21 en over
Ps. 45 op pagina 127 e d De bedoeling van het
boek ls een meditatie van 2 a i s bladzijde
over elke Psalm te geven, waardoor de lezer
ingeleid wordt tot de achtergrond van de
Psalm, welke hij eerst in zijn eigen Bijbel las.
de volgende morgen de stroman zaggn zit- „t
ten, hartelijk hebben gelachen, voor het Amsterdamse „Pinksterblomloopers utt de
meisje irr kwestie was het helemaal geen eeuw. Het meisje, de Pinksterbruid,
pretje. Zij toch werd door iedereen uitge- die zij bij zich hebben, draagt een krans
lachen, de kinderen jouwden haar uit en *n het haar en is. bont opgetuigd. Sinds
wat nog erger was, zij behoefde er niet op 'an0 u>as zij echter niet meer de schoon-
te rekenen, dat de een of ander* vrijer «te en edelstevan alle jonge dochters ui*
spoedig haar hand zou vragen! de omfreks
I
