10DAUNE
0ÜMEÜ
^mul vat* dn gforëbotër
i6t.dat U
Heus, je moet óók Radion
voor de was nemen
RADION WAST WITTER
Eric haalt herinneringen uit de oude doos
over Parijs '24 en Amsterdam '28
Catalonië, Spanje's sterkste
deel, is Franco's zwakke zijde
A. C. ZWAMBACH
FLINKE JONGEN
VAN WELZENIS
Gaat U zitten en
BELANGRIJK BERICHT!
Bloemenhulde
„Dat noem ik kranig!"
Bcgrafenis-Ondtrn.
PIJPFITTERS
I^IJPFITTERS
de I dag
de opwekkende tochtgenoot
de dag
gesloten wegens vacantie
Schoenhandel J. v. DAM
een aansporing om te volharden.
de dag
a. FLINKE HANDIGE JONGEN
b. NET MEISJE
de overwinnaar van vermoeidheid
de dag
de steun voor'de laatste etappe
-fHKv Koop 'n pakje actm voor de. txsndoj^
Filmplannen van de
televisie
Ook toen al voetbalkoorts
D"J
EEN SCALP VOOR
COPPI
Zaan se journalist blijft
in gijzeling
Welvaartskansen
Landbouw, bauxiet,
hout
voor SURINAME
Economie en Financiën
De Nederlanden van 1845
DE AUTO staat klaar, de tocht kan beginnen. Hoeveel malen heeft uw corres
pondent niet moeten horen van Amerikanen: „Washington en New York, dat is
niet typisch'Amerika". En wanneer hij dan te kennen gaf toch ook in Boston,
Baltimore en Miami te zijn geweest, dan kreeg hij steevast te horen: „Wie de West
kust niet kent en wie het leven niet heeft meegemaakt in de kleinere Amerikaanse
steden, die heeft toch maar een onvolledige indruk van het land".
he;
JTWEEDE BLAD - PAGINA 4
Hebt U familie of kennissen
meelopen met de Goudse
Avondvierdaagse en wilt U
d'e een
Seven, koop dan vroegtijdig
Uw bloemen bij ..CORONA".
Speciale vierdaagse-bouqet-
ten tegen marktprijzen
HUGO VAN EGMOND
Groenèndaal llo
Bij cms verkrijgbaar
Meubelstoffen, leerdoek,
jute, touw, veren, koord,
agrement, beits. enz.
Wachtelstraat 28-29.
Pr. Hendrlkstr. 92, Tel. 4368.
Volgende week stemmen dat
geeft volop strijd: de een pre
fereert die. de ander die. Ging
het om boterhambelegging, dan
was er niets te strijden; dan
koos iedereen natuurlijk die
heerlijke echte boerenkaas uit
Gouda's oudste kaaszaak-
P. G. DEN BROEDER,
Zeugstraat 60
GOUDSCHE COURANT
DONDERDAG 19 JUNI 1952
Wol, zijdo, nylon
«outwork, ruiton, lak
Zilvor, do vaat
miles en nog wal
'wait en reinigt
Lodalisntja
zei de kraan
nnymi'^iii'iii111
ZOMERPRIJZEN
•■Pe Pelikaan" Gouda
gevraagd. Leeftijd pl.m. 17 j.
T. D. Bak Zn.,
Turfmarkt 16. Gouda
Familieberichten
Uit andere bladen.
Geboren: Meier Nolte—Reurs
(z.), Badhoevedorp; Van Zelm
van Eldik—Fabius. (d.). Den
Haag; Van Lidth de Jeude
Swaving (z.). Voorburg; v. d
Bent—Hoek (d.), Katwijk; v. d
Kaa—Schlilter. (z.), Soerabaja;
Dekker—Stach, (d.), Pretoria.
Getrouwd: G. J. Jansen en E.
B. Hagemeyer. Hilversum.
Overleden: E. Terlouw. 69 J.,
Bergambacht. W. Sinninghe
Damsté. 83 j.. Ermelo; jkvr.
E. Quarles van Ufford—Hooft
Graafland, 80 j.. Baarn, A. van
den Hoek—van Nes. 77 J„ Rid
derkerk; M G. Huisman, 53 j.,
Zwolle; E. Lindenberg—Adlei
86 j., Adam; U. A. van Zijp.
62 J., Leiden; G. P. A. Vrak-
king, 64 j.. Bussum: J. w. de
Vries. 76 j.. Arnhem; c. M.
Kruyswijk—Bosch, 50 J., over-
veen; J. Steenbeek. 69 j.,
Laag-Keppel.
Met gewoon water uit de kraan en enkele druppels
Lodahne verricht U wonderen! Wonderen van schoon
heid, zuinigheid en gemak! Valt er wat bijzonders
te wassen? Grijp de Lodaline-flesValt er iets
schoon te maken? Lodalientje is Uw reddende engel!
En zij doet het goedkoop. Voor slechts 43 cent per
hele liter. Vraag Uw winkelie?.
jWaichproduete nlabrt^lc^.LO DA", B r eda'
Al kali vrij
In de hele LITERlles
met de spaar-sprenkeldop
WAGON- EN BRUGGENFABRIEK TE ÜTRECHT
vraagt voor haar montagewerk
te Pernis (werk B.P.M.)
BEKWAME
en
AANKOMENDE
ter opleiding, leeftijd 25 j.
Gegadigden kunnen zich vervoegen bij
het Gewestelijk Arbeidsbureau afdeling
Metaal. Ie Middellandgtr te Rotterdam
s woensdags en Vrijdags v 19—21 uur
22.25 Juli 1952
Volgende week Maandag tot en met Vrjjdag (23 tot 27 Jum)
zijn we
Zaterdag 28 Juni weder geopend.
Keizerstraat 62 Gouda Telefoon 2376.
Voor directe indiensttreding gevraagd:
voor lichte magazijnwerkzaamheden.
voor de inpakafdeling en cantine-
werkzaamheden.
Schriftelijke sollicitaties te richten aan ,,De Goudsche
Groothandel", Hoge Schielandse Zeedijk, Gouda.
'Het beste dagelijkse middel
ter opwekkingen verkwikking
Alles eA iedereen heeft eraan meegewerkt:
de voorjaarszon, het jonge gras, de koeien, de boer,
de zuivelfabrieken daar is ze dan, de grasboter.
Geurig en mals, vol van de krachten van zon en aarde.
Laat deae verrukkelijke, gezonde tractatie U niet voorbij gaan.
Proef Uw brood, jas of groente nu eens met een klontje fijne grasboter. 1
Dan smaakt alles dubbel zo lekker!
Ach, dat lal wel niet helpen. Ik denk dat m'yn
lakens te oud worden en dan krijg je ie niet
meer zo mooi wtt. Of misschien was jij ook wel
op een andere manier
Welnee, Jannic, ik was net zoals jij. En mijn lakens
gaan ook al een poosjjmce "t Zit hem heus
in Radion; daf"frekfTtetcr uit. Daardoor
wast t lo vlekkeloos wit en fleurig?
Je zou me haast by voorbaat overtuigen.
Maar goed. de volgende week: tn myn wasketel Radion.
Want tk moei eerlgk zeggen, dat ik allang een beetje
jaloers ben op jouw was.
RADION TREKT VEEL BETER UIT, DUS
t Tussen twee haakjes:
f als je cjie Radion koopt, neei
dan een rcuzenpak. Dan ben
g extra voordelig uit ook!
De Nederlandse Televisie Stichting heeft
met de Bioscoopbond overeenstemming be
reikt over het uitzenden van films. Een
enkele maal zal wel eens een film worden
uitgezonden. Men zoekt naar een mogelijk
heid tot uitbreiding van de Bussumse studio.
Van een nieuwe studio kan geen sprake zijn.
alvorens meer inzicht In de toekomst van de
televisie zal zijn verkregen. Men hoopt, dat
dit na de experimentele periode, welke In
September 1953 eindigt, het geval zal zijn.
De televisie-afdeling van de Vara ia zon
der leider, aangezien de heer De Heus zijn
functie van hoofd der afdeling lichte muziek
weer heeft herkregen. Deze post was voor
Theo Uden Masman bestemd, maar deze
wilde zijn Ramblers niet in de steek laten.
Fleurop-Interflora, de organisatte, die In
ternationaal bloembezorging regelt, bestaat
23 jaar Van l.tot 7 Juli zal men dit op een
congres te Parijs herdenken. Het congres
wordt gehouden onder motto Bloemen-U.N.O.
Groenlioedenveem verhoogt
het dividend
De N.V. Groenhoedenveem heeft over 1951
een winst behaald van J 26.787 waaruit een
dividend van 5 pet. (vorig jaar 4'/» pet.) wordt
voorgesteld.
De inmiddels in 1952 behaalde resultaten ge
ven geen reden tot optimisme. De import-
beperkende maatregelen in Frankrijk en En
geland hebben de inkomsten ongunstig be
ïnvloed. Omtrent de uiteindelijke resultaten
kan echter nog niets met zekerheid worden
gemeld.
Albert Heyn in 1951
Hoewel in de verschillende bedrijven van de
Albert Heyn N.V. te Zaandam de Invloed
wordt gemerkt van de dalende koopkracht
van het publiek en de nog steeds toenemende
kosten, meent de directie, dat de resultaten
over 1951 bevredigend geacht kunnen worden.
Het netto winstsaldo bedraagt J 2.262.475. te
genover J 1.803.587 in het vorige jaar. Voorge
steld wordt een dividend van 8 pet. in con
tanten (v. J. pet., waarvan 3 pet. In contan
ten).
Veemarkt 's Hertogenbosch
Op de Bossche veemarkt zijn gisteren
aangevoerd 4.229 stuks vee, zijnde: 1.362 run
deren, 65 lopers, 266 vette kalveren, 1.458
biggen, 443 nuchtere kalveren, 53 schapen,
63 fokzeugen. 9 geiten. 236 slachtzeugen. 274
lammeren.
De prijzen waren ais volgt: melk- en
kalfkoeien van 825 tot 1125 per stuk,
guiste koeien 600—7 765, kalfvaarzen
775—f 1050, klamvaarzen 700800,
guiste vaarzen 600—700, pinken 375—
525, g.askalveren 220—325. gokkalve-
ren 110—170, nuchtere slachtkalveren
43—63, extra kwaliteiten 80, drach
tige zeugen 325—465. biggen 50—72
schapen 70—80, vette schapen 110,
weilammeren 56—70, zuiglammeren
Aanvoer van slachtvee: 676 stuks, prijzen,
extra kwaliteiten 3.10—3.15, le kw
2.90-/ 3.05, 2e kw. 2.65-/ J2.80, vette
stieren 2.903, worstkoeien 2.50^-
2.70, alles per kg geslacht gewicht. Vette
kalveren lichte van 1.90—2.20 per kg I
lev. gew., vette kalveren zware 2.30—
2.65 per kg lev. gew., prima boven note
ring. Nuchtere slachtkalveren 1.26—1.38
slachtvarkens 1.86—2 met 4 kg tarra,
prima boven notering. Zouters liepen tot
2.07 per kg lev. gew met 4 kg tarra.
Prijsverloop van Woensdag 18 Juni 1952.
Aardbeien met dop 48—74 id. zonder dop I
59.8059.90. id. II 58.20- Rode Bessen per doos
22—35. id 48—60'; Perziken 5—22; Kersen 48—56.
Aardappelen: Grote 13—15, id. Poters 10—13,
ld. Kriel 7—9
Groenten: Andijvie 17—21; Bloemkool A 13—
25, ld. B 10—14; Snijbonen 79—85; Stamprinses-
senbonen 1.10—1.17Tuinbonen 20—23; Dop
erwten 4567; Peulen 91-96; Komkommers
16—21; Kroten 23—26. ld. 6.80—9.10; Spitskool
tTl2:„B,0ip.S?n 16_23J Waspeen 10-26; Rabarber
9 10; Selderij 2.10—3.10; Sjalotten 17—28 stoofsla
10—16, Tomaten A 106. id. C 103, ld. B 84. id
CC 84; Uien 18—27; Sla 2.00—5.90
VEILING BARENDRECHT OMSTREKEN.
Woensdag 18 Juni 1952. Rode Bessen 44—56:
Andijvie 13—21Bloemkool A 18— 26. id. B 13—
16, id. C 10—12; Kassnijbonen 1.00—1.12; stam-
snljbonen 67—84; Prinsessenbonen 1.16—1.26;
Tuinbonen 22—28; Peulen 90—1.04; Komkom
mers A 12—17, id B 10—14. id C 0—10, Kromme
Komkommers 12-13; Kroten 25—31; Rodekool
18—20; Bospeen 10—15; Waspeen 15—20; Poste
lein 14—11; Rabarber 7.20-10.40- Selderij 4—7;
Stoofsla 10-17; Natuursla 3.20—040; Spinazie
16—24: Tomaten A 1.05, ld. B 98. id. C 02; Peter
selie 8—10; Sjalotten 10—22; Aardbeien, Jucun-
da zonder dop 58—88. id. met dop 60—75, ld
Climax 90—92. Aanvoer aardbeien: 83.000 kg.
VEILINGBERICHT.
Rodenrijs, 18 Juni. Groentenveiling. Kaskom-
kommers A 12.00-15.00, ld. B 10.09—12.00. ld, C
9.—; Bloemkool A 8 00—21.00. ld. B 8.00—12.00;
Sla A 2 20-0.00. ld. B 2.00-3.00, alles per 100
stuks; Tomaten A 80.00—109.00. ld. B 63 00-
105.00, id. C 46.00—107.00; Spitskool 7 00—7.80:
Stokprlnsessenbonen 110.SnUbogen 75.00—
110.00; Spinazie 28.—; Postelein 24—; Andijvie
Yfa8peen 18.00; Tuinbonen
17.00 20.00, aller per 100 kg; Kroten %90-7.00;
Peen 8.00—19.00, belde per 100 bos; Seldenj
2.00—2.50 per 100 bos; Komkommerstek 9.00—
14.00; Slavellen 13.00-14.00, belde pgr 100 kg;
Plstglaskomkommers A 9.00—22.00. td. B 9.00—
17.00, id. C 9.00-14.00. per 100 stukfc.
VEILING SEPTER TIEL.
Aardbeien Deutsche Evern 42—70, 15—
39, 7—22; Madam Moutot 30—63, 16-23,
8—13.
Kersen, Meikersen 44—56, 30—50, 10—
30; vroege Meikers (Duitse) 31—57, 12—27.
Rode bes 52—75, 34—55; framboos 150—
180, 40—110; perzik per stuk 15—20, 6-12;
kruisbes 12—7.
Aardappelen grote 13—16, Idem drieling
11—14, idem kriel 2—5.
Erwten 35—36, alles in cents per kilo,
tenzij anders vermeld.
- Brand aan boord van da Tallus. In «en
ruim van het vrachtschip Tallsse. van de
Maatschappij Nederland, dat sinds Zondag ln
de haven van Soerabaja lag gemeerd, is gis
teren brand ontdekt. Het vuur was na drla
uur bedwongen. De schade ls niet ernstig, da
oorzaak onbekend.
DONDERDAG 19 JUNI 1952
GOUDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAGINA S
HOE WAS HET OOK WEER?....
De ongunstige loting van Nederland in het Olympisch voetbaltournooi tegen het sterke
Brazilië een van de kenspnarden voor de titel - en het maar even aaptippen van een
oude tegenstander uit dezelfde contreien „Uruguay" heeft reeds bij velen de her
innering omgewoeld aan een tijd. die ons in menig opzicht doet denken aan de middel
eeuwen van de sport" en die de ouderen onder ons zich toch nog zo goed kunnen
herinneren
Het Olympisch voetbaltournooi te Parijs
(25 Mei—9 Juni 1924) begon onder een
gelukkiger gesternte dan het (komende)
tournooi in Finland, want: in de eerste
ronde vrijgeloot, in de tweede ronde tegen
jiet eveneens vrijgelote Roemenië en als
daarvan gewonnen zou zijn. in de derde
ronde tegen de winnaar van Bulgarije
Ierse Vrijstaat. (Zoals men weet. wordt er
in Finland voor elke ronde opnieuw gelpol).
Welnu de Roemenen werden met niet min
der dan 6—0 verslagen Onze grote man
was Jèn de Natris, de Bertus de Harder van
die tijd. onze goalgetter was Kees Pijl,
Feijenoord's grand old man. die nu in een
sigarenwinkel gan de Beijerlandselaan van
het voetbal van tegenwoordig zo goed als
niets meer wil weten, zich in z'n oude club
ook op de achtergrond houdt en nog zo af
en toe over de toonbank nog maar eens wat
ffcgt. Die wedstrijd werd gespeeld schrik
niet voor500 toeschouwers.
Met twee invallers ln de voorhoede, voor
Snouck Hurgonje en Kees Pijl. hadden we
hel tegen de Ierse Vrijstaat heel wat minder
gemakkelijk Met de rust was het 1—1 en
pas in de tweede helft kwam het winnende
doelpunt.
De sensatie van Parijs
kwam de wedstrijd tegen Uruguay,
dat door z'n 7—0 op Yoegoslavtë. 30
op Amerika en 5—1 op Frankryk de sen
satie was van Parijs. De Zuid-Amerikanen
hielden er toen al maniertjes op na (in
ca-ré het ..salut au public" brengen met
nmic krefen van „ra-ra-ra die nu dood
gewoon zijn. maar toen in Europa nog on-
istend waren. Kortom: dev.e gebronsde
ineens wwn-de- pampa s waren „glatpour
boys waar onze jongens maar erg ge
woontjes en erg witjes tegen afstaken. Maar
te keken elkaar eens aan en besloten hun
Hollandse hu'd duur te verkopen. Voorlopig
hadden we tot de rust met 1—0 de leiding
door een doelpunt van Kees Pijl. uit een
voorzet van Jèn de Natris O zo! Na de
rust vochtc-n Van der Meulen. Denis. Tetz-
ner. Van Linge, Le Fèvre en Horsten als
duivels om de prachtig geoliede voetbal-
machine van Uruguay, die alsmaar op het
Nederlandse doel bleef aanrollen, kapot le
spelen. En toen eenmaal de gelijkmaker ge
scoord' was. hadden onze jongens geen le
ven meer.Hel Franse publiek betoonde
zich niet bijster sportief door de Uru-
guavers luide dan te moedigen en de onzen
uil te jouwen Tetzner en Van Linge kon
den zich door het ruwe spel van de Zuid-
Amerikanen ternauwernood nog op de been
houden, maar nog dachten we niet aan
overgeven, toen de Franse scheidsrechter
Vallet plotseling floot voor een penalty,
waaruit Uruguay mei 2—1 zou winnen. Nie
mand begreep op dat moment wat er aan
onze kant misdaan was. maar later werd
alles duidelijk Een onopzettelijke „hands"
van een der onzen was door de Fransman
dankbaar aangegrepen om het publiek z'n
zin te geven in de vorm van een Uruguayse
overwinning. Het ..publiek, ik veracht u"
«tond kennelijk niet in het /.Bkboekje van
deze scheidsrechter.
Vier jaar later
Vier jaar later, bij de Olympische Spelen
in Amsterdam, waren we met de lo
ting net zo gelukkig als nu. Wijlen Z K.H.
Prins Hendrik haalde de briefjes uit de
doos, waarin de nieten en de prijzen van
deze Olympische loterij zaten en direct na
het briefje met ..Nederland" legde hij als
onze tegenstander Uruguay op de tafel.
..Ik hoop", zei wijlen Prins Hendrik, die
minder dan Prins Bcrnhard met de ..facts"
van de sport vertrouwd was. ..dat ik het
goed heb gedaanwaarop iedereen, die
Het Nederlands Elftal, zoals het op de
Olympische Spelen van 1924 te Parijs
tegen Uruguay uitkwam: van links naar
rechts. Le Fèvre, Horsten, Groosjohan,
Snouck Hurgronje, Van Linge, Pijl en De
Natris (geheel links reserve Vermetten);
geknield Visser. Denis, Tetzner en Van
der Meulen.
sip had staan te kijken, in een vrolijke lach
losbarstte.
Meteen na het bekend worden van de lo
ting maakte zich van de voetbalfans een
„koorts" meester, die we nu heel gewoon
yinden, maar welke voor die tijd toch nog
iets bijzonders was De plaatskaarten waren
nog niet „op de bon", maar de hou
ders van abonnementen hadden een groot
deel van de plaatsen opgeslokt, zodat er nog
maar 9000 te verdelen waren, 's Maandags
morgens zou in de Vijzelstraat te Am
sterdam de voorverkoop beginnen en
s Zondagsmiddags stond er al een behoor
lijke rij, die tegen middernacht was aange
groeid tot een file van ettelijke tienduizen
den. Die ..Uruguayse nacht" zou Amster-
am niet licht meer vergeten.
De wedstrijd was wet zo dikwijls ge
beurt van iets waar men veel van ver
wacht een teleurstelling. De nederlaag
Tijdens de Ronde van Italië hadden
twee jonge Italianen uit San Felice
bij Modena, de één een groot bewon
deraar van Coppi en de ander een
even fanatiek supporter van Bartali,
een schriftelijke weddenschap afge
sloten waarbij bepaald Werd dat die
gene, wiens favoriet de „giro" zou
verliezen, zich' het hoofd kaal zou
laten scheren. Nauwelijks was de zege
van Coppi een feit of de gelukkige
winnaar van de weddenschap spoed
de zich naar het huis van zijn op
ponent om hem aan dé afspraak te
herinneren. Maar de Bartaliaan had
de vlucht genomen, hij voelde er
niets voor zijn weelderige haardos af
te staan en hield zich schuil. Dezer
dagen is h\j echter opgespoord, waar
toe ieder die in San Felice met Coppi
wegloopt, het zijne had bijgedragen,
en in weerwil van al zijn tegenspar
telen werd hij in optocht naar de
enige kapperszaak van het dorp ge
voerd om volgens de regels van het
spel geknipt en kaalgeschoren te wor
den. De ironie van het lot wilde, dat
de barbier, die tegen heug en meu"
het vonnis moest voltrekken, een van
de meest verwoede aanhangers is van
Bartali
Visum voor Spanje duurder
De kosten van een veiblijfsvisum voor
Spanje, dat gedurende negentig dagen en
drie in- er. uitreizen geldig is. zijn met in
gang van 16 Juni verhoogd van ƒ23.40 tot
32.50 Naar het Spaanse consultaat mede
deelt. is deze aanzienlijke prijsverhoging
het gevolg van het feit. dat Nederland aan
Spanjaarden reeds lang 31.50 voor een Ne
derlands visum berekende. Spanje heeft
zich thans aan deze situatie aangepast.
De kosten van de doorrcisvisa 3.90 .bij
een geldigheid van drie dagen en 7.80 bij
een geldigheid van zeven dagten. zijn nog
ongewijzigd
was klein 20 doch we werden kans
loos verslagen. De verdediging met Van der
Meulen—DenisVan Kol het beroemde
driemanschap was uitstekend, doch de
Keuze Commissie had de fout begaan om
bijvoorbeeld Wout Buitenweg, die eigenlijk
z'n tijd al gehad had. weer van stal te halen
Enfin, deze oude koeien uit de sloot te ha
len is zinloos. Wil men nog de spelers we
ten, die toen de „hope des vaderlands" wa'-
ren Hier zijn ze: Van der Meulen. Kools.
Denis. Buitenweg. Freeze, Van Kol. Elf-
frlng, Ghering. Weber. Massy en Puck van
Heel.
KUNSTNIEUWS
Van der Hoogt-prijs voor
J. W. Schulte Nordholi
De Maatschappij der Nederlandse Letter
kunde heeft de prijs van aanmoediging, ge
naamd Lucy B. en C. W. van der Hoogt-prijs
voor de periode 1951/ 52 toegekend aan de dich
ter J. W. Schulte Nordholt voor zijn verzen
bundel „Levend Landschap".
De commissie voor schone letteren, aldus
de toelichting, stond bij de voordracht van een
dichteres of dichter voor de Van der Hoogt-
prijs dit jaar voor een moeilijke taak. Zij
heeft vooropgesteld, dat de nadrukkelijke for
mulering „prijs van aanmoediging" de keus
behoorde te beperken tot jongeren, die met
recente uitgaven goede verwachtingen hebben
ge wek! De tlguur onder deze jongeren, die
met aller instemming voor bekroning kan
worden voorgedragen, is J W Schulte Nord
holt. schrijver van de bundel „Levend Land
schap", uitgegeven in de serie ..De Windroos"
De dichter gaf reeds tijdens de bezetting clan
destien het bundeltje ..Het. Bloeiende Steen"
(onder pseudoniem Noordhout) uit. waarmee
hij bewonderende belangstelling had gewekt.
Vanzelfsprekend is overwogen, of niet een
dichter uit de jongerengroep, die zich „expe
rimentelen" noemt, voor de aanmoediging, die
de Van der Hoogtprijs beoogt, in aanmerking
kwam ln de ogen van de meerderheid van de
commissie is de poëtische en menselijke
waarde van het werk dezer groep (wanneer af
gezien wordt van de reeds overleden dichter
Lodelzen en de reeds een vorige maal be
kroonde Vroman) nog te zeer problematisch om
aan één dezer dichters de voorrang te geven
boven de thans bekroonde.
Georges Simenon ging als
romanschrijver iets te ver
De rechtbank van Verviers (kamer van ci
viele zaken) heeft de beroemde Belgische
schrijver, Georges Simenon. die door een oud-
sti diegenoot gedagvaard was op grpnd van het
feit. dat Simenon hem in zijn
had. veroordeeld tot
ding. De beledigde, dr Chaumont had 100 000
francs geëist. De rechtbank constateerde, dat
het niet aan twijfel onderhevig is. dat Sime
non ln zijn roman zijn vroegere vriend ten
tonele heeft laten verschijnen, ech'
de bedoeling hem te benadelen Maar hij h<
toch de grenzen der wellevendheid overset
den. Door de onthulling van intteme zaken,
die niet voor de buitenwereld bestemd waren.
heeft dr Chaumont weliswaar geen ernstige
schade geleden, want ten slotte is hij een eer
zaam man van gezag op wie niet zo gemakke
lijk een smet is te werpen, althans niet dbor
de pen van een romancier, maar toch achtte
Erich Kleiber wijkt uit naar
Oosf-Duifsland
De bekende, in Oostenrijk geboren dirigent
Erich Kleiber. heeft besloten zich in Oost-
Duitsland te vestigen, zo heeft een woordvoer
der van de Oostduitse regering te Berlijn mee
gedeeld. Kleiber wordt dan muzikaal le'der
van de Oostduitse staatsopera tn Oost-Berlijn.
Klcibers beslissing, aldus de woordvoerdeiis
een belangrijke gebeurtenis voor het culturele
leven in Oost-Duitsland. temeer daar hij een
overeenkomstig aanbod uit West-Bei lijn heeft
afgeslagen.
Hij doelde hierbij waarschijnlijk op een me
ningsverschil. dat Kleiber in het begin van
hel jaar heeft gehad met het Westberlijnsc
-tad '.estuur over een engagement voor het
dirigeren van ,het Berlijns Phllharmonlsch
Orkest bij een aantal concerten tn deze zo
mer Toen het stadsbestuur hoorde, dat Klei
ber ook voornemens was bij de staatsopera In
lOost-Berlijn te dirigeren, stelde het hem voor
d" keuze: één van beide Kleiber antwoordde
toen, dat hij Zich in zijn beroep niet aan po
litieke overwegingen wilde storen.
Kleiber. die thans 62 jaar is. is van 1923 tot
1935 leider van de Berlijnse Staatsopera ge
weest. Hij heeft die tijd de mooiste jaren
ztjn leven
Ereleden Maatschappij der
Nederlandse Letteren
Wegens een halve eepw lidmaatschap en
(of) bijzondere verdiensten zijn tot ereleden
van de Maatschappij der Nederlandse Let
teren benoemd mevr A van Rhijn-Naeff
(lid sinds 1902). prof. dr C. G. N de Vooys
(J902), dr Frank Lateur, pseudoniem Stijn
Streuvels (J901). dr Herman Teirlinck (1917)
en Alfons de Ridder, pseudoniem: Willem
Elsschot (1935).
De Zaanse journalist Hommerson wordt
nog steeds niet uit de gijzeling losgelaten.
Gistermorgen heeft de officier van Justitie
bij de Amsterdamse rechtbank na een
herbaalde korte behandeling van de zaak
Hommerson ontslag van de Zaanse jour
nalist uit gijzeling gevraagd, maar de recht
bank heeft beschikt, dat de gijzelaar voor
lopig nog maar moet bljfven zitten.
De kwestie heeft inmiddels tot ver buiten
het land de aandacht getrokken en in bui
tenlandse bladen o.a. in Amerika en
België, waar dergelijke maatregelen tot dr
antiquiteiten behoren toont men zich
hogelijk verbaasd over de opvallende hard
nekkigheid van de rechterlijke macht.
Deenge piloten mogen
terugschieten
Het Deense ministerie van defensie heeft
de Deer se militaire vliegeniers order ge-
gevvT te schieten, indien zij worden aange
vallen. Zij behoeven in een dergelijk geval
niet st instructies af te wachten. Volgens
het hoofd van de Deense strijdkrachten,
admiraal Quistgaard, is deze order reeds
enige tijd geleden uitgevaardigd. De laatste
paar dagen zijn geen nieuwe orders ge
geven. aldus de admiraal.
Het kinderfonds P.T.T., dat 25 Jaar bestaat,
heeft een receptie gehouden ln Den Haag Alle
correspondenten in het land hadden als Ju
bileumgeschenk een bedrag bijeengebracht
van 9.650; aparte afdelingen gaven belang
rijke geldbedragen.
In verband met de schets voor een tien
jarenplan, dat door het in Juli 1951 opge
richte Planbureau Suriname werd ontwor
pen, heeft een missie van de internationale
bank voor wederopbouw en ontwikkeling
op verzoek van de regeringen van Neder
land en Suriname in de laatste maanden
van dat jaar een bezoek aan Suriname ge
bracht, teneinde dit ontwprp op uitvoer
baarheid en rentabiliteit te onderzoeken.
De bevindingen van deze missie zijn neer
gelegd in een rapport, dat tal van aanbe
velingen bevat en gebaseerd is op epn
schetsplan, dat op sommige punten in ovèr-
leg met de internationale missie reeds .s
gewijzigd.
Aan het rapport ontlenen wij de mede
deling, dat het landbouwpotentieel belang
rijk wordt geacht, evenals de mogelijk
heden, welke door de bebossing nog aan
houtwinning worden geboden De Surinaam
se bauxiet behoort tot de beste, die de
wereld te bieden heeft- Goud, hoewel aan
wezig, is van minder groot belang: in 1950
bedroeg de waaröe van het gewonnen goud
niet meer dan 300.000 Sur. crt. Door geo
logen ingestelde onderzoeken, die zich voor
alsnog tot de oppervlakte van de bodem
hebben bepaald, hebben uitgewezen dat er
ook diamanten, koper, kobalt, platina,
kwarts, ijzererts van laag gehalte, en wel
licht nog andere mineralen voorkomen. Het
is echter nog de vraag, of deze mineralen
in exploitabele hoeveelheden aanwezig zijn.
Het rapport tekent hierbij nog aan. dat voor
doeltreffende exploitatie van de drie voor
naamste hulpbronnen in ieder geval een
grote kapitaalsinvestering noodzakelijk is.
De industriële ontwikkeling bleef tot nog
toe zeer beperkt, waarvan de oorzaak in
niet onbelangrijke mate moet worden ge
zocht in geringe locale afzetmogelijkheden.
Bovendien bleef de exportindustrie, ln ver
band met de weinige natuurlijke hulpbron
nen waarover Suriname beschikt, vrijwel
uitsluitend beperkt tot bos- en landbouw
Nederl. voordrachtskunstenares
vertrekt naar Amerika
De Nederlandse voordrachtskunstenares
Nel Oosthout heeft zich Dinsdagmiddag te
Rotterdam ingescheept aan boord van de
Nieuw Amsterdam, die naar de Verenigde
Staten vertrekt.
De reis zal niet zo heel lang duren, n.l.
„vier wekenvuit en thuis" vertelde ons Nel
Oosthout bij'haar vertrek. Wanneer zij in
Amerika zal zijn aangekomen, blijft zij tien
dagen in New York en Washington, waar
na zij zich weer in gaat schepen, doch dan
aan boord van het emigrantenschip Water
man. Dit schip brengt n.l. Amerikaanse stu
denten naar ons land en voor hen zal Nel
Oosthout zesmaal in het Engels voordragen
Ook gedurende de overtocht aan boord van
de Nieuw Amsterdam zal zij twee voorstel
lingen in het Engels geven. De mogelijkheid
bestaat, dat zij gedurende haar tiendaags
verblijf in de Verenigde Staten nog een uit
voering zal geven, voorbereid door de Ne
derlandse ambassade Ook is men aan an
dere plannen bezig, waardoor Nel Oosthout
in de herfst nVisschien in Amerika enise
malen zal kunnen optreden
Tenslotte vertelde de voordrachtskunstena
res ons nog. een uitnodiging te hebben ont
vangen van de „council for education" om
volgend jaar naar Nieuw Zeeland te komen
en ook nodigde Australië haar uit. Zij zei.
dat men er van regeringswege in geïnte
resseerd is. dat zij aan de?e verzoeken ge
volg zal geven.
Zij hoopt op 14 Juli a.s. met de Waterman
in ons land terug te keren.
producten. De houtindustrie ls daarbij het
belangrijkst.
Hoogbetaalde arbeid
De werknemers in Suriname hebben een
sterke positie en het gelukt hun dan ook
meestal, lonen te bedingen, die hoger zijn
dan hun prestaties in geval van meer ar
beidsaanbod zouden wettigen Waar een
belangrijke verdere ontwikkeling van het
land waarschijnlijk snel zal resulteren in
een grotere vraag naar arbeidskrachten,
zal dit deze positie nog meer verstel ken.
Suriname zal dan moeilijkheden ondervin
den om op de wereldmarkt te kunnen con
curreren met goederen, waarvan de pro
ductie een grote arbeidsintensiviteit vergt
Daarom zal de ontwikkeling vooral d-en«n
te gaan in de richting van een hoog ge
kapitaliseerde productie, waarbij de pro
ductiviteit van de arbeiders groot genoeg
kan zijn om hun hoge beloning te recht
vaardigen. Naast kapitaalsinvestering zal
dit nodig maken, dat een goed geschooid
arbeiderskorps wordt geschapen.
De missie komt in verband met het voren
staande voorts tot de conclusie, dat het
vroegere landbouwondernemingswezen. dat
vooral afhankelijk is van een groot aantal
ongeschoolde en laag betaalde arbeiders,
niet meer zal kunnen terugkeren. D- land
bouw zal moeten worden bedreven door
kleine, zelfstandige landbouwers, en door
grotere, gemechaniseerde landbouwbedrii
ven. Slechts op deze laatste zal de productie
van de landbouwarbelder groot genoeg zijn
om zijn consumptie-standaard op dusdanige
hoogte te houden, dat h« de landarbeid zal
willen blijven uitoefenen.
Verschenen is het Jaarversla* over 1951 van
de N.V Levensverzekeringmaatschappij De
Nederlanden van 1845. gevestigd Ie 's Graven-
hage Het verslag van de hoofddirecteur, mr
p Heering. herinnert aan twee ernstige per
soonlijke verliezen, welke de maatschappij
leed Mr W Locker de Bruijne die ruim 25
jaar aan de maatschappij verbonden was en als
directeur optrad alsmede de oudste commis
saris. mr W A Telders. overleden. De heer W
H Kobes. die meer dan 45 taar aan het con
cern verbonden was. waarvan de laatste 16
jaai als directeur, ging heen wegens het be
reiken van de pensioengerechtigde leeftijd.
De gang van zaken gaf reden tot voldoentng.
het totaal verzekerd bedrag overschreed rqlm
de 1' milliard gulden. Nieuwe verzekeringen
kwamen tot stand tot een bedrag van
f 220.706.200 - (in 1950: f 220 147.100 Door
natuurlijke oorzaken verviel een verzekerd
bedrag van 13 870 500 - (v. j. 14 253 200
Door afkoop en slaking der premiebetaling
moest worden afgeschreven 44.141.500.— (v j.
f 36 704 800 Door andere oorzaken en wij
zigingen werd afgeschreven f 23.693 300 (V.
j f 25 115 200 Het verzekerd bedrag ging
met f 139 000 900 - (v. j f 138 708 700.-) voor
uit. Het totaal verzekerd bedrag op 31 Decem
ber 1951 beliep 1 533 564.900.-. De premie
reserve eigen risico bedroeg op 31 December
1951 f 357 282 912 Het bezit aan vaste goede
ren komt op de balans voor met een bedrag
van 25.630 395.13. Op dezelfde datum stond
aan hypotheken uit 34 883 616 90 waarvan op
boerderijen en dergelijke landelijke eigendom
men 1 787.392 Het effectenbezit heeft een
waarde van f 42 951 133.25. Leningen op schuld
bekentenis komen op de balans voor met een
totaalbedrag van 192 646.404 03. polisbelentn-
geri met 6 359 509 -
Commissarlssen stellen voor de Winst- en
Verliesrekening over 1951 goed te keuren Zij
sluit in ontvangsten en uitgaven met
410 989 540 34; het dividend vast te stellen op
(100 per aandeel: 1 000 000 - te storten ln
het pensioenfonds en 2 000 000 toe te voe
gen aan de Reserve Geldbelegging.
SUMATRA CAOUTCHOUC.
De Sumatra Caoutchouc Maatschappij N V.
heeft gedurende 1950 geoogst 3 915 603 kg palm
olie. 982.210 kg palmkernen en 768 482 kg rub
ber. Over 1950 is een saldo winst behaald van
228 888. waaruit «jen dividend van 5 pet wordt
voorgesteld.
(Van onze correspondent in Amerika)
Goed dan, wij zullen naar de Westkust gaan. Ei) met veel genoegen. Het was
niet uit gebrek aan belangstelling, dat we er tot dusverre niet toe gekomen zyn.
Maar een tocht door een groot deel van de Ver. Staten eist tijd en voorbereiding!
Dit wordt namelijk een Jrit van ongeveer
dertien duizend kilomete^n wanneer de
A.A.A de AmerikaanslPAutomobielclub,
ons niet zo voortreffelijk van inlichtingen
had voorzien, zouden wij er niet eens aan
beginnen. Een voortreffelijke instelling, die
A.A.A. Zij bestaat dit jaar een halve eeuw
en heeft thans drie millioen zeshonderd
duizend leden.
Wilt ge een of andere tocht ondernemen,
dan gaat ge naar het bureau van de club.
Aan een van de meisjes achter de infor
matie-toonbank vertelt ge uw plannen en
prompt pakt zij de kaarten, die ge nodig
hebt en met een sneldrogende dikke schrijf
stift tekent ze dan vliegensvlug uw roüte op
die kaart. Maar dat is nog niet alles. Voor
uw lidmaatschap krijgt ge ook drie dikke
„tour-books", die met elkaar de beste
Baedeker vormen, die er over de Ver. Sta*
ten te krijgen is. Bovendien maakt het
meisje op staande voet een ringboekje voor
waarin ge uw gehele tocht nauwkeurig
kunt aflezen van z g. strookkaarten. Dit zijn
kaartjes van ongeveer 25 cm. hoogte, waar
op telkens een volgend gedeelte van uw
tocht tot in details staat afgebeeld, hotels en
restaurants incluis. In tien minuten had mijn
raadgeefster alles voor elkaar
De tocht in grote lijnen
1ITAAR eerst moet men natuurlijk zelf de
tocht in grote lijnen bedacht hebben.
Pas daarna kan zulk een meisje efficiënt
aan het werk gaan. De keus was moeilijk
uit de vele mogelijkheden.
In grote lijnen wordt het aldus: eerst naar
de Smoky Mountains bij Knoxville. Daar
wonen beren Dan naar de atoomfabriek
van Oak Ridge. Verder recht naar hetzes-
ten, naar de katoenstad Memphis en de olie-
stad Oklahoma. In Santa Fe, een Spaans
aandoende stad. hopen we even te blijven en
zo mogelijk iets van de Indianen in die buurt
te zien. Dan naar de Grand Canyon, de
diepe reuzenspleet. waar de Colorado-rivier
doorheen bruist. Dat is de streek waar alle
reisbureaux bonte kleurenfoto's van ver
tonen en wie er geweest is. vertelt dat die
geweldige rotsen inderdaad net zo wonder
lijk kleurig en grillig zijn als op de fan
tastische platen We zullen zien.
Ja. we zullen zien en zien. Maar ook pra
ten en praten. Dat is gemakkelijk genoeg
met Amerikanen. En in het Westen heten
de mensen nog veel gastvrijer en spraak
zamer dan aan de „oude" Oostkust. Veel
ontmoetingen zullen toevallig zijn, maar
vele andere zijn voorbereid We gaan op reis
met zakken vol introducties dn we zullen
ons daarom wel niet als een kat ln een
vreemd pakhuis voelen aan de kust van de
Stille Oceaan.
Toch ook politiek
Y^AN Seattle, in het uiterste noord-oosten.
gaat het dan weer oostwaarts. Voor dat
laatste deel van de tocht zijn de plannen
nog wat vaag. Misschien naar Yellowstone
National Park. misschien naar de Mormo-
nenstad Salt Lake City Het zal er van af
hangen. hoeveel tijd er nog over is voor 7
Juli, de dag waarop in Chicago de strijd
begint tussen Taft en Eisenhower.
Wie van hen beiden zullen de repu
blikeinen ten slotte naar voren brengen
als candidaat voor het presidentschap Die
vraag kan men thans zeker nog niet beant
woorden. Het is nog niet te voorzien, of
Eisenhower inderdaad zijn terugkeer naar
het vaderland tot een éclatante gebeurtenis
zal weten te maken en of hij ertoe in staat
zal zijn. het volk door een beperkt aantal
pakkende redevoeringen de overtuiging te
schenken, dat hij de aangewezen man is
om het land te leiden in dé moeilijke jaren,
die komen zullen
De'politiek zullen we zeker niet vergeten
onderweg. Radio en televisie zijn er overal
en verscheidene van onze gesprekken zullen
van politieke aard zijn. De auto staat klaar
de tocht kan beginnen. Een werelddeel ligt
open. Rijden, kijken, praten, luisteren. Het
schrijven, tussen de bedrijven door. gaat
vanzelf, want aan kopij zal het wel niet
ontbreken.
ACHTER HET KANTEN GORDIJN (VII
(Vai
reisredacteur).
TN PERPIGNAN, klein en wat slaperig
1 Frans stadje bij de Spaanse grens, danst
men „sardanes". Een groot, lelijk, modern
café op Zaterdagavond. De coblaorkest
tlan zestien man met trompetten, trombo
nes en hoorns en één hoog schel fluitje,
dat telkens even tierelierend de wisseling
van de cadens aangeeft, zet in een schel
le. harde, eentonige muziek. Vier mannen
beginnen de dans. Zij staan midden op de
grote, stenen uloer. een leraar oan het ly
ceum. een postbode, een arbeider, een
winkelier. Zij geven elkaar de hand - en
dansen in een kringetje in het rond, ze
wippen op, kruisen de voeten, zakken door
de knieën. Men ziet die vreemde, harde
muziek plotseling in die wier mannen tot
gracieus, warmbloedig leven komen. De
dansers dragen aan de voeten de uit touw
of riet gevlochten espadrilles, die hun be
wegingen licht en geluidloos maken.
Die vier blijven maar even alleen, an
dere dansers voegen zich in de kring. Dat
"gaat zonder ceremonieel: men stapt tussen
twee dansers in en pakt hen bij de hand.
Zo groeit en groeit de kring en die kring
Wordt een magische eenheid van sierlijk
bewegen: draaiend, deinend, bijna zwe
vend. Er vormt zich een tweede kring
binnen de eerste. Het is heet in de zaal,
de muziek is meedogenloos schel en in
zijn voortdurende herhaling onverbidde
lijk meeslepend. Het tierelierende fluitje
geeft telkens een nieuwe cadens aan
er 'zijn er in totaal vier, waarop vier ver
schillende pasjes worden gedanst De-dan
sers zijn ernstig en zwijgzaam: oude dames
doen mee en jonge meisjes, men ziet de
élégance van het stadje en een oud, krom
arbeidersvroNiwtje mee inhaken, er is de
zoon van de fabrieksdirecteur en er zijn
arbeiders van de fabriek. Allen in één
kring, allen in één vreugde om de bewe
ging verenigd. Dat zijn de „sardanes".
Men danst ze in alle Franse stadjes en
dorpen van de Spaanse grens. Een gemeen
schap, die zich respecteert, beschikt over
een „cobla".
Oude Franse traditie? Neen. iets heel
nieuws, dat het Franse volk in die Pyre-
neeënhoek tot in alle geledingen gegrepen
heeft. Die „sardanes" komen uit Spanje,
de emigranten van 1939 hebben ze inge
voerd. Maar men zegt hier niet: „De
Spanjaarden Men zegt: „De Catala
nen...." De „sardanes" zijn Catalaans,
niet Spaans. En men vertelt er bij in het
zware Catalaanse dialect, waarmee het
Frans hier wordt gesproken: „In Catalonië
heeft Franco ze verboden".
,AT IS WAAR. „Franco" heeft in Ca
talonië de volksdans verboden, maar
h\j heeft hem ook weer toegestaan. „Fran
co" heeft alle uitingen van eigen Cata
laanse cultuur met alle middelen de kop
pogen in te drukken maar het laatste
jaar of daaromtrent komen uit Madrid
schuchtere, maar officiële aanmoedigingen
voor Catalaanse culturele ondernemingen
Francoheeft Catalaanse ambtenaren,
politiemensen en onderwijskrachten in
groten getale overgeplaatst en door ande
ren laten vervangen, hij heeft gepoogd de
Catalaanse industriële kracht te breken,
hij heeft gepoogd de Catalaanse kracht
bronnen af te takken naar andere delen
van Spanje. Maar (beeld van deze dictatuur
zonder vaste lijn, zonder innerlijke stuw
kracht), het schijnt dat Madrid op dit
ogenblik bezig is het „verboden" Catalaans
te leren spreken om het beslissende, bitter
noodzakelijke gesprek met de Catalanen
te kunnen aanvangen.
In 1951 plukte Madrid de eerste vrucht
van zijn „anti-Catalaanse politiek". Het
was een steenharde, bittere, onverteerbare
vrucht. Na alle maatregelen, verboden,
ontheemdingen en infiltraties verrees tn
Catalonië en vooral dan in Barcelona een
muur van verzet: de staking. In deze zwij
gende. spontane demonstratie stonden
plotseling arbeiders en ondernemers, win
keliers en huisvrouwen naast elkaar zij
staakten het werk, de productie, de koop.
de verkoop. Het ging, zei men, om hoger
loon. Dat was waar Het ging, zei men,
om lagere prijzen. Ook dat was waar.
Maar voor alles ging het om Catalonië.
voor alles was die muur van verzet een
verdedigingsmuur, die om het Catalaanse
land werd opgetrokken. Op die muur ls de
lijn van Madrid „anti-Catalaanse politiek"
omgebogen.
Is Madrid „anti-Catalaans?" In diepste
wezen wel. De Castiliaan ziet neer op de
industriebaron, die zijn geld verdient in
een vuile fabriek en met zo iets profaans
als handel maar in zijn hart geneert
hij zich tegenover die industriebaron voor
zijn eigen gebrek aan productieve kracht.
De Catalaanse „industriebaron" kijkt op
ztjn beurt neer op de Castiliaanse grand-
seigneur. die van morgens tot 's nachts
in een café zit en leeft van zijn trots ,en
zijn welbespraaktheid - maar in zijn hart
geneert hij zich voor zijn eigen gebrek aan
allure. Ziedaar een van de meest tragische
elementen in de Spaanse ontwikkeling,
ziedaar het zwaarste probleem, waarvoor
Spanje zich gesteld ziet. De ontwikkeling
heeft, politiek en economisch, gewerkt als
een centrifuge, die de glorieuze Spaanse
eenheid in brokken uit elkaar heeft gesla
gen.
Men moet de Madrileense politiek goed
begrijpen: zij wordt in diepste tuezen niet
gevoed door anti-Catalaanse motieven.
maar door misschien het enige vaste
ideaal, dat dit regime kent: het herstel
van die oude glorieuze eenheid, vóór Span
je metterdaad staatkundig in brokken uit
eenvalt Maar men moet ook het Cata
laanse standpunt goed begrijpen. Catalo
nië heeft een volkomen andere econo
mische structuur dan de rest van Spanje
(„dan Spanje", zegt men in Catalonië).
Het is een ondernemend, actief industrie
gebied, dat exporteren moet of sterven en
dat bezig is te sterven, omdat het deel
uitmaakt van Spanje.
ET IS een eentonig lied, dat Spanje
zijn beschrijvers laat zingen. Het
moet alweer gezegd: Catalonië is arm.
straatarm. Maar deze armoede heeft een
kwaliteit, die haar tot de meest tragische
maakt van alle armoede, die men in Span
je ontmoet. Catalonië immers is rijk
niet rijk aan verborgen schatten, waarop
men als de Spaanse schatgraver gewaag
de speculaties kan bouwen, maar rijk aan
ondernemingsgeest, aan productieve kracht,
aan werkelijkheidszin. Maar het is ver
armd, besnoeid, verminkt gebroken in
zijn opgang.
Catalonië is 4een Spanje meer. Het Is
in twee eeuwen tijd volkomen van de rest
van het land afgegroeid en vervreemd.
Het heeft een eigen geestelijk, economisch
en politiek klimaat. Energiek en onderne
mend hebben de Catalanen de mogelijk
heden van de moderne tijd begrepen en
gegrepen. Terwijl Spanje het anachronis
me in West-Europa bleef, brachten zij een
gezonde sterke industrie (meest textiel)
tot ontwikkeling. De sociale structuur
volgde die ontwikkeling op de voet. Cata
lonië kende al vroeg een moderne arbeids
organisatie. Het kent (kende, moet men
welhaast zeggen) wat overal in Spanje
ontbreekt: een actieve bourgeoisie, een
gezonde middenstand en een bloeiend
particulier initiatief. Het vertegenwoordigt
het moderne West-Europa in het bijna
middeleeuwse Spanje.
Moest dat tot vervreemding leiden? Ja.
Spanje moest dat wel. Het Catalaanse
schreef een andere
in het starre Madrid
politiek
werd. Catalonië werd liberaal, vrijheids-
en vrijhandelsgezind. Het had en heeft
belang bij spreiding van welvaart en koop
kracht over de gehele bevolking, bij een
levendig handelsverkeer met andere lan
den.
Binnen de Spaanse grenzen stond het
voor de keus: óf de rest van Spanje zien
op te trekken tot zijn eigen economisch en
litiek niveau (een taak, die onmogelijk
bleek), óf zelf naar het Spaanse niveau
af te zakken. Aan die keus kon het slechts
ontsnappen door zoveel als maar enigszins
doenlijk was buiten de Spaanse grenzen
te treden: door een autonomistisch streven,
door te ijveren voor een slechts federaal
verband met de rest van Spanje zo ont
dekte Catalonië onbewust zijn eigen cul
tuur, zijn eigen taal, zijn eigen landaard.
Het federalisme is in Spanje identiek
met „links", „rood" en „liberaal". Psy
chologisch is het voor het regime van
vandaag daarom ten enenmale onaan
vaardbaar Maar de „anti-Catalaanse
politiek" (in wezen: de op eenheid gerich-
t politiek) wordt omgebogen. Wat beoogt
men in Madrid? Wat denkt men te berei
ken? Hoe denkt men dit probleem aan te
pakken, dat met de gegevens van vandaag
en morgen onvatbaar en onoplosbaar is?
Hoe denkt men Catalonië naar de geest
te winnen nadat men er niet in ge
slaagd is het naar lichaam en geest kapot
Het Franco-regime
zwakte
ls sterk door de
zwakte van Spanje. Zijn zwakke zijde
wordt gevormd door Spanje's sterkste
deel: Catalonië. Economisch en politiek
bezien ligt de sleutel voor Spanje's toe
komst in het Catalaanse land. Maar wia
zal die sleutel weten te hanteren?